Houding van docenten tegenover fusies van hogescholen in Vlaanderen en hun gevolgen Jef C. Verhoeven Centrum voor Onderwijssociologie KU Leuven Geert Devos Vlerick Leuven Gent Management School
14 mei 2003
Marktdag Fusies Nijmegen
1
1. Inleiding -
Decreet van 13 juli 1994: fusie van 164 hogescholen naar 22 - financiële stimulus - enveloppe financiering - responsabilisering - controle van overheid vereenvoudigd - studieaanbod duidelijk - meer autonomie voor RvB - RvB kan strategische keuzen maken - internationalisering - wetensch. onderzoek en maatschappelijke dienstverlening
14 mei 2003
Marktdag Fusies Nijmegen
2
Fusies van hogescholen creëren tal van problemen Fusies van Hogescholen zijn niet steeds een succes Fusies vragen tijd Onderzoeksvragen: - Voelen de deelnemers zich goed bij de verandering? - Is het personeel tevreden over de dagelijkse arbeid? - Is de arbeidsbelasting en/of administratieve belasting toegenomen? - Is de academisering toegenomen? - Zijn de financies, de middelen, de studiebegeleiding en de kwaliteitsbewaking toegenomen? Methode: 5 case studies en survey bij 773 docenten 14 mei 2003
Marktdag Fusies Nijmegen
3
3. Onderzoeksresultaten 3.1. Zijn de docenten tevreden over hun arbeid Tabel 3.1. Tevredenheid over de fusie (score 1 tot 5)
N
Score
Totaalscore tevredenheid over de fusie
462
2,40
0,86
Resultaat van de fusie
537
2,70
1,17
De fusie-operatie
520
2,50
1,08
Werking van het departement
537
3,12
1,12
Inspraak in het fusieproces
514
1,98
1,04
Meer tevreden als docent
524
2,08
1,16
Meer tevreden over hogeschool
517
2,16
1,20
14 mei 2003
Marktdag Fusies Nijmegen
4
Hogescholen verschillen Kleine HS scoren hoger Heterogene HS scoren lager dan minder heterogene HS Verschillen naar studiegebieden Mannen scoren lager BA diploma scoort hoger Docenten in 1 cyclus positiever Assistenten en docenten meer tevreden Lid van interdepart. raad of coördinerende functie + Geen verschil tussen hogescholen (met verschillende juridische structuur) en docenten (verschillend naar leeftijd, ervaring, benoemd of niet, voltijds of niet, les in meerdere campussen of departementen) 14 mei 2003
Marktdag Fusies Nijmegen
5
Tabel 3.3. Arbeidstevredenheid van docenten en deelitems (score 1 tot 5)
N
X
(totaalscore) arbeidstevredenheid
761
3,48
0,97
Ik zou anderen aanraden werk te zoeken zoals het mijne
701
3,23
1,24
Ik zou anderen aanraden om in onze hogeschool te werken 718
3,22
1,16
Als ik de kans had zou ik van baan veranderen**
728
2,12
1,31
Ik ben erg tevreden over mijn hogeschool
751
3,20
1,17
Ik voel mij goed als docent in deze hogeschool Andere hogescholen lijken mij een betere werkomgeving te bieden**
754
3,60
1,13
542
2
14 mei 2003
Marktdag Fusies Nijmegen
<0,01
6
Hogescholen verschillen Vrije meer tevreden dan autonome en provinciale Heterogene HS scoren lager dan minder heterogene HS Verschillen naar studiegebieden Mannen scoren lager Oude resp. minder tevreden Nam deel aan fusie: minder tevreden BA diploma scoort hoger Benoemde en voltijdse minder tevreden Docenten in 1 cyclus positiever (-) Assistenten en hoofddocenten minst tevreden
14 mei 2003
Marktdag Fusies Nijmegen
7
3.3. Is de administratieve belasting toegenomen
Tabel 3.4. Beschrijving van de administratieve belasting en deelitems (score 1 tot 5)
Sinds de fusie is ...
N
X
…(totaalscore) de administratieve belasting toegenomen
522
4,16
0,93
…de administratieve rompslomp toegenomen
543
4,23
1,14
…de vergaderfrequentie toegenomen
544
4,07
1,21
…besteed ik meer tijd aan administratie
535
4,11
1,15
14 mei 2003
Marktdag Fusies Nijmegen
8
-Verschillen naar studiegebieden: vooral in Audiovisuele en Beeldende kunst toegenomen -Voltijds: hoger toename. - Lid van interdepart. raad of coördinerende functie + - Fusie meegemaakt: + - Lesgeven aan meerdere dep., hogescholen en op meerdere campussen: + - campus delen met ander dep.: +
14 mei 2003
Marktdag Fusies Nijmegen
9
3.4. Is de algemene taakbealsting sedert de fusie toegenomen? Tabel 3.6. Taakbelasting van de voltijdse respondenten
N
X
Gemiddeld aantal werkuren na de fusie (uur1a)
431
43,99
8,74
Gemiddeld aantal werkuren voor de fusie (uur1b) Gemiddelde toename van het aantal werkuren (uur1auur1b)
292
37,82
8,16
193
9,17
4,73
Gemiddeld aantal onderwijsuren na de fusie (uur2a)
474
25,90
12,81
Gemiddeld aantal onderwijsuren voor de fusie (uur2b) Gemiddelde toename van aantal onderwijsuren (uur2auur2b
342
23,22
12,76
279
2,13
5,69
Gemiddeld aantal stageuren na de fusie (uur3a)
459
7,83
9,54
315
5,42
7,77
178
1,27
4,90
Gemiddeld aantal stageuren voor de fusie (uur3b) Gemiddelde toename van het aantal stageuren (uur3a14 meiuur3b) 2003 Marktdag Fusies Nijmegen
10
3.5 Heeft de fusie bijgedragen tot academisering? Tabel 3.8. Oordeel over huidige academisering en deelitems (score 1 tot 5) en verandering in academisering en deelitems (score 1 tot 3) In welke mate is er sprake van...(1 tot 5)
N
X
(Totaalscore) academisering (α= 0,73)
431 2,50 0,96
Afstemming van programma’s op universiteit Samenwerking universiteiten/hogescholen wat betreft onderwijs Samenwerking universiteiten/hogescholen wat betreft onderzoek In welke mate is er sprake van verandering wat betreft...(1 tot 3)
475 2,54 1,21
(Totaalscore) academisering (α= 0,69)
390 2,22 0,41
Afstemming van programma’s op universiteit Samenwerking universiteiten/hogescholen wat betreft onderwijs Samenwerking universiteiten/hogescholen wat betreft onderzoek
413 2,12 0,48
14 mei 2003
Marktdag Fusies Nijmegen
620 2,71 1,10 565 2,54 1,19 N
X
468 2,32 0,57 450 2,27 0,52 11
3.6. Didactische middelen toegenomen? Tabel 3.9. De mate van beschikbaarheid over aangepaste didactische middelen en infrastructuur (score 1 tot 5)
N
X
(Totaalscore) didactische middelen en infrastructuur (α= 0,81)
510 2,98 0,80
Voldoende didactische middelen
730 3,15 1,04
Moderne (= up to date) didactische middelen
716 3,10 1,06
Sinds de fusie...infrastructuur beter aangepast aan de onderwijsnoden
548 2,53 1,20
14 mei 2003
Marktdag Fusies Nijmegen
12
-Heterogeniteit van studieaanbod: + -Grootte: + - Studiegebieden Tabel 3.10. Verandering van beschikbaarheid van didactische middelen sinds de fusie (score 1 tot 3)
In welke mate is er sprake van docenten...
N
X
die over voldoende didactische middelen beschikken
507 2,150,60
die over moderne didactische middelen beschikken
498 2,300,62
14 mei 2003
Marktdag Fusies Nijmegen
13
3.7. Financies toegenomen? Tabel 3.11. De mate van beschikbaarheid van meer financiële middelen sinds de fusie (score 1 tot 5)
Sinds de fusie...
N
beschikt het departement zichtbaar over meer middelen
X
520 2,30 1,44
beschikt de hogeschool zichtbaar over meer middelen 443 2,44 1,53
-depart. en op HS-niveau afgenomen per hogeschool - jurid. structuur van HS: verschillend - middelgrote HS verlies groter op dep. niveau - meer heterogene HS= verlies groter op dep. niveau - op hogeschool niveau: idem 14 mei 2003
Marktdag Fusies Nijmegen
14
3.8. Andere decretale doelstellingen? Tabel 3.12. Verandering in internationalisering, nieuwe centrale taken en kwaliteitsbewaking sedert de fusie (score 1 tot 5)
Sinds de fusie...
N
X
wordt er meer geïnvesteerd in studiebegeleiding
519 3,14 1,24
is de internationale studentenmobiliteit toegenomen
526 3,67 1,24
worden mandaten geïnvesteerd in de nieuwe taken
513 4
is de kwaliteitsbewaking beter georganiseerd
526 2,96 1,23
14 mei 2003
Marktdag Fusies Nijmegen
1,04
15
3.9. Druk en sturing van HS inzake maatschappelijke dienstverlening en onderzoek Tabel 3.13. Beschrijving van de druk en sturing van het beleid binnen de hogescholen wat betreft de nieuwe taken (score 1 tot 5)
N
X
(Totaalscore) druk en sturing
721
2,85 1
Druk om tijd te investeren in maatschappelijke dienstverlening
637
3,02 1,28
Druk om aan onderzoek te doen
641
2,39 1,09
Maatschappelijke dienstverlening als belangrijk beschouwd
635
3,27 1,28
14 mei 2003
Marktdag Fusies Nijmegen
16
- Hogescholen verschillen - Zeer heterogene HS verschillen van andere - Studiegebieden verschillen - Voltijds + - 2-cycli: meer druk - hoofddocenten meer druk - Interdepart. raad of coördin. meer druk
14 mei 2003
Marktdag Fusies Nijmegen
17
4. Besluit - beleidsvoerders zien heel wat voordelen in fusies - docenten zijn ontevreden over fusies - arbeidstevredenheid is iets hoger - grotere taakbelasting - academisering loopt niet - weinig druk van beleid op academisering - didactische middelen en infrastructuur zijn niet toegenomen - geldmiddelen zijn niet toegenomen
14 mei 2003
Marktdag Fusies Nijmegen
18
