Ierland socialer dan Scandinavië : de cijfers Een eerste WFA evaluatie van de ‘zorgzaamheid’ van het Ierse model • Hoe ‘sociaal’ is het Ierse model ? • Zijn lage belastingen noodzakelijkerwijze verbonden met een minimalistisch ‘Angelsaksische Sociale-Zekerheids model’ en dus veel armoede ? • Of zijn lage belastingen verenigbaar met een ruime sociale zekerheid ? •Welk model is het meest duurzaam (in economische zin: welk model heeft het meest gezonde draagvlak) ? •(Welke model is het meest duurzaam in ecologische zin ?)
Aanleiding: toespraak van Min. F. Vandenbroucke “Naar een nieuwe sociale investeringsagenda” in Den Haag (16 januari 2007)
aad
Volgens de grafiek van Min. Vandenbroucke bewijzen de Scandinavische landen dat een hoge werkzaamheidsgraad en een lage armoede tesamen haalbaar zijn, mits de overheid voldoende investeert in de bevolking : 70 DK CYP
Werkzaamheidsgraad
POR
ZW
66 EST
FIN SLOV
LIT
IER
LET UK
TSJECH
62 OOST
GR FR
SP SLOW
58
21
17
LUX
L 13
D B
HU NL
9
5
54
IT PL
MALTA 50
(het percentage van de bevolking met een
armoede inkomen van minder dan 60% van het mediane inkomen in elk land)
1
Ierland kent sinds 20 jaar een veel grotere economische groei dan de andere landen (incl. Scandinavische landen)
Hierdoor is het BNP per capita in Ierland momenteel het hoogste van de EU.
BNP per capita (US$)
40 000 35 000 Belgium
30 000
Denmark
25 000
Finland
20 000
Ireland
15 000
Sweden
10 000
Iceland
5 000 1965
1970
1975
1980
1985
1990
1995
2000
2005
2010
year
OECD Factbook 2006: Economic, Environmental and Social Statistics ISBN 92-64-03561-3 - © OECD 2006
2
(als je het GDP uitdrukt als Purchase power standard, ligt Denemarken iets voor)
http://www.eurofound.eu.int/pubdocs/2005/93/en/1/ef0593en.pdf
Stelling van WFA: de hogere groei is te danken aan de lage belastingen
3
Hoe ‘hoge armoede” en ‘lage werkzaamheidsgraad’ in Ierland verklaren ?
Antwoord: ⇒ De voorstelling door Min. Vandenbroucke is misleidend: Ierland heeft géén hoge armoede en géén lage werkzaamheidsgraad Probleem 1: VDB gebruikt cijfers over de nationale inkomensongelijkheid om de armoede internationaal te vergelijken.
Probleem 2: de ‘werkzaamheidsgraad’ van de minister houdt geen rekening met verborgen werkloosheid in de Scandinavische landen
⇒ De voorstelling door Min. Vandenbroucke is misleidend : Ierland presteert minstens even goed als de Scandinavische landen op vlak van werkzaamheidsgraad en armoedebestrijding.
Andere indicatoren bevestigen stevige sociale zekerheid en algemeen hoge levenskwaliteit (voor iedereen). - Human development index - Openbare uitgaven gezondheidszorg - Kwaliteit van het openbare onderwijs -Vervangingsratio’s bij werkloosheid - Kinderbijslag, minimumlonen Sterke Ierse privésector ⇒ steviger draagvlak voor de sociale zekerheid
4
People’s feelings of disadvantage can in part be accounted for by reference to their relative living standards within their own country: broadly speaking, the worse their situation in national terms, the more deprived they feel. However, there is also a strong influence arising from cross-country relativities: … Given the extent of the gap in living standards between Member States in the EU, this cross-country effect has important consequences: those on higher incomes in the poorest countries are objectively as badly off as, or worse than, the low or middle income groups in the more affluent countries – and they feel accordingly. http://www.eurofound.eu.int/pubdocs/2005/93/en/1/ef0593en.pdf
Vergelijking armoede als 60% van het nationale mediane inkomen (witte balken) en als 60% van het EU-25 mediane inkomen (blauwe balken): enorm verschil
Ref.: First European Quality of life survey: income inequalities and deprivation, European Foundation for the Improvement of living and working conditions http://www.eurofound.eu.int/pubdocs/2005/93/en/1/ef0593en.pdf
5
.
1e correctie: armoede uitdrukken als 60% van het mediane inkomen van de EU-25 i.p.v. het nationale mediane inkomen → Ierland heeft weinig armoede 70
DK CYP
68
SLOV
FIN
ZW 64
TSJECH EST
LET
IER
LIT
62
UK OOST
GR SP
D
LUX
58 56
B
SLOV
HU
60 FR
NL
54
IT PL 80
52
MALTA
70
60
50
40
30
werkzaamheidsgraad
66
PORT
50
20
10
0
armoede t.o.v. de EU 25 mediaan
Bron: omrekening door WFA met cijfers uit http://www.eurofound.eu.int/pubdocs/2005/93/en/1/ef0593en.pdf
.
2e correctie: enkel de tewerkstelling in de private sector beschouwen, om verborgen werkloosheid te elimineren → Ierland heeft een hoge private tewerkstelling (% van de bevolking op beroepsactieve leeftijd) 60
SLOV TSJECH SP
LIT GR
IER OOST50 NL
UK
D
DK FIN
HU
45 ZW
LUX SLOW
PL
IT
MALTA
FR
40
B 35
30 80
70
60
50
40
30
20
10
.
55
CYP
Tewerkstelling in de private sector
POR
0
armoede t.o.v. de EU 25 mediaan http://ec.europa.eu/employment_social/employment_analysis/employ_2005_en.htm
6
Hoge private tewerkstelling voorkomt enkel armoede als de productiviteit voldoende hoog is (Ierland↔ Portugal)
http://db.formez.it/FontiNor.nsf/9a 613ee7a97aaf54c1256aee003ae b6b/AB9D1872F18A4ABAC1256 F94005BDC4C/$file/occupazione 2004_en.pdf
⇒ De voorstelling door Min. Vandenbroucke is misleidend : Ierland presteert minstens even goed als de Scandinavische landen op vlak van werkzaamheidsgraad en armoedebestrijding.
Andere indicatoren bevestigen stevige sociale zekerheid en algemeen hoge levenskwaliteit (voor iedereen). - Human development index - Openbare uitgaven gezondheidszorg - Kwaliteit van het openbare onderwijs -Vervangingsratio’s bij werkloosheid - Kinderbijslag, minimumlonen Sterke Ierse privésector ⇒ steviger draagvlak voor de sociale zekerheid
7
Human Development Index 2006 A composite index measuring average achievement in three basic dimensions of human development : a long and healthy life, knowledge and a decent standard of living 1
Noorwegen
2
Ijsland
3
Australië
4
Ierland
5
Zweden
6
Canada
7
Japan
8
Verenigde Staten
9
Zwitserland
10
Nederland
11
Finland
12
Luxemburg
13
België
14
Oostenrijk
15
Denemarken
http://hdr.undp.org/hdr2006/statistics/
Ierse openbare uitgaven voor gezondheidszorg groter dan Finse en Belgische
Openbare uitgaven voor gezondheidszorg (US$ per capita) 5000 4000 3000 2000 1000
No rw ay Ic el an Au d st ra lia Ire la nd Sw ed en Ca na da J Un ap ite an d St Sw ate s itz er l a Ne nd th er la nd s Fi n Lu lan d xe m bo ur g Be lg iu m Au st ri De a nm ar k
0
(percentage openbare uitgaven t.o.v. het BNP omgerekend tot US$ per capita door vermenigvuldiging met het BNP per capita, http://hdr.undp.org/hdr2006/statistics/)
8
Hoge uitgaven voor gezondheidzorg ⇔ Zeer hoge afwezigheidgraad
Aantal verloren werkdagen per voltijdse arbeidersequivalent (OESO, 2004) http://www.oecd.org/document/45/0,2340,en_2649_201185_34971821_1_1_1_1,00.html
Zijn alle Zweedse bejaarde mannen ziek ?
Trends 15 maart 2007
9
Ierse openbare uitgaven voor onderwijs = Finse en Belgische Openbare uitgaven voor onderwijs (US$ per capita) 5000 4000 3000 2000 1000 J Un ap ite an d St at es S wi tz er la nd N et he rla nd s Fi nl an d Be lg iu m Au st ria D en m ar k
No rw ay Ic el an d Au st ra lia Ire la nd Sw ed en Ca na da
0
(percentage openbare uitgaven t.o.v. het BNP omgerekend tot US$ per capita door vermenigvuldiging met het BNP per capita, http://hdr.undp.org/hdr2006/statistics/)
Ierse onderwijs presteert beter dan Zweedse en Deense onderwijs
tie
10
performantie
België
Ierland
Finland
Zweden -10
10
Noorwegen
Ijsland
Denemarken
-10 gelijk verdeeld
PISA resultaten voor leesvaardigheid Bron: toespraak min. Vandenbroucke
10
Ierse vervangingsratio bij korte werkloosheid is relatief laag Netto vervangingsratio bij kortdurige werkloosheid 100 80 60 40 20 0 Belgium
Denmark
Finland
Ireland
Sweden
United Kingdom
United States
Netto vervangingsratio’s (2004) bij kortdurende werkloosheid voor het geval van een alleenstaande ouder (blauw), getrouwde kostwinner (paars) en werkloze getrouwd met werkende (wit), voor een gemiddeld arbeidsinkomens, en twee kinderen http://www.oecd.org/document/0/0,2340,en_2649_34633_34053248_1_1_1_1,00.html
Ierse vervangingsratio bij langdurige werkloosheid is relatief hoog
Netto vervangingsratio bij langdurige werkloosheid 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Belgium
Denmark
Finland
Ireland
Sweden
United Kingdom
United States
Netto vervangingsratio’s (2004) bij langdurende werkloosheid voor het geval van een alleenstaande ouder (blauw), getrouwde kostwinner (paars) en werkloze getrouwd met werkende (wit), voor een gemiddeld arbeidsinkomens, en twee kinderen http://www.oecd.org/document/0/0,2340,en_2649_34633_34053248_1_1_1_1,00.html
11
Average of Net Replacement Rates over 60 months of unemployment decreases in Scandinavia but increases in the low tax countries
2001
2004
Belgium
65
66
Denmark
79
77
Finland
77
75
Sweden
77
77
Norway
71
65
Iceland
70
72
Ireland
70
71
United Kingdom
65
66
http://www.oecd.org/document/0/0,2340,en_2649_34633_34053248_1_1_1_1,00.html
http://db.formez.it/FontiNor.nsf/9a 613ee7a97aaf54c1256aee003ae b6b/AB9D1872F18A4ABAC1256 F94005BDC4C/$file/occupazione 2004_en.pdf
12
Editoriaal De Standaard 13 ma 2007 Gezin heeft kind minder dan gewenst Moeten we de kinderbijslag verhogen en het ouderschapsverlof uitbreiden? De Gezinsbond vraagt dat….
Tot in de jaren tachtig liep ons land in de Europese spits voor de kinderbijslagen. Vandaag zitten we achteraan in het peloton, behalve voor de grote gezinnen. 78 euro, krijgt een eerste kind bij ons. In Finland is dat 100 euro, in Ierland 140, in Duitsland 150 en in Luxemburg 185 euro. ⇒ Ierland geeft meer kinderbijslag dan andere landen met hogere belastingdruk
Minimumloon 2003: Ierland staat op de 6e plaats Austria, Denmark, Finland, Germany, Italy and Sweden do not operate statutory minimum rates, but nevertheless have minimum rates set through binding sectoral collective agreements that jointly cover a high proportion of the working population. http://www.fedee.com/minwage.html
Eurostat, Statistics in focus, THEME 3 - 10/2003 http://epp.eurostat.cec.eu.int/cac he/ITY_OFFPUB/KS-NK-03010/EN/KS-NK-03-010-EN.PDF
13
Minimumloon 2006: Ierland staat op de 2e plaats
5
6 2 1 3
4
Eurostat News release STAT/06/92 13 July 2006
Hoe minimalistisch is het Angelsaksische sociale-zekerheidssysteem ?
Trends 15 maart 2007
14
Trends 15 maart 2007
Trends 15 maart 2007
15
→ economische groei komt ten goede aan het gemiddelde gezin (en niet alleen aan een groep bevoorrechten) http://www.eurofound.eu.int/pubdocs/2005/93/en/1/ef0593en.pdf
Wat is de Quality of Life Index ?
http://www.eurofound.eu.int/pubdocs/2005/93/en/1/ef0593en.pdf
16
Niet alles is positief !
Als we een ruimere maatstaf dan ‘gezinsinkomen’ voor ‘armoede’ hanteren, nl. de Quality of Life index , scoort Ierland vergelijkbaar met België, iets minder goed dan Finland, en duidelijk minder goed dan Zweden en Denemarken http://www.eurofound.eu.int/pubdocs/2005/93/en/1/ef0593en.pdf
Blijkbaar kortere wachtlijsten voor openbare gezondheidszorgen in Ierland Shorter waiting times in Ireland's public system EMAIL PAGE PRINT PAGE EN ESPAÑOL
Private not much quicker for treatment By Susan Mitchell and Nicole Matthews The Sunday Business Post (Ireland) July 30, 2006 Hospital consultants have questioned the benefits of paying for private health insurance. Some claim going private does not necessarily ensure a fast-track to the operating table and that chronically ill patients are often better off in the public system. Citing the reduction in procedure waiting times under the National Treatment Purchase Fund (NTPF), the private sector’s inability to treat patients and the escalating cost of health insurance, they believe the benefits of having private health insurance are diminishing. Consultant neurologist Dr. Orla Hardiman, director of neurology at Beaumont, and a medical adviser to the Neurological Alliance of Ireland, said that in some instances her public waiting list is actually shorter than her private waiting list. “For some neurological conditions people can actually be seen more quickly in the public sector. Most neurologists have small private practices, so the number of private patients we can take is quite small. If someone has a problem that requires ongoing management and multi-disciplinary care they are better off in the public system,” she said. “There are times when the private sector can offer quicker access for patients looking for specific procedures, but the benefits are not as clear-cut for chronically ill patients. There is no huge advantage in these patients having private cover as the services are not available in private hospitals,” said Hardiman…… http://www.pnhp.org/news/2006/august/shorter_waiting_time.php
17
Besluit: • Ierland is zeker geen sociaal kerkhof. Het scoort op sommige indicatoren beter, op andere slechter dan België en Scandinavië. •Niet alles is positief (Quality of life index) • De trend op vlak van sociale investeringen is er stijgend (dalend in Scandinavië ?) •Het Angelsaksische model lijkt minder minimalistisch dan meestal gedacht wordt, maar heeft wellicht wel een grond (vb wachtlijsten in het VK) •Mogelijke uitzondering : USA, met relatief lage vervangingsratio’s en minimumlonen • Details moeten verder bekeken worden: vb. kwaliteit van de openbare gezondheidszorg •Hypothese: sterkere private sector biedt ruimer draagvlak voor sociale voorzieningen in Ierland
Trends 15 maart 2007
18
Trends 15 maart 2007
19
