Huize Nieuwoord
Nieuwoord in Woudenberg wordt gerestaureerd en uitgebreid. Het gebouw krijgt een nieuwe bestemming als woonzorglocatie met 13 appartementen. Aannemer Legemaat & van Elst: “We restaureren het huis met res- pect voor de oude stijlelementen. Het karakteristieke schilddak, een afgewolfd dak op de zuidelijke en het zadeldak op de noordelijke zijvleugel. Vakwerk in de gevels, meerzijdige dakjes gedekt met leien bekroond met zinken pirons.” “Graag gunnen we u een kijkje in dit mooie pand en laten u delen in ons mooie vak !”
Looproute door het pand: In het hart van deze brochure treft u een plattegrond aan met de gewenste looproute. Betreden van het pand is op eigen risico.
2
31
Huize Nieuwoord
Huize Nieuwoord
I nhoudsopgave:
Huize Nieuwoord wil een thuis bieden aan mensen met een christelijke achtergrond die te maken hebben met een lichamelijke beperking of met een vorm van dementie. De eerstgenoemde groep met een lichamelijke beperking (eventueel ook echtparen) kan een nieuwbouwappartement betrekken in de “‘tuin”’ van Huize Nieuwoord. Voor de tweede groep, mensen met dementie, is het mogelijk met begeleiding te wonen in de eenpersoonsappartementen in het gerenoveerde oude huis. De 9 appartementen in het “oude” gebouw bestaan deels uit 1-kamer appartementen en deels uit 2-kamer appartementen. Elk appartement beschikt over badkamer met douche, wc en wastafel, terwijl de 4 appartementen in de nieuwbouw ook over een pantry beschikken. Naast dat alle bewoners aanspraak kunnen maken op zorgverlening zijn ook de algemene faciliteiten voor allen beschikbaar, zoals lounges, serre, (binnen)tuin e.d. Waar mogelijk kunnen bewoners ook in de keuken actief zijn. De doelgroep voor Huize Nieuwoord is in de eerste plaats geografisch en omvat inwoners van de gemeente Woudenberg en hieraan grenzende plaatsen zoals Scherpenzeel, Leersum, Maarn, Maarsbergen en Doorn. Daarnaast is de doelgroep ook kerkelijk bepaald: potentiële bewoners zullen naar verwachting een christelijke achtergrond hebben en lid zijn van een kerkgenootschap in één van de voornoemde plaatsen. Naast de professionele zorgverleners is er ook ruimte voor vrijwilligers die een belangrijke functie binnen Nieuwoord zullen hebben. De zorgmanager van Huize Nieuwoord is Carla Saathof. Haar contactgegevens zijn: tel. 06-12965731 en via e-mail:
1. Waarom Dag van de Bouw.
5
2. Woudenberg in historisch perspectief.
8
3. Historie Nieuwoord.
10
4. Nieuwoord – Rijksmonument.
12
5. 2011: een nieuwe toekomst voor Nieuwoord.
20
6. Plannen maken, bestekken schrijven, BOUWEN!
22
7. Waar we nu staan.
28
8. Toekomst van Nieuwoord als woonzorglocatie.
28
Colofon:
brochure ter gelegenheid van de openstelling van Nieuwoord i.v.m. de Dag van de Bouw 2014.
Dank aan:
- alle medewerkers van Legemaat & van Elst Aannemingsbedrijf b.v. en Woudenburcht Vastgoed b.v. - alle onderaannemers en toeleveranciers waarmee we graag in goede harmonie samenwerken voor het beste resultaat.
[email protected]. Uiteraard is Carla ook tijdens de Open Dag voor de Bouw aanwezig. Of u nu geïnteresseerde bent, vragen heeft of wellicht meer wilt weten over het functioneren als vrijwilliger, aarzelt u niet Carla Saathof aan te spreken of contact met haar op te nemen. In Huize Nieuwoord vindt u haar in de eerste kamers links en rechts na de ingang.
- Stichting Oud Woudenberg; met meer dan 800 donateurs actief pleitbezorger voor de historie van Woudenberg.
Meer informatie over Huize Nieuwoord en Lelie zorggroep vindt u ook op www.huizenieuwoord.nl
30
Bronvermelding: Woudenberg, geschiedenis en architectuur, verschenen bij Uitgeverij Kerkebosch BV, Zeist / Spou Utrecht 1999.
3
4
29
Huize Nieuwoord
Huize Nieuwoord
W
W
aar we nu staan
aarom Dag van de Bouw?
Doorgaans is een pand dat open gesteld wordt voor de Dag van de Bouw nog niet in zo’n ver stadium als Nieuwoord nu is. Het jammere is dat de ruwbouw al grotendeels aan het zicht is onttrokken. Het voordeel is dat het inleven in afwerking, mogelijkheden , moderne systemen en het inleven van de bouw met het zicht op de toekomstige bestemming beter mogelijk is.
Bouwend Nederland, de vereniging van bouw- en infrabedrijven, is met ongeveer 4300 aangesloten bouwbedrijven de grootste ondernemersorganisatie in de bouw. De totale bouwsector is in Nederland goed voor ruim 5% van het bruto binnenlands product (bbp) en voor een productie van 50 miljard Euro. De sector biedt werk aan ruim 444.000 mensen.
Hoe het ook zei, Legemaat & van Elst is bezig met de laatste fase, die er toe moet leiden dat zij bij het begin van de bouwvakvakantie hier klaar is en dat de deur voor de bewoners (automatisch) open gaat. Het is dan aan de Lelie Zorggroep om vanuit hun achtergrond de draad op te pakken. Waar het om bouwtechnische zaken gaat mag men altijd een beroep op ons doen, wetende dat allen die aan deze bouw hebben meegeholpen, ook dan weer klaar zullen staan.
Jaarlijks organiseert Bouwend Nederland de “Dag van de Bouw”, waarbij aangesloten bouwbedrijven projecten openstellen voor het grote publiek. Het doel is buurtgenoten / omwonenden, relaties en ook het “grote publiek” kennis te laten nemen van een (meestal) bijzonder en spraakmakend project. Medewerkers in de bouw maken graag van de gelegenheid gebruik hun enthousiasme voor de vakgebieden in de bouw over te dragen aan anderen.
T
Herstel verdieping
Dakkapel binnen
Legemaat & van Elst Aannemersbedrijf , gevestigd te Woudenberg is een bedrijf met zo’n 80 jaar ervaring in de bouw.
oekomst Nieuwoord als woonzorglocatie
Legemaat & van Elst bewees haar vakmanschap steeds weer bij uiteenlopende, vooral regionale nieuwbouw-, verbouw- en restauratieprojecten. Vakmanschap betekent de mix van gemotiveerde vakmensen, een uitstekende werkvoorbereiding, gevoel voor (historische) bouwstijlen en oog voor detail. Mede dankzij een eigen werkplaats wordt elk ontwerp van A tot Z gerealiseerd.
Lelie zorggroep treedt op als huurder van het pand. Tot Lelie zorggroep behoren naast Agathos Thuiszorg ook zorg)organisaties als Curadomi, Cruciaal GGZ, De Driehoek Kerkmaatschappelijk werk en Stagg. Lelie zorggroep neemt het totale pakket aan (christelijke) zorgverlening binnen Huize Nieuwoord op zich.
Kozijn nieuwbouw
28
Liftschacht
5
Huize Nieuwoord
18) De naast de keuken liggende lounge wordt voorzien van een open haard, bestaande uit de schouw uit de voormalige keuken van het pand die weer wordt opgebouwd en een gesloten gashaard met houtblokken. De voormalige afsluitende gevel naar het oosten is opgevangen met een staalconstructie en leidt naar een nieuwe grote serre met uitzicht op de afgescheiden binnentuin met monumentale plantaan. Naast vanuit de serre heeft men ook vanuit de kantoorruimte, de keuken en alle drie de lounges zicht op de binnentuin. De twee nieuwe appartementen aan de westzijde van het perceel zien via een pui met twee openslaande deuren ook op de binnentuin.
Restauratie vraagt om kennis van authentieke bouwtechnieken en gevoel voor historische bouwstijlen. Juist hier onderscheidt Legemaat & van Elst zich in de kracht van het detail. Monumentale panden blijven dankzij ons werk behouden in originele staat. We weten hoe we wensen van moderne gebruikers zó kunnen inpassen, dat er geen karakteristieke details verloren gaan. Bouwkundige elementen en verfraaiingen die vervangen moeten worden, maken we in onze eigen werkplaats exact naar het origineel. Legemaat & van Elst werkt nauw samen met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en het Restauratiefonds. Vraag om advies, zowel met betrekking tot de technische als de financiële kant van restauratie, (groot) onderhoud, nieuwbouw en verbouw. Wilt u meer weten? Neemt u dan contact op of kijkt u op de website: www.legemaatvanelst.nl.
Huize Nieuwoord
19) Daar waar de vloer begane grond voorheen bestond uit een balklaag met grenen vloerdelen (en dus een kruipruimte), bestaat deze nu uit achtereenvolgens de in het zand gelegde koudwaterleidingen, gasleidingen en rioleringssysteem, daarop een laag isolatiemateriaal, daarop de gewapende betonvloer, daarop de warmwaterleidingen, CVleidingen en vloerverwarming en vervolgens de cementdekvloer, afgewerkt met een PVC -lamel vloerbedekking. 20) Het dak is geheel gereinigd en waar nodig hersteld. Goten en kilgoten zijn destijds uit een dusdanig zware kwaliteit zink gemaakt dat slechts kleine herstelwerkzaamheden nodig waren. Platte daken zijn waar nodig geïsoleerd en van nieuw mastiek voorzien. De zinken piron op de top van het torentje is er in het verleden afgewaaid en was dusdanig gehavend dat totale restauratie nodig was. Volgens de ambachtelijk smederij die de piron heeft gerestaureerd kan deze nu weer 20 jaar mee…. De oorspronkelijke luiken waren in zo’n slechte staat en deels niet meer voorhanden, dat, naar het voorbeeld van de oude luiken, nieuwe luiken zijn gemaakt en opgehangen.
Originele trap
Tijdens de Open dag voor de Bouw zijn medewerkers van Legemaat & van Elst herkenbaar aan hun bedrijfskleding. Zij zijn graag bereid met u te praten over dit project.
21) Het verfsysteem is zowel buiten als binnen geheel aangepakt en teruggebracht naar de monumentale kleuren van weleer. Ook hier staan kwaliteit en monumentale waardigheid voorop. 22) De tuin tenslotte heeft als uitgangspunten enerzijds praktische (voldoende parkeergelegenheid, veilige routes voor bewoners en bezoekers, verlichting bij donkere onoverzichtelijke plekken) en anderzijds een esthetische. De opzet van een oorspronkelijke voortuin met buxushagen, begroeiing met heesters, hagen, rodondendrons en vele andere plantsoorten moet dienen om het pand een zekere allure te doen behouden. Een lichtplan maakt daar ook onderdeel van uit.
Herstel dakkapel
Binnenkort is het aan de zorgverlener om het pand praktisch en sfeervol in te richten. Legemaat & van Elst hoopt oprecht dat bewoners en zorgverleners hier goed, gelukkig en veilig in een “eigen” omgeving kunnen verblijven.
6
27
Huize Nieuwoord 11) De basisverwarming op de begane grond omvat een laagtemperatuursysteem bestaande uit vloerverwarming, onder de ramen aangevuld met radiatorenverwarming. De radiatoren, de vloerverwarming in de woonkamers en de vloerverwarming in de natte cellen beschikken elk over een aparte temperatuurregeling. Op de 1e en 2e verdieping voorzien radiatoren in de behoefte aan warmte. Verse lucht wordt aangevoerd door roosters achter de radiatoren die door deze radiatoren wordt opgewarmd. Het afzuigen van de lucht vindt plaats via een aansluiting op het centrale systeem in de natte cellen en in de algemene ruimten. 12) Alle ramen aan de zuid- en westzijde zijn voorzien van warmtewerend glas. Waar nodig is voorzien in het aanbrengen van screens. 13) Het oude trappenhuis aan de noordzijde van het pand is in haar geheel opgeofferd voor het aanbrengen van een lift met stopplaatsen op de begane grond, 1e en 2e verdieping. Om ongelukken te voorkomen is gebruikmaken van de lift alleen mogelijk na het ingeven van een code op een codebedienpaneel. Dit geldt ook voor de diverse traphekjes in het gebouw. De lift is van een zodanig formaat dat ook een bed erin past.
Medewerkers Legemaat & van Elst, aannemersbedrijf
14) De deur van het portaal naar de gang functioneert als voordeur waar men de deur met een sleutel kan openen of men zich via de intercom kan melden. Dit geld ook voor de leveranciersingang aan de noordzijde van het gebouw. De intercoms zijn aangesloten op een DECT systeem dat de zorgverlening bij zich draagt. 15) Naast het eerder genoemde BMI-systeem beschikt het pand over een systeem dwaaldetectie en een uitgebreid domotica systeem, waarmee bewoners altijd actief of passief aanspraak kunnen maken op hulp, hetzij de overdag aanwezige hulp, hetzij de hulp die ’s nachts op de 2e verdieping slaapt in de slaapwachtkamer. Bovendien worden signalen die acute opvolging vereisen doorgemeld aan de meldkamer. 16) De gemeenschappelijke ruimtes bestaan uit een lounge bij de open keuken, een grote serre, een lounge (voormalige garage) en een lounge (voormalig koetshuis). Gezien het verschillende karakter van de bewoners in het “oude pand” en die van de 4 nieu- we appartementen bestaat hiermee de mogelijkheid om zich afzonderlijk op te houden en ook afgescheiden bezoek te ontvangen. 17) De grote keuken is in beginsel natuurlijk een productiekeuken waar dagelijks de maaltijden voor tot 17 bewoners en de zorgverleners worden bereid. Voorzien is echter in een, naast praktische, ook wat betreft sfeer goed bij de bewoners passende ruimte, voorzien van alle moderne apparatuur, waar bewoners, indien zij dat kunnen en willen, ook kunnen helpen. De binnenhuisarchitecte heeft hier goede diensten geleverd.
26
7
Huize Nieuwoord
W
oudenberg in historisch perspectief
Het grondgebied van Woudenberg is grotendeels ontstaan uit een schenking in 1131 van het goed Hengescoten (Henschoten) door de bisschop van Utrecht. Enkele jaren later werden aan het grondgebied door verkoop ruim 500 hectare grond toegevoegd en vormden vanaf dat moment samen het omvangrijke Westerwoud. Een systematische ontginning begon. De naam Woudenberg is te herleiden tot woud vanwege de vele bossen die er waren en tot berg, verwijzende naar de zandrug waarop de oorspronkelijke nederzetting is gebouwd, die in het vlakke gebied kennelijk als “berg” werd ervaren. In 1845 werd de Rhijnspoorweg aangelegd, de spoorlijn die Utrecht met Arnhem verbindt en door het uiterste zuiden van Woudenberg loopt. In 1886 volgde de aanleg van de spoorlijn Amersfoort-Kesteren -Keulen, die Woudenberg in noordwest-zuidoost richting doorsneed. De landbouw en daarmee samenhangende bedrijvigheid profiteerden van de nieuwe verbindingen. Woudenberg lag aan het begin van de 19e eeuw op een kruispunt van twee onverharde routes. West/oost die van De Bilt – Zeist – Henschoten – Woudenberg via de huidige Voorstraat en Dorpsstraat naar Scherpenzeel. Noord/zuid vanuit Leusden via de toenmalige Weteringse Dijk (nu de Maarsbergseweg) naar het zuiden richting Maarsbergen – Leersum. Toen het traject Arnhem – Scherpenzeel – Woudenberg – Leusden deel ging uitmaken van een “hoofdweg” won (ook het thans nog zo geheten) kruispunt “De Poort” aan belangrijk- heid. Het grotendeels uit particuliere (adellijke) middelen gefinancierde traject werd geëxploiteerd door het heffen van tol. Halverwege de huidige Stationsweg verscheen het Woudenbergse tolhuis “Huissteder tol”. In 1830 werd gestart met de bestrating van het traject Woudenberg – Zeist, waarbij tol werd geheven bij de brug over de Grift, iets ten westen van de dorpskern. Pas in 1900 besloot men hier niet langer tol te heffen.
8
25
Huize Nieuwoord
Huize Nieuwoord 7) Het gebouw dient (ook vanwege de nieuwe functie van woonzorgcomplex) te voldoen aan een pakket van brandwerende eisen. Het gebouw is opgedeeld in brandzone’s, zodanig dat een brand die in de ene zone ontstaat niet binnen 30 of, Indien van toepassing 60, minuten kan overslaan naar een andere zone. Daar waar pijpen en buizen door de brandscheidende wanden gaan zijn deze afgedicht met gecertificeerde brandkleppen die in een jaarlijks inspectieprogramma zijn opgenomen. Naast alle bouwkundige brandwerende en brandscheidende voorzieningen is er een Brand Meld Installatie aangebracht. Deze BMI detecteert brand, slaat alarm naar de slaapwacht en de brandweer en sluit of opent deuren, daar waar voorgeschreven. Noodverlichting wordt ontstoken en vluchtroutes blijven via een noodstroomvoorziening aangelicht. Het centrale luchtafvoersysteem wordt uitgeschakeld. 8) De balklaag van de eerste verdieping aan de voorzijde van het pand bleek onvoldoende stijfheid te garanderen. Daar waar nodig werden per kamer door de voorgevel heen twee stalen balken naar binnen “geschoven” en verankerd aan de bestaande balklaag. De vloeren zijn nu stijf genoeg en hebben voldoende dragend vermogen. 9) De balklaag eerste verdieping bleek niet voldoende zwaar voor de nieuwe functie van de zolder en ook onvoldoende stijf. De vrees bestond voor aantasting van het hout door houtworm. De bestaande dakvensters en het dakbeschot waren aangetast door rot. Veel wanden en de plafonds van de zolder werden weggehaald, behoudens de betimmeringen rond het bovenste deel van de toren. Het dakbeschot werd hersteld en alle dakvensters vervangen en een gespecialiseerd bedrijf bestreed de (mogelijke) houtworm. De gehele vloer werd voorzien van 2 lagen underlayment, om de 20 cm. doorgeschroefd, waarmee een stijvere en sterkere vloer werd verkregen. Met metal stud wanden, geïsoleerd met steenwol en afgewerkt met gipsplaten werden nieuwe wanden geplaatst. Ook de plafonds werden met metal stud en gipsplaten aangebracht. 10) De verlaagde plafonds op zolder en in de gangen van de begane grond en 1 e verdieping maakten het mogelijk zoveel mogelijk leidingen daar aan te brengen. Bijzondere aandacht kreeg het voorkomen van “hotspots” waarbij warmwaterleidingen zo dicht bij koudwaterkleidingen komen te liggen dat daarmee het gevaar op legionella besmetting wordt vergroot. Met uiterste aandacht zijn hotspots voorkomen. Enerzijds door het ver uit elkaar leggen van leidingen en anderzijds door buisisolatie aan te brengen. Op de begane grond zijn alle koudwaterleidingen op het zand gelegd en lopen de warmwaterleidingen door het plafond. Er is een uitgebreid legionella beheersplan met jaarlijkse controles.
24
De Maarsbergseweg tussen kruispunt “De Poort in `Woudenberg en het spoorwegstation aan de zuidkant van het dorp, Maarsbergen was, sinds de aanleg van de spoorlijn Utrecht – Arnhem in 1945 een belangrijke “modderige zandweg”. In 1847 besloot een aantal particulieren deze route te verharden en verscheen er een tolhuis (het huidige Maarsbergseweg nr. 90), dat tot in 1924 dienst deed.
Situatie rond het jaar 1875
Dicht hij het steeds belangrijker wordende kruispunt “De Poort”, aan de Maars- bergseweg 20 - 22, zo’n 100 meter ten zuiden van “De Poort” verkocht in 1870 ene Jhr. D.H. Hooft ‘bouwland’ aan Cornelis van Wieringen. Dit gebied was destijds nog volledig onbebouwd. Kort daarna werd daar de villa gebouwd. Situatie rond het jaar 1910
9
Huize Nieuwoord
Huize Nieuwoord
H
4) De monumentale plafonds bestonden uit riet, afgewerkt met een stuclaag en voorzien van ornamenten. Het riet was, zoals destijds gebruikelijk, met koperdraad bevestigd aan de balklaag van de verdiepingsvloer. Na zo’n 140 jaar kon dit koperdraad de constructie niet meer dragen en kwamen grote delen van de plafonds los te zitten of kwamen naar beneden. Daar waar oude plafonds waren beplakt met behang (ter versteviging) is dat minutieus verwijderd. De loszittende delen zijn vastgezet met kransnagels (lange pinnen die door de stuclaag en het riet in de balklaag worden gebracht, voorzien van een krans van ongeveer 5 cm om het draagvermogen te vergroten). Vervolgens is de stuclaag bijgewerkt en zijn de ornamenten hersteld.
istorie Nieuwoord
Nadat in 1870 aan de Maarsbergseweg 20 – 22 een villa werd gebouwd liet de weduwe van Cornelis van Wieringen, Suzanna Elisabeth van Roijen, in 1885 het huis aan de noordzijde met een trappenhuis uitbreiden. Tevens werd het koetshuis vergroot. In 1892 kwamen het huis, de tuin en het koetshuis in bezit van notaris H.A.N. van Warmelo, die het in 1901 weer doorverkocht aan Jhr. J.B. de Beaufort, burgemeester van Woudenberg. In 1904 werd de villa uitgebreid. Deze keer werd aan de zuidzijde een hele vleugel met een torentje en een ingangsportiek aangebouwd. Aan de noordzijde werd het oudere ingangsportaal en een gedeelte van de muur vernieuwd. In 1905 werd het pand eigendom van Jhr. J.K.H. de Beaufort, burgemeester van Leusden.
Situatie rond het jaar 1925
5) De monumentale deuren waren er slecht aan toe. De panelen vertoonden ruime krimpnaden en de oorspronkelijke verflaag uit 1875 bleek nog de ondergrond van het verfsysteem. De deuren worden in ere hersteld en hergebruikt. Helaas dienen vanwege brandwerendheid de binnenkanten van de deuren voorzien te worden van een vlakke brandwerende beplating.
Situatie rond het jaar 1960: Hoenderpark
Herstel ornamenten
6) De monumentale kozijnen bevatten ramen met enkel glas, deze waren niet al te best, voldeden niet aan de geluidsnormen en konden niet open daar waar dat volgens de nieuwe bestemming gewenst was. Besloten werd de nieuwe ramen niet te maken uit meranti maar een houtsoort te kiezen die meer bij het monumentale karakter van het pand past, nl. accoya.
Kransnagels
10
23
Huize Nieuwoord
P
lannen maken, bestekken schrijven, BOUWEN !
Huize Nieuwoord Bij de openbare verkoop in 1920 werd het huis omschreven “….bevattende beneden vier ruime kamers, keuken, bijkeuken, provisiekamers en twee kelders; boven: zes kamers, serre, badkamer met leiding voor warm en koud water, voorts zolder met vorstvrij waterreservoir en drie kamers. In alle vertrekken aanleg voor electrisch licht, …. Verder steenen koetshuis, geschikt voor autogarage, met ruime bergplaats, benevens moestuin en siertuin met opgaand geboomte en vele vruchtboomen, en gedeelte weg met eikeboomen. Het geheel groot ongeveer 70 Aren, aangenaam gelegen aan de straatweg naar Maarsbergen op ongeveer 3 k.m. van twee spoortwegstations, is voor vele doeleinden geschikt. …. Zeg het voort !”. Het huis kwam in 1920 voor de som van f. 23.800,- in bezit van mevr. A.H.B.C. van Ebbenhorfst Tengbergen, geboren Koken uit Utrecht. Binnen enkele jaren wisselde het huis diverse malen van eigenaar. In 1923 werd het huis met de tuin aangekocht door A. Rünckel, directeur van een cliché fabriek.
Talloze versies van plannen zijn de revue gepasseerd met even zovele technische omschrijvingen. Alle stukjes van de puzzel (zorg, comfort, uitstraling, monumentale aspecten, zaken van constructieve aard, veiligheidsvoorzieningen, voorschriften en vergunningen, budgetten, tijdschema’s) werden tot een compleet plaatje aan het einde van 2013. Na het afgeven door de gemeente Woudenberg van de omgevingsvergunning kon met het strippen / slopen, de ruwbouw, de nieuwe aanbouwen en herstel- en restauratiewerkzaamheden worden begonnen. Nu zijn we toe aan de afbouw en weldra de ingebruikname als “Huize Nieuwoord” voor ouderen.
Al in 1929 werd het pand doorverkocht aan de aannemer/ timmerman G. Wolfswinkel. Via hem werden Maria Jacoba Wolfswinkel en echtgenoot Th. Heine eigenaren. Rond 1960 was op het terrein het ‘hoenderpark Burgwal’ gevestigd.
Met betrekking tot het bouw zelf: 1) Het gebouw is opgetrokken uit steens buitenmuren met halfsteens binnenmuren. De fundering is op zand gemetseld. Bij inspectie van het gebouw bleek dat er sprake was van veel optrekkend vocht en schimmel aan de binnenzijde van de buitenmuren en aan beide zijden van de binnenmuren. De binnenmuren bleken voorts gedeeltelijk in slechte staat en niet toereikend voor het dragen van de bovenliggende constructie. Waar nodig zijn muren geïnjecteerd om het aanwezige optrekkende vocht te verdrijven en verder buiten te sluiten. Halfsteens muren die slecht waren zijn opnieuw opgetrokken en dragende halfsteens binnenmuren zijn vervangen door steens muren. Alle buitenmuren zijn ook, mede om een hogere isolatiewaarde te bereiken, voorzien van voorzetwanden metal stud met gips, geïsoleerd met glaswol.
In een latere periode was het huis in bezit van dierenarts Nauta en vervolgens in dat van Mandersloot Groenvoorziening.
Kuikens te koop!
2) Overspanningen bleken te groot voor de bestaande bouwconstructie. Hier werden nieuwe stalen liggers ingebracht. 3) Herindeling van bestaande ruimten werd gerealiseerd door het plaatsen van metal stud wanden voorzien van glaswol isolatie en gipsplaten.
22
11
Huize Nieuwoord
N
ieuwoord - Rijksmonument
De grote, vrijstaande villa ligt met de nok van het hoofddak evenwijdig aan de weg. Het pand heeft een onregelmatige plattegrond door twee naar voren springende vleugels en diverse aanbouwen. De twee bouwlagen worden gedekt door een schilddak boven de hoofdvleugel, een afgewolfd dak op de zuidelijke en een zadeldak op de noordelijke zijvleugel. De daken zijn met rode, geglazuurde pannen gedekt. De gevels hebben een grijze plint en zijn verder wit gepleisterd. De topgevels van zowel de hoofdvleugel als de zijvleugels bestaan uit vakwerk. Op de begane grond is een aantal vensters getoogd. De vensteropeningen zijn voorzien van ongepleisterde hanekammen en afzaten met een sierrand aan de onderkant, in de vorm van een muizentand. Rondom hebben alle vensters bovenlichten met roedenverdeling. De oorspronkelijk, bij alle vensters aanwezige persiennes zijn verdwenen. In plaats daarvan zijn wel, ter verduistering, hier en daar nog binnenluiken te gebruiken. Op de zolderverdieping zijn overal vensters aangebracht, eveneens met roeden.
Vakwerk topgevel
Ondertekening overeenkomst door: Legemaat & van Elst Woudenburcht Vastgoed Lelie zorggroep
De voorgevel is asymmetrisch en heeft vier traveeën, twee risalerende hoektraveeën en een middengedeelte met twee vensterassen. In het midden van de voorgevel aan de Maarsbergseweg is tussen de begane grond en de verdieping de naam “Nieuwoord” aangebracht. Opvallend zijn twee dakkapellen aan de zijde van het hoofddak. De meerzijdige dakjes zijn met leien gedekt en worden door zinken pirons bekroond. Pirons dakkapellen
12
21
Huize Nieuwoord
2
011: een nieuwe toekomst voor Nieuwoord
In 2011 zijn Woudenburcht Vastgoed b.v. als projectontwikkelaar en Stichting Agathos Thuiszorg (onderdeel van Lelie zorggroep) in gesprek geraakt over het in gebruik nemen van villa Nieuwoord door Agathos als woonzorglocatie. Agathos wenste zorg aan te bieden aan ouderen met een beperking en wenste daartoe 13 appartementen te realiseren. Al vanaf het begin werd Legemaat & van Elst Aannemingsbedrijf betrokken in de plannen, wat leidde tot een samenwerking die in juli 2013 werd geformaliseerd door het ondertekenen van een samenwerkingsovereenkomst. Agathos is onderdeel van Lelie zorggroep en bij de ondertekening is besloten dit huis ook onderdeel te laten zijn van Lelie zorggroep onder de naam: Huize Nieuwoord. Vanuit Lelie zorggroep zal de zorg geboden worden. Het was de drie partijen van meet af aan duidelijk dat het monumentale karakter van het pand behouden diende te worden en zou moeten bijdragen aan het welbevinden van de bewoners. Zorg aan ouderen met een beperking stelt bijzondere eisen aan de huisvesting. Zo dient iedere bewoner te beschikken over een eigen zorgtoegankelijke kamer met douche- en toiletgelegenheid, brede corridors, een ruime lift en ruim en licht opgezette gemeenschapsruimtes als lounges en serre en afgeschermde tuin. Een centrale badkamer en grote keuken waarin bewoners ook hun weg kunnen vinden zijn belangrijk. Wat comfort en zorgfaciliteiten betreft dienen ruimten goed geïsoleerd te zijn, zithoeken te zijn voorzien van vloerverwarming en dient op uitgebreide schaal een domotica-systeem aangebracht te worden teneinde steeds aan de zorgvraag te kunnen voldoen. Naast het bieden van functionaliteit is het creëren van een sfeervol thuis voor de bewoners en ook voor de zorgverleners van groot belang. Woudenburcht Vastgoed, Legemaat & van Elst Aannemersbedrijf en Lelie zorggroep zijn sedert 2011 samen opgetrokken om de gestelde doelen te realiseren. Daarbij is een bijzondere rol weggelegd voor de aannemer die, naast verantwoordelijk te zijn voor de uitvoering van de bestekken, tevens coördinerend optreedt en alle bouwtechnische zaken voor zijn rekening neemt en de monumentale waarden van het pand bewaakt en waar mogelijk in ere herstelt.
20
13
Huize Nieuwoord Aan de noordzijde van het huis is een rechthoekig trapportaal onder een schilddak uitgebouwd. Hier bevindt zich een uitpandig portiek. De zuidgevel heeft een interessante driedelige indeling. Aan de straatzijde, de oostkant, is een topgevel met de van de voorgevel bekende vakwerkversiering aanwezig. Aan de tuinzijde is de gevel opgebouwd als een houten serre met twee bouwlagen en ertussen is een achthoekig, boven de daken uitrijzend torentje in vakwerkstijl en met een leien spits geplaatst. Tegen deze kant van het huis is bovendien een tweede, houten ingangsportaal onder een driezijdig schildkapje aangebouwd. Het houtwerk van het portaal en de kozijnstijlen van de serrebouw is voorzien van sierlijk houtsnijwerk. Aan de achter- of noordwestzijde van het perceel bevinden zich nog diverse bijgebouwen, onder andere het oude koetshuis. De tuin is aangelegd in een landschappelijke stijl, met monumentale eiken en een beuk.
Herstel noordzijde
Karakteristiek is de eenvoudige monumentaliteit van dit pand. Het is gebouwd in een combinatie van stijlen uit de tijd rond 1875-1900. Deze combinatie wordt gekenmerkt door de toevoeging van enkele bijzondere elementen en door de detaillering. Zo wordt het pand opgeluisterd door vakwerk in de topgevels, de toren in chaletstijl. Het houtsnijwerk van het portaal en van de serre vertonen de invloed van Art Nouveau. De dakkapellen en het torentje aan de zuidzijde zijn een herinnering aan de kasteelarchitectuur.
Dakkapellen
14
19
(blz. 15)
18
15
16
17
