IDEEËNWIJZER bij KITS, de krant waar nieuws in zit
23ste jaargang - Nr. 2 - 15 september 2012
Redactie: Inge Bergh, Sabrina De Pauw, Lize Helsen, Piet Lerouge, Inge Misschaert, Wim Vromant
Uitgewerkte lessuggesties 1. Benzineprijs swingt de pan uit * Niveau: * Sluit aan bij het artikel ‘Recordprijs benzine’ op pag. 1. * Motivatie De stijging van de benzine- en dieselprijzen blijft maar duren. Wellicht klagen ook de ouders van de kinderen hierover. Aan de hand van het artikel en het werkblad willen we de leerlingen inzicht bijbrengen in de recente prijsstijgingen. * Doelstellingen - De leerlingen begrijpen hoe het komt dat de benzineprijs blijft stijgen. - De lln. vullen een schema in aan de hand van een artikel. - De lln. berekenen prijsverschillen tussen nu en vijf jaar geleden. - De lln. verrichten opzoekwerk in hun atlas. * Werkwijze - Omdat het niet de eerste keer is dat de prijs van benzine stijgt, kunt u starten met een gesprek rond dit fenomeen. Er zijn misschien wel kinderen die er iets vanaf weten of die hun ouders hoorden klagen. - Daarna is het aangeraden om het werkblad klassikaal of in groep te verwerken. Het is een thema dat niet zo gemakkelijk is en er komen termen aan bod die niet eenvoudig te begrijpen zijn. Vooral bij de eerste vraag, het omzetten in een schema, is hulp van de leerkracht vereist. - Achteraf kunt u de kinderen laten uitzoeken hoe het in de praktijk gaat. Zijn er andere prijzen bij de verschillende benzinestations? Welke stations zijn de duurste/goedkoopste? Laat de kinderen ook eens informeren bij hun ouders/grootouders: wat doen zij om te besparen? Veranderen zij hun rijgedrag?
2. Zing voor het klimaat * Niveau: * Sluit aan bij het artikel ‘Zing voor het klimaat’ op pag. 4. * Motivatie De klimaatverandering en opwarming van de aarde komen vaak aan bod in de media. Wetenschappers spreken elkaar tegen over de ernst van de gevolgen. Toch is het duidelijk dat we onze eigen uitstoot van gassen moeten beperken om het versterkte broeikaseffect in
toom te houden. We grijpen de actie Sing for the climate aan om de leerlingen op eenvoudige wijze iets bij te brengen over het broeikaseffect. * Doelstellingen - De leerlingen verklaren op eenvoudige wijze de opwarming van de aarde. - De lln. weten dat menselijke activiteit invloed heeft op het klimaat. - De lln. omschrijven mogelijke gevolgen van de opwarming. - De lln. interpreteren een overtuigende boodschap (clip met gezongen lied). * Werkwijze Start met het artikel ‘Zing voor het klimaat’ op pag. 4. De lln. lezen het artikel in groepjes van twee en vullen de vragen van opdracht 1 in. Vervolgens laat je de lln. hun kennis over de opwarming van de aarde naar voor brengen en leg je opdracht 2 van het werkblad klassikaal vast. Daarna zoeken de lln. de website van de actie op het internet op en ze verkennen die. Dit kan het best in groepjes van twee aan een computer (eventueel klassikaal aan het digibord). Vervolgens bekijken en beluisteren de lln. het filmpje en vullen ze opdracht 3 van het werkblad in (per twee). Achteraf volgt een korte bespreking. Eventueel neem je dan het initiatief om op 26 oktober 2012 met de klas/school aan de actie voor scholen deel te nemen. * Meer info - www.singfortheclimate.com - Lessenpakket De groene ijsbeer (11.11.11 i.s.m. uitgeverij Lannoo) www.11.be/11/educatief-aanbod/basisonderwijs/artikel/detail/luisterboek_groene_ijsbeer_met_educatief_pa kket_per_graad,104212 - http://piramide.diekeure.be/actuapdfs/Actua_opwarming_aarde.pdf
3. Computergebruik * Niveau: * Sluit aan bij het artikel ‘Computergebruik’ op pag. 2. * Motivatie De computer is niet meer weg te denken uit onze maatschappij. Vooral jongeren kunnen zich geen leven zonder computer inbeelden. Maar hoe groot is de invloed van de computer en het internet op ons dagelijkse leven eigenlijk? Betekent de computer tijdswinst? Of verliezen
Aandacht Bij heel belangrijk nieuws verschijnt meteen een uitgebreid artikel op de website (pdf, A4-formaat, 1 of meerdere foto’s). Wil je via e-mail op de hoogte gehouden worden van deze artikels, stuur dan een mailtje naar
[email protected].
we vooral tijd door de computer? Dit onderwerp kan in een les Geschiedenis, Actualiteit, Nederlands of Zedenleer aan bod komen. * Doelstellingen - De leerlingen discussiëren onder begeleiding van een leerkracht, ze leren hun argumenten verdedigen en onderbouwen. - De lln. vullen een enquête in en vergelijken de resultaten met het artikel en met wat ze zelf dachten. - De lln. interviewen hun ouders of grootouders en vergelijken ook die resultaten. - De leerlingen zoeken enkele zaken over de geschiedenis van de computer op. * Werkwijze - De leerkracht vertrekt vanuit de vraag ‘Computer, tijdswinst of tijdsverlies?’. Laat de leerlingen al discussiërend hun standpunt verdedigen. Noteer de argumenten op het bord. - Lees daarna het artikel klassikaal. Klopt het resultaat van het onderzoek met het computergebruik van de lln. in de klas? Waar worden die andere 12 uren voor gebruikt? Neem het werkblad met de enquête erbij en laat de leerlingen de vragen beantwoorden. Vergelijk de resultaten. Is er in de klas een verschil merkbaar tussen de jongens en de meisjes? Laat de leerlingen zelf nog enkele vragen voor het interview verzinnen. Bespreek de afgenomen interviews in de klas. * Tips - De antwoorden van de zoekopdracht zijn te vinden op: http://nl.wikipedia.org/wiki/ENIAC en http://nl.wikipedia.org/wiki/Geschiedenis_van_de_computer. - Voer je eigen onderzoek. Laat de leerlingen een hele week hun computergebruik anoniem registreren, en tel de uren op. Hoeveel uren worden er wekelijks aan huiswerk besteed, hoeveel uren aan andere dingen? - Experiment: de leerlingen brengen tijdens één of meerdere dagen de uren na school zonder computer door. Ze noteren hoe ze zich daarbij voelen. Wat vinden ze lastig? Welke praktische problemen ondervinden ze? Waar krijgen ze meer tijd voor? Hebben ze het volgehouden, of was de verleiding (verslaving) toch te groot?
Niveau:
= voor iedereen /
= iets moeilijker
Sleutel bij de werkbladen 1. Benzineprijs swingt de pan uit 1. Reden 1: Toevoer ruwe olie: als het aanbod daalt, stijgt de prijs oorlogen en conflicten / orkanen Reden 2: Zwakke euro de financiële crisis in de eurozone 2. a. Benzine was het goedkoopst in 2007. b. Dit is vijf jaar geleden. c. € 1,81 - € 1,38 = € 0,57 / Een liter benzine is nu 57 eurocent duurder dan in 2007. d. € 1,81 - € 1,61 = € 0,20 / Een liter benzine was vorig jaar 20 eurocent goedkoper. e. € 1,81 x 50 = € 90,50 / Als ik 50 liter tank, betaal ik 90,50 euro. 3. a. Een belangrijke olieproducent, waar het orkaanseizoen net begonnen is. b. Washington D.C. a. Land uit de eurozone dat sinds maart 2010 in slechte papieren zit. b. Athene a. Land in Europa dat het financieel moeilijk heeft. b. Madrid c. zie atlas
2. Zing voor het klimaat 1. 1. Een zangbetoging waarbij de deelnemers op twee bepaalde dagen het lied Do it now zingen, en dit op heel veel plaatsen. Achteraf maakt men een clipje met de verschillende opnames om dit aan de overheden te laten horen. 2. Iedereen die wil, kan deelnemen. 3. over de klimaatverandering, de opwarming van de aarde 4. 22 en 23 september 2012 5. Mensen overtuigen van de schadelijke gevolgen van de opwarming en er iets aan doen. 6. de Klimaatcoalitie en 11.11.11 7. Nic Balthazar 2. 1. Om zonnewarmte op te slaan, en zo de temperatuur in de broeikas te verhogen. 2. Broeikasgassen houden de zonnewarmte op die door de aarde weerkaatst wordt. 3. dikker – een verhoogde temperatuur 4. smeltend poolijs, uitzetten van de oceanen k overstromingen minder gemakkelijk planten telen in droge gebieden k hongersnood planten- en dierenwereld verandert in bepaalde streken k uitsterven planten- en diersoorten warmer klimaat k bedreiging voor mensen (hoger sterftecijfer door de warmte), bosbranden verstoorde luchtcirculatie k meer stormen, orkanen 3. 1. a. Engels, een internationale boodschap b. bekende Vlamingen en kinderen
c. Door de bekende Vlamingen spreekt het meer mensen aan. Men wil een betere toekomst, dat is vooral belangrijk voor de kinderen van nu. d. Dit moet aantonen dat veel mensen bezorgd zijn over de toekomst van onze planeet. e. Dat de situatie ernstig is, dat de tijd dringt om er iets aan te doen. f. Door onderbrekingen met teksten over schadelijke gevolgen en met een citaat van Barack Obama. g. zonne-energie 2. eigen antwoorden 3. De tekst werd niet letterlijk vertaald (omwille van het ritme en de verstaanbaarheid voor de kinderen).
3. Computergebruik 1. -2. eigen antwoorden 3. 1.1833 2. door Konrad Zuse 3. de ENIAC 4. De computer was enkele klaslokalen groot en woog 30 ton.
4. Kits-nieuwsquiz 1 1. b – 2. c – 3. a – 4. a – 5. b – 6. a – 7. b en c – 8. c – 9. b – 10. b – 11. c – 12. c – 13. a – 14. a – 15. c
Benzineprijs swingt de pan uit Lees het artikel ‘Recordprijs benzine’ op pag. 1 van Kits.
1. Om het artikel goed te begrijpen, vul je onderstaand schema in. Dit doe je best met de tekst bij de hand. Er zijn al enkele zaken ingevuld. Benzine te duur voor bevolking
Reden 2: .................................................................................................................. .................................................................................................................. ..................................................................................................................
Hoe komt het dat het aanbod daalt?
De euro staat zwakker dan de Amerikaanse dollar door:
......................................................................................................
- ................................................................................................................ ..................................................................................................................
- ................................................................................................................ ..................................................................................................................
2. Bekijk het staafdiagram en beantwoord volgende vragen in een goede zin. Schrijf ook je berekeningen op. a. Wanneer was benzine per liter het goedkoopst? ........................................................................................................................................................................................................................................................
b. Hoeveel jaar is dit geleden?
..................................................................................................................................................................................
c. Reken uit hoeveel duurder een liter benzine nu is dan in 2007.
................................................................................................
........................................................................................................................................................................................................................................................
d. Bereken hoeveel goedkoper een liter benzine vorig jaar was.
......................................................................................................
........................................................................................................................................................................................................................................................
e. Als er in mijn auto 50 liter benzine kan, hoeveel moet ik dan nu betalen als ik mijn auto voltank? ........................................................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................................................
3. In het artikel worden heel wat landen vermeld. Hieronder staan enkele landen. Bij elk land horen drie opdrachten. a. Zoek in het artikel waarom dit land vermeld wordt en vat dat samen in één zin. b. Zoek in een atlas de hoofdstad van het land op. c. Duid op de wereldkaart het land aan en maak er een legende bij. a. ...................................................................................................................................................................................................... Verenigde Staten b. ...................................................................................................................................................................................................... a. ...................................................................................................................................................................................................... Griekenland b. ...................................................................................................................................................................................................... a. ...................................................................................................................................................................................................... Spanje b. ......................................................................................................................................................................................................
Zing voor het klimaat (1) 1. Sing for the climate 1.Wat?
............................................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................................................
2.Wie?
............................................................................................................................................................................................................................................
3.Waarover?
..............................................................................................................................................................................................................................
4.Wanneer?
................................................................................................................................................................................................................................
5.Waarom? Doel?
..................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................................................
6.Organisatoren? 7.Regisseur?
....................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
2. Een warmer klimaat 1.Een broeikas Waarom maakt een tuinder gebruik van een broeikas? .................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................................................
2.Het natuurlijk broeikaseffect In de atmosfeer rond de aarde bevinden zich broeikasgassen. Ze worden zo genoemd omdat ze werken als een broeikas. Leg uit.
..............................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................
© NASA
..................................................................................................................................................................................
Deze gassen vormen als het ware een deken rond de aarde. Zonder dit broeikaseffect zou het op de aarde gemiddeld -18° C zijn. 3.Een versterkt broeikaseffect Door de uitstoot van gassen op de aarde (verwarming, elektriciteitscentrales, auto’s,...) wordt de deken van broeikasgassen
............................................................
© NASA
Minder warmte kan ontsnappen en onder de deken is er ..................................................................................................................................................................................
We spreken over een versterkt broeikaseffect. 4.Gevolgen van een versterkt broeikaseffect Wetenschappers zijn het niet helemaal eens over de gevolgen van de opwarming van de aarde. Welke schadelijke gevolgen zouden er kunnen zijn? .............................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................
Zing voor het klimaat (2) .............................................................................................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................................................................................................
3. Surf naar de website van Sing for the climate 1.Bekijk het filmpje a. In welke taal wordt er gezongen? Waarom? ........................................................................................................................................................................................................................................................
b. Wie zingt het lied? ....................................................................................................................
en ..........................................................................................................................
c. Waarom wordt het gezongen door hen en niet door een gewoon zangkoor? ........................................................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................................................
d. Waarom wordt het liedje niet gezongen door één bekende Vlaamse zanger? ........................................................................................................................................................................................................................................................
e. De titel van het lied is Do it now! (Doe het nu). Welke boodschap zit daarachter? ........................................................................................................................................................................................................................................................
f. Hoe probeert men de kijker nog te overtuigen? ........................................................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................................................
g. In het filmpje komt ook een voorbeeld van alternatieve energie die voor geen uitstootgassen zorgt. Wat is dat?
..........................................................................................................................................................................................................................
2.Op de kaart onder het filmpje vind je de gemeenten die deelnemen. Zoek of jouw gemeente ook deelneemt. Indien ja, hoeveel deelnemers schreven zich al in om te komen zingen? Indien nee, zoek de dichtstbijgelegen gemeente:
......................................................................................
................................................................................
met .................... deelnemers.
Via de kaart kom je ook te weten wie dit in de gemeente inricht en waar en wanneer het plaatsvindt.
3.De tekst van het lied Zoek via ‘Sign@school’ tot je bij links naar de tekst van het lied komt (in het Engels en het Nederlands). Bekijk eerst de tekst in het Engels. Wat kan je zelf vertalen? Vergelijk dan met de tekst in het Nederlands. Wat merk je?
............................................................................................................................................................................................................................
Computergebruik 1. Enquête leerlingen 1.Ben je een meisje of een jongen?
meisje
jongen
2.Heb je een eigen computer of laptop thuis?
ja
neen
3.Waar staat de computer?
..........................................................................................................................
4.Wat doe je vooral op de computer? Omcirkel wat past. e-mailen/chatten
elke avond
een paar keer per week
soms
nooit
gamen
elke avond
een paar keer per week
soms
nooit
muziek/filmpjes downloaden
elke avond
een paar keer per week
soms
nooit
surfen/facebook/blogs/hyves
elke avond
een paar keer per week
soms
nooit
tv/films kijken
elke avond
een paar keer per week
soms
nooit
huiswerk
elke avond
een paar keer per week
soms
nooit
andere: ..................................................
elke avond
een paar keer per week
soms
nooit
5.Kan je je nog een leven zonder computer inbeelden?
ja
neen
Omdat: ............................................................................................................................................................................................................................................ ..............................................................................................................................................................................................................................................................
6.Als ik me verveel, ga ik aan de computer zitten.
ja
soms
neen
7.Ik voel me slecht in mijn vel als ik niet op de computer kan.
ja
soms
neen
2. Interview ouders of grootouders Je interviewt een ouder of gootouder. Je noteert de antwoorden en bedenkt nog een tweetal extra vragen. Wie ben je?
moeder
In welk jaar ben je geboren? Wat deed je na school?
vader
grootmoeder
grootvader
..........................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
Hoe oud was je toen je je allereerste computer kreeg of kocht? .......................................................................................................... Extra vraag 1: ............................................................................................................................................................................................................................ ..............................................................................................................................................................................................................................................................
Extra vraag 2:
..........................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................................................
3. Zoekopdracht Zoek de antwoorden op deze vragen op het internet op. 1.Babbage ontwierp een analytische machine, in welk jaar was dat? 2.Pas in 1938 werd de eerste computer gebouwd. Door wie?
..............................................................................................
................................................................................................................
3.Hoe heette de eerste computer in de VS? .......................................................................................................................................................... 4.Hoe groot was die computer? Wat was zijn gewicht?
............................................................................................................................
Kits-nieuwsquiz 1 (1) Deze quiz sluit aan bij de Kits en Kits + van 1 september 2012 en de Kits-krant van 15 september 2012.
1. Zet een kruisje voor de juiste zin. 1.Op 9 september vond de Open Monumentendag plaats in Vlaanderen. Welk thema stond dit jaar centraal? a. Beeld, woord en dans b. Muziek, woord en beeld c. Muziek, fotografie en woord 2.Wat betekent ‘assertief zijn’? a. Dit betekent dat je zo ziek bent, dat je niet naar school kan gaan. b. Dit betekent dat je doet wat anderen zeggen, omdat je bij de groep wil horen. c. Dit betekent dat je het lef hebt om ‘neen’ te zeggen en bij je standpunt te blijven. 3.De robotwagen Curiosity landde in augustus op Mars om er te zoeken naar tekenen van leven. Welke andere naam heeft deze planeet? a. de rode planeet b. de groene planeet c. de blauwe planeet 4.Wat betekent bombing? a. Heel snel van een heuvel af skateboarden. b. In het water springen met een zo groot mogelijke plons. c. Een fotoshoot doen in de Noordzee. 5. Hoeveel medailles behaalde België op de Olympische Spelen? a. 7 b. 3 c. 0 6.De laatste Belgische steenkoolmijn werd gesloten in 1992. Waarom werden de mijnen niet langer gebruikt? a. Steenkool ontginnen bleek niet langer winstgevend te zijn. b. De werknemers waren het beu om hard te werken. Ze verloren te veel energie. c. De overheid besloot de mijnen te sluiten, omdat het werk te gevaarlijk was. 7.Steenkool, aardolie en aardgas zijn fossiele brandstoffen. Wat zijn de nadelen van fossiele brandstoffen? (2 antwoorden) a. Fossiele brandstoffen zijn heel duur. b. Fossiele brandstoffen zijn niet-hernieuwbaar. c. Fossiele brandstoffen zijn erg milieuverontreinigend.
Kits-nieuwsquiz 1 (2) 8.Wat betekent ‘sluipverbruik’? a. Sluipverbruik betekent dat je sluipt wanneer je bijvoorbeeld naar de televisie kijkt. b. Sluipverbruik betekent dat je zo weinig mogelijk energie verbruikt. c. Sluipverbruik is de energie die elektrische toestellen verbruiken, als je ze in stand-by laat staan. 9.Wat is een ‘passiefhuis’? a. Een huis waar niemand woont. b. Een heel energiezuinige woning. c. Een traditionele nieuwbouwwoning. 10.Welke temperatuur heeft melk die net uit de uier van een koe komt? a. 24° C b. 37° C c. 40° C 11.Wat is ‘ruwe olie’? a. Dat is een andere benaming voor modder. b. Dat is olie die niet gebruikt wordt. c. Dat is de grondstof waaruit benzine en diesel gemaakt worden. 12.Wie is Bernard Arnault? a. de baas van het Repair Café in Brussel b. de burgemeester van Ukkel c. de rijkste Fransman 13.Welke soorten fruit eten de Belgen het liefst (top drie)? a. appels, bananen en aardbeien b. aardbeien, kiwi’s en appels c. bananen, appels en sinaasappels 14.Over de doodsoorzaak van Toetanchamon bestaan veel theorieën. Wat is de meest recente? a. Hij is waarschijnlijk overleden aan erfelijke epilepsie. b. Hij is waarschijnlijk overleden na een val van zijn paard. c. Hij is waarschijnlijk vermoord. 15.Mattis De Schutter bracht een moppenboek uit dat je kan kopen in de iBookstore. Wat is de iBookstore? a. Een winkel waar je tweedehands boeken en cd’s kan kopen. b. Een winkel waar je jezelf moet bedienen aan de kassa. c. Een virtuele boekenwinkel waar je miljoenen e-boeken kan downloaden.
Kits-nieuwsquiz 1 (3) 2. Kleur de genoemde landen in de gevraagde kleur op de wereldkaart op de volgende pagina. Zoek de landen die je niet weet liggen in je atlas op. 1. In de Verenigde Staten (rood) kiezen de Amerikanen binnenkort een nieuwe president. 2. In Syrië (groen) woedt al meer dan 18 maanden een opstand tegen het regime van president Bashar alAssad. 3. In India (geel) werden 620 miljoen Indiërs getroffen door de grootste stroompanne ooit. 4. In juli en augustus hadden de Filippijnen (blauw) af te rekenen met hevige moessonregens. 5. Naast Griekenland (oranje) hebben ook Ierland (paars) en Portugal (bruin) het financieel moeilijk. 6. De taliban zijn islamitische terroristen uit Afghanistan (zwart) en Pakistan (roze).
3000 Km
