PROFIELEN in het HOGER ONDERWIJS. Jef C. Verhoeven

PROFIELEN in het HOGER ONDERWIJS

Jef C. Verhoeven Centrum voor Onderwijssociologie KU Leuven

26 februari 2004

Profielen Hoger Onderwijs 2004

1

ONDERZOEKSVRAGEN 

Waarin verschilt het opleidings- en beroepsprofiel van gegradueerden en licentiaten in bepaalde studievelden?



Trekken deze verschillende opleidings- en beroepsprofielen een verschillend type student aan?

26 februari 2004


2

- Opleidingsprofiel: het onderwijsconcept van de opleiding, de kennis, vaardigheden en houdingen waartoe de opleiding opleidt, alsook de wijze waarop dit gerealiseerd wordt (pedagogical content knowledge)

- Beroepsprofiel: de (toekomstige) arbeidscarrière van afgestudeerden -Studentenprofiel: • sociale kenmerken (status, geslacht, etc.), • differentieel-psychologische kenmerken (belangstelling, motivatie), • leerpsychologisch-didactisch (aanvangskennis bv) 26 februari 2004


3

Klemtoon van deze uiteenzetting zal liggen op beschrijven van verschillen en gelijkenissen tussen profiel van HS en UNIVstudent Voor verklaringen van verschillen werd beroep gedaan op verschillende inzichten: - relatie onderwijs-arbeidsmarkt - de culturele reproductietheorie - structurele en motivationele factoren die toegang bepalen

26 februari 2004


4

ONDERZOEKSOPZET 

Diepte- interviews docenten en verantwoordelijken opleiding (53)



Vragenlijsten studenten eerste en laatste (keuze)jaar



Diepte-interviews afgestudeerden (28) en (7) zaakvoerders van selectiebureaus

26 februari 2004


5

STUDIEVELD H.R.M. 

Sociaal-agogisch werk: optie personeelswerk 1 cyclus  Handelswetenschappen 2 cycli (H.R.M.)  Toegepaste economische wetenschappen, optie personeelsbeleid  Psychologie, afstudeerrichting arbeidspsychologie 26 februari 2004


6

Studiegebied HRM Man

Vrouw

Personeelswerk

27.46% 72.46%

Arbeidspsychologie

35.43% 64.57%

26 februari 2004


7

STUDIEVELD INFORMATICA 

Toegepaste informatica, 1 cyclus  Handelswetenschappen 2 cycli (informaticamanagement)  Handelsingenieur beleidsinformatica  Licentie informatica  Burg. Ir. computerwetenschappen

26 februari 2004


8

Studieveld informatica Man

Vrouw

Toeg. Inform. (1 cyclus) Inform.Manag

83.82% 16.18%

Handelsir. B.I.

88.55% 11.45%

92.31% 7.69%

Licentie Informatica 88.09% 11.91%

26 februari 2004


9

ONDERZOEKSINSTRUMENT EERSTE LUIK 

Het opleidingsprofiel  De aansluiting van het opleidingsprofiel op het beroepsprofiel  Het studentenprofiel  Het beroepsprofiel van de afgestudeerden

26 februari 2004


10

ONDERZOEKSINSTRUMENT TWEEDE LUIK 

Studentenprofiel vanuit sociologisch, leerpsychologisch-didactisch en differentieel-psychologisch perspectief  Perceptie van de opleiding  Perceptie van de toekomstige professionele carrière 26 februari 2004


11

ONDERZOEKSINSTRUMENT DERDE LUIK 

De afgestudeerden: – De overgang opleiding-job (reconstructie

jobloopbaan,…) – De huidige job (functie, taken, niveau, verantwoordelijkheid,…) – De opleiding (voorbereiding opleiding op job,…) 

De arbeidsmarkt

26 februari 2004


12

VERONDERSTELLING ONDERZOEK 

Academic drift hogeschoolonderwijs



Vocational drift academisch onderwijs

26 februari 2004


13

STRUCTUUR HOGER ONDERWIJS 

Hogeschoolonderwijs: basisopleidingen van één cyclus



Hogeschoolonderwijs: basisopleidingen van twee cycli



Het academisch onderwijs

26 februari 2004


14

Toegepaste informatica, 1 cyclus studenten- respons % respons aantal Eerste jaar 1253

858

68.48%

Derde jaar 260

202

77.69%

26 februari 2004


15

Handelswetenschappen 2 cycli, beleidsinformatica studenten- respons % respons aantal Eerste Lic. 45

28

62.2%

Tweede Lic.

39

65%

26 februari 2004

60


16

Licentie informatica studenten- respons % respons aantal Eerste kan. 327

155

47.40%

Tweede lic. 143

59

41.26%

26 februari 2004


17

Handelsingenieur beleidsinformatica studenten- respons % respons aantal Eerste jaar 98 Handelsir.

67

68.37%

Derde jaar 75 Handelsir.

65

86.67%

26 februari 2004


18

Burgerlijk ingenieur computerwetenschappen Studenten respons % respons Aantal Eerste jaar 63 C.W.

27

42.86%

Derde jaar 26 C.W.

11

42.31%

26 februari 2004


19

Sociaal-agogisch werk: optie personeelswerk, 1 cyclus

Studenten respons % respons Aantal

Tweede jaar P.W.

158

128

81.01%

Derde jaar 166 P.W.

150

90.36%

26 februari 2004


20

Licentie Psychologie, arbeidspsychologie Studenten respons % respons Aantal Eerste lic. 120

76

63.33%

Derde lic. 85

53

62.35%

26 februari 2004


21

Luik 1. Onderzoek bij docenten

26 februari 2004


22

STUDIEVELD HRM PERSONEELSWERK

ARBEIDSPSYCHOLOGIE





Onmiddellijke inzetbaarheid  praktijkgerichtheid opleiding  eerder uitvoerende dan beleidsgerichte jobs 26 februari 2004

Niet opleiden tot beroepsmensen  wetenschappelijkheid opleiding  vaak tactisch niveau als startfunctie


23

PERSONEELSWERK

ARBEIDSPSYCHOLOGIE





3/4 ASO & 1/4 TSO  meer meisjes dan jongens  hoge kans op werk  niet kiezen voor andere studierichting 26 februari 2004

  

bijna 100 % ASO relatief meer jongens hoge kans op werk niet kiezen voor andere studierichting


24

Studieveld informatica 1 CYCLUSOPLEIDING

LICENTIE INFORMATICA





Onmiddellijke inzetbaarheid  Praktijkgerichtheid opleiding  Analist-programmeur 26 februari 2004

Na on-the-job-training



Wetenschappelijkheid opleiding  Systeemanalist,...


25





1 CYCLUSOPLEIDING



meestal niet doorgroeien tot hogere functies  veel studenten TSO

26 februari 2004

LICENTIE INFORMATICA



toch eerder functies met meer verantwoordelijkheid  vooral studenten ASO


26

HANDELSWET. INFORM. MANAG. & HANDELSIR. BELEIDSINFORMATICA 

twee verschillende basisopleidingen  niet opleiden tot “informaticus”  economische opleidingen met meerwaarde op informaticagebied  vooral functies met veel verantwoordelijkheid  studenten: ASO 26 februari 2004


27

Studentenprofiel informatica 

Heel weinig meisjes  Vaak foutief beeld over opleiding en “informatica”  Studiemotieven: hoge kans op werk en “spelelement”  Verschil in vooropleiding  Introverte types? 26 februari 2004


28

BESLUIT 

Academic drift lijkt niet van toepassing te zijn in hogescholen  Dit is ook geen vraag van de studenten 

Vocational drift lijkt niet van toepassing te zijn in academisch onderwijs  Sommige studenten lijken dit wel te willen 26 februari 2004


29

Tabel 5.11. Beschrijving van de huidige academisering en deelitems (score 1 tot 5) en verandering in academisering en deelitems (score 1 tot 3) (Fusies, 2001) In welke mate is er sprake van...(1 tot 5) (Totaalscore) academiesering

N

X



431 2,500,96

475 2,541,21 Afstemming van programma’s op universiteit Samenwerking universiteiten/hogescholen wat betreft onderwijs 620 2,711,10 Samenwerking universiteiten/hogescholen wat betreft 565 2,541,19 onderzoek

26 februari 2004


30

In welke mate is er sprake van verandering wat betreft...(1 tot 3) N (Totaalscore) academiesering Afstemming van programma’s op universiteit Samenwerking universiteiten/hogescholen wat betreft onderwijs Samenwerking universiteiten/hogescholen wat betreft onderzoek

26 februari 2004

X



3902,220,41 4132,120,48

4682,320,57

4502,270,52


31

Luik 2 en 3 Onderzoek bij de studenten, en afgestudeerden

26 februari 2004


32

Opleidingsprofiel HRM: studenten •Personeelswerkers (PW) zien opleiding als voorbereiding op taakuitvoering op operationeel en tactisch niveau. Zij schatten hun voorbereiding op strategisch niveau ook hoog in. •Leerinhouden: sociologische, economische kennis: PW>Lic psycholog. kennis: Lic = PW •Vaardigheden: PW (>Lic): veel training in selectie- en functioneringsgesprekken; sociale administratie managementvaardigheden: zwak (Lic=PW) •Attitudevorming: flexibiliteit, zin voor initiatief: PW > Lic

26 februari 2004


33

Opleidingsprofiel HRM: afgestudeerden; arbeidsmarkt Afgestudeerden: PW: sociale wetgeving; algemene vakken; communicatievaardigheid Lic: verdeelde appreciatie; belangrijke attituden; te theoretisch en specialistisch, gebrek aan communicatieve training Arbeidsmarkt: PW: vlug inzetbaar, goed in personeelsadministratie Lic: te algemeen en theoretisch; onvoldoende voorbereid op bedrijf Beide: juiste attitude en vaardigheden voor bedrijfsleven ontbreken 26 februari 2004


34

Opleidingsprofiel informatica: studenten •Opleiding verschilt van verwachtingen •Voorbereiding op functies •Economie: projectleider, •Toegepaste informatica: programmeur, analist-programmeur •Lic.: idem •Niet voor: netwerkbeheerder, database administrator, systeemanalist •Programmeertalen: zeer verschillend •Andere vakken: zeer verschillend

26 februari 2004


35

Opleidingsprofiel informatica: afgestudeerden; arbeidsmarkt •Afgestudeerden: •Toegepaste informatica: tevreden over opleiding; economie •Lic.: idem; te weinig management opleiding; ervaring

•Arbeidsmarkt: •dé informaticus bestaat niet •Toegepaste informatica: praktisch; minder eisend •Lic. grote theoretische kennis; zelfstandig •niet goed voorbereid op bedrijfsleven

26 februari 2004


36

Beroepsprofiel •Docenten •HRM •Informatica •Studenten •HRM •Personeelswerk: duidelijk beeld over job, meer kans op Tewerkstelling in KMO, soc. secr.; soc-juridisch; vorming •Lic.: groot bedrijf; selectie; consultancy; marketing; management; dipl. laat toe door te groeien (afhankelijk van persoonskenmerken) 26 februari 2004


37

•Studenten •Informatica: 40% duidelijk beeld van later werk; 90% gelooft snel werk te vinden •Toegepaste informatica: startfunctie programmeur, analist-programmeur; na 5 jaar: idem •Lic. : start: idem; na 5 jaar: analist-programmeur, projectleider; systeemprogrammeur verantwoordelijke job (2/3), niet direct inzetbaar •Afgestudeerden •PW: operationele taak •Lic. Psych.: strategische taken; verschillende jobs en bedrijven •TI: programmeur; veranderen snel van werkgever; programmeur •Lic. Inf.: projectmanager; veranderen snel van werkgever 26 februari 2004


38

•Arbeidsmarkt P.W.: vlug inzetbaar, goed in personeelsadministratie P.W. en Lic: gebrek aan juiste attitudes en vaardigheden voor bedrijfsleven; bedrijven kiezen voor PW of Lic Lic : meer kans om naar management door te groeien TI en Lic Inf: minder duidelijk beeld waar ze worden geplaatst; zeer ruime markt; diploma niet bepalend, ook persoonskenmerken; keuze voor lic. of gegradueerde afhankelijk van niveau van taak

26 februari 2004


39

Studentenprofiel Trekken verschillende opleidingen verschillende studenten aan? •HRM •veel verschillen, maar niet voor persoonlijkheidskenmerken • vooral vrouwen • 1-cyclus trekt meer stud. aan uit econ. zwakke groepen, ouders met laag beroepsprestige •Vooropleiding: in HS 78% uit ASO; in Univ allen • HS iets meer dan helft eerste opleiding, UNIV: meerderheid

26 februari 2004


40

•Informatica •veel verschillen, ook voor persoonlijkheidskenmerken •vooral mannen •1-cyclus trekt meer stud. aan uit econ. zwakke groepen, ouders met laag beroepsprestige •27% van 1-cycl reeds ander hoger onderwijs, 14% bij acad.opl. •Acad. Opl.:meestal ASO (meer wisk)/1-cycl: 46%ASO (meer informatica) •1 cycl: meer extrinsieke motivatie/Acad. Opl.: meer intrinsiek • Scoren hoog op initiatief, engagement, leidinggeven, team •Scoren iets lager: financ. Ingesteldheid, praktijkgerichtheid, studiehouding

26 februari 2004


41

Nabeschouwingen •Scheidingslijn tussen hogescholen en universiteiten, maar niet absoluut •structurele oorzaken •verschillen tussen studenten •opvatting van docenten •Verschillen blijven bestaan in samenleving

26 februari 2004


42

Beleidssuggesties Twee hypothesen als uitgangspunt 1. De decreten op het hoger onderwijs geven een gepaste invulling aan de wijze waarop het hoger onderwijs moet georganiseerd worden

2. De structuur van het hoger onderwijs moet veranderd worden.

26 februari 2004


43

PROFIELEN in het HOGER ONDERWIJS. Jef C. Verhoeven

Recommend Documents