I n h o u d Voorwoord 5 Nieuws Media 8 MISSIE Patiëntenzorg 10 Onderwijs 11 Onderzoek 12 Promoties 16 Fondsenwerving 18 VISIE De mensen om ons heen

Jaarbericht 2015

Inhoud

MI SSI E Het VUmc Alzheimercentrum streeft naar een leidende positie in zorg en onderzoek op het gebied van dementie, met name waar het dementie op jonge leeftijd betreft. Onze missie is dementie bespreekbaar en behandelbaar te maken en uiteindelijk te genezen.

VI SI E Het is de visie van het VUmc Alzheimercentrum dat alleen door het koppelen van wetenschappelijk onderzoek aan patiëntenzorg de noodzakelijke vooruitgang kan worden geboekt in de strijd tegen dementie. Het VUmc Alzheimercentrum wil een belangrijke partner zijn in de multidisciplinaire zorgketen.

Voorwoord 5 Nieuws 6 Media 8 Patiëntenzorg 10 Onderwijs 11 Onderzoek 12 Promoties 16 Fondsenwerving 18 De mensen om ons heen 23 Organisatie 25 Colofon Top 10 publicaties

Het meest in het oog springende symptoom van dementie is geheugenverlies. Van oudsher leggen we een knoop in de zakdoek om iets niet te vergeten. Ook staat de knoop symbool voor verbondenheid: de verbondenheid tussen patiënten en hun naasten enerzijds, en die tussen wetenschap en zorg anderzijds.

Jaarbericht VUmc Alzheimercentrum 2015 | pagina 2

pagina 3 | Jaarbericht VUmc Alzheimercentrum 2015

25 28

Voorwoord

Zeer gewaardeerde relatie, Het VUmc Alzheimercentrum kan terugblikken op een mooi jaar. 2015 was een aaneenschakeling van hoogtepunten, waarvan een groot aantal werd opgepikt door de media. Zo kreeg ons centrum veel aandacht als expertisecentrum op het gebied van jongdementie, rond de unieke voorpremière van de aangrijpende film Still Alice, het verschijnen van het boek Het alzheimermysterie en verschillende onderzoekers die hun verhaal vertelden op televisie, radio en in de geprinte media. En dat is belangrijk, want het draait allemaal om de patiënt en het wetenschappelijk onderzoek. Een wereld zonder alzheimer komt alleen dichterbij door wetenschappelijk onderzoek naar het ontstaan en de genezing van de ziekte van Alzheimer en andere vormen van dementie. Dankzij de onmisbare steun van bedrijven, stichtingen en particulieren kon afgelopen jaar een aantal nieuwe onderzoeken worden gestart en andere projecten voortgezet. In dit jaarbericht leest u hier meer over. De nauwe betrokkenheid en het enorme vertrouwen van onze donateurs en sponsors zijn cruciaal voor het Alzheimercentrum. Met uw steun blijven we ook in 2016 keihard werken aan het vinden van oplossingen voor dementie, daar kunt u op rekenen. Mogen wij op u rekenen? Hartelijke groet,

Prof. dr. Philip Scheltens,

Prof. dr. Wiesje van der Flier

Directeur

Hoofd onderzoek


Nieuws Internationaal

• Het Wereld Alzheimer Congres (AAIC) vond dit jaar plaats in

Het VUmc Alzheimercentrum behoort

Washington waar 24 medewerkers

tot de beste onderzoeksinstituten ter

van VUmc Alzheimercentrum

wereld op het gebied van dementie.

(poster)presentaties gaven over

Onze onderzoekers worden gevraagd als sprekers en voor

hun onderzoek. • Philip Scheltens is per 1 oktober

posterpresentaties bij internationale

toegetreden tot het Academia

congressen.

Europaea (AE). Dit prestigieuze

Foto: Liesbeth Dingemans

instituut is in 1988 opgericht en mag meer dan veertig

100 jaar en ouder ontmoetten elkaar.

Nobelprijswinnaars tot zijn leden

Het was een idee van de ouderen

rekenen.

zelf, allemaal deelnemers van het 100-plus onderzoek. Er zijn al ruim

100-plus onderzoek

180 deelnemers aan dit bijzondere onderzoek, dat het geheim van zeer

Op Nationale Ouderendag op 2

oud worden zonder tekenen van

oktober 2015 vond een unieke

dementie wil ontrafelen.

Philip Scheltens is hoofdgast op het

ontmoeting plaats in Dierenpark

dementie symposium in Seoul, Korea

Rhenen: 26 mannen en vrouwen van

Onderzoek in de etalage: Een snellere diagnose bij DLB

Het alzheimermysterie

Ieder jaar staat er een onderzoek in de ‘etalage’, wat wil zeggen dat de meeste donaties die binnen het betreffende jaar binnen komen worden besteed aan dat specifieke onderzoek. In 2015 was dit het

Alzheimer vormt dé uitdaging in de

Dementie met Lewy Bodies (DLB) onderzoek van dr. Evelien Lemstra.

gezondheidszorg in deze eeuw. Alleen al in Nederland zijn er zo’n 260.000

Dementie met Lewy Bodies (DLB) is na de ziekte van Alzheimer en vasculaire

mensen met deze ziekte en dit aantal zal

dementie de meest voorkomende vorm van dementie. Evelien Lemstra: “De

in 2040 een half miljoen zijn. In VUmc

ziekte verloopt grillig en de symptomen schommelen sterk. Mensen kunnen last

Alzheimercentrum wordt dagelijks hard

krijgen van hallucinaties of slaapproblemen, maar ook van cognitieve problemen.

gewerkt om het mysterie, het hoe en

Het geheugen blijft daarentegen vaak lange tijd goed”. Dat het om DLB gaat

waarom van de ziekte van Alzheimer te

en niet om een andere neurologische aandoening is van groot belang voor de

ontrafelen. Professoren Wiesje van der

behandeling. “Als we deze patiënten bijvoorbeeld met een antipsychoticum als

Flier en Philip Scheltens verzamelden

haloperidol behandelen tegen hallucinaties kan dat levensgevaarlijk zijn. Er zijn

de belangrijkste vragen en antwoorden

bovendien geneesmiddelen beschikbaar die de symptomen kunnen verlichten.

rond dementie en schreven samen ‘Het

Daarom is het zo belangrijk dat we de diagnose snel kunnen stellen.”

alzheimermysterie’. In Wereld Alzheimer

Dankzij de Alzheimer Rally, alle individuele bijdragen onder meer vanuit het

Week, de derde week van september, werd

Genootschap en de donaties van Stichting Buytentwist en Alzheimer Nederland

het boek aangeboden aan Martin van Rijn,

kon dit project starten. Van deze donaties konden 2 promovendi starten.

staatssecretaris van Volksgezondheid,

Zij gaan:

dr. Evelien Lemstra

•a nalyses doen met het hersenvocht van DLB-patiënten om nieuwe diagnostische markers te vinden;

Welzijn en Sport.

•o nderzoek doen naar families met DLB en kijken naar de invloed van alzheimerpathologie bij DLB.



en omgeving Agenda Jurre den Haan (Binh Tran/FD)

Media

✱ Het Repair Café, waarbij huisraad wordt gerepareerd, is vanmiddag tussen 13.00 en 16.00 uur

Jurre den Haan, arts-onderzoeker van het VUmc Alzheimercentrum, heeft open in buurtcentrum Op Eigen een methode ontwikkeld waarmee hij mogelijk ín de ogen van patiënten kan het Valkenpad 5 in Wieken aan Leiden. zien of ze de ziekte van Alzheimer hebben. Met deze nieuwe manier van ✱ Rotary Wassenaar - Voorschodiagnosticeren was hij afgelopen maand een van de finalisten voor de ten houdt TEDxAmsterdam Award. ‘De ziekte van Alzheimer wordt veroorzaakt doorvandaag een Santarun voor het een ophoping van het Alzheimereiwit in de hersenen. Deze eiwitten zijn goede doel. Informatie: wassenaar-voorschoten.rotarywaarschijnlijk ook zichtbaar in het netvlies. We gebruiken een oogscanner santarun.nl. — ontworpen door het Bio Laserlab van de VU — om in het oog te kijken. ✱ De kerstverkoop van TesselWe dienen dan eerst capsules met het specerij geelwortel toe. Dat gaat een schade Arbeid Adelt Leiden heeft verbinding aan met het eiwit en zorgt ervoor dat deze fluoresceert en dus vandaag plaats van 10.30 tot 16.00 zichtbaar wordt. In theorie kunnen we Alzheimer vaststellen voordat de gebeurt bij interieurwinuur. Dat eerste klachten er zijn.’ kel Mi Casa aan de Kempenaerstraat 89 in Oegstgeest. ✱ In zorgcentrum Robijnhof wordt vandaag een kerstmarkt gehouden, tussen 10.00 en 16.00 uur in de Robijnhof 1 in Leiden. ✱ Wandelcafé Leiden houdt morgen een wandeling door de Amsterdamse Waterleidingduinen. Deelnemers verzamelen om 9.00 uur op Leiden Centraal. Informatie: 071-5890535. ✱ Hortus-prefect Paul Kessler en kaschef Rogier van Vugt leiden morgen bezoekers rond door de tropische kassen, en vertellen over het wetenschappelijk onderzoek dat in de Hortus wordt gedaan. Aanvang 12.00 uur. ✱ Het Hartebrugkoor geeft morgen om 15.00 uur haar traditionele kerstconcert in de kerk aan de Haarlemmerstraat 110. Informatie: www.hartebrugkoor.nl. ✱ In gebouw de Sterrentuin aan de Van Diepeningenlaan in Leiderdorp houden de diverse organisaties een open dag, van 13.00 tot 16.30 uur. ✱ In het muziekcentrum aan de Schenkelweg 6 in Zoeterwoude is morgen van 11.00 tot 15.00 uur een kerstrommelmarkt, van de St. Jan’s Fanfare. ✱ Tuinvereniging Ons Buiten houdt morgen een kerstsnuffelmarkt in haar verenigingsgebouw aan het Joop Vervoornpad 16 te Leiden. De markt is open van 10.00 tot 14.00 uur. ✱ In buurtcentrum De Kooi is morgen een kerst sing-a-long van Salonorkest Goldhage. De zaal is open om 14.00 uur aan de Driftstraat 49 in Leiden. ✱ In de Leiderdorpse Dorpskerk is dinsdagavond iedereen welkom om kerststukjes te maken. Dat begint om 19.30 aan de Hoofdstraat 19. ✱ De NVBS houdt woensdag een bijeenkomst over de Amsterdamse tram. Het vindt plaats aan het Aletta Jacobsplantsoen 97 in Voorschoten, vanaf 20.00 uur. Informatie: www.nvbs.com. ✱ Bij Leidse vestiging van het ID College kunnen geïnteresseerden op 16, 17 en 18 december een schoonheidsbehandeling krijgen of je haar laten verzorgen. Dat gebeurt tussen 9.00 en 17.00 uur waarbij de opbrengst naar een goed doel gaat. ✱ Boerderij ’t Geertje in Zoeterwoude houdt morgen tussen 12.00 en 17.00 uur een kerstsfeerdag. Er zijn allerlei activiteiten, een mini markt en een levende kerststal.

bestuur om het leegstaande ge-

De VVD vroeg zich af of het hoekje

stukje grond. Dat is groter dan het

George Cromberge.

Opbrengst van benefietduel naar onderzoek Robbert Minkhorst

Amsterdam ✱ Wout Holverda raakte er zelf nog wat ontdaan van, toen de wedstrijd tussen de oude helden van Sparta en Ajax ter sprake kwam die voor hem in de afgelopen zomer was georganiseerd. Maar snel was er ook weer die stralende lach - al was het maar voor de foto. Het VUmc in Amsterdam kreeg donderdag een cheque van 5500 euro. Dat geld is bedoeld voor wetenschappelijk onderzoek naar de ziekte van Alzheimer. Het bedrag is bijeengebracht tijdens een benefietwedstrijd voor oud-profvoetballer Wout Holverda. Bij hem werd in 2013 de diagnose Alzheimer gesteld. VUmc-neuroloog en hoogleraar Philip Scheltens kreeg de cheque uit handen van Marco Blom, directeur wetenschappelijk onderzoek van Alzheimer Nederland. Op initiatief van het Leidsch Dagblad en in samenwerking met voetbalvereniging Rijnsburgse Boys voetbalden in de zomer van 2014 Sparta Legends en Lucky Ajax tegen elkaar. Voor de wedstrijd bestond grote belangstelling.

VUmc Alzheimercentrum in het nieuws Philip Scheltens, die tevens directeur is van het VUmc Alzheimer Centrum, reageerde opgetogen over het ingezamelde bedrag. ,,Dat is heel wat’’, zei hij. ,,We kunnen het

goed gebruiken.’’ Hij prees ook het initiatief om de wedstrijd te organiseren. ,,Dat heeft tot heel veel aandacht geleid - ook voor de bewustwording voor de ziekte van Alzhei-

Vluchtelingen in januari onderdak Marieta Kroft

[email protected]

Voorschoten ✱ De verbouwing van de voormalige basisschool De Vos aan de Marijkelaan begint rond 7 januari. In twee tot drie weken moet de school bewoonbaar worden gemaakt. Nog voor eind januari wil de gemeente Voorschoten er zes gezinnen huisvesten die nu nog in de asielzoekerscentra verblijven, maar wel al een verblijfsvergunning hebben gekregen. ,,De vier anti-krakers kunnen de kerstdagen nog in de school doorbrengen'', zei wethouder Bianca Bremer donderdagavond in de raadsvergadering. Eén vluchtelingengezin krijgt via de woningcorporatie een huis aangeboden. Dat huis zou anders worden verkocht. Voorschoten heeft inmiddels de toezegging gekregen van het COA, dat er inderdaad in totaal zeven gezinnen met een verblijfsstatus komen. Een inspectie wees vorige week uit dat er nog wel wat aanpassingen nodig zijn voordat het schoolge-

In 2015 mocht VUmc Alzheimercentrum wederom de

Wout Holverda, geflankeerd door Philip Scheltens en Marco Blom.

bouw geschikt is voor wonen. Om de kosten te drukken, polste de wethouder via de ondernemersvereniging of er ondernemers zijn die een bijdrage wilden leveren. ,,Mijn mailbox ontplofte bijna, zoveel mensen die aanboden om te helpen. We gaan nu een plan maken en hopen rond 6 januari aan de slag te gaan.'' Dat Voorschoten voor de huisvesting van vergunninghouders een oude school beschikbaar stelt heeft twee redenen. Ten eerste kan zo snel iets worden gedaan aan het probleem van de overvolle asielzoekerscentra. Ten tweede wordt de wachtlijst voor woningzoekenden op deze manier niet verder belast. Het is de bedoeling dat de gezinnen in de school binnen een half jaar een huis krijgen aangeboden in de gemeente. Daarna kan er weer een nieuw gezin worden gehuisvest. Het gebouw blijft maximaal drie jaar deze functie behouden. Alle fracties spraken hun waardering uit voor de aanpak door burgemeester en wethouders, de bereidheid van ondernemers om te helpen en de omwonenden die over het algemeen positief zijn.

EIGEN FOTO

mer.’’ Holverda noemde de opbrengst eergisteren ’prachtig’. Hij wilde het bedrag graag bestemmen voor onderzoek. ,,Omdat er een medicijn moet komen.’’

nodige positieve berichtgeving over ontwikkelingen in ons centrum en onderzoek ontvangen. De première van de film Still Alice, waarin een jonge professor in de letteren de ziekte van Alzheimer krijgt, bracht veel aandacht voor jonge dementie patiënten en VUmc Alzheimercentrum als expertisecentrum op het gebied van jongdementie. Bovendien kreeg de lancering van het boek ‘Het alzheimermysterie’ en de gelijknamige oratie van prof. dr. Wiesje van der Flier veel aandacht in de media. Berichtgeving in de media draagt bij aan een grotere bekendheid van de ziekte van Alzheimer en andere vormen van dementie én bewustwording van de impact hiervan op de maatschappij. Dit is cruciaal voor onze patiënten om het taboe rondom deze ziekte te doorbreken en helpt bij het vinden van (financiële) ondersteuners van ons centrum. EenVandaag – rapportage over jongdementie met Philip Scheltens / De Wereld Draait Door – Philip Scheltens / Thema-uitzending Geef om je hersenen – Yolande Pijnenburg en Niels Prins / Thema-uitzending EenVandaag – jongdementie met Philip Scheltens / Nieuwsuur – Tweeluik over dementie met Niels Prins en Henne Holstege / De Kennis van Nu NTR Radio – interview met Wiesje van der Flier en Philip Scheltens over volksziekte nummer 1: Alzheimer / Nieuwsshow NPO Radio 1 – Wiesje van der Flier over het Alzheimermysterie / RTL Late Night – Wiesje van der Flier en Philip Scheltens / Radio 4 – interview Weekend van de Wetenschap met Marissa Zwan / De Kennis van NU – 100-plus documentaire met Henne Holstege / Tijd voor Max – 100-plus onderzoek met Elizabeth Wemmenhoven en Karlijn Pieterse / Koffietijd – Philip Scheltens in het kader van Vriendenloterij campagne / RTV NH – Femke Bouwman over artikel in JAD: Altered sense of humor in dementia / RTL Toekomstmakers – Jurre den Haan winnaar Tedx Amsterdam Award ‘Ik ga in de ogen op zoek naar Alzheimer’ Jurre den Haan



Jurre den Haan (Binh Tran/FD) Jurre den Haan, arts-onderzoeker van het VUmc Alzheimercentrum, heeft

Patientenzorg

Onderwijs

Patiënten

Symposium zorgverleners

Colleges

Omdat VUmc Alzheimercentrum een landelijk expertise

Het jaarlijkse symposium voor zorgverleners vond plaats

Binnen onder andere het curriculum Geneeskunde

centrum is op het gebied van jonge mensen met demen-

op 21 september en stond in het teken van digitalise-

en de master-opleiding Neurosciences zijn

tie, komen onze patiënten uit heel Nederland. In 2015

ring. Sprekers gingen nader in op zaken als de digitale

colleges gegeven over diverse dementie-

hebben we ruim 600 nieuwe patiënten gezien, waarvan

casemanager, een digitaal levensverhaal voor patiënten

gerelateerde onderwerpen. Verder verzorgde het

de helft jonger is dan 65 jaar.

en technologische vernieuwingen in de dementiezorg.

VUmc Alzheimercentrum presentaties binnen

Een panel discussieerde over de impact van digitalise-

de kaderopleiding psychogeriatrie en in het

ring op de zorg en onze samenleving.

kader van landelijk onderwijs van de opleiding ouderenpsychiatrie.

Cursusbureau Het cursusbureau organiseert met regelmaat nascholingen en symposia op gebied van dementie voor professionals uit binnen- en buitenland. Het jaarlijks terugkerende symposium de Dementie Update vond op 26 maart plaats in Science Center NEMO en ging in op de huidige en toekomstige praktijk binnen dementie onderzoek.

Lunch & Learn bijeenkomsten Maandelijks worden er Lunch & Learn bijeenkomsten georganiseerd in het VUmc Alzheimercentrum, waarbij steeds wisselende onderwerpen worden behandeld. Terwijl u luncht, vertelt een expert over de nieuwste inzichten rondom een bepaald onderwerp, dat bij patiënten met dementie en hun zorgverleners leeft. Er is voldoende ruimte voor het stellen van vragen en het uitwisselen van ervaringen met andere aanwezigen. Wilt u een keer komen lunchen? Stuurt u dan een e-mail naar [email protected].



Onderzoek Onderzoek

2. Vroegdiagnostiek Deze onderzoekslijn is gericht op het ontwikkelen van nieuwe methoden om sneller een diagnose te kunnen stellen. Deze onderzoeken gaan over het vinden van indicatoren (markers) die geschikt zijn om het ziektebeloop te voorspellen (prognose) en te volgen door de tijd (monitoren). Uitgelicht: • SCIENCe (subsidie: Gieskes-Strijbis fonds; prof. Wiesje van der Flier) De hersenveranderingen die de ziekte van Alzheimer veroorzaken ontstaan geleidelijk, vanaf 15-20 jaar vóórdat er symptomen zijn. In dit onderzoek proberen we de allereerste veranderingen in de hersenen op te

Onderzoeksteam SCIENCe

sporen, door hersenfoto’s, hersenvocht en bloed te onderzoeken van mensen met subjectieve geheugen-

De onderzoeksactiviteiten van het VUmc Alzheimercentrum

klachten. We hopen dat de vroegste veranderingen in keling van medicijnen kunnen geven.

concentreren zich rond vier onderzoekslijnen.

3. Vasculaire factoren

de hersenen ons aanknopingspunten voor de ontwikDeze onderzoekslijn bestudeert de invloed van schade aan de bloedvaten in de hersenen in relatie tot het ontstaan van dementie.

1 . V e r s c h i l l e n i n verschijningsvorm

Uitgelicht: Uitgelicht:

• Hart-Brein project (subsidie: Cardiovasculair Onder-

•D EvELOP (subsidie ZonMW Memorabel, Alzheimer Neder-

zoek Nederland (CVON); prof. Wiesje van der Flier)

land, Stichting Dioraphte; dr. Evelien Lemstra)

Er zijn steeds meer aanwijzingen dat hart- en vaatziek-

Er bestaan verschillende vormen van dementie die ieder

Er is nog weinig bekend over het verloop van demen-

ten ook schadelijk zijn voor de structuur en functies

hun eigen symptomen hebben, zoals de ziekte van

tie met Lewy Bodies (DLB), daarom willen we met dit

van de hersenen. Dit nationale project onderzoekt

Alzheimer, vasculaire dementie, frontotemporale de-

onderzoek vaststellen hoe DLB zich in de loop van de

de invloed van ziekten aan hart en bloedvaten op de

mentie (FTD) en dementie met Lewy Bodies (DLB). Deze

tijd ontwikkelt en bij welke patiënten de ziekte snel of

bloedstroom naar de hersenen en of deze ziekten

onderzoekslijn richt zich op het vinden van biologische

juist relatief mild verloopt. We richten ons daarbij vooral

leiden tot problemen met het geheugen. Binnen VUmc

mechanismen die de verschillen in verschijningsvorm

op het effect van bijkomende alzheimerpathologie, dit

kunnen verklaren.

komt bij ongeveer 50% van de DLB patiënten voor.


werkt het Alzheimercentrum nauw samen met de afdeOnderzoeksteam Hart-Brein


ling cardiologie.

4. Interventies Onder deze onderzoekslijn vallen onderzoeken naar interventies met therapie, medicijnen en leefstijlfactoren

Uitgelicht: • NL-ENIGMA studie (subsidie NWO-FCB; prof. Philip

als bewegen en voeding.

Scheltens)

• Farmacologische interventies

Deze studie onderzoekt het effect van de medische

Het onderzoek naar therapie met medicamenten vindt

voeding Souvenaid op de hersenactiviteit. Souvenaid is

grotendeels plaats in de vorm van contract research

een medische drinkvoeding die belangrijke bouwste-

met grote farmaceutische bedrijven en hebben we on-

nen bevat die nodig zijn voor het onderhoud van de

dergebracht in het Alzheimer Research Center (www.

hersencellen. Met behulp van een PET-scan proberen

arconderzoek.nl).

we te achterhalen waar het positieve effect van Souve-

• Niet farmacologische interventies

naid op het geheugen vandaan komt.

Niet alleen medicatie, maar ook andere (leefstijl) factoren kunnen van invloed zijn op het beloop en de symptomen van dementie. Voorbeelden hiervan zijn onderzoeken naar de invloed van bewegen, licht en voeding.

Een greep uit de andere lopende onderzoeken: • 100-plus onderzoek (subsidie: Stichting Dioraphte,

Het Alzheimer Research Center (ARC)

dr. Niels Prins

Geneesmiddelenonderzoek, dat we doen in samenwerking met grote farmaceutische bedrijven, is ondergebracht in een aparte organisatie: het Alzheimer Research Center (ARC). In het ARC worden

ALS komt vaker dan verwacht voor bij mensen met

NCA; dr. Henne Holstege)

frontotemporale dementie (FTD). De symptomen van

Wat is het geheim van geestelijk gezond oud worden?

de ziekte FTD lijken veel op die van autisme en schi-

In dit project onderzoeken we het erfelijk materiaal

zofrenie. Door te zoeken naar overlap in genetische

van gezonde 100-plussers die niet dement zijn om te

kwetsbaarheid bij FTD, ALS en psychiatrische ziekten,

proberen dit geheim te ontrafelen. We brengen hun

proberen we op het spoor te komen van de oorzaak

DNA in kaart om de bijzondere eigenschappen te

van deze ziekten.

klinische studies naar de ziekte van Alzheimer uitgevoerd. Elke studie heeft zijn eigen gespecialiseerde

vergelijken en te kunnen bepalen welke erfelijke facto-

team, bestaande uit een researchverpleegkundige, onderzoeksarts, neuroloog en neuropsycholoog.

ren beschermen tegen dementie.

De verantwoordelijke artsen (hoofdonderzoekers van de verschillende studies) zijn prof. dr. Philip

• FTD-ALS (subsidie: Ingrosyl; dr. Yolande Pijnenburg)

• EMIF-AD (subsidie: EU – IMI; dr. Pieter Jelle Visser)

• I-read (subsidie: Neuroscience Campus Amsterdam, ISAO; dr. Femke Bouwman) We onderzoeken of het mogelijk is om bij patiënten

Scheltens en dr. Niels Prins, tevens de directeur van het ARC.

Een Europa-breed onderzoek met 60 partners, dat

met alzheimer op een relatief jonge leeftijd (jonger dan

Directeur Niels Prins: ‘Als neuroloog wil ik graag meewerken aan het vinden van een medicijn. Een

zich richt op het koppelen van grote, bestaande

70 jaar) het ‘ alzheimereiwit’ zichtbaar te maken in het

belangrijke stap in het ontwikkelingsproces van medicatie is om het nieuwe medicijn bij patiënten

databestanden om de allerbeste voorspellers voor

netvlies. Hiervoor gebruiken we het kruid geelwortel.

alzheimer in (nog) niet demente individuen te vinden.

De resultaten van dit onderzoek kunnen in de toe-

In het kader van dit project onderzoeken we in VUmc

komst een rol spelen bij het (vroeg) vaststellen van de

te onderzoeken. Hierbij worden de veiligheid en werkzaamheid onderzocht. Deelnemers aan een medicijnonderzoek worden behandeld met het nieuwe medicament of met een placebo (niet actief medicament). Veel van de huidige patiënten willen graag meedoen omdat zij zo een bijdrage kunnen leveren aan deze zoektocht.’

Alzheimercentrum 200 gezonde, oudere tweelingen. • EPAD (subsidie: EU- IMI JU; dr. Pieter Jelle Visser en

Meer informatie over het ARC en de lopende onderzoeken vindt u op www.arconderzoek.nl.

ziekte van Alzheimer. • NUDAD (subsidie: NOW-FCB; prof. Wiesje van der Flier)

dr. Niels Prins)

NUDAD is een onderzoek naar de rol van voeding bij

EPAD is een Europees samenwerkingsverband op het

het ontstaan van alzheimer. We hopen dat dit onder-

gebied van preventieve alzheimer medicatie. We hopen

zoek ons helpt om richtlijnen voor gezonde voeding

hiermee een behandeling te ontwikkelen die dementie

speciaal voor mensen met een vroege vorm van alzhei-

bij mensen met de ziekte van Alzheimer kan voorko-

mer op te stellen.

men. In heel Europa zullen 6000 mensen deelnemen


aan deze studie, waarvan ongeveer 300 deelnemers

Meer informatie over lopende onderzoeken vindt

in VUmc.

u op onze website www.alzheimercentrum.nl


Promoties

Alzheimer is niet altijd aan

Eiwitonderzoek helpt bij

Hersenactiviteit en

Nieuwe MRI-technieken helpen

geheugenstoornissen te herkennen

diagnose ziekte van Alzheimer

eiwitophopingen bij alzheimer

bij vroegdiagnostiek dementie

Lieke Sandberg-Smits

Floor Duits

Sofie Adriaanse

Cristiane Möller

20 maart 2015; promotor: Ph. Scheltens, co p ro m o t o re n : W. M . v a n d e r F l i e r, Y. A . L . P i j n e n b u r g

1 april 2015; promotoren: Ph. Scheltens, M.A. Blankenstein, copromotoren: W.M. v a n d e r F l i e r, C . E . Te u n i s s e n

7 a p r i l 2 0 1 5 ; p r o m o t o r e n : F. B a r k h o f , Ph. Scheltens, copromotoren: B.N.M. van Berckel, A.M. Wink

1 mei 2015; promotoren: Ph. Scheltens, F. B a r k h o f , c o p r o m o t o r e n : W . M . v a n d e r F l i e r, H . Vre n ke n

“Geheugenstoornissen worden

De combinatie van twee eiwit-

Veranderingen in hersenac-

De ziekte van Alzheimer en

vaak gezien als het eerste

ten in het hersenvocht geeft

tiviteit beginnen al vroeg bij

de gedragsvariant van fron-

kenmerk van alzheimer, maar

een betere indicatie of er bij

de ziekte van Alzheimer. In

totemporale dementie zijn

de ziekte kan zich op nog veel

een patiënt alzheimer in het

de hersengebieden waar deze

de twee meest voorkomende

meer manieren uiten. Er zijn

spel is, dan de waarde van één

veranderingen plaatsvinden,

vormen van dementie op

ook patiënten die in eerste

individueel eiwit. “Het gebruik

zijn ook eiwitophopingen te

jonge leeftijd. Medisch speci-

instantie juist problemen

van de zogenoemde biomar-

zien. Bovendien functioneert

alisten kunnen in een vroeg

hebben met plannen of het

kers, het eiwit A β 42 en de

het cognitief vermogen, zoals

stadium van de ziekte nog

houden van overzicht”, aldus

eiwitten tau en p-tau, leidde er

geheugen, van mensen met

moeilijk onderscheid maken

Lieke Sandberg-Smits. “Daarom zijn alleen geheugen-

bij 60% van de patiënten in mijn onderzoek toe dat art-

alzheimer dikwijls niet optimaal. “Wat is de relatie tussen

tussen de twee vormen. Met de reeds bestaande beeld-

tests niet voldoende om de juiste diagnose zo vroeg

sen zekerder werden van de eerder gestelde diagnose,”

deze drie fenomenen?” vroeg Sofie Adriaanse zich af.

vormingstechnieken is het onderscheid op het blote oog

mogelijk te stellen.”

licht Floor Duits toe.

vaak ook nog niet zichtbaar. Ze vergeleek hersenscans en uitslagen van geheugen-

Haar studie laat zien dat de ziekte van Alzheimer zich op vele manieren presenteert. De ene patiënt heeft last van geheugenstoornissen terwijl een andere patiënt juist planningsproblemen heeft. De onderzoekster onderscheidt grofweg twee soorten profielen, het ge-

“Het eiwit neurogranine lijkt een veelbelovende voorspeller van cognitieve achteruitgang bij patiënten in een vroeg stadium van de ziekte”

heugenprofiel en het niet-geheugenprofiel. Het geheu-

tests van een groep gezonde proefpersonen met die van

“Vooral voor medicijnontwikkeling

patiënten met alzheimer. De resultaten wijzen uit dat de

is een goede diagnose

samenwerking tussen hersengebieden samenhangt met het cognitief vermogen - zoals het verwerken van visuele informatie, geheugen en concentratie - in patiënten met de ziekte van Alzheimer.

genprofiel wordt vaker bij oudere personen gezien, met

Uit haar zoektocht naar eventuele nieuwe biomarkers

prominent hersenweefselverlies van de slaapkwab en

in het hersenvocht bleek dat de waarde van het eiwit

weinig afwijkingen op het EEG. Het niet-geheugenprofiel

neurogranine duidelijk verhoogd was bij alzheimerpa-

wordt daarentegen vaker bij jongere personen gezien,

tiënten. Bovendien bleek dat de hoogte van de waarde

bleken geen verklaring voor

die veel afwijkingen op het EEG hebben en niet zo zeer

van het eiwit cognitieve achteruitgang voorspelde bij

veranderende hersenactiviteit”

last hebben van geheugenproblemen, maar juist van

patiënten in een vroeg stadium van de ziekte. Hiermee

andere cognitieve problemen.

lijkt neurogranine een veelbelovende nieuwe biomarker

De veranderingen in hersenactiviteit kon Sofie niet

voor de ziekte van Alzheimer.

verklaren door eiwitophopingen, waarschijnlijk omdat

“Uitgebreid neuropsychologisch onderzoek voorkomt vertraging in het stellen van de diagnose”

een eerste vereiste” Christiane Möller paste geavanceerde beeldanalysetechnieken toe op MRI-scans van dementie patiënten in een

“Eiwitophopingen in de hersenen

vroeg stadium van de ziekte. “Vooral in de witte stof van de hersenen waren grote verschillen zichtbaar tussen mensen met alzheimer en mensen met de gedragsvariant van frontotemporale dementie. Een combinatie van verschillende analysetechnieken maakte het onderscheid nog duidelijker”, aldus Christiane.

deze eiwitophopingen al erg vroeg in de ziekte begin-

Het doel van het onderzoek was om veranderingen

De ruggenprik die nodig is om het hersenvocht te ver-

nen. Door informatie over hersenactiviteit tijdens rust

in de hersenen zo vroeg mogelijk op te sporen én om

krijgen wordt door patiënten vaak als belastend erva-

te combineren met informatie over de structuur van de

erachter te komen of er verschillen in de hersenen tus-

ren. Daarom onderzocht Floor hoeveel mensen klachten

hersenen, kon Sofie de eerder door neurologen gestelde

sen de twee vormen van dementie zijn. Deze kennis is

overhielden aan de prik: “Bij minder dan 10% van de

diagnose bevestigen.

nodig om een goede diagnose te kunnen stellen en zeer

De onderzoekster pleit voor een uitgebreid neuropsycho-

patiënten ontstonden typische hoofdpijnklachten, die in

logisch onderzoek waarbij alle cognitieve domeinen goed

de helft van de gevallen zo gering was dat geen pijnstil-

onderzocht worden. Het onderzoek van Lieke draagt bij

ling hoefde te worden gebruikt.”

gericht therapie te kunnen ontwikkelen.

aan meer kennis over alzheimer en zorgt er daardoor voor dat de ziekte sneller en beter kan worden vastgesteld. Jaarbericht VUmc Alzheimercentrum 2015 | pagina 16


Fondsenwerving

Alzheimer Lab Het Alzheimer Lab is een unieke samenwerking met het bedrijfsleven. In partnership met KPMG, McKinsey & Company en &samhoud heeft VUmc Alzheimercentrum een programma opgesteld waar toptalenten van Nederlandse multinationals de uitdaging aan gaan om gedurende 1 jaar geld op te halen voor wetenschappelijk onderzoek naar dementie. VUmc Alzheimercentrum staat op nummer 5 van de beste Alzheimer onderzoekscentra ter wereld. Nu de overheid steeds verder bezuinigt op de

financiering van wetenschappelijk onderzoek, zijn wij voor het mogelijk maken van hoogwaardig onderzoek steeds meer afhankelijk van gelden door derden. De financiële steun van bedrijven, (vermogens)fondsen en particulieren is cruciaal voor de voortgang van ons onderzoek.

In 2015 zijn drie initiatieven uit 2014 verder ontwikkeld: A l z h e i m e r S o c k s , Ve r g e t e n G e l d e n G e d e e l d e O n d e r z o e ke r. O o k i s e r e e n n i e u w i n i t i a t i e f g e s t a r t d o o r Te a m K i c k s t a r t .

Dankzij al onze donateurs kunnen wij blijven werken aan oplossingen voor dementie, wij zijn hen zeer erkentelijk voor de onmisbare steun. Bedankt!

Alzheimer Socks 2 verschillende sokken, ontworpen door Mart Visser en het team van Frans Molenaar, als Graag bedanken wij onze hoofdsponsor AEGON Nederland, die wederom naast haar vaste donatie meerdere acties onder haar personeel heeft opgezet om extra inkomsten te genereren. Wij richten ook een speciaal woord van dank aan deze donateurs voor hun substantiële bijdrage:

symbool voor de verwarring waar veel dementie patiënten mee te maken krijgen. Dat zijn de Alzheimer Socks. Op Wereld Alzheimerdag werden de eerste

Annie Doeksen Stichting

sokken door Stacey Rookhuizen

Gieskes-Strijbis Fonds | Heineken N.V. | Ingrosyl B.V. Kroonenberg Groep | Marcel Boekhoorn Stichting Buytentwist | Stichting Dioraphte | Stichting Equilibrio

Stichting Sluyterman Van Loo | Van Leeuwen Rietberg Stichting Alzheimer Nederland | DSM | Espria | Friesland Campina ISAO | Nutricia | NWO | Piramal | zonMW Genootschap tot Steun van het VUmc Alzheimercentrum Vrienden van VUmc Alzheimercentrum Alle donateurs via het VUmc Fonds

overhandigd aan Wouter Bos en dat was de start van een landelijke actie. De verkoop bij onder meer V&D, Albert Heijn, C&A en online op www.alzheimersocks.nl bracht een bedrag van 150.000 euro op voor alzheimer onderzoek. Maar dat niet alleen! Met veel dank aan Unilever is ook de awareness sterk toegenomen. Dankzij een reclame campagne ter waarde van 700.000 euro hebben zij ervoor gezorgd dat via radio, TV spotjes en andere reclame uitingen de sokken overal te zien waren en daarmee het gesprek op gang kwam over dementie.



Evenementen 2015

Onder barre omstandigheden fietsten 50 relaties en medewerkers van Aegon een tocht van 100

5 maart - Unieke voorpremière Still Alice in VUmc

kilometer voor het 100-plus onderzoek. Met deze knappe prestatie haalden zij 31.000 euro op voor dit bijzondere onderzoek van dr. Henne Holstege.

17 april - Alzheimer Rally 4 juni – Genootschapsdiner Nederlands beroemdste jazzpianist Michiel Borstlap en zangtalent Sherry Dyane verzorgden de muzikale omlijsting op het 4e Genootschapsdiner. Actrice Renée Fokker liet de aanwezigen in verwarring achter na een roerend optreden als alzheimer patiënte. Veel genodigden waren na afloop erg

Vergeten Geld

ontwikkelaars klaar staan om het concept uit te rollen.

enthousiast over de avond en de aan tafel ontstane

Na een fijne vakantie heb je naast mooie herin-

Er zullen nationaal en internationaal bekende mensen

levendige discussie met de onderzoekers.

neringen ongetwijfeld nog iets meegenomen:

worden geworven om zich te verbinden aan deze ac-

vreemde valuta. Deze overgebleven kronen,

tie. De campagne wordt naar verwachting in het najaar

pesos, dollars of ponden berg je op in een la.

van 2016 gelanceerd.

21 juni – Burpee Mile Gerrit Zalm gaf het startsein voor de 4e editie

Joost Tervooren haalde met zijn uitdagende burpee

van deze unieke rally, georganiseerd door Jan de

mile 2.103,58 euro op voor alzheimer onderzoek.

Op www.alzheimerlab.nl vindt u meer informatie

Beus, Frans Diepeveen en Martin Rooseboom. 145

Hij legde 1,6 kilometer af door middel van burpees:

over de initiatieven.

equipes haalden hiermee maar liefst 60.000 euro

een fitnessoefening waarbij men vanuit ligsteun

Het is dan vergeten geld geworden: geld dat je wel

Onze partners KPMG, &samhoud en McKinsey &

op voor het onderzoek naar dementie met Lewy

omhoog springt en weer naar de grond gaat.

hebt, maar niet meer gebruikt. Vanaf Wereld Alzhei-

Company, alle deelnemende bedrijven, participerende

Bodies. www.alzheimerrally.nl

merdag (21 september 2015) heeft een team van het

talenten, inspiratoren en andere betrokkenen bij het

Alzheimer Lab gedurende twee maanden vergeten geld

Alzheimer Lab bedanken wij heel graag voor hun en-

ingezameld onder het personeel van de deelnemende

thousiasme, fantastische inzet en betrokkenheid.

bedrijven. Met flyers, enveloppen, posters, nieuwsbe-

De derde editie van het Alzheimer Lab gaat eind mei

richten en grote boxen werd de actie onder de aan-

2016 van start.

Waar het vervolgens blijft liggen, totdat je het bent vergeten.

29 mei – Aegon Alzheimer Fietschallenge

dacht van de medewerkers gebracht van onder andere Aegon, Unilever, McKinsey, Akzo Nobel, ABN AMRO en VUmc. Er werd vele kilo’s aan vergeten geld gedoneerd, van Thaise Bhat tot aan Ethiopische ponden.

11 september – King Tour

Al het vergeten geld is op ABN AMRO Schiphol gesor-

King Software organiseert jaarlijks de King Tour,

teerd door het Alzheimer Lab team, en met hulp van

een auto tocht voor hun klanten en relaties. Dit jaar

het GWK wordt het geld gewisseld. Het is nog wachten

vond de 6e editie plaats en was de opbrengst van

op wat de opbrengst zal zijn, maar door de enthou-

2.785 euro bestemd voor VUmc Alzheimercentrum.

siaste reactie van velen zullen we in 2016 zullen we een landelijke inzamelingsactie starten met hulp van PostNL. Bewaart u alvast uw vergeten geld?

Social media campagne Team Kickstart is druk bezig met de ontwikkeling van een social media campagne waarmee ze via een ludieke actie geld hopen op te halen voor Alzheimer onderzoek. Ook de awareness voor dementie en de ziekte van Alzheimer zal hiermee gediend zijn. Op dit moment wordt het concept door INDIE Amsterdam uitgedacht en ontwikkeld waarna filmhuizen en


WERELD ALZHEIMER WEEK 23 september – Oratie Wiesje van der Flier Hoofd onderzoek

19 september – Head First Race

De mensen om ons heen

kers op de hoogte gehouden van het wetenschappelijk onderzoek en krijgen zij de gelegenheid deskundi-

•D hr. U. Coronel, voorzitter Raad van Toezicht Artis, bestuurslid Fonds Gehandicaptensport.

Wiesje van der Flier

gen op het gebied van dementie te

sprak haar oratie

ontmoeten. Leden van het Genoot-

directievoorzitter AEGON Neder-

uit bij haar benoe-

schap doneren jaarlijks 2.000 euro

land N.V. en lid van de Manage-

ming tot Hoogleraar

voor ten minste vijf jaar. Het Genoot-

‘determinanten van

schap telt inmiddels ruim 70 leden.

cognitieve achteruit-

•D hr. Mr. Drs. M.B.A. Keim, RA,

ment Board van AEGON N.V. •M w. Drs. C. Kielstra-Versteegh, zelfstandig consultant.

Comité Fondsenwerving

gang en dementie’.

Ook in 2015 werd de fondsenwer-

•M w. Drs. C.E. Princen, lid Raad van Bestuur ABN Amro.

24 september – Lezing Alzheimermysterie

ving ondersteund door het Comité

Bij boekhandel Scheltema te Amsterdam hielden

Fondsenwerving. De volgende leden

Voorzitter en CEO Raad van Be-

hebben zitting in het comité:

stuur Endemol Holdings B.V.

Samen met het Alzheimercentrum zuidwest Ne-

Wiesje van der Flier en Philip Scheltens een lezing

derland legden roeiers met en zonder ervaring een

over hun boek gevolgd door een signeersessie.

Samenwerking met Alzheimer Nederland

• Dhr. Robert Weisz (voorzitter)

•D rs. A. Schouwenaar, voormalig

•D hr. Drs. R.M. Weisz, partner/

head (=8 km) af in de boot of op de ergometer om

Samen met Alzheimer Nederland

• Mevr. Mechtelien van Alkemade

directeur onroerend goed beleg-

geld in te zamelen voor onderzoek naar genetische

werkt het VUmc Alzheimercentrum

• Mevr. Mary Lou Collins

gingsmaatschappij Timevest.

factoren bij alzheimer. Onderzoekers van VUmc

aan een ‘wereld zonder alzheimer’.

• Mevr. Geertje Hoek

Alzheimercentrum trainden maanden om een

Hiertoe is het VUmc Alzheimer On-

• Mevr. Alexandra Peterich-Roskam

mooie race te roeien.

derzoeksfonds opgericht waarmee

•M evr. Caroline Wynaendts-André

we gezamenlijk geld werven voor

de la Porte

•D hr. R. van Boxtel, tijdelijk president-directeur NS •D hr. B. Wientjes, presidentcommissaris KPMG, voormalig

20 september – Dam tot Damloop

wetenschappelijk onderzoek door

Een team van 60 onderzoekers, artsen in opleiding,

het opzetten van allerlei acties. In 2015 kreeg het fonds er ruim 500

Stichting Steun VUmc Alzheimercentrum

Rijksmuseum Fonds (tot 1 april

neuropsychologen, een hoogleraar en een patiënt renden de Dam tot Damloop. Samen met lopers

nieuwe donateurs bij. Samen met

De Stichting Steun VUmc Alzheimer-

KPMG terug moeten treden)

van Aegon werd er zo’n 30.000 euro ingezameld

de steun van onze vaste donateurs

centrum heeft als doel de fondsen-

12 november – Meet the Alzheimers

ontving het VUmc Alzheimer On-

wervende activiteiten ten bate van

Alexandra Peterich-Roskam, Geertje Hoek en

derzoeksfonds het afgelopen jaar

het wetenschappelijk onderzoek

Mechtelien van Alkemade uit het Comité

14.855,25 euro aan giften.

actief te ondersteunen. In 2015 heeft

met deze sportieve actie.

Fondsenwerving

Voorzitter VNO-NCW, voorzitter 2015, ivm werkzaamheden bij

Comité van Aanbeveling • Dhr. dr. A.H.G. Rinnooy Kan (voorzitter)

het bestuur drie keer vergaderd en

• Dhr. drs. J. Bennink

verschillende initiatieven onderno-

• Dhr. M.J.J. Boekhoorn

men om steun te vinden binnen het

• Dhr. Y. van ’t Hek

Alzheimers. Met deze

Genootschap tot steun van het VUmc Alzheimercentrum

netwerk van de bestuursleden. De

• Mevr. M. van der Hoeven

prachtige avond in de

Het Genootschap tot steun van het

gelden van VUmc Alzheimercen-

• Dhr. drs. R. Hooft Graafland

21 september – Wereld Alzheimerdag

Harbour Club zamelden

VUmc Alzheimercentrum is een

trum worden beheerd door Stichting

• Dhr. drs F. van Houten

’s Ochtends vond het symposium voor zorgprofes-

zij 22.000 euro in.

particulier initiatief van mensen die

VUmc Fonds, zie de toelichting in

• Dhr. drs. R.W.P. Reibestein

betrokken zijn bij de gevolgen van

onderstaand kader.

• Dhr. drs. F.B.M. Sanders

organiseerden voor de 3e maal Meet the

sionals plaats. En ’s middags was er een bijzondere

de ziekte van Alzheimer en/of het

en donateurs. The Amsterdam Chamber Orchestra

10 december – U itreiking cheque Wout Holverda

verzorgde een prachtig optreden.

In 2014 vond een ereduel plaats voor Wout

oplossing voor dementie zeer hoog

Holverda, voormalig speler van Sparta die

achten. De leden zijn bezorgd over

ter) voormalig voorzitter Kamer

zelf aan de ziekte van Alzheimer lijdt. Met de

de sterke toename van het aantal

van Koophandel Amsterdam.

editie van de jaarlijkse bijeenkomst voor patiënten

maatschappelijke belang voor een

• Dhr. mr. J.H. Schraven

Bestuursleden • Dhr. A.A.G. Fluitman, (voorzit-

benefietwedstrijd

patiënten en het effect van demen-

tussen Sparta

tie op de samenleving. Zij voelen

raad van bestuur VU medisch

Legends en Lucky

zich direct en op persoonlijke wijze

centrum.

Ajax werd 5.500

betrokken bij het onderzoek en de

euro opgehaald.

voortgang daarvan. Tijdens exclusieve bijeenkomsten door het jaar heen worden de leden door de onderzoepagina 23 | Jaarbericht VUmc Alzheimercentrum 2015

• Dhr. Drs. W.J. Bos, voorzitter

• Dhr. ir. H.M.T. Broeders, director McKinsey & Company Amsterdam. • Dhr. Ir. J.B.P. Coopmans, algemeen directeur Ziggo.

• Dhr. dr. H.H.F. Wijffels • Dhr. ir. A.R. Wynaendts • Dhr. drs. H. Zwarts

Kom ook zelf in actie

Dit doet u door het opnemen van

Wij ondersteunen u graag wanneer

Stichting VUmc Fonds o.v.v.

u voor ons een actie organiseert om

VUmc Alzheimercentrum in uw

geld voor onderzoek op te halen. Zo

testament, het VUmc Fonds beheert

kunt u zich laten sponsoren bij een

namelijk de gelden van

sportieve prestatie, een verkoopactie

en aan ons geeft. Op www.splitagift.

VUmc Alzheimercentrum. Vanwege

opzetten of een benefiet organise-

com organiseert u heel gemakkelijk

onze ANBI-status zijn we vrijgesteld

ren. Wilt u meer weten of tips ont-

het event en de donatie.

van schenk- en erfbelasting. Heeft

vangen? Bel dan met Nicolle Dellaert

u vragen over deze persoonlijke

op tel. 06-12714886 of stuur een

U kunt ook een GRATIS DONATIEBOX

manier van steunen of wilt u vrijblij-

mail naar [email protected].

aanvragen door ons te bellen of een

vend de gratis brochure aanvragen,

mail te sturen naar [email protected].

neemt u dan contact op met Sylvia

Vraag een cadeau

Er zijn twee varianten beschikbaar:

Voogt via tel. 06 – 11 586 169 of

Steeds meer mensen grijpen een

een feestelijke box voor bijvoorbeeld

e-mail [email protected].

bijzondere gebeurtenis of feeste-

een verjaardag of huwelijksfeest;

lijke gelegenheid aan om geld in te

en een herinneringsbox voor tijdens

DE KENNIS KRING

zamelen voor alzheimer onderzoek.

een herdenkingsdienst of uitvaart.

Heeft u besloten om VUmc Alzheimercentrum te steunen

Deze buitengewone geste waarderen

via uw testament? Dan nodigen

Viert u een verjaardag, jubileum

Een onvergetelijke schenking

of geeft u een feestje en wilt u uw

Een bijzondere manier om te steu-

uw toekomstige steun, graag uit

gasten graag een bijdrage vragen

nen, is door ons op te nemen in uw

om toe te treden tot de Kennis

voor VUmc Alzheimercentrum? Kies

testament. U kunt het VUmc

Kring. Leden van deze groep

dan voor Split A Gift! Hiermee deelt

Alzheimercentrum benoemen tot

worden uitgenodigd voor diverse

u het cadeau dat u zelf wilt krijgen

(mede-)erfgenaam of legataris.

activiteiten.

wij zeer.

Organisatie

wij u, als uiting van dank voor

W A A RO M D O N AT I E S V I A D E S T I C H T I N G V U M C F O N D S? Inkomsten worden geïnd, beheerd en verantwoord

STEUN ONZE STRIJD TEGEN DEMENTIE

door de Stichting VUmc Fonds. Voor deze constructie

Iedere bijdrage aan ons werk is zeer welkom. U kunt

is gekozen omdat:

eenmalig een bedrag overmaken, naar VUmc Fonds o.v.v. Alzheimercentrum

1. Het VUmc Fonds een reeds bestaande rechtsper-

IBAN rekeningnummer: NL46 INGB 0000 0048 18

soon van VUmc is, onder extern bestuur. 2. Het VUmc Fonds de financiële administratie en beheer van de gelden voor de diverse VUmc

Organisatiestructuur

onderdelen verzorgt. De administratieve kosten liggen veel lager dan ANBI en CBF norm.

VUmc Alzheimercentrum staat onder leiding van prof. dr. Philip Scheltens en is

3. Het VUmc fonds een ANBI status heeft waardoor

onderdeel van de afdeling Neurologie van VUmc. Het team bestaat uit diverse

gevers en het fonds geen belasting verschuldigd

disciplines gericht op alle ziektes die leiden tot dementie, georganiseerd rond

zijn over donaties.

patiëntenzorg in combinatie met wetenschappelijk onderzoek.

4. Deze constructie vermenging met andere geldstromen van VUmc voorkomt; donaties gaan

VUmc Alzheimercentrum werkt nauw samen met diverse afdelingen en disciplines

rechtstreeks en voor 100% naar het Alzheimercentrum voor onderzoek. 5. Het VUmc Alzheimercentrum meedeelt in de renteopbrengst van het totale vermogen. 6. Het VUmc Fonds zorgt voor beheer en verslaglegging in jaarrekening met accountantsverklaring.

Het VUmc Alzheimercentrum werft gelden via de Stichting VUmc Fonds. Stichting VUmc Fonds heeft de ANBI-status. Daarom is uw periodieke schenking wan-

binnen VUmc en VU. Het wetenschappelijk onderzoek van het VUmc Alzheimercentrum is ingebed in de Neuroscience Campus Amsterdam (NCA), het overkoepelend orgaan van alle neurowetenschappers binnen de VU en VUmc.

neer u minimaal 5 jaar een bedrag doneert, volledig aftrekbaar van de Belasting. Jaarbericht VUmc Alzheimercentrum 2015 | pagina 24


Nieuwe med ewe rke rs Onderzoekers

Paramedisch

Nina Beker wetenschappelijk onderzoeker

Koen de Boer onderzoeksassistent

Baayla Boon arts-onderzoeker

Ileana Camerino onderzoeksassistent

Astrid Doorduijn onderzoeksassistent

Jonne Bremer neuropsycholoog

Ingrid Kuyper neuropsycholoog

Philippe Lee Meeuw Kjoe neuropsycholoog

Wiesje Pelkmans onderzoeksassistent

Inger van Steenoven wetenschappelijk onderzoeker

Erdogan Taskesen senior onderzoeker

Tessa Timmers arts-onderzoeker

Marleen Kunneman wetenschappelijk onderzoeker

Linette Thiessens neuropsycholoog

Jori Thomassen neuropsycholoog

Astrid van Vark doktersassistente

José Overbeek neuropsycholoog

Charlotte Schreuder neuropsycholoog, GZ-psycholoog i.o.

Overig Colofon Informatie over VUmc Alzheimercentrum is te vinden op de website www.alzheimercentrum.nl. E-mail: [email protected]. Telefoon: 020-444 0816 (projectbureau) of 020-444 3165

Nienke Legdeur arts-onderzoeker

Ingrid van Maurik wetenschappelijk onderzoeker

Lisa Vermunt arts-onderzoeker

Jort Vijverberg arts-onderzoeker

Jessica van der Zande arts-onderzoeker

Tanja van den Berg neuroloog

Inge Verberk medewerker projectbureau

Silvia de Vries baliemedewerker

(fondsenwerving). Tekst en samenstelling: Nicolle Dellaert en Sylvia Voogt, april 2016.

Colin Groot onderzoeksassistent

Vormgeving: IT Reklame adviesbureau BV, Rik Vrijman

Jolien Leijenaar arts-onderzoeker

Fotografie: DigiDaan Mark van den Brink photography Liesbeth Dingemans Marjolein Engels



To p 1 0 i n t e r n a t i o n a l e wetenschappelijke publicaties VUmc Alzheimercentrum 2015 1. Neurogranin as a Cerebrospinal Fluid Biomarker for Synaptic Loss in Symptomatic Alzheimer Disease. Kester MI, Teunissen CE, Crimmins DL, Herries EM, Ladenson JH, Scheltens P, van der Flier WM, Morris JC, Holtzman DM, Fagan AM. JAMA Neurol. 2015 Nov;72(11):1275-80. 2. Loss of EEG Network Efficiency Is Related to Cognitive Impairment in Dementia With Lewy Bodies. van Dellen E, de Waal H, van der Flier WM, Lemstra AW, Slooter AJ, Smits LL, van Straaten EC, Stam CJ, Scheltens P. Mov Disord. 2015 Nov;30(13):1785-93. 3. The behavioural/dysexecutive variant of Alzheimer’s disease: clinical, neuroimaging and pathological features. Ossenkoppele R, Pijnenburg YA, Perry DC, Cohn-Sheehy BI, Scheltens NM, Vogel JW, Kramer JH, van der Vlies AE, Joie RL, Rosen HJ, van der Flier WM, Grinberg LT, Rozemuller AJ, Huang EJ, van Berckel BN, Miller BL, Barkhof F, Jagust WJ, Scheltens P, Seeley WW, Rabinovici GD. Brain. 2015 Sep;138(Pt 9):2732-49. 4. Prevalence of amyloid PET positivity in dementia syndromes: a meta-analysis. Ossenkoppele R, Jansen WJ, Rabinovici GD, Knol DL, van der Flier WM, van Berckel BN, Scheltens P, Visser PJ on behalf of international Amyloid PET Study Group. JAMA. 2015 May 19;313(19):1939-49. 5. Prevalence of cerebral amyloid pathology in persons without dementia: a meta-analysis. Jansen WJ, Ossenkoppele R, Knol DL, Tijms BM, Scheltens P, Verhey FR, Visser PJ on behalf of international Amyloid Biomarker Study Group. JAMA. 2015 May 19;313(19):1924-38. 6. Microbleeds, Mortality, and Stroke in Alzheimer Disease: The MISTRAL Study. Benedictus MR, Prins ND, Goos JD, Scheltens P, Barkhof F, van der Flier WM. JAMA Neurol. 2015 May;72(5):539-45. 7. Prediction of AD dementia by biomarkers following the NIAAA and IWG diagnostic criteria in MCI patients from three European memory clinics. Prestia A, Caroli A, Wade SK, van der Flier WM, Ossenkoppele R, Van Berckel B, Barkhof F, Teunissen CE, Wall A, Carter SF, Schöll M, Choo IH, Nordberg A, Scheltens P, Frisoni GB. Alzheimers Dement. 2015 Oct;11(10):1191-201. 8. The sensitivity to change over time of the Amsterdam IADL Questionnaire(©). Koster N, Knol DL, Uitdehaag BM, Scheltens P, Sikkes SA. Alzheimers Dement. 2015 Oct;11(10):1231-40. 9. Cerebrospinal fluid levels of the synaptic protein neurogranin correlates with cognitive decline in prodromal Alzheimer’s disease. Kvartsberg H, Duits FH, Ingelsson M, Andreasen N, Öhrfelt A, Andersson K, Brinkmalm G, Lannfelt L, Minthon L, Hansson O, Andreasson U, Teunissen CE, Scheltens P, Van der Flier WM, Zetterberg H, Portelius E, Blennow K. Alzheimers Dement. 2015 Oct;11(10):1180-90. 10. Temporal evolution of biomarkers and cognitive markers in the asymptomatic, MCI, and dementia stage of Alzheimer’s disease. Bertens D, Knol DL, Scheltens P, Visser PJ; Alzheimer’s Disease Neuroimaging Initiative. Alzheimers Dement. 2015 May;11(5):511-22.

I n h o u d Voorwoord 5 Nieuws Media 8 MISSIE Patiëntenzorg 10 Onderwijs 11 Onderzoek 12 Promoties 16 Fondsenwerving 18 VISIE De mensen om ons heen

Recommend Documents