:HUNGRFXPHQW. Voor de Toekomstvisie van Oss

:HUNGRFXPHQW Voor de Toekomst visie van Oss



,QKRXGVRSJDYH ,1/(,',1*



,$&+7(5*521'(1









































1. Waarom een t oekomst visie?

2

2. Voort zet t ing van de discussie

2

3. Hoe komen we t ot een t oekomst visie?

3

4. Tot st andkoming en st at us werkdocument

4

5. Keuze voor vier t hema’ s

4



,,((567(7+(0$,'(17,7(,7

















1. Waarom een discussie over de ident it eit van Oss?

4

2. Basis van de ident it eit : de geschiedenis, het huidige karakt er, st erke en zwakke kant en

5

3. Ont wikkelingsricht ingen voor de t oekomst : basis voor de discussie

7



,,,7:(('(7+(0$266$/65(*,2*(0((17(













1. Waarom kij ken naar de posit ie van Oss in de regio?

11

2. Welke regionale verbanden zij n er al?

11

3. Discussie

12



,9'(5'(7+(0$5(/$7,(7866(167$'(13/$77(/$1'











1. Waarom deze vraag?

13

2. Geschiedenis en hoe het nu is

14

3. Discussie

14



99,(5'(7+(0$5(/$7,(7866(1*(0((17((1%85*(56 









1. Waarom deze vraag? Relat ie met andere vragen

17

2. Geschiedenis

17

3. Discussie

18



9,',6&866,(3817(1(167(//,1*(1















9+2(.81780(('2(1"



















2YHU]LFKWEURQQHQ



















  



1

2

,1/(,',1* Voor u ligt het werkdocument bedoeld als basis voor de discussie over de t oekomst van Oss. Gemeent eraad en college hebben beslot en om in gesprek met inwoners en andere bet rokkenen bij de gemeent e Oss gezamenlij k een koers voor de t oekomst uit t e zet t en. In een workshop hebben raads- en collegeleden een keuze gemaakt voor de onderwerpen die in die gesprekken aan de orde moet en komen. Vervolgens zij n deze onderwerpen of t hema’ s in dit document verder uit gewerkt in vragen en discussiepunt en. Met het vast st ellen van dit document geeft de raad de kaders aan van de komende discussie. In de eerst e maanden van 2004 worden inwoners, bedrij ven, inst ellingen en andere organisat ies op verschillende manieren uit genodigd om mee t e prat en. Omdat de t oekomst van Oss ons allen aangaat .

,$&+7(5*521'(1 :DDURPHHQWRHNRPVWYLVLH" Het plan van aanpak noemt als doel van de t oekomst visie: +HWVFKHWVHQYDQHHQEHHOGYDQGHQLHXZH JHPHHQWH2VVLQDOVNDGHUYRRUKHWRSVWHOOHQYDQ

EHOHLGKHWEHRRUGHOHQYDQRQWZLNNHOLQJHQHQKHWVWHOOHQYDQJHPHHQWHOLMNHSULRULWHLWHQ

Hoe Oss er in de t oekomst uit zou kunnen zien, daarop wil de t oekomst visie een doorkij k bieden. Geen blauwdruk, maar een richt ing, een idee. De t oekomst visie hangt als een paraplu boven bij voorbeeld een st ruct uurvisie of sociale visie. De t oekomst visie gaat net iet s verder, heeft misschien iet s ut opisch, misschien zelfs iet s onbereikbaars. Zoals j e een doel st elt waarvan j e wellicht nog niet weet of het helemaal gaat lukken, maar wat wel een inspirat ie is om zover mogelij k in die richt ing t e komen. Verder reiken dan de polsst ok lang is, is daarom zo belangrij k omdat de maat schappelij ke ont wikkelingen razend snel gaan. Een uit dagende t oekomst visie kan een inspirat iebron zij n voor alle spelers binnen de gemeent e. De t oekomst visie biedt ook de gelegenheid om duidelij ke keuzes t e maken: waar liggen de kansen die we willen benut t en om een zo st erk mogelij ke gemeent e en gemeenschap t e zij n? Wat is daarbij belangrij k en wat minder? 9RRUW]HWWLQJYDQGHGLVFXVVLH Enkele j aren geleden (met als hoogt epunt het j ubileumj aar 1999) is op verschillende manieren en door verschillende part ij en een discussie aangezwengeld over de t oekomst van Oss. Result aat was een aant al geanimeerde gesprekken, workshops en bij eenkomst en en aansprekende boekj es en verslagen. Vervolgens st okt e de discussie.

3

Nu is er een nieuwe gemeent e, die door het nieuwe grot e buit engebied uit daagt t ot nieuwe discussies als het gaat om de rol van het plat t eland en de verhouding met de st ad. De vele kernen maken het beeld divers en leiden als we niet oppassen t ot verschillende ant woorden op gelij ksoort ige vragen. Er is een nieuwe raad, die belang hecht aan vooruit kij ken en een gezamenlij ke visie. Er is behoeft e aan gemeenschappelij ke uit gangspunt en en een gemeenschappelij k beeld van de gemeent e (of zij n we t och meer een t oevallig samengevoegde verzameling van verschillende gemeenschappen?). Reden t e over om de discussie weer op t e pakken, zonder overigens voorbij t e gaan aan ideeën die al zij n ont wikkeld in de voorgaande periode. En die ideeën zij n legio. Van het boekj e ‘ Als ik het mocht zeggen…’ , waarin een weergave van gesprekken met vele Ossenaren, t ot een t oekomst plan vanuit de st icht ing Re-engeneering en een bevolkingsonderzoek over het imago van Oss. Van de brede discussie rond het milieu (waar ook veel meer aan de orde kwam) t ot het Ont wikkelingsprogramma St edelij ke Vernieuwing. Die ideeën hebben wel een manco: ze gaan over het Oss van vóór de samenvoeging met Ravenst ein. Overigens waren discussies over de t oekomst ook het voormalige Ravenst ein niet vreemd, maar zoals de gesprekken in Oss merendeels gingen over de st ad Oss, zo voerde in Ravenst ein het st adj e Ravenst ein de bovent oon. Zaak om de discussie nu nadrukkelij k ook over het buit engebied met zij n vele dorpen t e voeren. Al lezend wat er al gezegd is over Oss en zij n t oekomst , ont st aat het beeld van een pret t ige gemeent e, echt er zonder uit schiet ers. Mensen wonen plezierig en zij n over het algemeen t evreden met hun woning, buurt en aanwezige voorzieningen. Sport en cult uur zij n goed ont wikkeld en dragen bij aan de kracht van de gemeent e. Het verenigingsleven bloeit en er is volop bedrij vigheid, vooral in de indust rie. Ook heeft Oss inmiddels een t radit ie opgebouwd als het gaat om de zorg voor mensen die het moeilij ker hebben, blij kend uit bij voorbeeld het goed ont wikkelde minimabeleid. Aandacht spunt en in die eerdere discussies zij n de knelpunt en in de infrast ruct uur (bij voorbeeld de N329), de diversit eit van de woningen waarbinnen vooral het dure segment , en sinds enige t ij d ook sociale woningbouw en woningen voor st art ers en ouderen, onvoldoende aanwezig zij n en de aandacht die nodig is om acht erst anden bij voorbeeld onder de j eugd t e voorkomen of t e verkleinen. Met de grot e uit breiding van het aant al kleine kernen binnen de gemeent e komt daarbij de zorg dat op t ermij n de leefbaarheid in die kleine kernen vermindert door vert rek van voorzieningen en verkleining van maat schappelij k draagvlak als gevolg van vergrij zing en ont groening. Als t hema’ s voor de t oekomst zij n in eerdere discussies onder andere genoemd: verst erking van indust rie en midden- en kleinbedrij f, verbet ering van de infrast ruct uur, verst erking van het onderwij s (met name MBO, en misschien ook HBO in Oss?), handhaving van goede en gedifferent ieerde woonmilieus, uit bouwen van de samenwerking met omliggende gemeent en, verbet eren van het cent rum en een open dialoog met de bevolking.

4

+RHNRPHQZHWRWHHQWRHNRPVWYLVLH" De t oekomst van Oss gaat ieder aan die bij Oss bet rokken is. Daarom moet en ook diezelfde bet rokkenen de discussie over de t oekomst voeren. Inwoners, inst ellingen, bedrij fsleven, verenigingen, gemeent e en buren zullen dan ook bet rokken worden bij de discussie. Dat gebeurt in een kort e periode van 2 maanden in het begin van 2004. Daarna maken we de balans op: welke ideeën zij n er? Wat is er mogelij k en wat moet en we daarvoor doen? De gemeent eraad zal op basis van alle discussies een besluit nemen over de gewenst e ont wikkelingen. Maar daarmee is hopelij k het gesprek niet voorbij . De t oekomst is dynamisch en aan verandering onderhevig, dat zelf de geldt voor ideeën over die t oekomst . We moet en dan ook na de vast st elling met elkaar in gesprek blij ven over de t oekomst van Oss. 7RWVWDQGNRPLQJHQVWDWXVZHUNGRFXPHQW Dit werkdocument is bedoeld als voeding voor de komende discussie. De inhoud st aat niet vast en de ideeën zij n niet meer dan gedacht en om uit t e dagen t ot een diepgaand gesprek over de t oekomst van Oss. In het document is dankbaar gebruik gemaakt van alle eerdere init iat ieven om t e komen t ot een discussie over de t oekomst van Oss. Daarnaast is breed binnen het gemeent elij k apparaat een bij drage geleverd aan de ideeën en vragen die hier aan de orde komen. Het document bevat acht ergrondinformat ie (hoofdst uk 1 en de eerst e t wee paragraf en van de volgende hoofdst ukken) en st of t ot discussie (in de laat st e paragraaf van elk hoofdst uk). Met name dat laat st e onderdeel is vooral geschreven om een gesprek uit t e lokken. Om zaken die vaak als vast st aand worden aangenomen nog eens onder de loep t e nemen. Om uit t e dagen t ot creat ieve ideeën die een nieuw licht kunnen werpen op de kwest ies waarmee we ons geconfront eerd zien. In dat licht moet en de st ellingen worden gezien: het zij n geen st andpunt en van de gemeent e of anderen, maar uit dagingen om samen helder t e krij gen waar het voor Oss in de komende 20 j aar werkelij k om gaat . NHX]HYRRUYLHUWKHPD·V In j uli 2003 hebben raad en college gesproken over de inhoud van de t oekomst visie. Waar moet die over gaan? Tij dens die workshop zij n vier t hema’ s benoemd: a. De ident it eit van Oss: wat zij n we en welke ambit ie zet t en we neer voor de komende 10-20 j aar? b. Oss als regiost ad: welke rol spelen we, en willen we spelen, in de regio? En over welke regio prat en we dan? c.

St ad en plat t eland: nu de gemeent e is uit gebreid met een fors buit engebied, willen we kij ken naar de relat ies t ussen st ad en plat t eland. Wat hebben die t wee met elkaar? Kan de diversit eit binnen de gemeent e, die het result aat is van de herindelingen, het t ot aal verst erken?

d. De verhouding t ussen gemeent e en inwoners: wat zien we als de rol van de gemeent e? Wat vragen we van inwoners en andere bet rokken part ij en? En hoe geven we de relat ie t ussen gemeent e en inwoners verder vorm?

5

De hoofdst ukken II t / m V werken de vier t hema’ s verder uit . Met acht ergrondinformat ie, maar ook met voer voor de verdere discussie. Die discussie is bij het t hema ‘ ident it eit ’ uit gewerkt in vij f mogelij ke ont wikkelingsricht ingen. Bij de overige t hema’ s is dat gedaan in de vorm van st ellingen.    

,,((567(7+(0$,'(17,7(,7 :DDURPHHQGLVFXVVLHRYHUGHLGHQWLWHLWYDQ2VV" Er is heel verschillend aan t e kij ken t egen de vraag wat de ident it eit van een st ad, van een gemeent e is. Heeft ident it eit t e maken met het gezicht van een gemeent e, dat gene wat Oss onderscheidt van andere gemeent en? Zoals Amst erdam de Dam heeft ; Rot t erdam de Euromast en Eindhoven Philips? Is het een verzameling van kenmerken, die in verschillende combinat ies ook bij andere gemeent en aanwezig zij n? Bij voorbeeld een regionaal cent rum + moderne indust riest ad + groene gemeent e + uit gebreid verenigingsleven? Kan en wil Oss zich wel onderscheiden van andere gemeent en? Is ident it eit het eerst e waar j e aan denkt als j e het woord ‘ Oss’ hoort of dat gene waar j e t rot s op bent en waar j e j e bezoek mee naar t oe neemt ? In ieder geval komt ident it eit niet uit de lucht vallen. Je ident it eit wordt gevormd door dat wat j e bent , maar ook door wat j e wilt zij n. Wat j e uit eindelij k ook kiest om de ident it eit van Oss t e beschrij ven, het moet in ieder geval gebaseerd zij n op wat er is, wat mogelij k is en de ambit ie die wij met zij n allen hebben om daarin accent en t e leggen, die accent en uit t e bouwen en uit t e dragen. Als we wet en wat voor gemeent e we zij n, en wat we daarin willen verbet eren of veranderen, worden keuzes gemakkelij ker. Zeker in een t ij d waarin het nodig is keuzes t e maken op grond van de beperkt e financiële mogelij kheden is het goed om t e wet en waar j e naar t oe wilt en j e keuzes daarop t e baseren. Maar ook in onze present at ie naar buit en (naar inwoners maar ook naar bedrij ven en inst ellingen, naar andere gemeent en en naar iedereen waarmee we willen samenwerken) is het belangrij k om een gezamenlij k beeld t e hebben van wat onze gemeent e is. Dat maakt het immers mogelij k om op een eenduidige manier naar buit en t e t reden en ons t e profileren als de gemeent e die we zij n. %DVLVYDQGHLGHQWLWHLWGHJHVFKLHGHQLVKHWKXLGLJHNDUDNWHUVWHUNHHQ]ZDNNHNDQWHQ De ident it eit van een st ad komt niet uit de lucht vallen. Het is geen leuke kreet , bedacht door een reclamebureau. Ident it eit is gewort eld in dat gene dat van oudsher aanwezig is, in de st ad en de dorpen en in hun bewoners. Daarmee wordt de ident it eit van een gemeent e door verschillende fact oren bepaald. De belangrij kst e hiervan zij n:

6

-

geschiedenis

-

ligging en fysieke kenmerken

-

bevolking

-

ambit ie: dat wat j e wilt bereiken

Hieronder volgt per onderdeel in vogelvlucht een kort e beschrij ving van Oss. De ambit ie zullen we gezamenlij k in de discussie moet en bepalen: die komt in deze paragraaf dus niet afzonderlij k t erug. *HVFKLHGHQLV Oss heeft een lange hist orie. In dit gebied waren in de bronst ij d al nederzet t ingen t e vinden. Hiervan is in de huidige gemeent e weinig t erug t e vinden. De kern Oss heeft een geschiedenis als markt plaat s en cent rum voor nij verheid. Agrarische product en uit de regio werden in Oss verhandeld en verwerkt . Dit heeft geleid t ot een grot e indust rie, voor een belangrij k deel gebaseerd op de product en van het boerenland om Oss heen. Met de groei van de indust rie ont st ond ook de noodzaak t ot de ont wikkeling van sociale zorg. De vele arbeiders waren immers doorgaans niet in st aat om bij voorbeeld ziekenzorg of onderwij s zelf t e bet alen. Dit heeft er uit eindelij k t oe geleid dat naast indust rie en andere werkgelegenheid ook de sociale zorg in Oss goed ont wikkeld is. De vele dorpj es in het huidige buit engebied zij n van oudsher vooral agrarisch gericht , al geldt dat al lang niet meer voor de meerderheid van hun bewoners. Ook nu nog wordt het groot st e deel van oppervlakt e benut voor de landbouw. De dorpen kenmerken zich over het algemeen door een bloeiend verenigingsleven en een st erke binding van de inwoners met hun dorp. Megen en Ravenst ein zij n nog st eeds herkenbaar als vest ingst adj es, die in vroeger j aren als vrij plaat s voor rooms-kat holieke geest elij kheid hebben gediend. /LJJLQJHQI\VLHNHNHQPHUNHQ De gemeent e Oss beslaat een groot gebied t ussen de Brabant se dekzanden en de oevers van de Maas. Daarmee herbergt het gebied verschillende landschappen, van de kleinschalige zandgronden, t ot het open landschap van de komgronden. De groot st e kern is de st ad Oss, die op de grens ligt van zand- en kleigrond. Oss is een groene st ad, ruim opgezet met t amelij k nieuwe bebouwing. Door de schaal van de st ad zij n alle funct ies vrij gemakkelij k t e bereiken: vanuit j e woning ben j e snel in het cent rum, maar ook snel in recreat iegebieden (bos en wat er). Naast Oss kent de gemeent e ca. 15 grot ere en kleinere kernen. Hiervan zij n Ravenst ein en Megen compact e hist orische st adj es, die met de rug naar de rivier liggen. Berghem en Herpen zij n grot ere agrarische dorpen die bruisen van bedrij vigheid. %HYRONLQJ Het belangrij kst e (gemeenschappelij ke) kenmerk van de bevolking van de gemeent e Oss is de gemeenschapszin. Het verenigingsleven bloeit vrij wel overal. De binding met Oss wordt waarschij nlij k alleen in Oss gevoeld. En de Ossenaar is niet echt t rot s op zij n st ad, alt hans draagt dat niet uit en lij kt dat ook niet belangrij k t e vinden. De Ossenaar is vooral gericht op f unct ionalit eit . En de basisvoorzieningen zij n hier dan ook goed geregeld. Naar binnen t oe is men

7

t evreden, naar buit en t oe wordt dat niet uit gedragen. Het zij n de nieuwkomers en buit enst aanders die, wanneer zij Oss bezocht hebben, waardering voor de st ad uit dragen. Dat is anders in de dorpen, waar men zich over het algemeen st erk maakt om het eigen karakt er t e behouden. 6WHUNHNDQWHQ Uit gaande van de beschikbare st ukken en invent arisat ies zij n de volgende st erke punt en t e noemen: 1. De indust rie is in Oss erg goed ont wikkeld: Oss is eerst e indust riest ad van Brabant . In aansluit ing bij deze indust riële ont wikkeling zij n ook andere sect oren t ot ont wikkeling gekomen (bij voorbeeld t ransport en logist iek). De ligging van Oss heef t daaraan een belangrij ke bij drage geleverd. Op zij n beurt heef t de indust rie weer bij gedragen aan de verdere verbet ering van de bereikbaarheid van Oss: over wat er, spoor en weg. 2. Oss is een groene gemeent e. Zowel in de st ad als in het grot e buit engebied. Dit levert een belangrij ke bouwst een voor het pret t ig wonen in Oss: in de wij ken zorgt het groen voor ruimt e en een goed woonklimaat , en samen met het buit engebied is er volop gelegenheid voor recreat ie op kleine afst and. Naast landbouw en andere f unct ies krij gt ook de nat uur een kans, bij voorbeeld rond Herperduin en langs de Hert ogswet ering. 3. Oss kent veel goede en afwisselende woonmilieus, zowel in de wij ken als in de dorpen. Het voorzieningenniveau is goed. 4. Ook in sociaal opzicht scoort Oss goed. Er is relat ief weinig sociale problemat iek, het verenigingsleven bloeit en het sociaal beleid van de gemeent e is de afgelopen 15 j aar goed ont wikkeld en st eekt posit ief af bij andere gemeent en. Wel is geconst at eerd dat op st edelij k c.q. gemeent elij k niveau de sociale binding verbet ering behoeft . 5. Op het t errein van sport en cult uur onderscheidt Oss zich door goede voorzieningen en een st erk verenigingsleven. Zowel in de st ad als in de dorpen vinden we dit t erug: van de amat eurkunst t ot de monument en in Megen en Ravenst ein, van de hoogwaardige sport accommodat ies t ot de kwalit at ief hoogst aande cult urele voorzieningen als Lievekamp en museum. Hoewel minder zicht baar, is ook in de st ad Oss door de vele archeologische vondst en sprake van een rij ke hist orie. Er zij n ook aandacht spunt en: 1. Op vervoersgebied zij n er enkele knelpunt en, zoals de bereikbaarheid van indust riegebieden via de N329 en de drukt e in de spit s op enkele t oegangs- en uit valswegen. 2. Op t ermij n moet er voldoende aandacht zij n voor de st aat van enkele oudere wij ken. 3. Het cent rum zou aant rekkelij ker mogen zij n. 4. Er is op t ermij n een t ekort aan bedrij vent erreinen en de mogelij kheden binnen de eigen grenzen raken uit geput . Regionale samenwerking is nodig om ook in de t oekomst voldoende groeimogelij kheden t e realiseren. 5. Oss kent in haar bevolkingsopbouw een smalle bovenlaag, die vaak ook elders woont .

8

'HGLVFXVVLHRQWZLNNHOLQJVULFKWLQJHQYRRUGHWRHNRPVW Zoals gezegd: ident it eit vindt haar basis in dat wat er al is, in de aanwezige kwalit eit en. Welke van die kwalit eit en willen we vooral uit dragen? En wat bet ekent dat voor de keuzes in de t oekomst ? In ieder geval is het zaak om onze eigen koers t e varen. Niet nast reven om op andere gemeent en t e lij ken, of groot st edelij k t e worden, maar aansluit en bij de eigen schaal en kracht van Oss: een middelgrot e gemeent e waar naast st edelij ke f unct ies ook het gemoedelij ke, kleinschalige (dorpse) karakt er nog aanwezig is. Voor alle duidelij kheid: het is niet de bedoeling een keuze t e maken uit de genoemde alt erant ieven. Ze zij n veel meer bedoeld om aan t e geven hoe aspect en van Oss benut kunnen worden om Oss een gezicht t e geven en verder t e ont wikkelen. Ze zij n bedoeld om de discussie over wat Oss is en wil zij n los t e maken. In onderst aande beschrij vingen is gekozen voor inhoudelij ke t hema’ s. Het is ook mogelij k om t e kiezen voor karakt ereigenschappen (ont spannen gemeent e, zorgzame gemeent e, sociale gemeent e). Onget wij feld komen dit soort kenschet sen van de gemeent e in de discussie t erug en kunnen ze leidend zij n in de manier waarop invulling gegeven gaat worden aan de ont wikkelingen die we willen verst erken.  'HHFRQRPLHDOVPRWRU Oss is groot geworden dankzij de ont wikkeling van het bedrij fsleven. Niet alleen de st ad Oss, maar ook het omringende plat t eland heeft zich dankzij de opkomende bedrij vigheid kunnen ont wikkelen t ot wat het nu is. De indust rie en andere bedrij vigheid is dan ook het belangrij kst e kenmerk van de gemeent e. Met alles wat daaruit voort vloeit . Een bloeiende economie zorgt voor voldoende werkgelegenheid. De aant rekkingskracht van een f lorerend bedrij fsleven zorgt voor een gemengde bevolking, voor volop sociale act ivit eit en in verenigingen en andere init iat ieven en voor voldoende draagvlak voor voorzieningen op het gebied van onderwij s en cult uur. Oss is ook nu nog een aant rekkelij ke gemeent e voor het bedrij fsleven. Bereikbaar via spoor, weg en wat er, cent raal gelegen t ussen Den Bosch en Nij megen, op aant rekkelij ke afst and van concent rat ies van dienst en en logist iek. De regionale posit ie van Oss en de bereikbaarheid vanuit de regio geven ook voor het vinden van werknemers voldoende basis. Bij de economische ont wikkeling van Oss is het bedrij f sleven uit eraard een belangrij ke part ner. Maar ook werknemers en hun organisat ies dragen in belangrij ke mat e bij aan het economische klimaat . Ook zij zij n dan ook een belangrij ke gesprekspart ner als het gaat om economische ont wikkeling. Een goede economische st ruct uur biedt ook kansen op het gebied van sociaal beleid. Bij voorbeeld door het creëren, in samenwerking met het bedrij fsleven, van arbeidsplaat sen voor langdurig werklozen. Op basis hiervan moet en we kiezen voor een profilering als indust rie- en werkst ad. Dat bet ekent kiezen voor een verst erking van het ondernemersklimaat , voor voldoende bedrij fsruimt e (samen met de regio), en voor verbet ering van de bereikbaarheid bij voorbeeld door verbet ering van de N329 en mogelij k een

9

uit breiding van de haven. Maar ook voor verbet ering van het onderwij s en de samenwerking t ussen onderwij s en bedrij fsleven, bij voorbeeld in een innovat iecent rum. Ook de ont wikkeling van (groot schaliger) recreat ievoorzieningen kunnen een belangrij ke bij drage leveren aan zowel het economisch klimaat als aan de aant rekkelij kheid van de gemeent e voor bedrij fsvest iging.

Dus: GHJRHGRQWZLNNHOGHLQGXVWULHHQGHHFRQRPLVFKHNUDFKW]LMQGHEHODQJULMNVWHNHQPHUNHQYDQGH

JHPHHQWHHQPRHWHQVWXUHQG]LMQLQWRHNRPVWLJHRQWZLNNHOLQJHQ  'HJURHQHVWUXFWXXUDOVPRWRU

Oss is een groene gemeent e. Dat bet ekent om t e beginnen veel voor de inwoners. Het wonen in een groene wij k of een groen dorp, met veel recreat ief groen op bereikbare afst and, levert een belangrij ke bij drage aan het woongenot . Verder zij n er volop mogelij kheden om het wonen in het groen verder uit t e breiden en t e variëren. Maar ook voor de aant rekkingskracht op mensen uit de regio is het groene karakt er belangrij k. Oss biedt volop mogelij kheden om t e recreëren, zeker als de aant rekkelij ke maasst adj es daar ook bij bet rokken worden. Op deze manier levert het groene karakt er en het aant rekkelij ke buit engebied meer bezoek van buit en, en daarmee meer levendigheid in de gemeent e. Het groene karakt er is t e verst erken door verbet ering (en event ueel uit breiding) van de parken, door groen nadrukkelij k in het cent rum t e brengen, door het groen van de st ad t e verbinden met wat er (wat er in de st ad brengen) en door ‘groene’ recreat ie als een golfbaan of fiet srout es. Kiezen voor Oss als groene gemeent e bet ekent een verst erking van het groene karakt er van de woonwij ken. Het bet ekent het verder benut t en van het buit engebied voor vormen van recreat ie, overigens zonder daarmee het groene karakt er aan t e t ast en. Dat bet ekent dat ook de nat uur de aandacht moet krij gen. Daarbij kunnen we aansluit en bij het gevarieerde landschap: van wat er naar zand, van laag naar hoog en van open in de kommen t ot begroeid in de bossen rond Herperduin. Kiezen voor groen bet ekent niet kiezen voor uit breiding van een aant al andere f unct ies. Uit breiding van bebouwing zou in deze visie zoveel mogelij k binnen best aande bouwkernen moet en plaat svinden en uit breidingen van bedrij vigheid zouden kleinschalig en vooral gericht op recreat ie en t oerisme moet en zij n.

Dus: KHWJURHQLQHQRPGHVWDGHQGRUSHQYHUWHJHQZRRUGLJWGHEHODQJULMNVWHZDDUGHLQGHJHPHHQWH

=RZHOYRRUGHLQZRQHUVKHWNDUDNWHUYDQGHJHPHHQWHDOVYRRUKHWEHKRXGYDQGH]HZDDUGHPRHWKHW

JURHQPHWGDDULQUHFUHDWLHHQQDWXXU DOVEHODQJULMNVWHOHLGUDDGYRRUWRHNRPVWLJHRQWZLNNHOLQJHQ

JHOGHQ.

 'HLQZRQHUVDOVPRWRU Een st ad of dorp wordt gedragen door zij n inwoners. En in Oss is daar al volop blij k van gegeven. Inwoners hebben gezorgd voor een bloeiend verenigingsleven en voor zorg voor elkaar. Hoewel de onderlinge samenhang overal, dus ook in Oss, onder druk st aat , is er in de dorpen maar ook in de wij ken van de st ad nog genoeg eigen init iat ief. En dat eigen init iat ief is bit t erhard nodig om de leefbaarheid in de dorpen en wij ken overeind t e houden. Veel act ivit eit en, van verenigingen t ot evenement en, van ziekenbezoek t ot ouderenzorg, zij n van goede kwalit eit dankzij de inzet van inwoners.

10

Daarnaast kenmerkt de gemeent e en haar polit iek zich door zorg voor haar inwoners en het st imuleren van solidarit eit : met zij n allen zorgen we er voor dat mensen die het moeilij ker hebben de onderst euning krij gen die ze nodig hebben. Een gemeent e die uit gaat van haar inwoners is een sociale gemeent e. Dit sociale klimaat is een groot goed en biedt de basis om ook in de t oekomst een bloeiende en aant rekkelij ke gemeent e t e blij ven. Vooral voor haar inwoners, want daar is de gemeent e in eerst e inst ant ie voor bedoeld. Maar ook voor bezoekers en ondernemers is het van belang dat Oss een gemeent e is met bet rekkelij k weinig problemen, een goed en veilig klimaat en volop maat schappelij ke act ivit eit . De gemengde samenst elling van de bevolking (in 2002 is zo’ n 18%van de inwoners van niet -Nederlandse afkomst ) biedt kansen op een rij ker cult ureel en maat schappelij k leven. Het bet ekent ook dat er aandacht moet zij n voor part icipat ie, t olerant ie en gelij ke kansen om volwaardig deel t e nemen aan de samenleving. Voor de gemeent e bet ekent het kiezen voor de inwoners als mot or: het onderst eunen van init iat ieven, belemmeringen wegnemen, verenigingen en vrij willigerswerk st imuleren, aansluit en bij wensen van bewoners als het gaat om de inricht ing van de woonomgeving en daar waar mogelij k de verant woordelij kheid niet overnemen van inwoners maar j uist verst erken. Maar ook: daar waar mensen het niet zelf redden zorgen voor onderst euning en hulp, zodat iedereen voldoende kansen blij ft hebben om mee t e doen. Sociaal beleid is een priorit eit , maar vooral gericht op de st imulering van de zelfst andigheid van de inwoners. Door gemeent e, inst ellingen en inwoners wordt zo gewerkt aan een sociale st ad, met kansen voor iedereen en aandacht voor de int egrat ie en part icipat ie van alle bewonersgroepen. Door de woningbouw kan de gevarieerde bevolkingssamenst elling in wij ken en dorpen bevorderd worden: voor ouderen en j onge gezinnen, voor verschillende inkomensgroepen. Bij zondere combinat ies en flexibel bouwen worden daarbij gest imuleerd. Aansluit en bij de inwoners bet ekent ook variat ie t ussen wij ken en kernen. Het eigen karakt er, gedragen door de bet rokkenheid van inwoners, en leefbaarheid zij n belangrij ke uit gangspunt en.

Dus: 2VVNHQPHUNW]LFKGRRUHHQJRHGZRRQNOLPDDWHQ]RUJYRRUKDDULQZRQHUV'H]HNHQPHUNHQ

PRHWHQYHUVWHUNWZRUGHQLQGHYHUGHUHRQWZLNNHOLQJYDQGHJHPHHQWHRPGDWGHLQZRQHUVGHJHPHHQWH

GUDJHQHQGDDURPYRRURSPRHWHQVWDDQ.  6SRUWHQFXOWXXUDOVPRWRU

In Nederland, en ook in Oss, zij n de basisvoorzieningen inmiddels aardig geregeld. Iedereen kan naar school, heeft een huisart s en kan in zij n levensonderhoud voorzien, al dan niet met onderst euning van de overheid. Het is t ij d om t e invest eren in zaken die het leven aangenamer maken. Oss is daarin al st erk. We kennen kwalit eit svoorzieningen als Lievekamp en museum, op sport gebied prest eren we goed en de voorzieningen en verenigingen t rekken ook uit de omgeving veel mensen. Op cult ureel en

11

cult uurhist orisch t errein heeft Oss veel t e bieden. De hist orische st adj es Megen en Ravenst ein en de archeologische geschiedenis van de st ad Oss, die Europese bekendheid geniet , zij n het bekij ken waard. Sport en cult uur (in brede zin) zij n belangrij k voor de ont wikkeling van mensen en vooral j eugd. Ze leveren daarmee een belangrij ke bij drage aan de sociale ont wikkeling van de gemeent e. Samenwerking met het onderwij s wordt st eeds bet er, een belangrij ke zaak zowel voor het onderwij s als voor de verdere ont wikkeling van de sport en cult uur. Sport en cult uur bieden veel recreat ieve mogelij kheden. Dit is een belangrij k punt als het gaat om de aant rekkelij kheid van de gemeent e. Ze bieden mogelij kheden voor bezoekers (recreat ie en t oerisme) en maken de gemeent e ook aant rekkelij k voor bedrij ven en inst ellingen omdat we hun werknemers iet s t e bieden hebben. Kiezen voor sport en cult uur als basiskenmerk van de gemeent e bet ekent kiezen voor een verdere verst erking en verbet ering van de accommodat ies en voorzieningen op dit gebied. Voor het st imuleren van act ivit eit en en prest at ies op alle niveaus: t opprest at ies hebben immers een grot e uit st raling op anderen en bieden mogelij kheden voor amat eurverenigingen, bij voorbeeld om hoogwaardige accommodat ies t e gebruiken en zich op t e t rekken aan hun plaat sgenot en. Kiezen voor cult uur bet ekent het verst erken en beschermen van hist orische plekken en bij voorbeeld het weer zicht baar maken van de archeologische vondst en in Oss.

Dus: 2VVNHQPHUNW]LFKGRRUYHHOKLVWRULHFXOWXXUHQVSRUWHQJRHGHYRRU]LHQLQJHQRSGH]HWHUUHLQHQ

'RRU]LFKWHULFKWHQRSGHYHUGHUHRQWZLNNHOLQJYDQGH]HWHUUHLQHQNDQ2VV]LFKRQGHUVFKHLGHQYDQ

DQGHUHQ

 .LH]HQYRRUNZDOLWHLW Er is ook een andere inst eek mogelij k. Het is de vraag of we op zoek moet en naar nieuwe ont wikkelingen of uit dagingen. Er is veel in de gemeent e, en het maken van nieuwe plannen geeft het risico dat we de best aande kwalit eit en verwaarlozen. En er valt aan wat er is ook nog wel wat t e verbet eren. Gezien de goede basis, waarin alles wat we nodig hebben volop is vert egenwoordigd, is het t ij d om t e kiezen voor een verbet ering van de kwalit eit van de gemeent e. In ruimt elij k opzicht , in het beschrij ven en realiseren van een gewenst e beeldkwalit eit . In het sociale leven waar het gaat om een impuls aan het eigen init iat ief van inwoners en het behoud van het verenigingsleven. In economisch opzicht , waar we vooral invest eren in de kwalit eit van de aanwezige bedrij vent erreinen en hun bereikbaarheid. In de woongebieden, waar het vooral gaat om behoud van kwalit eit , verst erking van de diversit eit en aandacht voor kwalit eit van oudere wij ken en buurt en in de t oekomst . Dus: uit dragen welke goede kant en we hebben, en inzet t en op de kwalit eit van het best aande. Door een beeldkwalit eit splan, door meer aandacht voor archit ect uur. Door het karakt er van het cent rum t e verst erken, aansluit end bij het hist orische karakt er als kleinschalig cent rum en de st ruct uur van st rat en en pleinen. Door verbet ering van het groen en dit nadrukkelij ker een plek t e geven in de st ad (bij voorbeeld door parken t e verbinden

12

t ot een groen lint ). Door verdere verst eviging van de sociale st ruct uur en de zorg voor mensen met belemmeringen. Kiezen voor kwalit eit bet ekent ook kiezen voor duurzaamheid.Kwalit eit ook voor de t oekomst , dus kiezen voor oplossingen die ook op langere t ermij n hun nu en effect behouden. Dus: 2VVKHHIWDOOHVLQ]LFKYDQHHQPLGGHOJURWH JHPHHQWHHHQFRPSOHWHVWDG2P]LFKRRN

GDDGZHUNHOLMNDOV]RGDQLJWHSURILOHUHQPRHWQXYRRUDOLQJH]HWZRUGHQRSGHNZDOLWHLWHQ

NZDOLWHLWVYHUEHWHULQJ

,,,7:(('(7+(0$266$/65(*,2*(0((17( :DDURPNLMNHQQDDUGHSRVLWLHYDQ2VVLQGHUHJLR" Oss is van oudsher een cent rum in het Maasland geweest . Aanvankelij k de markt en lat er allerlei maat schappelij ke voorzieningen als het ziekenhuis, het voort gezet onderwij s, de schouwburg en bioscoop worden volop gebruikt door inwoners van omliggende gemeent en (al wordt het aant al gemeent en dat gebruik maakt van voorzieningen in Oss door de herindelingen st eeds kleiner). Maar de wereld wordt grot er. Naast de direct e buren zij n ook ont wikkelingen in grot ere cent ra in de omgeving van t oenemend belang voor Oss. Op het gebied van bedrij vigheid en ruimt elij ke ont wikkeling worden plannen gemaakt op het niveau van de regio Waalwij k/ Den Bosch/ Oss. En ook Nij megen en Uden/ Veghel liggen door bet ere verbindingen st eeds dicht erbij . Tij d dus om ons t e beraden op onze plek in de regio. Met welke gemeent en hebben we t e maken? Waar willen we samenwerking? En wat willen we als st ad in het Maasland bieden aan de inwoners van gemeent en om ons heen? :HONHUHJLRQDOHYHUEDQGHQ]LMQHUDO" Zoals gezegd: Oss vervult van oudsher een funct ie voor inwoners vanuit de regio als het gaat om grot ere voorzieningen. Ook op het gebied van werkgelegenheid is Oss niet alleen voor eigen inwoners, maar ook voor onze buren van belang. Dit heeft ert oe geleid dat in het Maasland af st emming met buurgemeent en plaat svindt , bij voorbeeld op het t errein van j eugd- of ouderenbeleid. Op sommige t erreinen is de regio grot er. Vaak heeft dit t e maken met de grot ere schaal waarop sect oren (of inst ellingen) zij n georganiseerd. Zo omvat de regio voor verslavingszorg het voormalige st reekgewest noord-oost -Brabant en vindt samenwerking op het t errein van gezondheidszorg plaat s in nog grot er verband (noord-oost en midden-Brabant ). In het afgelopen j aar is al de nodige aandacht best eed aan de regionale posit ie van Oss. Zo hebben gesprekken plaat sgevonden met best uurders van omliggende gemeent en. Daarbij is duidelij k geworden dat ook andere gemeent en graag samenwerken wanneer er gemeenschappelij ke belangen zij n. Zo is de economische ont wikkeling een zaak van regionaal belang. Ook op het gebied van de ruimt elij ke ont wikkeling is samenwerking nodig. Een weg of nat uurgebied houdt immers niet op aan de gemeent egrens.

13

Verder is in de gesprekken met onze direct e buren aandacht best eed aan samenwerking en afst emming op het gebied van gemeenschappelij ke t hema’ s, bij voorbeeld samenwerking met Lit h en Grave als het gaat om recreat ie en t oerisme langs de Maas. Oss vervult zoals gezegd voor buurgemeent en een funct ie, maar voorzieningen in Oss drij ven deels ook op de deelname van mensen uit de regio. Ook als het gaat om af st emming van maat regelen of het gebruik maken van elkaars dienst en hebben we het meest direct t e maken met de buurgemeent en. De invulling van het begrip goed nabuurschap levert een bij drage aan de samenwerking met buurgemeent en en aan het draagvlak voor een regionale posit ie van Oss. 'HGLVFXVVLH Zoals gezegd is er, als het gaat om de posit ie van Oss in de regio, al het nodige werk verzet . Een st uurgroep binnen de gemeent e heeft inmiddels een rapport age afgeleverd, onder andere gebaseerd op gesprekken met gemeent en in de regio. Onderst aande st ellingen zij n dan ook het result aat van de discussie t ot nu t oe.  &HQWUXPIXQFWLHYDQ2VV Oss vervult een cent rumfunct ie voor de regio. Die funct ie is gebaseerd op t wee pij lers: de aanwezige voorzieningen in Oss en haar posit ie als werkst ad, als leverancier van werkgelegenheid. Om de cent rumposit ie t e behouden is het dan ook van belang deze t wee pij lers overeind t e houden. Als het gaat om het voorzieningenniveau, is het van belang t e onderkennen welke samenhang er is in het voorzieningenaanbod in de gemeent e. Best aande voorzieningen t rekken andere aan, andersom leidt het vert rek van voorzieningen ert oe dat de gemeent e ook voor andere inst ellingen minder int eressant wordt , dus vert rek van een voorziening kan leiden t ot het vert rek van andere. In zo’ n ont wikkeling lopen we het risico dat voorzieningen zich gaan concent reren in andere gemeent en als Nij megen of Den Bosch. Kij k bij voorbeeld naar de concent rat ie van het HBO-onderwij s, wat er t oe leidde dat wat er nog was in Oss ook vert rok. 6WHOOLQJRPGHFHQWUXPIXQFWLHWHEHKRXGHQLVKHWYDQZH]HQOLMNEHODQJRP]ZDDULQWH]HWWHQRS

EHKRXGHQRIYHUNULMJHQYDQHONHYRRU]LHQLQJ

De t weede pij ler voor de regionale posit ie is de werkgelegenheid. Oss scoort hoog als het gaat om de indust riële funct ie, het aant al uit geefbare bedrij vent erreinen en het aant al bedrij fsvest igingen. De basis is dus aanwezig. Voor behoud van werkgelegenheid, en daarmee voor een st erke regionale posit ie, is het van belang dat Oss zich als werk/ indust riest ad present eert en samen met bedrij f sleven en onderwij s inzet om kennisont wikkeling en innovat ie. Daarmee wordt de regionale posit ie als het gaat om werkgelegenheid ook voor de t oekomst behouden. 6WHOOLQJZLO2VV]LFKGXXU]DDPDOVUHJLRQDDOHFRQRPLVFKFHQWUXPRQWZLNNHOHQGDQLVKHWQRRG]DNHOLMN

RP]LFKWHSURILOHUHQDOVLQGXVWULHVWDGHQLQWH]HWWHQRSNHQQLVRQWZLNNHOLQJHQLQQRYDWLHLQ VDPHQZHUNLQJPHWEHGULMIVOHYHQHQRQGHUZLMV

14

Ook de ont wikkeling van t oerisme en recreat ie levert een bij drage aan een verst erking van de economie. Bovendien verbet ert dit de aant rekkingskracht van de gemeent e op mensen van buit en. 6WHOOLQJYRRUJURRW UHJLRQDOHDDQWUHNNLQJVNUDFKWPRHWHQZHLQ]HWWHQRSGHRQWZLNNHOLQJYDQ WRHULVPHHQUHFUHDWLH  1DEXXUVFKDS Oss heeft direct t e maken met de direct e buren. Zoals eerder gezegd, vraagst ukken en problemen houden niet op bij de grens van de gemeent e. Dat geldt voor ruimt elij ke vraagst ukken, maar ook op sociaal gebied zij n er allerlei verbanden. Een goede verhouding en samenwerking met de buren zij n dan ook van belang. Daarbij zij n gemeent en niet elkaars concurrent en, maar part ners. We hebben gemeenschappelij ke belangen, waarin we kunnen samenwerken. Maar ook hulp en assist ent ie bij dienst en horen bij goed nabuurschap. In overleg met de buurgemeent en kan de samenwerking verder vorm worden gegeven. 6WHOOLQJGHYHUGHUHRQWZLNNHOLQJYDQJRHGHGLUHFWHYHUKRXGLQJHQPHWGHGLUHFWHEXXUJHPHHQWHQLV

HHQYDQXLWJDQJVSXQWHQYDQEHOHLGYRRUGHNRPHQGHMDUHQ  6WUDWHJLVFKHSDUWQHUV

Naast de direct e buren heeft Oss ook t e maken met verder gelegen gemeent en. Zo wordt in ruimt elij k opzicht de ont wikkeling in Oss afgest emd in de grot e regio Waalwij k/ Den Bosch/ Oss. In economisch opzicht hebben we ook t e maken met ont wikkelingen in Uden/ Veghel, richt ing Nij megen en in het land van Maas en Waal. Op verschillende sociale t erreinen wordt samengewerkt in de regio Noord-Oost Brabant . We kunnen dan ook niet kiezen voor één regio die op alle t erreinen onze referent ie is. We moet en op basis van de inhoud kiezen welke part ners we zien om op het bet reffende t errein het best e result aat t e behalen. Dat kan zowel regionaal als t hemagericht zij n. Gemeent en gaan zich st eeds meer t hemagericht organiseren. Zo zij n er verenigingen voor indust riegemeent en, voor riviergemeent en, middelgrot e gemeent en en vest ingst eden. Per t hema moet en we bezien welke organisat ies voor Oss van nut zij n. Behalve gemeent en spelen ook andere overheden een rol als het gaat om de verdere vormgeving van de regionale funct ie van Oss. Daarbij moet in eerst e inst ant ie worden gedacht aan provincie en rij ksoverheid, maar ook de funct ie van de Europese Gemeenschap richt ing gemeent en neemt in belang t oe. Gemeent en en overheid st aan st erker als zij hun beleid vorm geven samen met andere part ij en in de samenleving. Dat bet ekent dat niet alleen part nerschap met overheden, maar ook met part iculiere organisat eis en markt part ij en van belang is. Met de Kamer van Koophandel en plaat selij ke en regionale ondernemersorganisat ies is die al vanouds aanwezig, maar gaat het erom die banden t e verst evigen. 6WHOOLQJ:HNLH]HQDIKDQNHOLMNYDQKHWRQGHUZHUSRQ]HVWUDWHJLVFKHSDUWQHUVRQGHUJHPHHQWHQ

DQGHUHRYHUKHGHQHQSULYDWHSDUWLMHQ

15

,9'(5'(7+(0$5(/$7,(7866(167$'(13/$77(/$1' :DDURPGH]HYUDDJ" Met de laat st e herindeling is de gemeent e Oss niet langer een st ad met wat buit engebied, maar een groot buit engebied met daarin een st ad. De manier waarop we met dit buit engebied omgaan is van wezenlij k belang voor de t oekomst van de gemeent e. Daarnaast biedt het kansen om t e zoeken naar ont wikkelingen waarin st ad en plat t eland elkaar verst erken en samen meer bieden dan de afzonderlij ke delen. Ook moet en we ons afvragen of de grot e diversit eit binnen de gemeent e moet leiden t ot gedifferent ieerd beleid: moet en we in de dorpen dezelfde dingen doen als in de st ad? Of gelden daar andere regels door de andere omst andigheden? Moet en we gemeent elij ke dienst en voor inwoners van de dorpen anders organiseren? Liggen er andere priorit eit en in de st ad of de dorpen? Bij voorbeeld op het t errein van het voorzieningenniveau is dit belangrij k. Wat houden we overeind in de dorpen? En wat hebben we daar (financieel) voor over? *HVFKLHGHQLVHQKRHKHWQXLV Hist orisch gezien zij n de dorpen die nu t ot de gemeent e Oss behoren alt ij d gericht geweest op de st ad Oss. Naast kleinschalige eigen voorzieningen kwam men t och voor veel zaken naar de st ad: van de markt en de bot erwaag in vroeger t ij den t ot scholen, ziekenhuis of bioscoop vandaag de dag. De verhouding t ussen de st ad en de dorpen, de manier waarop ze met elkaar t e maken hebben, is daarmee nu niet wezenlij k anders dan in het verleden. Wel is de aard van de bevolking veranderd: was vroeger de meerderheid van de dorpsbewoners direct verbonden, en voor zij n levensonderhoud af hankelij k, van het plat t eland, t egenwoordig geldt dat nog maar voor een klein deel en wonen mensen er vooral vanwege de woonomst andigheden, de rust , of de familiale banden met het dorp. Dorpsbewoners wonen in het dorp en werken in Oss of elders. Ook worden er heden t en dage andere eisen gest eld aan bij voorbeeld de beschikbaarheid van dienst en en de vervoersmogelij kheden. We vinden het niet meer gewoon dat men op de fiet s vanuit Ravenst ein op bezoek gaat in het ziekenhuis in Oss. Overigens is er in dit gebied (nog) geen sprake van leegloop of acht eruit gang van de dorpen. De dorpen zij n vit aal en relat ief ‘groen’ (de vergrij zing heeft in de dorpen veel minder t oegeslagen dan bij voorbeeld in het cent rum van Oss). Wel is het zaak t e zorgen dat ook in de t oekomst in alle delen van de gemeent e het leven aangenaam en het wonen pret t ig is. Het buit engebied is van oudsher grot endeels in gebruik voor de landbouw. Naast het economisch belang van deze sect or speelt de landbouw daarmee ook een grot e rol als het gaat om de inricht ing en aant rekkelij kheid van het buit engebied en st eeds meer ook bij het beheer van st ukj es nat uur die er t e vinden zij n. De landbouw st aat echt er onder druk. Enerzij ds doordat het st eeds moeilij ker is om als boer j e hoof d boven wat er t e houden, anderzij ds door de t oenemende regels en beperkingen. Het is dan ook niet uit geslot en dat in de komende (t ient allen) j aren een aant al boerenbedrij ven zal verdwij nen. Wanneer

16

we ons nu niet afvragen wat we met openvallende ruimt e in het buit engebied willen, lopen we het risico dat er gaandeweg ongewenst e f unct ies het buit engebied insluipen. 'LVFXVVLH  5HODWLHVWDGHQGRUS De dorpen en de st ad in het Maasland zij n zoals gezegd van oudsher op elkaar aangewezen. Inwoners van de dorpen komen naar de st ad, om hun product en t e verkopen (zij het dat dit inmiddels maar voor een klein deel van de dorpsbewoners geldt ) en om hun inkopen t e doen en van dienst en gebruik t e maken die in de st ad beschikbaar zij n. Inwoners van de st ad leven voor een belangrij k deel van de product en van de dorpen en het plat t eland, en in de t egenwoordige t ij d van de werkgelegenheid die dat t ot gevolg heeft gehad. Op hun beurt zoeken st adsbewoners het plat t eland op om t e recreëren. Aan de plassen, of de fiet s, wandelend of aan de Maas. In het landschap bieden de polders ruimt e en rust , en concent reert de levendigheid (wonen en werken) zich op de zandgebieden, op de grens t ussen zand en klei en langs de oevers van de Maas. Ook in de t oekomst moet en we hierbij aansluit en, om de verschillende waarden binnen de gemeent e t e blij ven garanderen. Ook in de t oekomst blij ft deze wederzij dse afhankelij kheid van belang. Het is zaak de ont wikkeling niet t egen t e werken, maar j uist t e verst erken. Belangrij k daarbij is dat de recreat ie én de dienst en in de st ad voor iedereen bereikbaar zij n en blij ven. Daarvoor is een modern en adequaat syst eem van openbaar vervoer nodig, zeker in de t oekomst . 6WHOOLQJYRRUHHQGXXU]DPHRQWZLNNHOLQJYDQVWDGHQSODWWHODQGNLH]HQZHYRRUYHUVWHUNLQJYDQ

UHFUHDWLHLQKHWEXLWHQJHELHGLQFOXVLHIGHNHUQHQ HQYDQGLHQVWHQYRRU]LHQLQJHQHQZHUNJHOHJHQKHLG

LQGHVWDG*RHGHYHUELQGLQJHQWXVVHQVWDGHQGRUSHQ]LMQGDDUELMYDQZH]HQOLMNEHODQJ  :DWPDDNWHHQGRUSOHHIEDDU"

De leefbaarheid van de dorpen st aat onder druk, is de algemene opinie. Wat maakt een dorp leefbaar? Zij n het de voorzieningen? Is het de mogelij kheid voor j ong en oud om in het dorp t e blij ven wonen? Is het de bakker op de hoek of j uist het dorpshuis en het verenigingsleven? Of zij n het de inwoners zelf die zorgen voor de leef baarheid? Leefbaarheid wordt gemaakt door het gevoel van mensen pret t ig en veilig t e wonen. Een sociaal veilige omgeving wordt gemaakt wanneer mensen elkaar t egenkomen en samen die omgeving vorm geven. Het zij n dus de mensen zelf die als enige een dorp leefbaar kunnen maken. De overheid kan slecht s voorwaarden scheppen, bij voorbeeld door t e zorgen dat er plekken zij n waar men elkaar ont moet en door init iat ieven van inwoners zelf t e onderst eunen. 6WHOOLQJGHJHPHHQWHNDQQLHW]RUJHQYRRUOHHIEDUHGRUSHQ'DWNXQQHQDOOHHQGHLQZRQHUV]HOI  9RRU]LHQLQJHQ

17

Bereikbaarheid van voorzieningen is voor de inwoners van een gemeent e belangrij k. Daarbij gaat het om: -

Voorzieningen waar de gemeent e geen zeggenschap over heeft , bij voorbeeld winkels, een huisart s. Wel is er de mogelij kheid om vest iging aant rekkelij ker t e maken, bij voorbeeld in het vergunningenbeleid of door aanleg van parkeerplaat sen bij een (pot ent iële) winkel

-

Voorzieningen waar de gemeent e geen recht st reekse invloed op heeft , maar wel mogelij kheden om vest iging t e beïnvloeden, zoals door subsidiëring van een plaat selij k kant oor of een lobby bij andere overheden. Voorbeelden: t huiszorg, ouderenzorg

-

voorzieningen waar de gemeent e zelf verant woordelij k voor is, zoals peut erspeelzalen, bibliot heek.

Het is een illusie om alle voorzieningen in de dorpen beschikbaar t e houden of t e krij gen. Ook wanneer het alleen om de grot ere kernen gaat (Megen, Herpen, Ravenst ein, Berghem). Als het gaat om commerciële funct ies zal de markt werking ook in de t oekomst bepalend zij n voor de mogelij kheden om ze t e behouden. De gemeent e heeft daar nauwelij ks of geen invloed op. We zullen dan ook keuzes moet en maken. Dat laat nat uurlij k onverlet dat init iat ieven van bewoners om zelf dienst en t e organiseren of in het dorp t e behouden mogelij k blij ven en onderst euning van de gemeent e verdienen. 6WHOOLQJGHJHPHHQWH]HWLQRSHHQJRHGHVSUHLGLQJYDQKDDUHLJHQYRRU]LHQLQJHQLQFOXVLHIGRRUGH

JHPHHQWHJHVXEVLGHHUGHYRRU]LHQLQJHQ RYHUGHJHPHHQWHOHHVRYHUGHNHUQHQ 

=HEHVWHHGWJHHQ]LQOR]H HQHUJLHRPRRNFRPPHUFLsOHIXQFWLHVHQYRRU]LHQLQJHQYDQDQGHUH RYHUKHGHQWHYHUNULMJHQFTWHEHKRXGHQYRRUGHGRUSHQ



6WHOOLQJELMGHNHX]HZHONHYRRU]LHQLQJHQLQGHGRUSHQEHVFKLNEDDUEOLMYHQODDWGHJHPHHQWH]LFK

OHLGHQGRRUEHZRQHUVLQLWLDWLHYHQ

 'RUSHQZLMNKHW]HOIGHRIWRFKYHUVFKLOOHQG" Dorpen en wij ken verschillen nogal in hun verschij ningsvorm. Wij ken zij n grot er qua inwoneraant al, zij n dicht er bebouwd en vaak eenvormiger. Er is een bet ere basis voor voorzieningen als een wij kcent rum of huisart s. Van de andere kant zij n wij kbewoners minder aan hun wij k gebonden als het gaat om de inkopen of hun verenigingsact ivit eit en. Dorpen zij n kleiner, gevarieerder qua bebouwing en vaak schraler qua voorzieningen. De mensen zij n er sneller geneigd om hun benodigdheden (of dat nu het dagelij ks brood is of het vert ier in een vereniging) in hun eigen dorp t e zoeken. Maar heeft dit ook consequent ies voor het gemeent elij k beleid? Moet en wij ken en dorpen verschillend beschouwd en behandeld worden? Mensen hebben dezelfde behoeft en, waar ze ook wonen. De keuze van mensen voor hun woonplek wordt mede bepaald door welke behoeft e zij belangrij ker vinden. Wij ken of dorpen, ze hebben beide hun voor- en nadelen. Het is niet de t aak van de gemeent e om die voor- en nadelen gelij k t e t rekken c.q. de nadelen op t e heffen. Wel is het aan de gemeent e om het maat schappelij k leven t e onderst eunen en t e st imuleren. Hoe dat het best e kan is afhankelij k van de sit uat ie: wij k of dorp, maar ook van wat er al aanwezig is, welke knelpunt en men ervaart en welke kracht en aanwezig zij n om hier

18

iet s aan t e doen. Hierin verschillen wij ken en dorpen, maar ook wij ken onderling of dorpen onderling. Verschillen worden dus niet bepaald door de vraag of het om een wij k of dorp gaat , maar door de omst andigheden. De verschillen in schaal t ussen wij ken en dorpen zullen vooral zicht baar worden in de gekozen oplossingen. Zo is gevarieerd bouwen (voor verschillende doelgroepen) wellicht gemakkelij ker als de aant allen grot er zij n en zullen in de dorpen creat ieve oplossingen gezocht moet en worden om gecombineerd wonen mogelij k t e maken (bij voorbeeld door meer inwoning mogelij k t e maken of door flexibel t e bouwen). 6WHOOLQJZLMNHQHQGRUSHQPRHWHQLQKHWJHPHHQWHOLMNEHOHLGKHW]HOIGHZRUGHQEHQDGHUG/RNDOH

YUDDJVWXNNHQGZ]LQppQZLMNRIppQGRUS PRHWHQORNDDOZRUGHQRSJHORVWLQQDXZRYHUOHJPHWGH

LQZRQHUVHQPHWLQEUHQJYDQGHLQZRQHUV'RUSHQHQZLMNHQKHEEHQGDDUELMJHOLMNHUHFKWHQ  ,QULFKWLQJEXLWHQJHELHG

In de relat ie t ussen st ad en plat t eland is het buit engebied als verbindende schakel t ussen st ad en dorpen. De inricht ing van het buit engebied is onderwerp van discussie in het kader van de st ruct uurvisie. Daar zullen keuzes op dit t errein worden gemaakt en beschreven. Kernvraag daarbij is: hoe zij n de ont wikkelingen in de verschillende landschapseenheden t e koppelen aan mogelij kheden van het gebied als deel van de leefomgeving van inwoners en bezoekers van de gemeent e Oss? Met andere woorden: hoe kunnen we met behoud van nat uur- en landschapswaarden in het buit engebied ook funct ies als recreat ie, zorg en kleinschalige bedrij vigheid (bij voorbeeld in de vorm van verbrede landbouw) realiseren?

99,(5'(7+(0$5(/$7,(7866(1*(0((17((1%85*(56 :DDURPGH]HYUDDJ"5HODWLHPHWDQGHUHYUDJHQ Een t oekomst visie geeft aan waar we met onze gemeent e naar t oe willen. Daar acht eraan hoort de vraag: welke t aak heeft de gemeent elij ke overheid daar dan in? En wat verwacht de gemeent e van haar burgers? Het is duidelij k dat de gemeent e niet alles kan, en dat de gemeent e het niet alleen kan. Duidelij kheid over wat mogelij k is en wat burgers van hun gemeent e kunnen verwacht en is van belang voor het vert rouwen in de overheid en voor een goede samenwerking, ook t ussen gemeent e en burgers. Daarnaast zij n we ons er st eeds meer van bewust dat de overheid niet langer de aut orit eit is die, na eenmaal t e zij n gekozen door de inwoners, bepaalt wat het best e is voor de gemeent e. Bet rokkenheid van inwoners is van st eeds grot er belang en met vallen en opst aan maakt ook de gemeent e Oss st eeds meer werk van part icipat ie en inspraak. Onderdeel van de t oekomst visie moet dan ook zij n: op welke manier blij ven we in gesprek met inwoners? En welke zaken zij n daarbij wel bespreekbaar en welke

19

niet ? Met andere woorden: wat beslist de gemeent e zelf omdat ze dat t ot haar verant woordelij kheid rekent , en waar hebben bewoners recht st reeks invloed op de besluit vorming? *HVFKLHGHQLV De overheid heeft zich van een nacht wakersst aat (een overheid die bewaakt en reguleert , en alleen ingrij pt als er rampen dreigen) in de vorige eeuw ont wikkeld t ot een volwaardige verzorgingsst aat : een overheid die haar inwoners verzorgt en st eeds meer ging regelen op het gebied van zorg, onderwij s, welzij n en veiligheid. Nu woedt de discussie volop of we daarin niet doorgeschot en zij n. Inwoners hebben de neiging om alle problemen op het bord van de overheid neer t e leggen, zo wordt door velen beweerd. Maar gemeent en en andere overheden komen hun grenzen t egen. Enerzij ds simpelweg omdat niet alle problemen door de overheid opgelost kunnen worden, anderzij ds omdat de financiële middelen niet oneindig zij n. De cent rale vraag is: hoever gaat de eigen verant woordelij kheid van inwoners en waar begint die van de gemeent e? De gemeent e is daarbij t evens het collect ief: de gezamenlij ke inwoners. Verant woordelij kheid van de gemeent e kan dan ook gezien worden als collect ieve verant woordelij kheid t en aanzien van het individu, of desgewenst als zorg voor elkaar of solidarit eit . De keuze in deze afweging is van invloed op de posit ie die de gemeent e kiest . Daar waar we zaken t oeschrij ven aan de individuele verant woordelij kheid, of de gezamenlij ke verant woordelij kheid van een groep als een vereniging of buurt , past het ook om j e als overheid t erughoudend op t e st ellen als het gaat om de invulling van die verant woordelij kheid. Daar waar iet s t ot het domein van de collect ieve verant woordelij kheid (de gemeent e) hoort , is ook de gemeent e als vert egenwoordiger van het collect ief gehouden om de keuzes t e maken. En dat brengt ons naar het t weede deel van dit t hema: de mat e waarin de gemeent e in gesprek t reedt met en luist ert naar de meningen van haar inwoners. Ook op dat t errein is er een geschiedenis. Al vele j aren is er het goede gebruik van inspraak: inwoners kunnen reageren op plannen van de overheid (soms zelfs op basis van wet t elij k vast gelegde recht en) waarna de overheid bekij kt of en hoe de plannen nog aan de react ies aan t e passen zij n. Deze vorm geeft echt er bet rekkelij k weinig invloed. Weliswaar worden op deze manier de scherpe kant j es van plannen bij geschaafd, maar van wezenlij ke invloed is slecht s zelden sprake. Met het wij kbeheer en sinds 1-1-2003 met de wij k- en dorpsraden heeft de gemeent e Oss haar inwoners meer direct e invloed gegeven op de zaken die op de eigen wij k/ het eigen dorp bet rekking hebben. Door vooraf overleg t e voeren en ook bij de ont wikkeling van plannen al rekening t e houden met de wensen van inwoners is er sprake van meer bet rokkenheid, meer invloed en een bet ere aansluit ing bij waar in de wij k behoeft e aan is. In het eerst e kwart aal van 2004 vindt een t ussent ij dse evaluat ie plaat s om t e kij ken hoe deze nieuwe wij ze van overleg werkt . 'LVFXVVLH  7DDNHQYHUDQWZRRUGHOLMNKHLGYDQGHJHPHHQWH

20

In essent ie zij n t wee visies op de rol en t aak van de gemeent elij ke overheid mogelij k: -

De gemeent e is st urend als het gaat om de lokale ont wikkelingen. De gemeent e beslist (na inwoners en andere belanghebbenden t e hebben gehoord) over de gewenst e ont wikkelingen en de bij behorende maat regelen. De gemeent e wordt in st aat geacht om de gest elde doelen t e realiseren.

-

De invloed van de gemeent e is beperkt en concurreert met andere act oren. Weliswaar kan de gemeent e haar doelen st ellen, maar in de realisering is ze afhankelij k van de medewerking van anderen. De gemeent e zal in haar beleidsont wikkeling dan ook veel meer gericht moet en zij n op samenwerking, samen doelen bepalen en ieders bij drage aan de realisering vast st ellen, dan op het doelen st ellen an sich. De gemeent e kan wel op basis van verworven gezag en vert rouwen de regie voeren over de processen en de inbreng van alle part ij en onderst eunen en facilit eren.

In beide gevallen heef t de gemeent e een posit ie nodig die gebaseerd is op vert rouwen en gezag. Immers maat regelen, of die nu door de gemeent e of in gezamenlij k overleg bepaald worden, moet en wel worden uit gevoerd en de medewerking van de doelgroepen van die maat regelen is daarbij onont beerlij k. De recht st reekse invloed van de gemeent e wordt st eeds minder. Door de ingewikkelder processen in de samenleving, door t oenemende regelgeving van hogere overheden, door t oenemende invloed van sect oren zelf naarmat e inst ellingen grot er, zelfst andiger en invloedrij ker worden. Voor de posit ie van en het vert rouwen in de gemeent e is het van belang duidelij k t e zij n over wat verwacht kan worden: daar waar invloed beperkt is moet niet de suggest ie ont st aan dat de gemeent e het kan regelen. En daar waar de gemeent e het wel voor het zeggen heef t (of wil hebben) moet en regels duidelij k zij n en gehandhaafd worden. Om dit waar t e kunnen maken zal de gemeent e zich moet en afvragen op welke t erreinen ze welke rol wil vervullen. Het minimum daarbij is: -

uit voering van haar wet t elij ke t aken

-

bewaken van veiligheid

-

bewaken van het algemeen belang c.q. beslissen bij t egenst rij dige belangen.

Ook is van belang dat de gemeent e zelf doet wat ze van anderen vraagt . Bij voorbeeld als het gaat om haar rol als werkgever of het voldoen aan regels op het gebied van veiligheid. 6WHOOLQJGHJHPHHQWHLVJH]DJVGUDJHUHQJH]DJKHEEHQGGZ]GXLGHOLMNHQKDQGKDYHQG RSGLH

WHUUHLQHQZDDU]H]HOIEHYRHJGLVUHJHOVWHVWHOOHQELMYRRUEHHOGYHLOLJKHLGYHUJXQQLQJHQVRFLDOH

UHJHOLQJHQ 2SDOOHDQGHUHWHUUHLQHQVWHOWGHJHPHHQWH]LFKRSDOVUHJLHYRHUGHUELM

EHOHLGVSULRULWHLWHQ FTVDPHQZHUNLQJVSDUWQHUYDQLQZRQHUVHQEHWURNNHQSDUWLMHQ  9HUDQWZRRUGHOLMNKHLGLQZRQHUV Gaandeweg is de eigen verant woordelij kheid van mensen st eeds meer overgenomen door de overheid

en overheidsorganen. Inkomensvoorzieningen, veiligheid, recreat ie, het zij n enkele voorbeelden van t erreinen waarop de inbreng van de overheid st eeds grot er is geworden. Maar de grenzen komen in zicht . Niet alleen vanwege financiële redenen, maar ook omdat de samenleving op sommige t erreinen

21

minder maakbaar is dan veronderst eld. Bovendien vermindert met al die overheidsbemoeienis het gevoel dat mensen zelf invloed hebben op hun omgeving en hun levensomst andigheden, t erwij l dit j uist een belangrij ke voorwaarde is voor het welbevinden van mensen. Het is dan ook zaak om daar waar dat mogelij k is (d.w.z. waar het de belangen van anderen niet schaadt ) die invloed t erug t e geven aan de inwoners. Als het gaat om de inricht ing van de eigen st raat , de act ivit eit en in de vrij e t ij d, de onderlinge samenwerking in verenigingen of buurt en, vrij willigerswerk of nieuwe init iat ieven van inwoners, zij n inwoners prima (en vaak bet er dan de overheid) in st aat om gezamenlij k de keuzes t e maken die nodig zij n. Het is aan de overheid om t e zorgen dat init iat ieven inderdaad de kans krij gen die ze verdienen. Door eenvoudige regels, door onderst euning op punt en waar mensen niet zelf voor kunnen zorgen (bij voorbeeld een accommodat ie) en door een opst elling die init iat ieven t oej uicht in plaat s van ondermij nt door allerlei beren op de weg t e zet t en. 6WHOOLQJEHZRQHUV]LMQ]HOIYHUDQWZRRUGHOLMNYRRUKXQZHOEHYLQGHQHQGDJHOLMNVHDFWLYLWHLWHQ'H

JHPHHQWHRQGHUVWHXQWVWLPXOHHUWHQJHHIWEHZRQHUVLQLWLDWLHYHQGHNDQVGLH]HYHUGLHQHQ,QLWLDWLHYHQ YDQLQZRQHUV]LMQSHUGHILQLWLHJRHGGHRYHUKHLGWRHWVWVOHFKWVRSYHLOLJKHLGHQWHJHQVWULMGLJH EHODQJHQ

 9HUDQWZRRUGHOLMNKHLGDQGHUHSDUWQHUV De gemeent e heeft op nagenoeg alle beleidst erreinen t e maken met andere part ners, die een rol spelen in besluit vorming en/ of uit voering. Zelf s op t erreinen waar de gemeent e eindverant woordelij k is (bij voorbeeld sociaal-cult ureel werk) is ze afhankelij k van anderen voor de uit voering. Het is zaak om vanuit een samenwerkingsrelat ie, met inacht neming van ieders verant woordelij kheid, de uit voering t e realiseren. Met het subsidiebeleid t en aanzien van prof essionele inst ellingen is hiermee een begin gemaakt . 6WHOOLQJRSWHUUHLQHQZDDUGHJHPHHQWHQLHW]HOIKDDUEHOHLGXLWYRHUWZRUGWGHGHVNXQGLJKHLGHQGH

NHQQLVYDQGHXLWYRHUHQGHLQVWHOOLQJHUNHQGHQYDQXLWHHQVDPHQZHUNLQJPHWLQDFKWQHPLQJYDQLHGHUV

YHUDQWZRRUGHOLMNKHLGZRUGWEHOHLGYRUPJHJHYHQ



 ,QJHVSUHNPHWLQZRQHUVKRHHQZDQQHHU Als het gaat om belangrij ke besluit en, of besluit en die individuele belangen kunnen raken, is er wet t elij k de mogelij kheid van inwoners om t e reageren op voorgenomen besluit en van de gemeent e. De gemeent e is gehouden om deze react ies t e bet rekken bij het definit ieve besluit (d.w.z. de afweging t e maken of het besluit naar aanleiding van de react ie aangepast moet worden). Dit recht is geregeld in de gemeent elij ke inspraakverordening. Veel wezenlij ker is de vraag of al bij het maken of uit werken van plannen de inbreng van bewoners bet rokken wordt . Daarbij is vooral het kleinschalige van belang: grot e plannen spreken minder aan en zij n onzekerder wat de daadwerkelij ke realisering bet ref t . Dit omdat bij grot e plannen veel minder t e voorspellen is hoe andere act oren (inclusief inwoners) zullen reageren op plannen en al dan niet zullen

22

meewerken. Zo zal bij voorbeeld een algemene milieumaat regel die door de gemeent e wordt opgelegd (al dan niet na overleg met belangenorganisat ies) minder zekerheid geven over de medewerking van de doelgroepen dan een kleinschalig milieuproj ect in een buurt dat in overleg met de direct e uit voerders (i.c. inwoners) is bedacht en waar iedereen t ij dens dat proces al ent housiast over is geworden. Om aan t e sluit en bij de behoeft en en wensen van inwoners is het dan ook zaak om, buit en een kaderst ellend beleid, vooral in t e zet t en om kleine st appen in de uit voering die st eeds in nauw overleg met direct bet rokkenen worden bepaald. Voor de gemeent e bet ekent deze zienswij ze: meer inzet t en op de uit voering, op kleine st appen die worden ingekaderd door algemeen beleid. Kleinschalig, in wij k of dorp, waarbij de nadruk dus meer ligt op de werkers van gemeent e en inst ellingen die in die wij k act ief zij n dan op ont wikkeling van beleid. Voor de gemeent elij ke plannenmakers bet ekent het : zorgen dat j e weet wat er leef t door veelvuldig cont act met inwoners en uit voerders. En de inst rument en bieden aan uit voerders en inwoners om st apj e voor st apj e doelst ellingen t e realiseren of t e benaderen. Het overleg met wij kraden en andere overlegvormen is er niet om dat cont act t e vervangen, maar j uist om het t e onderst eunen. De wij k- en dorpsraden zij n een belangrij ke part ij als het gaat om bewonerspart icipat ie. In de komende j aren zullen deze organen en de act ivit eit en van gemeent e en inst ellingen in de wij ken zich verder ont wikkelen. St reven moet zij n om meer zeggenschap dicht bij de burgers neer t e leggen. Bovenst aande werkwij ze (kleine st appen, nadruk op de uit voering en minder op plannenmakerij ) kan hierbij een belangrij k inst rument zij n omdat het dan gaat over dat wat de mensen bezighoudt en we kunnen aansluit en bij concret e vragen. 6WHOOLQJJHPHHQWHOLMNEHOHLGPRHWJHULFKW]LMQRSNOHLQHVWDSSHQLQGHGDJHOLMNVHSUDNWLMNYDQZLMNRI

GRUSRIVHFWRU %HOHLGVPDNHUVZHWHQZDWHUOHHIWGRRUYHHOYXOGLJFRQWDFWPHWLQZRQHUVHQ

XLWYRHUGHUV)RUPHOHUHJHOLQJHQDOVLQVSUDDNHQELQQHQJHPHHQWHOLMNHGHPRFUDWLH]LMQHUQLHWWHU

YHUYDQJLQJYDQGLWFRQWDFWPDDUMXLVWRPGLWWHRQGHUVWHXQHQ



 8LWYRHULQJYDQWDNHQZDWZRUGWYHUZDFKWYDQJHPHHQWHOLMNDSSDUDDW" Zoals gezegd: de gemeent e moet , om haar t aken waar t e maken, gezaghebbend zij n en vert rouwen wekken. In het beeld van inwoners, inst ellingen en bedrij ven is de gemeent e nu vaak een drempel die geslecht moet worden: om een vergunning t e krij gen, een act ivit eit t e organiseren of een voorziening t e krij gen. Nog t e vaak st elt de gemeent e zich de vraag: zij n er bezwaren of belemmeringen? Terwij l de vraag j uist zou moet en zij n: wat is er nodig om dit mogelij k t e maken? Meedenken in plaat s van sec beoordelen of zelfs t egenwerken. En de keerzij de: wanneer iet s niet kan, bij voorbeeld om veiligheidsoverwegingen of op grond van eerdere besluit en, daar ook duidelij k over zij n en mensen niet onnodig lang aan het lij nt j e houden. 6WHOOLQJUHJHOV]LMQHUQLHWRP]DNHQWHYHUELHGHQPDDUMXLVWRP]DNHQPRJHOLMNWHPDNHQ 

23

9,',6&866,(3817(1(167(//,1*(1 Hier vindt u de st ellingen en discussiepunt en nog een keer op een rij t j e. 7KHPDLGHQWLWHLW (FRQRPLHDOVPRWRUGHJRHGRQWZLNNHOGHLQGXVWULHHQGHHFRQRPLVFKHNUDFKW]LMQGHEHODQJULMNVWH

NHQPHUNHQYDQGHJHPHHQWHHQPRHWHQVWXUHQG]LMQLQWRHNRPVWLJHRQWZLNNHOLQJHQ

'HJURHQHVWUXFWXXUDOVPRWRUKHWJURHQLQHQRPGHVWDGHQGRUSHQYHUWHJHQZRRUGLJWGH

EHODQJULMNVWHZDDUGHLQGHJHPHHQWH=RZHOYRRUGHLQZRQHUVKHWNDUDNWHUYDQGHJHPHHQWHDOVYRRU

KHWEHKRXGYDQGH]HZDDUGHPRHWKHWJURHQPHWGDDULQUHFUHDWLHHQQDWXXU DOVEHODQJULMNVWH OHLGUDDGYRRUWRHNRPVWLJHRQWZLNNHOLQJHQJHOGHQ

'HLQZRQHUVDOVPRWRU2VVNHQPHUNW]LFKGRRUHHQJRHGZRRQNOLPDDWHQ]RUJYRRUKDDULQZRQHUV

'H]HNHQPHUNHQPRHWHQYHUVWHUNWZRUGHQLQGHYHUGHUHRQWZLNNHOLQJYDQGHJHPHHQWHRPGDWGH

LQZRQHUVGHJHPHHQWHGUDJHQHQGDDURPYRRURSPRHWHQVWDDQ 

6SRUWHQFXOWXXUDOVPRWRU2VVNHQPHUNW]LFKGRRUYHHOKLVWRULHFXOWXXUHQVSRUWHQJRHGH

YRRU]LHQLQJHQRSGH]HWHUUHLQHQ'RRU]LFKWHULFKWHQRSGHYHUGHUHRQWZLNNHOLQJYDQGH]HWHUUHLQHQ

NDQ2VV]LFKRQGHUVFKHLGHQYDQDQGHUHQ

,Q]HWWHQRSNZDOLWHLW2VVKHHIWDOOHVLQ]LFKYDQHHQPLGGHOJURWH JHPHHQWHHHQFRPSOHWHVWDG2P

]LFKRRNGDDGZHUNHOLMNDOV]RGDQLJWHSURILOHUHQPRHWQXYRRUDOLQJH]HWZRUGHQRSGHNZDOLWHLWHQ

NZDOLWHLWVYHUEHWHULQJ

7KHPD2VVDOVUHJLRJHPHHQWH 

2PGHFHQWUXPIXQFWLHWHEHKRXGHQLVKHWYDQZH]HQOLMNEHODQJRP]ZDDULQWH]HWWHQRSEHKRXGHQRI

YHUNULMJHQYDQHONHYRRU]LHQLQJ 

:LO2VV]LFKGXXU]DDPDOVUHJLRQDDOHFRQRPLVFKFHQWUXPRQWZLNNHOHQGDQLVKHWQRRG]DNHOLMNRP]LFK

WHSURILOHUHQDOVLQGXVWULHVWDGHQLQWH]HWWHQRSNHQQLVRQWZLNNHOLQJHQLQQRYDWLHLQVDPHQZHUNLQJPHW

EHGULMIVOHYHQHQRQGHUZLMV 

9RRUJURRW UHJLRQDOHDDQWUHNNLQJVNUDFKWPRHWHQZHLQ]HWWHQRSGHRQWZLNNHOLQJYDQWRHULVPHHQ

UHFUHDWLH 

'HYHUGHUHRQWZLNNHOLQJYDQJRHGHGLUHFWHYHUKRXGLQJHQPHWGHGLUHFWHEXXUJHPHHQWHQLVHHQYDQGH

XLWJDQJVSXQWHQYDQEHOHLGYRRUGHNRPHQGHMDUHQ



24

:HNLH]HQDIKDQNHOLMNYDQKHWRQGHUZHUSRQ]HVWUDWHJLVFKHSDUWQHUVRQGHUJHPHHQWHQDQGHUH RYHUKHGHQHQSULYDWHSDUWLMHQ

7KHPD6WDGHQSODWWHODQG 

9RRUHHQGXXU]DPHRQWZLNNHOLQJYDQVWDGHQSODWWHODQGNLH]HQZHYRRUYHUVWHUNLQJYDQUHFUHDWLHLQ

KHWEXLWHQJHELHGLQFOXVLHIGHNHUQHQ HQYDQGLHQVWHQYRRU]LHQLQJHQHQZHUNJHOHJHQKHLGLQGHVWDG

*RHGHYHUELQGLQJHQWXVVHQVWDGHQGRUSHQ]LMQGDDUELMYDQZH]HQOLMNEHODQJ



'HJHPHHQWHNDQQLHW]RUJHQYRRUOHHIEDUHGRUSHQ'DWNXQQHQDOOHHQGHLQZRQHUV]HOI 

'HJHPHHQWH]HWLQRSHHQJRHGHVSUHLGLQJYDQKDDUHLJHQYRRU]LHQLQJHQLQFOXVLHIGRRUGHJHPHHQWH

JHVXEVLGHHUGHDFWLYLWHLWHQ RYHUGHJHPHHQWHOHHVRYHUGHNHUQHQ 

=HEHVWHHGWJHHQ]LQOR]H HQHUJLHRPRRNFRPPHUFLsOHIXQFWLHVHQYRRU]LHQLQJHQYDQDQGHUH RYHUKHGHQWHYHUNULMJHQFTWHEHKRXGHQYRRUGHGRUSHQ



%LMGHNHX]HZHONHYRRU]LHQLQJHQLQGHGRUSHQEHVFKLNEDDUEOLMYHQODDWGHJHPHHQWH]LFKOHLGHQGRRU

EHZRQHUVLQLWLDWLHYHQ 

:LMNHQHQGRUSHQPRHWHQLQKHWJHPHHQWHOLMNEHOHLGKHW]HOIGHZRUGHQEHQDGHUG/RNDOHYUDDJVWXNNHQ

GZ]LQppQZLMNRIppQGRUS PRHWHQORNDDOZRUGHQRSJHORVWLQQDXZRYHUOHJPHWGHLQZRQHUVHQ

PHWLQEUHQJYDQGHLQZRQHUV'RUSHQHQZLMNHQKHEEHQGDDUELMJHOLMNHUHFKWHQ 

7KHPDYHUKRXGLQJWXVVHQJHPHHQWHHQEXUJHUV 'HJHPHHQWHLVJH]DJVGUDJHUHQJH]DJKHEEHQGGZ]GXLGHOLMNHQKDQGKDYHQG RSGLHWHUUHLQHQZDDU

]H]HOIEHYRHJGLVUHJHOVWHVWHOOHQELMYRRUEHHOGYHLOLJKHLGYHUJXQQLQJHQVRFLDOHUHJHOLQJHQ 2SDOOH

DQGHUHWHUUHLQHQVWHOWGHJHPHHQWH]LFKRSDOVUHJLHYRHUGHUELMEHOHLGVSULRULWHLWHQ FT VDPHQZHUNLQJVSDUWQHUYDQLQZRQHUVHQEHWURNNHQSDUWLMHQ



%HZRQHUV]LMQ]HOIYHUDQWZRRUGHOLMNYRRUKXQZHOEHYLQGHQHQGDJHOLMNVHDFWLYLWHLWHQ'HJHPHHQWH

RQGHUVWHXQWVWLPXOHHUWHQJHHIWEHZRQHUVLQLWLDWLHYHQGHNDQVGLH]HYHUGLHQHQ

,QLWLDWLHYHQYDQLQZRQHUV]LMQSHUGHILQLWLHJRHGGHRYHUKHLGWRHWVWVOHFKWVRSYHLOLJKHLGHQ

WHJHQVWULMGLJHEHODQJHQ 

2SWHUUHLQHQZDDUGHJHPHHQWHQLHW]HOIKDDUEHOHLGXLWYRHUWZRUGWGHGHVNXQGLJKHLGHQGHNHQQLV

YDQGHXLWYRHUHQGHLQVWHOOLQJHUNHQGHQYDQXLWHHQVDPHQZHUNLQJPHWLQDFKWQHPLQJYDQLHGHUV

YHUDQWZRRUGHOLMNKHLGEHOHLGYRUPJHJHYHQ



5HJHOV]LMQHUQLHWRP]DNHQWHYHUELHGHQPDDUMXLVWRP]DNHQPRJHOLMNWHPDNHQ

25



*HPHHQWHOLMNEHOHLGPRHWJHULFKW]LMQRSNOHLQHVWDSSHQLQGHGDJHOLMNVHSUDNWLMNYDQZLMNRIGRUSRI

VHFWRU %HOHLGVPDNHUVZHWHQZDWHUOHHIWGRRUYHHOYXOGLJFRQWDFWPHWLQZRQHUVHQXLWYRHUGHUV

)RUPHOHUHJHOLQJHQDOVLQVSUDDNHQELQQHQJHPHHQWHOLMNHGHPRFUDWLH]LMQHUQLHWWHUYHUYDQJLQJYDQGLW

FRQWDFWPDDUMXLVWRPGLWWHRQGHUVWHXQHQ

9,,+2(0(('2(1" De gemeent e gaat in de periode 12 j anuari/ half maart veel act ivit eit en organiseren rond het t hema De t oekomst van Oss. Naast algemene bij eenkomst en zullen er ook gesprekken zij n met vert egenwoordigers van alle geledingen van de Osse samenleving. (Bij lage: act ivit eit enoverzicht ) Meedoen kan ook via de websit e: www.t oekomst vanoss.nl. React ies die hier binnenkomen zullen we meenemen in de verdere discussie en bet rekken bij de uit eindelij ke t oekomst visie. En verder kunt u nat uurlij k ook zelf het init iat ief nemen t ot een bij drage aan de discussie: binnen uw vereniging, in uw buurt , op de school, binnen het bedrij f of de inst elling. Uw bij drage zien we met plezier t egemoet . *HUDDGSOHHJGHEURQQHQ Voor het samenst ellen van dit werkdocument is gebruik gemaakt van: Manifest Ont werperskring Oss (Ont werperskring, 2002) Perspect iefnot a 2002/ 2005 (Gemeent e Oss, 2001) (concept ) not a Ruimt elij ke Programmat ische Verkenningen (Gemeent e Oss, 2003) Ont wikkelingsprogramma St edelij ke Vernieuwing (Gemeent e Oss, 2000) Groen licht voor de t oekomst , uit dagingen voor de milieuvisie (Gemeent e Oss, 2001) Als ik het mocht zeggen… (Gemeent e Oss, 1998) Ravenst ein, ’ n heerlij kheid (werkgroep St adj e, 1998) Oss op weg naar een moderne indust riest ad (OIK, 1996) Trot s op Oss? Een ident it eit sonderzoek onder de inwoners van Oss (Heidi Hoekst ra, 1998) De ont wikkeling naar een duurzame werk-, woon- en leefomgeving in de regio Oss/ Maasland (St icht ing Re-engeneering Regio Oss, 1999) G45 ont dekt Oss (Gemeent e Oss, 2003) Oss, aangenaam gewoon (gemeent e Oss, 2002) Plaat s in Brabant die t rekt , drie let t ers…(gemeent e Oss, 2003) Result aat workshop voor raadsleden en college (j uli 2003) Result aat int erne workshop St adsbeleid (okt ober 2003) Result aat discussies in 16 gemeent elij ke afdelingen Result aat discussies in 4 ambt elij ke werkgroepen

26