Houtige landschapselementen in de bedrijfsvoering. Verscheidenheid in voorkomen. Hakhout en knotbeheer door landbouw. Hout als energiebron

ENERGIE L

ANDSCHAP

HOUTI G

SEL

EM

E

Energie uit houtige landschapselementen

ENTEN

• houtige landschapselementen & energie: een oud gebruik? • houtsnippers als energiedrager & toepassingen

STUDIEDAG

Landbouw & Energiegewassen

Luc Vande Ryse 9 juni 2007

• exploitatie & rendement ‘Boeren Bouwen aan het Landschap’ Het Interreg IIIa-project wordt mogelijk gemaakt met een bijdrage uit het Europees Fonds voor Regionale ontw ikkeling

• agrarisch landschapsbeheer gericht op energieproductie

Info : Provinci ale Landbouwk amer voor Oost-Vl aanderen tel. 09-267 86 75 [email protected]

Houtige landschapselementen in de bedrijfsvoering • tot voor 1950 zeer algemeen aanwezig • vandaag beperkt … • dragers van een multifunctioneel landschap…


Verscheidenheid in voorkomen • heggen en hagen • bomen: individueel en in groep, dreven, fruitbomen • houtkanten, houtwallen • knotbomen, kaphagen

Bron: Bossen van Vlaanderen



Hakhout en knotbeheer door landbouw

Hout als energiebron

Hout als brandstof Brandhoutproducent in het landschap • • • • • •

• verbrandingswaarde loofhout 15 MJ/kg DS (droge stof,

luchtdroog 20 % vocht)

idem stro; 42 MJ/l stookolie +/- 2.8 / 1 => 1 ton DS = +/-360 l stookolie

duurzame beheersvorm periodieke productie hoogwaardig biotoop en ecosyteem combineerbaar met landbouwactiviteit toch in onbruik geraakt geen brandhout handel

• hernieuwbaar en +/- CO2 neutraal… • houtblokken, houtpellets, houtsnippers

Hout ook biomassa voor 2de generatie van biobrandstoffen? Info : Provinci ale Landbouwk amer voor Oost-Vl aanderen tel. 09-267 86 75 [email protected]


Toepassing van (hout)snippers als brandstof • Automatische verwarmingstoestellen (klein-groot, met groot rendement) • vanaf +/- 125 kW tot .. MW (vgl. privé woning = +/- 25kW) • ruime toepassing van private, openbare en bedrijfsgebouwen, …. • voorwaarde: ruimte voor tijdelijke opslag,…

• Wervelbedcentrales voor opwekking van elektriciteit •

Kleine toestellen • diverse verdelers & merken

(minder expertise in Vlaanderen)

• nood aan goed gekalibreerd & droge snippers • onderhoud en assen

Ruien : 100.000ton /jaar

voorbeeld installatie 100 kW (zeugenstal) kostprijs 25000€ ( stookolie 5000€) vermoedelijk verbruik : 36 ton DS => +/- 180 m³ snippers =10000 stookolie) – (huidige) kostprijs snippers 1750€ (vgl. stookolie +/- 5000€) – terugverdientijd 6.5 jaar (of met 40%VLIF-steun 4 jaar) – –



Grote toestellen • gespecialiseerde verdelers en installateurs • trappeninvoer en trappenroosters, voordroging • verschillende referenties in de tuinbouw ( ook onbehandeld recuperatiehout) • vergunningen! voorbeeld installatie 1.5 MW voor tomatenbedrijf (of vgl gemeentelijk zwembad) – kostprijs 220000€ – – – – – –

afschrijving op 7 jaar 31428€/jaar aankoop snippers 39600€/jaar onderhoudskost 7150€/jaar huidige gasfactuur 99000€/jaar besparing 1-7 jaar 20.822€/jaar besparing na afschrijving 46.900€/jaar

Bron : Biosynergy

Bevoorrading • tijdelijke opslag, voorraadbunker of containers • aanvoer via – bewegende arm – bewegende vloer

• invoer vijzel



Winning van snippers

Vergunningen toestellen Snippers uit

Onbehandeld hout • • • •

niet indelingplichtig als installatie < 300KW tussen 0,3 MW en 0,5 MW , klasse 3 tussen 0,5 MW en 5 MW aanvragen bij gemeente, klasse 2 als > 5 MW aanvragen bij provincie, klasse 1

• Info : Vlarem OVAM

… voldoen eveneens aan de emissienormen …


• recuperatie onbehandeld afvalhout • dunnings- en ruimingshout bosbouw • snoeihout van openbare beplantingen • korte omloophout • landschapshout • snoeihout openbare beplantingen • particulier snoeihout • … Info : Provinci ale Landbouwk amer voor Oost-Vl aanderen tel. 09-267 86 75 [email protected]

Vergunningen snippers

Niet zomaar ‘alles versnipperen’ voor verbranding Hout als grondstof

Eigen gebruik van snippers: afval of niet?

keuze voor waardevolste toepassing Vlarea oa. Verbrandingsverbod, …

opslag en beperkte mechanische behandeling van eigen productie snippers ton wordt niet als afval aanzien

Hout als afval

de toepassing Ladder van Lansink

diverse wetgeving en vergunningsbeleid

OVAM sturend en advieserend

Opslagplaats van hout • < 100 ton niet • tussen 100 ton en 400 ton , klasse 3 • als > 400 ton klasse 2 • aanvoer door derden, spreekt men wel van afval en wordt dit indelingsplichtig Info: Vlarem ; OVAM



prijzen & handel

“Dure energie enige oplossing voor klimaatprobleem” ( prof. Verbruggen)

Algemeen

• houtprijzen zijn met 30 à 50 % gestegen in afgelopen jaar

Snippers

• huidige handelsprijs (volle vracht) +/- 35 €/ton DS (uitgangsmateriaal : +/- gratis stamhout) brandhout = 60 €/ ton; vlg 360 l mazout = +/- 180€ • houtsnipperhandel niet georganiseerd • kwaliteit en kalibratie : wisselend aanbod, geen normering => kan problemen geven naar bevoorrading

Exploitatie van landschapshout & kort omloophout interessanter naarmate prijzen stijgen Info : Provinci ale Landbouwk amer voor Oost-Vl aanderen tel. 09-267 86 75 [email protected]

Van hout tot houtsnippers Rendement is afhankelijk van

Drogen houtsnippers • vers hout sterk varierend % vocht • streven naar vochtgehalte < 20% • natuurlijke convectie in loods of onder doek +/- 5 maanden • toegevoegde energie beperken

• Alternatief: versnipperen in zomer Info : Provinci ale Landbouwk amer voor Oost-Vl aanderen tel. 09-267 86 75 [email protected]

Korte omloophout • teelt: wilg of populier met cyclus 2 à 4 jaar • reeds beperkt toegepast in Europa • machines beschikbaar voor de oogst 10 a 15 ton DS /jaar/ha (+/-2 ha =>Vgl. toestel 100KW) • uitzondering in bosdecreet

• uitgangsmateriaal – hoeveelheid – soort – stamdikte • inzet van machines (versnipperingkosten €50 à €3/m3 of min €12/ ton ) • bereikbaarheid • transport

• ecologische meerwaarde en impact op landschapsecologie: niet gekend • aansluiting bij traditionele landbouwbedrijfsvoering? demoproject; proeven en studies door o.m. V.B.V. ; ADLO (ALT); Inovatiesteunpunt; Inbo, … Info : Provinci ale Landbouwk amer voor Oost-Vl aanderen tel. 09-267 86 75 [email protected]


Korte omloophout info

Innovatiesteunpunt voor Land- en Tuinbouw

• Teelttechnisch: – 10000 a 15000 planten /ha – Voor +/- 21 jaar • Kosten: – terreinvoorbereiding – plantgoed en planten – eerste nazorg – oogsten – transport – ontstronken • Premies : – energiegewassen – braaklegging

Korte omloophout Rendabel?

vanaf ca. €50/ ton winstgevend als landbouwteelt lange termijn teelt en investering



Houtachtige landschapselementen

• Knotwilg +/- 30 kg DS/jaar /boom

Houtachtige landschapselementen Nadeel

(bron Kelly Mermuys Proclam)

- exploitatie met hogere kosten - Iets lagere produktie?

+/- 1200 knotwilgen voor ref. 100KW

• Snoei en kroonhout van populier snoei 50 populieren = 6.5 ton DS kroonhout 3 a 4 m3 => 0.7 ton DS

• Houtkant met inheemse boomsoorten

gebrek aan cijfers; sterk uiteenlopend (+/- 3.5 kg DS/m/jaar)

+/- 1.4 kg DS/m2/jaar ( 14 ton / ha) +/- 10 km houtkant voor ref. 100KW 4% van landbouwareaal van Vlaanderen aan houtige landschapselementen ==> jaarlijks 300.000 ton DS

Voordeel

duurzame investering - kwaliteitsvol landschap - kansen biodiversiteit - tegemoedkoming landschapselementen

-



Vergelijking houtsoorten • vol droog hout 400 kg tot 750kg /m3 • droge snippers 200 a 375 kg / m3 Soort popolier/ wilg els/ linde kastanje/esdoorn es/ eik/ haagbeuk

volumieke massa kg

+/- 400 kg +/- 530 kg +/- 600 kg +/- 750 kg

Rendabilisatie mogelijk? Exploitatiegericht , maar ook gericht op energiebalans!

vol. 1 ton hout

+/- 2,5 m³ +/- 1,8 m³ +/- 1,6 m³ +/- 1,35 m³

vol. 1 ton snippers

5m³ 3,6m³ 3,2m³ 2,7m³

• verschil in gewicht is veel kleiner dan in volume tussen harde en zachte houtsoorten • calorische waarde staat in relatie gewicht, niet volume • harde houtsoorten beperken exploitatie en transport kosten • exploitatie kosten afwegen t.o.v. beschikbare hogere volumes. Info : Provinci ale Landbouwk amer voor Oost-Vl aanderen tel. 09-267 86 75 [email protected]

• • • • • •

volledig afgezette spillen omzetten met inbegrip van klein hout inzet van grote- volume –versnipperaars zorg voor droging omgevingsgerichtwerken ,aanvoer naar lokale installaties hoog rendement toestellen afzetcyclus afstemmen op verwerking, beheer gemakkelijk uitvoerbaar • hardhoutsoorten met langere cyclus verminderen exploitatiekosten. • …. • samenwerking Info : Provinci ale Landbouwk amer voor Oost-Vl aanderen tel. 09-267 86 75 [email protected]

Samenwerking Eén verbrandingsinstallatie kan snippers afnemen uit omliggende landschap • eenvoudige aanpak • één of verschillende doen onderhoudswerk • anderen ontlast van beheerswerken • mogelijke ondersteuning door derden – organisatie,sensibilisatie & advies – … • aansluiten bij andere stromen van houtsnippers

Vandaag planten, morgen oogsten! • Nieuwe landschappelijke corridors, ‘energieke’ houtkanten • Toekomst voor agroforestry?

Kansen voor gestructureerd agrarisch landschapsbeheer Info : Provinci ale Landbouwk amer voor Oost-Vl aanderen tel. 09-267 86 75 [email protected]

Energie uit houtachtige landschapselementen kan gevaloriseerd worden!

• • • •

lokale installaties stimuleren prijs houtsnippers opwaarderen houtkanten niet bestrijden maar telen samenwerken ligt voor de hand



Landbouwers! Er zit energie in uw houtachtige landschapselementen!

Houtige landschapselementen in de bedrijfsvoering. Verscheidenheid in voorkomen. Hakhout en knotbeheer door landbouw. Hout als energiebron

Recommend Documents