ICT Campus. Plan van Aanpak
Plan van Aanpak ICT Campus Veenendaal
2
Plan van Aanpak ICT Campus Veenendaal
3
4 Stappenplan In vier stappen van ambitiedocument naar realisatie van de ICT Campus
Voorwoord Samenwerking, daar draait het om! Innovatie in de foodsector komt vaak tot stand door ICT-oplossingen. Zo vormen de topsectoren Agri & Food en Tuinbouw samen met de ICT-sector de belangrijkste motor voor economische ontwikkeling en innovatie in de regio FoodValley. De doelstelling van de Wageningen UR is een belangrijke bijdrage te leveren aan het oplossen van de wereldvoedselproblematiek. Ook daarbij is ICT noodzakelijk! Een sterke ICT sector in Food Valley is dan ook zowel noodzakelijk als vanzelfsprekend. Veenendaal vormt een belangrijk middelpunt. Onze plaats vormt hiermee een verbinding van Utrecht met Food Valley. Ook zorgen onze bedrijven voor innovatie en hoogopgeleide werkgelegenheid. In het Ambitiedocument ICT-campus (december 2013) is een eerste stap gezet in de vorming van de ICTcampus binnen de regio FoodValley. Wij constateren dat Veenendaal beschikt over een grote hoeveelheid succesvolle kleine en middelgrote ICT-ondernemingen in met name de zakelijke dienstverlening. Met een campusontwikkeling, waarin gerenommeerde ICT-bedrijven, ambitieuze start-ups in ICT en ICT-onderwijs elkaar versterken, geven wij een impuls aan de uitwisseling en ontwikkeling van kennis op gebied van ICT. Deze toename in (open) innovatievermogen komt mede ten bate van de sterk ontwikkelde Foodsector in de Food Valley. Een (inter)nationale topsector met een intrinsieke behoefte aan hoogwaardige ICT-producten en diensten als versneller van innovatie. Door te investeren in een campus investeren we dus in een sterkere arbeidsmarkt en een vitale regionale economische structuur.
Plan van Aanpak ICT Campus Veenendaal
“De ICT Campus is niet enkel een bedrijfsverzamelgebouw, maar een gezond functionerend eco-systeem van elkaar versterkende ICT bedrijven” - Dhr. Kolff, Gemeente Veenendaal
4
Een campusontwikkeling bestaat uit zes belangrijke pijlers 1. Delen van faciliteiten Het delen van voorzieningen en faciliteiten heeft twee belangrijke voordelen. Het stimuleert (toevallige) ontmoeting en kennisuitwisseling en het maakt faciliteiten mogelijk die voor individuele ondernemingen anders niet haalbaar zijn. Catering en vergader- en ontvangstruimten zijn voorbeelden, maar ook kostbare voorzieningen zoals laboratoria en clean rooms. 2. Ecosysteem van bedrijven Een succesvolle campusontwikkeling brengt de juiste mix van bedrijven samen. Bedrijven die op de campus zitten moeten iets toe te voegen hebben aan het ecosysteem en er iets komen halen, het is tweerichtingsverkeer. Pas dan ontstaat er een wederzijds belang in de campusontwikkeling en komt deze echt van de grond. Een campus werkt daarom ook op basis van gelijkwaardigheid. Als één partij (te) dominant wordt zullen andere partijen afhaken; als een hoge boom die het daglicht aan het maaiveld onttrekt. 3. Stimuleren starters Nieuwe innovaties komen vaak van jonge mensen met nieuwe ideeën. Door ruimte te maken voor deze start-ups en ze onderdeel te maken van je ecosysteem haal je creativiteit binnen waar alle deelnemers van profiteren. 4. Open innovatie Het principe van open innovatie is gebaseerd op het delen van research en development in plaats van het niet willen delen. Het uitwisselen van kennis komt de innovatie van het gehele systeem ten goede. 5. Eén gebied, uitstraling, herkenbaarheid Een succesvolle campus is een ijzersterk merk, een goed voorbeeld hiervan is de High Tech Campus in Eindhoven. Alleen al de aanwezigheid op de High Tech Campus vormt voor een ondernemer een uitstekend visitekaartje en biedt internationaal erg veel uitstraling. Het maakt dat een succesvolle campus een enorme aantrekkingskracht heeft op nieuwe bedrijven, R&D instellingen en opleiders.
Open innovatie En de Campus als een afgebakend gebied met een eigen identiteit.
6. Vliegwiel Iedere campus heeft een eigen vliegwiel nodig, een partij die de kar wil trekken of een unieke faciliteit die de ontwikkeling van een campus in gang zet. Philips was bij de HTCE die partij die alles in gang zette. Het unieke Living Lab was op de automotive campus in Helmond de faciliteit die een aanzuigende werking had. Daarnaast vormt een Campus vaak ook een vliegwiel voor andere economische activiteiten (katalysator) .
Plan van Aanpak ICT Campus Veenendaal
5
In 4 stappen van ambitie naar realisatie:
Stap 1: met draagvlak naar een GO! Waarom / doel van deze stap De eerste belangrijke stap is het verkennen of er voldoende draagvlak is bij de bedrijven en onderwijsinstellingen. Hebben partijen een gezamenlijk belang en wordt de meerwaarde van het campus-concept onderschreven? Misschien nog wel belangrijker: welke partijen willen participeren in het opzetten van de ICT Campus / fungeren als katalysator of vliegwiel? Wat Het gemeenschappelijk belang wordt aan de hand van diverse gevoerde gesprekken met bedrijven voorlopig gezien in het delen van faciliteiten, delen van kennis, scholing, samenwerking om grotere of integrale opdrachten te kunnen uitvoeren. Maar ook de cross-over tussen Food en Health heeft een meerwaarde. Beide sectoren hebben behoefte aan een sterke ICT-component. Zeker als het gaat om innovatie. Hieronder zijn mogelijke gemeenschappelijke thema’s opgenomen (afkomstig uit de gesprekken met diverse bedrijven). -
Besturingssystemen Architectuur Planningssoftware Remote sensing Remote services Datamanagement Gaming Beveiliging Testing Scholing / opleiding
Wie In ieder geval worden de volgende partijen uitgenodigd - Grote ICT bedrijven Veenendaal - Onderwijsinstellingen - Overheden - Regio FoodValley - EBU en EBV Hoe Partijen kunnen alleen maar gezamenlijk tot de conclusie komen of er een gemeenschappelijk belang is. Hiervoor moeten partijen elkaar kennen en in een open en inspirerende setting met elkaar in gesprek raken. Deze stap bestaat dan ook vooral uit een gezamenlijke werkbijeenkomst met partijen waarvan we verwachten dat ze een gemeenschappelijk belang hebben bij de ontwikkeling van een campus.
Het programma voor de werkbijeenkomst ziet er in hoofdlijnen als volgt uit: - lunch in de strip High Tech Campus - korte toelichtingen door HTCE en bedrijf/onderwijsinstelling op HTCE in pitch vorm + rondwandeling HTC - Brainstormsessie gemeenschappelijke belangen en waar ligt de meerwaarde op samenwerking en open innovatie Ter voorbereiding op de werkbijeenkomst ontvangen de deelnemers een werkexemplaar van het ambitiedocument. Samen met een instructie van de opzet en wat van hen verwacht wordt, kunnen deelnemers voorbereid de bijeenkomst ingaan. Eindresultaat van deze stap Go / no go notitie waarin op basis van de werkbijeenkomst wordt geconcludeerd of er voldoende gemeenschappelijk belang is en draagvlak is voor open innovatie en het delen van faciliteiten. Communicatie Tijdens deze stap wordt alleen persoonlijke communicatie ingezet richting de betrokken partijen zoals hiervoor genoemd.
“Een campus realiseer je alleen met een hoog ambitieniveau” - Dhr. Jansen, Info Support
Plan van Aanpak ICT Campus Veenendaal
6
Stap 2: Naar een slagvaardige Campus organisatie.
“Zoek de gemeenschappelijke belangen. Wat levert het mijn bedrijf op?” - Dhr. Lapré, Nucletron
Kerngroep ICT Campus Adapters Sponsors / netwerk
Na inrichting van de kerngroep zal de visie op de Campus vorm gegeven worden. In dit plan van aanpak zijn op hoofdlijnen de te beantwoorden vragen opgenomen. Wanneer vast staat dat er een gezamenlijk draagvlak bestaat voor de ICT-campus zullen we met elkaar tot een gezamenlijke ambitie en visie moeten komen. Ons ambitiedocument is daarvoor een goede eerste aanzet op basis waarvan we met een kerngroep van ondernemers, onderwijsinstellingen en overheden aan een gezamenlijke visie kunnen werken. Die visie zal antwoord moeten geven op de belangrijkste vraag: hoe gaan we onze ambitie realiseren? In de gezamenlijke visie moeten we concreet maken op welke wijze een ICT-campus ieders afzonderlijke belangen kan dienen. Wat draagt een ICT-campus bij aan een structuurversterking van de lokale en regionale economie? Wat draagt een ICT-campus bij aan perspectieven voor jonge ambitieuze ICT’ers in onze gemeente? Wat draagt een ICT-campus bij aan een gezonde bedrijfsvoering van bestaande ondernemers? Wat draagt een ICT-campus bij aan kwalitatief hoogwaardig ICTonderwijs in de regio Veenendaal? Wat draagt een ICT-campus bij aan de regio FoodValley? Hoe kan de ICT-Campus functioneren als cement tussen de bedrijven? Kortom, op welke wijze verwachten wij dat een ICT campus bijdraagt aan het realiseren van onze ambities? Met een heldere visie die inspeelt op onze ambities creëren we duidelijke parameters waaraan een uitwerking van het concept voor de campus moet voldoen (stap 4). Wie De kerngroep wordt opgezet met behulp van de resultaten van de eerste stap. Hierbij is het denkbaar dat er naast de kerngroep nog partijen zijn die op termijn alsnog kunnen/willen instappen (adapters) en partijen die als ‘sponsor’ willen fungeren of in het netwerk actief zijn. Deze groep ondersteunt en/of faciliteert de campusontwikkeling wel, maar is geen deelnemer in de kerngroep. Eindresultaat van deze stap Oprichting van de kerngroep. Communicatie Samen met de kerngroep wordt een gedegen maar flexibel communicatieplan opgesteld. Na oprichting van kerngroep is ook het moment aangebroken om de externe communicatie breder op te pakken. Op deze wijze kan het netwerk verder uitgebreid worden.
Plan van Aanpak ICT Campus Veenendaal
7
Stap 3: naar een gedegen Campusconcept met eigen identiteit
“Samenwerking met onderwijs is noodzakelijk om voldoende goed opgeleide medewerkers te blijven vinden. Dit is de uitdaging voor op korte termijn” - Dhr. Vreugdenhil, Cegeka
Een gezamenlijke visie is een eerste stap in het uitwerken van het concept voor een succesvolle campusontwikkeling. Het uitgewerkte concept laat zien hoe we het gaan doen en welke software, hardware en orgware we daarvoor nodig hebben. In dit stadium laten we zien wat professioneel management en beheer van de campus betekent en hoe we blijvend draagvlak bij eigenaren en bestuurders gaan organiseren, tijdens de ontwikkeling en daarna. We zullen concreet moeten maken wat de verwachte fasering van de ambitie/visie is. Beginnen we pragmatisch en strategisch en laten we van daaruit de campus verder tot ontwikkeling komen of zetten we van meet af aan de toon met een stevige ingreep. Heel concreet is bijvoorbeeld initiatief om de Wave in te zetten als een incubatorfaciliteit en hiermee een eerste fysieke fase van de campus. Zien we hierin een strategische eerste stap of een tijdelijk initiatief waarna we ergens anders serieus aan de slag gaan? We zullen ons bijvoorbeeld dus ook uit moeten spreken over locaties. Dat betekent dus ook dat wij elkaar in de kerngroep goed aan moeten kijken en een scherp beeld moeten vormen van wie op welke punten onze (actieve en passieve) partners zijn? We moeten onderling scherp hebben wie in welk stadium waarvoor verantwoordelijk is. Wat is ieders rolneming en verantwoordelijkheid en hoe kunnen we elkaar daar op aanspreken? Hiervoor wordt onder andere een SWOTanalyse uitgevoerd naar de huidige ICT-sector in Veenendaal en het campusconcept. Op deze wijze kan goed gebruik worden gemaakt van de sterke punten en eventuele zwakke punten (zowel inhoudelijk als betrokken partijen) aangevuld worden. Het concept formuleert antwoorden op een aantal belangrijke inhoudelijke aspecten van de campusontwikkeling. Ons campusmodel duidt een vijftal belangrijke inhoudelijke dimensies:
Uitwisseling Hoe gaan we de uitwisseling van kennis en ideeën faciliteren? Welke gezamenlijke voorzieningen en faciliteiten bieden hiervoor mogelijkheden? Complementariteit Hoe zorgen we voor voldoende complementariteit in ons business ecosysteem? Welke succesvolle ondernemingen doen mee en hoe faciliteren we eigen jong, aanstormend talent? Vliegwiel Welke partijen zijn in staat en bereid om in het begin de kar te trekken en een succesvolle campusontwikkeling in gang te zetten of welke unieke faciliteit zou die rol als vliegwiel voor de campusontwikkeling kunnen zijn? Context Hoe zorgen we voor een goede functionele en maatschappelijke binding tussen de campus en (de regio) Veenendaal? Je kan hier denken aan ruimtelijke inbedding, maar ook aan bestuurlijke/organisatorische inbedding in Food Valley. Placemaking Hoe gaan we er voor zorgen dat campusontwikkeling een sterk en identificeerbaar beeldmerk wordt? Dat gaat niet alleen over de plek, maar ook over het merk en bijvoorbeeld het logo, het gaat om een totaalpakket aan branding. Hoe zetten wij onze campus “in de markt”.
Plan van Aanpak
8
Stap 4: De feitelijke realisatie van de ICT Campus Veenendaal Ruimtelijke organisatieprincipes moeten worden uitgewerkt wat betreft gebruik en inrichting van de openbare ruimte, stedenbouw, architectuur, ruimtelijke inbedding, ruimtelijke kwaliteit, infrastructuur, beheer, toegankelijkheid, etc. Een fysieke vertaling is overigens meer dan stenen stapelen, het is een gelijktijdige aanpak van zowel hardware (gebouwen en faciliteiten), de software (mensen en activiteiten op de campus) en het onderling matchen van die twee doormiddel van goede organisatieprincipes; de orgware. Kortom het zoeken naar de juiste ruimtelijke configuratie die past bij het gebruik dat we verwachten en het secuur managen van beiden. Dat betekent ook het continue nadenken over mogelijkheden en kansen om het concept verder aan te scherpen en/of te verdiepen. Daarnaast wordt verkend waar verbreding op het ICT thema mogelijk is. Hierbij valt onder andere te denken aan samenwerking met middelbare scholen of ICT gerelateerde bedrijven. Tot slot is voor de beeldvorming van een campus ontwikkeling de lay-out van de High Tech Campus Eindhoven over de kaart van Veenendaal gelegd. Dit laat zien dat een campus meer is dan één gebouw en een behoorlijke schaalgrootte kent. Alleen op deze wijze ontstaat het eco-systeem en kan er echt sprake zijn van het delen van faciliteiten. Ook is duidelijk dat het om één gebied gaat waarbinnen duidelijk is dat je je bevindt op de campus.
“Een focuspunt binnen de campus moet zijn: stimuleren en faciliteren van pré competitieve innovatie programma’s” - Dhr. Kropff, Wageningen UR
Plan van Aanpak
Deze vier stappen en het groeimodel opgenomen in het ambitiedocument
Campus 1.0 naar 2.0
Van Campus 1.0 naar 2.0 In het ambitiedocument ICT-Campus Veenendaal hebben we reeds een voorzet gedaan voor een hypothetisch ontwikkelpad voor de campus. Door onderscheid te maken tussen verschillende fase van campus ontwikkeling (Campus 1.0 tot en met Campus 2.0), maken we duidelijk dat een campus er niet van de ene op de andere dag gerealiseerd is, er is sprake van een groeimodel. Het is een descriptief model dat een stapsgewijze ontwikkeling beschrijft. Een ontwikkeling, waarvan het gezien de huidige bewegingen bij het ROC/A12, logisch lijkt dat die zal starten met de toevoeging van ICT-onderwijs aan het regionale/lokale ICT-cluster. Het blijft echter een globale beschrijving van de ontwikkeling uitgezet in tijd. Andere initiatieven Mogelijk dienen zich plannen aan die voorlopen op de stappen uit dit plan van aanpak. Mochten deze initiatieven passen de geschetste ambities dan worden deze uiteraard ondersteund en gefaciliteerd. Hierbij kan gedacht worden aan een incubator faciliteit al dan niet gekoppeld aan onderwijs. Voorwaarde is wel dat deze passen binnen de gedachte achter de werking van de campus. De grondbeginselen achter die werking hebben we beschreven in de zestal pijlers.
Ontwikkeling van de pijlers in het groeimodel Dit stappenplan en de zes pijlers zijn respectievelijk de procesmatige en de inhoudelijke basis om het proces van campusvorming verder in gang te zetten. De inhoudelijke pijlers voor een succesvolle campusontwikkeling liggen eigenlijk onder alle stappen van het proces en onder alle ontwikkelingsfasen. Ze vormen de basis voor de succesvolle samenwerking die we tot stand willen brengen en die geconcretiseerd zal moeten worden in de kerngroep. De pijlers zeggen iets over de mentaliteit van werken op de campus, in fase 1.0, maar ook in fase 2.0. Natuurlijk is het zo dat naarmate de campus groeit en er zich nieuwe partijen aansluiten bij de campus, het groeimodel uit het ambitiedocument naar verloop van tijd niet meer helemaal op zal gaan. Maar door vast te houden aan de pijlers van de ontwikkeling en onderlinge versterking centraal te stellen blijven we doelgericht werken aan de drie ambities die we in het ambitiedocument hebben beschreven: -
Een krachtige ICT-sector Goed ICT-onderwijs Een Innovatieve Food Valley
Kortom: Campus 2.0.
9
Plan van Aanpak
Plan van aanpak ICT www.ictcampusveenendaal.nl
10