ICURO-projecten stakeholdersoverleg – proeve(n) van een ander communicatie-verhaal in de (ziekenhuis)zorg Stefaan Van Roey Juridisch/ethisch stafmedewerker van ICURO VOKA 27 april 2015: kennissessie ‘Patiëntenverenigingen 2.0: de meerwaarde van vernieuwende patiëntenparticipatie‘
ICURO-projecten stakeholdersoverleg
• In den beginne … • Het verhaal loopt • De (voorlopige) moraal van het verhaal • De kracht van het (nieuwe) verhaal
2 | 30/04/2015
| VO KA 27- 04- 2015 : Kenis s es s ie - Patiëntenver en ig i ngen 2.0
I. In den beginne …
3 | 30/04/2015
| VO KA 27- 04- 2015 : Kenis s es s ie - Patiëntenver en ig i ngen 2.0
Hospital Governance Aanbevelingen 2012 • Voor elk Hospital Governance boekje … was er een ander: o.a. Centrum Ziekenhuis-verplegingswetenschappen-KUL (2000/2006) • Deugdelijk bestuur in ziekenhuizen (met publieke partners): • ‘Clinical governance’: kwaliteitsvolle zorg • Patiëntenparticipatie (KBS 2011) • “Gemeenschapsgerichte zorg impliceert een concrete dialoog tussen alle actoren in de gezondheidszorg om een gezamenlijke doeloriëntatie te bereiken en te behouden.”
4 | 30/04/2015
| VO KA 27- 04- 2015 : Kenis s es s ie - Patiëntenver en ig i ngen 2.0
Aanbeveling 4: stakeholdersoverleg De raad van bestuur van het ziekenhuis richt een ‘stakeholdersoverleg’ (SO) op met een adviserende bevoegdheid aangaande: • de grote opties van het ziekenhuisbestuur • de concrete plannen voor volgend jaar: beleidsplan • het jaarverslag met specifieke focus op de kwalitatieve resultaten van de ziekenhuiswerking Het SO geeft daarover advies, maar kan uiteraard ook op eigen initiatief zelf adviezen formuleren over relevante thema’s aan de raad van bestuur: evenwichtige benadering = De dynamiek van het SO
5 | 30/04/2015
| VO KA 27- 04- 2015 : Kenis s es s ie - Patiëntenver en ig i ngen 2.0
Objectief van het pilootproject-SO = Nieuw interactie-model van tussen interne en externe stakeholders (SHs) – betrokken partijen – om: • nieuw “discours” te ontwikkelen met interne én externe SHs = via een geïntegreerde benadering: • → verwachtingen beter afstemmen (luisteren/input/feedback) • → ziekenhuiswerking verbeteren • → gebruik van bestaande inzichten (patiëntenparticipatie) • leren en evalueren: wat lukt (waarom?) en wat lukt nog niet (waarom?) = wetenschappelijke begeleiding en rapportering: • → procedurele voorwaarden voor effectieve participatie • → impact van SO op kwalitatieve zorg 6 | 30/04/2015
| VO KA 27- 04- 2015 : Kenis s es s ie - Patiëntenver en ig i ngen 2.0
Samenstelling SO Interne stakeholders: • Delegatie vanuit Raad v. Bestuur • Delegatie van ziekenhuisartsen • Delegatie van directie
interne en externe stakeholders = paritair ; in afstemming tot adviezen/standpunten
Voorzitter: Secretaris: Externe stakeholders: onafhank. & interne • Patiëntenvertegenwoordigers extern persoon • Familievertegenwoordiging • Lokale huisartsenkringen • Mutualiteiten Kan het SO tot daadwerkelijke interactie • Zorgactoren zoals thuiszorg en woon- en zorgcentra, externe komen, met positieve impact OCMW’s, … op de ziekenhuiswerking? 7 | 30/04/2015
| VO KA 27- 04- 2015 : Kenis s es s ie - Patiëntenver en ig i ngen 2.0
Focusbepaling: dit is het niet! Micro
• 1: samenwerking individu en arts m.b.t. de behandeling: patiënten worden betrokken om samen met arts beslissingen te nemen over hun eigen individuele zorg • Focus op een specifieke zorgnood/pathologie: belang van goede informatie en betrokkenheid, ondersteuning via brochures, klinische paden, … • Cfr. studiedag Zorgnet Vlaanderen van 23 november 2012
8 | 30/04/2015
| VO KA 27- 04- 2015 : Kenis s es s ie - Patiëntenver en ig i ngen 2.0
Meso Macro
Focusbepaling: dit is het wel! • 2: In de samenwerking tussen interne en externe stakeholders patiënten en andere leden van de gemeenschap betrekken, om bij te dragen in de besluitvorming of dienstverlening, op een manier die de relatie individu-arts overstijgt
Micro Meso Macro
Focus van de ICURO Hospital Governance Aanbeveling 4: • Geconcretiseerd door het stakeholdersoverleg en focus van de pilootprojecten • Verrijkt door specifieke ervaringen en inzichten vanuit het eerste niveau 9 | 30/04/2015
| VO KA 27- 04- 2015 : Kenis s es s ie - Patiëntenver en ig i ngen 2.0
Focusbepaling: dit is het niet! • 3: In de betrokkenheid van de burgers in de bredere gezondheidsgerelateerde besluitvorming zoals het prioriteitstellingsproces m.b.t. de toegankelijkheid van de gezondheidszorg: welke diensten in het “mandje” van de gezondheid en voor wie ze beschikbaar zijn?
Micro Meso Macro
• Buiten de reikwijdte van de pilootprojecten, maar wel in het ICURO-beleid - i.s.m. Zorgnet Vlaanderen - scoop: ook politieke aangelegenheid, interessante projecten en experimenten, vb. met community based prioritisation in de NHS, …
10 | 30/04/2015
| VO KA 27- 04- 2015 : Kenis s es s ie - Patiëntenver en ig i ngen 2.0
Specifieke thema’s? Bespreking toegankelijkheid o.b.v. kostennota, ziekenhuisbarometer, supplementen tweepersoonskamer, … Verslag en actiepunten uit ombudsdienst (geen individuele klachten) Ontslag met o.m. een beoordeling van de kwaliteit van het verblijf 11 | 30/04/2015
Ziekenhuishygiëne o.b.v. bv. jaarlijkse rapporten m.b.t. handhygiëne Rechten van de patiënt
De verstrekte informatie over o.m. de gezondheidstoestand, de behandeling en de kostprijs
| VO KA 27- 04- 2015 : Kenis s es s ie - Patiëntenver en ig i ngen 2.0
Het onthaalbeleid
Indicatoren vb. Vlaams Indicatorenproject bevraging patiëntentevredenheid
Transparant facturatiebeleid
II. Het verhaal loopt… • Het SO is sinds juni 2013 een belangrijk bestuurlijk thema in 6 pilootziekenhuizen:
12 | 30/04/2015
| VO KA 27- 04- 2015 : Kenis s es s ie - Patiëntenver en ig i ngen 2.0
Samenstelling SO • Patiënt: • Inhoudelijke aandacht maar geen eenzijdige aandacht • Inhoudelijk en structureel overzichtelijk kader • Afstemming professionele taal op taal van patiënt • 1ste lijn: • Meerwaarde als aanwezig • Groepsvorming: • SO-perspectief: dankzij continuïteit, samenstelling en vergaderfrequentie: min. 4 à 5 bijeenkomsten per jaar • (Voorafgaand) bezoek aan ziekenhuisafdeling
13 | 30/04/2015
| VO KA 27- 04- 2015 : Kenis s es s ie - Patiëntenver en ig i ngen 2.0
Inhoudelijke werking SO: algemeen • Bewaken terreinafbakening: • ‘Ziekenhuisbreed’ → geoperationaliseerd in concrete punten • Overstijgen casuïstiek en reguliere overlegcircuits: énkel gebruiken als aanleiding / ondersteuning / behandeling thema vanuit SO-perspectief • Afbakening van (omvattend) thema: stadium van info-overdracht overschrijden; (snel) tot zichtbare (re) actie • Vastleggen van thema’s: • In samenspraak met alle SHs • Goede vertaalslag voor patiënten-SHs 14 | 30/04/2015
| VO KA 27- 04- 2015 : Kenis s es s ie - Patiëntenver en ig i ngen 2.0
Voorbereiding SO door voorzitter/secretaris
• Agenda-opbouw: • Probleemoplossing: analyse → oplossing • Soort agendapunt: info/exploratie/oplossing/advies/beslissing/afspraak • Huiswerk • Timing: • Frequentie: degelijkheid SO veronderstelt voldoende tijd en samenkomst; hierdoor ontstaat vertrouwens- en vergadercultuur • Tijdig: agenda en documenten bezorgen; zodat SHs hun achterban kunnen raadplegen 15 | 30/04/2015
| VO KA 27- 04- 2015 : Kenis s es s ie - Patiëntenver en ig i ngen 2.0
Vergadering o.l.v. voorzitter/secretaris • Gespreksleiding: • Duidelijk stellen van (doel) agendapunt ; bewaken van afspraken • Bijzondere (≠ exclusieve) aandacht voor patiënt • Timing: → voldoende goede interactie • Verslag: • Vormt samen met voorbereiding basis van advies • Advies: • Veronderstelt ‘voorzet’ van pen-houder • Algemene aanbevelingen gepaard met antwoorden op (deel-) vragen wat/wie/waarom/hoe/waar → advies concreter en toegankelijker bij de RVB • SO streeft naar ‘gedragen standpunt’ (niet per se consensus) waaruit visie van SHs blijkt (eventueel met afwijkende meningen) 16 | 30/04/2015
| VO KA 27- 04- 2015 : Kenis s es s ie - Patiëntenver en ig i ngen 2.0
Opvolging door voorzitter en secretaris • Concrete realisatie: SO leidt naar concreet advies, waarmee RVB/ziekenhuismanagement ook concrete actie onderneemt
• Feedback: vanuit RVB is dus noodzakelijk
• Tijdslijn: overzicht van thema’s (besproken / te bespreken) met een duidelijke jaar-timing ter ondersteuning advies-proces
17 | 30/04/2015
| VO KA 27- 04- 2015 : Kenis s es s ie - Patiëntenver en ig i ngen 2.0
III. De (voorlopige) moraal van het verhaal • → Onderzoeksequipe UZGent: • September 2013 / december 2014: niet-participerende observaties van het SO in drie ziekenhuizen • December 2014: gevalideerde vragenlijst afgenomen in alle ziekenhuizen • Voorjaar van 2015: vier focusgroepen met afgevaardigden interne/externe SHs • 12 juni 2015: studiedag met evaluatie in PXL-Hasselt • • • •
→ Belangrijk na twee jaar werken: Inzichten en ervaringen aanreiken Ambities evalueren Voorstellen inzake SO met patiëntenparticipatie naar de toekomst
18 | 30/04/2015
| VO KA 27- 04- 2015 : Kenis s es s ie - Patiëntenver en ig i ngen 2.0
Proficiat aan de pilootziekenhuizen • • • •
Nieuwe inzichten met positieve impact naar de ziekenhuiswerking Investering en bestuurlijke prioriteit Ontwikkelingen en de uitdagingen ziekenhuizen vandaag Wet- en regelgeving bijzonder complex; geen kapstokken
19 | 30/04/2015
| VO KA 27- 04- 2015 : Kenis s es s ie - Patiëntenver en ig i ngen 2.0
IV. De kracht van het (nieuwe) verhaal Van ‘piramide-model’ … naar ‘netwerk-model’ …
20 | 30/04/2015
| VO KA 27- 04- 2015 : Kenis s es s ie - Patiëntenver en ig i ngen 2.0
Nieuw verhaal: • Oud: Coherent/zeker/stabiel/gehoorzaam • Nieuw: Creatief/soepel/pluralisme/permanent leren & aanpassen/complexe verhoudingen/intersubjectiviteit & communicatie • Ontwikkelingsgerichte visie op recht-/praktijk: persoonlijke groei/samenwerking/creativiteit: • (Burger) participatie en (arts)bemiddeling • Transparantie > openbaarheid (publiek) • SO = horizontaal (netwerk) en verticaal (piramide): • Huishoudelijk reglement / verzekering • Onkosten-/verplaatsingsvergoeding • Statuten aanpassen 21 | 30/04/2015
|
VO KA 27- 04- 2015 : Kenis s es s ie - Patiëntenver en ig i ngen 2.0
Dank • KBS voor de financiële ondersteuning van het pilootproject en de gewaardeerde inhoudelijke inbreng en medewerking. • Mutualiteiten en Vlaams Patiëntenplatform voor hun gewaardeerde inbreng en medewerking. • Onderzoeksploeg van UZGent. • Raad van bestuur van ICURO voor de financiële ondersteuning en het engagement inzake hospital governance. • Ten slotte … u allen voor uw luisterende aandacht. “Zorg begint bij luisteren.” (KBS)
[email protected] 22 | 30/04/2015
| VO KA 27- 04- 2015 : Kenis s es s ie - Patiëntenver en ig i ngen 2.0