Hoogbegaafd van Dokter Bosman

Hoogbegaafd van Dokter Bosman De oplossing voor hoogbegaafdheid, zowel op school als thuis!

NIEUW IN HET PRIMAIR ONDERWIJS • • • • •

totaaloplossing voor scholen en ouders consultaties en training voor scholen onderzoek en begeleiding van kinderen ouderbegeleiding specifieke lesmethode

Hoogbegaafd van Dokter Bosman: de totaaloplossing voor problemen rondom hoogbegaafdheid, zowel op school als thuis. Door de scholen te ondersteunen, het individuele kind te onderzoeken en te begeleiden en de ouders te ondersteunen, krijgt het hoogbegaafde kind de kans zich op een goede manier te ontwikkelen in een passende omgeving. Een aanpak die altijd op maat wordt gesneden. Aanleiding Meestal valt het anders-zijn van het kind vanuit zijn/haar hoogbegaafdheid voor het eerst op binnen de schoolsituatie, omdat dat de eerste kennismaking met een ander systeem is dan de thuissituatie. Dit anders-zijn kan ouders of leerkrachten opvallen en kan vragen oproepen als: • Is het kind hoogbegaafd? • Heeft dit iets te maken met de gedragsproblemen en de concentratieproblemen die hij laat zien? • Hoe kunnen wij het kind hierin begeleiden • Hoe kan ik dit kind de uitdaging bieden die recht doet aan zijn/haar capaciteiten? • Wat kunnen we doen om ons kind te helpen met de moeilijkheden waar hij/zij tegenaan loopt thuis en op school? • Hoe kan ik dit kind helpen sociaal handig te worden? • Is het bij dit kind verstandig om het een jaar te laten overslaan of juist niet?

(Hoog)begaafd profiel Kenmerken van kinderen met een begaafd profiel (geschatte of veronderstelde hoge IQ vermogens; IQ tussen 115-130) of een hoogbegaafd profiel (IQ >130) worden vaak door de buitenwereld gezien als kinderen met positieve leereigenschappen. Centraal staan hierin de leereigenschappen: • snel van begrip, weinig instructie nodig • weinig oefening nodig, goed geheugen • hoog leertempo • brede algemene interesse en algemene kennis • probleemoplossend en analytisch vermogen • toepassen van verworven kennis Vaak worden deze eigenschappen aangevuld met de volgende persoonskenmerken: • motivatie • creativiteit • hoge mate van autonomie • zelfvertrouwen • positief zelfbeeld • vermogen tot reflectie • sociale competentie

Onderpresteren Binnen het onderwijs zullen er weinig vragen zijn, wanneer er geen belemmerende factoren aanwezig zijn. Immers, de positieve (leer)eigenschappen binnen het (hoog)begaafdheidsprofiel staan veelal voorop en de leerling wordt gezien als een kind dat: • Moeilijke informatie begrijpt en onthoudt wanneer het geïnteresseerd is. • Veel leest of in zijn vrije tijd op andere manieren veel informatie verzamelt. • Significant beter presteert op mondelinge dan op schriftelijke overhoringen. • Veel feiten kent en een grote algemene ontwikkeling heeft. • Goed uit de verf komt bij individueel onderwijs op maat. • Creatief is en een levendige verbeelding heeft. • Een brede belangstelling heeft en het leuk vindt om dingen te onderzoeken.

3

Er kunnen echter factoren aanwezig zijn, waardoor een kind moeilijk in staat is om hetgeen hij/zij in zijn/haar hoofd heeft om te zetten in een tastbaar resultaat, waardoor er sprake is van onderpresteren. Onderpresteerders zijn kinderen die minder presteren dan verwacht mag worden op grond van vastgestelde capaciteiten, zonder dat er sprake is van een leer- en/of persoonlijkheidsstoornis. Onderpresteerder ben je niet van huis uit, maar word je gedurende de onderwijsloopbaan. Al in een vroeg stadium (1e zes weken van de school) kunnen kinderen minder gaan presteren. Het onderpresteren kan gepaard gaan met de volgende problemen. Het • • • • • • • • • • • • • •

kind: Is vaak ontevreden over zijn eigen prestatie. Heeft een hekel aan automatiseren. Vermijdt nieuwe leeractiviteiten uit angst om te mislukken. Heeft minderwaardigheidsgevoelens, kan wantrouwend of onverschillig zijn. Doet niet graag mee aan groepsactiviteiten, heeft het gevoel dat niemand hem mag. Is minder populair bij leeftijdsgenootjes. Zoekt vrienden onder gelijkgestemden. Doelen worden door het kind te hoog gekozen zodat falen hieraan geweten kan worden. Is snel afgeleid en impulsief. Staat afwijzend of onverschillig tegenover school. Wil niet geholpen worden, wil zelfstandig zijn. Neemt geen verantwoordelijkheid voor zijn eigen daden of wijt mislukken aan anderen. Verzet zich tegen autoriteit. Heeft zijn/haar huiswerk niet af of slecht gemaakt.

Mogelijkheden voor hulp Het huidige systeem om om te gaan met de problematiek van deze kinderen, biedt soms onvoldoende ruimte om tot snelle interventie en oplossingen te komen en is vaak gestoeld op de tomeloze individuele inzet van de leerkracht, school en ouders. Het totale traject van oppakken signalen, onderkennen signalen, in gesprek gaan met school/ouders en komen tot noodzakelijke begeleiding op school en thuis neemt veel tijd in beslag, terwijl voorop staat “hoe eerder problemen worden onderkend, hoe meer mogelijkheden om adequaat in te grijpen, hoe beperkter de gevolgen”. Signalering van hoogbegaafdheid bij kinderen in de onderbouw van de basisschool verdient om deze reden de voorkeur. De integrale zorgbenadering van Hoogbegaafd van Dokter Bosman biedt de mogelijkheid om een zorgveld rondom kinderen met hoogbegaafdheidsproblematiek te vormen, ouders en school te ondersteunen en tot een snelle en succesvolle interventie te komen. Aanmeldingen kunnen lopen via de school, via de particuliere zorg of via de vergoede zorg, wanneer daar een indicatie voor is. Voorop staat wel dat, ongeacht de aanmeldingsroute, een integrale benadering van de problematiek centraal staat. Enerzijds richt Hoogbegaafd van Dokter Bosman zich op de onderzoeksvragen rondom kinderen die met hoogbegaafdheidsproblematiek worden aangemeld en de begeleiding van individuele en/of groepjes kinderen. Anderzijds biedt Hoogbegaafd van Dokter Bosman ondersteuning aan scholen en ouders door middel van begeleidingstrajecten, consultaties op de scholen en coaching en training van leerkrachten.

4

Onderzoek bij Hoogbegaafd van Dokter Bosman Zowel ouders als school (uiteraard met toestemming van de ouders) kunnen zich aanmelden waarna door middel van een telefonische screening wordt bepaald of er sprake is van mogelijke hoogbegaafdheidsproblematiek en derhalve onderzoek bij Hoogbegaafd van Dokter Bosman mogelijk is. Na de telefonische screening wordt er een intakegesprek gepland met één van de professionals van het team hoogbegaafdheid. In het intakegesprek wordt de hulpvraag van ouders en/of school in kaart gebracht, de trajectplanning besproken alsmede eventuele kosten in kaart gebracht. De professionals van Hoogbegaafd van Dokter Bosman gaan uit van een volledig beeld op basis waarvan de bevindingen worden geïnterpreteerd. Dit betekent dat naast het onderzoek ook een goed beeld van de ontwikkeling van het kind moet worden gevormd. (Hoog)begaafdheid kan vrijwel op alle fronten van de ontwikkeling (positief of negatief) invloed hebben. Er kunnen daarbij versterkende of belemmerende factoren aanwezig zijn die kunnen meespelen in het bepalen of een kind met een hoog ontwikkelingspotentieel al dan niet tot goede prestaties kan komen. Bij het beschrijven van de ontwikkeling wordt vooral gebruik gemaakt van het theoretisch model van Gagné (2010). Eén tot twee weken na het intakegesprek vindt het onderzoek plaats. Dit neemt bij een volledig psychologisch onderzoek een tot twee dagdelen in beslag en bij een aanvullend onderzoek een dagdeel extra. Dit onderzoek kan op de school of op een locatie van Dokter Bosman plaatsvinden. De resultaten van het onderzoek worden (één à twee weken later) besproken tijdens een advies-gesprek. Het kind hoeft hier niet bij aanwezig te zijn. Van het onderzoek krijgen de ouders een schriftelijk verslag toegestuurd. Indien school het onderzoek heeft aangevraagd, dan krijgt de school ook een afschrift van het verslag.

Begeleiding

Wanneer uit onderzoek blijkt dat er sprake is van een (zeer) begaafde ontwikkeling, maar dat er daarbij belemmerende factoren aanwezig zijn, waardoor het kind onvoldoende in staat is om optimaal gebruik te maken van zijn/haar cognitieve capaciteiten, kan kort- of langdurende begeleiding worden aangeboden, zowel individueel als in een groep. Te denken valt aan: • faalangstreductietraining • psycho-educatie • sociale vaardigheidstraining • cognitieve gedragstherapie • speltherapie • medicamenteuze behandeling • behandeling voor dyslexie • gezinstherapie • ouderbegeleiding • etc. Het doel van alle begeleiding die Hoogbegaafd van Dokter Bosman aanbiedt, is om het kind inzicht te geven in de eigen manier van denken en leren, om het kind bewust te laten zijn van leerprocessen en de zelfsturing daarin. Daarnaast ligt de focus op het bewust werken met leerstrategieën, objectief benoemen en evalueren van de samenwerking en zelf ontdekkend leren in combinatie met procesgerichte feedback en feed forward. 5

Vormgeving verrijkend onderwijs aan hoogbegaafde kinderen Het is belangrijk dat kinderen zich op cognitief, sociaal én emotioneel gebied evenwichtig kunnen ontwikkelen. Daarom is het nodig dat er voor alle kinderen optimaal in hun behoeften voorzien wordt. Welke keuzes optimaal zijn, verschilt per kind. Om aan te sluiten op de onderwijsbehoeften van individuele kinderen, zijn de volgende vragen richtinggevend: Hoe komen de basisbehoeften aan competentie, autonomie en relatie tot hun recht in het aanbod? Hoe kan aangesloten worden op het actuele ontwikkelingsniveau, zodat een doorgaande ontwikkeling geborgd is? Hoe kunnen analytische, creatieve en praktische denkvaardigheden succesvol ontwikkeld worden? Om een handreiking te bieden bij het vormgeven van verrijkend onderwijs (voor begaafde kinderen) binnen de trajectgroepen wordt gebruik gemaakt van de DVL: Doelen en Vaardigheden Lijst (SLO, 2010). De hierin genoemde doelen laten op hoofdlijnen zien waar het onderwijs aan begaafde kinderen zich op zou moeten richten en zijn geordend in drie domeinen: • • •

leren leren leren denken leren (voor het) leven

Het werken aan doelen op al deze domeinen waarborgt een breed onderwijsaanbod waarmee recht wordt gedaan aan de specifieke leerbehoeften van begaafde kinderen. Ook draagt het werken aan deze domeinen bij aan de vaardigheden die van belang zijn voor de 21e eeuw, zoals samenwerken, probleemoplossen, creativiteit etcetera. Omdat het contact met gelijkgestemden van belang is voor een gezonde ontwikkeling wordt qua organisatie gedacht aan het opzetten van plusklassen, of aan specifieke onderwijs voor hoogbegaafde kinderen. Scholen kunnen hierin ondersteuning krijgen, net als dat er ondersteuning geboden kan worden in het compacten, verrijken en versnellen van het leerstofaanbod in de reguliere klas voor deze kinderen.

Financiering

Financiering is mogelijk vanuit de GGZ, wanneer er sprake is van een mogelijke DSM-diagnose. Financiering is ook mogelijk vanuit de school, wanneer er op school budget beschikbaar (bijvoorbeeld vanuit een onderwijsarrangement of vanuit subisidiemogelijkheden vanuit het ministerie). In alle andere gevallen is de hulp particulier.

Wubbo Daarnaast is Hoogbegaafd van Dokter Bosman bezig met het ontwikkelen van een lesmethode, Wubbo, waarin al deze aandachtspunten worden verwerkt. Deze lesmethode is geschikt voor scholen die zich volledig richten op hoogbegaafde kinderen en voor scholen met plusklassen. De lesmethode bevindt zich in de testfase en komt, naar verwachting, in het najaar van 2015 op de markt.

6

MEER INFORMATIE Voor meer informatie verwijzen wij u naar de website www.dokterbosman.nl. Ook kunt u contact opnemen met de coördinator, Ingeborg Ariëns, te bereiken via [email protected], of met de contactpersoon bij u in de buurt. U kunt ook mailen naar [email protected]. 7

T. 085 - 4011952 E. [email protected]

V 1.0