4de jaargang / nummer 5 / november 2008
I N D U S T R I E
M A G A Z I N E
Energie en Water Energie uit Deltawerken Praktijk Coca-Cola gaat voor besparing op water én energie
1 de jaargang
/ nummer 1 / november 200
8
Inclusief special Focus op:
Sector, Op leiding, Ta lent, Vacatures en Werkg evers
WaterCarrière
:ELF
UITZOEKEN OF UW WATERBEHEER EF½ CIpNTER KAN .ATUURLIJK KUNT U ZELF DE KOSTEN VAN UW WATERCYCLUS IN KAART BRENGEN %N ZELF ANALYSEREN WAAR HET EF½ CIpNTER EN DUS GOEDKOPER KAN -AAR WAAROM ZOU U ZICH HIEROVER HET HOOFD BREKEN ALS ER EEN PARTNER IS DIE DAGELIJKS MET DAT BIJLTJE HAKT 6EOLIA 7ATER HEEFT MEER DAN JAAR ERVARING IN WATERMANAGEMENT EN ALLE TECHNISCHE ORGANISATORISCHE EN ½ NANCIpLE ASPECTEN DAARVAN /NZE EXPERTS VOEREN SAMEN MET U EEN DIEPGAANDE ANALYSE UIT -OGELIJKHEDEN VOOR EF½ CIENCYVERBETERINGEN KOMEN DAARBIJ HAAR SCHERP IN BEELD 6ERVOLGENS HELPEN WE U CONCRETE STAPPEN TE ZETTEN NAAR BETERE KOSTEN BEHEERSING EN MEER PRODUCTIVITEIT 0RO½ TEERT U GERUST VAN ONZE KENNIS EN ERVARING $AN KUNT U ZICH VOLLEDIG RICHTEN OP UW CORE BUSINESS
6EOLIA 7ATER 7ANT U HEEFT WEL IETS BETERS TE DOEN 6EOLIA 7ATER .EDERLAND %INSTEINLAAN ## 2IJSWIJK TEL WWWVEOLIAWATERCOM
VWN Adv's Industrie WT.indd 4
03-11-2008 17:08:22
Inhoud
I N D U S T R I E
M A G A Z I N E
r e da c t i o n ee l
4 NieuwsDigest
Het belangrijkste nieuws uit de watersector van de afgelopen weken.
6 Stand van Zaken
Als geen ander krijgt de watersector te maken met de gevolgen van de klimaatverandering. Maar hoe zit het met de climate footprint van de waterbranche zelf? Is de productie en verwerking van drink-, afval- en industriewater CO2-neutraal te maken? Ja, roepen de deskundigen in koor. De sleutel ligt in samenwerking in de watercyclus. “We staan de vooravond van een trendbreuk.”
10 Water en Energie
Water en vuur gaan niet samen, maar water en energie kunnen steeds beter met elkaar overweg. De plannen om in Nederland met water energie op te gaan wekken, schieten als paddestoelen uit de grond. En sommige daarvan worden nog verwezenlijkt ook. De Deltawerken spelen in veel van die plannen een rol. Een waterkrachtcentrales in de Brouwersdam, zogenaamde 'blue energy' in de Philipsdam en ingenieuze wave-rotors in de Westerschelde.
12 Praktijk
In juni 2007 gingen The Coca-Cola Company (TCCC) en het Wereld Natuur Fonds (WWF) een meerjaren partnership aan op het gebied van waterbesparing en waterconservering. Een belangrijk onderdeel hierbij is beperking van de hoeveelheid water die nodig is om dranken te produceren.
15 Special: WaterCarrière 35 Podium: SKIW
Water en energie, efficiënte toepassing?
37 Podium: VEMW
Voor industrie is water de belangrijkste energiedrager
39 Watermarkt
Over producten en diensten die onlangs op de markt zijn gebracht.
42 Internationaal Nieuws
Een overzicht van het nieuwsaanbod uit de wereldwijde watermarkt.
46 Marktwijzer 46 Servicepagina
Agenda, advertentie-index en colofon.
17:08:22
Milieumanagement trekt personeel aan Bijna iedere ondernemer heeft wel te maken met een personeelsgebrek. Oplossing: doe meer aan het milieu en maatschappelijk ondernemen, want dat trekt makkelijker nieuw personeel aan. Dit blijkt tenminste uit een onlangs verschenen onderzoek. Uit het rapport onder laatstejaars studenten van de EUR (aankomende managers) blijkt dat 57 procent van de ondervraagden een oordeel over een bedrijf negatief bijstelt wanneer die onderneming vanwege bijvoorbeeld opzettelijke milieuschade in het nieuws komt. Een bedrijf dat maatschappelijk bijzondere prestaties levert, wekt bij twee op de drie toekomstige managers interesse op. Een op de drie zegt sowieso alleen aan de slag te gaan bij een onderneming die een maatschappelijk verantwoord beleid voert. Tweederde is verder bereid tien procent minder te verdienen als het bedrijf wereldwijd het personeel eerlijk betaalt, een goed personeelsbeleid heeft en er een verantwoord milieubeleid op nahoudt. Desondanks blijven materiële zaken zoals het salaris, voor de meeste aankomende managers toch belangrijker dan maatschappelijke overwegingen. De kansen worden vooral gemist door mkbondernemers die personeelsbeleid ‘er snel bij doen’. Bij grote bedrijven daarentegen werken speciale managers die hiermee continue bezig zijn. Het zijn trouwens ook de grote bedrijven die de laatste tijd meer nadruk leggen op maatschappelijk ondernemen. Milieu- en watermanagement vormt daarbij een belangrijk onderdeel. Alex van Hoof Hoofdredacteur WaterForum Magazine
[email protected]
4
I N D U S T R I E
M A G A Z I N E
iNie n t eurwsDi v iewg e st Erkenning P&J Milieuservices is als eerste in Nederland gecertificeerd voor het verrichten van milieuhygiënisch waterbodemonderzoek (BRL SIKB 2000, protocol 2003). De erkenning is afgegeven door het taakveld Bodem+ van Senternovem (ministerie van VROM). Deze norm borgt de kwaliteit van het veldwerk bij waterbodemonderzoek. ‘Goed veldwerk is de basis van een betrouwbaar onderzoek. En betrouwbaar onderzoek vormt de basis voor adequaat uitgevoerd baggerwerk’, meldt de onderneming.
Museum Recentelijk opende waterschap Aa en Maas de deuren van museumgemaal Caners in Gewande. Vorig jaar onderging het gemaal een metamorfose. Naast de oude dieselmotor en gereedschappen zijn ook ‘de schatten van Caners’ te bewonderen. Gemaal Caners werd in 1933 gebouwd en bleef tot 1979 in bedrijf. Taak was de binnendijkse polders te bemalen, dit betekent het overtollig water uit de polders te pompen. Vanaf 1979 heeft het moderne gemaal Gewande deze waterbeheerfunctie overgenomen. Het oude gemaal Caners fungeert nu als expositieruimte en is in 2001 op de monumentenlijst geplaatst.
Promotie op waterzuivering Uit promotieonderzoek van ir. Arne Verliefde blijkt dat zelfs de meest geavanceerde waterzuiveringstechnieken op zichzelf niet in staat zijn alle organische onzuiverheden volledig te verwijderen. Voor de Nederlandse drinkwaterzuivering is dit geen probleem, omdat hier het principe van 'meervoudige zuiveringsbarrières' gehanteerd wordt. In andere landen waar de zuivering minder geavanceerd is, kunnen geneesmiddelen en hormonen wel een directe bedreiging voor het drinkwater vormen. Verliefde promoveerde recent aan de TU Delft. De aanwezigheid van allerlei kleine organische verontreinigingen, zoals resten van geneesmiddelen en hormonen, maar ook bestrijdingsmiddelen en industriële verontreinigingen in de drinkwaterbronnen, baart de drinkwatersector grote zorgen. Hoewel niet alle verontreinigingen direct schadelijk zijn voor de volksgezondheid, is minder bekend over gezondheidsrisico's bij consumptie van drinkwater dat een cocktail van dergelijke verontreinigingen bevat. Om drinkwater te vrijwaren van dergelijke verontreinigingen is een geavanceerde zuivering noodzakelijk. Verliefde heeft onderzoek verricht naar de verwijdering van geneesmiddelen en hormonen door middel van nanofiltratie en reverse osmosis. Deze membraanfiltratietechnieken zijn momenteel de meest geavanceerde technieken voor het verwijderen van kleine organische verontreinigingen. Uit zijn promotieonderzoek blijkt dat zelfs reverse osmosis membranen (de membranen met de kleinste poriën) niet in staat zijn om alle verontreinigingen volledig te verwijderen. Combinatie van nanofiltratie/reverse osmosis met andere waterzuiveringstechnieken zoals actieve koolfiltratie is dus noodzakelijk.
Nieuw, maar bekend Kiwa Water Research in Nieuwegein is in 2006 als zelfstandig wateronderzoeksinstituut afgesplitst van Kiwa. Voortbouwend hierop is gekozen voor een verruiming van de horizon: van drinkwateronderzoeksinstituut naar onderzoeksinstituut voor de hele watercyclus. ‘Bij een nieuwe koers past ook een nieuwe naam. Kiwa Water Research gaat voortaan verder onder de verkorte naam KWR, met als pay-off Watercycle Research Institute’, zo luidt de mededeling. Daarbij past ook een nieuw logo en een nieuwe huisstijl. KWR is met deze nieuwe positionering wereldwijd het eerste kennisinstituut voor de hele watercyclus.
Zachter water Geen vliesje meer op de thee, minder kalkafzetting op verwarmingsapparatuur, boilers, thee- en koffiezetapparatuur en ook geen strepen meer in het sanitair en douches. Het kraanwater in het Land van Cuijk wordt zo’n vijftig procent zachter dan nu het geval is. Waterleidingbedrijf Brabant Water werkt momenteel aan een nieuwe onthardingsinstallatie in Veghel, waardoor het drinkwater in de regio vanaf 2011 een aanzienlijk lager kalkgehalte krijgt (van 16,8 naar 8,0 graden Duits). Vooral inwoners van de gemeente Boxmeer en omgeving zullen die verandering gaan merken. Op dit moment krijgen zij drinkwater met de hoogste hardheid van de provincie Brabant. Martijn Groenendijk, Hoofd Ingenieursbureau bij Brabant Water: “Hard water is vanwege afzettingen van aanwezige calcium en magnesium slecht voor apparatuur. Daardoor is er meer energieverbruik door lagere rendementen en moet men meer waspoeder gebruiken. Zacht water bespaart dus ook nog eens geld.” Verbeteren De onthardingsinstallatie in Veghel is één van de maatregelen van Brabant Water om de drinkwatervoorziening te verbeteren. Martijn Groenendijk: “De waterzuivering in Boxmeer is één van de oudste in de provincie en moet vervangen worden. Daarnaast zijn er drukklachten in het noordelijk gedeelte van Cuijk door een grotere waterafzet in dit gebied in de laatste jaren en tot slot moet het Land van Cuijk zachter drinkwater krijgen. Al deze zaken samen maken dat er een totaal nieuw concept is bedacht voor de drinkwatervoorziening.“ Job Kleijn, ONRI raadgevend ingenieur, tot 1 september verantwoordelijk voor de buitenlandactiviteiten van RPS Advies BV in Delft, is met ingang van die datum in dienst getreden bij Buitenlandse Zaken. Hij zal daar de functie van themadeskundige ‘water' op de Ambassade in Jemen gaan vervullen. Kleijn wordt verantwoordelijk voor de water- en milieuactiviteiten en zal de ‘donorgroep water’ voorzitten. Nederland is vooral actief in de sectoren ruraal water, water resources management en milieu. Jemen heeft een negatieve waterbalans en een toenemende watervraag. Kleijn ziet in Jemen voor de Nederlandse watersector onder andere mogelijkheden op het gebied van ontziltingsappartatuur en consultancy.
I N D U S T R I E
M A G A Z I N E
5
Nie u iwsDi st n t e rgv eiew DHV rondt havenopdracht af Advies- en ingenieursbureau DHV heeft het Masterplan voor een haven- en industriecomplex ten oosten van Port Said afgerond. Port Said is gelegen aan de Middellandse Zeezijde van het Suezkanaal waar dertig procent van het wereldwijde containertransport passeert en dertien procent van de totale wereldhandel. Partners in het project zijn het Nederlandse Ecorys en Nile Consultants uit Egypte. De minister-president van Egypte heeft het plan gepresenteerd aan geïnteresseerde investeerders en havenbedrijven. “Dit is een van de meest veelbelovende havenprojecten ter wereld, omdat we het van begin af aan kunnen opbouwen. Normaal moeten we oplossingen zoeken voor een deelgebied, maar nu kijken we naar het totaalconcept”, verklaart Wim Klomp, projectmanager van DHV. Het totale gebied heeft een oppervlakte van 120 vierkante kilometer, vergelijkbaar met het Rotterdamse havencomplex.
Voorkomen vissterfte Jaarlijks sterven er miljoenen vissen in Nederland, doordat ze worden vermalen in de pompen van gemalen. Waterschappen, die de gemalen beheren, onderkennen de massale vissterfte bij gemalen onvoldoende als probleem en investeren te weinig in het visvriendelijk maken van gemalen, aldus advies- en ingenieursbureau Tauw. De problemen met vissterfte bij gemalen bestaan al lang, maar krijgen de laatste tijd meer aandacht. Verschillende nationale en internationale wetgeving, zoals de Kaderrichtlijn Water en de Habitatrichtlijn, eisen maatregelen om vissen te beschermen en de vismigratie te verbeteren. Waterschappen investeren daarvoor ondermeer in de verbetering van de waterkwaliteit en het bouwen van vismigratievoorzieningen bij stuwen en sluizen. Zij hebben echter onvoldoende aandacht voor de massale vissterfte bij gemalen, die een groot deel van de investeringen in feite tenietdoet. De 3000 gemalen die Nederland rijk is vormen een barrière voor vissen. Stroomopwaarts lukt het vissen niet om een gemaal te passeren. Stroomafwaarts lopen vissen grote risico’s: ze kunnen gedood worden of beschadigd raken door de
snel draaiende onderdelen van de pompen. Op deze wijze sterven er jaarlijks miljoenen vissen in Nederland. Tauw heeft een nieuwe methode bedacht die ervoor zorgt dat vissen gemalen gemakkelijk kunnen passeren zonder daarbij in aanraking te komen met de draaiende pomponderdelen van het gemaal. De methode zoekt de oplossing in de route van de vis, die wordt als het ware omgeleid. Het kan toegepast worden in bestaande gemalen waarbij de kosten afhankelijk zijn van uiteenlopende factoren. Bij nieuwbouw van gemalen komen de meerkosten naar schatting uit op vijf tot tien procent van de totale bouwkosten.
Schone bronnen De stuurgroep van ‘Schone bronnen, nu en in de toekomst’ heeft vijf aandachtsgebieden geselecteerd waarop zij zich komend jaar gaat richten. Evenals in de vorige ronden van Schone bronnen gaat het om het terugdringen van de uitstoot van gewasbeschermingsmiddelen naar het oppervlakte- en grondwater met als doel de milieukwaliteit te verbeteren. De nu gekozen aandachtsgebieden zijn: gewasbeschermingsmiddelen in de glastuinbouw, insecticiden in de fruitteelt/boomkwekerij, herbiciden in akkerbouw, gebruik van gewasbeschermingsmiddelen door loonwerkers in de maïsteelt, en herbiciden in grasland en de teelt van graszaad en granen. Het project vloeit voort uit het Convenant Duurzame Gewasbescherming.
Meer nieuws online
Het nieuws op deze nieuwspagina's is ook te vinden op de website WaterForum Online. Als u een abonnement neemt op de gratis nieuwsbrief, ontvangt u wekelijks het nieuws uit de watersector.
Kijk op: www.waterforum.net
6
I N D U S T R I E
M A G A Z I N E
Sta n d va n z a k e n
Als geen ander krijgt de watersector te maken met de gevolgen van de klimaatverandering. Maar hoe zit het met de climate footprint van de waterbranche zelf? Is de productie en verwerking van drink-, afvalen industriewater CO2-neutraal te maken? Ja, roepen de deskundigen in koor. De sleutel ligt in samenwerking in de watercyclus. “We staan de vooravond van een trendbreuk.”
Watersector leeft al op kleine klimaatvoet
Tekst: Arjan Veering
Klimaatneutraal in d
Laten we beginnen met een geruststelling: de watersector zorgt nog niet eens voor één procent van de totale CO2uitstoot van Nederland. De klimaatvoetafdruk van de ‘waterketen’ – drinkwater, riolering, afvalwater – is zeer klein. Moeten we ons daar druk over maken? “Ja, het is wel degelijk een issue”, stelt Jos Frijns. Hij is onderzoeker bij KWR Watercycle Research Institute (KWR) en medeauteur van het rapport ‘Op weg naar een klimaatneutrale waterketen’ dat eind dit jaar verschijnt. Daarin is voor het eerst de bijdrage becijferd van de publieke watersector aan het klimaatopwarming. “De klimaatverandering kan een enorme impact krijgen op waterbedrijven, waterschappen en gemeenten. De watersector heeft direct belang bij het tegengaan van broeikasgasemissies. Wij moeten het goede voorbeeld geven”, zegt Frijns. “Bovendien zijn er wel dertig sectoren, die rond de één procent schommelen. Samen kunnen zij de footprint behoorlijk verkleinen.” Uitdaging Dat is precies de insteek van Lambèr Paping, waterspecialist bij chemieconcern Dow in Terneuzen. Hij deed in september op het technologisch topinstituut Wetsus in Leeuwarden de oproep de watercyclus binnen duizend dagen klimaatneutraal te maken. Een reële uitdaging? “Zeker”, beklemtoont Paping. “We staan aan de vooravond van een CO2-neutrale koudwaterketen, daar ben ik van overtuigd.” De Zeeuws-Vlaamse vestiging van Dow staat bekend om het vooruitstrevende water- en energiebeleid. Niet in het minst door het samenwerkingsproject met Evides Industriewater en waterschap Zeeuws-Vlaanderen, waarbij gereinigd
huishoudelijk afvalwater van Terneuzen wordt hergebruikt als bron voor demiwater. Het concept, uit nood geboren vanwege de schaarste aan zoet water in de regio, heeft ook grote voordelen voor de CO2-uitstoot, legt Papings collega Kees van Houwelingen uit. Hij is de energiespecialist van Dow. “De zeewatergevoede omgekeerde osmose-installatie bespaarde al jaarlijks 55 kiloton aan CO2-uitstoot vergeleken met de vroegere ontzilting via vacuümverdamping. Door nu zoet afvalwater te hergebruiken boeken we nog eens 2 kiloton winst per jaar, misschien een klein getal maar het tikt wel aan. Alles bij elkaar zitten hiermee op een watergedreven energiebesparing van 97,5 procent”. Volgens Paping ligt de sleutel in de samenwerking in de waterketen. “Het is een teamsport”, roept hij uit. “Daarbij moeten alle spelers een deel van hun belangen ondergeschikt maken aan het geheel. Met de gemeente Terneuzen, het waterschap en Evides zijn we zo tot een effectieve publiekprivate samenwerking gekomen.” Als een ware Louis van Gaal trekt Paping zijn vergelijking door. “We moeten nu de lijnen van het CO2-speelveld uitzetten. Er moet overeenstemming komen over een soort CO2-boekhouding, de conversiefactoren en de definities van de (koud)waterketen.” Methaan en lachgas De KWR-inventarisatie van de klimaatvoetafdruk van de Nederlandse waterketen laat zien dat met name de zuivering van huishoudelijk afvalwater voor het grootste aandeel zorgt, bijna tweederde. Dat komt grotendeels door de benodigde energie, maar opvallend is de bijdrage van lachgas en methaan uit de zuivering. Dit zijn nog veel sterkere broeikas-
I N D U S T R I E
M A G A Z I N E
7
Sta n d va n z a k e n
n duizend dagen gassen dan kooldioxide en tellen dus zwaar mee. Uitgedrukt volgens de CO2-maatstaf komt er jaarlijks 610 kiloton aan methaan en lachgas vrij. Nu het beeld duidelijk is, kunnen ook beter maatregelen worden genomen, vertelt Frijns. “Met een betere zuurstofregeling in de nitrificatie en denitrificatieprocessen blijkt het ontstaan van lachgas te verminderen.” Effectiviteit Toch ziet ook Frijns de beste kans om de klimaatvoetafdruk te verkleinen door samenwerking in de keten. “Aanpak van de CO2-uitstoot en de waterketen sluiten heel nauw bij elkaar aan. Daar valt nog veel winst te boeken”, is de overtuiging van Frijns. De grote doorbraak ligt in nieuwe concepten, gaat Frijns verder. “Natuurlijk kunnen procenten worden gewonnen door efficiëntieverbetering. Maar dat is niet genoeg, we moeten effectiveness nastreven. Daarvoor is een trendbreuk noodzakelijk. We moeten gaan kijken naar heel nieuwe concepten” Hij denkt onder meer aan decentrale sanitatie en scheiding van afvalwater aan de bron. “Afvalwater heeft een hoge energiewaarde die we kunnen benutten, bijvoorbeeld via vergisting en biogas. De nutriënten uit het afvalwater kunnen ook weer gebruikt worden. Afvalwater is eigenlijk resource water.” Bevlogen visie Ook innovatie- en techniekmanager Maarten van Riet van energiebedrijf Nuon verwacht een trendbreuk. Hij benadrukt de samenhang tussen water en energie, een binding die eigenlijk verloren is gegaan door de opsplitsing en
gedeeltelijke privatisering van de nutsbedrijven. “Dat is een misser geweest, vanuit het oogpunt van duurzaamheid. Natuurlijk heeft het veel geld en werkgelegenheid opgeleverd, zeker in de energiesector. Maar we moeten naar een integrale oplossing, waarin water, gas en elektriciteit samen worden bekeken.” Hij verwacht dat water en afvalwater energie gaan opleveren. Hij wijst op innovatieve projecten in bijvoorbeeld het IJsselmeer om met zout-zoetwater energie op te wekken, een van de speerpunten van TTI Wetsus, waarbij ook Nuon nauw betrokken is. Maar er zijn bijvoorbeeld ook goede mogelijkheden om broeikasgassen die vrijkomen bij (afval) waterbehandeling te gebruiken in algenkwekerijen voor energieproductie. Hij pleit ervoor de hoge verdiensten uit de energiesector nu deels te gebruiken om zulke projecten verder te ontwikkelen. “Methaan uit afvalwater kan uitstekend worden bijgestookt in het gasnet, veel beter dan waterstof bijvoorbeeld.” Van Riet zet bevlogen zijn visie uiteen. Aan de ene kant kan grootschalig energie uit water worden gewonnen via bijvoorbeeld zoet-zoutwatercentrales. Aan de andere kant voorziet hij, net als Frijns en Paping, juist kleinschalige projecten, per huis, woonwijk of bedrijf. “De oplossing ligt vaak in een lokale aanpak. Afvalwater is energie, en dat moet je lokaal benutten en niet alleen op een grote rwzi schoonmaken. De mogelijkheden zijn eigenlijk eindeloos. We moeten veel specifieker gaan kijken wat per locatie de beste oplossing is.” Hoger niveau Ook Aleid Diepeveen van TTIW Wetsus toonde zich in een eerder artikel op Waterforum Online persoonlijk
MEDIA
Special repair clamps Large diameter (Ø400~2000mm)
6 maart 8 mei 10 juli 25 september 27 november
Vooruitblik 2009
WaterForum Magazine 2009: Waterbehandeling en hergebruik + Special AquaNederland beursgids + Special WaterCarrière Membraantechnologie in de praktijk Special WaterForum Marktwijzer Legionella en Veiligheid Watervoorziening en beheer bedrijvenparken
WaterForum Online 2009: Wekelijks een digitale nieuwsbrief en dagelijks nieuws op de website www.waterforum.net. 16 december WaterForum Carrièrenieuws - speciale WaterCarrière nieuwsbrief 12 maart WaterForum Carrièrenieuws - speciale WaterCarrière nieuwsbrief 13-16 januari 17-19 maart 13-14 maart Tel: +31 (0)492 - 46 16 19, Fax: +31 (0)492 - 46 34 93 Beekerheide 4, 5741 HC Beek en Donk, The Netherlands www.leendersrvs.nl
LeendersAd_90x133.indd 1
WaterForum Live 2009: Infratech, Ahoy Rotterdam Aqua Nederland Vakbeurs, evenementenhal Gorinchem De Nationale Carrièrebeurs, RAI Amsterdam + andere Live evenementen als het KennisOntbijt
Mediagegevens 2009 zijn nu beschikbaar. Voor redactionele bijdragen:
[email protected] Voor adverteren:
[email protected] Telefoon: 015-3617433
11-09-2008 15:55:38
Uw bron voor watertestapparatuur
Spectrophotometer PCSPECTRO
Handmeters voor pH, EC, dO
COD-meting Photometer BOD-OxiDirect ®
Snelle en betrouwbare analyse in water- en afvalwater van o.a.: BOD, COD, Ammonia, Nitraat, Nitriet, Fosfaat, etc., etc. Pro Water b.v., Postbus 960, 7550 AZ Hengelo, Tel.: 074-291 51 50, Fax: 074-291 53 50, E-mail:
[email protected], website: www.prowater.nl
I N D U S T R I E
M A G A Z I N E
9
Sta n d va n z a k e n
Grootste uitstoot uit afvalwater (Bron: KWR/Grontmij)
Energie belangrijkste aandeel (Bron: KWR/Grontmij)
Klimaatvoetafdruk van de watersector
gecharmeerd van het idee om naar een klimaatneutrale waterketen te werken. Ook zij ziet de voorbeeldrol van de watersector, die zich ook naar buiten als zeer innovatief profileert. “Het is niet zo zeer harde technologie, zoals we gewend zijn. Je gaat vooral op een hoger abstractieniveau naar verschillende elementen in de watersector kijken, wat weer tot nieuwe onderzoeksideeën kan leiden. Er zijn natuurlijk al ontwikkelingen in die richting zoals source-separation van huishoudelijk afvalwater, waarbij je energie en nutriënten gaat terugwinnen.” Symboolpolitiek Blijft toch de vraag over of het niet gaat om ‘symboolpolitiek’? En levert een CO 2-neutrale watersector wel voldoende op? “Het is een lastige maar legitieme vraag hoe ver je moet gaan”, erkent Frijns. Voor de industrie kan die vraag ook dilemma’s opwerpen. “Wil je zo ver mogelijk gaan met zuiveren van het afvalwater? Maar dat kost vaak weer meer energie en dus meer uitstoot van CO2.” Ook Dow kent dit dilemma, vertellen Paping en Van Houwelingen, het chemiebedrijf heeft zelfs als officieel beleid dat het energieverbruik jaarlijks 2 procent moet afnemen. “Juist bij ons is duidelijk hoe sterk de onderlinge verbondenheid van water en energie is”, zegt Paping. Of zijn duizend dagen haalbaar zijn? “We zijn nu al heel ver op weg”, zegt Papings collega Van Houwelingen. “Maar om die laatste procenten te winnen is nog wel lastig. Maar of het nu duizend of tweeduizend dagen duurt doet er minder toe, maar het kan zeker.”
“Nederland stoot jaarlijks een totaal van 212 kiloton aan CO2-equivalenten uit, de watersector levert daaraan een bijdrage van 0,8 procent, namelijk 1,67 kiloton”, rekent KWR-onderzoeker Jos Frijns voor. Samen met Grontmij heeft KWR net een inventarisatie afgerond van de climate footprint van de publieke waterketen, de bijdrage van de watergebruikende industrie is niet meegerekend. Dat de waterketen slechts een kleine afdruk heeft, is niet verrassend. Maar het onderzoek brengt toch heel opmerkelijke zaken naar boven. Zo dragen vooral het vrijkomende methaan en lachgas van afvalwaterzuiveringen fors bij aan het cijfer. Beiden zijn veel sterkere broeikasgassen dan CO2, maar over de precieze uitstoot bestaan nog allerlei vraagtekens. Zo bleken veel meer cijfers onzeker of theoretische aannames te grof. “Er was nog veel onbekend, wij hebben getracht de uitstoot beter in kaart te brengen en allerlei meetbare cijfers boven tafel te krijgen”, vertelt Frijns. Volgende stap is mogelijkheden te benutten om de footprint te verkleinen. Het onderzoek ‘Naar een klimaatneutrale waterketen’ van KWR en Grontmij verschijnt in december 2008, in opdracht van het ministerie van VROM, Stowa en Rioned. Aan de studie is meegewerkt door Evides, Brabant Water, Waterschap Brabantse Delta, Hoogheemraadschap van Delfland en de gemeente Delft.
10
I N D U S T R I E
M A G A Z I N E
E n e r g ie e n Wat e r
Water en vuur gaan niet samen, maar water en energie kunnen steeds beter met elkaar overweg. De plannen om in Nederland met water energie op te gaan wekken, schieten als paddestoelen uit de grond. En sommige daarvan worden nog verwezenlijkt ook. De Deltawerken spelen in veel van die plannen een rol. Een waterkrachtcentrales in de Brouwersdam, zogenaamde 'blue energy' in de Philipsdam en ingenieuze waverotors in de Westerschelde.
Energie uit Deltawerken
Tekst: Jurgen Sweegers
De Deltawerken en het Nederlandse water blijken uitermate geschikte plekken te zijn om energie op duurzame wijze op te wekken. Ook geven ze het kabinet de hoop dat de ambitieuze doelstellingen op het gebied van duurzame energie gehaald kunnen worden, nu die opwekking op land steeds moeilijker te realiseren blijkt te zijn. Waterkrachtcentrales Traditioneel is een waterkrachtcentrale natuurlijk de manier om energie op te wekken met water. In Nederland zijn er niet zo gek veel waterkrachtcentrales; daarvoor zijn de hoogteverschillen niet groot genoeg. Er zijn een drietal middelgrote centrales van rond de tien MW: bij Alphen in de Maas, bij Mourik en bij Linne in de Maas. Er is jarenlang sprake van geweest dat er bij Borgharen in de Maas een centrale zou worden gebouwd, maar dit plan is vooralsnog aan bureaucratische rompslomp ten onder gegaan. Sluizen open Maar de waterkrachtcentrale is aan een heropleving bezig nu mogelijk steeds meer sluizen worden opengezet. Dan wordt niet zozeer gebruik gemaakt van omlaag vallend water, maar van de beweging van eb en vloed. Zo denkt het Zeeuwse energiebedrijf Delta er over een turbine in een eventuele opening in de Brouwersdam te plaatsen. Onderzoek van de TU Delft heeft aangetoond dat een vermogen van 30 tot 105 MW haalbaar zou zijn, zo berichtte Delta eerder dit jaar. Rijkswaterstaat denkt erover om de Brouwersdam weer doorlaatbaar te maken om zo de kwaliteit van het water en de natuur van het Grevelingenmeer een impuls te geven. Sinds de afsluiting in 1974 is die achteruit gegaan.
Afsluitdijk wordt opwekdijk Ook de Afsluitdijk wordt meer en meer gezien als een 'opwekdijk'. Momenteel wordt de laatste had gelegd aan plannen om de vijfenzeventigjarige dijk een facelift te geven. Vier consortia zijn nog in de race voor de miljoenenopdracht. Begin volgend jaar zal de knoop worden doorgehakt. Bij twee van de vier consortia zijn energiebedrijven betrokken (Nuon en Eneco) en dat is niet zomaar; in hun plannen spelen vormen duurzame energie een grote rol. Het plaatsen van windmolens en zonnepanelen is wel het minste wat je kunt doen. De dijk is een welkome 'uitwijkplek' voor windmolens nu de plaatsing van de gigantische gevaartes van tegenwoordig steeds meer tegenstand ondervindt op het land. Maar de plannen gaan verder. Beide consortia willen zogenaamde 'blue-energy' gaan opwekken. Blue energy Blue energy is de sexy naam die men bedacht heeft voor energie die gebruik maakt van het concentratieverschil tussen zoet en zoutwater. Waar zoet en zout water bij elkaar komen kan dit verschil worden aangewend om energie op te wekken. Dat kan op twee manieren. Door gebruik te maken van het drukverschil (osmose) of door het verschil direct om te zetten in een elektrisch potentiaalverschil. In Nederland is die laatste techniek in zwang (omgekeerde elektrodialyse). De verwachtingen zijn hoog gespannen. Het samenwerkingsverband Wetsus onderzoekt de mogelijkheden van blue energy in Nederland. Het energiebedrijf Eneco, Redstack (een spin-offbedrijf van Wetsus) en Rijkswaterstaat onderzoeken de mogelijkheden van een osmosecentrale (zoals die gemakshalve ook wel genoemd wordt) in de Afsluitdijk.
n
I N D U S T R I E
M A G A Z I N E
11
E n e r g ie e n Wat e r
Boven: Tocardo turbine van Teamwork Technology in de spuisluis.
Rechts: Wave-rotor van Ecofys in laboratorium. Links: Hier zou een osmosecentrale kunnen komen.
Het doel is een centrale van 200 MW. Dat zou mogelijk moeten zijn omdat er 200 kubieke meter water per seconde de Waddenzee instroomt. Hoogvliegers Eneco zit samen met onder meer Royal Haskoning, Van Oord, Lievens, Bam en de Rabobank in een consortium dat de plannen voor de afsluitdijk ontwikkelt. Zij stellen voor om naast de bestaande dijk een tweede dijk aan te leggen zodat tussen de twee dijken een valmeer komt te liggen waar energie mee kan worden opgewekt. Overigens neemt aan dit consortium ook het bedrijf van voormalig astronaut Wubbo Ockels deel. Ockels heeft zich de laatste jaren ontpopt als iemand met wilde energie-ideeën. Zo zouden er superbussen over de dijk moeten gaan rijden en ook zouden er laddermolens aan de dijk bevestigd moeten worden, een soort vliegers die hoog in de lucht energie opwekken. De eerste proeven waren echter teleurstellend. Genodigden mochten niet te dicht bij komen omdat de dingen mogelijk neer zouden storten. Superbussen en hoogvliegers Nuon werkt samen met Arcadis, Dredging International, HNS en Alkyon) aan de visie Afsluitdijk 21e eeuw. Beide consortia hebben in hun plannen ruimte gemaakt voor een proefcentrale voor blue energy in de Afsluitdijk. Op de lange termijn moet er een grote komen. Overigens bestaat er al eentje: bij de zoutfabriek van Frisia in Harlingen. Een kleintje van minder dan een kW. Die is echter verre van volmaakt omdat de techniek eigenlijk al weer verouderd is. Onderzoekers van Wetsus hebben zelfs geopperd om een centrale van 1.000 MW te plaatsen in de Philipsdam in Zeeland. Die zou dan moeten gaan werken met het zoet water uit het Volkerak en de Krammer en het zoute water uit de Westerschelde. Maar dit was meer om te laten zien dat het ook kan werken op plekken waar men het niet verwacht", zo zegt promovendus Jan Post van Wetsus tegen Waterforum.
Torcardo's De Afsluitdijk wordt echter ook nog ingezet voor andere vormen van energieopwekking met water. Zo heeft het bedrijf Teamwork Technology eerder dit jaar een eerste zogenaamde Torcardo turbine in de sluis van de dijk bij Den Oever gehangen. Die turbine heeft een vermogen van 45 kW en maakt gebruik van het water dat van het IJsselmeer naar de Waddenzee stroom. Het is de bedoeling dat er uiteindelijk drie turbines komen te hangen maar dan moeten er eerst afnemers voor de stroom worden gevonden. De afnemer van de stroom van de eerste turbine is waterbedrijf PWN. De tweebladige turbines zijn eigenlijk bedoeld voor plaatsing op de zeebodem. Het bedrijf is dan ook bezig met het aanvragen van vergunning voor het plaatsen van een grote centrale op de bodem van de Waddenzee. De proef in de Afsluitdijk is met name ook commercieel interessant. Wave-rotor Ook golfslag kan aangewend worden voor de opwek van stroom. Voor de kust van Portugal is in september een grote golfslagcentrale geopend. Die bestaat uit zogenaamde Pelamis Wave Energy Converters, grote rode slangen die op en neer bewegen met de golfslag en zo energie opwekken. In Nederland doet een consortium in de Westerschelde een proef met de 'wave-rotor', een ingenieus soort waterrad dat zowel van de golfslag als van getijden gebruik maakt. Het consortium, onder leiding van het duurzame energiebedrijf Ecofys, heeft een subsidie van 280.000 euro gekregen voor het plaatsen van een proefopstelling. Een rotor van vijf bij vijf meter wordt nu aan de steiger van Total bij Borssele gerealiseerd. "De engineering fase is over, de bouw is in volle gang", zo zegt projectleider Peter Scheijgrond tegen WaterForum. Begin volgend jaar moet het ding geplaatst zijn. Er wordt ook naar andere plekken gekeken waar de wave-rotor kan worden geplaatst.
12
I N D U S T R I E
M A G A Z I N E
jk iPnrtaekrtvi iew In juni 2007 gingen The Coca-Cola Company (TCCC) en het Wereld Natuur Fonds (WWF) een meerjaren partnership aan op het gebied van waterbesparing en waterconservering. Een belangrijk onderdeel hierbij is beperking van de hoeveelheid water die nodig is om dranken te produceren.
gaat voor besparing op water én Tekst: Rob Schoon
De eerdere versie van de door KWA Bedrijfsadviseurs B.V. (KWA) ontwikkelde Coca-Cola Water Saver (CCWS) ondergaat een, mede door het partnership ingegeven, verdere verdieping. Naast het in kaart brengen en reduceren van het watergebruik, is het energiegebruik een belangrijk onderwerp binnen TCCC. Daarom is de Coca-Cola Energy Saver (CCES) met dezelfde opzet als de CCWS ontwikkeld. De franchisebottelaars van Coca-Cola krijgen na invullen van de CCWS en CCES inzicht in het water- en energiegebruik ten opzichte van ‘Best in Class’-bedrijven. De tools geven ook direct de effecten van besparingsmogelijkheden, zodat planning van door te voeren maatregelen eenvoudiger wordt. Partnership Door de samenwerking met WWF, verbindt TCCC zich er toe om wereldwijd haar drankbedrijven – met inbegrip van haar franchisebottelaars – zuinig om te laten gaan met het water dat nodig is in hun dranken en productieprocessen. Coca-Cola wil zo haar steentje bijdragen voor het behoud en de bescherming van de drinkwatervoorraden. In het partnership verwoordt Coca-Cola haar doelen: “Wij streven naar de vervanging van elke druppel water die we in onze dranken en de productie gebruiken. Concreet betekent dit beperking van de hoeveelheid water die we gebruiken voor onze drankproductie, recyclage van water uit productieprocessen zodat het veilig kan terugkeren naar het leefmilieu en aanvulling van water in biotopen en natuur via lokaal relevante projecten.” Ontwikkeling Coca-Cola en WWF werken al verscheidene jaren samen in een
aantal proefprojecten om zuinig om te springen met water, de waterefficiëntie in de bedrijven aan te pakken en de toekomst van water voor de mens veilig te stellen. Eén van de projecten was de ontwikkeling van een tool voor de franchisebottelaars, om inzicht te geven in het watergebruik en de besparingsmogelijkheden. KWA Bedrijfsadviseurs kreeg de opdracht om een dergelijke tool te ontwikkelen, vanwege haar ervaring met het ontwikkelen van dit soort evaluatiesoftware en de kennis van industrieel watergebruik. Na diverse brainstormsessies met Coca-Cola en WWF werden de eisen en wensen vastgelegd voor de tool, de ‘Coca-Cola Water Saver’. Het waterverbruik van dertien bedrijven, die beschouwd werden als efficiënte watergebruikers, werd als basis genomen voor een ‘Best in Class’ kwalificatie. De eerste versie van de Water Saver is sinds 2004 uitgetest door vele Coca-Cola bedrijven. In 2006 volgde een tweede versie, met verwerking van een aangescherpte ‘Best in Class’ kwalificatie en een uitgebreide tool voor het selecteren en inplannen van waterbesparingsmaatregelen. Voor 2008/2009 is wederom een update van de CCWS voorzien. Deze derde versie is verder gevuld met ervaringsgebruiken van de vele producenten en daarnaast kan het watergebruik van bepaalde productielijnen verder worden gespecificeerd. Direct inzicht Anders dan bij benchmarking worden de resultaten uit de CCWS meteen getoetst aan ‘Best of Class’. Daarbij is selectie van mogelijke waterbesparende maatregelen direct mogelijk en wordt de ´winst´ inzichtelijk. Voor een goed gebruik van de tool dienen de bedrijven goed inzicht te hebben in het overall
I N D U S T R I E
M A G A Z I N E
13
Praktijk
er én energie waterverbruik, maar ook van de afzonderlijke processen (bijvoorbeeld waterbehandeling, flessenspoelen en CIP). Omdat de bedrijven te maken hebben met (sterk) uiteenlopende productieprocessen, wordt in de CCWS gerekend met correcties voor bijvoorbeeld de verschillende verpakkingen (eenmalige verpakkingen of refillable) en processen (waterbehandeling, sterilisatie). En dat zijn de sterkste punten van de CCWS. Niet alleen het watergebruik van de totale plant wordt getoetst, maar ook de afzonderlijke processen binnen de productie. En omdat de tool steeds verder ontwikkeld door nieuwe ervaringscijfers en toegepaste technieken, verkrijgt het bedrijf een up-to-date inzicht van gebruiken ten opzichte van vergelijkbare bedrijven. WWF daagt ondernemingen uit De opbouw en systematiek van de CCWS en CCES kan volgens KWA Bedrijfsadviseurs voor meerdere bedrijven en/ of branches duidelijk voordelen bieden. “Het programma geeft goede inzichten in de gebruiken op productie- en procesniveau. Door de koppeling met reeds bekende en bewezen besparingsopties, kunnen bedrijven ook makkelijk beschikken over beschikbare kennis en leren van zusterbedrijven.” De rol van het WWF lag vooral bij de doelstelling en het tot stand komen van de Coca-Cola Water Saver, de tool die een belangrijke basis in het partnership tussen Coca-Cola en WWF vormt. Het WWF ziet het engagement van Coca-Cola tot waterneutraliteit als de eerste stap. “De watercrisis is even belangrijk als de klimaatswijziging. Om de huidige trend om te buigen hebben we echter méér ondernemingen nodig die hun verantwoordelijkheid nemen en vergelijkbare uitdagingen aangaan.”
Inspanningen Coca-Cola uitgebreid met Energy Saver
Naast waterbesparing, richt TCCC zich tevens op besparing van energie. Omdat de aanpak van waterbesparing goede ervaringen gaf, is op energiegebied door KWA een soortgelijke evaluatietool als de CCWS ontwikkeld op het gebied van energie, de Coca-Cola Energy Saver. De opzet van deze tool lijkt sterk op de Water Saver, zodat het voor de gebruikers binnen Coca-Cola herkenbaar en snel te doorgronden is. De ‘Energy Saver’ richt zich met name op de beoordeling van het gebruik van brandstoffen en elektriciteit. De CCES geeft dezelfde stappen binnen een besparingsonderzoek als de CCWS: • Benchmark energieverbruik totaal en per proces; • Identificeren van besparingsmogelijkheden op procesniveau; • Selecteren van energiebesparende maatregelen; • Mogelijkheden voor selectie en planning van maatregelen. Aanvullend in de CCES is dat er per besparingsmaatregel een berekeningsblad is opgenomen, waarmee een quick-scan van de (investerings)kosten en terugverdientijd per maatregel mogelijk is.
Advertentie_InfraTech_210x297mm_1 1
25-8-2008 17:08:35
1de jaargang / nummer 1 / november 2008
Focus op:
Sector, Opleiding, Talent, Vacatures en Werkgevers
M43140 297x210 Waterforum
10/11/08
14:48
Page 1
IDEAS PEOPLE WANTED ENERGY & WATER DELIVERY GROUP AMSTERDAM, THE NETHERLANDS Cars that run on sugar? Planes propelled by algae? Whatever new sources of energy we develop, it will be innovation that drives us forward. And ideas people who steer the business. We are now looking for talented individuals to join us in The Energy and Water Delivery Group (GSRU) which helps customers meet their CO2 and water footprint requirements and operational excellence targets. In these roles you’ll deliver operational support and facility development and design, working on multi-million dollar projects for refineries and Liquefied Natural Gas (LNG) sites.
Principal Technologist, Energy Systems A highly competent process and utilities engineer with extensive experience, in heat and power systems, ideally in refining and petrochemicals, you’ll steer the agenda with regard to energy and CO2 footprint issues and utilities reliability. We’ll also expect you to develop and coach junior members of your team.
Senior Technologist, Energy Systems Extensive experience as a process and utilities engineer is essential. This must include knowledge of heat and power operation and design (including energy conversion and
general utility systems). In addition, you must have a background in refining and petrochemicals, ideally with an operations focus.
Senior Technologist, Water Systems To be considered, you should be experienced in effluent water treatment, water integration and re-use, fresh and cooling water systems, and operation and design. You’ll also be a seasoned process and utilities engineer, preferably with a refining and petrochemicals background.
Technologist, Energy Systems With a track record gained as a process and utilities engineer, you must bring an academic approach to your work and thinking. Ideally with a background in refining and petrochemicals, you’ll be well versed in heat and power and water treating operation and design. Can you apply a creative mind to the energy challenge? Find out more information about these roles and search for all jobs at www.shell.com/careers/technical and quote reference CRT382N when you apply. Shell is an Equal Opportunity Employer.
17:08:35
Inhoud
I N D U S T R I E
M A G A Z I N E
20 Is de watersector wel aantrekkelijk genoeg?
Duurzaamheid, actualiteit, internationale mogelijkheden, interessant werk; als je het zo bekijkt zouden mensen 'en masse' moeten kiezen voor de watersector. Toch verliest de watersector mensen aan bijvoorbeeld de ICT branche. Wat is daar de oorzaak van?
25 Wie doen het toekomstige Water Werk?
Werkenden bezitten kennis van de organisatie of het bedrijf, zij hebben hun spreekwoordelijke rugzak volgeladen met ervaring en know how. Net als apparatuur vragen mensen om beheer en onderhoud. Life time learning is een methode om medewerkers in de sector te behouden. Gestructureerde bij- en nascholing zoals bijvoorbeeld Wateropleidingen die verzorgt kan bijdragen aan het continu blijven ontwikkelen van mensen in hun vak
31 Voor ieder wat wils in watertechnologie.
Nederland is rijk aan watertechnologiebedrijven. Een groot deel van de ruim 45.000 mensen in deze bedrijfstak, werkt in het MKB. Deze producenten en leveranciers van kennis, grondstoffen, apparatuur en installaties vertegenwoordigen de wereldwijd erkende Nederlandse expertise op het gebied van watertechnologie. Om de voorsprong te behouden en te benutten zijn er goede vakmensen nodig.
COLOFON WaterCarrière is een uitgave van:
NovaForum Business Media BV, Postbus 228, 2640 AE Pijnacker, 015-3617433, www.waterforum-media.net.Doelgroep Midden en hoger technisch, financieel, commercieel en algemeen management in de industrie (textiel, papier, voeding, chemie, etc.), de drink-, proces- en afvalwatersector en in toeleverende sectoren. Oplage 5.000 exemplaren Uitgever Rinus Onland Hoofdredacteur Alex van Hoof Redactie secretariaat Sylvia van Winden,
[email protected] Met medewerking van: Christine Boomsma, Human Capital Water en NWP, Agnes Maenhout, stg. Wateropleidingen en Gertjan Eg. Aqua Nederland en VLM Verkoop Daan van Bunge 0153617433,
[email protected] Verkoop secretariaat Sylvia van Winden 015-3617433,
[email protected]
17
r e dai ncttei or vniew ee l
Nú samen investeren in personeel in de watersector. Voor u ligt de eerste editie van WaterCarrière. Een speciale uitgave van WaterForum media die wij uitgeven ter ondersteuning van de Human Water Capital campagne van het NWP, Netherlands Water Partnership. Met Human Water Capital word een drietal doelstellingen nagestreefd: 1 behoud van personeel voor de watersector 2 huidig personeel als ambassadeur voor de watersector op te laten treden 3 jonge mensen interesseren voor een baan in de watersector. Met onze WaterForum magazine en WaterForum online uitgaven wordt de Nederlandse watersector bereikt en, in nauwe samenwerking met Human Capital Water van het NWP ondersteunen wij de eerste twee doelstellingen. In deze eerste editie een inzicht voor welke opgave de watersector staat, de noodzaak tot samenwerken, het belang van opleidingen en welke bijdrage de werkgevers in het MKB willen leveren. Een scala van vacatures van interessante bedrijven complementeren deze WaterCarrière uitgave. Na deze WaterCarrière uitgave volgt de tweede, veel uitgebreidere, editie in maart. Via Online volgen er nog speciale digitale WaterCarrière nieuwsbrieven. Via WaterForum Live zijn wij aanwezig met de WaterCarrière op de vakbeurzen Infratech, Aqua Nederland vakbeurs en de Carrière beurs.
Rinus Onland Uitgever WaterForum en WaterCarrière
Op de website WaterForum Online is een uitgebreid bedrijvenregister te vinden met maar liefst 400 trefwoorden voor producten en diensten in de watersector. U kunt per trefwoord snel online een selectie maken uit 1000 leveranciers.
Kijk op: www.waterforum.net rubriek Marktwijzer
Membraanfiltratie
Hydrocyclonen
Boringen/boorbuizen
Doseringsapparatuur
Koelers/koeltorens Afdichtingen
Afvalwaterbeheer drinkwaterinstallaties
Flocculatiemiddelen
Niveaumeting
Doseringsapparatuur
Biorotoren
Ontzouting
Omgekeerde osmose
7AT WILDE JIJ VROEGER WORDEN
7EET JIJ WAAR JE GOED IN BENT EN WAT JE LEUK VINDT #REpER DAN BIJ ONS JE EIGEN DROOMBAAN ALS
PROJECTLEIDER ADVISEUR ONTWERPER SENIOREXPERT PROJECTMEDEWERKER TEKENAAR TOEZICHTHOUDER
OP EEN
DUURZAME WATERZUIVERINGSINSTALLATIE HYPERMODERN POLDERGEMAAL UITDAGEND DRINKWATERPROJECT INDUSTRIpLE PROCESWATERINSTALLATIE INNOVATIEF IRRIGATIESYSTEEM WATERBEHEERSINGSPROJECT STEDELIJK DRAINAGEPLAN
IN
,IMBURG AAN DE -AAS $UBAI VvvR DE KUST .EDERLAND OP EEN VLIEGVELD DE .OORD (OLLANDSE DUINEN )ERLAND BIJ EEN MOOIE OUDE STAD !FRIKA BIJ EEN GROOT MEER $E %EMSHAVEN IN 'RONINGEN
6OOR ONDERNEMENDE CREATIEVE EN INITIATIEFRIJKE MENSEN IS ALTIJD PLAATS BIJ 2OYAL (ASKONING !LS JIJ ER VOOR GAAT INVESTEREN WIJ GRAAG IN JE "IJ ONS KUN JE JEZELF ZIJN )N EEN OPEN EN TRANSPARANTE ORGANISATIE $US STEL JOUW IDEALE BAAN SAMEN :OEK DE MEEST PASSENDE VACATURE OP WWWROYALHASKONINGCOMWATERVACATURES %N BEL DE CONTACTPERSOON -ETEEN EEN OPEN SOLLICITATIE STUREN MAG NATUURLIJK OOK
WWWROYALHASKONINGCOMWATERVACATURES
werkge
*OUW TOEKOMST BIJ 2OYAL (ASKONING
7AT WILDE JIJ VROEGER WORDEN 2ANGER DOL½JNENTRAINER DOKTER $IKKE KANS DAT DIE PLANNEN INMIDDELS WAT ZIJN BIJGESTELD -ISSCHIEN LONKT DE WERELD VAN HET WATER WEL -ET DE DISCUSSIE OVER KLIMAATVERANDERING STAAT HET VAKGEBIED IMMERS WERELDWIJD IN DE BELANGSTELLING 7E STAAN VOOR GROTE UITDAGINGEN 7ANT DE WATERPROBLEMATIEK IS DIVERS EN COMPLEX /M WERELDWIJD mCHTE OPLOSSINGEN TE BIEDEN BRENGT DE DIVISIE 7ATER VAN 2OYAL (ASKONING TECHNISCHE MILIEUKUNDIGE ECONOMISCHE EN BESTUURSKUNDIGE ERVARING BIJEEN -ET AANDACHT VOOR DE HELE WATERKETEN EN WATERSYSTEMEN COMBINEREN WE WERELDWIJDE ERVARING MET STATE OF THE ART OPLOSSINGEN OP HET GEBIED VAN DRINKWATER AFVALWATER INDUSTRIEWATER RIOLERING EN WATERBEHEER
%NTHOUSIASTE EN GEDREVEN PROFESSIONALS KUNNEN HUN HART OPHALEN BIJ ONS BEDRIJF (EIN 0IJNAPPEL ZIT OP DIT MOMENT IN 4RINIDAD VOOR EEN %NVIRONMENTAL (EIN 0IJNAPPEL ZIT OP DIT MOMENT IN 4RINIDAD VOOR EEN %NVIRONMENTAL )MPACT !SSESSMENT )MPACT !SSESSMENT ±6OOR TWEE NIEUWE WATERZUIVERINGEN GEBRUIKEN WE WATER UIT RIVIERTJES DIE UIT EEN SCHITTEREND BIJNA ONGEREPT TROPISCH BOS STROMEN $AT MOESTEN WE EERST VERKENNEN OM DE IMPACT VAN ONS WERK TE KUNNEN INSCHATTEN (ETZELFDE GOLD VOOR DE NABIJE KUSTZONE WAAR ZEESCHILDPADDEN HUN EIEREN LEGGEN 'EWELDIG WERK IN EEN PRACHTIGE OMGEVING DAAR TEKEN IK VOOR²
%RIK $RIESSEN ZIT DAN WEER BIJ (EINEKEN DAN BIJ &RIESLAND &OODS %RIK $RIESSEN ZIT DAN WEER BIJ (EINEKEN DAN BIJ &RIESLAND &OODS DAN IN -ALI DAN IN -ALI ±!LS ADVISEUR IN DE )NDUSTRIpLE 7ATERKETEN KOM IK OVERAL VAN BIERBROUWER (EINEKEN TOT EEN CHEMICALIpN OPSLAG IN DE "OTLEK /F IN -ALI OM INDUSTRIEpN TE ADVISEREN OVER WATERBEHANDELING 6OORAL HET OPBOUWEN VAN EEN RELATIE MET DE KLANT SPREEKT ME AAN -ET ALS HOOGTEPUNT HIERUIT ZELF WERK GENEREREN %N LAAT IK NIET HET BORRELEN MET COLLEGA´S VERGETEN /OK ZmmR BELANGRIJK²
*ARIT VAN DE 6ISCH REIST OP EN NEER TUSSEN -ACEDONIp EN .IJMEGEN
)NGRID "ONNET ZIT NU GEDETACHEERD BIJ 07. 7ATERLEIDINGBEDRIJF )NGRID "ONNET ZIT NU GEDETACHEERD BIJ 07. 7ATERLEIDINGBEDRIJF .OORD (OLLAND .OORD (OLLAND ±-IJN SPANNENDSTE PROJECT DIT JAAR WAS EEN EERSTE OFFERTE DIE IK HEB GESCHREVEN TER WAARDE VAN MEER DAN MILJOEN EURO +ATSJING 6AAK WERK IK OP LOCATIE MAAR IK HOUD ME OOK BEZIG MET INTERNE ZAKEN VOOR 2OYAL (ASKONING ZOALS DE /# 4$ CURSUS 02 PRODUCTONTWIKKELING VAN RISICOANALYSES OF 9OUNG 2OYAL (ASKONING -OOIE GELEGENHEDEN OM OOK EENS BUITEN JE EIGEN ADVIESGROEP TE KIJKEN²
$IVISIEDIRECTEUR PENDELT TUSSEN TUSSEN .IJMEGEN .IJMEGEN $IVISIEDIRECTEUR 2ENm 2ENm .OPPENEY .OPPENEY PENDELT 2OTTERDAM EN !NKARA 2OTTERDAM EN !NKARA ±*OUW ONTWIKKELING JOUW TOEKOMST BIJ 2OYAL (ASKONING BEGINT VOORAL BIJ JEZELF %IGEN INITIATIEF WORDT RUIM BELOOND -ET OPLEIDINGEN EN KANSEN /P PROJECTEN IN BINNEN EN BUITENLAND 7E HEBBEN ZELFS ONZE EIGEN 2OYAL (ASKONING !CADEMY²
/NZE ORGANISATIE ●
±!LS ECONOME KIJK IK BIJVOORBEELD OF INVESTERINGEN IN DRINK EN AFVALWATER HAALBAAR ZIJN IN HET BUITENLAND EN WAT DE KOSTEN EN BATEN VAN DE +ADERRICHTLIJN 7ATER ZIJN IN .EDERLAND -AAR HET KAN OOK ZO ZIJN DAT IK BEZIG BEN MET HET ORGANISEREN VAN EEN STUDIEREIS VOOR EEN GROEP 2OEMENEN OF DAT IK OFFERTES MOET WEGBRENGEN NAAR¨ 1ATAR²
●
●
●
●
●
●
MEDEWERKERS ACTIEF IN LANDEN VANUIT KANTOREN 7E CREpREN OPLOSSINGEN VOOR DE DUURZAME INTERACTIE TUSSEN DE MENS EN ZIJN OMGEVING %RKENNEN ONZE MAATSCHAPPELIJKE VERANTWOORDELIJKHEID %N WILLEN VOORTDUREND DE TOEGEVOEGDE WAARDE VAN ONZE DIENSTEN VOOR ONZE OPDRACHTGEVERS VERGROTEN 2ESPECT OPENHEID TEAMGEEST EN INTEGRITEIT VORMEN DE BASIS VAN ONS HANDELEN /NS WERK IS MENSENWERK $IT MAAKT EEN HAPPY MEDEWERKER EEN VAN ONZE STERKSTE ASSETS )N DE CATEGORIE )NGENIEURSBUREAUS SCOREN WE HET BEST ALS HET OM WERKTEVREDENHEID GAAT ALDUS ONDERZOEK VAN )NTERMEDIAIR
WWWROYALHASKONINGCOM
werkgever in beeld A4 Nov08.indd 1
7/11/08 16:07:23
20
I N D U S T R I E
M A G A Z I N E
H u m a n C a pi ta l Wat e r
Omdat de watersector nu en in de toekomst goed gekwalificeerde medewerkers nodig heeft, coördineert het NWP het programma Human Capital Water. Dit programma stimuleert samenwerking tussen organisaties uit de watersector en het onderwijs (op alle niveaus, van basisonderwijs tot en met wetenschappelijk onderwijs) om jong talent te inspireren te kiezen voor een studie en carrière in de wereld van water. Zie voor meer informatie www.nwp.nl/humancapitalwater
Benchmark kan veel duidelijk maken
Is de watersector wel aantrekkelijk genoeg? Duurzaamheid, actualiteit, internationale mogelijkheden, interessant werk; als je het zo bekijkt zouden mensen 'en masse' moeten kiezen voor de watersector. Toch verliest de watersector mensen aan bijvoorbeeld de ICT branche. Wat is daar de oorzaak van? Het Netherlands Water Partnership kreeg tijdens de bijeenkomsten van het programma Human Capital Water veel signalen over de arbeidsvoorwaarden. Met name voor technici zouden er onvoldoende mogelijkheden zijn om financieel door te groeien. Tenzij ze een managementpositie bekleden. Maar juist die technische specialisten hebben we hard nodig. Tegelijkertijd zijn er ook weer andere mensen die zeggen dat de sector juist hele goede arbeidsvoorwaarden heeft. De geluiden zijn sowieso heel verschillend. Zo zijn er mensen die praten over 'technical excellence': Nederland heeft een naam hoog te houden op het gebied van water. Dus echte specialisten en aanwas van 'hard core technische toppers' hebben we hard nodig. Anderen zeggen weer dat er met name mensen nodig zijn met een T-profiel. Breed bovenin en dan de diepte in kunnen gaan. NWP wil graag meer meningen horen en nodigt u uit om aan de discussie deel te nemen die op nwp. nl is gestart.
Is de watersector wel aantrekkelijk genoeg? Kijk op www.nwp.nl/humancapital water en geef uw visie op de stelling: technici worden slecht betaald
I N D U S T R I E
M A G A Z I N E
21
H u m a n C a pi ta l Wat e r
Werkgroepen Human Capital Water aan de slag NWP daagde de sector uit om gezamenlijk iets te doen aan de bekendheid en het imago van de watersector bij potentiële werknemers. Op de instapdagen pakten circa 35 organisaties die handschoen op. Om in de toekomst alle vacatures te kunnen vervullen, moet de instroom in de watersector flink worden verhoogd. Je kunt daarvoor een aantal activiteiten ondernemen. Bijvoorbeeld door water te introduceren in onderwijsprogramma's, al vanaf de basisschool. Een ander is het vergroten van de bekendheid van de sector onder potentiële werknemers. Speciaal voor dat laatste organiseerde NWP onlangs instapdagen. Op de bijeenkomsten kwamen bedrijven, onderwijsinstellingen, overheden en koepelorganisaties bijeen. Al deze partijen onderstrepen het belang van een gezamenlijke aanpak en willen er graag mee aan de slag. Jet Centeno is in het programma Human Capital Water verantwoordelijk voor de actielijn bekendheid en imago. Zij organiseerde de instapdagen. Centeno: "We hebben nu rond de 35 partijen die met elkaar aan de slag willen. Samen vormen ze een platform dat alle mogelijke activiteiten beoordeelt. Willen we naar carrierebeurzen? Hebben we een gezamenlijke website nodig? Moeten we nadenken over een gezamenlijke boodschap? Hoe delen we onze kennis? Als eenmaal de prioriteiten zijn vastgesteld, gaan verschillende werkgroepen ermee aan de slag. Op basis van hun voorstellen besluit het platform vervolgens of en hoe we ermee aan de slag gaan en hoe we de plannen kunnen financieren." Centeno organiseert de bijeenkomsten,coordineert de activiteiten en ondersteunt de werkgroepen. "De werkgroepen zijn de voorlopers in de sector. Zij beschikken over de laatste kennis en dragen die over aan het platform, dat de kennis weer in de watersector uitzet. Zo willen we de werkgroepen bijvoorbeeld clinics aanbieden over jongeren, hun beeld van de watersector en wat hen motiveert. Er is ontzettend veel informatie en kennis beschikbaar over arbeidsmarktcommunicatie, onderzoek en best practices. Die willen we beschikbaar maken." Volgens Centeno kan iedereen zich nog aansluiten bij het platform. "Hoe meer deelnemers, hoe meer mogelijkheden" stelt zij. Met twijfels over het nut van een gezamenlijke aanpak maakt ze korte metten. "Alles wat we nu apart doen, levert niet genoeg mensen op. Samen kun je efficienter en goedkoper werken. Als je steeds samen dezelfde boodschap verkondigt, komen mensen je overal tegen. Die herhaling maakt je communicatie veel sterker. Bovendien verbreed je je doelgroep. Er is altijd wel een onderdeel van de watersector dat mensen aanspreekt. Tot slot: samen vertegenwoordig je geen individueel belang, maar een maatschappelijke zaak. Daarmee vind je meer gehoor, zowel bij de media als bij de overheid."
Een traineeship is een extra reden om te kiezen voor de watersector Jongeren die nog niet precies weten wat ze willen doen, die eerst nog even rond willen kijken, kun je als watersector tegemoetkomen door een traineeship aan te bieden. Als je dat met meerdere bedrijven tegelijk doet, kun je jongeren de diversiteit van de watersector laten zien. "Een gezamenlijk of "multicompany" traineeship heeft veel voordelen", volgens Jet Centeno van NWP. "Je kunt jongeren sneller binnenhalen omdat je ze de mogelijkheid biedt om zich al werkend te oriënteren. Bovendien doen ze brede ervaring op. Het is ook goed voor het netwerk van bedrijven zelf. Zo'n traineeship is bovendien een mogelijkheid om jongeren een positieve ervaring in de watersector mee te geven. Die ervaring verspreiden ze weer in hun eigen netwerk. Samenwerking kan bovendien een belangrijke kostenbesparing opleveren. Je gaat hiermee niet onmiddellijk je moeilijk vervulbare vacatures invullen, maar je vergroot wel de instroom op de langere termijn." NWP Human Capital Water werkt onder andere aan het ontwikkelen van multicompany traineeships. Daarbij is een traineeship verdeeld over verschillende bedrijven. Zo kan een trainee kennismaken met de diversiteit van de watersector. Er is al een eerste bijeenkomst van geïnteressseerden geweest.
Interesse in het aanbieden van een multicompany traineeship? Meld u aan bij
[email protected]
Oranjewoud is een advies- en ingenieursbureau met passie en karakter. We kijken bewust naar de wereld om ons heen en dragen graag ons steentje bij aan het verbeteren van de leefomgeving. Daarin gaan we behoorlijk ver. Neem ons plan voor een nieuw Waddeneiland om het noorden van Nederland een economische impuls te geven. Zo’n idee kan alleen ontstaan als je de vrijheid hebt om je creativiteit te gebruiken. En die vrijheid krijg je als je bij ons komt werken. Anders gezegd, er wacht je net zoveel uitdaging als je zelf kunt verzinnen. Voorwaarde is natuurlijk dat projecten commercieel aantrekkelijk zijn én dat je regelmatig nadenkt over de inrichting van je carrière. Meer weten? Bekijk de mogelijkheden op onze site. WWW.CREEERJEEIGENWERELD.NL
Adviseur Riolering en Stedelijk Water (vac.code 08-RM-148) Als adviseur en projectleider geef je zelfstandig adviezen. Je stelt onder meer GRP-, rioleringsen waterhuishoudkundige plannen op. Je leidt, begeleidt en stuurt projectteams aan. Je bent pro-actief en sociaal vaardig. Senior Adviseur Waterbouw (vac.code 08-RM-082) In deze functie adviseer en begeleid je overheden en waterschappen bij de oplossing van complexe vraagstukken binnen het werkterrein water. Je legt gemakkelijk contacten met opdrachtgevers op bestuurlijk en beleidsniveau. Daarnaast initieer je nieuwe diensten en producten.
Adviseur Cultuurtechniek Waterkeringen (vac.code 08-RM-106) Binnen de sector waterkeringen lever je zelfstandig en in teamverband een inhoudelijke bijdrage aan inrichtingsvraagstukken. Je bent in elke fase van een project inzetbaar. Vanuit de cultuurtechniek vervul je een brugfunctie tussen de vraag van de klant en de invulling daarvan. Medior Geo-Hydroloog (vac.code 08-RM-083) Als Medior Geo-Hydroloog maak je modelberekeningen voor grond- en oppervlaktewaterstromingen. Je neemt hierbij de expertrol op je en levert vakinhoudelijke adviezen.
Creëer je eigen wereld
Oranjewoud is al meer dan vijftig jaar een begrip in Nederland als leverancier van kwalitatief hoogwaardige diensten op het brede terrein van infrastructuur, stedelijke ontwikkeling, bouw, natuur en landschap, milieu, veiligheid en handhaving, vastgoedzaken en sport- en vrijetijdsvoorzieningen. Daarbij verzorgen we het gehele traject van studie, advies, ontwerp, planvoorbereiding en directievoering tot realisatie, beheer en exploitatie. Of delen daarvan.
Een baan bij Oranjewoud betekent werken in een jonge, dynamische en enthousiaste omgeving met volop kansen om door te groeien. Oranjewouders bezitten een nuchtere, integere en onafhankelijke instelling, staan met beide benen op de grond en zijn tegelijk creatief, innovatief en initiatiefrijk. Ze bezitten het vermogen om effectief en resultaatgericht (samen) te werken en snel en flexibel te reageren op vragen uit de markt. Kortom: bij Oranjewoud is ruimte voor ondernemerschap.
Oranjewoud werkt voor en sámen met overheden, bedrijven en instellingen. Van lokale tot landelijke overheid, van handel tot industrie, van midden- en kleinbedrijf tot multinational, van not-for-profitsector tot particulier: alle opdrachtgevers zijn belangrijk. Daarbij combineren we onze sterke eigen inbreng met respect voor de kennis en kunde van de opdrachtgever. Partnership is dan ook altijd het uitgangspunt.
Bij Oranjewoud geloven we dat de jeugd de toekomst heeft. En daarin investeren wij graag. Ieder jaar bieden wij daarom aan mbo’ers, hbo’ers en academici in opleiding volop stage- en afstudeer-mogelijkheden binnen diverse vakgebieden.
Onze opdrachtgevers geven ons bestaansrecht en onze medewerkers zijn ons kapitaal. Bovendien staat de mens centraal in de leefomgeving waar wij aan werken. Ons doel? Prettig wonen, werken, reizen en recreëren. Om dat te realiseren, bieden we visie met oog voor realiteit. Dus we zijn resultaatgericht, maar letten óók op maatschappelijke belangen, milieu en de mens achter het werk. Voor ons is investeren in duurzame relaties daarom heel vanzelfsprekend.
Oriëntatiemogelijkheden Je kunt persoonlijk kennis met ons maken. We staan op diverse beurzen en banenmarkten. Kijk voor meer informatie over vacatures, stages en afstudeermogelijkheden op www.creeerjeeigenwereld.nl.
Stages Er zijn volop stage- en afstudeermogelijkheden binnen diverse vakgebieden.
Een klein land vraagt om grote ideeën. Daarom creëren wij ruimte voor groei. Binnen ons bedrijf vertalen we dat in voldoende aandacht voor persoonlijke ontwikkeling. En in ons werk betekent het dat we ruimte zoeken in denken en doen. Letterlijk, door bijvoorbeeld over landsgrenzen te kijken, maar ook figuurlijk, door ideeën en plannen te laten groeien. Ons streven? Vraagstukken daadwerkelijk oplossen. Dat vraagt om een combinatie van kennis, ervaring, innovatie en creativiteit, maar bovenal om ruimte!
Algemeen
Oranjewoud bestaat uit drie marktgerichte divisies. Elke divisie zorgt voor het correct en adequaat oplossen van vraagstukken en problemen.
Advies- en ingenieursbureau Oranjewoud Human Resources Tolhuisweg 57 8443 DV Heerenveen Tel: 0513-634567
[email protected] www.creeerjeeigenwereld.nl www.oranjewoud.nl
Loopbaanmogelijkheden We bieden werk aan afgestudeerden op zowel hbo- als academisch niveau in disciplines zoals civiele techniek, cultuurtechniek, bouw, bedrijfskunde en geodesie. Onze medewerkers vervullen zowel vakinhoudelijke functies (o.a. technicus, tekenaar, adviseur) als meer algemene managementfuncties, zowel bij de advies- en ingenieursafdelingen als in de uitvoeringstak. Zo bieden we onder andere werk aan planologen, milieukundigen, veiligheidsadviseurs, juristen, economen en vastgoedadviseurs. Daarnaast zijn binnen de diverse afdelingen vertegenwoordigers uit een groot aantal andere vakdisciplines actief.
• Oranjewoud werkt in Nederland vanuit vestigingen in Heerenveen, Assen, Deventer, Almere, Capelle aan den IJssel, Goes, Oosterhout en Geleen. Oranjewoud heeft buitenlandse vestigingen in België, Frankrijk, Duitsland en Amerika. • Aantal medewerkers wereldwijd: 3000 • Aantal medewerkers Nederland: 1600
Adres en contact:
Boeiende vacatures in de watersector
Bezoek de vacaturebank op WaterForum Online www.waterforum.net
m
I N D U S T R I E
M A G A Z I N E
25
Op lei d i n g
Wie doen het toekomstige Water Werk?
vacature: projectleider water en waterbouw met drijvende kracht vacature: onderzoeker aquatische ecologie
vacature: informatiespecialist afvalwaterketen
vacature: (senior) projectleider regionaal waterbeheer vacature: (junior) adviseur water/specialist riolering gevraagd: deskundige watertechnologie
vacature: junior watertechnoloog; een doelgerichte oplosser van watervraagstukken vacature: sales manager UV-techniek
vacature: ondernemende senior specialist waterkeringen
Tekst: Agnes Maenhout, directeur Wateropleidingen
De aantallen vacatures in de waterbranche liegen er niet om. Week in week staan de kranten en de sites vol met vacatures. De diversiteit aan de gevraagde mensen is groot: techniek, technologie, beleid, etc. Het vacaturefenomeen is overigens niet uniek voor de watersector, de gehele technische en technologische sector kampt met een tekort aan arbeidskrachten. Het vervullen van de vacatures vraagt om creatieve oplossingen; naast out-sourcen is het om- en bijscholen van deels gekwalificeerden een logische stap. Ook de zg. éénpitters, de zzp-ers maken overuren in de waterbranche. De vraag dringt zich op waar de huidige roep vandaan komt en wat de toekomst brengt: is er plotsklaps een economische hausse in de watersector, is er meer activiteit, en dus meer werk? Terugkijkend naar de afgelopen 5 jaren heeft de publieke watersector (drinkwaterbedrijven, waterschappen, Rijkswaterstaat) structureel gewerkt aan de afname van de technische kennis. Dit betreft zowel de kwantiteit als de kwaliteit. Het aantal personeelsleden is fors gereduceerd door schaalvergroting en bezuiniging, door outsourcing en door efficiencyslagen als gevolg van de benchmarks. Blijkbaar is een en ander ingegeven door het feit dat techniek simpel in te kopen is. Naast het kwantitatieve element speelt ook de kwaliteit, in de betekenis van ervaringskennis en know how, een rol. De watersector heeft gemiddeld een hoge leeftijd en het laat zich aanzien dat de het vertrek van de grijze golf gestart is. Vertrek van medewerkers betekent meestal een aderlating op het gebied van ervaring en expertise. Ook is al jaren gewerkt aan het “verzachten” van de technici. Vanuit de verbreding van de watertaak zijn de watertechnici voortdurend bijgeschoold in de gammavakken (projectmanagement, communicatie etc), waardoor zij minder gebruik maken van hun technische expertise.
Voor de komende 5 jaren wordt een groei van de water arbeidsmarkt verwacht. De vraag is groter dan alleen de vervangingsvraag. Er lijkt een einde gekomen aan het outsourcen van watertaken en achterstallig onderhoud wordt ter hand genomen. Het overheidsbeleid gericht op het versterken van Nederland Waterland via de export van waterexpertise en waterproducten biedt kansen en ook Brussel genereert meer werk. Ook pikt de watersector in economisch gunstige tijden een graantje mee. Om voldoende personeel te hebben en te houden zijn er simpel genoeg maar twee mogelijkheden: de instroom verhogen en de uitstroom beperken. Vanuit de Human Capital Roadmap Water worden op beide terreinen acties ondernomen. Ik richt me hier op de uitstroom. Het beperken van de uitstroom is heel praktisch en heel pragmatisch. De watersector heeft zich altijd mogen verheugen in een minder dan gemiddelde mobiliteit, de gemiddelde waterwerker heeft een grote passie voor zijn vak en heeft “water” in de aderen stromen. Deze passie biedt kansen om mensen van binnen de organisatie om te scholen en te ontwikkelen tot technische functies. Werkenden bezitten kennis van de organisatie of het bedrijf, zij hebben hun spreekwoordelijke rugzak volgeladen met ervaring en know how. Net als apparatuur vragen mensen om beheer en onderhoud. Life time learning is een methode om medewerkers in de sector te behouden. Gestructureerde bij- en nascholing zoals bijvoorbeeld Wateropleidingen die verzorgt kan bijdragen aan het continu blijven ontwikkelen van mensen in hun vak. Leren van elkaar, voor professionals, door professional is het concept. Dit concept leidt tot tevreden partijen: de aanbiedende professional die zijn ervaring kan delen en de aankomende professional die van elkaar leert. Het gaat dan zowel om het bijblijven in het vak als het bijblijven in de hedendaagse werkwijze. Zij die op het punt staan de watersector in te ruilen voor de “pensioensector” kunnen ingezet worden als steun en toeverlaat voor de nieuwkomers. De meester-gezel in een eigentijds jasje kan bijdragen in het inwerken van nieuwelingen en het behoud van kennis in de sector.
Paques, jouw (bio)logische keuze!
Paques ontwikkelt en realiseert hoogwaardige zuiveringssystemen voor water en gas, waarbij het oplossen van problemen en de toegevoegde waarde van het zuiveringsproces voorop staan. We zijn wereldwijd actief. In al onze activiteiten streven we naar kwaliteit en een goede balans tussen people, planet en profit. Vanuit onze vestigingen in Balk en Shanghai zijn dagelijks zo’n 350 enthousiaste professionals actief.
Wij zijn voortdurend op zoek naar medewerkers die willen bijdragen aan onze wereldwijde groei. Op dit moment hebben we onder andere vacatures voor:
•
Constructeur
•
Groepsleider Mechanical Engineering
•
Senior E&I Engineer
•
Sales Manager
•
Project Controller
Kijk voor meer vacatures en uitgebreide (functie)informatie op www.paques.nl onder “Working at Paques”.
Paques: jouw (bio)logische keuze! Paques: jouw (bio)logische keuze!
Paques ontwikkelt en realiseert hoogwaardige zuiveringssystemen voor water en gas. Bij ons staat het oplossen van problemen en de toegevoegde waarde van het zuiveringsproces voorop. Paques ontwikkelt en realiseert hoogwaardige zuiveringssystemen voor water en gas. Bij ons staat Paques is wereldwijd actief als dynamische, innovatieve organisatie. In al onze het oplossen van problemen eneen de toegevoegde waarde van en hetambitieuze zuiveringsproces voorop. activiteiten streven we voortdurend naar kwaliteit en een goede balans tussen people, planet en profit. Onze bedrijfscultuur gekenmerkt door lef en ondernemerschap. Paques is wereldwijd actiefwordt als een dynamische, innovatieve en ambitieuze organisatie. In al onze Vanuit onze vestigingen in Balk en Shanghai zijn dagelijks zo’n 350 enthousiaste professionals activiteiten streven we voortdurend naar kwaliteit en een goede balans tussen people, planet en actief in verschillende disciplines en vakgebieden. profit. Onze bedrijfscultuur wordt gekenmerkt door lef en ondernemerschap. Vanuit onze vestigingen in Balk en Shanghai zijn dagelijks zo’n 350 enthousiaste professionals Als toonaangevende betrouwbare partner in de ontwikkeling en toepassing van innovatieve actief in verschillendeen disciplines en vakgebieden. biotechnologie, hebben we natuurlijk ambities voor de toekomst. We zijn dan ook altijd op zoek naar goed opgeleide en gedreven professionals dieinons team op diverse terreinen kunnen versterken. Als toonaangevende en betrouwbare partner de ontwikkeling en toepassing van innovatieve biotechnologie, hebben we natuurlijk ambities voor de toekomst. We zijn dan ook altijd op zoek naar Kies Paques jij wilt werken bij een … goedvoor opgeleide enals gedreven professionals die ons team op diverse terreinen kunnen versterken. dynamische enwilt ambitieuze die maatschappelijk verantwoord onderneemt Kies•voor Paques als jij werken bijorganisatie een … door de ontwikkeling en toepassing van innovatieve biotechnologie. • •
dynamische en ambitieuze organisatie die maatschappelijk verantwoord onderneemt sterk internationaal georiënteerd bedrijf Balk (> 90% export) en een door de ontwikkeling en toepassing van opererend innovatievevanuit biotechnologie. eigen vestiging in Shanghai (China).
• •
sterk internationaal georiënteerd bedrijf opererend vanuit Balk (> 90% export) en een boeiend en veelzijdig bedrijf (China). waarbij je als professional actief kunt zijn in disciplines eigen vestiging in Shanghai als technologie, engineering, project management, marketing, sales, productie en diverse afdelingen. boeiendondersteunende en veelzijdig bedrijf waarbij je als professional actief kunt zijn in disciplines
•
als technologie, engineering, project management, marketing, sales, productie en Daarnaast biedt Paques op bovengenoemde vakgebieden gerichte stage- en diverse ondersteunende afdelingen. afstudeermogelijkheden. Daarnaast biedt Paques op bovengenoemde vakgebieden gerichte stage- en Geïnteresseerd? Kijk dan voor meer informatie over ons bedrijf of interessante functies op onze afstudeermogelijkheden. website www.paques.nl en maak eventueel gebruik van de mogelijkheid online te solliciteren. Geïnteresseerd? Kijk dan voor meer informatie over ons bedrijf of interessante functies op onze Staat jouw baan er niet bij, je welgebruik toegevoegde te kunnen leveren aan onze website www.paques.nl en maar maak denk eventueel van dewaarde mogelijkheid online te solliciteren. organisatie en haar doelstellingen, stuur dan een open sollicitatie naar: Staat jouw baan er niet bij, maar denk je wel toegevoegde waarde te kunnen leveren aan onze Paques bv en haar doelstellingen, stuur dan een open sollicitatie naar: organisatie Afdeling HRM Postbus bv 52 Paques 8560 AB BALK Afdeling HRM Postbus 52 8560 AB BALK
Grontmij, thuis in water Te veel, te weinig of vuil water. Hoe gaan we daar nu mee om? Hoe geven we water de ruimte, krijgen we schoon drinkwater, beschermen we de bron en bestrijden we de verontreinigingen? Hoe lossen we complexe water- en inrichtingsvraagstukken in het stedelijk gebied op? Uitdagingen te over. En juist daarvoor voelen de professionals bij Grontmij zich verantwoordelijk en zetten ze zich dagelijks in. Plannen maken voor het op orde krijgen en houden van de waterhuishouding in Nederland en daarbuiten. Werken aan water vraagt om een integrale en creatieve aanpak. Niet alleen visie en deskundigheid zijn vereist, maar ook organiserend vermogen. We beschikken over een uniek netwerk in Noord West Europa, dat ons in staat stelt partijen bijeen te brengen; noodzakelijk voor het zoeken naar maatschappelijk verantwoorde oplossingen. We hebben een brede kennis op het gebied van waterbouw, drinkwater, riolering, afvalwater en proceswater en van de kwaliteit en het beheer van ons oppervlaktewater. We begeleiden Europese overheden en bedrijven bij het uitvoeren van de Europese Kaderrichtlijn Water. We streven naar het ontwikkelen en toepassen van innovaties. Samen met opdrachtgevers, kennisinstituten, overheden en andere belanghebbenden gaan we de uitdaging aan.
Jan
S
Rioolwaterzuiveringsinstallatie Riel
Onze missie Grontmij is een internationaal advies- en ingenieursbureau. Met ruim 8.000 professionals actief op het gebied van milieu, water, energie, bouw, industrie en infrastructuur. Wij ontwerpen en realiseren plannen voor de toekomst door mensen en partijen in regio’s bij elkaar te brengen en met elkaar te verbinden. Wij doen dat met respect voor de omgeving, voor onze klanten en elkaar.
Werken bij Grontmij Grontmij kent een open en informele sfeer. Onze medewerkers zijn ondernemend, ambitieus en marktgericht. Zij werken intensief samen met elkaar en met andere partijen. Door de platte structuur liggen verantwoordelijkheden diep in de organisatie. Initiatief wordt op prijs gesteld, ontplooiing gestimuleerd. Om de ambities van Grontmij te kunnen realiseren zoeken wij nieuwe medewerkers, zowel starters als professionals met ervaring. Ben je geïnteresseerd in een stage, afstudeerplaats of een baan? Kijk dan op www.werkenbijgrontmij.nl.
Contact Grontmij, Postbus 203, 3730 AE De Bilt, T +31 (0)30 220 79 11 F +31 (0)30 695 63 66,
[email protected], www.grontmij.nl Waterkering IJsselmeer
Grontmij 2x A4 Waterforummagazin1 1
11-11-2008 09:21:55
Grontmi
Vacatures water ‘Water is een super inspirerende materie. Creatieve en innovatieve ideeën duiken vanzelf op.’
Provincie Drenthe, Friesland en Groningen Locatie Assen, Drachten Functie • Adviseur stedelijk water en riolering (junior) • Adviseur stedelijk water/rioleur Provincie Gelderland Locatie Arnhem Functie • Procesmanager/ervaren adviseur water Provincie Limburg Locatie Roermond Functie • Adviseur stedelijk water • Adviseur/projectleider oppervlaktewater
Jana Steenbergen-Kajabová, adviseur Waterbouw
Samen houden wij Nederland droog ‘Deze baan was een schot in de roos’ “Direct na het afronden van mijn studie Waterbouw en Geotechniek in Delft ben ik in 1998 begonnen als junior adviseur geotechniek bij Grontmij. Dankzij mijn vak en de enthousiaste collega’s kreeg ik gelijk het gevoel dat deze baan een schot in de roos was.”
‘Ik heb een drive om me voortdurend te ontwikkelen’ “Ik zoek in mijn werk graag nieuwe aspecten. Op die manier kan ik me blijven ontwikkelen. Grontmij gunt mij dit ‘meegroei-jasje’. Zo ben ik doorgegroeid naar projectleider van waterbouwkundige projecten.”
‘Ik leer iedere dag iets nieuws’ “De projecten zijn van klein maar fijn tot groot en complex. Ik vervul niet alleen de rol van adviseur-specialist, maar kan ook een generalistische kant ontwikkelen. Daar voel ik me als smeerolie tussen de
radertjes. Wat ik eigenlijk het meest fantastisch vind, is dat ik elke dag iets nieuws leer!”
‘Hoe innovatiever, hoe leuker’ “Ik kan heel erg creatief uit de hoek komen. Daarom vind ik het leuk om met de opdrachtgevers in het voortraject van een project over oplossingen te brainstormen en die met mijn collega’s verder uit te werken. Hoe innovatiever, hoe leuker.”
‘We werken aan kustversterking met behoud van de identiteit van Noordwijk’ “Mijn team levert een belangrijke bijdrage aan adviezen en ontwerpen op het gebied van waterveiligheid. We zorgden er bijvoorbeeld bij Noordwijk voor dat de kust versterkt werd zonder de identiteit van Noordwijk aan te tasten. Met dit soort projecten houden we Nederland droog; nu en in de toekomst.”
Provincie Noord-Brabant Locatie Eindhoven Functie • Adviseur landelijk water (senior) • Projectleider water Provincie Noord-Holland Locatie Amsterdam Functie • Adviseur mariene ecologie • Analist ecotoxicologie Locatie Alkmaar Functie • Adviseur waterkwantiteit en waterkwaliteit (ervaren) Provincie Overijssel Locatie Zwolle Functie • Adviseur waterbeheer • Procesmanager/ervaren adviseur water Provincie Utrecht Locatie De Bilt Functie • Ontwerper afvalwaterzuiveringen • Werkvoorbereider toezichthouder afvalwaterzuivering Provincie Zeeland Locatie Middelburg Functie • Accountmanager water en industrie • Adviseur stedelijk water/rioleur
Voor uitgebreide informatie over onze vacatures, kijk op www.werkenbijgrontmij.nl
09:21:55
Grontmij 2x A4 Waterforummagazin2 2
11-11-2008 09:22:11
Waterbehandelings-expert in de Food & Beverage bij ProMinent? Experts in Chem-Feed and Water Treatment
Alle processen voor desinfectie van water. Ideale commerciële en technische oplossingen vanuit een uitgebreide, technische portfolio
Alle processen uit één hand: Chloordioxide, Ozon, UV, membraanfiltratie en doseren van vloeibare desinfectanten
ntwerp van het ideale proces door mensen met O applicatie kennis
www.ProMinent.nl/vacature
ProMinent Verder B.V. • Utrechtseweg 4A • NL–3451 GG Vleuten • T: +31 30 677 92 80 •
[email protected] • www.prominent.nl
PMAdvA4AquaNov.indd 1
17-11-2008 11:33:39
I N D U S T R I E
M A G A Z I N E
31
P o d iu m
Voor ieder wat wils in de watertechnologie Tekst: ing. Gertjan Eg MMO
Nederland is rijk aan watertechnologiebedrijven. Een groot deel van de ruim 45.000 mensen in deze bedrijfstak, werkt in het MKB. Deze producenten en leveranciers van kennis, grondstoffen, apparatuur en installaties vertegenwoordigen de wereldwijd erkende Nederlandse expertise op het gebied van watertechnologie. Om de voorsprong te behouden en te benutten zijn er goede vakmensen nodig. Het gaat hierbij naast technici ook om andere disciplines, op alle niveaus. De uitdaging die voor ons ligt is, duidelijk te maken dat de watertechnologiesector aantrekkelijk is. Werken in de watertechnologiesector biedt voor ieder wat wils. In de watertechnologiesector is behoefte aan vele technische disciplines, maar ook aan verkopers, administratieve, financiële en vele andere vakmensen. Werken in de watertechnologiesector is werken in een dynamische internationale wereld met grote maatschappelijke betrokkenheid. Het zevende Millenniumdoel is: ‘Meer mensen in een duurzaam leefmilieu’. Daarbij zijn voldoende en schoon drinkwater en sanitaire voorzieningen de basis van een goede gezondheid. Zolang er voldoende gekwalificeerde arbeidskrachten zijn, heeft de Nederlandse watertechnologiesector de kennis en kunde om deze problemen op te lossen. Als het aan Aqua Nederland en VLM ligt, maken we ons samen met andere stakeholders sterk voor onze watertechnologiesector. Ruim 150 Nederlandse adviesbureaus, kennisinstellingen, producenten en leveranciers in de watertechnologiesector zijn verenigd in de branchevereniging voor waterbehandelingsbedrijven Aqua Nederland en de branchevereniging van Leveranciers van Milieuapparaten en –Technieken -VLM-. Al hoewel de bedrijven uit beide branchevereniging voor een groot deel een andere achtergrond en klantenkring hebben, zijn er veel gemeenschappelijke belangen. Enerzijds komt dit doordat de traditionele scheiding tussen afvalwatertechnologie en waterbehandelingstechnologie niet langer bestaat. Anderzijds doordat alle bedrijven te maken hebben met dezelfde maatschappelijke ontwikkelingen, zoals de toenemende schaarste op de arbeidsmarkt. Steeds meer bedrijven hebben moeite goed personeel te krijgen.
Aqua Nederland en VLM nemen deel in het ‘Human Capital Water’ programma. Gezamenlijk met andere organisaties in de onderwijs- en waterwereld wordt gewerkt aan het aantrekken van meer en beter gekwalificeerde mensen. Daarnaast profiteren beide brancheverenigingen van het feit dat ze gehuisvest zijn bij de Vereniging FME-CWM, de vereniging van ondernemers in de technologische industriële sector. De FME doet veel aan het stimuleren van de arbeidsmarkt in de technologische industrie. Naast aandacht voor nieuwe instroom is er ook aandacht voor behoud van medewerkers. In het MKB voeren directeuren en leidinggevenden veel HRM-taken uit die in grote bedrijven een P&O-afdeling uitvoert. Voor sommige medewerkers is dit wellicht een argument om voor een grotere organisatie te kiezen. Een ander houdt juist niet van veel regeltjes en bureaucratie en vindt het juist fijn om in een bedrijf te werken met korte lijnen, veel vrijheid en een breed takenpakket. Een krimpende arbeidsmarkt eist meer van een bedrijf om arbeidskrachten te behouden en te ontwikkelen. Ieder bedrijf moet leren zijn identiteit en unieke karakter onder de aandacht te brengen bij toekomstige medewerkers. Daarnaast kan een bedrijf medewerkers aan zich binden door voldoende ontwikkeling- en doorgroeimogelijkheden te bieden. Met name voor het MKB ligt hier een grote opgave. Door gerichte ondersteuning en gezamenlijke activiteiten, bieden de brancheverenigingen het MKB de gelegenheid om zich op deze problematiek voor te bereiden.
De vereniging van waterbehandelingsbedrijven Aqua Nederland en de Vereniging van Leveranciers van Milieuapparatuur en –technieken -VLM- zijn beide gehuisvest bij FME-CWM. Het secretariaat van beide brancheverenigingen valt sinds 1 juni onder de verantwoordelijkheid van Gertjan Eg. Voor meer informatie zie www.aquanederland.nl, www.vlm.fme.nl of per e-mail
[email protected].
Watercycle Research Institu te
Zuiver water begint bij jou! KWR is hét internationale kennisinstituut op het gebied van de watercyclus. Onze 180 enthousiaste medewerkers, onder wie veel academici, zetten vanuit Nieuwegein alles op alles om huidige én toekomstige wateruitdagingen te overwinnen. Van het analyseren van complexe natuur- en watersystemen tot het ontwikkelen van innovatieve waterbehandelingsmethodes: KWR opereert op het dynamische snijvlak van wetenschap, bedrijfsleven en samenleving. Door onze inzichten met alle stakeholders te delen, leveren we een wezenlijke bijdrage aan een gezonde, duurzame en efficiënte watercyclus. Nu. En in de toekomst!
We zijn op zoek naar:
Manager Kennisgroep Watertechnologie
Geohydroloog
Je bent verantwoordelijk voor de kennisgroep en stuurt een aantal teamleiders aan. Naast het werk als MT-lid en manager ben je inhoudelijk werkzaam. In nauwe samenwerking met onze klanten coördineer je onderzoek op het gebied van watertechnologie op internationaal niveau. Je bouwt netwerken verder uit en levert een belangrijke bijdrage aan het werven van opdrachten in binnen- en buitenland.
Je werkt aan diverse projecten rond grondwater. Daarnaast lever je een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van Menyanthes, ons instrument voor analyse en modellering van grondwatergegevens. Je hebt een afgeronde universitaire (MSc-) opleiding met grondwater en geohydrologie als belangrijke bouwstenen. Je vertaalt concepten en klantvragen in adequate software of ICT-tools. Affiniteit met wiskunde en webtechnologie is een pre.
Senior onderzoeker Waterbehandeling Je bent verantwoordelijk voor een deelgebied (bijv. adsorptie of oxidatie) van het vakgebied waterbehandeling. Je initieert en coordineert onderzoeksen adviesprojecten en zoekt daarin naar innovatieve oplossingen. Vakinhoudelijk ben je sterk en in staat een visie te vormen over relevant onderzoek dat aansluit bij de behoefte van (drink)waterbedrijven en andere opdrachtgevers.
Junior Watertechnoloog
Senior Watertechnoloog
Stagelopen, afstuderen, promoveren
Team Industrie & Water. Samen met je collega’s vorm je een onderzoeks- en adviesteam voor het oplossen van watervraagstukken van onze (inter) nationale klanten: industriële eindgebruikers in met name de voedingsmiddelenindustrie en petrochemie. Je coördineert onderzoeks- en adviesprojecten, maakt projectplannen en stuurt teamleden aan.
KWR biedt interessante mogelijkheden voor diverse studierichtingen. Stuur een mailtje met je gegevens en cv naar
[email protected] of bel 030 - 60 69 536.
Team Industrie & Water. Je participeert in projecten en zorgt voor een goede en professionele uitvoering en rapportage. Je zoekt naar kennis en oplossingen via universiteiten, specialisten binnen KWR, industrie of beurzen. De resultaten van je werk presenteer je zowel mondeling als schriftelijk aan onze klanten. Een echte spin-in-het-web-functie.
Kijk voor uitgebreide informatie over deze en andere vacatures op www.werkenbijkwr.nl
Kijk op www.werkenbijkwr.nl of bel 030 60 69 511
“Momenteel is sprake van een influx van jonge, talentvolle wetenschappers. Heel leuk, want zo komen er veel nieuwe ideeën de organisatie binnen.”
Dr. Ir. Emile Cornelissen:
'KWR is een uitstekende keuze voor mensen die zich vakinhoudelijk willen verdiepen.'
Chemisch technoloog Emile Cornelissen promoveerde in 1997 aan de Universiteit van Twente binnen de vakgroep membraantechnologie. Nadat hij bij het Belgische Seghers Better Technology for Water zijn kennis van synthetische membranen (high-tech filters) inzette om afvalwater te zuiveren, koos hij uiteindelijk voor een researchfunctie bij KWR Watercycle Research Institute. “Wat mij direct aansprak, is de combinatie van wetenschappelijk onderzoek en het streven naar praktische toepasbaarheid. Veel van de innovatieve ideeën waar KWR een bijdrage aan levert, worden in de praktijk - soms zelfs wereldwijd - toegepast. Je ziet dus echt wat het resultaat van je inspanningen is.” Hoewel Emile primair betrokken is bij het zuiveren van drinkwater, positioneert KWR zich steeds nadrukkelijker als toonaangevend kennisinstituut op het gebied van de integrale waterketen. “Een interessante ontwikkeling, want water is een belangrijk maatschappelijk thema en we opereren letterlijk in de wetenschappelijke frontlinie.” Grote uitdagingen Emile is ervan overtuigd dat water in de toekomst nog nadrukkelijker op de politieke agenda komt te staan. “Niet alleen omdat steeds meer mensen inzien dat water een schaars goed is, maar ook omdat het ‘duurzaamheidsdenken’ snel terrein wint. Welke effecten hebben een stijgende zeespiegel op de samenstelling
van onze bronnen voor drinkwater? Hoe kunnen we afvalwater geschikt maken voor hergebruik, bijvoorbeeld als proceswater? En welke kansen biedt het ontzouten van zeewater? Ons vakgebied is bijzonder breed en er zijn grote uitdagingen die de komende decennia overwonnen moeten worden.” De vrijheid om jezelf te verdiepen Naast de inhoudelijke aspecten, vindt Emile de vrijheid binnen KWR een pluspunt. “Ondernemerschap wordt gestimuleerd en je hebt alle ruimte om nieuwe onderzoeken op te starten. Prettig, want wetenschappers zitten meestal vol ideeën! KWR is dan ook een uitstekende keuze voor high potentials die zich willen verdiepen en een internationale reputatie binnen hun discipline willen opbouwen. Onze researchers publiceren in vooraanstaande tijdschriften en worden regelmatig uitgenodigd om op conferenties te spreken.” Zelf heeft Emile op dat gebied tijdelijk een stapje terug gedaan. “Ik ben recentelijk voor de tweede keer vader geworden en daar wil ik ook van genieten. Overigens kan dat bij KWR, want als ik bijvoorbeeld drie weken vrij wil, dan is dat zonder problemen mogelijk. Wat ik ook prettig vind, is dat ik vanuit huis kan werken. Zodat ik tijdrovende rapportages en wetenschappelijke publicaties in een rustige omgeving kan samenstellen.” www.kwrwater.nl
De WaterCarrière Werkt !
Reserveer nu voor de komende WaterCarrière uitgaven:
*Print*
als WaterCarrière Special op - 7 maart 2009 als bijlage van WaterForum Magazine - extra verspreiding op de Live evenementen verspreiding in oplage van minimaal 10.000 ex. (optioneel 15.000)
*Online*
via de speciale emailnieuwsbrief WaterForum Carrièrenieuws op - 11 december 2008 - 12 maart 2009 bereik ruim 13.000 waterprofessionals
*Live*
via de CarrièreWand op - 13-16 januari op de Infratech, Ahoy Rotterdam - 17-19 maart op de Aqua Nederland Vakbeurs, evenementenhal Gorinchem - 13-14 maart op De Nationale Carrièrebeurs, RAI Amsterdam bereik ruim 10.000 waterprofessionals en 10.000 studenten Wilt u weten op welke wijze u uw bedrijf kunt presenteren via de WaterCarrière media, bel dan naar 015-3617433 of email
[email protected].
I N D U S T R I E
M A G A Z I N E
35
P OD IUM V E MW
Voor industrie is water de belangrijkste energiedrager Tekst: Henk Brons, VEMW, directeur Water
Nederland is een aantrekkelijk vestigingsland voor procesindustrie door de ruime beschikbaarheid van koelwater en goede ontsluiting over water. Dat blijkt uit de belangstelling van investeerders voor vestiging op de Tweede Maasvlakte. Voor bedrijven is koelwater het sluitstuk van het interne energiemanagement. Om het vestigingsklimaat voor bedrijven te versterken, moet de overheid een Europese standaard combineren met regionaal maatwerk: géén onnodige restricties aan koelwater, wél actieve ondersteuning van warmtebenutting. Nederland geen eiland in Europa Als delta van grote Europese rivieren kan Nederland zich geen eilandstatus veroorloven. Rivieren trekken zich niets aan van geografische grenzen. De Rijn en de Maas komen Nederland warmer binnen dan ze ons land verlaten. De watertemperatuur kan in hete zomers oplopen tot 28 graden. Deze zomer gaf staatssecretaris Huizinga aan dat Nederland bij een doelstelling voor watertemperatuur niet kiest voor een Alleingang in Europa. Toch dreigt in het ontwerpbesluit Doelstellingen van minister Cramer voor sommige wateren een norm van 25 graden te worden opgenomen. Dat vormt in de Nederlandse rechtspraktijk een groot risico voor bedrijven. Beter kan de Nederlandse overheid daarom eerst met Duitsland en Frankrijk overeenstemming bereiken over de watertemperatuur. Veel Nederlandse productiebedrijven opereren in een internationale markt. Dat betekent dat koelwaterbeperkingen drukken op de concurrentiepositie van deze bedrijven. Wanneer bedrijven gedwongen worden koeltorens te gaan bouwen, verliezen zij een belangrijk concurrentievoordeel. Dat geldt ook bij een heffing op het onttrekken van oppervlaktewater. Zo’n heffing is ook niet nodig om Europese doelen. Tot die conclusie kwam eerder al de minister van Verkeer en Waterstaat. Jammer dat de discussie over een dergelijke heffing recent weer is opgedoken. Voor een optimaal gebruik van water als energiedrager moet Nederland niet inzetten op nationale verplichtingen, maar op regionaal maatwerk. Opvallend is dat de Europese waterregels ruim oog hebben voor lokale aspecten. Op basis van de IPPC-richtlijn is een referentiedocument voor warmtekoeling
ontwikkeld: de BREF Koeling. Voorkeur heeft het om warmte in het proces te benutten. Restwarmte moet worden afgekoeld. Energie-intensieve alternatieven zoals koeltorens of luchtkoeling leiden tot een relatief hoge CO2-emissie. Daarom komen ze pas in beeld wanneer afgifte van warmte aan het oppervlaktewater niet mogelijk is. Warmte is regionaal maatwerk Hoe kunnen overheid en bedrijven werken aan een hoger warmterendement? Zowel voor water als voor warmte geldt dat transport een kostbare zaak is. Oplossingen moeten daarom regionaal worden gezocht in samenwerking en in maatwerk. In sommige steden kunnen elektriciteitsproductiebedrijven en industrie warmte leveren aan stadsverwarming, maar nieuwe warmteprojecten komen door ons fijnvertakte gasdistributienetwerk niet gemakkelijk van de grond. Warmtekrachtkoppeling levert een hoog renderende bijdrage in de Nederlandse energievoorziening. Warmteprojecten op industrieterreinen bieden goede kansen voor efficiënte warmtebenutting. Warmtekrachtkoppeling met regionale afzet van warmte en elektriciteitslevering aan het net verdient maatschappelijke steun. Onbegrijpelijk dat bedrijven, door het wegvallen van bestaande stimuleringsregelingen, in daluren alleen beneden kostprijs aan het net kunnen leveren. Voor nieuwe initiatieven is het ongewis of ze in de toekomst op ondersteuning kunnen rekenen. Datzelfde geldt voor bedrijven die biomassa willen inzetten als feedstock voor hun energievoorziening. Op deze manier spant de overheid het paard achter de wagen. Regionale samenwerking is nodig om warmte beter te benutten. De komende decennia zal er laagwaardige warmte resteren die niet elders kan worden ingezet. Dat vraagt om technologische programma’s gericht op terugwinnen van restwarmte. Nederland Innovatieland kan aardgasbaten dubbel terugverdienen.
VEMW
VEMW richt zich op het bevorderen van optimale omstandigheden voor het gebruik van energie en water. VEMW komt op voor uw belangen én ondersteunt met informatie en advies.
wmb/282d:Layout 1
18/8/08
13:47
Page 1
Problemen met ontgassende vloeistoffen? Dankzij Watson-Marlow slangenpompen dit tot het verleden. Minimaal onderhoud en tijdsbesparend. Nauwkeurig doseren tot 80m3/uur. Tot 16 bar druk. Directe vervanging van membraampompen � Aansturing via RS485, Scada en Profibus � Eenvoudige installatie, geen randapparatuur nodig � �
VOOR MEER INFORMATIE:
Tel: 010-4621688
w w w . w a t s o n - m a r l o w. n l i n f o @ wat so n - m ar l ow.n l
100 200 300 400 500 600 700 800 SPX OEM wmb-282d
Get energy from waste water
•
haal groene energie uit afvalwater
•
maak (bio)gas geschikt als energiebron
•
zuiver uw effluent vergaand na en maak hergebruik mogelijk
•
bespaar fors op operationele kosten bij ammonium verwijdering
•
meer dan 20 jaar ervaring in biogas productie uit afvalwater met ruim 700 installaties wereldwijd
•
uiterst economische (bio)gas ontzwaveling
•
gelijktijdig denitrificeren en fosfaat verwijderen in één continu proces
•
robuust en energiezuinig ééntraps systeem zonder methanol dosering
www.paques.nl
wetsus
centre of excellence for sustainable water technology
combining scientific excellence with commercial relevance www.wetsus.nl
I N D U S T R I E
M A G A Z I N E
37
P OD IUM SK IW
Water en energie, efficiënte toepassing? Tekst: Louw Eijben, tweede penningmeester SKIW
Water en energie zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Water wordt dikwijls gebruikt als transportmiddel van energie, omdat dit in grote hoeveelheden aanwezig is in rivieren en meren en de soortelijke warmte hoog is. In een elektriciteitscentrale speelt water een essentiële rol in de stoomwaterkringloop. Chemische energie, die is opgeslagen in de brandstof, wordt in een stoomketel overgedragen aan het ketelwater, dat vervolgens stoom wordt. De geproduceerde stoom gaat naar een stoomturbine, die op zijn beurt weer een generator aandrijft. In deze stoomturbine-generatorinstallatie wordt de energie in rotatie-energie omgezet en vervolgens in de generator in elektrische energie. Om zoveel mogelijk energie uit het transportmiddel water/stoom te halen wordt de drukval in de turbine tot bijna honderd procent vacuüm benut. Dit vacuüm kan alleen maar gehandhaafd blijven, door de afgewerkte stoom uit te stoomturbine te laten condenseren op condensor pijpen die op hun beurt doorstroomd worden met koelwater. Het restant aan energie dat in de stoomturbine niet meer nuttig benut kan worden, zal uiteindelijk afgevoerd worden naar het oppervlakte water. In dit geval gaat het om circa 55 tot 60 procent van de toegevoerde chemische energie uit de brandstof. De lezer zal begrijpen dat hier letterlijk veel geld in het water gegooid wordt. Verontwaardiging ten top, echter de heilige koe die bijna elke Nederlander voor de deur heeft staan heeft nog een erbarmelijker rendement. Wij blazen met z’n allen veel geld de lucht in en dan hebben we het nog niet over de schade die we hiermee aan het milieu toebrengen.
verdamperpijpen en op de schoepen van de stoomturbine wat een slechter thermisch rendement tot gevolg heeft. Verder zal door een slechte ontgassing van het condensaat CO2 achterblijven, wat weer voor corrosie kan zorgen.
Terug naar onze elektriciteitscentrale; hier wordt water voor twee belangrijke toepassingen gebruikt, namelijk enerzijds als ketelvoedingwater en anderzijds als koelwater voor de condensors. Beide toepassingen vereisen zo hun eigen voorbehandeling. Ketelvoedingwater zal zeer zuiver moeten zijn en alleen door het toepassen van gedemineraliseerd suppletiewater kan aan strenge specificaties worden voldaan. Het in optimale conditie houden van het steeds weer her te gebruiken condensaat en ketelvoedingwater vraagt de nodige aandacht en specialistische kennis. Een slechte conditie van dit water zal in de stoomketel leiden tot het neerslaan van zouten en silicaten in de
De Stichting Kennisuitwisseling Industriële Watertechnologie (SKIW) wil een bijdrage leveren aan innovatie in de Nederlandse industrie op het gebied van waterbehandeling en opinievorming over relevante technologie, wetgeving en milieuaspecten. De stichting bevordert vooral het onderlinge contact tussen de leden en is een sociëteit waar de industriële watertechnologen elkaar eenvoudig kunnen vinden om kennis te delen en op de hoogte te blijven van nieuwe ontwikkelingen. Meer informatie: www.skiw.nl
Per jaar valt er een enorme winst te behalen, zowel op milieugebied als ook financieel, door er voor te zorgen dat het te gebruiken water aan de juiste condities voldoet en dat de voorbehandelinginstallaties in goede condities verkeren. Technologische ontwikkelingen op dit gebied zijn met name de inzet van membraantechnologie bij de bereiding van demiwater. Op het gebied van koelwaterbehandeling vragen terugkerende issues als warmtelozing en conditioneringsfilosofie de aandacht. Het SKIW probeert, door het organiseren van OWNH bijeenkomsten en één maal in de twee jaar een watersymposium, de gebruikers en leveranciers van onder meer watervoorbehandelingsinstallaties met elkaar in contact te brengen. Tijdens deze bijeenkomsten worden lezingen gehouden over opgedane ervaringen en innovatieve ontwikkelingen. Deze manier van kennisoverdracht zal zeker helpen om beetje bij beetje financieel voordeel en minder milieubelasting te bereiken.
Over SKIW
17, 18 & 19 maart 2009 Openingstijden: 12.00 - 20.00 uur
H2O VAKBEURS Aqua Nederland Vakbeurs is drie dagen lang hét trefpunt waar ondernemers en relaties uit de waterbranche elkaar ontmoeten. De vakbeurs richt zich op waterbehandeling, watermanagement en watertechnologie. In een sfeervolle, verkoopbevorderende ambiance kunt u zaken doen, informatie uitwisselen, contacten leggen en ideeën opdoen.
CORRESPONDENTIE-/ BEZOEKERSADRES: EVENEMENTENHAL GORINCHEM Franklinweg 2, 4207 HZ Gorinchem T (0183) 68 06 80 F (0183) 68 06 00 E
[email protected] I www.evenementenhalgorinchem.nl
www.evenementenhalgorinchem.nl
l
I N D U S T R I E
M A G A Z I N E
39
WAT E RMARKT Turnkey voor Hoogesteger
Pulsverhoging Hydraulische componenten moeten regelmatig gecontroleerd worden, waarbij behalve de functionaliteit ook het bepalen van een eventuele interne lekkage van groot belang is. Dit vraagt om een testbank waarmee zowel de eerste druppels lekolie als de volledige capaciteit in het circuit exact gemeten kan worden. Deze opgave was tot voor kort alleen mogelijk door het toepassen van twee verschillende - elkaar overlappende - flowmeters. Nieuw is de VSI-serie van VSE Gmbh. Hiermee is het oorspronkelijke aantal pulsen per liter maximaal tot met een factor 64 te vermeerderen. Dankzij deze hoge resolutie is het mogelijk om de gehele testcyclus in één sessie en met één doorstromingsmeter te voltooien. Meer informatie: Intercontrol Meet- en Regeltechniek, Arnhem, tel: 026 – 442.5204, www.intercontrol.eu
Mooie opdracht Agroplychim JSC in Devnya (Bulgarije) wil dat EnviroChemie een afvalwaterzuiveringinstallatie bouwt die het water zuivert dat vrijkomt bij de productie van fosfor. Agropolychim produceert kunstmest op basis van stikstof en fosfor. Het gezuiverde afvalwater wordt via een pijpleiding direct in de dertig kilometer verder gelegen, Zwarte Zee geloosd. Wanneer de Envochem-installatie in bedrijf is genomen, wordt dagelijks tienduizend kubieke meter afvalwater chemisch/fysisch gezuiverd. Door middel van coagulatie/vlokkulatie en ontwatering worden fosfor, fluoride, zwevende stoffen en kleine hoeveelheden cadmium zover verwijderd dat het gezuiverde water direct is te lozen. Naast de slibverwerking, die met automatische filterpersen wordt uitgevoerd, behoort ook de chemicaliënopslag tot de leveromvang. Meer informatie: EnviroChemie, Haarlem, tel: 023 – 534.5405, www.envirochemie.nl
Grundfos BioBooster heeft een BOOT contract gesloten met Hoogesteger in Nederland. Grundfos BioBooster levert en exploiteert hier een innovatieve biologische afvalwaterzuiveringsinstallatie. Hoogesteger, een Nederlandse producent van vers geperste vruchtensappen, gebruikt geavanceerde technologische processen voor het persen, afvullen en verpakken van verssappen zonder enige vorm van pasteurisatie. Hoogesteger’s groei in de afgelopen jaren resulteerde in gestage uitbreiding van de productie. Gelijktijdig zocht Hoogesteger naar oplossingen om tegemoet te komen aan de toenemende hoeveelheid afvalwater en vermindering van de lozingskosten. Een uitdaging waarmee veel Nederlandse bedrijven tegenwoordig worden geconfronteerd. Hoogesteger's investering in de Grundfos BioBooster afvalwaterzuiveringsinstallatie is onderdeel van een algemene campagne, gericht op de optimalisering van interne productieprocessen. Ook zal Hoogesteger door deze investering hiermee hun milieuprofiel versterken. De Grundfos BioBooster afvalwaterzuiveringsinstallatie wordt begin 2009 geplaatst en operationeel. De totale installatie is in containers opgebouwd en omvat in totaal 48 biologische reactoren die de dagelijkse effluentstroom van ruim 300 kubieke meter behandelen. "Dit is de eerste Grundfos BioBooster afvalwaterzuiveringsinstallatie die buiten Denemarken wordt verkocht. We zijn ervan overtuigd dat deze installatie de weg zal effenen voor toekomstige projecten op de Nederlandse en Belgische markt ", concludeert Hein Molenkamp, Area Sales Manager bij Grundfos BioBooster.
Server stelt diagnose De nieuwe versie 2.0 van de Modbus/TCP OPC server van Softing is vernieuwd en geschikt voor Windows Vista en Server 2008. Vanaf versie 2.0 doet de Modbus/TCP OPC Server dienst als Modbus Client en Modbus Server. Met de geïntegreerde webserver is een diagnose stellen en met een webbrowser is procesdata snel te bekijken. Voor het schrijven en lezen van Modbus data in Visual Basic en Excel wordt er standaard een OPC ActiveX Client meegeleverd. Daarnaast beschikt het totale pakket over een OPC tunnel om eenvoudig applicaties op te zetten over verschillende netwerken, en zelfs door firewalls. Een demo versie van de Modbus/TCP OPC Server is te downloaden op www. softing.com. Meer informatie: Raster Products, Dreumel, tel. 0487 – 572.719, www.raster-products.com
/JFUWPPS HSPFOUKFT FBTZ'BJSTÛ
Leverancier en adviseur op het gebied van pomptechnologie
*/%6453*& .*-*&6 NFJ "IPZ 3PUUFSEBN FBTZ'BJSTDPN*./-
www.saer.nl SAER B.V. Muskushouwsestraat 14 6666 MC Heteren
T 088 - 22 888 20 F 088 - 22 888 25 E
[email protected] FBTZ'BJSTÛ */%6453*& .*-*&6 JT I²U UXFFEBBHTF QMBUGPSNEBUNJMJFVUFDIOJTDIFPQMPTTJOHFOBBOSFJLUWPPSEF JOEVTUSJF #JFEU PG [PFLU V DPODSFUF PQMPTTJOHFO XBBSEPPS EF/FEFSMBOETFJOEVTUSJFIBBSDPOGPSNJUFJUNFUCFTUBBOEF NJMJFVOPSNFOLBOOBTUSFWFO LPTUFOWPPSNJMJFVBQQBSBUVVS LBOWFSMBHFOFOXJOTUNBSHFTLBOWFSHSPUFO %BONBHVOJFU POUCSFLFO
1Ê`iÌÊ>>ÊÕÜÊ LiÕV
Ì}ÃÞÃÌii¶ iÀâiÊ>>ÊÕÜÊ ÃÌÀ} >ÃiÀ}t
8BBSPNEFFMOFNFO 0OUNPFU IPOEFSEFO QSPGFTTJPOFMF QPUFOUJ°MF LMBOUFO FO QBSUOFSTWPPSEFQSJKTWBOFFOBEWFSUFOUJFJOFFOWBLCMBE FBTZ'BJSTÛ*/%6453*&.*-*&6CJFEUVFFOBMMJOGPSNVMF PNUJKETFOLPTUFGmDJ°OU[BLFOUFEPFO"MMFTXBUVOPEJH IFFGUTUBBUWPPSVLMBBSBMTVPQEFCFVSTBSSJWFFSU
8BBSPNCF[PFLFO FBTZ'BJSTÛ*/%6453*&.*-*&6TUFMUBMMFTJOIFUXFSLPN VX CF[PFL [P FGmDJ°OU NPHFMJKL UF NBLFO %F CFVST CJFEU FFODPNQMFFUPWFS[JDIUWBOEFMBBUTUFUSFOETFOJOOPWBUJFT FOPNWBUEBBSNFFBMMFBTQFDUFOJOEFNJMJFVTFDUPS
iÀâi]Ê>LÃÕÕÌÊ,4 iÀâiÊ i`iÀ>`Ê 6ÊiÛiÀÌÊLÜiÀÃ]ÊV«ÀiÃÃÀiÊiÊ}>ÃiÌiÀÃÊÛ>Ê
}Ü>>À`}iÊ ÕÌÃiÊÜ>ÌiÌ°Ê"âiÊi}iiÀÃÊ
iLLiÊÜ
ÜÊÛ>Ê ÛÀÜiÊiiÊ`ÀÕÊiÊÛ>VÕØ>««V>Ìi°Ê"ÊÛÀÊÖÜÊ«À`ÕVÌi«ÀViÃÊ iiÊÜiÊ
iÌÊLi>}ÊÛ>ÊÃÌÀ}ÛÀiÊÕV
ÌÊiÊ}>ÃÛiÀ«>>ÌÃ}ÌiV
i°Ê "«Ì>iÊLiÌÀÕÜL>>À
i`]Ê>iÊ`ÜÌi\ÊiÀâiÊÀi>ÃiiÀÌʼÌÊiÌÊ `iÊëÀiiÜÀ`iiÊ ÕÌÃiÊÀØ`V
iÌ°
.FFSJOGPSNBUJFPWFSFBTZ'BJSTÛ*/%6453*&.*-*&6WJOEU VPQEFCFVSTXFCTJUFPGCFM
FBTZ'BJSTDPN*./"-4"--&7",#&63;&/;0(&.",,&-*+,8"3&/
FBTZ'BJSTDPN*./
"/",ÊÎ]ÊÈÓ£Ê,,Ê 16 ÊUÊ/ÊäÓÈÊΣÊÇxÊÎäÊUÊ "J ,< ° ÊUÊ777° ,< °
90_272_I&M_NL_2009.indd 1
12/11/2008 14:00:54
I N D U S T R I E
M A G A Z I N E
41
e r v iew WATi nE tRMARKT
Waterbesparing Hatenboer-Water realiseert voor Electrabel met Demitec UF een besparing van veertigduizend kubieke meter per jaar. Naast brandstof, is proceswater essentieel voor het produceren van energie. Gedemineraliseerd water wordt in de stoomketel verhit tot stoom. In de stoomturbine vindt energieoverdracht plaats, waardoor vervolgens energie wordt opgewekt. In tegenstelling tot veel industriële toepassingen wordt membraantechnologie nog relatief weinig toegepast. Voor het produceren van demiwater wordt normaal gesproken gebruik gemaakt van ion exchange (IX) systemen. Deze wordt gevoed vanuit het waterleidingnet. Om hier zoveel mogelijk op te besparen, gaat Electrabel condensaat en regenwater inzetten als alternatief voor leidingwater. Om de IX te beschermen moet het regen/condensaatwater worden ontdaan van vervuilingen, zoals zwevende delen en alg. Electrabel heeft Hatenboer-Water benaderd deze oplossing te realiseren. Laatstgenoemde ontwierp een UF-systeem met zogeheten Multibore UFmembranen. Het systeem is zo ontworpen dat de productiecapaciteit wordt bepaald door de hoeveelheid beschikbare voedingswater en heeft een maximale capaciteit van twaalfkubieke meter per uur. Wanneer de membranen ‘verstoppen’, worden deze automatisch teruggespoeld met schoon water. Meer informatie: Hatenboer-Water, Schiedam, tel. 010 – 409.1200, www.hatenboer-water.com
Bestrijding legionella De kans op legionellabesmetting is het grootst tijdens het douchen. De bacterie wordt overgebracht via fijne waterdruppeltje (aerosolen of nevel). De effectiviteit van het nieuwe SterO-Tap systeem van SWS zit ‘m in de filtratie op het cruciale punt, de point of use (douchepunt). Daardoor is infectie met de bacterie na filtratie uitgesloten. SWS is een internationale handelsonderneming die gericht is op preventie van legionella. In het assortiment zitten verschillende filterproducten tegen legionella. Meer informatie: Safe Water Solutions, De Goorn, tel. 088.0062.500, www.safewatersolutions.nl
Nieuwe hogedrukpompen Wilo Nederland heeft een nieuwe serie hogedrukpompen. De nieuwe Wilo hogedrukpompen met de seriebenaming Helix kenmerken zich door het lage energiegebruik, hoge rendement en geringe bedrijfskosten. Het lage energieverbruik, dat vijftien procent minder is dan van standaard pompen met gangbare motoren en hydraulische systemen, is te danken aan energiebesparende Eff1-motoren, efficiënte hydraulica en een 3-D waaier ontwerp dat voor octrooi is aangemeld. Het pomphuis werd verbeterd, waardoor minder stromingsverliezen optreden. In combinatie met de efficiënte hydraulica leidt dit -ten opzichte
van standaard centrifugaalpompen in een 33 procent hogere opvoerhoogte per trap. Helix hogedrukpompen bereiken daardoor met minder trappen het vereiste bedrijfspunt en zijn als gevolg daarvan lichter in gewicht en gemakkelijker in de handling. De koppelingkap conform richtlijn EN 2006/42/ CE is gemakkelijk te verwijderen en vervangen. De voor de vervanging van het cartouchesysteem benodigde tijd van vijftien à twintig minuten, bedraagt slechts een derde van de normaal benodigde tijd. Meer informatie: Wilo Nederland, Beverwijk, tel. 0251 – 220.844, www.wilo.nl
ADVERTORIAL 42
I N D U S T R I E
M A G A Z I N E
I NT E RNAT I ONAAL
World Water Press Serving International Contacts and Information Via het internationale samenwerkingsverband World Water Press houdt WaterForum Magazine u op de hoogte van het nieuwsaanbod uit de wereldwijde watermarkt. Het nieuws is in kaart gebracht door Global Water Intelligence, één van de partners in World Water Press.
EUROPE SThe EIB is lending £100 million to Dwr Cymru Welsh Water to support the second phase of the company’s 2005-2010 investment programme. The loan is the third extended to Welsh Water by the EIB since privatisation. SItalian water operator Gaia SpA, which manages water and wastewater services in Tuscany, has raised its capital from €2 million to €20 million to avoid bankruptcy. The 51 municipalities on Gaia’s board will contribute to the €18 million payment in proportion to their share in the company. SPublic body EAS, which formerly managed water and wastewater services across Sicily, is in debt to the tune of €450 million and will go into liquidation. Its debt will be repaid by Sicily’s regional authority. Water management in Trapani and Messina will be handed over to ARRA, Sicily’s waste and water agency. SAccording to a new report, water consumption in Rome fell by 10% between 2003 and 2006, although water losses remained high at 33%. Rome’s water tariff is 25% lower than that of other large Italian cities, but the report finds that only 1.3% of
MIDDLE EAST bill payments are made in full and on time. SNorthern Ireland Water has blamed past underinvestment for its failure to meet only 12 of 21 key targets set for its first full year as a state-owned company. The company logged 60 pollution incidents, 14 more than its annual target of 46, and just missed its leakage reduction target of 157 ML/d.
SA recent Eurostat report lists six Turkish cities among the ten driest places in Europe (Izmir, Manisa, Adana, Antalya, Konya and Gaziantep). With the exception of Manisa, the cities are all densely-populated metropolitan municipalities which face serious problems regarding the effective management of water services. The Turkish Ministry of Environment recently raised the issue of low rainfall in a policy paper, which urges Turkish authorities to make the necessary investments in tackling the issue of drought. Other European cities affected by low rainfall are Faro and Setubal (Portugal), Athens (Greece), and Nicosia (Cyprus).
SAs of 1st January 2009, Pöyry intends to split its Infrastructure & Environment business group into three parts: Transportation, Water and Environment, and Construction Services. The Water and Environment business group, under Dr. Bernd Kordes, is expected to generate around €84 million in revenues in 2008. SPöyry has been awarded a contract by Tanqia Dibba FZC as owner’s engineer for SSiemens has acquired SG the wastewater system of Dibba in Fujairah. Wasseraufbereitung und Regenerierstation The project includes design services and GmbH, a Hamburg-based supplier of EDI construction supervision of a WWTP and systems and RO technology for laboratories the associated networks. In addition, Pöyry and industrial applications. will execute the design for the extension of the WWTP in Fujairah. The Fujairah and SScottish Water has awarded Veolia Water Dibba projects are being developed under a Solutions & Technologies the framework BOT approach. agreement for the supply of membrane *Energy Recovery Inc. will provide 240 of filtration plants for its Q&SIIIA capital its PX-220 pressure exchanger devices for investment programme. the 200,000m3/d Mostaganem
I N D U S T R I E
M A G A Z I N E
43
I NT E RNAT i n tIeONAAL r v iew
SWRO desalination plant in Algeria, which is being built by Inima and aqualia under a 25-year BOOT agreement. SThe Ministry of Water Resources in Algeria will launch tenders for 11 new wastewater treatment plants before the end of the year. The plants represent the final instalment of a 35-plant construction programme launched in 2006 that aims to nearly double Algeria’s installed wastewater treatment capacity from 959,000m3/d to 1.78 million m3/d by 2010. Ahcène Aït Amara, director of sanitation and environmental protection at the Ministère des Ressources en Eau (MRE), says plans for the 11 sites are currently being approved by the Commission Nationale des Marchés – the last stage before the projects go out to tender. All the new facilities will be procured on a design-build basis, with two-year operating periods. Following this, the WWTPs will then be taken over by the Office National de l’Assainissement (ONA), the country’s wastewater agency.
AMERICA SConsolidated Water announced on 10 October that it intends to seek shareholder approval to authorize a share buy-back programme. The news enabled the stock to recover somewhat from the devastating slump it suffered at the end of September. SCanadian utility ATCO Group has launched a new division, ATCO Water, which will focus on designing, building and operating water and water infrastructure for municipal and industrial clients. The company has already signed a technology agreement with GE Water, and is looking to engage in public-private partnerships both within Canada and internationally.
SAqua America has completed the acquisition of the Honesdale Consolidated Water Company (HCWC) in Wayne County, PA, for $6.7 million. SAmerican Water, meanwhile, has added to its tally of military contracts, signing a deal to own, operate and maintain the water and wastewater systems at Fort Polk Army Installation, LA. The $348 million 50-year deal follows hot on the heels of the company’s recent win at Fort Hood, TX. SEarlier this month, President Bush signed the Great Lakes Compact, activating a new law that supports an agreement set up amongst eight US states and two Canadian provinces. The agreement will regulate the use of the lakes’ water and protect it from any future long-distance diversions. SThe US EPA has been hit with a lawsuit filed by nine states, focussing on a water transfer rule that exempts the discharge of pollutants in “transfer waters” from permitting requirements outlined under the Clean Water Act. The case contends that the new rule could hinder a state or region’s ability to appropriately control the transfer of polluted water. SThe IADB has launched AquaFund, a grant facility that will finance project preparation and technical assistance for water and sanitation projects in Latin America. AquaFund grants can be used to support projects that receive loans with sovereign or non-sovereign guarantees, and the fund could potentially disburse up to $15 million this year. From 2009, the fund will also mobilize matching contributions from donor countries, providing up to $35 million in grants over the course of the year.
ASIA
SUS-based private equity group Shah Capital Management has gradually been increasing its holding in Bio-Treat Technology, and currently owns 9.62% of the company. Shah clearly saw the recent market downturn as a ‘buy’ opportunity, and has been gradually incrementing its stake ever since. It clearly believes in Bio-Treat’s business model, though it may have to give up some of its profits to sort out the mess left by the company’s convertible bond issue. *Bio-Treat announced on 14 October that it hopes to reach a mutually acceptable outcome for all parties involved in the bond default, and that it is currently in negotiations with banks regarding a bridge loan to make partial settlement with bondholders. SSuez Environnement has signed two agreements with Chongqing Water Group for a drinking water concession project in the Yuelai area of Chongqing, and for an industrial water and wastewater concession in the Changshou Chemical Industry Park. The Yuelai water concession includes the construction and management of a 600,000m3/d drinking water plant, and the implementation of a JV between Chongqing Water Group and Suez Environnement to provide drinking water to 1.2 million residents. The total investment for the project will be RMB1.5 billion (€150 million). For more information on Global Water Intelligence, please contact Emma Welsch, sales & marketing manager:
[email protected] or www.globalwaterintel.com
WORLD WATER PRESS
cember 2008 nummer 1 / de 1ste jaargang /
/ december 2008 1ste jaargang / nummer 1 1ste jaargang / nu n d e D e l t a B o u w e n mi mer 1 / december 2008 Leven en
en in de Delta Leven en Bouw
Leven en Bouwen i n de Delt a
huizenrij Dordrecht bouwatls waterkering onrr ijwatervisie vo d a ize ra hu id t Le uw bo ht rec rd Do aterkeringo’s verzekeren Dordrechtals btroouwm w t hgusriziseicnrij Overs ain lsiewaterkering Leidraad voor watweravis onder jongeren? r te ft e LeidraaLe d voor watervisie ren srisico’s verzeke ing om str er Ov Overstromingsrisic oge ve ? etkiv a ereitneit’ erz jon deor o c’srren on r er at w t ef v Le e t im u Veerman: ‘RLeeft water onder jongere n? Veerm or creativiteit’ o v te im a u n ‘R : : an ‘R rm u imte voor c Vee reativiteit’
NIEUW
DeltaForum Media: Magazine, Online en Live media over Leven en Bouwen in de Delta
Voor gratis proefabonnement Tel. 015-3617433 of
[email protected]
I N D U S T R I E
M A G A Z I N E
45
MARKT W I JZ E R m u tat ie s
leveranciers online
Marktwijzer
Aanmelden en doorgeven mutaties op WaterForum Marktwijzer Online: zie www.waterforum.net/ marktwijzer
Nieuwe aanmeldingen en mutaties in de Marktwijzer Online Bedrijven met Extra vermelding Deze bedrijven hebben een uitgebreide bedrijfsvermelding op www.waterforum.net/marktwijzer Evides Waterbedrijf
Rotterdam
Advisering, Afvalwaterbehandeling, Drinkwatervoorziening,
Industriële installaties, Ionenwisselaars, Membraanfiltratie, Waterbehandeling,
Waterleidingbedrijven, Watervoorziening, Waterzuivering
Basisvermeldingen Aqua-engineering
Tilburg
Koelwaterbehandeling, Ontharding
BAR Instruments
Varsseveld
Data logging/procesapparatuur, Monstername apparatuur
Boralit Nederland
Zuidwolde
Onderhoud en beheer, IBA
BWT Nederland
Zoeterwoude
Ontharding, Waterbehandeling
CaTeC
Wateringen
Debets
Groningen
GIS (Geografische Informatie Systemen), IBA
Deltares
Delft
Onderzoek, Advisering
Evides Waterbedrijf
Rotterdam
Advisering, Afvalwaterbehandeling, Drinkwatervoorziening,
Industriële installaties, Ionenwisselaars, Membraanfiltratie, Waterbehandeling,
Waterleidingbedrijven, Watervoorziening, Waterzuivering
Evodos
Loosdrecht
Proceswaterbehandeling, Separators
Famitec prefab betonsystemen
Drachten
Bouwmiddelen/materialen, Rioolwaterszuiveringsinstallaties
Filcom
Papendrecht
Filtervulmateriaal, Zandwasmiddelen
Harjon
Dordrecht
Chemicaliën, Kunststoffen
HydroThane STP
's-Hertogenbosch Anaërobe gistingssystemen, Waterzuivering
ADVERTORIAL 46
I N D U S T R I E
M A G A Z I N E
S E RV I C E PAG I NA
VOORU I T B L I K O P W AT E R F ORUM MAGAZ I N E 2 0 0 9
agenda 16 december, Utrecht Studiedag: Wabo op komst! Deze studiedag geeft inzicht in de wijzigingen die de Wabo met zich meebrengt. Organisatie: Euroforum, Eindhoven, 040-2974977 www.euroforum.nl
17-19 maart 2009, Gorinchem Aqua Nederland Vakbeurs 2009 De nationale vakbeurs voor waterbehandeling, watermanagement & watertechnologie. Organisatie: Evenementenhal Gorinchem, 0183-680680 www.evenementenhalgorinchem.nl
13-16 januari 2009, Rotterdam InfraTech 2009 InfraTech is de ontmoetingsplaats voor iedereen die zich bezighoudt met grond-, water en/of wegenbouw. Organisatie: Ahoy, Rotterdam, 010-2933133 www.infratechahoy.nl
16-22 maart 2009, Istanbul, Turkije Wereld Water Forum Wereldconferentie over de mondiale waterproblematiek. Organisatie: World Water Council, Marseille, Frankrijk (0033) 4 91 994100 www.worldwaterforum.org
16 januari 2009, Delft Nieuwe uitdagingen in de watersector De Vakantiecursus is het jaarlijkse congres in de waterwereld. Organisatie: TU Delft, Faculteit Civiele Techniek en Geowetenschappen, 015-2783347 www.watermanagement.tudelft.nl/vakantiecursus
30 maart - 3 april 2009, Berlijn, Duitsland Wasser Berlin Internationale toonaangevende beurs voor watervoorziening en –zuivering. Organisatie: Messe Berlin via Duits-Nederlandse Kamer, 070-3114153
29 januari en 5 februari 2009, Rotterdam 3e Nationale Debatcyclus 'Water, Aarde en Samenleven' Debatcyclus: Hoe vertalen we de strategische uitdagingen van het klimaatbestendig maken van de RO, waterbeheer, veiligheid en economie naar meer samenhangende stuurkennis. Organisatie: BlomBerg Instituut, Vught, 073-6842525 www.wateraardesamenleven.nl
Volgend jaar in WaterForum Magazine: 6 maart Waterbehandeling en hergebruik + Special Aqua Nederland beursgids + Special WaterCarrière 8 mei Membraantechnologie in de praktijk 10 juli Special WaterForum Marktwijzer 25 september Legionella en Veiligheid 27 november Watervoorziening en beheer bedrijvenparken Voor redactionele bijdragen: redactie@ waterforum.net Voor adverteren:
[email protected]
Actuele agenda online
Deze, en nog veel meer evenementen, zijn te vinden op de website WaterForum Online. Vanuit de agenda kunt u bij de meeste evenementen direct doorklikken voor het programmaoverzicht en u eventueel digitaal aanmelden.
Kijk op: www.waterforum.net
a d v e r t e n t ie i n d e x Adverteerder
Pagina
Telefoon
E-mail
Website
Adverteerder Aerzen Nederland Aqua Nederland Vakbeurs EasyFairs Evides Industriewater Grontmij Infratech KWR Leenders RVS Industrie Oranjewoud Paques Prominent Pro Water Royal Haskoning Saer Shell Siemens Veolia Water Watson-Marlow Wetsus
Pagina 40 38 40 47 28, 29 16 32, 33 8 22, 23 26, 27, 36 30 8 18, 19 40 12 48 2 36 36
Telefoon 026 - 311 26 41 0183 - 68 06 80 +32 32 60 81 40 010 - 293 51 72 030 - 220 79 11 010 - 293 31 33 030 - 606 95 11 0492 - 46 16 19 0513 - 63 45 67 0514 - 60 85 00 (030) 677 92 80 074 - 291 51 50 024 - 328 42 84 088 - 228 88 20 - 070 - 333 34 95 070 - 300 21 15 010 - 462 16 88 058 - 284 62 00
E-mail
[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] -
[email protected] [email protected] [email protected] [email protected]
Website www.aerzen.nl www.evenementenhalgorinchem.nl www.easyfairs.com www.evides.nl www.grontmij.nl www.infratech.nl www.kiwawaterresearch.eu www.leendersrvs.nl www.oranjewoud.nl www.paques.nl www.prominent.nl www.prowater.nl www.royalhaskoning.com www.saer.nl www.shell.com/careers/technical www.siemens.com www.veoliawater.com www.watson-marlow.nl www.wetsus.nl
c o lo f o n WaterForum Magazine voor en over Industrie enWater, is een uitgave van:
NovaForum Business Media BV, Postbus 228, 2640 AE Pijnacker, 015-3617433, www.waterforum-media.net.
Doelgroep Midden en hoger technisch, financieel, commercieel en algemeen management in de industrie (textiel, papier, voeding, chemie, etc.), de drink-, proces- en afvalwatersector en in toeleverende sectoren. Oplage 5.000 exemplaren Uitgever Rinus Onland Hoofdredacteur Alex van Hoof Redactie Arjan Veering, Rob Schoon en Jurgen Sweegers Redactie secretariaat Sylvia van Winden,
[email protected] Met medewerking van: Henk Brons en Louw Eijben Verkoop Henk van der Brugge, Matthijs Onland, Stephanie Tatzreiter, Daan van Bunge 015-3617433,
[email protected] Verkoop secretariaat Sylvia van Winden 015-3617433,
[email protected] Abonnementenadministratie WaterForum Magazine wordt op aanvraag toegestuurd aan de relevante doelgroepen. De prijs van losse nummers bedraagt 10,00 euro. Aanvraag en/of adresmutaties via
[email protected] Vormgeving Matchfield Concept & Design, Hoofddorp Druk Den Haag offset BV Rijswijk Leveringsvoorwaarden Op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van NovaForum Business Media BV zijn van toepassing de voorwaarden die zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel Haaglanden. Copyright NovaForum Business Media BV, 2008. Auteursrecht op inhoud en vormgeving zijn voorbehouden aan de uitgever. Gehele of gedeeltelijke overname van artikelen uit WaterForum Magazine is slechts toegestaan met bronvermelding en na schriftelijke toestemming van de uitgever.
E B
A I g E a e w d
E
S
P
t
w
2350 04
Evides Bron van Kennis Als toonaangevende waterpartner voor de industrie in Nederland is Evides Industriewater verantwoordelijk voor de productie en levering van industriewater, gedemineraliseerd en gedestilleerd water, landbouwwater en proceswater. Evides Industriewater heeft verschillende installaties voor industriewater- en afvalwaterzuivering in bezit en beheer. De installaties worden intern ontworpen en gebouwd. Daarna draagt Evides Industriewater langjarig zorg voor de waterlevering. Kortom: Evides Industriewater neemt haar klanten de zorg voor de watervoorziening graag uit handen!
Evides Industriewater Schaardijk 150 • 3063 NH ROTTERDAM Postbus 4472 • 3006 AL ROTTERDAM tel. +31 (0)10 293 51 72 www.evides.nl
2350 04 041 Adv IW 210x297.indd 1
27-10-2005 11:04:37
4JFNFOTGMPXNFUFST &SHBBUHFFOESVQQFMWFSMPSFO /BVXLFVSJHF CFUSPVXCBSFFOSFQSPEVDFFSCBSFNFUJOHNFU4*53"/4'GMPXNFUFST
1SPDFTJOTUSVNFOUBUJF 8BUFSJTFFOUFXBBSEFWPMMFHSPOETUPGPNUFWFSTQJMMFO7BOEBBSEBUBMMFXBUFSTUSPNFOFGGJDJÃOUNPFUFOXPSEFO HFNFUFOFOXFFSHFHFWFO4QFDJGJFLWPPSEFXBUFSXFSFMEIFCCFOXJKEF4*53"/4'GMPXNFUFSTPOUXJLLFME ,FONFSLFOEJFPO[FGMPXNFUFSTUPUVXCFTUFLFVTNBLFO[JKOEFMBOHFUFSNJKOTUBCJMJUFJU FFOOBVXLFVSJHF FOSFQSPEVDFFSCBSFNFUJOHFOFFOSPCVVTUFDPOTUSVDUJF%FTFSJF4*53"/4'GMPXNFUFSTPNWBUFFO MFWFSJOHTQSPHSBNNB EBUHFIFFMJTBGHFTUFNEPQEFIPHFFJTFOWBOEFXBUFSXFSFMEWBOWBOEBBHFONPSHFO .FFSJOGPSNBUJF #FMPGNBJMOBBSQJOM!TJFNFOTDPN 4FUUJOHTUBOEBSETXJUI5PUBMMZ*OUFHSBUFE"VUPNBUJPO
"OTXFSTGPSJOEVTUSZ
