I. f. s c h i p e n w e r BERICHT OVER DE WERKZAAMHEDEN V A N DE STICHTING NEDERLANDSE SCHEEPSBOUW-INDUSTRIE IN HET DERDE KWARTAAL 70

V e rd e r zal v o o r de b e re k e n in g v a n de v a ria n tie v a n de re la ­ tie v e bew eg in g o o k d e k o rtk a m m ig h e id van d e zee in a a n ­ m e rk in g m o e te n w o rd e n g e n o m e n . D it k a n g eb eu ren d o o r h e t s p e c tru m v a n lan g k a m m ig e zeeën te v erm en ig v u ld ig en m e t een sp re id in g sfu n c tie : B 2 „ A — F hh (cü.fi) = ~ ^ c o s~ !*. H ie rin stelt /i de h o e k tu sse n een g o lfc o m p o n e n t e n de h o o fd ­ ric h tin g v an d e g o lv en vo o r. U it h e t a rtik e l van v an M . F . S luys „ v rijb o o rd o p d e voorlo o d lijn e n h e t o v e rn e m e n v a n w a te r” in S. & W . 1968 (N o . 5) b lijk t d a t de re latiev e b o eg b ew eg in g w ein ig w o rd t b eïn v lo ed d o o r k o rtk a m m ig h e id (3). T e r illu stra tie van de b esch re v en m e th o d e is een b e rek en in g u itg e v o erd van d e k a n s o p w a ter o v e rn e m e n te r p la a tse v a n de V .L .L . v o o r de v o lg e n d e sch eep sty p en : A.

S le e p b o te n o f v isse rsv a artu ig e n ;

B. K u stv a a rtu ig e n v an h et R .Q .D . ty p e m e t een h a lf sh elterdek o p h et v o o rsch ip ; C . K u stv a a rtu ig e n van h e t g e slo ten sh e lte rd e k ty p e , m e t m in i­ m u m v rijb o o rd t.o .v . h e t b o v e n ste d o o rlo p e n d e dek.

In d it geval k an m e n o o k v an een e ffe c tie f v rijb o o rd sp rek e n e n w el: F„ = F — i B V m ^

Fn v e rb a n d m e t de to e p a ssin g v a n h e t to n n a g e m e rk w erd h et a a n tre k k e lijk v o o r sc h e p en v an h e t ty p e B en C h e t v rijb o o rd v ast te stellen t.o .v . h e t o o rs p ro n k e lijk e R .Q .D . d e k , resp . h e t o o rsp ro n k e lijk e sh e lte rd e k .

A ls m e n een ju iste basis v a n v erg elijk in g wil h e b b e n d a n zal de k a n s P , d a t w ater o v e rg e n o m e n w o rd t o p lan g e te rm ijn b e p a a ld m o e te n w o rd en . H e t p e rc e n ta g e v an v o o rk o m e n v an elke zee to e sta n d d ie n t d a n b e k e n d te zijn.

H ie rd o o r w erd u ite ra a r d de b o e g h o o g te a a n z ie n lijk m in d e r d an v o o rh e e n , d o ch m eestal k o n n o g v o ld a a n w o rd e n a a n d e eisen w elk e d o o r h et n ie u w e v e rd ra g a a n d e b o e g h o o g te w o rd e n gesteld.

S. en W . — 38e jaargan g no. 2 — 1971

31

Btt '«*•

IB S n E P i

D e k an s op w a te r o v e rn e m e n n e e m t evenw el v o lg en s de u itg e v o e rd e b e re k e n in g bij k le in e re sch ee p sle n g te aan zien lijk to e e n h et is de v ra a g o f h e t w en selijk is v a n de b e sta a n d e p ra k tijk a f te w ijken. Bij de b e re k e n in g is u itg e g a a n v a n de g eg ev en s zo als d ie v e r­ stre k t w o rd e n in h et a rtik e l „ E x p e rim e n ts w ith S eries 6 0 M o d els in W av es” v an G . V o ssers, W . A . S w aa n e n H . R ijken in S .N .A .M .E . 1960 (4). D e b e re k e n in g e n zijn u itg e v o e rd v o o r d e v o lg en d e schepen: Schip no. L L /B L /H

1) 30 m 5,5 14,25 0,55 0,25

CB Fn

2) 50 m 5,5 14,25 0,62 0,25

3) 70 m 5,5 14,25 0,68 0,25

H ierb ij is H de d iep g an g n a a r de m al. D e re s p o n sie fa c to r, d.w .z. de v erh o u d in g tu ssen d e a m p litu d e v an de re latiev e b ew eg in g e n d e a m p litu d e v a n de b ijb e h o re n d e re g e lm a tig e g o lf is w eerg eg ev en o p b asis v a n * /L en co (zie fig. 18). Bij h e t b e p a le n v a n deze re s p o n sie fa c to re n m o e st g e ïn te rp o ­ le e rd w o rd e n tu ssen de re s u lta te n v o o r v e rsc h ille n d e w a a rd e n van L /B , L / H e n C B

A a n g e z ie n co —

k a n de rela tie tu ssen /. \ */L co e n V l v o o r d e v e rsc h ille n d e sc h e e p sle n g te n e e n v o u d ig b e ­ p a a ld w o rd e n . v

Bij d e k eu ze v a n de g o lfsp e c tra is e rv a n u itg e g a a n d a t een sch ip m e t e e n len g te v a n 3 0 m z ic h steed s in een N o o rd z e e s p e c tru m b ev in d t, terw ijl v o o r een sc h eep slen g te v a n 70 m u itg e g a a n is v a n een N o o rd A tla n tis c h sp e c tru m . V o o r e e n sc h eep slen g te v a n 5 0 m is a a n g e n o m e n d a t 50 p et v a n d e tijd een N o o rd z e e sp e c tru m e n 5 0 p e t v a n de tijd een N .A . sp e c tru m w o rd t o n d e rv o n d e n . V o o r de a a n g e n o m e n sp e c tra zie fig. 19. O n d e r de a a n n a m e , d a t h e t lin e a ire su p erp o sitieb eg in sel gel­ dig is k a n h e t sp e c tru m v a n d e re la tie v e b ew e g in g en g e v o n ­ d en w o rd e n d o o r v o o r ie d e re fre q u e n tie de o rd in a a t v a n h e t g o lfsp e c tru m te v erm en ig v u ld ig en m e t h e t k w a d ra a t v an d e o v e re e n k o m stig e o rd in a a t v a n d e re sp o n sie -fu n c tie s / h van de rela tie v e b ew eg in g en (fig. 20 , 2 1 ,2 2 ).

n e ie a t

'HiSisifÖ

1EBG E mmmmm

ÜSSBHSl

’11119111Hl « iiH H I ’S ë œ llr a i IH IB H M ! I r a im l H ! ii liS B S a i

In d ien h e t sp ectru m v a n de re la tie v e b ew eg in g b e k e n d is k a n h e t o p p e rv la k m o s h ie rv a n b e p a a ld w o rd e n , m o s is de v a ria n tie van de relatiev e b ew eg in g en in een o n reg e lm a tig e zee b e h o re n d e bij h e t b esc h o u w d e sp ec tru m . H e t is a ld u s m o ­ gelijk m o s ,e b ep a le n vo o r ie d e r w illek eu rig B e a u fo rtg e ta l als h et d a a rm e e c o rre sp o n d e re n d e g o lfsp e c tru m b e k e n d is.

D e w a a rd e v a n h et v rijb o o rd o p de V .L .L . (b ocghoogte) v o l­ gens de C o n v e n tie ’6 6 e n vo lg en s d e p ra k tijk gevolgd to t h et v a n k ra c h t w o rd e n v an deze c o n v e n tie is sa m e n g e v a t in ta b e l­ v o rm .

D e w aa rd e n v o o r p'mos zijn aan g eg ev en in fig. 23. D e sig n ifican te w a a rd e v an d e a m p litu d e v a n de relatiev e b ew eg in g en is gelijk aa n 2 i'm os.

Boeghoogte

L = 30 m

C onventie ’66 Praktijk

2,52 1,58 m 2,50 m (type A) 3,14 2,65 m (type B) 3,44 2,52 2,00 m

V o o r d e g ro te re B e a u fo rtg e tallen zijn d e w a a rd e n v e rk reg e n m e t b e h u lp v a n d o o rs tro k e n v an de k ro m m e . M et b eh u lp v a n de k a n sv e rd e lin g v o lg en s R ay leig h k a n n u d e k an s op w a te ro v e rn a m e b e p a a ld w o rd e n (Fig. 24). V o o r een v o o rsp ellin g op la n g e re term ijn m o e t een p erc e n ta g e v a n v o o rk o m e n v an ie d e r B eau fo rtg eta l a a n g e n o m e n w o rd en . D e to ta le k an s w o rd t dan v e rk re g e n d o o r d e k a n s o p w a te r­ o v e rn a m e bij ie d e r B e a u fo rtg e ta l te v e rm en ig v u ld ig en m e t h e t p e rc e n ta g e v an v o o rk o m e n v a n de b e tre ffe n d e w eersto estan d . D e h ie ro n d e r v o lg en d e v e rd e lin g v a n h e t v o o rk o m e n v a n w eersto e s ta n d e n w e rd o n tleen d a a n p u b lik a tie s v an P e tr o e n G o o d ­ ric h (5), (6). N oordzee (O. Petri)

N.A. O ceaan (G oodrich)

S.I. voorstel

L - 50 m

L = 70 m

3,38 m m (type B) 3,67 m (type C) 4,17 3.38 m

m m (type B) m (type C) m

In h e t a lg em een w o rd t g e re k e n d m et een effe c tiev e boegh o o g te v an w eg e d e in trim m in g v an h e t v o o rsc h ip en de o n t­ sta n e boeggolf. in d it geval:

—— 4

. —— L

. —— L0

. F „ 2 . L = 0 ,0 1 7 L

B eaufortgetal

Percentage van voorkom en

Beaufortgetal

Percentage van voorkom en

V e rd e r d ie n t een ev en tu e el a an w ezig b o e g b o rd o o k in rek e n in g te w o rd e n g e b rach t.

4 5 6 7 8

0,225 0,300 0,185 0,129 0,035

0— 3 4— 5 6— 7 8— 9 10— 11

0,520 0,290 0,150 0,035 0,005

V o o r elk B e a u fo rtg e ta l k a n d e k a n s o p w a te ro v e rn a m e b e ­ re k e n d w o rd e n u it d e R ay le ig h v e rd e lin g . W a n n e e r m en deze k a n s n o g v e rm e n ig v u ld ig t m e t h e t p e rc e n ta g e v a n v o o rk o m e n v a n h e t b e tre ffe n d e B eau fo rtg eta l e n v e rv o lg en s so m m e e rt, o n t­ s ta a t de gew enste v o o rsp e llin g o p la n g e term ijn .

S. en W . — 38e ja a rg a n g no. 2 — 1971

33

D e k a n s o p w a te ro v e rn e m e n o p lange te rm ijn is b e re k e n d v o o r het b e sta a n d e v rijb o o rd o p v lak w a te r v o o r h e t e ffectiev e v rijb o o rd en v o o r h et effe c tie v e v rijb o o rd v e rm e e rd e rd m e t 1 m b o e g b o rd . (Z ie fig 25.) D e k an s o p w a te ro v e rn e m e n o p k o rte te rm ijn is b e re k e n d bij B e a u fo rt 9 v o o r h et e ffe c tie v e v rijb o o rd v e rm e e rd e rd m et 1 m b o e g b o rd . D it is o o k g e d a a n v o o r B e a u fo rt 11, m a a r m et ee n a n d e re sn e lh e id sg ra a d n a m e lijk F„ = 0 ,1 0 , d a a r a a n ­ g e n o m e n m o e t w o rd en d a t h e t schip in d e z e w e e rsto e sta n d b ijg e d ra a id is. Bij het b e p a le n v an de b en o d ig d e b o e g h o o g te is h e t v a n g ro o t b e la n g n a te g a a n v an w elk u itg a n g s p u n t b e tre ffe n d e sch eep ssn e lh e id e n w e e rsto e sta n d m en d ie n t u it te g aan . In de b esc h re v e n b e re k e n in g e n w e rd en 3 v e rsc h ille n d e u it­ g a n g sp u n te n v erg elek en nl.: 1. k a n s cxp w a te ro v e rn e m e n o v e r la n g e te rm ijn m e t alle v o o rk o m e n d e w e e rsto e sta n d e n e n bij v o lle sn elh eid ; 2. k a n s op w a te ro v e rn e m e n o v er k o rte te rm ijn m e t w eers­ to e s ta n d volg en s B e a u fo rt 9 e n bij volle snelheid', 3. k a n s op w a te ro v e rn e m e n o p k o rte te rm ijn m e t w e ersto e ­ sta n d volgens B e a u fo rt 11 en bij ste rk g e re d u c e e rd e sn elh eid . T e r v erg elijk in g tu ssen de k a n s o p w a te ro v e rn e m e n bij to e ­ p a ssin g v an de b o e g h o o g te v o lg en s de C o n v e n tie e n bij to ep assin g v an de v o o rh e e n in N e d e rla n d g eld e n d e p ra k tijk

v o o r de g ev allen 1, 2 e n 3 k a n v erw ezen w o rd e n n a a r fig. 26 en fig. 27 en 28. H ie rb ij is u itg e g a a n v an h e t e ffe c tie v e v rijb o o rd t.p .v . de V .L .L . v e rm e e rd e rd m e t 1 m i.v.b. m e t d e a a n w ezig h eid v an e e n b o e g b o rd . U it de fig u re n b lijk t d a t v o o ra l v o o r de k le in e re sc h e e p s­ len g te de k an s o p w a te ro v e rn e m e n bij to e p assin g v a n de to t d u sv e rre gev o lg d e p ra k tijk a a n z ien lijk k le in e r is d a n in het geval v a n to e p a ssin g v a n d e b o e g h o o g te v o lg en s h e t nieuw e v erd rag . D it sp re e k t h e t m e est u it d e re s u lta te n bij B e a u fo rt 9 en F n = 0.25, e n u it d e v o o rsp e llin g o p la n g e te rm ijn (zie fig. 26 en fig. 27). W a a rsc h ijn lijk is h e t h e t b este u it te g a a n v a n de w eers­ g este ld h e id w aarb ij m e n g e a c h t w o rd t n o g ju is t d e volle sn el­ h e id te k u n n e n h a n d h a v e n . H e t m o e t m o g elijk g e a c h t w o rd e n m e t b e h u lp v an d e b esch re­ ven m e th o d e to t e e n m e e r w e te n sc h a p p e lijk e b e n a d e rin g te k o ­ m e n b e tre ffe n d e h e t b a sisv rijb o o rd ais fu n c tie v a n d e sch eep s­ len g te en d e c o rre c tie s v o o r b o v e n b o u w e n , zeeg, v e rh o u d in g e n v an d e h o o fd a fm e tin g e n , en d e v o lh e id sc o ëfficië n t. V o o r een v o ld o e n d e u itg e b re id sy ste m a tisch o n d e rz o e k zu llen h ie rto e vele b e re k e n in g e n n o d ig zijn en d aa rb ij zal to e p assin g v an een e le k tro n isc h e re k e n m a c h in e w ellich t n ie t o n tb e e rd k u n ­ n e n w o rd en .

Literatuur 4. „E xperim ents with Series 60 M odels in W aves” by A. Vossers, 1. „E xtrem e B ehavior o f a Ship in Rough Seas — Slam m ing and W. A. Swaan and H. Rijken, S.N .A .M .E. 1960. Shipping of G reen W ater” by H. K. Ochi, S.N .A .M .E. 1964, vol. 72. 5. Statistik der M eereswellen in der N ordsee" von O. Petri. Einzelveröffentlichung 17, Seew etteram t, D eutscher W etter­ 2. „O n shipm ent o f w ater in head waves”, by R. Tasaki, lOth dienst, H am burg 1958. J.T .T . C onf., 1963. 6. „T he influence o f freeboard on wetness” by A. J. G oodrich, 3. „V rijboord op de voorloodlijn en het ovem em en van w ater” N .P.L . Ship. Rep. 60, N ov. ’64. door M. F. van Sluys, Schip en W erf 1968, no. 5.

34

DE WET V A N 13 N O V E M B E R 1969, BETREFFENDE DE V E R O N T R E IN IG IN G V A N OPPERVLAKTEWATER De vervuiler betaalt N a a r deze w et is lan g u itg e k e k en . N iet d a t n o o it iets teg en w a te rv e rv u ilin g is g e d a a n . In d e v o o rb ije ja re n zijn h o n ­ d e rd e n zu iv e rin g sin sta lla tie s g eb o u w d . M a a r h et b le e f alle m a a l o n to e re ik e n d . D a a ro m zal d e zu iv erin g de k o m en d e ja r e n k ra c h tig e r a a n g e p a k t w o rd e n . D e w et g e e ft d a a rb ij ju rid isc h g ro n d o n d e r d e v o e te n . E n w a t h a a st no g b e la n g rijk e r is: d e w et zeg t o o k w a a r h e t b e n o d ig d e g e ld v a n d a a n m o e t k o m en . Zij g a a t e rv a n u it d a t de v e rv u ile r b e ta a lt. D e b u rg e r b e ta a lt v o o r de zu iv erin g v a n h et h u ish o u d e lijk a fv a lw a te r (h e t w a te r uit g o o ts te e n en to ilet). D e in d u strie zal zijn vu ile w a te r z e lf m o e te n z u iv e re n o f de k o sten v an zu iv erin g d o o r a n d e re n v o o r zijn re k e n in g m o e te n n em en . V o o r en k e le b e sta a n d e in d u strie ë n die v a n o u d s veel a fv a lw a te r p ro d u c e re n g aat d it n iet h e le m a a l op. D ie z o u d e n a a n de z u iv erin g sk o ste n te g ro n d e k u n n e n g aan . In zu lk e gev allen m ag d a a ro m g e re k e n d w o rd e n o p steu n v an h e t rijk om d e la ste n b in n e n de p e rk e n te h o u d en . E e n sn el g ro e ie n d e b ev o lk in g en een n o g sn e lle r g ro e ie n d e in d u strie h e b b e n n o g al eens ro o fb o u w g ep leeg d o p o n z e n a tu u r ­ lijke om geving. V o o r de w e lv a a rt is n iet a ltijd d e volle p rijs b e ta a ld . Z o d o e n d e w o rd t n u — en d a a rv o o r is h e t de h o o g ste tijd — een a c h te rsta llig e re k e n in g g e p re se n te e rd . D e grote lijnen D e W et V e ro n tre in ig in g O p p e rv la k te w a ­ te re n is een „ ra a m w e t” : zij g eeft alleen d e g ro te lijnen a a n . D e rest, so m s in g e ­ w ik k eld e details, w o rd t v ia a llerlei u it­ v o e rin g sb e slu ite n g eregeld . V o o r de rijk sw a te re n g e b e u rt d a t d o o r d e K ro o n ; w e z u llen v o o r h e t g e m a k m a a r z e g g en : d o o r d e m in is te r v a n V e rk e e r en W a te rsta a t, die d a a rb ij v e rsch e id en e c o lle g a ’s ra a d p le e g t. V o o r d e o v erig e w a ­ te re n stellen p ro v in c ia le sta te n een re g e ­ lin g v ast. O o k w a te rs c h a p p e n en g e m e e n ­ te n k u n n e n v o o r eigen w a te r n o g a a n ­ v u lle n d e reg els v o o rsch rijv e n . H e t is n iet de b ed o elin g d a t h e t rijk ze lf z u iv e rin g sin sta lla tie s g a a t b o u w e n . D a t la a t m en v o o rn a m e lijk a a n w a te rs c h a p ­ p e n , g em e e n te n en in d u s trie ë n o v er. H e t rijk zal v o o ra l de ac tiv ite ite n v a n a n d e re n b u n d e le n e n stim u le re n . D e w et g e ld t v o o r h e t o p p e rv la k te w a te r, h e t w a te r v a n riv ie re n en k a n a le n , v an m e re n , p lassen en slo ten en o o k v o o r een g ed e e lte v a n d e zee. V o o r d e b e sc h e rm in g v a n h e t w a te r o n ­ d e r d e o p p e rv la k te — h e t g ro n d w a te r — is een a fz o n d e rlijk e reg elin g o p k om st. A lle o p p e rv la k te w a te r v a lt o n d e r de w et; h e t d o e t e r n ie t to e w ie d e e ig e n a a r is. E e n p a rtic u lie r k a n zich d u s n ie t v e r­ o o rlo v e n eig en w a te r o n b e k o m m e rd te la te n v e rv u ilen . D e k e rn v a n de w et is h e t v e rb o d om o p p e rv la k te w a te r k u n stm a tig te v e ro n t­

S. en W . — 38e jaargan g no. 2 — 1971

rein ig en . Bij „ k u n s tm a tig ” w o rd t b ed o eld v ero n tre in ig in g v ia g e m e e n telijk e rio le­ rin g e n o f via a fv o e rle id in g e n v a n w o ­ n in g en o f b e d rijv en d ie n iet o p een riool zijn a an g e slo ten . E n bij „ v e ro n tre in ig in g ” g a a t h et o m a f ­ v a lsto ffe n , v e ro n tre in ig e n d e sto ffen o f sc h ad elijk e sto ffen . D a a ro n d e r v allen ook g ro te h o e v e e lh e d e n z u u rs to fa rm w a te r o f te w a rm w a ter. In beginsel verboden D e k e rn is d u s h e t v e rb o d to t v e ro n t­ rein ig in g . M a a r z o ’n v e rb o d k an v o o r­ lo p ig z e k e r n iet a b so lu u t zijn. B evolking en in d u s trie p ro d u c e re n elke d ag — d a t k a n m e n n ie t in een h a n d o m d ra a i v e r­ a n d e re n — g ro te h o e v e e lh e d e n a fv a lw a ­ te r, d ie ze erg en s k w ijt m o e te n ra k en . D a a rb ij is h e t o p p e rv la k te w a te r v an g ro o t b e la n g , o m d a t w a te r een z e k e r z e lfre in i­ g e n d v e rm o g en h e e ft. D a t wil zeg g en d a t een h o e v e e lh e id vuil in h e t w a te r o n ­ sc h a d elijk w o rd t g e m a a k t — zeg m a a r „ w e g g e z u iv e rd ” — z o n d e r d a t e r een m en s a a n te p as h o e ft te k o m e n (vogels en vissen zijn te n slo tte in de v rije n a tu u r o o k n ie t o p de rio lerin g aan g e slo te n ). Bij d it p ro c e s v a n z e lfre in ig in g is veel z u u rs to f n o d ig . A ls m e n m e e r vuil loost d a n h et w a te r v a n n a tu re a a n k an , o n t­ sta a t een to e s ta n d v a n b lijv en d e v e rv u i­ lin g die o p en ig e a fs ta n d te ru ik e n is. H e t z e lfre in ig e n d v e rm o g e n v a n d e b in ­ n e n ons la n d g eleg en o p p e rv la k te w a te re n — d e zee b u ite n b esc h o u w in g g e la te n — is zo g ro o t d a t h e t d e a fv a lsto ffe n v an en ig e m iljo e n e n in w o n e rs z o n d e r g ro te p ro b le m e n a a n k an . E en a b s o lu u t v e rb o d v o o r lo zin g van a fv a lw a te r is zo d o e n d e n ie t p e r se nodig. H e t g a a t e r v o o ra l o m de g elo o sd e h o e v e e lh e id d ie th a n s veel te g ro o t is zo te b e p e rk e n , d a t d eze d o o r h e t o p p e r­ v la k te w a te r k a n w o rd e n v e rw e rk t. O p d it o g e n b lik w o rd t o n s o p p e rv la k te w a te r v e rv u ild m e t n a a r ra m in g 15 m iljo en in w o n e re q u iv a le n te n , terw ijl h e t z e lf­ re in ig e n d v e rm o g e n h o o g u it 4,5 m iljo e n a a n k a n . D it b e p e rk te z e lfre in ig e n d v e r­ m o g e n zal v o o ra l g e re se rv e e rd m o e ten w o rd e n o m h et o v erg eb lev e n vuil van de z u iv e rin g sin sta lla tie s o p te ru im en . A lleen m et vergunning O m d it te b e re ik e n w o rd t d e lo zin g van a fv a lw a te r d o o r d e w et a a n een v e rg u n ­ nin g v e rb o n d e n . D a a rb ij k u n n e n v o o rw a a rd e n gesteld w o rd e n , b ijv o o rb e e ld — en die v o o r­ w a a rd e zal reg el w o rd e n — d a t h et a f ­ v a lw a te r ee rst o p d e een o f a n d e re m a n ie r g e z u iv e rd m o e t w o rd e n . D a a rb ij zijn v a ­ ria tie s m o g elijk . M en k an een g ro te r o f e e n k le in e r g e d e e lte v an d e a fv a lsto f­ fe n v e rw ijd e re n , m en k a n te c h n isc h zelfs z o v e r g a a n m e t de b e h a n d e lin g van h et vuile w a te r d a t h e t te n s lo tte w e e r als d rin k w a te r k a n w o rd e n g e b ru ik t. D a t k o st e c h te r zoveel d a t h e t in de p ra k tijk o n b e ta a lb a a r is.

E e n v e rw ijd e rin g u it h et a fv a lw a te r van 90 p e t v a n d e sc h a d e lijk e s to ffe n is e c h te r n u re e d s teg e n a a n v a a rd b a r e k o sten m o ­ gelijk. In d e m e e ste v e rg u n n in g e n w o rd t d an o o k een d erg e lijk e zu iv e rin g v o o rg e sc h re ­ v en. E en a n d e re m o g e lijk h eid is d a t m en g e ­ b ru ik m a a k t v a n h et z e lfre in ig e n d v e rm o ­ gen v a n h et z e e w a te r, d o o r het a fv a l­ w a te r n a a r zee te tra n s p o rte re n . D at k an alle e n in g eb ied e n d ie niet te v er van de k u st liggen, o m d a t d e leidingen a n d e rs te d u u r w o rd e n . O o k bij a fv o e r n a a r zee w o rd e n v o o r­ w a a rd e n g esteld o m te v o o rk o m e n d a t h et z e e w a te r v e rv u ilt. Bij h et afg ev en v an een v e rg u n n in g k u n n e n o o k nog a n ­ d e re v o o rw a a rd e n g e steld w o rd en . Z o is m o g elijk d a t h e t lo z e n v a n erg g e v a a r­ lijke o f sc h a d e lijk e s to ffe n h e lem aal v e r­ b o d e n b lijft, o f d a t h ie rv o o r sp eciale v o o rs c h rifte n g eg ev en w o rd e n . D e v e rg u n n in g e n w o rd e n v o o r de rijk s­ w a te re n g eg ev en d o o r d e m in is te r van V e rk e e r en W a te rsta a t. T o t de rijk sw a­ tere n b e h o re n o o k d e d rie m ijl (5 V2 km ) b re d e te rrito ria le w a te re n v o o r d e kust. V o o r alle a n d e re b in n e n w a te re n zijn G e ­ d e p u te e rd e S ta te n v an d e p ro v in c ie b e ­ v o eg d v e rg u n n in g e n te g even o f deze te w eig eren . W ie v e rg u n n in g k rijg t o m (v o o rlo p ig ) o p h e t o p p e rv la k te w a te r vuil te lozen, zal d a a rv o o r h o e d a n o o k m o eten b e ­ ta len . D e o p b re n g s t k o m t eld ers a an de w a te rz u iv e rin g te n g o ed e. Im m e rs: w ie h et b e p e rk te z e lfrein ig en d e v e rm o g en v an h e t w a te r k an b e n u tte n (o m d a t a n d e re n h u n a fv a lw a te r w el z u i­ v e re n ) h o e ft v an die o m s ta n d ig h e id geen v o o rd e e l te p lu k k e n . E n d a n n o g d it: d e w e rk in g v an de w et h o u d t d rie m ijl u it d e N o o rd z e e k u st nog n ie t o p . O o k w ie zijn afv al in volle zee, b in n e n een n o g v ast te stellen a fs ta n d u it de k u st, o v e rb o o rd wil z e tte n zal d a a rv o o r a a n d e m in is te r v e rg u n n in g m o e te n v ra g e n ; v o o r z o v e r de sto ffen d ie m e n kw ijt w il te n m in s te v a n u it N e ­ d e rla n d o f via N e d e rla n d w o rd e n a a n ­ g ev o e rd . O o k in d eze g ev allen z u llen a a n een ev e n tu e le v e rg u n n in g v o o rw a a rd e n g e ­ k o p p e ld w o rd en . W ie doet wat? D e regel d a t h e t rijk z e g g e n sc h a p h e e ft o v e r d e rijk sw a te re n en d e g e d e p u te e r­ d en o v e r de rest v an o n s o p p e rv la k te w a ­ te r is een u itg a n g sp u n t. H e t g eeft slech ts a a n w ie in e e rste e n in la a tste in s ta n tie v e ra n tw o o rd e lijk is. In d e p ra k tijk k an v a n d eze regel n a a r b e h o e fte w o rd e n a f ­ g ew ek en . D e m in is te r v an V e rk e e r e n W a ­ te r s ta a t k a n d e b e v o e g d h e id om v e rg u n ­ n in g en te g even (o f te w e ig eren ) v o o r h av e n s o v e rd ra g e n a a n g e m e e n te n o f h a ­ v e n sc h a p p e n d ie d eze h a v e n s b e h e re n . B o v en d ien , e n d a t zal veel v a k e r v o o r­ k o m e n , k a n h e t p ro v in c ie b e s tu u r zijn b e ­ v o e g d h e d e n o v e rd ra g e n a a n b e stu re n v a n

35

a n d e re o p e n b a re lic h a m e n — b ijv o o r­ b e eld a a n g e m e e n te n , w a te rs c h a p p e n o f „ z u iv e rin g s sc h a p p e n ” — d ie d e k w a li­ te it van h et w a te r o n d e r h u n h o e d e krijgen. E n z o a ls d e m in is te r v an V e rk e e r en W a te rs ta a t in b e stu u rsm a a tre g e le n de p ra k tisc h e u itw e rk in g v an d e w et v o o r h e t rijk s w a te r n e e rle g t, zo m o e te n p ro ­ v in c ia le s ta te n d eze m a te rie v o o r h u n g e­ b ied n a d e r re g elen . D eze re g elin g en m o e ­ te n d o o r d e m in is te r g o e d g e k e u rd w o r­ d en. H e t b lijk t w el d a t b ew u st een so ep ele o p ­ zet is g e k o zen . W ie de b e strijd in g van d e v e ro n tre in ig in g te r h a n d n e e m t, kan v an stre e k to t stre e k ste rk v e rsch illen . H e t k a n de p ro v in c ie zijn o f een g e m e e n te , h et kan een g ro o t w a te rs c h a p zijn (zoals in N o o rd en Z u id -H o lla n d h e t h o o g h e e m ­ ra a d s c h a p R ijn lan d o f in N o o rd -B ra b a n t h et w a te rs c h a p D e D o m m e l) o f een v o o r d it doel in h et leven g e ro e p e n zu iv e rin g s­ sc h ap . H et g a a t e r m a a r o m d a t d e b e ­ strijd in g v an h e t w a te rb e d e r f p ra k tisc h in zijn w e rk g a a t. D a a rv o o r is n ie t n o d ig d a t alles v a n u it D en H a a g g ereg e ld w o rd t. E e n d o e ltre ffe n d e a a n p a k e ist ju ist een g ro n d ig e k e n n is v an d e p la a tse lijk e p ro ­ b lem en . E en d o e ltre ffe n d e a a n p a k eist e c h te r o o k d a t m e n reg io n a a l een flin k g eb ied b estrijk t. D a t is n o d ig o m d a t d e w a te rh u ish o u d in g v a a k o v e r b e tre k k e lijk g ro te a fs ta n d d ire c te s a m e n h a n g v e rto o n t. M a a r o o k o m d a t m e n d e k ra c h te n n ie t m ag v e rs n ip p e re n e n sle c h ts een „zu iv e rin g sv e rb o n d ” v a n en ig e b e te k e n is zich v a n een d esk u n d ig a p p a ra a t k an v o o r­ zien. O n d a n k s d eze ro y ale m o g e lijk h e id v o o r een eigen, re g io n a le a a n p a k ziet m en de to u w tje s te n slo tte to c h w ee r sa m e n k o m e n bij de m in is te r v an V e rk e e r en W a te r­ sta a t. H ij h eeft im m ers n iet alle e n z o rg v o o r de k w a lite it v an d e rijk sw a te re n (z e e a rm e n , g ro te riv iere n , IJ sse lm e e r en g ro te rijk sk a n a le n ) m a a r hij m o e t o o k a k k o o rd g a a n m et d e p ro v in c ia le re g e ­ lin g en o p d it gebied.

A lles volgen s plan H e t is de b ed o e lin g d a t alle in sta n tie s die z o rg d ra g e n v o o r d e k w a lite it v an h et w a te r v o o r h u n g eb ied een zu iv erin g sp la n m a k e n e n d it v erv o lg en s, te b e g in ­ n en m e t d e m eest u rg e n te v o o rz ie n in g e n , u itv o e re n . D eze re g io n a le z u iv e rin g sp la n n e n m o e ­ te n in ee n p ro v in c ia a l p la n g e b u n d e ld w o rd e n . D e o p te lso m v a n al d eze r e ­ g io n a le en p ro v in c ia le p la n n e n v o o r de g ro te rijk sw a te re n zal zijn een b estrijd in g sp la n v o o r h e t h e le lan d . D e m in is te r is b o v e n d ie n w ettelijk v e r­ p lic h t elk e v ijf ja a r een in d ic a tie f m e e r­ ja r e n p ro g ra m m a v a st te stellen . H ij d o e t d a t in o v e rle g m e t zijn c o lle g a v a n S o ­ c ia le Z a k e n . In d a t „ ric h tin g g e v e n d e p ro g r a m m a ” s ta a t w elk e p ro je c te n m en d e k o m e n d e v ijf ja a r w il a a n p a k k e n . M e t z o ’n p la n ­ m atig e, g e b u n d e ld e a a n p a k m o e t v e rd e re v e rv u ilin g v o o rk o m e n w o rd e n en b e s ta a n ­ d e a c h te rs ta n d w o rd e n w eg g e w e rk t.

36

D a t is, o m d a t d e z a a k d o o r de sn elle g ro ei van b ev o lk in g en in d u strie o p veel p la a tse n u it de h a n d is g e lo p e n , een k a r ­ wei d a t vele ja re n zal d u re n en m ilja r­ d en g a a t k o sten .

I) doet niet genoeg! E r is bij d it a lles een sto k a c h te r de d e u r o m w a te rb e h e e rd e rs a a n te sp o re n d ie h e t e r een b ee tje bij la te n z itten . A a n w a te rb e h e e rd e rs d ie h u n ta a k n iet h e lem a al serieu s n e m e n , k a n n a m e lijk o p g ro n d v an d e w et een v e rk la rin g v an o n g e n o e g z a a m h e id u itg e re ik t w o rd e n . D e w a te rb e h e e rd e r w o rd t d a n in g e b re k e g e ­ steld. D it g e b e u rt o p v e rz o e k v a n een n a b u rig e w a te rb e h e e rd e r die in zijn g e b ie d d e n a ­ d elig e gevo lg en o n d e rv in d t. D e v e rk la rin g w o rd t u itg e re ik t d o o r g e ­ d e p u te e rd e n van d e p ro v in c ie o f — als h e t om lo zin g op rijk sw a te r g a a t — d o o r d e m in is te r v a n V e rk e e r en W a te rsta a t. T o t g o e d b e g rip : een v e rk la rin g v an o n g e n o e g z a a m h e id w o rd t d u s n ie t u it­ g e re ik t a an een g e m e e n te o f a a n een in ­ d u strie die a fv a lw a te r lo o st, m a a r a a n de v e ra n tw o o rd e lijk e w a te rb e h e e rd e r v a n w ie m en v in d t d a t hij o n v o ld o e n d e te g en de v e rv u ilin g o n d e rn e e m t. E e n v e rk la rin g v an o n g e n o e g z a a m h e id is g een v rijb lij­ v en d e w a a rsc h u w in g . E r zit e en h e ffin g a a n v a st d ie de w a te r­ b e h e e rd e r m o e t p rik k e le n to t g ro te r a c ­ tiv iteit. In de p ra k tijk z u lle n zo v eel p la n n e n teg elijk o p ta fe l k o m e n , d a t h et m e e r k o p z o rg en zal g ev e n te b eslissen w ie bij d e a ltijd b e p e rk te te c h n isc h e en fin a n ­ c iële m o g e lijk h e d e n h e t eerst a a n b o d m oet kom en. H e t ziet e r d a a ro m n a a r uit d a t de v e r­ k la rin g v a n o n g e n o e g z a a m h e id een th e o ­ re tisc h e m o g e lijk h e id zal blijven. A an w ie betalen? In veel g ev allen z u lle n p a rtic u lie re n e n k le in e b e d rijv e n h u n a fv a lw a te r n iet re c h tstre e k s lo z e n , m a a r via een rio o l­ stelsel v a n e e n g e m e e n te . D e w a te rb e ­ h e e rd e r k a n in z u lk e g ev a lle n de g e ­ m e e n te v o o r d e k o sten a a n sla a n , m a a r k a n d e h e ffin g o o k re c h tstre e k s in c a s­ se re n v an d e g e n e n d ie o p de rio le rin g zijn a a n g e slo te n . G ro te in d u strie ë n o f w o n in g e n en b e d rijv e n die n iet o p de g e m e e n te lijk e rio le rin g zijn a a n g e slo te n , z u lle n steed s re c h tstre e k s a a n de w a te r­ b e h e e rd e r m o e te n b e ta le n . D e h e ffin g e n w o rd e n g e ïn d d o o r h e t rijk v o o r rijk sw a te re n e n d o o r d e p ro v in c ie v o o r h e t o v erig e w a te r, a lw e e r v o o r z o ­ v e r d e p ro v in c ie deze b e v o eg d h eid n iet u it h a n d e n h e e ft g eg ev en . In h et a lg e ­ m e e n zal h e t w el z o zijn d a t d e in s ta n tie d ie v e rg u n n in g e n g e e ft v o o r h e t lo zen v a n vu il o o k z e lf h e t g e ld zal in c a sse re n . E e n g e m e e n te k a n d e k o ste n n a tu u rlijk v e rh a le n o p de e ig e n a a rs v a n h u iz e n en b e d rijv e n die o p d e rio le rin g zijn a a n ­ g e slo ten . In b eg in sel k o m e n d e v e rv u ile rs — g e ­ m e e n te n , in d u s trie ë n — z e lf in a a n m e r­ k in g o m h u n a fv a lw a te r te z u iv eren .

M a a r d ie ta a k k a n ais d a t b e te r u it­ k o m t o o k a a n a n d e re n to e b e d e e ld w o r­ d e n (w a te rsc h a p p e n , z u iv e rin g ssc h a p p e n , a n d e re o p e n b a re lic h a m e n ). N a a rm a te d e z u iv e rin g sta a k een g ro te r g eb ied o m v a t zal h e t b e te r lu k k e n de k o ste n v an zu iv e rin g zo o m te slaan d at to ev a llig e o m s ta n d ig h e d e n n iet to t al te g ro te la ste n v e rsc h ille n le id e n . M en zal n ie t o p een p a a r g u ld e n p e r een h e id n a u w k e u rig o v e ra l h e tz e lfd e la s te n n iv e a u k u n n e n a a n h o u d e n , m a a r h e t is to c h wel d eg elijk d e b ed o e lin g u itsc h ie te rs te v o o r­ k o m e n . V a n d a a r o o k d a t in b ijzo n d ere g e v allen een b e ro e p g e d a a n k a n w o rd en op ’s rijk s s c h a tk ist o m bij te sp rin g en bij de b o u w v a n z u iv e rin g sin stallaties.

H effen m e, mate D e w a te rb e h e e rd e r die een v an o u d sh e r „ v u il b e d rijf” (b ijv o o rb e e ld een p a p ie r­ fa b rie k , een le e rlo o ie rij) o p d ra c h t g e e ft h e t a fv a lw a te r te z u iv e re n , zal a a n de k o ste n d ie d a t m e t zic h b re n g t n iet v o o r­ bij m o g e n g a a n . A ls d e la ste n o n e v e n re d ig o p lo p en , k u n n e n zu lk e b e d rijv e n sch a d e v e rg o e d in g k rijg en . D a a rv o o r m o e te n ze bij d e w a­ te rb e h e e rd e r zijn d ie d e v e rp lic h tin g h e e ft o p g eleg d . D ez e m o e t de k o sten v a n z o ’n sc h a d e v e rg o e d in g o v e r h e t to ta a l v an zijn h e ffin g e n u itsm eren . W o rd e n de h e ffin g e n te h o o g , d a n k a n de w a te r­ b e h e e rd e r o p zijn b e u rt bij d e rijk so v e r­ h e id a a n k lo p p e n . I n h e t u ite rste g ev a l k a n m e n z e e r vuile in d u s trie ë n g een v erg u n n in g m e e r geven o m a fv a l te lo z e n , als zu iv erin g — om e c o n o m isc h e o f a n d e re re d e n e n — o n ­ b e g o n n e n w e rk z o u zijn. D a t b e te k e n t: slu itin g o f v e rh u iz in g . O o k in z o ’n situ a tie k a n een b e d rijf sc h a d e ­ v erg o e d in g v ra g e n bij d e in s ta n tie d ie de v e rg u n n in g in tre k t. D e z e sc h a d e v e rg o e ­ d in g w o rd t e v e n e e n s to t d e k o ste n van w a te rz u iv e rin g g e re k e n d . Z o d o e n d e kan e en w a te rb e h e e rd e r d ie o n e v e n re d ig be­ la s t w o rd t, o o k in d eze g ev a llen bij het rijk te re c h t. A an n ie u w e in d u s trie ë n , d ie bij d e keus v an h u n v estig in g sp la a ts p ro en c o n tra k u n n e n o v e rz ie n , z al g e en su b sid ie ge­ g ev en w o rd e n in d e k o ste n v a n w a te r­ zu iv e rin g . M et u itz o n d e rin g v an de m o ­ g e lijk h e id d a t E c o n o m isc h e Z a k e n bij­ sp rin g t in g e v a lle n d a t m en in d u s trie ­ v estig ing h o e d a n o o k in de h a n d wil w erk e n . H o e vuiler h oe duurder D e v e rv u ile r b e ta a lt z o la n g hij vuil loost n a a r d e v e rv u ilin g d ie hij a a n ric h t. D a a r ­ bij is v o o r lo zin g o p rijk sw a te re n d o o r­ sla g g e v e n d h o e s te rk d e v e ro n tre in ig in g een a a n sla g d o e t o p d e z u u rs to f in h et w a te r. A n d e re z u iv e rin g sin sta n tie s k u n ­ n e n d e h o o g te v a n de h e ffin g v a n de w e rk elijk e z u iv e rin g sk o ste n a f la te n h a n ­ gen. J e k u n t o o k ze g g en : „ H e t rijk sla a t a a n , d e a n d e re n sla a n o m ” . W ij sc h re v e n a l: w a te r h e e ft een ze k e r z e lfre in ig e n d v e rm o g e n . H e t b re e k t een h o e v e e lh e id v u il a f w a a rv a n je n ie ts te ru g ziet. D a a rb ij is veel z u u rs to f n o d ig . B e ­

slissend v o o r d e o m v an g v a n d e v e r­ v u iling is d u s in w elk e m a te h e t vuil een a an slag d o e t o p d e b esc h ik b a re z u u r­ sto f. D e h o ev eelh eid a fv a lw a te r d ru k t m en u it in in w o n e re q u iv a le n te n . O n d e r in w o n e r-e q u iv a le n t w o rd t v e rs ta a n de g e ­ m id d eld e a a n sla g o p d e z u u rs to f d o o r h e t a fv a lw a te r v a n éé n in w o n e r g e d u re n d e één e tm a a l. Je z o u k u n n e n zeg g en : de g e m id d eld e w a te rv e rv u ilin g p e r in w o n e r p e r dag. M en h o u d t v o o r deze v e rv u ilin g sm a at in te rn a tio n a a l g ew o o n lijk een v ast g etal aan. H o ev e e lh e d e n a fv a lw a te r v a n w o o n g e ­ b ied en en v an in d u strie ë n k u n n e n z o ­ d o e n d e m e t d ezelfd e m a a t g e m e ten w o r­ d en d o o r ze in in w o n e r-e q u iv a le n te n u it te d ru k k e n . D e h e ffin g die d e w et m o gelijk m a a k t k an d a n p e r in w o n e re q u iv a le n t p e r ja a r w o rd e n opg eleg d . E r is w einig v erb e e ld in g v o o r n o d ig om te b eg rijp en d a t h e t in de p ra k tijk v aak in g ew ik k eld is d e in d u strië le w a te rv e r­ v u ilin g n a u w k e u rig in in w o n e re q u iv a ­ le n te n te b ecijferen . H e t w erk en m et in w o n e r-e q u iv a le n te n h e e ft n a tu u rlijk alleen z in als h e t om a fv a lsto ffe n g a a t die z u u rs to f v e rb ru ik e n . Bij de v erv u ilin g m e t a n d e re sto ffe n k an m e n de h e ffin g v o o r de w a te rz u iv e rin g n a a r g ew ich t v aststellen . H e t is e c h te r d e b ed o e lin g d a t h e t rijk v o o rlo p ig alle e n h e ffin g e n z al o p le g g e n v o o r z u u rs to fb in d e n d e a fv a lsto ffe n . D e h e ffin g op lo zin g van a n d e re sto ffe n w o rd t de ee rste tijd nog b u ite n b e sc h o u ­ w ing g elaten . D e kosten om slaan V o o r a n d e re w a te rb e h e e rd e rs d a n h e t rijk is geen h e ffin g p e r in w o n e r-e q u iv a le n t v o o rg esch rev en . Zij k u n n e n de h e ffin g a f la te n h a n g e n v a n h o e v e elh eid o f sa ­ m e n stellin g v an h e t a fv a lw a te r, o f v an b eid e fa c to re n . D eze w a te rb e h e e rd e rs h e b ­ ben bij h e t o p leg g en v a n h e ffin g e n d u s m e e r a rm sla g d a n h e t rijk. D e b ed o e lin g d a a rv a n is h e t d eze z u i­ v e ra a rs m o g elijk te m a k e n d e a a n sla g te la te n a fh a n g e n v an de w erk e lijk e k o ste n die zij m a k e n . D e g e m e e n te n d ie h u n h e ffin g a a n de in g eze ten en d o o rb e re k e n e n h o ev en n iet p e r se m et in w o n e r-e q u iv a le n te n te w e r­ ken. D ie k u n n e n v o o r h e t g e m a k een v ast b e d ra g p e r w o o n ru im te re k e n e n . H e tz e lfd e g e ld t v o o r k lein e b e d rijfje s d ie slech ts w einig v e rv u ilin g v e ro o rz a k e n . Altijd m et advies D e m in is te r en d e g e d e p u te e rd e n v an de p ro v in cies, die b eid en sle u te lp o sitie s in ­ n em en , k rijg en bij h u n w e rk de steu n v an ad v iseu rs. D a t w o rd t in d e w et g e ­ regeld. E lk e p ro v in c ie m o et, zo h e b b e n w e g e­ zien, d e zo rg v o o r de w a te rk w a lite it in een v e ro rd e n in g v astleg g en . In z o ’n v e r­ o rd e n in g m o e t o o k staan d a t e r een c o m ­ m issie v a n ad v ies e n b ijsta n d k o m t o m g e d e p u te e rd e n ra a d te v e rs c h a ffe n . D e m in is te r k rijg t al v o o r allerlei o n d e r­

S. en W. — 38e ja a rg a n g no. 2 — 1971

d e le n v a n zijn w e rk ad v ies v a n een o n ­ a fh a n k e lijk co lleg e: d e R a a d v o o r de W a te rsta a t. D eze ra a d k e n t v e rsch e id e n e co m m issies v o o r sp e c ia le o n d e rw e rp e n . M e t h e t o o g o p d e z o rg v o o r d e w a te r­ k w a liteit is e e n n ie u w e c o m m issie to e ­ g ev o eg d : d e co m m issie v o o r de w a te r­ v e ro n tre in ig in g , d ie m e n m issch ien m a a r b e te r de co m m issie te g e n d e w a te rv e ro n t­ rein ig in g h a d k u n n e n n o e m e n . V ia deze a d v ie sin sta n tie s w o rd t h e t o n d e r m e e r m o g elijk de stem te h o re n v an h e t b e­ d rijfslev en , d a t h o g e re k e n in g e n g e p re ­ s e n te e rd k rijg t e n deze n a tu u rlijk als h et m o g elijk is d o o r z al stu re n . M en zal m et de g e d a c h te v e rtro u w d m o e te n r a ­ ken d a t d e p rijs v a n d e w a te rz u iv e rin g bij d e n o rm a le p ro d u k tie k o s te n h o o rt. D c vakm an erbij D e strijd te g e n d e w a te rv e ro n tre in ig in g is n ie t a lle e n een z a a k v a n v e ro rd e n in g e n e n h e ffin g e n . H e t is v o o ra l o o k een te c h n isc h p ro b le e m d a t g esp e cia lise e rd e d e sk u n d ig h e id v ra a g t. V a n d a a r d a t d e w et n a d ru k k e lijk H e t R ijk sin s titu u t v o o r d e Z u iv e rin g v an A f­ v a lw a te r (R 1Z A ) n o e m t. D e d e sk u n d ig e n v a n d it in s titu u t, o n d e rd e e l v an R ijk s­ w a te rs ta a t, k u n n e n een stu k e rv a rin g en v a k m a n s c h a p in b re n g e n bij de u itv o e rin g v a n d e e n o rm e z u iv e rin g sta a k . H e t is n ie t de b ed o e lin g d a t e lk e w a te rb e h e e rd e r h et a lle m a a l n o g e en s z elf g a a t u itv in d e n . V a n d a a r d a t d e w e t de p ro v in c ie s v o o r­ sc h rijft d a t o p c h e m isc h e n te c h n isc h g e­ b ie d sa m e n g e w e rk t m o e t w o rd e n e n d a a r ­ bij h e t R IZ A n o e m t als in s ta n tie die w a ­ te rb e h e e rd e rs m e t ra a d en d a a d terz ijd e k a n sta a n . H e t R IZ A zal tro u w e n s h a a s t v a n z e lfsp e k e n d bij h e t m a k e n v an b estrijd in g s p la n n e n b e tro k k e n w o rd e n . E r is n o g ie m a n d d ie in de w et elk o g en b lik g e n o e m d w o rd t als h et v e rg u n ­ n in g e n b e le id te r sp ra k e k o m t. D a t is de In s p e c te u r v a n d e V o lk sg e z o n d h e id , b e ­ la s t m e t h e t to e z ic h t o p d e h y g ië n e v a n h e t m ilieu . H e t b e h o e ft geen u itleg d a t de z o rg v o o r d e k w a lite it v an h e t w a te r v o o ra l o o k h e t m in iste rie v a n S o ciale Z a k e n en V o lk sg e z o n d h e id te r h a rte g a a t. N ie t v o o r n ie ts is d e w e t b e h a lv e d o o r d e m in is te r v an V e rk e e r en W a te rs ta a t o o k o n d e rte k e n d d o o r d e s ta a tss e c re ta ris v a n S o ciale Z a k e n e n V o lk sg e z o n d h e id . A ls v e rg u n n in g e n w o rd e n v e rle e n d om a fv a lw a te r te lo ze n o f als z u lk e v e rg u n ­ n in g e n w o rd e n g e w eig erd , gew ijzig d o f in g e tro k k e n m o e t d e in s p e c te u r v a n d e v o lk s g e z o n d h e id d a a rv a n altijd o fficie el o p d e h o o g te g e steld w o rd e n . H ij k a n , als hij h e t n o d ig v in d t n e t als a lle d ire ctb e la n g h e b b e n d e n (g e m e e n te n , fa b rie k e n , w a te rs c h a p p e n ) te g e n z o ’n b eslissin g in b e ro e p g aa n . G a a t h e t o m een beslissin g v a n lag ere in sta n tie s, d a n k a n m e n m e t zijn b e ­ z w a re n e e rs t bij g e d e p u te e rd e n te re c h t, g a a t h e t o m een beslissin g v a n g e d e p u ­ te e rd e n z e lf o f v an d e m in iste r, d a n m o et m en m et zijn k la c h te n bij d e K ro o n zijn (d a t w il zeg g en : bij d e re g erin g , d ie z ic h d an e e rs t d o o r de R a a d v o o r d e W a te r­ sta a t e n v e rv o lg e n s o o k n o g d o o r de R a a d v a n S ta te la a t ad v ise re n ).

Z o zuiver m ogelijk D e w et b ie d t, z o a ls m en m e rk t een w a ­ te rd ic h t sy ste em o m h e t p ro b le e m v a n de v e rv u ilin g o v e r d e h ele linie a a n te p a k ­ k en e n g e le id e lijk d e b a a s te w o rd e n , al zal h et n a a r m en a a n n e e m t n o g v ijf­ tien ja a r d u re n v o o r d e situ a tie in het h ele la n d b ev re d ig e n d is. E en b e v re d i­ g e n d e situ a tie . . . w a t wil d a t z e g g en ? D e m in is te r h e e ft d a a ro v e r in d e T w e e d e K a m e r g ezeg d : O n s u itg a n g sp u n t is d at e r zo w einig m o g e lijk v e rv u ilin g m o et o v erb lijv e n . W at in d e p ra k tijk to e la a t­ b a a r is, is n ie t in een a lg e m e n e regel vast te leggen. O n s b eleid m o e t g e ric h t zijn o p d e h o o g st m o g elijk e zu iv erin g sg ra a d . D a t zal n o o it 100 p et zijn. D a t h o e ft o o k n iet. M a a r h et m o e t wel een v o lstre k t a a n v a a rd b a r e z u iv e rin g sg ra a d zijn, w a a rb ij d e b e la n g e n v a n de re c re a tie , de v isserij, d e la n d b o u w , d e in d u s trie en h e t d rin k w a te r v o ld o e n d e veilig zijn. Je z o u k u n n e n zeg g en : h e t w a te r m o et zo z u iv e r zijn , d a t v issen en m en sen er veilig in k u n n e n z w e m m e n , d a t p la n te n e n d ie re n h e t z o n d e r b e z w a a r k u n n e n d rin k e n en d a t je e r b e ta a lb a a r le id in g ­ w a te r v an k u n t m a k e n d a t g een b ijsm a a k v e rto o n t. H e t w e rp e n v a n a fv a l en a n d e r vuil in slo ten , singels en g ra c h te n w o rd t b e ­ stre d e n d o o r p ro v in c ia le o f g e m ee n telijk e v ero rd e n in g e n . M et d it so o rt v e ro n tre in ig in g h o u d t de W et O p d e V e ro n tre in ig in g O p p e rv la k te ­ w a te re n zich n ie t bezig. D ez e p ro v in c ia le en g e m e e n telijk e v e r­ o rd e n in g e n zijn n iet u n ifo rm g e fo rm u ­ lee rd . D a t k a n o o k m o eilijk o m d a t de w ijze v an v e rv u ilin g en d e m a te w a a rin dit op zoveel v e rsc h ille n d e p la a tse n ge­ b e u rt, een g e m e e n sc h a p p e lijk e p ro v in c ia ­ le en g e m e e n te lijk e w etg ev ing o p dit p u n t n au w elijk s to e sta a t. B estrijd in g v a n w a te rv e ro n tre in ig in g is n iet a lle e n een n a tio n a le z a a k . Z ij k an p as g o ed g e b e u re n als e r in te rn a tio n a le sa m e n w e rk in g b e sta a t. O p v e rsch illen d e m a n ie re n h e b b e n d e E u ro p e se la n d e n e l­ k a a r o p dit p u n t re ed s g e v o n d e n . N e d e rla n d p ra a t b ijv o o rb e e ld m et D u its­ la n d o v e r d e g re n s w a te re n in d e z o g e ­ n a a m d e p e rm a n e n te N e d e rla n d s -D u its e G re n sw a te rc o m m issie . D e o ev erstatcn v an de Rijn h e b b e n zich v e ren ig d in een In te rn a tio n a le co m m issie te r b e sch erm in g v a n d e R ijn teg e n v e ro n tre in ig in g . D ez e c o m m issie, d ie in 1950 sta rtte m et h a a r w e rk z a a m h e d e n , b re n g t ja a rlijk s een r a p p o r t uit. D a n b e sta a n e r in E u ro p a nog in te r­ n a tio n a le c o m m issies v o o r b e sch erm in g v an d e B o d e n se e , d e M o ezel, d e S a a r, d e R h ô n e en d e D o n a u . T e n slo tte m o e t o o k d e zee b e sc h e rm d w o rd e n tegen v erv u ilin g . W a t d e N o o r d ­ ze e b e tre ft h e e ft m en een b eg in g e m a a k t d o o r in 1969 h e t V e rd ra g v an B o n n te a a n v a a rd e n . D e la n d e n d ie a a n d e N o o rd z e e g re n z e n h e b b e n z ich in dit v e rd ra g v e rb o n d e n o m m e t n a m e olielo zin g en in d e N o o rd z e e o p te sp o re n en te b e strijd en .

37

G R O TE

EN K L E IN E H A N D E L S V A A R T

V erklaring van Staatssecretaris M . J. K eyzer over M aatregelen m et betrekking tot d e G rote en K leine H andelsvaart, af ge­ legd in de T w eed e K am er der Staten-G eneraal bij de behandeling van de begroting 1971 van het M inisterie van Verkeer en W aterstaat, o p 2 decem ber 1970.

GROTE VAART ln m ei 1967 v e rle e n d e d e K o n in k lijk e .N e d e rla n d s c h e R e e d e rsv e re e n ig in g aan d e h e e r O y e v a a r o p d ra c h t, een o n d e rz o e k in te stellen n a a r d e p o sitie v an de N e d e rla n d s e k o o p v a a rd ij. D eze o p d ra c h t re s u lte e rd e v e rled en ja a r in d e p u b lik a tie v an h et ra p p o rt „ D e N e d e rla n d s c h e K o o p v a a rd ij” - 1968, h e t zg n . „ R a p p o rt O y e v a a r” , d a t zich in h e t b ijz o n d e r m et d e g ro te h a n d e ls v a a rt bezig h ield . D it ra p p o r t k o m t to t d e c o n c lu sie , d a t d e s c h e e p v a a rt o v e r de g eh ele w e re ld in een sta d iu m van e c o n o m isc h e e n te c h n o ­ lo g isch e re v o lu tie v e rk e e rt, w a a ru it a lg e ­ h ele s tru c tu u rv e ra n d e rin g e n v o o rt­ k o m e n . T ev en s c o n s ta te e rt h e t ra p p o rt, d a t d e N e d e rla n d s e k o o p v a a rd ij in h et a c h te r o n s lig g en d e d e c e n n iu m g e en e n ­ kele groei v e rto o n d e , in te g e n ste llin g to t de k o o p v a a rd ijv lo te n van d e m e e ste a n ­ d e re m a ritie m e la n d e n . D e b etek e n is v a n h etg e e n n a a r v o re n is g e k o m e n re d e rs o n d e rk e n d , h e tg e e n leg, zow el o n d e rlin g als n e m e rso rg a n isa tie s.

u it d it ra p p o r t w erd d o o r de le id d e to t o v e r­ m e t d e w e rk ­

D it o v erleg a a n g a a n d e e v en tu e e l te n e ­ m e n m a a tre g e le n le id d e to t d e co n c lu sie , d a t een alg eh e le h e rs tru c tu re rin g en m o d e rn ise rin g v an d e N e d e rla n d s e k o o p ­ v aard ij n o d ig is, m a a r d o o r h et b e d rijfs­ lev en a lle e n kan w o rd e n d o o rg e v o e rd in ­ d ien de o v e rh e id d a a rb ij en ig e ste u n v e r­ leen t. In v e rb a n d h ie rm e d e w e rd e n o p m ijn v erz o e k in een b rie f m e t to e lic h ­ te n d e n o ta o p het „ R a p p o rt O y e v a a r ' en een d a a ro p v o lg e n d e b rie f v erg e z e ld v an e en a a n v u lle n d S o ciaal R a p p o rt d o o r h et g e z a m e n lijk e b e d rijfsle v en c o n c re te v e rz o e k e n o m o v e rh e id sste u n a a n mij g e d a a n . H e t b ed rijfsle v e n h a d in tu sse n z e lf o .a. reed s en ig e in g rijp e n d e fu sies o f a n d e re sa m e n w e rk in g sv o rm e n d o o r­ g e v o e rd .

KLEINE H A N D E LS V A A R T D e N e d e rla n d s e k leine h a n d e ls v a a rt k e n d e n a d e tw e e d e w e re ld o o rlo g e e n p e rio d e v a n b lo ei, m a a r v e rto o n t sed e rt h e t e in d e v an d e v ijftig e r ja re n een u it­ g e sp ro k e n s ta g n a tie . D eze o n g u n stig e o n t­ w ik k elin g w e rd a a n le id in g in se p te m b e r 1967 een w e rk g ro e p in h et leven te r o e ­ p en , d ie to t ta a k h a d een o n d e rz o e k in te stellen n a a r d e fin a n c ie e l-e c o n o m isc h e p o sitie v a n d e N e d e rla n s e k le in e h a n ­ d e ls v a a rt e n a a n b e v e lin g e n o p te stellen v o o r e v e n tu e le m a a tre g e le n v an b e d rijfs­ lev en en o v e rh e id to t v e rb e te rin g d a a r­ v a n . D e z e w e rk g ro e p b ra c h t in se p te m b e r 1969 ra p p o r t uit. U it d it ra p p o r t k o m t n a a r v o re n , d a t d e stijg en d e k o ste n (vnl. lo o n k o s te n ), w a a r ­ te g e n o v e r als g ev o lg v an d e in te rn a tio ­ n a le c o n c u rre n tie sle c h ts o n re g e lm a tig e ,

38

sp ro n g sg e w ijz e e n re la tie f g e rin g e v ra c h t­ p rijsv e rh o g in g e n sta a n , de e x p lo ita tie m a rg e s in d e k lein e h a n d e ls v a a rt d u s ­ d a n ig zijn g a a n b e p e rk e n d a t slech ts m o d e rn e b e d rijv en v a n een z e k e re o m ­ v a n g de to e k o m st m e t enig o p tim ism e te g e m o e t k u n n e n zien. A an d ez e la a ts t­ g e n o e m d e v o o rw a a rd e n v o ld o e t een zeer g ro o t deel v a n d e N e d e rla n d s e k lein e h a n d e ls v a a rt en d an d e n k ik v o o ra l, z o als o o k in d it H u is g iste re n n a a r v o re n is g e k o m e n , a a n d e G ro n in g e r k u stv a a rt — o p d it o g e n b lik e c h te r a lle rm in st. Bij h e t u itb lijv en v a n p a sse n d e o v e r­ h e id s m a a tre g e le n te r o n d e rs te u n in g van h e rs tru c tu re rin g en m o d e rn ise rin g en te r b e v o rd e rin g v an e e n b e te r b e d rijfsk lim a a t z o u een a b so lu te e n re la tie v e a c h ­ te ru itg a n g v an de N e d e rla n d s e k o o p v a a r­ dij en d a a rm e d e een g evoelig v erlies v o o r d e N e d e rla n d s e e c o n o m ie d re ig e n e n o o k m et n a m e d e zgn. d isp a tc h fu n c tie v an N e d e rla n d in g e v a a r k o m en . D e N e d e rla n d s e z e e sc h e e p v a a rt d ro e g in 1968, b e p a a ld g een g u n stig ja a r v o o r d e k o o p v a a rd ij, een b e d ra g van ƒ 2 4 0 0 m il­ jo e n bij in d e e x p o rt v an v e rv o e rs­ d ie n ste n , w elk e e x p o rt in to ta a l in g e ­ n o e m d ja a r b ijn a 5 m ilja rd g u ld e n b e ­ liep en sin d sd ie n n o g a a n z ie n lijk is to e ­ g e n o m e n . D e b ijd ra g e v a n alle v e rv o e rta k k e n b e d ra a g t o n g e v e e r V; g e d ee lte v an h et N e d e rla n d s e e x p o rtp a k k e t. N iet a lle e n z o u z o n d e r o v e rh e id sm a a tre g e le n d it b e la n g rijk e a a n d e e l in de e x p o rt e r n ­ stig in g e v a a r k o m e n , o p d en d u u r zo u d e N e d e rla n d s e v lag in h et b u ite n la n d to t een z e ld z a m e v e rsc h ijn in g k u n n e n g a a n w o rd e n . D a a rm e e z o u een e in d e k o m e n a a n o f a lth a n s een e rn s tig e in k rim p in g o p tre d e n m et b e tre k k in g to t een e e u w e n o u d e N e ­ d e rla n d se a c tiv ite it, d ie n ie t a lle e n o n z e p o sitie in d e w e re ld zo z e e r h e e ft b e v o rd e rd en o n z e n a tio n a le e c o n o m ie in h e t a lg e m e e n ste rk h e e ft g e stim u le e rd , m a a r te v e n s g ro te in v lo e d h e e ft u itg e ­ o e fe n d o p d e g eeste lijk e in stellin g v an o n s v o lk in h e t alg em ee n . Z o a ls h ie rb o v e n en o o k re e d s in de M e m o rie v an T o e lic h tin g bij d e b e g ro ­ tin g v an d it D e p a rte m e n t v o o r h e t d ie n s t­ ja a r 1971 w e rd v e rm e ld , h e b b e n de w e rk g e v e rs- e n w e rk n e m e rso rg a n isa tie in de Z e e v a a rt d e o v e rh e id v e rz o c h t o m b e p a a ld e m a a tre g e le n o p fin a n c ie rin g s-, so c ia a l- en fisc a a l g eb ie d , a lsm e d e o m e e n a a n z ie n lijk e d e e ln a m e in d e k o sten v a n de re se a rc h . Ik b en to t de c o n c lu sie g e k o m e n d a t v o o r h et v o o rtb e s ta a n v an d e N e d e r­ la n d s e k o o p v a a rd ij — z o als g ez e g d m e t n a m e v a n zo g ro o t b e la n g v o o r o n ze n a tio n a le e c o n o m ie — v e rd e re h e r s tr u c ­ tu re rin g e n m o d e rn ise rin g v a n d e v lo o t v o o rw a a rd e is. Ik b e n v a n m e n in g d a t d a a rto e n a a st v o o ra l m a a tre g e le n v a n de zijd e v a n h et b e d rijfsle v e n z e lf o o k b e ­

p a a ld e o v e rh e id sm a a tre g e le n n o o d z a k e ­ lijk zijn , m e d e te n e in d e te v o o rk o m e n d a t m .n . n ieu w e sc h e p en o n d e r v reem d e v la g w o rd e n g e b ra c h t m e t alle n ad e le n d a a rv a n v o o r o n s lan d . Ik k a n u m e d e d e le n d a t d e v o lg en d e m a a tre g e le n z u llen w o rd e n g en o m e n : a. V e rle n in g v a n k re d ie tg a ra n tie s o n d e r d e R eg elin g B ijz o n d e r F in a n c ie rin g e n w o rd e n m o g elijk g e m a a k t. V o o r de g ro te v a a rt z u lle n d e rg e lijk e g a ra n tie s evenw el n ie t w o rd e n v e rle e n d d a n o n d e r s trin ­ g e n te p re a la b e le v o o rw a a rd e n e n in bij­ z o n d e re g ev allen . b. N a m e n s d e S ta a tsse c re ta ris v an F i­ n a n c ië n k a n ik m e d e d e le n d a t d eze de b e la s tin g in sp e c te u rs z al in s tru e re n o m te r z a k e v a n d e d o o r de sc h e e p v a a rt v o o r­ g e sta n e a fs c h rijv in g sm e th o d ie k e n een ru im s ta n d p u n t in te n em en . c. Ik h e b m ijn c o lle g a v an F in a n c ië n , d e h e e r G ra p p e rh a u s , v o o rts v e rz o c h t o f hij d e reg e lin g m e t b e tre k k in g to t de „ N ie u w e O n b e la ste R e se rv e ” , de zg. N O R , w a t k a n v e rz a c h te n . G e n o e m d e c o lle g a b e stu d e e rt d it m o m e n te e l. Ik m e rk d a a rb ij o p d a t o n g e v e e r d e h elft v a n d e N O R bij d e s c h e e p v a a rt b e ru st. d. D e z e lfd e c o lleg a zal e e n a a n p a ssin g v o o rb e re id e n v a n d e b e sta a n d e fo rfa ta ire re g e lin g e n m e t b e tre k k in g to t h et b e la s tb a re in k o m e n v a n zee v a re n d e n . S e d e rt 1962 w as h ie rin g een w ijziging m ee r g e b ra c h t. e. A a n m a ritie m e re s e a rc h , in f o rm a tie ­ v erw e rk in g e n v o o rlic h tin g zal in d e k o ­ m e n d e ja r e n in n a u w e sa m e n w e rk in g tu s ­ sen d e M in iste rie s v an V e rk e e r en W a ­ te rs ta a t, v an E c o n o m isc h e Z a k e n en v an D e fe n sie (d e K o n in k lijk e M a rin e ) b ijz o n ­ d e re a a n d a c h t w o rd e n g e sc h o n k e n . U it de b e g ro tin g v o o r 1971 b lijk t re e d s d at een b e sc h e id e n b egin h ie rm e e is g e m a a k t. H e t v erlies v o o r de N e d e rla n d s e e c o n o ­ m ie is alle e n te v o o rk o m e n in d ien het b e d rijfs k iim a a t v o o r de z e e sc h e e p v a a rt w o rd t v e rb e te rd . M e t n a m e is re s e a rc h e n in fo rm a tie v e rw e rk in g d a a rv o o r een d rin g e n d e n o o d z a a k . S c h e e p v a a rt en sc h e e p sb o u w zijn in d it v e rb a n d n au w v e rw a n te te rre in e n . f. D e w en se n v a n h e t b e d rijfs le v e n in h e t so c ia le v la k z u llen m e e r in h et a lg e m e e n d o o r de b e tro k k e n d e p a rte ­ m e n te n n a d e r w o rd e n b ezie n . M e t h e t o o g o p d e o n g u n stig e p o sitie v a n d e N e d e rla n d s e k le in e h a n d e ls v a a rt, z u lle n n a a s t d e b o v e n g e n o e m d e m a a t­ re g e le n d ie v o o r d e g e h e le N e d e rla n d s e s c h e e p v a a rt g e ld e n , sp e c ia al v o o r deze b e d rijfs ta k d e v o lg e n d e m a a tre g e le n w o rd e n g e tro ffe n , m a a tre g e le n die in het b ijz o n d e r v o o r h e t N o o rd e n , v o o r G r o ­ n in g e n v a n g ro o t b e la n g zijn. g. D o o rv o e rin g v a n ee n slo o p reg elin g v o o r k lein e h a n d e ls v a a rts c h e p e n v a n 20 j a a r e n o u d e r, a n a lo o g a a n d e san erin g s-

sio o p re g e lin g v o o r d e b in n e n v a a rt. B ij­ d ra g e n v an h et b e d rijfslev e n z u llen dus n ie t w o rd e n g e v ra a g d . E en d a a rto e strek k e n d w e tso n tw e rp zal ik n o g in de z ittin g sp e rio d e in d ien en . h. In o v erleg tu ssen d e M in iste rie s van V e rk e e r en W a te rs ta a t, v an E co n o m isch e Z a k e n en v an S ociale Z a k e n en V o lk s­ g e z o n d h e id zal een bed rijfsb e ë in d ig in g s-

regeling v o o r d e k lein e h a n d e ls v a a rt w o rd e n v o o rb e re id , o p b asis v an de nieu w e b ed rijfsb e ëin d ig in g sre g elin g van h et M in isterie v an E c o n o m isc h e Z ak en . i. D e g a ra n tie re g e lin g v o lg en s de re g e ­ ling B ijzo n d ere F in a n c ie rin g zal w o rd en to e g e p a st o p de k lein e h a n d e lsv a a rt, ev enw el o n d e r v o o rw a a rd e v a n sa m e n ­ w erk in g in g ro te r v e rb a n d . Ik zal h ie ro v e r

m et h e t b e tro k k e n o v e rle g pleg en .

b e d rijfslev en

nader

D e R eg erin g m e e n t h ie rm e e sta p p e n te h eb b en g ezet o p de w eg n a a r ee n v e r­ b e te rin g v a n d e p o sitie v an d e N e d e r­ lan d se Z e e sc h e e p v a a rt w elk e zo als ge­ zeg d zu lk een b e la n g rijk e rol v o o r o n s la n d v erv u lt.

N IE U W E ESSO-STEIGER IN S IN G A PO R E

L u c h to p n a m e van d e E sso -in sta lla tie o p C h a w a n Isla n d S in g a p o re.

M o d e r n e v o o rzie n in g e n o p d e E sso b u n ke rste ig e r.

D e n ieu w e E sso b u n k e rs te ig e r o p C h a w a n E ila n d in S in g a p o re g e e ft de m o d e rn ste fa c ilite ite n in Z .O . A zië. G e la d e n sc h ep en to t 80.00 0 to n d.w . en o n g e la d e n sch ep en to t 120.000 to n k u n n e n elk u u r v an d e d ag a an le g g e n . A lle so o rte n b u n k e ro lie zijn v o o rra d ig , d e p o m p c a p a c ite it b e d ra a g t 1000 to n p er u u r. O p C h a w a n zijn 4 a a n le g p la a ts e n .

D e b u n k e rp la a ts ligt n a a st de E s so -ra ffin a d e rij, w elke een c a p a c ite it h e eft van 8 0 .0 0 0 b a rre l p e r dag. V a n a f een „ o f f ­ sh o re ” a a n le g p la a ts w o rd t d o o r m id d el v an o n d e r zee liggende p ijp le id in g e n h et b u n k e rs ta tio n vrij g e h o u d e n v o o r ta n k e rs d ie k o m e n lossen. O p C h a w a n is d rin k w a te r b e sc h ik b a a r en h et v o lled ig e sm e e ro lie p ro g ra m m a is e r v o o rrad ig .

CP SHIPS’ C O N T A IN E R T E R M IN A L WOLFE’S COVE TE QUEBEC G EOPEND T ijd e n s de feestelijk e b ijeen k o m st h e e ft P re m ie r R o b e rt B o u ra ssa v an Q u eb ec, C P S h ip s’ eigen c o n ta in e r te rm in a l W o lfe ’s C o v e officieel g e o p e n d . P re m ie r R o b e rt B o u ra ssa ste ld e de n ie u ­ w e te rm in a l in g e b ru ik d o o r een g ro te sc h e ep sb el te lu id e n , w a a rm e e hij de k ra a n d rijv e r v an de P o rta in e r k ra a n te k e n n e n g a f d e ee rste c o n ta in e r v an d e C P A m b a s sa d o r te lossen. C P S h ip s’ C h a irm a n , de h e e r W . J. S te n a so n , v e rk la a rd e : „ D e beslissing om $ 30 m iljo en te in v estere n in h e t c o n ­ ta in e r tr a n s p o rt is tw ee ja a r g e le d e n g e­ n o m e n . C a n a d ia n P acific h e e ft h a a r ja ­ re n la n g e e rv a rin g o p h et g eb ied v an g e ïn te g re e rd v e rv o e r g e ë ffe c tu e e rd d o o r h a a r eigen te rm in a l te o n tw e rp e n en te b o u w en , die g e b a se e rd is o p een sn elle b e h a n d e lin g van de c o n ta in e rs. W o lfe ’s C o v e is h ie rm e e één v a n de b e la n g rijk ­ ste sch ak els in o n s sy steem ” . D e p a rtn e rs v a n C P S h ip s in h e t c o n ta i­ n e rv e rv o e r zijn C P R ail, C P E x p re ss en S m ith T ra n s p o r t. D eze m a a tsc h a p p ije n o n d e rh o u d e n de v e rb in d in g tu ssen h et

S. en W. — 38e jaargan g no. 2 — 1971

a c h te rla n d en Q u e b e c . V a n u it Q u eb ec o n d e rh o u d t C P S hips een w ekelijkse d ie n st n a a r T ilb u ry en R o tte rd a m . D e u itru s tin g van d e W o lfe ’s C o v e T e r­ m in a l, m e t een o p sla g c a p a c ite it van 24 0 0 c o n ta in e rs b e s ta a t u it een P o rta in e rk ra a n v a n $ 9 0 0 .0 0 0 , een T ra n s ta in e r b ru g k r a a n v o o r h e t la d e n en lo s­

sen van w ag o n s v an $ 2 7 5 .0 0 0 en d rie S tra d d le V an C a rrie rs v o o r $ 175.000. D e ee rste v an een serie v an d rie sc h e ­ pen van 16.000 td w . m e t een c a p a c i­ te it van 7 0 0 c o n ta in e rs, d e C P V o y a geur, is in m id d els m et ee n v olle lad in g c o n ta in e rs u it R o tte rd a m in W o lfe ’s C ove aangekom en.

39

N IE U W E SCHEEPSWERF J O N K E R & S TA N S TE H .l. A M B A C H T

A rtist’s im pression van de toekom stige scheepsw erf A a n leid in g O p 3 n o v e m b e r 1970 w e rd e n d e sp u islu iz e n in d e afslu itd a m a a n d e m o n d v an h e t H a rin g v lie t d o o r d e M in iste r v an V e rk e e r e n W a te rs ta a t, d rs. J. A . B a k k e r, in g e b ru ik g e n o m e n . A ls g evolg d a a rv a n tr a d e e n b e la n g rijk e w ijzig in g o p in d e ebe n v lo e d s ta n d e n o p de b e n e d e n riv ie re n v a n o n s la n d . V o o ra l h et fe it d a t de h o o g w a te rs ta n d e n in de N o o rd th a n s b e la n g ­ rijk la g e r zijn d a n v o o r d e slu itin g v an h e t H a rin g v lie t, sc h ep t v o o r de sch e e p sw e rv e n p ro b le m e n d ie te w a te rla tin g e n b e m o e i­ lijken d a n w el o n m o g e lijk m a k e n . Z o w e l n ie u w b o u w d o k k e n als re p a ra tie h e llin g e n m o e ste n d u s w o rd e n a a n g e p a st a a n de n ieu w e w a te rs ta a tk u n d ig e situ atie. Aanpak U ite r a a rd w as de n o o d z a a k o m d e sc h e e p sw e rv e n a a n te p a sse n re e d s la n g v o o rz ie n . O p 5 ju li 1965 o n tv in g h e t a rc h i­ te c te n - e n in g e n ie u rsb u re a u V a n W a a lw ijk - V a n O o ste ro m - V a n T u sse n b ro e k N .V . te V la a rd in g e n o p d ra c h t o m een stu d ie te m a k e n v a n d e n o d ig e a a n p a ss in g sw e rk e n bij de sc h e e p sw e rf J o n k e r & S ta n s N .V . in H e n d rik Id o A m b a c h t, e en e n a n d e r in n a u w o v e rle g m e t h e t b u re a u a a n p a ssin g sz a k e n v a n d e R ijk sw a te rsta a t; d e k o ste n v a n d e n o o d z a k e ­ lijke a a n p a ss in g e n w o rd e n n a m e lijk g e su b sid ie e rd d o o r h e t rijk in h et k a d e r v a n de D e lta -sc h a d e w e t. T a l v an v o o ro n tw e rp e n zijn h ie rto e g e m a a k t; zelfs w erd e rn stig o v e rw o g e n o m ee n z o g e n a a m d e „ sc h e e p s lift” te b o u ­ w e n te r v e rv a n g in g v a n d e b e sta a n d e h e llin g e n en d o k k en . U ite in d e lijk w e rd b eslo te n d e re p a ra tie h e llin g te v e rv a n g e n d o o r ee n iets ste ile re h e llin g , d ie e c h te r to c h n o g 15 m e te r la n ­ g e r zal w o rd e n . A ls g evo lg h ie rv a n m o e t een b e s ta a n d b o u w d o k v e rd w ijn e n . E e n n ie u w b o u w d o k w e rd g e p ro je c te e rd te r p la a tse v a n de tw ee a a n w e z ig e d ire c tie w o n in g e n . O o k d e h a ­ v en v a n de w e rf zal w o rd e n v e rg ro o t. U ite r a a rd w e rd e r v an m e e t a f a a n n a a r g e stre e fd o m , w a a r m o g e lijk e n v e ra n tw o o rd , o o k v e rb e te rin g e n in de b e d rijfs v o e rin g a a n te b re n g e n .

h e t n ie u w g e b o u w d e 26 m e te r b re d e n ie u w b o u w d o k . D e d re m ­ pel d a a rv a n lig t o p 0 ,9 0 m e te r b e n e d e n g e m id d e ld la a g w ater. H e t d o k is d a a ro m v o o rz ie n v a n een s ta le n d e u r v o o r h e t k eren v an h e t b u ite n w a te r. H e t d o k w o rd t b e d ie n d d o o r een p o rta a lk ra a n m e t een to ta a l h e fv e rm o g e n v a n 45 to n ; d eze k ra a n w o rd t o p 15 m e i 1971 g e p la a tst. D e k ra a n b a a n is g e fu n d e e rd o p e e n s ta le n d a m w a n d en o p g e w a p e n d e b e to n p a le n . In h et n ieu w e d o k k u n n e n sc h e p e n to t e e n le n g te v an 120 m e te r w o rd e n g e b o u w d . A a n g e z ie n h e t riv ie rb e la n g m e e b re n g t (n a d e a fs lu itin g van h e t H a rin g v lie t m o e t d e N o o rd a a n z ie n lijk m e e r w a te r tra n s p o rte re n ) d a t d e v a stg e ste ld e n o rm a a llijn e n w o rd e n g e ­ re a lise e rd , w o rd t n o g e e n a a n p a ssin g u itg e v o e rd . E e n tc rre in s tro o k m e t e e n g e m id d e ld e b re e d te v a n 17 m e te r, g re n z e n d a a n de riv ie r v o o r h e t n ie u w b o u w d o k , w e rd p rijsg eg ev en . L a n g s de N o o rd w o rd t een n ie u w e lig p la ats g e m a a k t. O o k deze w e rk z a a m h e d e n z u lle n w o rd e n g e su b s id e e rd d o o r h e t rijk. D e n ie u w e lig p laa ts v a n sch ep e n aa n de N o o rd zal o p 1 fe b ru a ri 1971 in g e b ru ik m o e te n w o rd e n g en o m e n . T w e e d e fa s e In d e tw e e d e u itv o e rin g sfa se z a l de d w a rsh e llin g w o rd e n v e rn ie u w d ; d a a rto e w o rd t de h a v e n a fg e s lo te n e n d ro o g g ezet. D e h e llin g b a n e n , d ie zijn g e fu n d e e rd o p 3 2 4 g e w a p e n d e b e to n p a le n , z u lle n w o rd e n v o o rz ie n v a n n ie u w e zelflo ssen d e h e llin g w ag e n s, elk m e t een d ra a g v e rm o g e n v a n 120 to n . O m stre e k s 15 ju li 1971 zal d e n ie u w e d w a rsh e llin g o p n ie u w o p e ra tio n e e l zijn. D e r d e fa s e In d e d e rd e u itv o e rin g sfa se z a l d e sc h e p e n in d e h a v e n w o rd e n g e b o u w d .

n ieu w e

lig p la a ts v o o r

E e rste fa se

O p le v e rin g van h e t w e rk

D e ee rste fase v a n d e a a n p a ss in g sw e rk e n w e rd o p 11 dec. 1970 d o o r d e w e rf in g e b ru ik g e n o m e n . D e z e fa s e b e s ta a t u it

V o lg e n s de p la n n in g m o e te n a lle a a n p a ss in g sw e rk e n o p a u g u stu s 1971 to t sta n d g e k o m e n zijn.

40

15

NEDERLANDSE V E R E N IG IN G V A N

T E C H N IC I

OP

SCHEEPVAARTGEBIED

Programma van lezingen en excursies voor voorjaar 1971 Zoals op de Algemene Ledenvergadering van 25 april 1970 is aangekondigd: 26 jan. ’71 (di) G roningen 28 jan. ’71 (do) Rotterdam 29 jan. ’71 (vr) A m sterdam 27 jan. ’71 (wo) Rotterdam

6 febr. ’71 (za) 23 febr. 7 1 (di) G roningen 25 feb r.’71 (do) R otterdam 5 maart ’71 (vr) A m sterdam 23 maart ’71 (di) G roningen 24 maart ’71 (wo) R otterdam

A specten van scheeps- en scheepsmachine repa­ raties, door ir. C. Scherpenhuijsen, directeur V erolm e/N .D.S.M . te A m sterdam , afd. R epa­ ratie. idem Excursie naar De Rotterdatnsche D roogdok Maatschappij N .V ., R otterdam (voor nadere bijzonderheden w ordt verwezen n aar „Schip en W e rf’ no. 25 van 11 december 1970, pagina 582). Jaardiner in „de Doelen” te Rotterdam H et scheepsontwerp m et behulp van de com ­ puter, door de heren ir. A. W. Ruys, ir. J. H ol­ trop en A. Koops van het N ederlandsch Scheepsbouwkundig Proefstation, W ageningen. Containerschepen, door ir. E. Vossnack, idem

25 maart '7 1 (do) A m sterdam 22 april '71 (do) Rotterdam

Jaarvergadering

mei 7 1

idem Toepassing van en ervaring m et Voith Schneider propellers bij sleepboten, door de heer H. A. van Leeuwen. Deze voordracht w ordt gehouden aan boord van de Pieter Caland van de Spidodienst tij­ dens een tocht n aar het Europoortgebied en een dem onstratie van de nieuwe havenzeesleepboten m et V.S.-propellers, vóór de vaartocht aanvangt zal aan boord van de Pieter Caland de jaarvergadering w orden gehouden. Vrije keuze onderwerp voor elk der afdelingen.

Bovenstaand programma zal in „Schip en W erf” worden herhaald. Wijzigingen o f aanvullingen kunnen hierin voorkom en. Bovendien zal van elke vergadering o f andere bijeenkom st aan leden en be­ gunstigers een convocatie worden gezonden. H et bezoeken van vergaderingen waarin lezingen worden gehouden, gelieve men dus alleen te doen na ontvangst van een convocatie.

Het bestuur verzoekt leden welke wensen of ideecn hebben betreffende voordrachten, lezingen, films en/of excursies voor liet volgende seizoen, deze aan het secretariaat, Burg. s’Jacobplein 10, Rotterdam-2, kenbaar te willen maken.

N IE U W S B E R IC H T E N PERSONALIA H. van Buuren f Op 5 decem ber 1970 overleed te R otterdam in de leeftijd van 56 jaar de heer H. van Buuren, inspecteur van de Technische D ienst-Tankvaartrederij G ebr. D e H aas te Bergen op Zoom. De heer Van Buuren was lid van de N eder­ landse Vereniging van Technici op Scheep­ vaartgebied. L. dc Boer f Op 19 decem ber 1970 overleed door een noodlottig ongeval in de leeftijd van 38 jaar de heer L. de Boer, scheepswerktuigkundige N.V. t.v.v. De Koninklijke Hollandsche L loyd te A m sterdam . De heer D e Boer was lid van de N eder­ landse Vereniging van Technici op Scheep­ vaartgebied. Koninklijke onderscheidingen Benoemd tot R idder in de orde van O ranje Nassau: de heer H. ter H aar, scheepsmeter, hoofd van het district R otterdam van de Scheepsmetingsdienst. Dr. Paul Voltz 65 jaar Op 11 januari 1971 heeft dr. Paul Voltz zijn 65ste verjaardag gevierd. D r. Voltz is voorzitter van het V erband D eutscher Schiffswerfte en m aakt verder deel uit van de besturen van het Schiffbautechnische G esellschaft en het V erband der M etallindustriellen in H am burg. V erder m aakt hij nog deel uit van de R aad van Comm is­ sarissen van de G erm anischer Lloyd en van de H am burger Schiffbauversuchsanstalt. V erder bekleedt de 65-jarige, die groot aan­ zien geniet in de W estduitse scheepsbouwwereld, nog een groot aantal nevenfuncties. Zo heeft hij nog vele com m issariaten van grote D uitse ondernem ingen en banken. Dr. Voltz w erd in Keulen geboren en trad in 1934 in dienst bij de D ortm und-H örder

S. en W. — 38e jaargan g no. 2 — 1971

H üttenverein. In 1940 kwam hij terecht bij de N ordseew erke Em den, w aar hij de func­ tie kreeg van bedrijfsdirecteur voor scheepsen m achinebouw. In 1946 kwam hij aan het hoofd te staan van de m achine-afdeling van het bedrijf in H orde van de D ortm undH örde H üttenunion. In 1955 kwam de heer Voltz terecht in de scheepsbouwwereld. In dat jaar trad hij in dienst bij Rheinstahl-N ordseew erke in E m ­ den als technisch directeur. In 1959 verliet hij E m den weer en ging n aar Augsburg om d aar zitting te nem en in de directie van de M aschinenfabrik Augsburg-N iirnberg AG. In 1962 kwam zijn w erkterrein in H am burg te liggen toen hij deel uit ging maken van de directie van D eutsche W erft AG aldaar. Op 1 januari 1968 w erd Paul V oltz belast met de technische leiding van de sam en­ werkende bedrijven D eutsche W erft, How aldtswerke H am burg en de K ieler How aldtswerke. Op 1 oktober van dit jaar tenslotte, w erd dr. V oltz opgenomen in de raad van comm issarissen van h et concern. C. von Lindern commissaris NKF-groep D e heer C. von Lindern, lid van de raad van bestuur van de N K F-groep N .V. werd per 1 januari tot com m issaris benoemd. De heer C. B. van de Panne w erd benoemd tot nieuw lid van de raad van bestuur. Ir. H. de Vries pres. directeur Ir. H. de Vries, directeur van de Koninklijk N ederlandsche M aatschappij voor H aven­ werken N.V., werd per 1 januari benoemd tot president-directeur. O nderdirecteur G. C. van der W ouden w erd benoem d tot directeur. Niehuis & Van den Berg’s Scheepsreparatiebedrijf N.V., Rotterdam M et ingang van 1 januari 1971 heeft de heer ir. G. L. G. van D itzhuyzen wegens het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd zijn functie als directeur bij ge­ noem de vennootschap neergelegd.

De w erkzaam heden van de heer V an D itz­ huyzen zijn overgenom en door de heer ir. G. Engelberts, die tot onder-directeur w erd benoemd. Tevens werd aan de heer ir. F. R oos, hoofd van de produktie-afdelingen van het bedrijf, procuratie verleend. Examencommissie Schcepswerktuig­ kundigen, VGravenliage Geslaagden voor het diploma C2-scheepswerktuigkundige over de tweede helft 1970 E. R. Pieterse, M aarn; F. Feijen, St. Pancras; J. L. van Rijnst, G ouda; D. M eijers, Vlissingen; J. J. A. G uitoneau, Vlissingen; P. H. M. van der Veen, ’s-G ravenhage; G. J. C orpelijn, Lelystad; A. G . Splinter, Sommelsdijk; H. J. Kievit, Bode­ graven; I. de Bruin, H oogblokland; J. de Vries, Sas van G ent; E. Jousm a, L eeuw ar­ den; C. Ligtenberg, Vlissingen; I. Borsje, H answ eert; I. R. Alsma, A m ersfoort en B. van C asand, Vlissingen. Instituut voor Scheepvaart en Scheepsbouw, Rotterdam In decem ber 1970 bedroeg h et aantal bezoekers aan het museum 1453 en aan de bibliotheek 105. V oorts werden e r 1735 boeken uitgeleend en 350 inlichtingen ver­ strekt. Nieuwe behuizing Atlas Copco Het persluchtbedrijf A tlas C opco te R o tter­ dam is met ingang van 4 jan uari 1971 vertrokken n aar een nieuw gebouw encom ­ plex aan de M erwedeweg 7 in Zw ijndrecht. D e nieuwe vestiging is noodzakelijk, o m dat uitbreiding in R otterdam niet mogelijk was. Tegelijk m et het betrekken van dit nieuw e persluchtcentrum heeft A tlas C opco H ol­ land N.V. h aa r naam gewijzigd in A tlas Copco N ederland N.V. Bond van Materialenkennis, ’s-Gravenhage Corrosie en oxydatie bij hoge tem peraturen Bovenstaand them a zal h et onderw erp zijn van een bijeenkom st van de Studiekern

41

C orrosie van de Bond voor M aterialen­ kennis op woensdag 24 februari 1971 in een vergaderzaal van restaurant Euridice, C ongrescentrum „O rpheus”, C hurchillplein 3, A peldoorn. Aanvang: 10.30 uur. Het program m a voor deze dag ziet er als volgt uit: — Dr. R. Wilson (Shell Research Ltd., T hornton, Engeland): „High lem perature oxydation of engine com ponents” . — Ir. J. H. N. Jclgcrsm a (N.V. Kema, A rnhem ): „O nderzoek n aar elektrofilter corrosie in een vuilverbrandingsinstallatie” . — E. G. C hier (M etaalinstituut T N O , D elft): „Corrosie-experim enten aan austenietisch roestvast staal in vloeibaar n a­ triu m ”. N a elke voordracht zal er gelegenheid bestaan tot het stellen van vragen. N adere bijzonderheden verstrekt het bureau van de Bond voor M aterialenkennis, Stadhouderslaan 28, Postbus 9321, Den Haag2078. Tel: 070-39 49 30. Nieuwe opdrachten Rond de jaarw isseling ontving I.H.C.H olland van W estm inster G ravels Ltd., E ngland — dochterondernem ing van de H olland A m erika Lijn en Bos Kalis W est­ m inster D redging G roup — opdracht voor de bouw van een sleephopperzuiger speciaal bestem d voor de grintwinning op zee. Het 107 m lange en 20 m brede schip heeft een laadverm ogen van meer dan 8000 ton. Enkele bijzondere kenm erken zijn een zeefinstallatie en een dubbele grijperkraan. Met behulp van de zuigbuis aan stu u r­ boordzijde kan het grint tot op een diepte van 36 m w orden opgezogen. H et grint, zand- en w aterm engsel w ordt vervolgens gezeefd, zodat alleen grint van de gewenste afm etingen in het laadruim terecht komt. Zand en grote stenen gaan w eer overboord. Hel lossen gaat met behulp van de grijperkranen, die het grint op de lopende bandinstallatie laden voor het transport naar de wal. De grint-sleepzuiger, die nu zal worden gebouwd, zal het grootste schip zijn, dat speciaal voor dit doel werd ontw orpen. De scheepsw erf M artin Jansen, te Leer, heeft van M ortenser & Lange, K open­ hagen, een opdracht ontvangen voor de bouw van een schip van 3050 dwt, een zusterschip van twee andere vaartuigen, w aarvoor in oktober een bestelling werd geplaatst. O plevering moet in 1972 plaats­ vinden. De rederij Egon E. O ldendorff, Lübeck, heeft aan de Seebeckwerf van A.G. W eser opdracht gegeven tot de bouw van een derde vrachtschip van het type „36 L” . Een soortgelijke order kwam binnen van de rederij R obert Bornhofen. In totaal zijn er nu 26 bestellingen voor dit soort schepen geplaatst; elf vaartuigen zijn in­ m iddels afgeleverd. 1HI (Ishikaw ajim a-H arim a Heavy Industries Co. Ltd.) te Japan zal een 60.900 dwt Panam a bulkcarrier voor Liberty Navigation C om pany Inc. gaan bouwen. De hoofdafm etingen bedragen: lengte over alles 223 m, breedte 32,2 m, holte 18,3 m, terwijl de diepgang 12,75 m zal zijn. De voortstuw ing van het schip van 37.000 brt zal geschieden door een IH I-Sulzer 7RND76 type diesel, die het vaartuig een snelheid van 15,9 knopen zal verlenen. De oplevering m oet in 1973 plaatsvinden. H et bestelde schip is het zesde vaartuig dat op de werf voor de rederij gebouwd wordt.

42

De N.V. Scheepswerf „W esterbroek”, voor­ heen J. G. Bröerken te W esterbroek heeft van Intersee-Schiffahrts-G esellschaft mbH. & Co. KG te H aren a /d Em s (W .-Duitsland) opdracht ontvangen voor de bouw van een m otorvrachtschip met een draag­ verm ogen van circa 1400 ton. Het schip zal speciaal w orden gebouwd voor het vervoer van containers. De voortstuwingsinstallatie zal bestaan uit een M W M -dieselm otor van 1800 pk, w aarm ee een snelheid zal kunnen w orden behaald van circa 12,5 mijl.

van een containerschip met een deadweight van 8.000 ton, die voor scheepswerf Van der G iessen /d e N oord werd gebouwd, van de helling glijden. De hoofdafm etingen zijn: lengte o.a. 144 m, lengte tussen 1.1. 133,60 m, breedte 21.60 m, holte 10,50 m en de diepgang is 7.60 m. De voortstuw ing zal do o r een M ANdieselm otor, type V9V 52/55 verzorgd w orden m et een verm ogen van 17.500 pk. De snelheid van het schip zal 21 knopen bedragen.

K ortgeleden heeft de Griekse rederij P. J. G oulandris & Sons bij het Japanse IH Ischeepsbouw concern een erts/o lietan k er be­ steld met een draagverm ogen van 220.000 ton. Het desbetreffende schip zal de derde erts/o lietan k er van een dergelijk type w or­ den en is tevens het 54ste schip dat G ou­ landris bij IHI besteld heeft. Het schip krijgt een bruto-tonnage van 120.500 ton, een lengte van 307 m o.a., een breedte van 48,15 m, een holte van 27,45 en een diepgang van 27,45 m. Als aandrijving krijgt het schip een IH I-turbinem otor, die het schip een dienstsnelheid kan geven van 15 knoop. De contractw aarde bedraagt ongeveer 9.500 m iljoen Japanse Yen. D ertig procent hiervan zal bij de op­ levering w orden betaald en het overige deel zal, in Japanse valuta, over een term ijn van zeven ja a r w orden uitgesm eerd. H et schip w ordt gebouw d op de 1HI w erf in Yokoham a en de oplevering is gepland in m aart 1974.

Bij de N ederlandsche D ok- en Scheeps­ bouw M aatschappij in A m sterdam — be­ horende to t het V erolm e-concern — is dezer dagen het voorschip van de 225.000 dwt m am m oettanker Fina Britannia te wa­ ter gelaten. H et achterschip liep 17 okto­ ber 1970 reeds van stapel. De Fina Britannia is de eerste van een serie van acht tankers van ruim 225.000 ton draagverm ogen, die in A m sterdam ge­ bouwd zullen worden. V an deze tankers zijn er 2 bestem d voor Petrofina S.A., twee voor Regent Oil Com pany Ltd. (Texa­ co), twee voor B.P. T anker Com pany Ltd. en twee voor Z.I.M . N avigation Ltd., H aifa. H et voorschip heeft een lengte van 150 m en een afloopgew icht van 16.500 ton. De beide scheepshelften zullen binnenkort in het w ater aan elkaar w orden gekoppeld. De proeftocht is einde m aart. De Fina Britannia is in aanbouw voor Stratton Shipping C om pany Ltd. en zal in charter gaan varen voor Petrofina S.A. Brussel. Op de vrijgekom en helling zal de kiel w orden gelegd van het achterschip van bouw num m er 826, eveneens bestem d voor Petrofina S.A. D e tew aterlating van deze scheepshelft zal medio april 1971 plaats­ vinden.

T ewaterlatingen Op 8 januari vond op de Lübecker Flender W erke de tew aterlating plaats van het m.s. Stolzenfels. Het schip is bestem d voor de rederij D D G H ansa, die in Bremen ge­ vestigd is. De S tolzenfels (10.600 brt) is een gecom bineerd lijn/vrachtschip van 14.500 dw;. De hoofdafm etingen bedragen : lengte over alles 153,25 m ; breedte 22,8 m, holte 13,5 m, en de diepgang bedraagt 10,03 m. V oort­ stuwing zal geschieden door een M ANdieselm otor van 13.300 pk, wat resulteert in een snelheid van 20 knopen. M.s. Stol­ zenfels is het vierde vaartuig van een serie van zes eenheden. De oplevering geschiedt in april van dit jaar. Op 12 januari werd op de w erf van Brem er V ulkan, Vegesack, het containerschip Califo rnia Star te w ater gelaten. H et is het eerste van twee m iddelm atig grote con tai­ nerschepen (15.000 ton dw), die in Bremen w orden gebouwd voor de Blue S tar Line, Londen. Zij hebben elk een lengte van 620 vt, een breedte van 85 vt en een diep­ gang van 29 vt 6 in. Sam en m et twee soortgelijke schepen, die w orden gebouwd voor East Asiatic C om ­ pany, K openhagen, zullen de schepen van Blue S tar w orden geëxploiteerd do o r ScanStar, Londen, en wel in de dienst tussen S candinavië/N oord E u ro p a /G r. B rittannië en de Pacifickust van N oord-A m erika. De C aüfornia Star kom t in mei 1971 in dienst, het schip kan bijna 900 containers (20 vt) vervoeren. H et schip w ordt ge­ dreven door een Brem er V ulkan-M A N die­ sel van 23.500 rpk. Op 28 decem ber had bij de V erolm e Scheepswerf te A lblasserdam de Spindrift Isle te w ater m oeten gaan. D oor een te lage w aterstand i.v.m. aanhoudende oosten wind moest de tew aterlating uitgesteld w or­ den. M aar op 30 decem ber om 17.10 u u r kon de Spindrift Isle (bouwnr. 876), een casco

Proeftochten Het Zweedse scheepsbouw concern G ötaverken heeft onlangs de vijfde m am m oet­ tanker binnen één ja ar afgeleverd. Op de w erf te A rendal werd de Thorshavet, een gigant met een draagverm ogen van 227.500 dwt overgedragen aan de opdrachtgevers, de N oorse A /S T h o r D ahl in Sandefjord. M om enteel heeft G ötaverken nog een vijf­ tal tankers van deze afm etingen in op­ dracht. De lengte van de Thorshavet be­ draagt 332 m o.a., de breedte is 46 m en de diepte 27 m. De bruto tonnage van de Thorshavet is 112.885 ton. D e aandrijving van het schip gebeurt door m iddel van een Stal Laval stoom turbine m et een verm ogen van 32.450 ipk, w aar­ mee het schip een snelheid van 16 knopen kan bereiken. V anuit H arlingen is op de W addenzee een geslaagde proefvaart gem aakt m et het m o­ torvrachtschip Catriona dat bij N.V. Scheepsw erf .H oogezand’ te Bergum (Fries­ land) gebouw d w erd voor rekening van de rederij „O ste” te H em m oor (W. D uitsland). De Catriona behoort to t h et openshelterdektype en heeft een draagverm ogen van circa 1350 ton. De voornaam ste afm etin­ gen bedragen: lengte o.a. 75,70 m, lengte t.1.1. 69,60 m en een breedte van 11 m. De ruim inhoud bedraagt ca. 104.000 cft. De voortstuw ing geschiedt door middel van een 1320 pk D eutz-dieselm otor. D oor toe­ passing van een uitgebreid alarm eringssys­ teem kan de bediening van hulp- en hoofd­ m otoren vanaf de brug plaatsvinden. T ij­ dens de proefvaart is een snelheid behaald van circa 13 mijl. Aangezien het schip speciaal is gebouwd voor h et vervoer van ho u t in pakketten

en containers is het niet voorzien van laaden losgerei. De bouw geschiedde onder toezicht van Klasse G erm anischer Lloyd en de Seeberufsgenossenschaft. N a een geslaagde proefvaart op de N oordzee is het m.s. Tiber, gebouwd bij de Z aanlandse Scheepbouw M aatschappij N.V. door de w erf overgedragen aan Sea C on­ tainers (C hartering) te Londen. De Tiber is één van de 19 containersche­ pen die bij de Zaanse w erf en bij A. Vuyk & Zonen's Scheepswerven N.V. te Capelle a.d. IJssel gebouw d w orden. In Z aandam zijn inm iddels, inclusief de Tiber, 3 sche­ pen van deze serie opgeleverd. De hoofdafm etingen van de schepen zijn 85,30 X 13,70 X 4,22/6,05 m eter. Ze w or­ den uitgerust m et een 3280 pk W erkspoor m otor. De w erf B rem er V ulkan heeft dezer dagen de 14de nieuw bouw van het D uitse Libertytype schip afgeleverd, de A ltavia voor de H erm . D auelsberg R eederei K G in Bremen. H et gaat hier om een type schip d at door drie Duitse werven w ordt gebouwd: B re­ m er V ulkan, F lensburger Schiffbau en Rickm ers W erft. In totaal zijn 17 dezer eenheden besteld, w aarvan dus thans de 14de is afgeleverd. Op de Eem s is een geslaagde proefvaart gem aakt m et het m otorvrachtschip Tor Tim ber, dat bij Bodewes’ Scheepswerven N.V. te M artenshoek (G ron.) gebouw d is voor rekening van de rederij Johannes Bos te Loga bij L eer (Ostfriesl.). H et is een schip van het shelterdek-type m et een d raag ­ verm ogen van ongeveer 1400 ton en speciaal gebouwd voor het vervoer van containers. De belangrijkste afm etingen zijn: lengte t.1.1. 69 m, breedte 11,80 m, holte tot hoofd­ dek 3,55 m en holte tot shelterdek 6,05 m. Benevens de nodige hulpm otoren voor de aandrijving van pom pen en com pressoren staat in de m achinekam er een 1000 pk MW M -diesel hoofdm otor opgesteld, w aar­ mee tijdens de proefvaart een snelheid is behaald van circa 13 mijl. De m et een com puter uitgeruste tanker Seiko M aru, welke door Ishikaw ajim a-H arim a Heavy Industries werd gebouwd voor Japanse rekening, heeft onlangs zijn eerste reis voltooid. De com puter werd o.m. gebruikt voor het laden en lossen van de tanker, die een deadw eight heeft van 138.000 ton. De in­ stallatie is overigens gedurende 99,61 pet van de 940 uur durende reis (rondreis JapanPerzische G olf) in gebruik geweest. De apparatuur die ook w ordt gebruikt voor het veilig navigeren, kom t in dit opzicht voor enkele verbeteringen in aanm erking. Zo gebeurde het vaak dat het kleine re ­ genbuien voor een tegem oetkom end schip aanzag. D e nauw keurigheid van het be­ rekenen van de gegevens do o r m iddel van de com puter geschiedt tienm aal zo snel als de conventionele berekeningen. De w erf C. Cassens te E m den heeft aan de gelijknam ige Partenreederei h et m.s. A m u then opgeleverd, w aarvoor W estfiilische T ransport A G te H am burg als vertrouw ensm akelaar optreedt. H et betreft hier een vrachtschip van 1208 dwt m et een laadcapaciteit van 82.600 cft grain en 74.900 cft bale. H et is uitgerust m et een 1400 pk dieselm otor w aarm ee tijdens de pro ef­ vaart een snelheid werd behaald van onge­ veer 13 knoop. H et schip is speciaal ge­ bouwd voo r het vervoer van containers en gepaketteerd hout.

S. en W . — 38e ja a rg a n g no. 2 — 1971

Goede positie Westduitse werven H et m erendeel van de W estduitse scheeps­ werven heeft in 1970, ondanks het feit dat vele problem en zw aar op deze bedrijfstak drukten, goede prestaties kunnen leveren. De problem en betroffen voornam elijk de zeer sterk gestegen loon- en m ateriaal­ kosten, alsm ede de herw aardering van de Duitse M ark. O ok de concurrentiepositie verslechterde in 1970 aangezien de Duitse werven zich geplaatst zagen tegenover bui­ tenlandse ondernem ers, die d o o r hun over­ heden direct of indirect gesubsidieerd w or­ den. De produktie van de werven voor de bouw van zeeschepen liep enigszins terug. W erd er in 1969 nog voor in totaal 1,7 miljoen b rt afgeleverd in 1970 was dit 1,5 miljoen brt. De bouw van binnenschepen levert een w at gunstiger cijfer op. H ier ging voor 110.000 ton „de deur uit” tegen 85.000 ton in het voorgaande jaar. D e orderportefeuilles zijn mom enteel goed gevuld. In het afgelopen ja a r w erd voor m aar liefst 2 m iljoen b rt aan opdrachten geplaatst, w aardoor de grote werven to t het einde van 1973 volledig van w erk voorzien zijn. De m iddelgrote werven kunnen wat werk betreft nog vooruit to t het einde van 1972. Enkele zeer grote opdrachten bieden som m ige werven werk to t na 1973. Hoewel de situatie op de arbeidsm arkt gespannen bleef, met nam e in de m etaal­ sector, kon de benodigde personeelsbezet­ ting over het algem een gehandhaafd w or­ den. Evenals in andere industriële sectoren ging de produktiviteit bij de D uitse werven relatief achteruit. Een aantal grote werven moest al in de resultaten over 1969 een belangrijke verliespost incasseren, die vooral het gevolg was van de in de periode 1968/ 69 tegen — n a ar later bleek — te lage prijzen geaccepteerde orders. De stijging van de bouw kosten ging zeer snel terwijl men bij het afsluiten van de contracten gerekend had op een veel sta­ bielere econom ische ontw ikkeling. De in h et afgelopen ja a r afgesloten contracten kunnen naar verw achting zorgen voor een verbetering van de bedrijfsresultaten. A an­ gezien de ontw ikkeling van de nationale econom ie nog steeds achterblijft bij de kos­ tenstijgingen blijft de druk op de werven bestaan en het is dan ook volstrekt onm o­ gelijk om een reële toekom stverw achting op te stellen, aldus het V erband D eutscher Schiffsw erften. In diverse vorm en is ook het nu achter ons liggende ja ar in W est-D uitsland de sam en­ w erking tussen verschillende bedrijven begon­ nen o f in andere gevallen geïntensiveerd. O ok in het nu afgelopen ja a r w erd op verschillende m anieren sam engewerkt tussen verschillende bedrijven. N iet alleen in fusieverband m aar ook op het gebied van sam enw erking in andere vorm en werden goede resultaten bereikt. Men verw acht dat deze ontw ikkeling zich in 1971 zal voort­ zetten. Overigens is m en van m ening dat de huidige stru ctu u r van de W estduitse scheepsbouw gezond is. N aast een aantal grote werven m et een veelal gespecialiseerd bouw program m a is er een flink aantal m iddelgrote en kleine werven voor zee- en binnenvaart, die gezam enlijk een zeer ge­ varieerd pakket aan kunnen bieden aan nationale en internationale opdrachtgevers. H et slechter w ordende klim aat v o o r in ­ vesteringen in de B ondsrepubliek is wel een van de grootste problem en w aar de werven mee te kam pen hebben, vooral gezien de enorm e bedragen, die gem oeid zijn m et de steeds voortschrijdende technische o n t­ wikkelingen. H et D uitse m inisterie van verkeer zal bin­

nen afzienbare tijd een enquête houden over de concurrentiepositie van de Duitse scheepsbouw en de hierm ee sam enhangende problem atiek. H et V erband D eutscher Schiffsw erften hoopt dat n aar aanleiding van de hieruit gebleken problem en zonder aarzelen van overheidsw ege m aatregelen ge­ nom en zullen w orden ter ondersteuning van de Duitse scheepsbouw. Broström breidt uit H et G othenburgse B roström concern, w aar­ in de volgende rederijen zijn ondergebracht: Svenska A m erika Linien, Svenska A tlant Linien O stasiatiska K om paniet, Axel Broström & Son, AB August Leffler & Son, Svenska O riënt Linien, AB A tlanttrafik en AB B roström T ender Service, on­ dergaat de kom ende jaren een flinke u it­ breiding. Deze m aand w erd bekend gem aakt dat er opdrachten geplaatst zijn voor zeven v aar­ tuigen, t.w. 3 containerschepen van 14.300 ton bij W artsila, 2 O BO -vaartuigen van 151.000 ton bij Eriksberg en 2 bulkcarriers van 78.000 ton bij L übecker F lender W erke. D aarn aast zijn er nog de volgende schepen in bestelling voor dit concern: 1 container­ schip van 26.200 ton bij U resundsvarvet, 1 O BO -vaartuig van 101.000 ton bij G ötaverken, ertstanker van 270.000 ton bij E riksberg en 2 O BO -vaartuigen van 131.900 ton, eveneens bij Eriksberg. Alle schepen zullen w orden opgeleverd in de jaren 1971/74. De tw aalf bestelde een­ heden hebben een to taal draagverm ogen van 1.163.300 dwt en een w aarde van ca. 1 m iljard Zw. kronen. H et concern heeft reeds 65 eenheden van 1.090.335 ton dwt in de vaart. N aar tonnage zal de vloot dus verdubbelen. Qiiceii Llizabctli gaat weer varen De Queen EUzabeth 1 zal in septem ber van dit jaa r weer in de vaart komen. De bekende Chinese reder C. Y. Tung heeft het schip, dat hij onlangs vo o r 3,2 miljoen d o llar in A m erika kocht, verhuurd aan het C hapm an College in Los Angeles. Zoals bekend doet ook de R yndam van de H ol­ land A m erika Lijn dienst als varende universiteit voor deze instelling. De heer T ung zal het schip eerst naar H ongkong laten kom en om het d aar voor een bedrag van 4'/2 m iljoen dollar grondig te laten verbouw en. Om deze reis zo vlekke­ loos m ogelijk te laten verlopen w ordt de laatste kapitein van het vroegere vlaggeschip van de Britse koopvaardijvloot „van stal gehaald” . C om m odore G eoffrey M arr zal de nieuwe kapitein van de Queen Elizabeih / assisteren bij de tocht van F lorida n aar H ongkong, om hem zoveel mogelijk met het schip vertrouw d te m aken. Als de Queen EUzabeth I weer terug is in A m erika, zal het ingericht w orden om de studenten van C hapm an C ollege een zo com fortabel mogelijk onderdak te bieden voor hun exclusieve studiereizen. H a a r eerste reis in nieuwe functie zal drie m aanden duren en de vroegere Q ueen EUzabeth I zal deze m aken onder de naam Seawise U niversity. Hoge produktie HUW H ow aldtsw erke-D eutsche W erft heeft in 1970 een to taal van 13 nieuwe schepen afgeleverd, van sam en 379.105 b rt (680.655 dwt). D it is m eer dan een kw art van de totale W estduitse nieuw bouw produktie in ’70. (H et toaal is 1,5 m iljoen ton bruto). Eind decem ber h ad H D W nog 27 schepen van 2,9 m iljoen dw t in portefeuille.

43

TIJDSCHRIFTENREVUE U ittrek sels v an en ig e b e lan g rijk e a rtik e le n u it b u ite n la n d s e tijd sc h rifte n , z o als d eze w o rd e n v e rw e rk t in D o c u m e n ta tie -R e v u e en d e k a a rtz e n d in g e n , w elke h e t „ N a tio n a a l In s titu u t v o o r S c h e e p v a a rt en S ch eep s­ b o u w ” m a an d e lijk s aan de d a a ro p g e a b o n n e e rd e n d o e t to e k o m e n . D e a a n w in ste n d e r b ib lio th e ek , zow el o p n a u tisc h als te c h n isc h gebied, w o rd e n ev en een s a a n b.g. a b o n n e es to eg ez o n d en . In lic h tin g en w o rd e n g a a rn e v e rs tre k t d o o r d e afd . D o c u m e n ta tie v an h e t In s titu u t, B urg. s’Jac o b p le in 10, R o tte rd a m (tel. 132040, to est. 7). Querkrüftc und M oiiunte infolge der liewegung von Katamaranen und Untersuchung ihrcr dynamische« Gicrstahilitat und Steuerbarkeit. D r. Ing. K. Friedrichs.

Shipp. W orld and Shipb. Vol. 163, n r. 3850, okt. 1970, blz. 13671370, 3 fig., 1 tab., 1 ref.

T ot nu toe zijn nog geen duidelijke uitspraken gedaan inzake de bestuurbaarheid van catam aran schepen. In deze verhandeling w or­ den mogelijkheden aangegeven om onderzoekingen naar de bestuur­ baarheid u it te voeren. U it de krachten en m om enten die op een dergelijk varend schip w erkzaam zijn do o r het w ater, kunnen ge­ volgtrekkingen gem aakt w orden over de gierstabiliteit, d.w.z. over het gedrag van een schip bij storing van de gierhoek bij vastgezet roer en tevens over de scheepsbewegingen bij roeruitslag. Een be­ rekeningsm ethode w ordt ontwikkeld inzake b.g. krachten en m om en­ ten, w aarbij de wederzijdse beïnvloeding van de scheepsromp in aanm erking w ordt genomen. A ansluitend zijn m odelproeven ge­ nom en en de daarbij ontwikkelde en gemeten krachten en momenten zijn vergeleken m et de theoretisch verkregen grootheden. U it al deze gegevens is tenslotte de gierstabiliteit en de koers van h et schip bij roeruitslag met verschillende rom pafstand rekenkundig onderzocht geworden.

Autornatinn in marine radar. CollLsion warning and course tracklng a t sea, T. W. B. N utatll en B. J. H artland. De noodzaak om over autom atische hulpm iddelen te beschikken om een aanvaring op zee te verm ijden en sneller over nauw keuriger inform atie betreffende de navigatie te beschikken heeft geleid tot de ontwikkeling van de „conpact” radar, die deel uitm aakt van de A E I Escort-reeks scheepsradars. D e functies van deze radar zijn het geven van een vroegtijdige w aarschuwing, een waarschuwing bij gevaar van aanvaring, het vaststellen van de situatie en het ver­ mijden van aanvaring. In het artikel w ordt nader ingegaan op deze functies, alsmede op de belangrijkste punten van de radar en het gebruik ervan. D aarbij valt de n ad ru k op „target tracking” als methode om te kunnen voorspellen w at er, uitgaande van een be­ staande situatie, ongeveer een h alf u u r later kan gebeuren. Journ. o f Science & Technology vol. 37, nr. 3, 1970, blz. 94-101, 14 fig.

Schiffbauforschung jrg. 9, nr. 1-2, 1970, blz. 25-40, 24 afb., 9 ref. Electronic Autoniation for the engine-room. On the wave exciting force and response of whipping of ships. T. K um ai en F. Tasai. Deze beschouwing is gewijd aan de hydrodynam ische kracht die door de golven w ordt teruggebracht en in de rom p trillingen ver­ oorzaakt, bij het bereiken van de scheepsbodem. Deze kracht is gecalculeerd aan de hand van de gemeten relatie tussen druk en tijd aan de boeg van een 76.000 dw t tan k er in ballast-conditie. Even­ eens is een studie gem aakt bij volbeladen schip van de krachten, welke ontwikkeld w orden in de golven do o r de boegronding. De reactiefactor van het „zw iepen” d at bij grote schepen w ordt teweeg­ gebracht bij zulk een golfkracht, die als boven om schreven is ge­ meten, wordt geraam d uit de resultaten van de calculaties en de metingen. T o t slot w orden in een tabel de meetgegevens en de berekende resultaten van zw iepkracht en reactiefactoren van de 76.000 dw t tanker overzichtelijk aangegeven. European Shipbuilding Vol. 19, nr. 4, 1970, blz. 42-47, 8 fig., 2 tab.

G ebaseerd op m ateriaal, verkregen van Sören T. Lingsö te K open­ hagen, w ordt in dit artikel de autom atisering van de m achinekam er behandeld en dan in het bijzonder middels elektrische en elektroni­ sche systemen. Besproken w ordt de toepassing van wissel- en gelijk­ stroom en dat men tenslotte het meest de gelijkstroom toepast. Ook het voordeel van de betrouw baarheid van elektronische syste­ men w ordt n aar voren gebracht en het geringe verm ogen dat be­ nodigd is voor de bekrachtiging van de verschillende com ponenten, w aardoor hittevorm ing, dat de grote vijand van elektronische syste­ men is, w ordt voorkom en. D aarna w orden in details uiteengezet de meetsystemen (telemetering), de alarm system en en de bedienings­ systemen, w aarbij ook de afstandsbediening van de hoofdm achine w ordt verklaard. N ew Ships jrg. 15, nr. 8, aug. 1970, blz. 209-211, 4 fig. Replcnishment of ships while under way. K. J. M itchell en D. J. Strong.

Rechcnvcrfuhren zum erinittcln der Bclastung cines Schiffsbordnetzes bei I.adewindenbetricb mit Drehstrom-Küfigliiufcrinotoren. F. W iznerowicz. H et artikel geeft een verklaring van de eigenschappen en de be­ diening van poolom schakelbare w inch-m otoren en geeft een be­ schrijving van een num erieke analyse do o r middel van een digitale com puter bij de overlading van goederen d o o r twee sam enwerkende scheepslieren. De tijdskarakteristieken, de frequentieverdeling en de gemiddelde w aarden van het werk- en schijnbaar verm ogen kan op deze wijze w orden gecalculeerd voor de berekening van de boordnetbelasting door twee sam enwerkende winches. De param eters en functies die van toepassing zijn bij het in bedrijf zijn van m eerdere stellen lieren w orden verkregen door calculatie van de kronkelintegraal. De m axim um te verw achten belasting w ordt bepaald door de param eters te veranderen.

Hoewel bij het bevoorraden van schepen op zee hoog ontwikkelde systemen m et constante druk bevredigend gewerkt hebben, is uit onderzoekingen gebleken dat de geschiktheid bij ruw w eer toch twijfelachtig is. D aarom is een systeem ontw ikkeld dat nog bruik­ baar is onder om standigheden van de zee die met w indkracht zes overeenkom en. D e theoretische principes van het systeem w orden in bijzonderheden beschreven. V oorts w orden enkele resultaten van berekeningen gegeven die het contact tussen het gedrag van het nieuwe systeem en d at m et constante spanning duidelijk in het oog stellen. Een van de doelstellingen van de onderzoekers is geweest de neiging tot slingeren bij het systeem m et constante druk te elim i­ neren. De oorzaken van het slingeren w orden uiteengezet. Tenslotte bevat het artikel een tabel w aarin de thans bij de R oyal N avy in gebruik zijnde systemen m et het nieuwe w orden vergeleken. Een voor proefnem ingen bedoeld prototype w ordt eveneens beschreven.

Siem en Zeitschrifl jrg. 44, nr. 11, blz. 696-701, 5 afb., 1 tab., 20 ref.

Journ. o f Science <£ Technology vol. 37, nr. 3, 1970, blz. 103-114, 13 fig., 3 tab., 2 ref.

An alignment investigation following a dieselengine crankshaft failurc. D. Castle.

Le rapport provisoire de 1’International Chamber o f Shipping sur les explosions dans les trés grands pétroliers.

De veelvoudige breuk, die schijnbaar zonder w aarschuwing plaats­ vond, van de krukas van een van de twee middelsnelle voortstuwingsm otoren van het m.s. „M anchester P ort”, terwijl het schip met norm ale snelheid voer, is aanleiding geweest tot het nem en van een aantal proefnem ingen, w aarbij ingesloten centreringsm etingen, hoofdzakelijk uitgevoerd op een zusterschip. H et 12.000 tons vracht­ schip heeft twee 14-cil. Pielstick m otoren w aarvan verdere gegevens w orden vermeld, evenals van de lagering van de krukas. D aarn a w ordt de schade uiteengezet en een drietal redenen genoemd die de oorzaak ervan zouden k u nnen zijn. Z eer uitvoerig w orden deze redenen uiteengezet en verklaard welke proeven werden genomen. U it de opgedane ervaringen w ordt tenslotte een aantal toe te passen regels vastgesteld, om dergelijke schaden te kunnen ver­ mijden.

44

Integrale F ranse tekst van het op 30 septem ber 1970 door de Britse C ham ber o f Shipping voor publikatie vrijgegeven voorlopige rap ­ port van d e petroleum -com m issie van de International C ham ber of Shipping (I.C.S.) w aarin de resultaten zijn neergelegd van zes m aanden studie betreffende explosies op zeer grote tankers (V L C C ’s). D e I.C.S. heeft zijn twintig Ieden-landen aanbevolen de in het rap­ po rt gedane voorstellen te aanvaarden en deze onmiddellijk toe te passen. In het rap p o rt w orden b esp ro k en : ontstekingen, bronnen, de in de tanks aanwezige lucht-gasm engsels (A, B en C) en de daaraan aangepaste tankw asm ethoden. D e conclusie benadrukt, dat het rap p o rt slechts voorlopig is, alhoewel de beschreven m ethoden de beste zijn die thans bekend zijn. Journ. de la M arine M archande 51e jrg., nr. 2650, pag. 2487-2491.

Castrol215 M X D

De 20TBN SAE 30 motorolie, speciaal ontwikkeld en met goed resultaat gebruikt als "Dual Purpose” olie voor trunkzuigermotoren, welke residuale brandstof gebruiken, zoals b.v. in de Werkspoor TM 410 motoren in de bij Scheepswerf Vuyk gebouwde motor­ schepen "MINHO” en ’’ENGLAND”.

De naam CASTROL garandeert de juiste smering voor elke motor.

Een Castrol olie met gesmeerde service!

O o c ttn l UaoUUl

^ oor *n,ichtingen: Burmah-Castrol N.V. Afdeling Scheepvaart Oosteinde 137 Voorburg Tel.: 070-694241

ISOLATIE Leveran cier van alle isolatie­ m aterialen v o o r S c h e e p v a a rt en Industrie G especialiseerd in uitvoering van alle isolatie- en isolatieplaat w e rk z a a m h e d e n

/(

isolatie;

DE BOER N.V. IS O L A T IE M A T E R IA L E N AMSTERDAM -CRUQUIUSW EG 118 ROTTERDAM - VAN POTTUMSTRAAT 19 GRONINGEN -T U R F S IN G E L 17- 17a EINDHOVEN - HASTELWEG 79 ENSCHEDE - WILHELMINASTRAAT 56 SNEEK - le OOSTERKADE 29

-T E L . 020- TEL. 010 -T E L . 050-T E L . 040- TEL. 0 5 4 2 0 - T E L .05150-

54001 292333 31441 66231 1 8662 2336

BUREAU VOOR SCH E E P S W E R K T U I G B O U W

Aan onze service zultu wel even moeten wennen Wij hebben op dat punt ideeën die dreigen uit te sterven. Af­ spraak is afspraak, vinden w ij. Alleen snelle service is echte service in onze ogen. En leveringsdata zijn ons heilig. Deze opvat­ tingen huldigen w ij niet alleen als het gaat om de montage van een laadbrug of een scheepsdieselm otor. maar ook bij een simpel onderdeel of een kleine reparatie. N iet dat w ij pretenderen feilloos te werken. Wij zijn ook maar mensen. En we hebben het druk. Maar als u de moeite neemt om even een afspraak te maken kunt u op ons rekenen. Wat ons betreft mag u hét nu meteen proberen. Ons telefoonnumm er staat hieronder.

Burg. Röellstraat 23, Am sterdam te le fo o n 13 14 8 0 * VOOR

V o o r ts tu w in g s in s ta lla tie s

- F a b rie k s -

in s ta lla tie s in schep en - O ffs h o r e in s ta lla tie s P o m p k a m e r s etc .

rollo nv

den haag

a le x a n d e rs tra a t 10-12

p o s tb u s 275

te le fo o n 070-183170

M a s c h in e n fa b rik A u g s b u rg -N ü rn b e rg A G. Ferrostaal A.G . G u te h o ffn u n g s h ü tte K ab elm etal M o to re n - u n d T u rb in e n -U n io n S c h lo e m a n n A .G .

\

22

NEDERLANDSE V E R E N IG IN G V A N

T E C H N IC I

OP

SCHEEPVAARTGEBIED

Program m a van lezingen en excursies voor v oorjaar 1971 Zoals op de Algemene Ledenvergadering van 25 april 1970 is aangekondigd: 23 febr. ’71 A m sterdam

(di)

Lunchbüeenkom st in het V ictoria H otel te A m sterdam , van plm. 12.15-13.30 uur. Causerie door de heer N. Kriens, Directeur Sea Transport Engineering, onderwerp : Breng het schip naar de werkplaats i.p.v. o m ­ gekeerd.

23 febr. *71 (di) Groningen 25 febr. 7 1 (do) Rotterdam 5 m aart ’71 (vr) Amsterdam

H et scheepsontwerp m et behulp van de co m ­ puter, door de heren ir. A. W. Ruys, ir. J. Hol­ trop en A. Koops van het Nederlandsch Scheepsbouwkundig Proefstation, Wageningen.

23 m aart ’71 (di) Groningen 24 m aart ’71 (wo) Rotterdam 25 m aart ’71 (do) Amsterdam

Containerschepen, door ir. E. Vossnack,

22 april ’71 Rotterdam

(do)

Jaarvergadering

mei 7 1

idem idem

Toepassing van en ervaring m et V oith Schneider propellers hij sleepboten, door de heer H. A. van Leeuwen. Deze voordracht wordt gehouden aan boord van de Pieter Caland van de Spidodienst tij­ dens een tocht naar het Europoortgebied en een demonstratie van de nieuwe havenzeesleepboten met V.S.-propellers. vóór de vaartocht aanvangt zal aan boord van de Pieter Caland de jaarvergadering worden gehouden. Vrije keuze onderw erp voor elk der afdelingen.

Bovenstaand programm a zal in „Schip en W erf" worden herhaald. Wijzigingen o f aanvullingen kunnen hierin voorkom en. Bovendien zal van elke vergadering o f andere bijeenkom st aan leden en be­ gunstigers een convocatie worden gezonden. H et bezoeken van vergaderingen waarin lezingen worden gehouden, gelieve m en dus alleen te doen na ontvangst van een convocatie.

H et bestuur verzoekt leden welke wensen of ideeën hebben betreffende voordrachten, lezingen, film s en/of excursies voor het volgende seizoen, deze aan het secretariaat, Burg. s’Jacobplein 10, R otterdam -2, kenbaar te willen maken. M E D E D E L IN G BESTU UR H E T B EST U U R VAN D E A F D E L IN G „R O T T E R D A M ” H E E F T IN O V ER LEG M ET D E „C LU B C O M M ISSIE” BESLO TEN OM M E T IN G A N G VAN 1 M A A R T 1971 D E SO CIËTEITSZA A L VAN D E V E R E N IG IN G , G E V E ST IG D IN H E T G R O O T H A N D E L SG EBO UW T E R O T T ER D A M , Z A T E R D A G S T E SL U ITE N .

1970 w o rd e n o n v e ra n d e rd te erd e n o n d e rte k e n d .

N o tu le n van d e vergadering van d e A f d e ­ lin g ,,R o tte r d a m ”, g eh o u d e n o p d o n d e r­ d a g 2 8 ja n u a ri 1971 o m 2 0 .0 0 u u r in de clu b zaal, 3 e v e rd iep in g van h et G ro o th a n d elsg eb o u w , S ta tio n sp lein 4 5 te R o t ­ terd a m . A an w ezig volgens d e p resen tie lijst: 1 sp re ­ k er, 3 b estu u rsle d e n , 1 b eg u n stig er, 77 g ew one led en e n 8 g e ïn tro d u c e e rd e n .

AGENDA: 1.

O pening.

2.

N o tu le n v a n de v e rg a d e rin g d.d. 26 n o v e m b e r 1970 e n v an de v e rg a d erin g d .d . 10 d e c e m b e r 1970 (zie „S ch ip en W e rf” n r. 26 van 24 d e c e m b e r 1970 e n n r. 1 v a n 7 ja n u a r i 1971). 3. H e rd e n k in g o v e rle d e n led en . 4. V o o rd ra c h t to eg elich t m e t lic h tb e e l­ den. O n d erw erp : „ A sp e c te n v a n scheeps- e n scheepsm a c h in e re p a ra tie s” , d o o r ir. C . S ch erp en h u ijsen , d ire c te u r V e ro lm e / N .D .S .M ., a fd elin g R ep aratie, A m ­ sterd am . 5. R o n d v raag . 6.

S luiting.

1.

O m 2 0 .0 5 u u r o p e n t de v o o rz itte r de v e rg ad erin g . H ij is v erh e u g d o v er de g ro te o p k o m st en h eet in h e t b ijz o n d er ir. S c h e rp e n h u ijse n w elko m .

2.

D e n o tu le n v an d e v erg a d e rin g e n van 26 n o v e m b e r 1970 e n 10 d e c e m b e r

S. en W . — 38e ja a rg a n g no. 4 — 1971

3.

Bij d e v o rig e v a n de n a m en

D r. ir. H . W . van T ijen , op 23 ja n u a ri 1971 o v e rle d e n te O o ste rb e ek in de leeftijd v an 82 ja a r, o u d -d ire c te u r van de K o n in k lijk e M a a tsch a p p ij „ D e S c h eld e” te V lissingen. Lid v an d e K o n in k lijk e A ca d e m ie v a n W e te n ­ sc h ap p en . D e o v e rled e n e n w o rd en o p d e g e b ru i­ kelijke w ijze h erd a c h t.

g e a rre s­

h e rd e n k in g v a n d e se d e rt d e v e rg a d e rin g o v e rle d e n leden v e re n ig in g w o rd e n d e v o lg en d e g en o em d :

H . van B u u re n , o p 5 d e c e m b e r 1970 o v erle d en te R o tte rd a m in de leeftijd v a n 56 ja a r, in sp e c te u r v an de T e c h ­ n isch e D ie n st-T a n k v a a rtre d e rij G eb r. D e H a a s te B ergen o p Z o o m .

4.

D e v o o rz itte r g e eft h ie rn a h et w o o rd a a n ir. S c h e rp e n h u ijse n die o p z e e r o v e rz ich te lijk e w ijze een in d r u k g eeft v an de g ro te b e tek e n is v an d e scheepsen m a c h in e re p a ra tie s in N e d e rla n d . Z ijn v o o rd r a c h t w o rd t to e g e lic h t m e t d u id e lijk e ta b e lle n en z e er in teressan te lich tb eeld en v an een a a n ta l m o eilijk e m a c h in e re p a ra t ie s. N a de p a u z e w o rd t een d iscu ssie g e­ h o u d e n , w a a rb ij ir. S c h e rp e n h u ijse n m o eilijk e v ra g e n te b e a n tw o o rd e n krijgt. A a n d eze d iscu ssie w o rd t d e e l­ g en o m e n d o o r p ro f. ir. J. H . K rie te m eijer, de h e re n J. H . v a n C a p p e lle n , J. N o o rd e rw ie r, M . J. V isch , M . L . D. B a k k er e n Z o m e rd ijk . D e v o o rz itte r d a n k t h ie rn a ir. S c h e r­ p e n h u ijse n v o o r zijn b u ite n g e w o o n d u id e lijk e v o o rd ra c h t en v o o r de b e ­ an tw o o rd in g v a n d e v ra g e n tijd e n s d e discussie, w elk e v e rre v a n e e n v o u d ig w aren . O o k d e v ra g e n ste lle rs k rijg en een w o o rd v an d an k .

5.

Bij d e ro n d v ra a g b lijk t g een v an d e aan w e zig e n h e t w o o rd te v e rla n g e n .

6.

O m 2 2 .3 5 u u r slu it d e v o o rz itte r d e v e rg a d e rin g .

A . K lijn , o v erle d e n o p 13 d e c e m b e r 1970 te A m stelv een in d e leeftijd v a n 6 2 ja a r, te ch n isch a d v ise u r J. C. Bern e lo t M o e n s N .V ., A m ste rd a m . L . d e B oer, o p 19 d e c e m b e r 1970 o v e rle d e n in de lee ftijd v a n 38 jaar, sc h e e p sw e rk tu ig k u n d ig e N .V . t.v.v. D e K o n in k lijk e H o lla n d sc h e L loyd te A m sterd a m . G . S te r k m a n , o v erled en o p 2 0 d e c e m ­ b e r 1970 te B reda in d e leeftijd v a n 73 ja ar, o u d -h o o fd in g e n ie u r W e rk tu ig ­ b o u w W ilto n -F ije n o o rd N .V . te S ch ie­ d am . F. D . Jansen, o p 11 ja n u a ri 1971 o v e rle d e n te A m ste rd a m in de lee f­ tijd v a n 7 8 ja a r, o u d -h o o fd w e rk tu ig ­ k u n d ig e , o u d -h o o f d v e rte g en w oo rd ige r b ij S c h o eller-B le c k m a n n -S ta a lfa b rie k en , v e rk o o p k a n to o r „ H o lla n d ” . A . van H a sselt, o v e rle d en o p 2 0 ja ­ n u a ri 1971 in d e leeftijd v a n 68 ja a r te S ch ied am , o u d -su rv e y o r v an L lo y d ’s R e g iste r o f S hip p in g .

91

N IE U W S B E R IC H T E N PERSONALIA Di'. ir. H. W. van Tijen t O p 23 jan u ari 1971 overleed te O osterbcek in de leeftijd van 82 ja a r dr. ir. H. W. van Tijen, oud-directcur van de K oninklijke M aatschappij „D e Schelde” , oud-president-com m issaris van E conosto N.V. M. C aljé t Op 26 jan u ari 1971 overleed te H ardinxveld-G iessendam in de leeftijd van 80 jaar de heer M. C aljé, oud-directeu r en o p ric h ­ ter van Scheepsw erf en M achinefabriek „H o llan d ” v /h M. C aljé N.V. Mutatie directie A. Vuyk & /o n e n D rie senior-directeuren van A. Vuyk & Zonen’s Scheepsw erven N.V. te C apelle a /d IJssel hebben zich om gezondheidsredenen teruggetrokken uit het bedrijf. H et zijn de heren P. A. Vuyk Pzn, P. Vuyk W zn. en A. Vuyk Lzn. D e directie w ordt th an s gevoerd do o r ir. E. D. V uyk, president-directeur, W. Vuyk A zn. directeu r rep aratiew erf en drs. Th. Heukels, financieel-econom isch directeur. Smit Tak Internationaal Bergingsbedrijf N .V ., Kotterdam A an de heer C. W. A. van der P o orten is per 1 jan u ari 1971 algem ene pro cu ratie verleend door bovengenoem de v en n o o t­ schap m et de persoonlijke titel van o n ­ derdirecteur. Phs. van Ommeren N .V., Kotterdam M et ingang van 1 jan u ari jl. is de heer J. de K eijser benoem d tot p ro cu ratieh o u d er van bovengenoem de vennootschap. 13e heer D e K eijser is in het bijzonder be­ last m et de aangelegenheden van het tankopslagbedrijf. Adviesbureau voor bedrijfsorganisatie D r. Ir. M . G. Ydo M et ingang van 1 februari 1971 w erd het nieuw e adres van b ovenstaand „B u reau ” V an O lden barneveltplaats 422-446 te R ot­ terdam , telefoon: 010-14 21 44. Instituut voor Scheepvaart en Scheepsbouw, Rotterdam fn jan u ari 1971 bedroeg het aantal be­ zoekers aan het m useum 1660 en aan de b ibliotheek 101. V oorts w erden er 1874 boeken uitgeleend en 298 inlichtingen ver­ strekt. F aw ick/G eislinger schakelharc koppelingen in Nederland G eveke M otoren en G rond v erzet N .V. en de N .V . T echn. H andelsond. Van Stigt, b ei­ de gevestigd te A m sterdam , hebben be­ sloten to t volledige sam enw erking ten aan ­ zien van de sam enbouw en verkoop van F a w ick /G eislin g er dem pende flexibele schakelkoppelingen. G eveke vertegenw oordigt van Faw ick A irflex D ivision of E aton Y ale & T ow ne o.a. de Faw ick A irflex C lutches, die o n d er­ m eer toegepast w orden als schroefasrem , als beveiliging tegen overbelasting bij zandpom paandrijvingen, alsm ede als schakelbare koppeling bij scheepsvoortstuw ingsinstallaties. D e N.V. V an Stigt vertegenw oordigt de firm a G eislinger & Co, „Schw ingungstechnik” te S alzburg; pro d u cen te van de G eislinger dem pers en G eislinger dem pen­ de flexibele koppelingen. D e G eislinger koppelingen zijn speciaal

92

ontw orpen vo o r toepassing bij m edium speed en snellopende m otoren in scheepsvoortstuw ingsinstallaties. De F a w ic k /G e is­ linger schakelkoppeling bezit een aantal belangrijke eigenschappen, die toepassing bij m et nam e m edium speed m otoren zeer aantrekkelijk m aakt, te weten: een zeer com pacte bouw (korte inbouw lengte en kleine diam eter), een laag gew icht (gering G D 2), een zeer grote dem ping (gunstige invloed o p het gehele torsiesysteem ), als­ m ede een o p tim ale flexibiliteit. D o o r de robuuste co n stru ctie en de grote w arm teafv o er-capaciteit kunnen in zeer korte tij­ den. „crash reversals” w orden uitgevoerd. De F a w ick /G eislin g er schakelkoppeling w ordt in standaarduitvoering onderm eer in vrijwel alle Freedom schepen, gebouw d bij Ishikaw ajim a-H arim a-H eavy Industries tc Jap an , toegepast. Een speciale „ a lte rn a to r d riv e” uitvoering w erd o n d erm eer toegepast in com binatie m et C am m ell-L aird tandw ielkasten ten be­ hoeve van een serie bulkcarriers, die d o o r C am m ell-L aird te B irkenhead, ge­ bouw d w erden. H et tot nu toe d o o r G eislinger en F aw ick / G eislinger koppelingen geïnstalleerde ver­ m ogen bedraagt ruim 5.500.000 pk. Examens Technische Hogeschool Delft G eslaagd voor het doctoraal exam en voor m etaal ku ndig ingenieur H. J. B ouw m an, D elft; E. W . W a la ard t Sacré van L um m el, Leiden. G eslaagd voor hei doctoraal exam en voor natuurkundig ingenieur H. Bokhove, A lm elo; F. C. D ijkstra, D elft; W. H üsslage, G ouda; M. W. C. de Jonge, S an tp o o rt; B. van Leeuwen, D elft; J. L uijerink, D elft; W . N ijm an, D elft; P. H. M. te Riele, D o rd rech t; K. van ’t Riet, A bbenes; F. R usting, D elft; D. Schm al, 's-G ravenhage; J. G . Smit, ’s-G ravenhage; J. H. F. M. V encken, D elft; J. M. L. M. V lem m ings, E indhoven; H. J. Vos, D elft; P. Z uidem a, D elft; A. Zw aneveld, Berkel tZ-H). Hei ISO-passingstelsel uitgebreid met twee nieuwe normen In feb ru ari 1970 zijn d o o r het N ed erlan d s N o rm alisatie-in stitu u t een v iertal norm en gepubliceerd w aarin het ISO -passingstel­ sel is opgenom en. D it b etro f de norm en N E N 2801 tot en m et N E N 2804. D eze serie is th an s uitgebreid m et de norm en N E N 2805 „ISO -passingstelsel. B erekende grensm aatafw ijkingen voor assen van 500 to t en m et 3150 m m ” en N E N 2806 „ISO passingstelsel. B erekende grensm aatafw ij­ kingen v o o r gaten van 500 to t en met 3150 m m ” . D e no rm en zijn geheel in overeenstem m ing m et ISO -R ecom m endation R 286 „ISO system o f lim its an d fits. P a rt 1: G en eral to leran ces and deviations” van de In te rn a ­ tional O rgan izatio n fo r S tand ard izatio n (ISO). Deze in tern atio n ale aanbeveling heeft evenw el, zoals d aarin is aangegeven, vo o r de m aten 500 to t en m et 3150 mm een in ­ fo rm atief karakter. N a opgedane ervaring zullen t.z.t. dan ook de in deze n o rm opgenom en gegevens zo nodig w orden aangepast. E x em p laren van deze no rm en zijn ver­ krijgbaar bij het N ed erlan d s N orm alisatieinstituut, Polakw eg 5 te Rijswijk (Z-H ) te ­ gen onderstaan d e prijzen: niet-co n trib u an ten: f 7,20; c o n trib u an ten : ƒ 4,80; studie­ doeleinden: ƒ 2,40. Bij a a n tallen gelden belangrijke kortingen.

Nieuwe opdrachten In de defensiebegroting van 1971 w erd aangekondigd, dat een eerste term ijn is op­ g eb rach t vo o r de nieuw bouw van 2 hy­ drografische opnem ingsvaartuigen voor het continentale p lat, w aarvan één v a a r­ tuig zal dienen als vervanging van het rijksopnem ingsvaartuig Z eefa kkel. T h an s is aan de firm a Boele scheepsw er­ ven en m achinefabriek te B olnes o p d rach t gegeven to t de bouw van bovengenoem de v aartuigen ten behoeve van de K oninklijke M arine. M et de gunning is een bedrag van ƒ 10,5 m iljoen per schip gemoeid. Beide v aartuigen zijn bestem d voor het uitvoeren van hydrografische opnem ingsw erkzaam heden en — op beperkte wijze — van o ceanografische en m eteorologische w aarnem ingen. De schepen, die respectievelijk in januari en. mei 1973 zullen w orden opgeleverd, zullen w orden uitgerust m et de m eest m o­ derne o p n em in g sap p aratu u r, w aaro n d er een w rakken sonar. H et scheepsm odel is af­ geleid van de lo odsboten van het type C apella, w aarvan er tw ee (W ega en Capella) voor de dienst van het loodsw ezen in 1967 en 1968 zijn gebouw d. T echnische gegevens: grootste lengte: 59 m; grootste breedte: 11,10 m; w aterverplaatsing: 1050 to n ; diepgang: 3,7 m ; machineverm ogen (diesel elektrisch): 3 X 700 pk; m axim um snelheid: 13 zeemijl per uu r; bem anning: 45 man. T ewaterlatingen Bij D e R o tterd am sch e D roogdok M aat­ schappij N .V . is het speciaal voor de cruisevaart o n tw orpen passagiersschip C unard A d ven tu re r van stapel gelopen. H et 17.500 b rt m etende schip, in aanbouw v oor rekening van de rederij C unard Steam ship C o. Ltd. te L onden, is te w ater gelaten d o o r m evrouw M ancroft, echtgenote van de vice-voorzitter en d irecteur van de C u n a rd Line. H et betreft hier de eerste tew aterlating van een Brits passagiersschip sinds de Queen E lizabeth 2 in septem ber 1967 van stapel liep. De C unard A d ven tu rer w ordt een vol­ ledig air-conditioned één klasse schip. V an de tien dekken zullen er zeven voor de passagiers toegankelijk zijn. De 740 passa­ giers w orden o n d erg eb rach t in 420 hutten, die elk zijn uitgerust m et bad of douche, een toilet en een telefoon. D e C unard A d ven tu rer, w elke tijdens de bouw in an d ere h an d en is overgegaan, zal als gevolg h iervan enkele m aanden later dan o orspronkelijk in de bedoeling lag w or­ den opgeleverd. H et cruiseschip zal deze zo m er zijn eerste p ro efto ch t m aken. De juiste d ata van de verdere p roeftochten en oplevering zijn nog niet bekend. K o rt n a de tew aterlating hield L ord M an­ croft een to esp raak w aarin hij onder andere het volgende opm erkte: „G edurende bijna ach t ach tereenvolgende w eken b estaat er deze w inter geen m ogelijkheid om vanuit N o o rd -E u ro p a een tran satlan tische reis per schip te m aken. Ik geloof, d a t een dergelijke situatie zich vo o r het eerst sinds bijna 130 ja a r voordoet. M en krijgt h ierd o o r de in­ druk, d at de dagen van het passagiersschip zijn g eteld .” L ord M an cro ft o n d ersch reef deze mening echter niet. H ij wees erop, d at er th an s 21 passagiersschepen in de w ereld in aanbouw zijn. In dit aan ta l is zowel de C unard A d ­ venturer als h a a r zusterschip begrepen, dat eveneens bij de R D M in bestelling is en d o o r P. Sm it jr. gebouw d zal w orden. Zoals bekend, m a a k t de laatstgenoem de w erf ook deel uit van de R ijn-Scheldegroep.

Proeftochten Op zaterdag 6 februari is het m otorschip M eteoor, dat in de afgelopen m aanden werd gebouw d door de N.V. Scheepswerf- en M achinefabriek „D e Liesbosch” te U trecht, d ochterondernem ing van de B allast-N edam G roep N .V., ter officiële proeftocht gegaan en w erd overgedragen aan de Rederij Vibouw -Verkaik N.V. te IJsselstein. H et beun­ schip, dat een lengte over alles van 70,70 m heeft, een breedte van 8,72 m en een m axi­ m um laadverm ogen van 1098 ton, is be­ stem d voor het vervoeren van zand. H iertoe is het schip uitgerust m et een laadruim van 600 kubieke m eter. H et laden van het schip geschiedt met behulp van een zuiger; tij­ dens de reis n aar de plaats van bestemm ing zorgen twee pom pen voor het draineren van de lading, zodat het schip bij aankom st d oor een grijperkraan kan w orden gelost. H et is ook m ogelijk dat een zuiger het laadruim leegzuigt. Om deze laatste losm ethode eveneens te kunnen toepassen was het noodzakelijk de M eteoor van een schuin laadruim te voor­ zien. Aan boord is accom m odatie voor twee ge­ zinnen; die van de schipper en die van de m achinist. A an voor- en achterzijde van het schip zijn deze accom m odaties gelegen. Er zijn twee w oonkam ers annex keuken, een grote slaapkam er, drie kleinere slaap­ kam ers en verder een badgelegenheid en een toilet. V oor de voortstuw ing zorgt een 500 pk S tork-m otor, terwijl voorts een D A F 40 K VA draaistroom hulpdiesel werd geïnstal­ leerd. D e M eteoor is voorzien van een enkelvou­ dig S tabilo-roer „B ecker”, w aardoor een hoge m anoeuvreerbaarheid w ordt bereikt. In de brug heeft het schip ook een radarinstallatie, echolood en bochtaanw ijzer, terwijl eveneens een m arifoon en m obilofo o napparatuur w erden geïnstalleerd. Overdrachten Bij A. Vuyk & Z onen’s Scheepswerven N.V. te C apelle a /d IJssel heeft op 29 januari 1971 de overdracht plaatsgevonden van het containerschip Tronto. H et schip werd gebouw d in o pdracht van Sea C ontainers C hartering Lim ited te L on­ den. Het is het vijfde schip uit een serie van negen. De hoofdafm etingen van het schip zijn: lengte over alles 85,30 m, lengte tussen loodlijnen 78,84 m, breedte op spanten 13,70 m, holte 6,05/4,22 m, diepgang max. 4,17/4,69 m, draagverm ogen 1.740/2.170 ton. H oofdm otor: W erkspoor diesel, type 6 TM 410, 3200 pk, 515 om w /m in. Snelheid: 16 knoop. Het schip vaart onder Engelse vlag en is gebouwd onder L loyd’s R egister of Shipping. De orderportefeuille van de w erf bestaat uit nog vier schepen voor Sea C ontainers C hartering Ltd., twee schepen voor Reederei Schulte te H am burg en een RoRo-schip voor R eederei Schepers te A schendorff. Verkochte schepen D oor bem iddeling van K am p’s Scheepvaart en H andel Mij, G roningen, is het m.s. Cheetah, m etende 930 dwt, bouw jaar 1960, door J. C rem er, G roningen verkocht aan Ofer Bros., H aifa, die het schip onder de naam M iri in de v aart zullen brengen. V oorts is via K am p verkocht het m.s. Jatte, metende 1000 dwt, bouw jaar 1965, van de Terneuzensche Rederij I aan H. D am hof. Delfzijl, die het schip onder de naam Flevom eer in de vaart zal brengen.

S. en W. — 38e ja a rg a n g no. i — 1971

M.s. Citadel, gebouw d 1950, 445 tons d.w., van de heer R. H uizenga, G roningen, is verkocht naar E ngeland. Het schip werd 18 januari te R otterdam overgedragen; het schip zal onder de oude naam vertrekken. Deze verkoop kwamen tot stand via be­ m iddeling van Supervision Scheepvaart & H andelsbedrijf, R otterdam .

In dit blad (P.no. 115) dat verkrijgbaar is bij het D irectoraat-G eneraal van de Arbeid, Balen van Andelplein 2 te V oorburg, w orden de volgende onderw erpen met nam e behan­ deld: kettingw erk. haken, stroppen en lengen, hijsbanden, blokken, hijsjukken, tangen en klem m en, grijpers, klap-, kantel- en stortbak­ ken, hefm agneten en vacuum hefgereedschap.

TN O en explosieveiligheid T N O heeft ingesteld de Com m issie E xplo­ sieveiligheid. Deze com m issie bundelt alle ervaring die bij T N O is opgebouw d op het gebied van beveiliging tegen ongewenste explosies en het veilig toepassen van nuttige explosies. De oprichting vond plaats op grond van de volgende overwegingen. Explosies veroorzaken in toenem ende mate menselijk leed en m ateriële schade. Evenals m ilieuverontreiniging en lawaai is explo­ siegevaar een nevenverschijnsel van de welvaartbrengende industrialisatie. De beveili­ ging tegen ongew enste explosies is daarom in de loop van de jaren een belangrijk pro­ bleem gebied gew orden; ook in N ederland valt een groeiende behoefte te constateren aan deskundigheid en m ogelijkheden voor onderzoek ter verhoging van de explosievei­ ligheid. Een belangrijk stuk ervaring w ordt ingé­ bracht do o r het Technologisch L ab o rato ­ rium RVO -TNO , dat reeds tientallen jaren onderzoek verricht inzake explosies en ex­ plosiegevaar. V oorts w orden bijdragen geleverd do o r enige instituten van de N ijverheidsorganisatie T N O , m et name: C entraal Technisch Instituut T N O veiligheidsvoorzieningen aan technische installaties in de procesindustrie.

I.H.C. Holland gaat slcepzuigcr voor grint winning bouwen Rond de jaarwisseling ontving I.C.H . Hol­ land van W estm inster G ravels Ltd., England — dochterondernem ing van de H olland A m erika Lijn en Bos Kalis W estm inster Dredging G roup — opdracht voor de bouw van een sleephopperzuiger speciaal bestemd voor de grintw inning op zee. Het 107 meter lange en 20 m eter brede schip heeft een laadverm ogen van m eer dan 8000 ton. E n­ kele bijzondere kenm erken zijn een zeefinstallatie en een dubbele grijperkraan. Met behulp van de zuigbuis aan stuurboord­ zijde kan het grint op een diepte van 36 m e­ ter w orden opgezogen. Het grint, zand- en waterm engsel w ordt vervolgens gezeefd, zo­ dat alleen grint van de gewenste afm etingen in het laadruim terecht komt. Z and en grote stenen gaan weer overboord. Het lossen gaat met behulp van de grijperkranen, die het grint op de lopendeband-installatie laden voor het transport n aar de wal.

Instituut T N O voor Bouw m aterialen en Bouwconstructies constructieve m aatregelen om gevolgen van explosies in gebouw en te beteugelen. Instituut T N O voor W erktuigkundige C on­ structies invloed van schokken en trillingen op w erktuigkundige contructies. Eveneens is ingesteld het „Bureau explosieveiligheid”, dat ressorteert onder de Nijverheidsorganisatie en is belast met de volgen­ de taken: — het leggen en onderhouden van contac­ ten met betrekking tot explosie-veiligheid met het bedrijfsleven, de overheid en op dit gebied w erkzam e instellingen; — coördinatie van de w erkzaam heden die bij T N O in de verschillende instituten w orden uitgevoerd; — voorlichtings- en advieswerk. T ot hoofd van het bureau is benoem d dr. J. G. A. de G raaf. Het adres van het bureau is: Lange Kleiweg 137, Postbus 45, Rijswijk (Z.H.). Tel. 01730-3 82 22. Hijsgcreedschappen Er zullen m aar weinig takken van industrie zijn w aar niet in de een of andere vorm ge­ bruik w ordt gem aakt van hijsgereedschap­ pen. Vanwege dit wijd verspreide gebruik en het feit dat defecten aan hijsgereedschap aan ­ leiding kunnen geven lo t noodlottige onge­ vallen hebben de A rbeidsinspectie en de In­ spectie van de H avenarbeid een publikatieblad uitgegeven w aarin uit veiligheidsoverwe­ gingen aanwijzingen w orden gegeven voor de constructie, de sterkte, het onderhoud en de beproeving van hijsgereedschappen. Deze aanwijzingen geven tevens aan op welke wij­ ze de op dit gebied van toepassing zijnde en veelal algem een gestelde wettelijke bepalin­ gen n aar het oordeel van genoemde diensten het beste kunnen w orden uitgevoerd.

D j grin t-sleep zu ig er, die nu zal w o rd e n ge­ bou w d , zal het g ro o tste schip zijn, d a t speci­ aal v o o r dit doel w erd o n tw o rp e n .

N IE U W E U IT G A V E N M aritiem e Encyclopedie, deel II, C -G arnaal Verschenen bij: Uitgeverij C. de Boer Jr., Bussum, o n d er redactie van J. van Beylen, P. A. de G roote, A nthony van K ampen, J. A. M. K ram er, L.. L. von M ünching, W. P, L. Spruit (+) en A. de Vos. N adat in de voorzom er van 1970 het eerste deel van dit unieke standaardw erk was verschenen (zie Schip en W erf no. 16 dd. 7 aug. 1970) is thans het tweede van de persen gekomen. Opnieuw kan gesproken w orden van een bijzonder goed verzorgde uitgave, die een sieraad voor de boekenkast vorm t. De grote w aarde is echter bovenal gelegen in de zeer deskundige en gedegen wijze w aarop de onderw erpen behandeld w orden en die het gebruik van deze encyclopedie tot een voor­ recht maakt. Van h arte aanbevolen! Ir. J.N .J. H et Schip van M orgen O nder redactie van A nthony van K am pen. V erschenen bij: Uitgeverij C. de Boer Jr., Bussum. Afm. 28 X 21,5 cm , 108 blz. Prijs, gebonden, ƒ 12,50. De redactie van het bekende m aritiem e tijdschrift „D e Blauw e W im pel” heeft te ­ recht gem eend het 25-jarig bestaan m et een bijzondere uitgave te m oeten accentue­ ren. Als 300ste aflevering is een num m er verschenen, d at geheel gewijd is aan „H et schip van m orgen” . Vele v ooraanstaande personen op m aritiem gebied hebben hun visie gegeven op de toekom stige ontw ikke­ lingen in scheepvaart en scheepsbouw, elek­ tronica, onderw ijs, baggertechniek, off-shore w erkzaam heden, reddingw ezen, etc. w aaruit opnieuw blijkt, dat ook in onze bedrijfstak nog enorm e evoluties voor de d eur staan. H et is een boeiend geheel gew orden, w aar­ van kennisnem ing d o o r ieder, die w erkzaam is op dit gebied o f er belang in stelt, van h arte w ordt aanbevolen. Ir. J.N .J.

93

TIJDSCHRIFTENREVUE U ittreksels van en ige belangrijke artikelen uit b uitenlandse tijdschriften, zoals d eze w orden verw erkt in D o cu m en ta tie-R ev u e en d e kaartzendingen, w elk e het „N a tio n a a l Instituut v oor Scheepvaart en Sch eep s­ bouw ” m aandelijks aan de daarop geabonneerden doet toekom en. D e aanw insten der bibliotheek, zo w el op nautisch als tech n isch gebied, w orden even een s aan b.g. abonnees toegezon d en . Inlichtingen w orden gaarne verstrekt door d e afd. D o cu m en ta tie van het Instituut, Burg. s’J a c o b p le in 10, R o tte rd a m (tel. 3 6 1 7 3 3 , to est. 7).

Glass re-inforced Polyester Hulls. In b.g. guidance note w orden de volgende onderw erpen behandeld. D e bedrijfsoutillage, die op voldoende wijze ingesteld dient te zijn op de verw erking van versterkt plastic, de m aterialen w aarbij voorschrif­ ten w orden gegeven voor de te gebruiken basism aterialen en hun opslag, zoals harsen en glasvezels, en de constructie. Bij het laatste w orden na een uiteenzetting over de algem ene opzet van de con­ structie, de regels behandeld, die van toepassing zijn op het lam inaat (param eters, w aarm ede het lam inaat w ordt gedefinieerd, keuze van de eigenschappen der basism aterialen), op het vorm en (m allen, o p ­ bouw d er lagen, polym erisatie) en o p h e t m aken van de verbindin­ gen. Aan serieproduktie is een ap art hoofdstuk gewijd d a t van toe­ passing is voor kleinere casco’s. D rie annexen behandelen de survey tijdens d e bouw, de middelen to t uitharding en de belangrijkste gebreken aan met glasvezel versterkte kunststoffen.

Kinsatz von Spezialrohrkupplungcn reduziert Kosten ini Schiffbau. Dipl. Ing. H. H ahendahlen, Ing. M. Lieske. De bouw van de pijpleidingen in een schip is van bijzondere invloed op de uitrusting, om dat to t 15 % van het totale m anuren-volum e d o o r deze bouw w ordt ingenom en. Om deze hoge arbeidskosten te beperken is de ontw ikkeling van nieuwe technieken op dit gebied, w aardoor de w erkzaam heden m inder arbeidsintensief w orden, van zeer groot belang. In dit artikel w ordt een deel van het ontw ikkelings­ werk wat d o o r de M athias-Thesenw erf te W ism ar op dit gebied is verricht, uiteengezet. A chtereenvolgens w ordt de pijpverbinding als kosten-zw aartepunt behandeld en vervolgens de opbouw en de functie van de speciale verbinding, de opgedane ervaringen erm ede en de criteria vo o r de toepassing ervan, besproken. De econom ische voordelen w orden to t slot uiteengezet. Seewirtscliaft, jrg. 2, nr. 11, nov. 1970, blz. 874— 876, 5 afb., 1 ref.

G uidance N ote, nr. N I 139 BM2, Bur. V eritas, jan. 1970, 18 blz. (W ET 45 u).

Statistical Investigation into Diesel Noise. D r. Ing. W. Hempel.

Über die Bewertung hydromechanischer Propulsionssysteme. M. Schmiechen.

G ebaseerd op de geluidsgegevens van bijna 200 dieselm otoren is een form ule uit deze statistieken ontw ikkeld om de hoogte en kracht van de geluidsdruk van een gem iddelde m otor vast te stellen bij een gegeven verm ogen en snelheid. Deze form ule kan gebruikt w orden om het te verw achten geluid te schatten gedurende het geplande in bedrijf zijn van de m otor o f om de resultaten te beoordelen van geluidm etingen aan een m otor verricht. M et het oog op de fouten inherent aan meet- en herleidingsverrichtingen, zullen slechts afw ij­ kingen van m eer dan ± 4dB van de vergelijkende w aarden die gecal­ culeerd zijn voor de „stan d aard m otor", een betrouw bare meting zijn ter bepaling van de kw aliteit van de m otor.

Tegelijk m et de groeiende belangstelling voor onconventionele vor­ men van de voortstuw ing van vaartuigen, o n tstaat het probleem te kom en to t een objectieve w aardebepaling van hydro-m echanische voortstuw ingssystem en. In dit artikel w ordt een algem ene en tevens in principe eenvoudige oplossing van dit probleem ontw ikkeld en als norm gepresenteerd. H et is een poging h et bekende systeem van begrippen betreffende de w aardebepaling van hydro-m echanische voortstuw ingssystem en in hun sam enhang te tonen en het een onder alle om standigheden mogelijke, aangepaste objectieve interpretatie te geven.

Transact. Inst. o f Mar. Enp. vol. 82, nr. 12, dec. 1970, blz. 431— 438, 9 fig., 1 tab., 7 ref., disc.

Kinflusz der Kiihlmittel — iind Zylindcrraumoberflüchenteniperatur uuf die LeisluiU’ iind den Wirkungsgrud von Dieselmotoren. Dr. Ing. H. Zapf. H et w arm teverlies aan de w anden van verbrandingsm otoren b e­ draagt tussen de 10 % en 25 % van de d o o r de b ran d sto f toege­ voerde w arm te. V oortdurend w ordt gezocht dit w arm teverlies do o r constructieve m aatregelen e.d. zoveel m ogelijk te beperken. D e v er­ hoging van de koelm iddeltem peratuur zou ogenschijnlijk d a a r v e r­ betering in kunnen brengen, m aar in werkelijkheid krijgt men dit uitsluitend d o o r de verbetering van de w rijvingstoestand tengevolge van hogere tem peraturen van de sm eerolie-film d o o r de toenam e van de w andtem peratuur. M etingen aan verscheidene m otoren en een rekenkundige analyse van d e grootte van het verlies bij v eran ­ derde koclm iddel- resp. cilinderw and-tem peraturen bevestigen dit.

Sch iffstech n ik, jrg. 17, nr. 89, nov. 1970, blz. 91— 94, 9 ref.

Die Entwicklung eines Entwurfprogramms für gegenläufige Pro­ peller nach der Theorie von Lerbs. K. O. Edel. Aangezien de belasting van de scheepsschroef gestadig toeneem t, is er bij de scheepsbouw een groeiende belangstelling v o o r contraroterende schroeven. M ede daard o o r heeft het scheepsbouwkundig proefstation te Berlijn vo or in de D D R te bouw en schepen een ge­ schikt ontw erpprocédé voor dergelijke schroeven gezocht m et als doel dit v erder te ontw ikkelen en geschikt te m aken voor berekening m et behulp van autom atische rekenapparatuur. Een overzicht w ordt gegeven van de belangrijkste publikaties op dit gebied, w aarna een beschrijving volgt van een op de theorie van Lerbs gebaseerde m ethode, w aarvoor in het Berlijnse proefstation een program m a v o o r de O D R A 1204 com puter w o rd t opgesteld. Seewirtscliaft, jrg. 2, nr. 11, nov. 1970, blz. 868— 870, 1 foto, 11 ref.

M T Z , jrg. 31, nr. 12, dec. 1970, blz. 499—505, 12 afb., 4 tab.

Choice o f Vessels for North Sea Trawling. An Introduction to Marine Gas Turbine Lubrication. Dr. B. J. M il­ der. In deze beschouw ing w ordt de huidige stand inzake de sm ering bij gasturbines onderzocht en besproken. N a a r voren kom t d at hoog­ w aardige synthetische sm eerm iddelen essentieel zijn v o o r het goed functioneren van de vliegtuiggasturbine Deze eisen w orden niet wezenlijk veranderd bij gebruik van de turbine aan boord van schepen m aar het is w aarschijnlijk nodig dat grotere aan d ach t w ordt besteed aan de potentiële problem en verbonden m et d e zoutw ater invloed. T o t nu toe opgedane ervaringen hebben tot bevredigende resultaten geleid. In een tabel w ordt de specificatie gegeven van een synthetische sm eerolie. T en slotte w ordt een overzicht gegeven van de ontw ikkelingen w elke gaande zijn op dit gebied.

N a gewezen te hebben op het jaarlijks g roter w orden van de afm e­ tingen van de Engelse vissersvaartuigen, hetgeen in een grafiek w ordt weergegeven, w ordt een beschouw ing gehouden over een nieuw ontw erp vo o r d e N oordzee traw ler. G enoem d w orden bepaal­ de eisen w aaraan een dergelijk schip m oet voldoen en d e technische verbeteringen die beschikbaar zijn om in een nieuw ontw erp te ver­ w erken. In een schets w ordt een hektraw ler aangegeven die gem e­ chaniseerd is en dergelijke afm etingen heeft d at bepaalde technische verbeteringen kunnen w orden aangebracht, w aarin begrepen het ge­ lijktijdig laten vieren van een visnet, terwijl het andere binnenboord w ordt gehaald. U itvoerig w ordt op verdere details ingegaan en ge­ concludeerd w ordt d a t de hektraw ler toch m eer m ogelijkheden biedt dan de gewone trawlers.

Shipp. W orld and Shipbuilder, vol. 163, nr. 3852, dec. 1970, blz. 1651— 1654, 3 fig., 1 tab.

The M o to r Ship, vol. 51, nr. 605, dec. 1970, blz. 415— 416, 2 fig., 1 tab.

94