Hoofdstuk Titel Pagina 1 Inleiding 2. 2 Relatie met andere beleidstukken 3

Daltonbeleidsplan 2011‐2015 Openbare dalton basisschool Europa

Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 2 3 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 4.8 4.9 4.10 4.11 4.12 4.13 5 6 7 7.1 7.2 8 8.1 8.2 8.3 8.4

Titel Inleiding Relatie met andere beleidstukken Visie Vrijheid / verantwoordelijkheid Zelfstandigheid Samenwerken Meerwaarde van Daltononderwijs Daltononderwijs op odbs Europa De praktijk Dagkleuren Aanduiding van het dagritme Symbolen De taak Keuzewerk Zelfcorrectie Uitgestelde aandacht Materialen Werkplekken De kring Evaluatie en reflectie De kinderraad Zorg voor de klas, de school en de schoolomgeving Informatie en rapportage Ontwikkelingen in onze school Tijdspad Beleid Activiteitenplan Bijlagen De taak Aftekenlijst voor het digibord Indicatorenlijst Kijkwijzer voor consultatie

Pagina 2 3 4 4 5 6 8 9 11 11 12 12 13 16 17 18 19 19 20 21 21 22 24 25 27 27 27 29 30 34 35 36

1


1

Inleiding

Voor u ligt het Dalton beleidsplan van odbs Europa. Wij zijn er trots op u dit beleidsplan te mogen presenteren. Het is immers niet zo maar iets om een Daltonschool te mogen zijn. Daar hebben we vanaf schooljaar 2003‐2004 bewust voor gekozen en sindsdien zijn we nog steeds in ontwikkeling. Met ingang van het schooljaar 2011‐2012 is binnen onze school een Daltoncoördinator aangesteld die verantwoordelijk is voor de Dalton ontwikkelingen. Daltononderwijs is een goede manier om leerlingen:  bewust te laten zijn van hun eigen schoolontwikkeling en leerproces;  te laten ontdekken en ervaren wat het is om verantwoordelijk te zijn voor het eigen functioneren;  te leren om samen te werken en samen te leren;  te laten ontdekken en ervaren wat het is om verantwoordelijk te zijn voor hun eigen leer‐ e leefomgeving. Dit beleidsplan is ontwikkeld om vanuit de bestaande situatie verder te groeien, de rode draad binnen de school te bewaken, te evalueren en daar waar nodig accenten/verbeteringen aan te brengen. Het is een praktisch werkdocument waarin onze visie, onze afspraken en onze doelen zo concreet mogelijk beschreven staan. Dit document zal jaarlijks geëvalueerd en aangepast worden aan de doelen die wij ons stellen. Deze worden vertaald in de diverse beleidsvoornemens (zie H7). Die zijn van belang om tot een optimale uitvoering van Daltononderwijs te komen waarin wij recht doen aan de ontwikkeling van iedere leerling. Dit beleidsplan wordt onderschreven door:  het personeel van de school. Dit beleidsplan is bedoeld voor:  de ouders/ toekomstige ouders die voor het Daltononderwijs kiezen. Dit document is interessant voor instanties die zich op de hoogte willen stellen van de werkwijze van de school zoals:  de onderwijsinspectie;  de visitatiecommissie van de Nederlandse Dalton Vereniging;  het bestuur van de stichting openbaar onderwijs Consent;  andere (Dalton)basisscholen. We hopen dat u dit beleidsplan met veel interesse leest!

2


2

Relatie met andere beleidstukken

Het schoolplan In ons Schoolplan staan de missie en de visie van odbs Europa beschreven, evenals hoe ons onderwijs is gerealiseerd. Een belangrijk deel is gewijd aan het strategisch beleid in de periode 2011‐2015. Kwaliteit en kwaliteitsverbetering, het zorgbeleid, personeel‐ en taakbeleid, huisvesting en financiën zijn ook onderdeel van het schoolplan. In het schoolplan is bij de diverse hoofdstukken ook de relatie met het Daltononderwijs beschreven. Het beschrijft een veel breder terrein dan het Daltonbeleidsplan dat nu voor u ligt. In dit Daltonbeleidsplan worden voornamelijk de praktische afspraken beschreven die door het team zijn gemaakt om ervoor te zorgen dat de kwaliteit van ons Daltononderwijs geborgd wordt. Daarnaast wordt beschreven welke doelen wij ten aanzien van Dalton voor de komende vier jaar stellen, de daaruit voortvloeiende beleidsvoornemens en de realisatie daarvan. De schoolgids Aan het begin van ieder schooljaar wordt de schoolgids uitgegeven aan alle ouders. De ouders die hun kind aanmelden op odbs Europa krijgen ook een schoolgids. Hierin staat veel praktische informatie, maar er wordt ook uitgelegd wat Daltononderwijs inhoudt. De website Op de website van de school: www.odbseuropa.nl is informatie te vinden over de principes van Dalton en de vertaling ervan naar op onze school. Overige plannen: formatieplan en zorgplan In het basisonderwijs hebben we ook een formatieplan en een zorgplan. Het eerste beschrijft hoe de door de overheid beschikbaar gestelde personele formatie wordt ingezet. Het tweede beschrijft hoe de leerlingenzorg wordt is georganiseerd binnen het samenwerkingsverband Weer Samen Naar School (WSNS) waar onze school deel van uitmaakt. Voor beide plannen geldt dat de Dalton principes er niet rechtstreeks in te herkennen zijn. Toch zijn er raakvlakken. Maandelijks is er acht uur formatie toegekend aan de Daltoncoördinator. Wij kunnen door de manier waarop wij vanuit de principes van het Daltononderwijs werken, veel tijd besteden aan de individuele leerlingen, waardoor de zorg voor de leerlingen goed tot zijn recht komt.

3


3

Visie

Op onze school wordt Daltononderwijs gegeven, omdat de visie die het team op onze maatschappij heeft; op hoe je als (volwassen) mens in die maatschappij zou moeten staan en functioneren, raakvlak heeft en wordt herkend in de principes van het Daltononderwijs. De grondlegster van deze vorm van onderwijs is Helen Parkhurst (1887‐1973). Zij kreeg in 1904 een aanstelling op een schooltje in de Amerikaanse plaats Dalton. Daar gaf zij in haar eentje les aan alle leerlingen van de school. Omdat zij iedere leerling zo goed mogelijk onderwijs wilde geven ontwikkelde zij een eigen visie op onderwijs. Klassikaal onderwijs vond zij niet geschikt omdat leerlingen dan alleen maar stilzitten, luisteren, oefenen en herhalen. Dat beperkte volgens Parkhurst de leergierigheid van kinderen. Zij heeft dit vertaalt in een pedagogisch concept dat van invloed is op de wijze waarop de leerstof wordt aangeboden. Er is sprake van een vertrouwen naar de leerlingen toe, waarbij de hoofdgedachte is, dat alles wat de leerlingen kunnen niet door de leerkracht moet worden gedaan. Naast het bijbrengen van kennis en vaardigheden komen ook zaken als opvoeding, begeleiding naar volwassenheid en voorbereiding op de maatschappij duidelijker aan de orde. Het Daltononderwijs gaat uit van drie principes:  Vrijheid / verantwoordelijkheid  Zelfstandigheid  Samenwerken

3.1

Vrijheid / verantwoordelijkheid

Eén van de kenmerken van het Daltononderwijs is het verantwoordelijkheidsprincipe. Het leren hanteren ervan is een proces dat voor iedere leerling anders verloopt. De school maakt de leerling in een geleidelijk vertrouwd met dat principe. De spelende kleuter en de twaalf jarige leerling kunnen ieder op hun eigen manier en in verschillende mate die verantwoordelijkheid dragen. Zij hebben ruimte nodig om zich te kunnen ontplooien binnen bepaalde grenzen en afspraken. De leerlingen worden in dit proces naar verantwoordelijkheid naar eigen behoefte begeleid. Het principe krijgt zo voor de leerling inhoud. De leerling zal uitgroeien tot een persoon met verantwoordelijkheidsgevoel voor het eigen functioneren. 4

Daltonbeleidsplan 2011‐2015 Openbare dalton basisschool Europa De leerling leert verantwoordelijk te zijn voor:  de keuze van de volgorde waarin het zijn opdrachten wil afwerken;  het raadplegen van hulpbronnen;  het halen van materialen;  hulp vragen aan medeleerlingen of aan de leerkracht;  de besteding en verdeling van zijn tijd;  een gedeelte van de inhoud van het keuzewerk;  de didactische werkvorm tijdens onder andere het keuzewerk / zaakvakken. De eigen verantwoordelijkheid stimuleren we door de leerlingen kritisch te laten kijken naar hun eigen prestaties en door de ze zoveel mogelijk eerst zelf het gemaakte werk te laten nakijken. De leerlingen zijn niet alleen medeverantwoordelijk voor het beheersen van de leerstof, maar dragen ook verantwoordelijkheid voor de gebruikte materialen, het op orde houden van het lokaal, de school en de speelplaats. Het hebben van verantwoordelijkheidsgevoel is geen vanzelfsprekendheid, maar iets dat geleerd moet worden. De leerkracht biedt mogelijkheden waarin de leerlingen leren verantwoordelijkheden te nemen en te dragen. Ontwikkelingslijn vrijheid / verantwoordelijkheid Docent gestuurd In deze fase dragen de leerlingen slechts weinig verantwoordelijkheid voor hun eigen leerproces. De leerkracht bepaalt de taak. De leerlingen mogen de volgorde van taken kiezen. Gedeelde sturing In deze fase is sprake van een vrij breed scala aan mogelijkheden. In een begin van gedeelde sturing gaat het bijvoorbeeld om werkvormen waarbij de leerkracht alternatieven aandraagt, waaruit gekozen kan worden. Er zijn verplichte en keuzeonderdelen. In een later stadium volgen er activiteiten waarbij de leerling in sterke mate keuzemogelijkheden heeft in het bepalen waaraan, hoe en met wie er gewerkt wordt. Leerling gestuurd De leerling is ‘eigenaar’ van het eigen leerproces. De leerling weet wat hij wil leren en neemt voor zijn eigen leerproces het initiatief. De leerkracht blijft op afstand en is begeleider. De leerling vraagt verantwoordelijkheid (vrijheid) en legt ook zelf verantwoording af over zijn keuzes. Kortom, hij ontwikkelt zich tot ‘democratisch burger’. Op langere termijn zal aan deze ontwikkeling ook een reflectielijn gekoppeld worden, onder andere door een portfolio.

3.2

Zelfstandigheid

Bij het Daltononderwijs ligt een groot accent op de zelfstandigheid. Zelfstandigheid houdt in zelfwerkzaamheid. In de praktijk betekent dit dat een leerling eerst zelf naar oplossingen zoekt. Dit kan door het raadplegen van hulpbronnen of hulp van andere leerlingen of de leerkracht vragen. Kinderen willen graag actief, zelfontdekkend bezig zijn. Op een Daltonschool krijgen de leerlingen hiervoor de ruimte. Zelfstandigheid kan zich alleen succesvol ontwikkelen als de leerlingen voldoende vrijheid en verantwoordelijkheid krijgen. 5

Daltonbeleidsplan 2011‐2015 Openbare dalton basisschool Europa Ontwikkelingslijn zelfstandigheid Zelfstandig werken Het gaat hierbij om het creëren van situaties waarbij de leerlingen leren omgaan met uitgestelde aandacht. Er wordt gewerkt met een teken van zelfstandig werken. De leerkracht hanteert planmatig de principes van zelfstandig leren. Het betreft hier vooral taken zoals het maken van vooraf vastgestelde opdrachten in de taak en de verwerking na een instructieles. Zelfstandig leren De leerling draagt zelf verantwoordelijkheid voor de manier waarop hij kennis verwerft, zijn taken indeelt en hoe hij omgaat met zijn spanningsboog. De taken liggen nog vast en staan in de taak. De leerstof wordt nog voor een groot deel door de leerkracht aangereikt. Het betreft hier onder andere het maken van een werkstuk. De verwerking kan inhoudelijk door de leerling ingevuld worden. De leerling stelt zelf de criteria en de leerinhoud vast. Zelfverantwoordelijk leren Het gaat hierbij om leersituaties waarin de leerlingen zelfsturend bezig zijn. De leerling leert zichzelf al doelen te stellen ten aanzien van ambitieniveau en het gewenste eindresultaat. Hij maakt keuzes over hoe hij deze doelen wil bereiken. Een voorbeeld hiervan is dat een leerling vanuit zijn interesse een onderwerp of thema aandraagt. Hij/zij krijgt de vrijheid om hier inhoud en vorm aan te geven. (Hoe wil ik dit leren, wat is mijn leerdoel?) Zelfsturend leren Het gaat hierbij om structurele lesmomenten waarbij de leerling zelf de inhoud en de werkwijze bepaalt en de vrijheid heeft om initiatieven te nemen die noodzakelijk zijn voor het eigen leerproces. 3.3 Samenwerken In het dagelijks leven is samenwerken, het werken in teamverband, belangrijk. In een Daltonschool worden de leerlingen gestimuleerd elkaar te helpen bij spel en werk. Dit kan bijvoorbeeld zowel bij het spelen in de bouwhoek in de onderbouw, als bij het maken van een rekenopdracht in de bovenbouw. Het samenwerken heeft een tweeledig doel:  Het vergroten van het leereffect doordat de leerlingen elkaar kunnen helpen bij het oplossen van een probleem.  Het bevorderen van de sociale ontwikkeling doordat de leerlingen bij het samenwerken rekening dienen te houden met anderen en leren iets voor elkaar over te hebben. Samenwerken moet worden geleerd. Het hulp verlenen aan anderen betekent niet dat er mag worden voorgezegd, maar dat de leerlingen samen tot een oplossing komen. Vragen om en bieden van hulp moet op een sociaal aanvaardbare wijze gebeuren. Het principe samenwerken betekent dat de leerlingen elkaar helpen door het stellen van vragen aan andere leerlingen, het samen zoeken naar een oplossing voor een bepaald probleem en het geven van suggesties aan elkaar. Ontwikkelingslijn samenwerken Samenwerken Hierbij is het samenwerken nog vooral doel en nog geen middel. Er is nog geen sprake van taakdifferentiatie. De taak ligt vooraf vast. Sociale doelstellingen staan hierbij centraal, zoals het delen van materiaal, samen overleggen en afspraken maken. 6

Daltonbeleidsplan 2011‐2015 Openbare dalton basisschool Europa Samen leren Het gaat hierbij om het creëren van situaties waarbij de leerlingen van en met elkaar leren. De vorm wordt nog sterk gestructureerd door de taak of door de leerkracht. Momenteel zijn wij bezig om het onderdeel ’samen leren’ schoolbreed te implementeren. Een mooi voorbeeld waar we nu mee aan de slag gaan is de werkvorm ‘check in duo’s’: de leerlingen beantwoorden een aantal vragen eerst individueel, vervolgens wordt door vergelijken, overleggen, opzoeken met een (schouder)maatje bepaald wat het goede antwoord is. Elke leerling kan het antwoord vervolgens beargumenteren. Coöperatief leren Het gaat hierbij om open leersituaties waarin de leerlingen van en met elkaar leren en/of een bijdrage leveren aan elkaars leerproces. Een werkvorm als ‘expertgroepen’ is een mooie illustratie van deze fase. De leerlingen werken in basisgroepjes aan eenzelfde probleem. In de fase van informatie zoeken worden de leerlingen uit de basisgroepen verdeeld in expertgroepen die een bepaald aspect van het probleem diepgaand onderzoeken. De zo verworven kennis wordt door de ‘expert’ vervolgens in de eigen basisgroep ingebracht om bij te dragen aan de kennis van de andere groepsleden en de oplossing van het probleem. Interactief afhankelijk leren Hier is sprake van interactief, wederzijds afhankelijk leren in groepen. De leerlingen nemen zelf het initiatief om samen te werken. Ze zijn op de hoogte van elkaars expertise en willen elkaars kwaliteiten inzetten om in een gezamenlijk leerproces tot een gemeenschappelijk leerproduct te komen. Uiteraard hebben de drie onderscheiden ontwikkelingslijnen ook onderling verband. Een bepaald niveau van de één impliceert een minimumniveau van de andere Dalton principes.

7


3.4       

Meerwaarde van Daltononderwijs

De leerlingen krijgen ruimte om in eigen tempo te werken. De leerlingen kunnen meer tijd besteden aan vakken waarin ze minder goed zijn en minder tijd aan vakken waarin ze goed zijn. (Hoog)begaafde leerlingen gaan dieper op de stof in. De leerlingen leren plannen en hun werk in te delen, wat in het voortgezet onderwijs goed van pas komt. De leerlingen leren samenwerken, waardoor er meer respect voor elkaar ontstaat en er rekening met elkaar wordt gehouden. De leerlingen leren waar mogelijk verantwoordelijk te zijn voor hun werk en materiaal. De leerlingen worden nu al voorbereid om later als volwassene in de maatschappij zelfstandig te kunnen functioneren, planningen te maken en verantwoordelijkheden op zich te nemen. Ook het werken in teamverband is al voorbereid. De leerlingen worden zich bewust van het eigen leerproces.

 De drie Dalton principes verantwoordelijkheid, zelfstandigheid en samenwerken worden door alle Daltonbasisscholen onderschreven, maar de uitwerking verschilt. Op school leren wij de leerlingen om de vaardigheden die bij de drie principes horen, te ontwikkelen en laten wij ze ermee experimenteren. Zo worden ze goed voorbereid op hun functioneren in het voortgezet onderwijs en de maatschappij in het algemeen. 8


3.5

Daltononderwijs op odbs Europa In onderstaand overzicht staan de uitgangspunten die wij op odbs Europa hanteren :  De basis van al ons handelen moet zijn gericht op het creëren van een pedagogisch klimaat waarin de sociale en emotionele veiligheid van de leerling gewaarborgd wordt.  Het ontwikkelen van het besef van normen en waarden loopt als een rode draad door de dagelijkse activiteiten; leerlingen leren elkaar respecteren.  Er wordt rekening gehouden met verschillen tussen de leerlingen. Hiervoor is het nodig de ontwikkeling van de leerling goed te volgen. Het gaat hier niet alleen om verschillen in cognitieve vaardigheden, maar ook in bijvoorbeeld belangstelling, werkhouding en creativiteit.  Verantwoordelijkheid betekent voor ons, dat de leerling een deel van de verantwoordelijkheid voor het leren krijgt. Essentieel hierbij is het geven van feedback en het begeleiden van de leerling bij het leren nemen van eigen verantwoordelijkheid.  De leerlingen leren allerlei informatiebronnen te hanteren en te beoordelen.  Het onderwijsaanbod biedt een grote variatie in werkvormen en materialen.  Er wordt gewerkt met de nieuwste onderwijsmethoden die het beste aansluiten bij Daltononderwijs. De hier genoemde onderwerpen zijn grotendeels uitgewerkt en beschreven in dit Dalton beleidsplan. Wat hier is vastgelegd zal regelmatig onderwerp van bespreking zijn en blijven. Onderwijs is altijd in ontwikkeling. Odbs Europa biedt de leerlingen een leeromgeving die erop gericht is dat de leerlingen zelf initiatief kunnen nemen voor hun ontwikkeling en leren. Vanuit de drie Dalton principes (zelfstandigheid, vrijheid / verantwoordelijkheid en samenwerken) bieden wij de leerlingen een onderwijsaanbod waarin zij zich kunnen ontwikkelen tot zelfstandige, sociale mensen, die vol zelfvertrouwen de wereld tegemoet treden. De waarden die bij de Daltonvisie horen en die wij belangrijk vinden zijn het: • bevorderen van het samenwerkend leren (helpen en geholpen worden); • leren zelf oplossingen te vinden; • het ontwikkelen van een grote mate van zelfstandigheid bij; • leren verantwoordelijk te zijn voor hun ontwikkeling en handelen; • rekening houden met verschillen tussen de leerlingen, de ouders en het personeel; • samenwerken met de ouders aan optimale ontplooiing van de leerlingen; • het van elkaar leren door onder andere het organiseren van intervisie bezoeken met andere Daltonscholen in de regio (DON); Mede doordat de leeropbrengsten te laag waren, is ons samenwerkingsverband Weer Samen Naar School gestart met het opbrengstgericht werken. De eerste praktische vertaling was het Leesverbeterplan. Voldoende tijd, instructie en hoge doelen stonden centraal. Dit heeft voor onze school geresulteerd in hogere opbrengsten. Hierna is gestart met het Rekenverbeterplan. Odbs Europa liep er al jaren tegenaan dat de resultaten van de Cito rekentoetsen te laag waren (onder de norm). Door het Rekenverbeterplan heeft het rekenonderwijs een andere invulling gekregen. Dit heeft geresulteerd in hogere opbrengsten. Er is veel instructie (leerkracht is model en doet voor), een eenduidige oplossingstrategie en er is veel aandacht voor het automatiseren en het aanleren van rekenbegrippen. Wij zijn ons er van bewust dat deze aanpak het leerrendement van de leerlingen ten goede komt maar dat deze vorm soms knelpunten oplevert ten aanzien van de Daltonprincipes.

9

Daltonbeleidsplan 2011‐2015 Openbare dalton basisschool Europa Binnen Consent is er een professionele leergemeenschap vernieuwingsonderwijs waarin dit onderwerp regelmatig op de agenda staat. Vrijheid / verantwoordelijkheid Vrijheid / verantwoordelijkheid zijn voorwaarden om je goed te kunnen ontplooien. De ontwikkelingslijn van docentgestuurd, gedeelde sturing naar leerling gestuurd krijgt steeds meer vorm. Wij proberen onze manier van lesgeven verder te ontwikkelen van gedeelde sturing naar leerling gestuurd door middel van opdrachten. Enkele voorbeelden daarvan zijn:  de leerlingen mogen zelf een keuze maken welk onderdeel zij bij spelling extra willen oefenen op de taak.  In de bovenbouw hebben de leerlingen de keuzevrijheid van onderwerp en uitwerking bij de spreekbeurt en zij mogen zelf de inhoudsverwerking kiezen van de zaakvakken.  In het afgelopen schooljaar hebben wij de leerlingen de verantwoordelijkheid gegeven om ’s ochtends, ‘s middags en na een pauze zonder begeleiding van de leerkracht naar binnen te gaan (vrije inloop). Zelfstandigheid Met de taak wordt de zelfstandigheid van de leerlingen bevorderd. Wij werken vanaf groep 1 met een planning voor een week. De taak heeft als uitgangspunt het zelf plannen van je werk, leren omgaan met uitgestelde aandacht en zelf oplossingen vinden voor ‘problemen’. De school is in ontwikkeling met de lijn zelfstandig werken, zelfstandig leren, zelfverantwoordelijk leren en zelfsturend leren. Zelfstandig leren zie je tijdens het werken aan de taak en bij leermomenten waarbij de leerlingen zelf mogen kiezen welke onderdelen zij maken en op welke wijze. Wij hebben een stap gezet vanuit het zelfstandig leren naar het zelfverantwoordelijk leren en het zelfsturend leren. De leerlingen stellen zichzelf aan het begin van de week een leerdoel tijdens het werken aan de taak. Deze wordt aan het eind van de week geëvalueerd. Daarnaast mogen de leerlingen uit de bovenbouw bij de zaakvakken zelf een keuze maken op welke wijze zij een onderwerp uit de zaakvakken gaan uitwerken en presenteren aan de groep. Samenwerken Wij vinden samenwerken belangrijk. Gedurende de hele schoolperiode werken de leerlingen met een “maatje”. De maatjes worden door de leerkracht en/of de leerlingen gekozen op basis van wisselende competenties (bijvoorbeeld sociale vaardigheid, cognitie of vriendschap). Kijkend naar de ontwikkelingslijn samenwerken, samen leren, coöperatief leren en interactief afhankelijk leren zijn we op verschillende niveaus actief binnen de school. In de onderbouw staat het sociale doel nog centraal. We bouwen dit uit door samenwerkingsopdrachten te geven waarbij de leerlingen elkaar nodig hebben (bijvoorbeeld restaurantje spelen in de poppenhoek, het bouwen van treinrails). Wij maken gebruik van een aftekenschema tijdens de taak vanaf groep 4. Hierop kunnen de leerlingen zien wie er al klaar is met een opdracht. Werk waar een leerling zelf moeite mee heeft, kan een andere leerling, die het werkje al af heeft, om hulp vragen. Vooral tijdens het werken aan de taak zie je dat de leerlingen zelf het initiatief nemen om van elkaar te leren. Samenwerken is al op verschillende niveaus aanwezig, hier kunnen wij ons nog verder in ontwikkelen. Zie H7 (tijdspad). Hierboven staan enkele voorbeelden genoemd, die in het volgende hoofdstuk zijn uitgewerkt. 10


4

De praktijk

4.1

Dagkleuren Iedere dag van de week wordt in de hele school aangegeven met dezelfde kleur. Deze kleuren geeft inzicht in de opbouw in dagen van de week en helpt hen om een planning te kunnen maken. De kleuren zijn in elke groep zichtbaar, zodat de leerling de gehele dag kan zien welke dag het is. Daarnaast worden de dagkleuren gebruikt bij de administratie van verschillende zaken. De dagkleuren die wij hanteren maandag rood dinsdag geel woensdag oranje donderdag groen vrijdag blauw Groep 1 en 2 Vanaf groep 1 wordt de naam van de dag in combinatie met de kleur van de dag aangegeven. In de groepen 1 en 2 wordt de dag aangegeven door middel van een knijper aan het betreffende kaartje. De leerling die de klassendienst heeft, plaatst de knijper op de juiste plaats. Op het taakbord van de kleutergroepen geeft een leerling met een gekleurd houten rondje, in de kleur van de dag, aan welke taak hij/zij gaat maken. Als de taak klaar is wordt het rondje omgekeerd en wordt een smiley in de dagkleur zichtbaar. In groep 2 mogen de maatjes om de beurt per dag kiezen. Dit wordt duidelijk gemaakt door middel van de smiley’s. Degene die kiest laat de smiley zien . De andere volgt die dag de gekozen activiteit van zijn maatje. De volgende dag wordt dit omgedraaid. Groep 3 In groep 3 plaatst de klassendienst een knijper aan de dag van vandaag. In groep 3 wordt gebruik gemaakt van het taakbord, waarop de leerlingen in tweetallen (de maatjes) aangeven in de kleur van de dag welke taak hij / zij gaat maken. Hier is alleen het verschil met de groepen 1 en 2 dat de blanco rondjes voor de ochtend en de smileys voor de middag worden gebruikt. De eerste weken plannen de leerlingen per dag een taakwerkje. Dit wordt langzaam uitgebouwd naar een planning voor vier dagen. De vrijdag is afmaakdag. Groepen 4 t/m 8 In de groepen 4 t/m 8 plannen de leerlingen op de taak de opdrachten in met de kleuren van de week. Er wordt gewerkt aan de taak welke binnen een week afgemaakt moet worden. Ook wordt het werk dat klaar is in de desbetreffende dagkleur afgetekend. Het digibord toont een aftekenlijst waarop de leerkracht en de leerlingen met dagkleuren registreren wat er gemaakt is. Aangezien de taak vanaf groep 4 meerdere dagen beslaat, geeft dit de leerkracht informatie over de leerstijl van de leerling en biedt het mogelijkheden voor optimale begeleiding en het geven van feedback op het leerproces van de leerling. De leerlingen krijgen op deze manier zelf een goed beeld van en grip op hun eigen leerproces aangaande de planning. Een leerling die in het begin weinig productief is en vervolgens alles op het laatste moment moet maken, wordt begeleid in het beter spreiden van de taken over de week. Dit kan bijvoorbeeld door de leerling met de leerkracht samen de taak te laten plannen. 11

Daltonbeleidsplan 2011‐2015 Openbare dalton basisschool Europa Een leerling die te snel van start gaat en daardoor veel fouten maakt, wordt geleerd dat de kwaliteit van het werk belangrijker is dan het snel af hebben van de opdrachten. Dalton aspecten ten aanzien van de dagkleuren verantwoordelijkheid Verantwoordelijkheid nemen voor de eigen planning. zelfstandigheid Zelfstandig administreren. samenwerken Registratie op het digibord motiveert de leerlingen elkaar hulp te vragen / nodigt uit tot samenwerken.

4.2

Aanduiding van het dagritme

De dagkleuren zorgen voor een ordening van de week. Daarnaast hanteren we in verschillende groepen aanvullende materialen om de leerlingen steun te bieden bij het ordenen van de tijd en hun bezigheden. Groep 1 en 2 Dagritmekaarten worden gebruikt om de dag voor de jongste leerlingen te ordenen. Dit pakket bestaat uit een aantal kaarten met afbeeldingen die de verschillende activiteiten voorstellen die voor de dag gepland staan. Deze activiteiten worden aan het begin van de dag op volgorde gehangen voor een hele dag. Het gebruik van het dagritmepakket brengt ordening en geeft de leerlingen overzicht. Groep 3 t/m 8 In groep 3 wordt het dagritme weergegeven met behulp van kaartjes en tekst en symbolen. In de groepen 3 t/m 8 wordt het dagritme op het bord aangegeven zonder symbolen. Daarop staat de dagplanning vermeld zodat de leerlingen weten wat er die dag op het programma staat. Dalton aspecten ten aanzien van aanduiding van het dagritme verantwoordelijkheid De leerlingen voelen zich medeverantwoordelijk voor het verloop van de dag. Het stimuleert het taakbesef. zelfstandigheid Het dagritmepakket en de roosters zijn een voorstadium van het leren plannen. samenwerken Bij het samen plannen van samenwerkingsopdrachten zijn het rooster en de dagritmekaarten een belangrijk hulpmiddel. 4.3 Symbolen Op verschillende plaatsen in de school worden symbolen gebruikt.  Toiletsymbolen Uit het oogpunt van zelfstandigheid wordt het toiletgebruik geregeld door middel van symbolen waaraan de leerling zelf kan zien of het toilet bezet is. Vanaf groep 1 worden hier symbolen voor gebruikt. Halverwege groep 3 wordt de overgang gemaakt naar twee mandjes. Een blauw mandje voor de jongens en een wit mandje voor de meisje. De leerlingen nemen een mandje mee met zeep en papieren handdoekjes. Als het mandje weg is, is het toilet bezet. In groep 5 is er één mandje aanwezig. Vanaf groep 6 zijn er geen symbolen meer aanwezig. Dit om de zelfstandigheid te bevorderen.  Uitgestelde aandacht In de groepen 1 en 2 wordt door de leerkracht de aap als symbool gebruikt en vanaf groep 3 een kubus met de groene en de rode stip. Aan dat symbool kan de leerling zien of het met zijn vraag 12

Daltonbeleidsplan 2011‐2015 Openbare dalton basisschool Europa bij de leerkracht terecht kan of dat hij/zij een andere oplossing moet zoeken. Tevens wordt de time‐timer gebruikt om de tijd van zelfstandig werken aan te geven. Zie verder H 4.7 over uitgestelde aandacht.  Niet storen In alle groepen wordt tijdens toetsen het bordje “Toets, bedankt voor het wachten” opgehangen.  Het taakbord in groep 1 t/m 3 Leerlingen kunnen zelf aan de symbolen op het taakbord zien welke hoeken / activiteiten er nog vrij zijn en maken vervolgens hun keuze. Met het kleurrondje van de dag geven ze op het taakbord aan wat ze gaan kiezen. Zie verder hoofdstuk 5.4.  Het blokje op de tafel van de leerling Samenwerken betekent dat de leerlingen elkaar om hulp mogen vragen. Wij besteden er in de groepen aandacht aan hoe je hulp vraagt: vriendelijk en zonder onnodig te storen. Soms mag een leerling ook weigeren een ander te helpen, bijvoorbeeld als hij/zij zelf bezig is met iets dat de volledige concentratie vereist, of als zo vaak wordt gevraagd te helpen, dat het eigen werk eronder dreigt te gaan lijden. In dat geval moet de leerling leren om vriendelijk "nee" te zeggen. In de groepen 3 t/m 6 hebben de leerlingen een blokje in hun vak met een rode (niet storen) en groene (bereid te helpen) stip en een vraagteken ( ik heb een vraag voor de juf of meneer). Dat blokje leggen ze op hun tafel tijdens de zelfstandige verwerking van de leerstof. (Zie 5.7 uitgestelde aandacht)  Aandacht vragen van de hele groep Vanaf groep 1 wordt het stilteteken gebruikt, vinger voor de mond en hand omhoog, om de aandacht van de groep te vragen. Dit stilteteken wordt ook in de middenbouw gebruikt en langzaam afgebouwd in de bovenbouw. Naast het stilteteken wordt er in groep 2, 3 en 4 gebruik gemaakt van een belletje.  Klassendienst In elke klas hangt een lijst waarop in symbolen en / of tekst wordt aangegeven welke taken er bij de klassendienst horen.  Op school werken wij met de volgende kapstokregels voor ’ Kom Op Voor Jezelf’. Deze kapstokregels zijn door de hele school doorgevoerd en worden door middel van symbolen weergegeven.  Er is een handelingswijzer voor het oplossen van problemen. Dalton aspecten ten aanzien van symbolen verantwoordelijkheid Symbolen verschaffen duidelijkheid over de regels binnen de school. De leerling draagt de verantwoordelijkheid binnen dit kader hier goed mee om te gaan (vrijheid). zelfstandigheid Kijkend naar het symbool kan de leerling zelfstandig beslissingen nemen, zonder dat iets aan de leerkracht hoeft te worden gevraagd. samenwerken Door de symbolen te respecteren houdt de leerling rekening met anderen.

4.4

De taak De taak is het bekendste element van het Daltononderwijs. De taak is een middel om leerstof te ordenen en pedagogische doelen te bereiken. De taak is een hoeveelheid stof die de leerlingen in een bepaalde tijd moeten maken. Tijdens het werken aan de taak hebben de leerlingen de mogelijkheid om samen te werken. 13

Daltonbeleidsplan 2011‐2015 Openbare dalton basisschool Europa Taakperiode In de groepen 1 t/m 3 plannen de leerlingen hun werk door middel van een taakbord. Hierop staan de taken voor de desbetreffende week. De leerlingen plannen per dag vooraf de taak in. In groep 1 en 2 krijgen de leerlingen twee verplichte taken die in een week gemaakt moeten worden. In groep 3 zijn vier taken in de week verplicht. Vanaf groep 4 wordt gewerkt met een taak voor de hele week. De opdrachten staan per week per vakgebied genoteerd. De leerlingen geven vooraf aan op welke dag ze welke opdracht denken te gaan doen. De vakken in de taak Eigenlijk zijn alle vakken, met uitzondering van bewegingsonderwijs, geschikt om op te nemen in de taak. Uiteraard is niet elke opdracht bruikbaar. Toetsen nemen we niet op in de taak, evenmin als nieuwe leerstof. Verder is de vulling van de taak ter beoordeling van de groepsleerkracht. Keuzewerk is altijd een vast onderdeel van de basistaak. Zie verder 4.5 (keuzewerk). Omvang en inhoud van de taak: differentiatie Hoewel de taak in eerste instantie lijkt op een serie opdrachten die voor alle leerlingen van de groep hetzelfde is, wordt er wel gedifferentieerd. Voor de ene leerling kan de leerkracht besluiten de taak te vereenvoudigen en voor de andere leerling kan hij/zij besluiten om bepaalde onderdelen te vervangen door meer uitdagende opdrachten. Vooral als de individuele niveaus van de leerlingen in de bovenbouw steeds verder uiteen gaan lopen, zal er steeds meer gebruik worden gemaakt van deze mogelijkheid. De taak is in verschillende niveaus ingedeeld, zodat elke leerling werk op eigen niveau krijgt aangeboden. In de taak is per vak differentiatie in hoeveelheid en / of moeilijkheidsgraad van de oefenstof opgenomen. Samenwerken in de taak Omdat samenwerken een belangrijk aspect van het Daltononderwijs is, wordt er in veel situaties samengewerkt. In de taak staan daarom opdrachten waarbij samenwerken noodzakelijk is. De instructietafel In elke groep wordt gebruik gemaakt van een instructietafel. De leerlingen die verlengde instructie nodig hebben krijgen deze aan de instructietafel. Tijdens de taak geeft de leerkracht aan wanneer hij/ zij met de verlengde instructie gaat beginnen en dus even niet zijn / haar ronde kan lopen. Dit wordt visueel gemaakt aan de hand van de symbolen voor de uitgestelde aandacht (zie H 4.7). Het taakbord in groep 1 en 2 In de groepen 1 en 2 maken we gebruik van een taakbord. Horizontaal staan de taken aangegeven met behulp van een pictogram. Verticaal staan de namen van de leerlingen. Hierop kan elke leerling aangeven welke taak hij/zij gaat maken. Aan het begin van de week worden de activiteiten samen besproken die door de leerkracht zijn uitgekozen. Elke leerling kiest iedere dag een andere activiteit, soms met behulp van de leerkracht. De leerkracht stimuleert en motiveert zodanig dat iedere leerling de taakjes af kan krijgen. ’s Morgens wordt er gekozen van het taakbord. Er zijn negen activiteiten waar ze uit kunnen kiezen. Vanaf groep 1 wordt het maatjessysteem gehanteerd. Per tweetal (maatjes) kiest één leerling de activiteit van die dag. De volgende dag wordt er gewisseld en mag een andere leerling het eerst kiezen. Elke dag hebben twee leerlingen klassendienst. Dan mogen deze leerlingen onder andere vooraan in de rij lopen, de klassendienst uitvoeren, juf helpen en mogen ze het eerst kiezen van het taakbord. Vooraf wordt op het taakbord aangegeven wanneer de leerlingen klassendienst hebben. De leerlingen kunnen op deze manier de week plannen. We streven ernaar om wekelijks vier nieuwe activiteiten te plannen. 14

Daltonbeleidsplan 2011‐2015 Openbare dalton basisschool Europa Het taakbord in groep 3 In groep 3 gebruiken wij hetzelfde taakbord als bij de groepen 1 en 2. Horizontaal staan de taakwerkjes en het keuzewerk aangegeven met behulp van een pictogram. Verticaal staan de namen van de leerlingen. Met behulp van houten rondjes in de dagkleuren kan elke leerling aangeven welke taak hij/zij gaat maken. De blanco rondjes worden gebruikt voor de ochtend en de smiley’s voor de middag. Er zijn zeven momenten in de week waarop leerlingen kunnen werken via het taakbord. Het taakbord bestaat uit vier taakwerkjes (gekozen door de leerkracht) en vier keuze werkjes ( gekozen door de leerlingen. De taakwerkjes moeten aan het eind van de week af zijn. De leerkracht stimuleert en motiveert zodanig dat iedere leerling de taakjes af kan krijgen. Aan het begin van het schooljaar wordt er per dag gekozen. Dit wordt in de loop van het jaar uitgebreid naar het vooraf plannen van de vier taakwerkjes. Wanneer de leerlingen dit goed onder de knie hebben, kan de overgang gemaakt worden van het plannen via het taakbord naar het plannen via de taak. Hieronder een overzicht van het taak‐ en keuzewerk in groep 3: Taakwerk week 1 week 2 week 3 Computer: oefenen Veilig Leren Computer: oefenen Veilig Computer: oefenen Veilig Leren Lezen Leren Lezen Lezen mini loco ringboekje paletti Stencil (feestneus, letterzetter, Stencil (feestneus, letterzetter, Stencil (feestneus, letterzetter, woordzetter, stellen, overige) woordzetter, stellen, overige) woordzetter, stellen, overige) stencil rekenen of plus‐/ stencil rekenen of plus‐/ computer: ambrasoft punttaken punttaken Keuzewerk week 1 week 2 week 3 Kapla (hal) Lego (hal) k‐nex (hal) Spel:ganzenbord Spel: mens erger je niet Spel: ladderspel * * * * Leerlingen maken per week een keuze uit een van de volgende keuzewerkjes ‐ rekenslang ‐ memorie ‐ speelleesset VLL (vorige kern) ‐ woordslang ‐ rekenpanda’s ‐ leesboekje ‐ domino ‐ kralenplank ‐ piccolo ‐ puzzel ‐ klikklak (cluster)boekje ‐ ………… De taak in groep 3 t/m 8 Aan het eind van groep 3 oefenen de leerlingen naast het taakbord ook met de taak op papier. De taak dient binnen één schoolweek gemaakt te worden. Aan het begin van de week plannen de leerlingen met de dagkleuren de taken per dag. In de taak staan de vakken en de bijbehorende opdrachten vermeld. De eigen verantwoordelijkheid van de leerlingen zien we terug in het zelf invullen van gedeeltes van de taak:  groep 1 , 2 en 3: de leerlingen hangen zelf de houten rondjes op het taakbord.  groep 3 en 4: de leerlingen plannen de taak zelf, door het kleuren van de vakken op de taak.  groep 5 en 6 : de leerlingen vullen bepaalde onderdelen zelf in die wekelijks terugkeren.  groep 7 en 8: Uitbreiding van het aantal onderdelen die leerlingen zelf kunnen invullen. 15

Daltonbeleidsplan 2011‐2015 Openbare dalton basisschool Europa Tijdens het werken aan de taak maken de leerlingen bladzijdes uit de verschillende Stenvert boekjes waarbij de eigen verantwoordelijkheid en keuze steeds een grotere rol gaan spelen:  groep 4: de leerkracht geeft de leerlingen de keuze uit twee bladzijdes welke beide over hetzelfde onderdeel gaan (gedeelde sturing).  groep 5: de leerlingen kiezen zelf een bladzijde om te gaan maken. Ze kiezen een onderdeel waar ze nog mee willen oefenen. De leerkracht geeft een bladzijde aan die past bij de leerstof van de week. De leerlingen kijken het werk zelf na.  groep 6 t/m 8: de leerlingen kiezen zelf een bladzijde om te gaan maken. Ze kiezen een onderdeel waar ze nog mee willen oefenen (individuele verantwoordelijkheid). Planning en notatie Naarmate de leerling meer vrijheid krijgt bij het plannen van zijn/haar werkzaamheden, heeft hij/zij meer handvatten nodig om dit te kunnen doen. Voor de leerkracht en de leerling moet het zichtbaar zijn hoe ver hij /zij gevorderd is. Hiervoor worden hulpmiddelen gebruikt.  Vanaf eind groep 3 moeten de leerlingen hun taak plannen voor een week. Ze moeten vooraf bepalen wanneer ze wat zullen doen. Ze geven hun planning aan in de dagkleuren op de taak.  Als een opdracht klaar is, dan wordt dit in de dagkleur afgetekend in een daarvoor bestemd aftekenhokje. Bij de groepen 1,2 en 3 gebeurt dit door middel van het taakbord met een gekleurde ronde schijf. In groep 3 wordt het werk dat af is ingeleverd in de daarvoor bestemde bakken. De leerkracht tekent het werk af op de registratielijst. Vanaf eind groep 3 kleuren de leerlingen zelf het betreffende vakje in op de taak. De leerling kan zo zijn/haar vorderingen zien.  Op de taak noteren de leerlingen welk keuzewerk ze hebben gedaan. Regel van de week In elke groep wordt door de leerkracht aangegeven welke regel er in die week centraal staat. Dit kan een pedagogisch of een cognitief doel zijn. Deze wordt op maandag besproken en staat op de taak. De leerkracht plant dit in het logboek in. Daarnaast schrijven de leerlingen vanaf groep 4 op de taak wat zij die week willen leren, hun eigen leerdoel. Dit leerdoel evalueren zij elke vrijdag schriftelijk op de taak. De leerkracht geeft de maandag erop schriftelijk en waar nodig mondeling feedback op de taak. Deze feedback kan de leerling gebruiken om een nieuw eigen leerdoel van de week te bepalen. Lay‐out Voorbeelden van de taak zijn bijgevoegd in de bijlagen (Hoofdstuk 8). Dalton aspecten ten aanzien van de taak verantwoordelijkheid Vrijheid in de eigen planning en de uitvoering daarvan. Verantwoordelijkheid nemen voor de eigen gemaakte keuzes. zelfstandigheid Zelfstandig administreren. Kritisch het eigen werk evalueren. samenwerken Opdrachten in tweetallen of grotere groepen uitvoeren. Anderen helpen / hulp ontvangen van anderen.

4.5

Keuzewerk

Verantwoordelijkheid betekent niet alleen dat de leerling de volgorde binnen de taak mag bepalen, maar ook dat het voor een deel zelf de inhoud van zijn /haar leren mag kiezen. Het keuzewerk staat standaard op de taak. Alle leerlingen moeten keuzewerk inplannen. Het is dus niet alleen voor de leerlingen die klaar zijn met hun werk. 16

Daltonbeleidsplan 2011‐2015 Openbare dalton basisschool Europa Keuzewerk is:  een niet‐vrijblijvende, educatieve activiteit. De scheidslijn educatief ‐ recreatief is niet altijd scherp te trekken;  een vast onderdeel van de basistaak. Bijvoorbeeld omschreven als " werk 30 minuten aan je keuzewerk";  een activiteit die de leerlingen zelf mogen kiezen, afhankelijk van hun belangstelling;  in principe zelfcorrigerend. De leerkracht zal hierbij de leerlingen volgen en bekijken welke kwaliteit ze leveren; Binnen het keuzewerk wordt ernaar gestreefd leerlingen te laten samenwerken. Inbreng leerlingen De groepsleerkrachten zullen voortdurend bij de leerlingen peilen waar hun belangstelling ligt en wat zij als invulling op het keuzewerk zouden willen hebben. Keuzewerk wordt met de leerlingen samengesteld. Door de eigen inbreng op de taak wordt de betrokkenheid van de leerlingen vergroot. Elke vier weken wordt het keuzewerk geëvalueerd en nieuw keuzewerk gekozen. Uitvoering In de groepen 1 en 2 bestaat het keuzewerk uit werken in de hoeken en werken met ontwikkelingsmateriaal. Vanaf groep 4 bestaat het keuzewerk uit zelfcorrigerend materiaal, het maken van werkstukken, het voorbereiden van spreekbeurten, een spel, het lezen van een boek… Dalton aspecten ten aanzien van keuzewerk verantwoordelijkheid De leerlingen hebben de vrijheid om zelf te kiezen uit hetgeen wordt aangeboden. Het pakket van keuzeactiviteiten wordt met de leerlingen samengesteld. Ze kiezen zelf waar ze graag mee willen werken. Hun keuze moeten ze ook onderbouwen. Ze zijn verantwoordelijk voor de uitvoering. zelfstandigheid Het maken van de keuze wordt zelfstandig gemaakt, zonder dat de leerkracht zich daarin mengt. De uitvoering gebeurt ook zelfstandig. Op verzoek van de leerling zal de leerkracht helpen en suggesties geven. samenwerken Sommige opdrachten kunnen alleen samen gedaan worden. Bij andere opdrachten bestaat de mogelijkheid om ze alleen of samen te doen.

4.6

Zelfcorrectie

Leerling of leerkracht Wij hechten grote waarde aan het door de leerlingen zelf corrigeren van het werk. Dit geldt zowel voor de opdrachten die binnen de taak worden gedaan als voor de andere opdrachten. Zelfcorrectie heeft een aantal voordelen:  De leerling krijgt meteen feedback op het werk. Er hoeft niet gewacht te worden tot het moment dat de leerkracht het werk teruggeeft.  Het heeft een duidelijk leereffect, omdat de leerling, als het een fout ontdekt, zich meteen zal afvragen hoe deze fout kon ontstaan.  Het geeft de leerlingen hierdoor een beter inzicht in wat ze kunnen en bij welke onderdelen ze hulp moeten vragen aan de leerkracht. 17

Daltonbeleidsplan 2011‐2015 Openbare dalton basisschool Europa In de groepen 1 en 2 is materiaal aanwezig dat zelfcorrigerend is. In groep 3 kijken de leerlingen onderdelen van taal, rekenen en spelling na met nakijkboekjes. In groep 4 kijken de leerlingen na met een antwoordenboek. De werkbladen worden door de leerlingen zelf nagekeken. In de middenbouw is daarnaast ook zelfcorrigerend materiaal aanwezig. Vanaf groep 5 vindt een uitbreiding van zelfcorrectie plaats, waarbij de leerlingen zoveel mogelijk zelf nakijken. Uitzonderingen zijn het dagboek en het schrijfschrift. Op het gebied van zelfcorrectie gelden de volgende afspraken:  Toetsen worden door de leerkracht nagekeken.  Regelmatig corrigeert de leerkracht het werk van de leerlingen om de vorderingen goed te kunnen bepalen.  De leerkracht neemt steekproeven om te kijken of het corrigeren goed is gebeurd.  Er wordt "op maat" gewerkt. De ene leerling geeft er meer blijk van al heel zelfstandig en goed te kunnen nakijken dan een andere leerling die minder vrijheid aan kan en meer moet worden ondersteund en gecontroleerd.  Andere correctievormen kunnen worden gebruikt, zoals nakijken in tweetallen, leerkracht en leerling kijken ieder de helft na, klassikale correctie. In de groepen staat een nakijktafel waaraan de leerlingen zelf hun werk kunnen corrigeren. Op de tafel staan postbakjes met daarin de nakijkboekjes / bladen en groene pennen om het werk na te kijken. "Corrigeren moet je leren" Zelf nakijken vraagt een bepaalde houding van de leerlingen. De leerlingen moeten zich realiseren dat ze hun werk nakijken om er iets van te leren en niet om zoveel mogelijk "krulletjes" in het schrift te hebben. Dalton aspecten ten aanzien van zelfcorrectie verantwoordelijkheid Verantwoordelijkheid nemen voor zelf corrigeren van het werk. Uitleg vragen als je merkt dat er veel fouten zijn gemaakt. zelfstandigheid Zelfstandig nakijken. samenwerken In de varianten waarbij je elkaar of samen corrigeert. 4.7 Uitgestelde aandacht Met uitgestelde aandacht bedoelen we dat de leerkracht niet meteen beschikbaar is voor vragen en problemen van de leerlingen. De twee belangrijkste redenen om te werken met uitgestelde aandacht zijn:  Het biedt de leerkracht de gelegenheid om ongestoord met leerlingen individueel of met kleine groepjes leerlingen te werken.  De leerlingen leren zelfstandig problemen op te lossen en zijn op elkaar aangewezen voor onderlinge hulp.  Het geeft de leerkracht ruimte om naar de zelfstandigheid in de groep te observeren en de taakgerichtheid te meten. Hoe te handelen? Als een leerling wordt geconfronteerd met een probleem of als hij/zij een vraag heeft waarbij het niet direct bij de leerkracht terecht kan, dan zal hij/zij in de volgende volgorde proberen een oplossing te vinden: 18

Daltonbeleidsplan 2011‐2015 Openbare dalton basisschool Europa  Eerst goed zelf nadenken over mogelijke oplossingen;  Dan navraag doen bij zijn/haar maatje;  Vervolgens ander werk maken, totdat de leerkracht op zijn/haar loopronde langs komt. Bij dit alles is het uiterst belangrijk dat de leerling zodanig handelt dat hij/zij zo weinig mogelijk andere leerlingen stoort. Het moment van uitgestelde aandacht wordt in de groepen zichtbaar gemaakt. In groep 1 en 2 hebben de leerkrachten een aapje op de schouder waaraan de leerlingen kunnen zien dat ze de leerkracht niet kunnen storen. Vanaf groep 3 wordt gebruik gemaakt van het blokje. Vanaf groep 7 wordt het gebruik ervan, afhankelijk van eigen verantwoordelijkheid en zelfstandigheid, afgebouwd. Het blokje heeft een groene een rode kant, een vraagteken en een leerling‐cijfer. Groen: De leerling mag gestoord worden en staat open voor een vraag van andere leerlingen. Rood: De leerling wil niet gestoord worden en werkt stil. Vraagteken: De leerling heeft een vraag voor de leerkracht. De leerkracht komt tijdens zijn ronde langs en de leerling gaat ondertussen verder met een andere opdracht. Dalton aspecten ten aanzien van uitgestelde aandacht verantwoordelijkheid De verantwoordelijkheid dragen om binnen de gestelde criteria om te gaan met uitgestelde aandacht. De vrijheid om hulp te zoeken en te geven. zelfstandigheid De leerling leert binnen deze tijd zelf hulp te zoeken en te geven. samenwerken Oplossingen door middel van samenwerken worden gestimuleerd.

4.8

Materialen De leerlingen kunnen alle materialen die zij nodig hebben zelfstandig pakken, eventueel weer schoonmaken en opruimen doordat de inrichting van het lokaal hier op af is gestemd. Vanaf groep 1 wordt al met deze vorm van zelfstandigheid begonnen. In de daarop volgende groepen wordt dat voortgezet en waar mogelijk uitgebreid. Als een leerling bijvoorbeeld een nieuw schrift nodig heeft, dan hoeft hij/zij dat niet eerst aan de leerkracht te vragen. Materialen als potloden, papier, boeken en scharen hebben de leerlingen in hun eigen vak of kunnen ze eenvoudig zelf ophalen. Dalton aspecten ten aanzien van de materialen verantwoordelijkheid De vrijheid om zonder te vragen materialen te gebruiken die nodig zijn. Gezamenlijk gebruik van materialen vereist verantwoordelijk en zuinig omgaan met materiaal. zelfstandigheid Zelf bepalen wat nodig is en dat zelf halen. samenwerken Niet van toepassing 4.9

Werkplekken

De leerlingen hebben een zekere vrijheid in het kiezen van een werkplek in de school. Doordat er met een taak wordt gewerkt zijn leerlingen in het klaslokaal vaak gelijktijdig bezig met verschillende opdrachten. Op de ene plek werken leerlingen samen, op een andere plek krijgt een groepje extra uitleg van de leerkracht en weer ergens anders zijn leerlingen bezig met keuzewerk.

19

Daltonbeleidsplan 2011‐2015 Openbare dalton basisschool Europa In een Daltonschool zal de leerling (moeten) wennen aan een zekere "werkruis", maar hij/zij kan er ook voor kiezen een rustige werkplek op te zoeken. Voorbereiding bij de kleuters In de groepen 1 en 2 is het werken in steeds verschillende hoeken vanzelfsprekend. In de kleuterhal is een werkplek ingericht voor activiteiten die veel ruimte in beslag nemen. Door leerlingen er aan te laten wennen in de hal te werken, waar ook anderen langs komen en werken, leren ze te werken in “werkruis”. De leerlingen worden voorbereid op het latere zelfstandig werken in ruimtes waar niet steeds aanwezig is. Groep 3 t/m 8 Deze groepen hebben extra werkplekken in de klas gerealiseerd. Alle groepen hebben een instructietafel en een computerhoek. In de grote hal kunnen leerlingen een rustige werkplek kiezen tijdens het zelfstandig werken. Hier staat een extra computeropstelling. De inrichting van de hal is een actiepunt, dat in het schooljaar 2011‐2012 wordt uitgewerkt. Dalton aspecten ten aanzien van werkplekken verantwoordelijkheid De verantwoordelijkheid om een opdracht te maken en om een gunstige werkplek te kiezen ligt in principe bij de leerling. zelfstandigheid Bij het maken van deze keuze moet de leerling aanvankelijk met de leerkracht overleggen, maar uiteindelijk maakt hij/zij deze keuze zelfstandig. samenwerken In "de activiteit mag niet storend zijn voor een mede leerling” is één van de belangrijkste aspecten van het samenwerken samengevat. 4.10 De kring In alle groepen wordt in meer of mindere mate gewerkt met een "kring". Het woord kring heeft twee betekenissen.  een organisatievorm, een opstelling van het meubilair;  een werkvorm, een manier van communiceren (een “ kringgesprek”). De toepassing van de kring op onze school  In de groepen 1 en 2 wordt op bepaalde werkmomenten begonnen met een grote of kleine kring. De kleine kring is een effectief middel, waarin de leerlingen leren om met elkaar te communiceren en waarin de leerkracht instructie kan geven aan de leerlingen. Bijvoorbeeld tijdens het werken aan de taak wordt hier gebruik van gemaakt. De kleine kring wordt in het bijzonder toegepast in de onderbouw. Vanuit de kring vindt ook het kiezen van de activiteit plaats.  Er zijn ook kringen waarin bijvoorbeeld instructie wordt gegeven, taalactiviteiten plaatsvinden, wordt gezongen en wordt gespeeld. In de midden‐ en bovenbouw wordt de kring vaak gebruikt voor de lessen van “Kom op voor jezelf”. De kring is vaak veiliger en de leerlingen uiten zich meer dan in de normale opstelling. In een “kringgesprek” waarin door de leerlingen van gedachten wordt gewisseld over bepaalde onderwerpen, leren de leerlingen naar elkaar te luisteren (sociaal) en verbaal vaardig te worden. Het reageren op andere leerlingen staat hier centraal. 20

Daltonbeleidsplan 2011‐2015 Openbare dalton basisschool Europa verantwoordelijkheid zelfstandigheid samenwerken

Dalton aspecten ten aanzien van de kring De leerling is verantwoordelijk voor het naleven van de kringregels en zo voor de goede sfeer in de groep. Het is voor het samenwerken van groot belang dat leerlingen leren communiceren (duidelijk je gedachten verwoorden en leren luisteren naar elkaar). Deze vaardigheid wordt geoefend in de kring.

4.11 Evaluatie en reflectie Het leren van de vaardigheden die de leerling nodig heeft om goed met de taak om te kunnen gaan, gaat niet vanzelf. Het is nodig dat de leerkracht het proces van het werken aan de taak regelmatig met de leerlingen bespreekt "Voor welke problemen kwam je te staan en hoe heb je ze opgelost?". De leerkracht doet dit zowel groepsgewijs als individueel. Het gaat over thema’s als planning, samenwerken, netheid, inzet, zelfstandig problemen oplossen en rekening houden met elkaar. In de groepen 1 en 2 vindt dit plaats tijdens het werken of na de werkles. Hierbij worden gerichte vragen gesteld als “Vind je dat je netjes hebt gekleurd?”, ”Ging het samen spelen goed?” of “Hoe hebben jullie dit opgelost?” . De verplichte taken worden dagelijks nabesproken door de leerkracht. In groep 3 gebeurt de evaluatie dagelijks mondeling na de taak en via het taakbord. Vanaf het moment dat de leerlingen voldoende kunnen lezen gebeurt dit in de vorm van een schriftelijke evaluatie. Vanaf groep 4 kan de leerling zelf op de taak een evaluatie geven van zijn/haar eigen werk en op de leervraag die de leerlingen zichzelf aan het begin van de week gesteld hebben. Deze schrijven ze maandag op de taak en evalueren ze elke vrijdag. Naast deze schriftelijke evaluatie is er dagelijks een mondelinge variant bij de afsluiting van het zelfstandig werken of aan het eind van de dag. Bij de feedback is het van belang dat leerlingen leren om na te denken over het eigen werk en de eigen rol. Ze moeten leren dat het niet alleen gaat om het uiteindelijke product, maar vooral hoe het product tot stand is gekomen. Dalton aspecten ten aanzien van evaluatie en reflectie verantwoordelijkheid De leerling leert verantwoordelijkheid te dragen voor de ontwikkeling van zijn leerstijl en leerproces. zelfstandigheid Het evalueren en reflecteren is iets wat de leerlingen uiteindelijk zelfstandig moeten kunnen. samenwerken Evaluatie en reflectie bevordert de vaardigheden voor goede samenwerking.

4.12 De kinderraad Waarom een kinderraad? Onze school heeft een kinderraad. De kinderraad bevordert dat de leerlingen een inbreng in het schoolgebeuren krijgen, ze worden betrokken bij het schoolbeleid en leren verantwoordelijkheid te dragen voor de school. De leerlingen worden gestimuleerd na te denken over en zich in te zetten voor de school. Ze leren omgaan met democratische besluitvorming, zelfstandig denken, verantwoordelijkheid nemen, opkomen voor algemene belangen. De betrokkenheid tussen de leerlingen onderling en tussen de leerlingen en de school wordt versterkt. De kinderraad sluit daarom heel mooi aan bij ons Daltononderwijs. 21

Daltonbeleidsplan 2011‐2015 Openbare dalton basisschool Europa  De school draait om de leerlingen. Het is belangrijk om te weten wat er in de leerlingen omgaat en te luisteren naar wat er speelt.  De leerlingen hebben vaak originele ideeën en de kinderraad kan de ideeën van het team aanvullen.  De leerlingen doen veel ervaring op met vergaderen. Ze praten en denken mee over een onderwerp, bemiddelen, geven leiding, notuleren, werken samen en dragen verantwoordelijkheid. De opzet Elke groep levert één vertegenwoordiger met uitzondering van groep 8, die twee vertegenwoordigers in de raad heeft. Elk half jaar worden de leerlingen door de leerlingen uit de groep zelf gekozen. De kinderraad komt zes tot acht keer per jaar bij elkaar onder schooltijd. De vergaderingen duren ongeveer een half uur. Tijdens de vergaderingen notuleert een leerling van de bovenbouw. Deze leerling schrijft ook een stukje over de vergadering in de weekbrief. De bijeenkomst wordt voorgezeten door een leerkracht. De directeur is aanwezig bij de vergaderingen.

Welke onderwerpen worden besproken? De groepen mogen zelf agendapunten aandragen waarbij ze wensen, ideeën of verbeterpunten kunnen bespreken. Daarnaast kan vanuit een teamvergadering agendapunten ingebracht worden. De volgende belangrijke punten zijn al aan bod gekomen:  zelfstandig naar binnen gaan;  aanschaffen van nieuw buitenspelmateriaal;  de bijdrage van de leerlingen aan de weekbrief (roulerend per groep een inhoudelijk stukje laten verzorgen);  helpen picto’s bedenken om onder andere de regel “de activiteit mag niet storend zijn voor een ander” bij het zelfstandig werken en “stilteplek” aan te duiden;  vieringen op school (welk extra feest willen de leerlingen?). Dalton aspecten ten aanzien van de kinderraad verantwoordelijkheid De leerlingen leren verantwoordelijk te zijn voor de school en de informatie over te brengen van de klas naar de kinderraad en andersom. zelfstandigheid De leerlingen worden gestimuleerd om zelf met ideeën te komen en in te brengen. samenwerken Samen kunnen overleggen met de andere leerlingen en de leerkracht. 4.13 Zorg voor de klas, de school en de schoolomgeving Verantwoordelijkheid dragen door de leerlingen betekent dat zij zorg leren hebben voor hun fysieke omgeving: de klas, de school als geheel en het terrein om de school. Klassendienst In alle groepen hebben de leerlingen bij toerbeurt een taak om de leerkracht te assisteren bij allerlei dagelijkse zaken (boeken uitdelen en dergelijke), maar ook om (in beperkte mate uiteraard) te helpen opruimen en schoonmaken van het lokaal.

22

Daltonbeleidsplan 2011‐2015 Openbare dalton basisschool Europa Bij de kleuters worden elke dag twee leerlingen uitgekozen die klassendienst hebben. Zij mogen de leerkracht helpen met allerlei klusjes. Daar tegenover staat dat de klassendienst vooraan in de rij mag lopen en als eerst mag kiezen bij het taakbord en het buiten spelen. In de andere groepen is ook een klassendienst. Twee leerlingen zorgen gedurende één week voor een werkbare omgeving en helpen na schooltijd even met het opruimen van het lokaal. De taken van de klassendienst hangen zichtbaar in het lokaal. De leerlingen kunnen zelfstandig bekijken welke taken zij uit moeten voeren. Daarnaast hangt er een klassendienstlijst in de klas, zodat de leerlingen zelf kunnen zien wanneer zij aan de beurt zijn. In groep 8 regelen de leerlingen de verdeling van de klassendienst zelf. In de school In de school werken wij met de kapstokregels van “Kom op voor jezelf”. Eén daarvan is “Voor alle spullen zorgen wij goed, omdat je ze morgen weer gebruiken moet”. Hiermee wijzen wij erop dat zij verantwoordelijk zijn voor hun werkomgeving. In de hal hebben wij als regel dat je elkaar niet mag storen. De leerlingen hebben zelf goed in de gaten wat storend is en wij geven ze de verantwoordelijkheid hier goed mee om te gaan. Om de school Eén keer per week gaat een groep leerlingen uit de groepen 4 t/m 8 onder leiding van een toezichthouder aan het werk om de omgeving van de school (het plein, het voetbalveld, de speeltuin en de tennisbaan) netjes te maken. In samenwerking met vrijwilligers van de jeu de boules vereniging wordt het zwerfafval opgeruimd. Dalton aspecten ten aanzien van zorg voor de klas, de school en de schoolomgeving verantwoordelijkheid De leerlingen leren verantwoordelijk te zijn voor een opgeruimde tafel, de klas, de school en de schoolomgeving. Verantwoordelijk zijn voor verschillende taken. zelfstandigheid De taken zelfstandig kunnen uitvoeren. samenwerken Samen kunnen overleggen, samen kunnen werken om de taken af te handelen.

23


5

Informatie en rapportage

Dat onze school een Daltonschool is dragen we uit naar ouders en kinderen, maar bijvoorbeeld ook naar invalleerkrachten. Voor de algemene informatie maken we onder andere gebruik van de volgende mogelijkheden:  kennismakingsavonden;  voorlichting aan toekomstige ouders;  de schoolgids;  het schoolplan;  de website;  het Daltonbeleidsplan. De vaardigheden, die de leerlingen op een Daltonschool ontwikkelen, worden ook gerapporteerd aan de ouders. Dit hebben wij opgenomen in het rapport dat de leerlingen drie keer per schooljaar mee naar huis krijgen en dat wordt besproken met de ouders. Het is belangrijk om de leerlingen regelmatig te herinneren aan het hoe en het waarom van de werkwijze op onze school. Het begin van het schooljaar is hiervoor een belangrijk moment, maar daarnaast zal de leerkracht voortdurend, bijvoorbeeld tijdens de evaluatie van de taak, de Daltonprincipes onder de aandacht van de leerlingen brengen.

24


6

Ontwikkelingen in onze school

Tijdens de eerste visitatie kwamen de volgende aanbevelingen en adviezen naar voren. Deze onderdelen hebben wij verder ontwikkeld. Aanbevelingen visitatie 1. Ga je verdiepen in de leerpsychologische uitgangspunten van de ontwikkelingslijnen van Dalton met betrekking tot vrijheid / verantwoordelijkheid middels het doorontwikkelen van leerkracht gestuurd via gedeelde sturing naar uiteindelijk leerling gestuurd. We zijn met het team aan het kijken in hoeverre er een balans gevonden kan worden in het leerkrachtgestuurd onderwijs (waarbij het IGDI‐model centraal staat) en gedeelde sturing tijdens het zelfstandig werken. De leerlingen hebben inspraak op hetgeen dat wordt gekozen voor het keuzewerk, vanaf groep 4 stellen de leerlingen zichzelf aan het begin van de week een doel waar ze aan gaan werken. Dit kan zowel een didactisch, pedagogisch als sociaal doel zijn. De leerlingen kiezen zelf een onderdeel voor de herhalingsstof. 2. Er is sprake van diverse vormen van samenwerken; er dient structureel meer aandacht besteed te worden aan coöperatief leren door de gehele school, waarbij kinderen in een rolverdeling gezamenlijk leren en tot gezamenlijke eindproducten komen. Er wordt nog niet structureel aandacht besteed aan coöperatief leren door de hele school. Eén van de werkvormen die in de bovenbouw toegepast wordt is dat leerlingen per thema in groepjes zelf een onderdeel uitzoeken, uitwerken en presenteren aan de groep. Ieder groepje wordt hierdoor verantwoordelijk gemaakt voor een gedeelte van het uit te werken thema. Wij hebben er bewust voor gekozen om het onderdeel ‘samenwerkend leren’ schoolbreed meer diepgang te geven om vervolgens de stap naar coöperatief leren structureel in groep 1 t/m 8 vorm te geven. 3. Ontwikkel je taakbrief/weekbrief eenduidig (dus structureel voor alle groepen) tot planmiddel, differentiatiemiddel en reflectiemiddel (voor lln, lkr en ouders) Geef de brieven wekelijks of na afsluiting van een bepaald thema mee naar huis (wens van de ouders) en maak de lay‐out kind vriendelijker middels bv het opnemen van plaatjes etc. Verschillende lay‐outs voor de taak zijn de revue gepasseerd. Nu hebben wij een lay‐out ontwikkeld dat voor de groepen 4 t/m 8 universeel is (zie H 8.1: De taak). Er is een doorgaande lijn in de taakbrief aangebracht, zodat leerlingen vertrouwd zijn met de opzet en lay‐out van de taak. De nieuwe opzet heeft op de achterzijde ruimte tot reflectie, zowel voor de leerling als voor de leerkracht. In een later stadium zal er gekeken worden in hoeverre de taak als reflectiemiddel voor/door ouders gebruikt kan gaan worden. Daarnaast hebben we de differentiatie op de taak visueel gemaakt door per vak op drie niveaus te werken (1,2 en 3). De leerlingen weten zelf op welk niveau zij werken per vak, waardoor de leerkracht één taak per groep kan gebruiken. 25

Daltonbeleidsplan 2011‐2015 Openbare dalton basisschool Europa Adviezen visitatie 1. Kinderen niet in de rij naar binnen laten gaan, gebruik geen bel. Met inspraak van de kinderraad is besloten dat we ’s ochtends en ’s middags een inloop hebben van tien minuten. In de pauze komen de leerlingen ook zelfstandig naar binnen. We gebruiken nog wel de bel om aan te duiden wanneer school begint en eindigt. 2. De prachtige werkplekken in de hal laten benutten door de leerlingen. De hal wordt door de leerlingen gebruikt als extra werkplek. Om de hal nog beter te benutten als werkplek is een plan ontwikkeld, dat in het schooljaar 2011‐2012 tot uitvoering wordt gebracht. 3. Directie en personeel bezoeken de door de DON georganiseerde regiobijeenkomsten. Vanaf schooljaar 2010‐2011 gaan de Daltoncoördinator en de directeur naar de regiobijeenkomsten van Dalton Oost Nederland (DON). Daarnaast nemen wij deel aan intervisiebezoeken gehouden door de Daltonscholen van stichting Consent. Om ons Daltononderwijs te borgen en verder te ontwikkelingen gebruiken wij Dalton indicatorenlijsten. Deze heeft het team ontwikkeld aan de hand van de indicatorenlijsten voor de Dalton visitatie. Deze lijsten worden ook gebruikt om de observaties in de klassen voor te bereiden. Op deze manier heeft het team een duidelijk beeld wat er nog ontwikkeling behoeft. Zowel de Daltoncoördinator, de directeur als de leerkrachten gaan op klassenconsultatie. Naar aanleiding van de indicatorenlijsten hebben we kijkwijzers gemaakt welke per groep, per punt beschrijven hoe de drie Dalton principes in de groep geborgd zijn. In de bijlage 8.4 treft u een voorbeeld van één pijler met de uitwerking per groep. Deze hebben wij in een apart werkdocument gezet voor alle onderdelen (vrijheid / verantwoordelijkheid, samenwerken, zelfstandigheid en Dalton ontwikkeling). Dit is een werkplan aangezien wij deze lijsten met het team structureel doornemen en bijstellen / aanpassen wanneer er een ontwikkeling is doorgemaakt.

26


7

Tijdspad

7.1

Beleid

2011‐2012 x Daltonvisie verder uitwerken naar met name de inrichting van de gezamenlijke ruimte (kleine units voor zelfstandig werken en samenwerken) Actualiseren Daltonbeleidsplan x Uitbreiding werkvormen van x samenwerkend leren

2012‐2013 x

2013‐2014

2014‐2015

x

x

Implementeren van coöperatieve werkvormen

x

x

Implementeren coöperatief leren Meer differentiatie in de taak Samenwerking bevorderen / leren van elkaar; zowel intern als extern Betrokkenheid van leerlingen vergroten door ze mee te laten denken over de uitgangspunten en de werkwijze binnen onze school. Betrokkenheid ouders vergroten bij het Daltonproces Oriëntatie portfolio voor de leerlingen

x x

x x

x x

x x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

2012‐2013 x

2013‐2014

2014‐2015

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

7.2

Activiteitenplan

2011‐2012 Ter bevordering van het x zelfstandig werken efficiënte inrichting van de hal ontwikkelen x DON‐dagen bezoeken door coördinator en onderwijskundig leider Intervisie bij andere scholen uit de x DON‐groep (stichting Consent) Klassenbezoeken door x Daltoncoördinator / directie Collegiale consultaties x organiseren Onderdelen van de indicatorenlijsten per twee jaar borgen / op een hoger niveau 27

Daltonbeleidsplan 2011‐2015 Openbare dalton basisschool Europa tillen. x x ‐vrijheid en verantwoordelijkheid x x ‐ zelfstandigheid x x ‐samenwerken x x ‐Dalton ontwikkeling x x ‐ houding schoolbestuur ten opzichte van Daltononderwijs x x ‐ houding ouders ten opzichte van Daltononderwijs Zes tot acht vergaderingen per x x x x jaar van de kinderraad Dalton profileren naar ouders x x x X x x x x Betrokkenheid van ouders vergroten door informatie in de weekbrief, op de school website, aandacht geven aan de nationale Daltondag x Sterkte‐/zwakteanalyse toevoegen in hoofdstuk 4 Daltonbeleidsplan Evalueren en bijstellen Dalton‐ x x x x beleidsplan Vierjarenplan opstellen x Scholing personeel: certificaat x Daltonleerkracht Scholing Daltoncoördinator: x cursus Daltoncoördinator Scholing onderwijskundig leider: x Cursus Dalton certificaat Uitbreiding keuzewerkmateriaal x x in de groepen Binnen het team is er structureel aandacht voor Daltononderwijs tijdens de kring‐, team‐ en bouwvergaderingen.

28


8

Bijlagen

29


8.1

De taak (voor en achterkant van groep 4 en groep 8)

Taak Regel van de week: ……………………………………………………………………… Deze taak is van:

Groep: 5

datum: 12 september 2011

maatje

REKENEN

5

:

TAAL

p/a

s/a

n/i

1 2 3

p/a

s/a

n/i

p/a

s/a

n

p/a

s/a

n/i

1 2 3

SPELLING

COMPUTER p/a

s/a

n/i

1 2 3 OVERIG

1 2 3

KEUZEWERK Minimaal 1 plannen

maandag = rood dinsdag = geel

p/a

s/a

woensdag = oranje donderdag = groen

n/i

vrijdag = blauw = met je maatje

p/a= planning/af s/a = samen/alleen n/i=

= zelf nakijken / i’ ’= inleveren

30


Taak

5

Wat is mijn doel van deze week, wat wil ik leren? ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Hoe heb ik gewerkt?

Heb ik mijn taak goed ingevuld?

Heb je geleerd wat je wilde leren deze week?

Heb je je aan de regel van de week gehouden?

Hoe vond je zelf dat deze week jouw taak ging?

Dit vindt de leerkracht: planning

uitvoering

werkhouding

werkverzorging

samenwerken

Je hebt prima gepland.

Je taak is helemaal af. Je hebt voldoende af.

Goed gewerkt!

Je werk ziet er netjes uit.

Je hebt prima samengewerkt.

Probeer je beter te concentreren op je werk. Je kan nog niet zo goed in de hal werken.

Je bent vergeten om na te kijken en te verbeteren. Het werk ziet er helaas matig tot onvoldoende uit.

Maak vooraf betere afspraken over de taakverdeling. Het samenwerken ging nog niet zo goed.

Probeer beter te plannen en denk aan het afkleuren.

Je taak is niet af.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 31


Taak

8

Regel van de week: Ik kijk goed naar mijn schrijfwerk Deze taak is van:

groep: 8

datum:

maatje

03-10 tot 08-10

REKENEN

:

TAAL

p/a

Werkschr. blz. 9 opdr. 1 , 2

s s a a a

Werkschr. blz. 9 opdr. 3,4 1

Stenvert rekenen 2 blz.

2

Stenvert rekenen 1 blz.

s/a

Werkblad (i)

n/i

p/a Boek blz. 25 opdr. 1 en 2 Stenvert Taalblok 6, 2 blz.

2

Stenvert Taalblok 6, 1 blz.

Ii

n/i

s s a a

Werkblad krachtpatsers 1

s/a

Boek blz. 26 opdr. 1 (i) Dagboek, minimaal 10 regels

a a

W.W-spelling blz. 41

SPELLING

i

COMPUTER p/a

s/a

n/i

p/a Ambrasoft spelling (taal)

Spellingschrift blz.6 (i)

s s a a a

Spellingschrift blz. 7 (i) 1

Stenvert spelling, 1 blz.

2

Stenvert spelling, 2 blz. Werkblad pers. Vorm V.T. (i)

s/a

n

a a

Ambrasoft rekenen

i OVERIG p/a

KEUZEWERK Minimaal 1 plannen

p/a

Lees lekker een boek! Ga verder met je spreekbeurt

s/a

s/a

n/i

a

i

Aardrijkskunde oefenen

n/i

Geschiedenis les 4 (i)

a a

Schrijven werkschrift blz. 5

Een spel uit de spelletjeskast Tekening afmaken

maandag = rood dinsdag = geel

a

woensdag = oranje donderdag = groen

vrijdag = blauw = met je maatje

p/a= planning/af s/a = samen/alleen n/i=

= zelf nakijken

‘i’ ’= inleveren

32


Taak

8

Wat is mijn doel van deze week, wat wil ik leren? ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Heb je geleerd wat je wilde leren deze week? Heb je je aan de regel van de week gehouden? Hoe vond je zelf dat deze week jouw taak ging? ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Dit vindt de leerkracht: planning

uitvoering

werkhouding

werkverzorging

samenwerken

Je hebt prima gepland.

Je taak is helemaal af. Je hebt voldoende af.

Goed gewerkt!

Je werk ziet er netjes uit.

Je hebt prima samengewerkt.

Probeer je beter te concentreren op je werk. Je kan nog niet zo goed in de hal werken.

Je bent vergeten om na te kijken en te verbeteren. Het werk ziet er helaas matig tot onvoldoende uit.

Maak vooraf betere afspraken over de taakverdeling. Het samenwerken ging nog niet zo goed.

Probeer beter te plannen en denk aan het afkleuren.

Je taak is niet af.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………

33


8.2

Aftekenlijst voor het digibord Joepie ik heb het af

Keuzewerk

Computer

Natuurlijk

Woordenschat blz. 2

Spelling werkblad

Stenvert Taal

Schrijven blz. 1

Stenvert rekenen

Dagboek

Naam

Leerlingnummer

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

Tip van de week:

34


8.3

Indicatorenlijst

Waarneembaar / aanwezig op odbs Europa: Goed Voldoende Matig Onvoldoende

1 1

Vrijheid en verantwoordelijkheid Er is sprake van diverse vorming van sturing van verantwoordelijkheid (leerkracht gestuurd, gedeelde sturing, leerling gestuurd)

1a

1b

2

De leerlingen en leerkrachten stellen taak- en keuzewerk samen en hebben de vrijheid dit in te delen

nvt

nvt

3

De leerlingen en leerkrachten kunnen omgaan met vrijheden en verantwoordelijkheden

4

Op basis van vertrouwen wordt vrijheid vormgegeven

5

Leerkrachten hebben mogelijkheden eigen initiatieven te nemen

6

Leerlingen zijn betrokken bij het beoordelen van het eigen werk

7

Leerlingen kunnen vertellen waarom ze hun tijd zelf mogen indelen

8

Leerlingen hebben keuzevrijheid van werkplek

9

Leerlingen mogen zelf hulpmiddelen pakken

10

Leerkrachten leren strategieën aan voor denken en leren

11

Leerkrachten volgen systematisch de vorderingen van hun leerlingen

12

Leerkrachten hanteren een doelmatige instructie

13

Leerkrachten dragen zorg voor gedifferentieerde opdrachten

2

3

4

5

6

7

8

35


8.4

Kijkwijzer voor consultatie

Groep 1 1 Vrijheid / verantwoordelijkheid 1

2 3

4 5

6 7

8

9 10

Leerkrachtgestuurd: inroostering van taakbord - Taakwerkjes (taak 1 en 2) - de duur van de les - indien nodig leerlingen aanspreken op de gemaakte afspraken en hun verantwoordelijkheid Gedeelde sturing: - het inplannen van en alle gemaakte afspraken mbt. taakbord - uitgestelde aandacht (symbool ‘aapje’) Leerlinggestuurd: - toiletgebruik - omgaan met materiaal (pakken, ermee werken en opruimen) - alle taakwerkjes moeten aan het einde van de week gemaakt zijn Leerkracht bespreekt met leerlingen aan het eind van de week welk ‘mag keuze’ werk (1) opgenomen/vervangen wordt in het taakbord voor de nieuwe, komende week. Leerlingen en leerkrachten kunnen zich houden aan de gemaakte afspraken, aan het eind van de les evalueren ze hoe dit gegaan is. Omgaan met: - taakbord (plannen, smiley’s, met/zonder maatje) - materiaal (pakken, ermee werken en opruimen) - uitgestelde aandacht (symbool aapje’) - het toiletgebruik (beperking tijdens instructie leerkracht) Leerkrachten bespreken dit met leerlingen en evalueren het. Concrete voorbeelden zijn oa.: mogelijkheid om agendapunt(en) in te brengen, musical onderbouw (op eigen initiatief zowel inhoudelijk als organisatorisch), manier van werken met de methodes, zelf onderzoek en analyseren van nieuwe methodes, jaarplanning, leerlijnen zoals rekenen, inspraak nieuwe SEO‐methode (SCOL, Sometics, Socitijgers etc.), aanschaffen van inleverbakken, op initiatief van leerkracht zijn samenwerkingstafels in de lokalen gekomen, etc. Leerlingen kunnen in de evaluatie verwoorden wat ze van het gemaakte werkje vinden. Leerkracht geeft de leerlingen de mogelijkheid tot evaluatie. In het jaarprogramma opnemen, waarborgen en aan het begin van het jaar aanbieden en in de loop van het jaar herhalen en/of uitbreiden. In de onderbouw: Dalton kunnen benoemen, bewustwording van Dalton‐principes, Daltononderwijs, Daltonvlag, met elkaar samenwerken en verantwoordelijkheid (zorgen voor elkaar). Leerlingen kunnen verwoorden hoeveel en wat ‘taak en keuzewerkjes zijn. Leerlingen mogen zelf kiezen wat ze willen gaan doen (taakbord). Afhankelijk van het werk wat ze gekozen hebben, gaan ze naar hun werkplek. Werkplekken staan (vaak) van te voren vast. Denk aan bouw‐/poppen‐/computerhoeken etc. Materiaal wat niet klaar ligt, ligt op een plek waar leerlingen erbij kunnen en zelf mogen pakken. Leerkrachten leren strategieën aan voor denken en leren Mbv. picto’s leren we leerlingen op een gestructureerde manier te denken en te leren. Gezien de leeftijd, is dit vooral zichtbaar gemaakt in de vorm van ‘planbord’, ‘dagritmekaarten’, toilet gebruik en handelingswijzers. 36

Daltonbeleidsplan 2011‐2015 Openbare dalton basisschool Europa 11

Leerkrachten volgen systematisch de vorderingen van hun leerlingen In groep 1 worden de vorderingen bijgehouden mbv het LOVS van CITO en DOTCOMschool.

12

Leerkrachten hanteren een doelmatige instructie De Lees‐ en Rekenverbeterplannen (IGDI), Woorden in de weer, Piramide en Schatkist bieden in ruim voldoende mate doelmatige instructie. Leerkrachten dragen zorg voor gedifferentieerde opdrachten. In de onderbouw: tijdens het werken aan de taak zit differentiatie in de opdracht, er is uitdaging voor alle leerlingen.

13


2

3

4 5

6 7

8

Leerkrachtgestuurd: - inroostering van taakbord - taakwerkjes (taak 1 en 2) - de duur van de les - indien nodig leerlingen aanspreken op de gemaakte afspraken en hun verantwoordelijkheid Gedeelde sturing: - het inplannen van en alle gemaakte afspraken mbt. taakbord - uitgestelde aandacht (symbool aapje’) Leerlinggestuurd: - toiletgebruik - omgaan met materiaal (pakken, ermee werken en opruimen) - alle taakwerkjes moeten aan het einde van de week gemaakt zijn Leerkracht bespreekt met leerlingen aan het eind van de week welk ‘taak’‐ (1) en ‘keuze’werk (1) opgenomen/vervangen wordt in het taakbord/voor de nieuwe/komende week. Leerlingen en leerkrachten kunnen zich houden aan de gemaakte afspraken, aan het eind van de les evalueren ze hoe dit gegaan is. Omgaan met: - taakbord (plannen, smiley’s, met/zonder maatje) - materiaal (pakken, ermee werken en opruimen) - uitgestelde aandacht (symbool aapje’) - het toiletgebruik (beperking tijdens instructie leerkracht) Leerkrachten bespreken dit met leerlingen en evalueren het. Concrete voorbeelden zijn oa.: mogelijkheid om agendapunt(en) in te brengen, musical onderbouw (op eigen initiatief zowel inhoudelijk als organisatorisch), manier van werken met de methodes, zelf onderzoek en analyseren van nieuwe methodes, jaarplanning, leerlijnen zoals rekenen, inspraak nieuwe SEO‐methode (SCOL, Sometics, Socitijgers etc.), aanschaffen van inleverbakken, op initiatief van leerkracht zijn samenwerkingstafels in de lokalen gekomen, etc. Leerlingen kunnen in de evaluatie verwoorden wat ze van het gemaakte werkje vinden. Leerkracht geeft de leerlingen de mogelijkheid tot evaluatie. In het jaarprogramma opnemen, waarborgen en aan het begin van het jaar aanbieden en in de loop van het jaar herhalen en/of uitbreiden. In de onderbouw: Dalton kunnen benoemen, bewustwording van Dalton‐principes, Daltononderwijs, Daltonvlag, met elkaar samenwerken en verantwoordelijkheid (zorgen voor elkaar). Leerlingen kunnen verwoorden hoeveel en wat ‘moet’ en ‘mag’werkjes zijn. Leerlingen mogen zelf kiezen wat ze willen gaan doen (taakbord). Afhankelijk van het werk wat ze gekozen hebben, gaan ze naar hun werkplek. Werkplekken staan (vaak) van te voren 37

Daltonbeleidsplan 2011‐2015 Openbare dalton basisschool Europa vast. Denk aan bouw‐/poppen‐/computerhoeken etc. 9

Materiaal wat niet klaar ligt, ligt op een plek waar leerlingen erbij kunnen en zelf mogen pakken.

10

Leerkrachten leren strategieën aan voor denken en leren Mbv. picto’s en handelingswijzers leren we leerlingen op een gestructureerde manier te denken en te leren. Gezien de leeftijd, is dit vooral zichtbaar gemaakt in de vorm van ‘taakbord’, ‘dagritme‐kaarten’, toilet‐gebruik, etc. Leerkrachten volgen systematisch de vorderingen van hun leerlingen In groep 2 worden de vorderingen bijgehouden mbv het LOVS van CITO en DOTCOMschool.

11 12

13

Leerkrachten hanteren een doelmatige instructie De Lees‐ en Rekenverbeterplannen (IGDI), Woorden in de weer, Piramide en Schatkist bieden in ruim voldoende mate doelmatige instructie. Leerkrachten dragen zorg voor gedifferentieerde opdrachten. In de onderbouw: tijdens het werken aan de taak zit differentiatie in de opdracht, er is uitdaging voor de jongsten.


2 3

4

Leerkrachtgestuurd: - inroostering van taakbord - ‘moet’werkjes - de duur van de les - indien nodig leerlingen aanspreken op de gemaakte afspraken en hun verantwoordelijkheid Gedeelde sturing: - het inplannen van en alle gemaakte afspraken mbt. taakbord - uitgestelde aandacht (blokje) Leerlinggestuurd: - toiletgebruik - omgaan met materiaal (pakken, ermee werken en opruimen) - alle ‘moet’werkjes moeten aan het einde van de week gemaakt zijn Leerkracht bespreekt met leerlingen aan het eind van de week welk ‘moet’‐ (1) en ‘mag’werk (1) opgenomen/vervangen wordt in het taakbord/voor de nieuwe komende week. Leerlingen en leerkrachten kunnen zich houden aan de gemaakte afspraken, aan het eind van de les evalueren ze hoe dit gegaan is. Omgaan met: - taakbord (plannen, smiley’s, met/zonder maatje) - materiaal (pakken, ermee werken en opruimen) - uitgestelde aandacht (blokje) - volgorde taak invullen - keuzevrijheid van werkplek - eigen keuze in keuzetaak - individueel of samenwerken - stemgebruik - aftekenlijst Leerkrachten bespreken dit met leerlingen en evalueren het.

38


6 7

8

9 10

11

Concrete voorbeelden zijn oa.: mogelijkheid om agendapunt(en) in te brengen, musical onderbouw (op eigen initiatief zowel inhoudelijk als organisatorisch), manier van werken met de methodes, zelf onderzoek en analyseren van nieuwe methodes, jaarplanning, leerlijnen zoals rekenen, inspraak nieuwe SEO‐methode (SCOL, Sometics, Socitijgers etc.), aanschaffen van inleverbakken, op initiatief van leerkracht zijn samenwerkingstafels in de lokalen gekomen, etc. Leerlingen kunnen in de evaluatie verwoorden wat ze van het gemaakte werkje vinden. Leerkracht geeft de leerlingen de mogelijkheid tot evaluatie. In het jaarprogramma opnemen, waarborgen en aan het begin van het jaar aanbieden en in de loop van het jaar herhalen en/of uitbreiden. In de middenbouw: continuering wat in de onderbouw aan bod is gekomen en extra uitbreiding: zelfstandiger worden en verantwoordelijkheid dragen, bewustwording van tijdsbesef, keuzes leren maken en planning (taakbord/taakbrief, huiswerk etc.) Leerlingen mogen zelf op het taakbord kiezen wat ze die dag gaan doen. Afhankelijk van het werk wat ze gekozen hebben, wie de maatjes zijn en beschikbare ruimte in het lokaal en/of in de hal, gaan ze naar hun werkplek. Materiaal wat niet klaar ligt, ligt op een plek waar leerlingen erbij kunnen en zelf mogen pakken. Leerkrachten leren strategieën aan voor denken en leren Mbv. picto’s leren we leerlingen op een gestructureerde manier te denken en te leren. Gezien de leeftijd, is dit vooral zichtbaar gemaakt in de vorm van ‘taakbord’, ‘dagritme‐ kaarten’, ‘KOVJ: 4‐stappenplan en kapstokregels’, toilet‐gebruik, etc. Leerkrachten volgen systematisch de vorderingen van hun leerlingen In groep 3 worden de vorderingen bijgehouden mbv het LOVS van CITO en DOTCOMschool.

12

Leerkrachten hanteren een doelmatige instructie De Lees‐ en Rekenverbeterplannen (IGDI), Woorden in de weer, ‘Veilig leren lezen’ bieden in ruim voldoende mate doelmatige instructie.

13

Leerkrachten dragen zorg voor gedifferentieerde opdrachten In de middenbouw: instructie volgens het IGDI‐model, differentiatie in methode zoals de leesmethode (VLL: ster, maan/raket en zon), ringboekjes (raket/maan), leesmethode Estafette, verschillende niveau‐groepen opnoemen en zichtbaar ophangen.


Leerkrachtgestuurd: - inroostering van de taak - samenstelling van de basistaak - de duur van de les - indien nodig leerlingen aanspreken op de gemaakte afspraken en hun verantwoordelijkheid Gedeelde sturing: - het inplannen van en alle gemaakte afspraken mbt. de taak - uitgestelde aandacht (blokje) - 1 keuzewerk op de taak Leerlinggestuurd: - toiletgebruik - omgaan met materiaal (pakken, ermee werken en opruimen) - de basistaken moeten aan het einde van de week gemaakt zijn

39


Leerkracht bespreekt met leerlingen welk keuzewerk opgenomen/vervangen wordt in de taak voor de nieuwe/komende week.

3

Leerlingen en leerkrachten kunnen zich houden aan de gemaakte afspraken, aan het eind van de les evalueren ze hoe dit gegaan is. Omgaan met: - de taak (plannen, met/zonder maatje) - materiaal (pakken, ermee werken en opruimen) - uitgestelde aandacht (blokje) - volgorde taak invullen - keuzevrijheid van werkplek - eigen keuze in keuzetaak - keuze van soort opdracht (Stenvert). - individueel of samenwerken - stemgebruik - aftekenlijst Leerkrachten bespreken dit met leerlingen en evalueren het.

4 5

6

7

8

9 10

11 12

13

Concrete voorbeelden zijn oa.: mogelijkheid om agendapunt(en) in te brengen, musical onderbouw (op eigen initiatief zowel inhoudelijk als organisatorisch), manier van werken met de methodes, zelf onderzoek en analyseren van nieuwe methodes, jaarplanning, leerlijnen zoals rekenen, inspraak nieuwe SEO‐methode (SCOL, Sometics, Socitijgers etc.), aanschaffen van inleverbakken, op initiatief van leerkracht zijn samenwerkingstafels in de lokalen gekomen, etc. Leerlingen kunnen in de evaluatie verwoorden wat ze van het gemaakte werkje vinden. Leerkracht geeft de leerlingen de mogelijkheid tot evaluatie, zowel mondeling als op de taak (zichtbaar). In het jaarprogramma opnemen, waarborgen en aan het begin van het jaar aanbieden en in de loop van het jaar herhalen en/of uitbreiden. In de middenbouw: continuering wat in de onderbouw aan bod is gekomen en extra uitbreiding: zelfstandiger worden en verantwoordelijkheid dragen, bewustwording van tijdsbesef, keuzes leren maken en planning (de taak, huiswerk etc.) Leerlingen mogen zelf kiezen waar ze gaan zitten. Afhankelijk van het werk wat ze gekozen hebben, wie de maatjes zijn en beschikbare ruimte in het lokaal en/of in de hal, gaan ze naar hun werkplek. Materiaal wat niet klaar ligt, ligt op een plek waar leerlingen erbij kunnen en zelf mogen pakken. Leerkrachten leren strategieën aan voor denken en leren Mbv. picto’s en stappenplannen leren we leerlingen op een gestructureerde manier te denken en te leren (zie punt 12). Stappenplan ‘Zelfstandig werken’, stappenplan rekenen, dagritme‐kaarten, KOVJ: 4‐ stappenplan en kapstokregels, etc. Leerkrachten volgen systematisch de vorderingen van hun leerlingen In groep 4 worden de vorderingen bijgehouden mbv het LOVS van CITO en DOTCOMschool. Leerkrachten hanteren een doelmatige instructie De Lees‐ en Rekenverbeterplannen (IGDI), Woorden in de weer, etc. bieden in ruim voldoende mate doelmatige instructie. Leerkrachten dragen zorg voor gedifferentieerde opdrachten In de middenbouw: instructie volgens het IGDI‐model, differentiatie in methode zoals de leesmethode (VLL: ster, maan/raket en zon), ringboekjes (raket/maan), leesmethode Estafette, verschillende niveau‐groepen opnoemen en zichtbaar ophangen.

40

Daltonbeleidsplan 2011‐2015 Openbare dalton basisschool Europa Groep 5 1 Vrijheid / verantwoordelijkheid 1

2 3

4 5

6

7

8

Leerkrachtgestuurd: - inroostering van de taak - basistaak - de duur van de les - indien nodig leerlingen aanspreken op de gemaakte afspraken en hun verantwoordelijkheid Gedeelde sturing: - het inplannen van en alle gemaakte afspraken mbt. de taak - uitgestelde aandacht (blokje) - 1 keuzewerk op de taak Leerlinggestuurd: - toiletgebruik - omgaan met materiaal (pakken, ermee werken en opruimen) - de basistaken moeten aan het einde van de week gemaakt zijn - leerlingen mogen uit bepaalde basistaken zelf de bijbehorende opdrachten kiezen Leerkracht bespreekt met leerlingen welk keuzewerk opgenomen/vervangen wordt in de taak voor de nieuwe, komende week. Leerlingen en leerkrachten kunnen zich houden aan de gemaakte afspraken, aan het eind van de les evalueren ze hoe dit gegaan is. Omgaan met: - de taak (plannen, met/zonder maatje) - materiaal (pakken, ermee werken en opruimen) - uitgestelde aandacht (blokje) - volgorde taak invullen - keuzevrijheid van werkplek - eigen keuze in keuzetaak - keuze van soort opdracht (Stenvert). - individueel of samenwerken - stemgebruik - aftekenlijst Leerkrachten bespreken dit met leerlingen en evalueren het. Concrete voorbeelden zijn oa.: mogelijkheid om agendapunt(en) in te brengen, musical onderbouw (op eigen initiatief zowel inhoudelijk als organisatorisch), manier van werken met de methodes, zelf onderzoek en analyseren van nieuwe methodes, jaarplanning, leerlijnen zoals rekenen, inspraak nieuwe SEO‐methode (SCOL, Sometics, Socitijgers etc.), aanschaffen van inleverbakken, op initiatief van leerkracht zijn samenwerkingstafels in de lokalen gekomen, etc. Leerlingen kunnen in de evaluatie verwoorden wat ze van het gemaakte werkje vinden. Leerkracht geeft de leerlingen de mogelijkheid tot evaluatie, zowel mondeling als op de taak (zichtbaar). In het jaarprogramma opnemen, waarborgen en aan het begin van het jaar aanbieden en in de loop van het jaar herhalen en/of uitbreiden. In de middenbouw: continuering wat in de onderbouw aan bod is gekomen en extra uitbreiding: zelfstandiger worden en verantwoordelijkheid dragen, bewustwording van tijdsbesef, keuzes leren maken en planning (de taak, huiswerk etc.) Leerlingen mogen zelf kiezen waar ze gaan zitten. Afhankelijk van het werk wat ze gekozen hebben, wie de maatjes zijn en beschikbare ruimte in het lokaal en/of in de hal, gaan ze naar hun werkplek. 41



10

Leerkrachten leren strategieën aan voor denken en leren Mbv. picto’s en stappenplannen leren we leerlingen op een gestructureerde manier te denken en te leren (zie punt 12). Stappenplan ‘Zelfstandig werken’, stappenplan rekenen, leesstrategieën (Nieuwsbegrip), dagritme‐kaarten, KOVJ: 4‐stappenplan en kapstokregels, etc. Leerkrachten volgen systematisch de vorderingen van hun leerlingen In groep 5 worden de vorderingen bijgehouden mbv het LOVS van CITO en DOTCOMschool.

11 12

13

Leerkrachten hanteren een doelmatige instructie De Lees‐ en Rekenverbeterplannen (IGDI), Woorden in de weer, etc. bieden in ruim voldoende mate doelmatige instructie. Leerkrachten dragen zorg voor gedifferentieerde opdrachten In de middenbouw: instructie volgens het IGDI‐model, differentiatie in methode zoals de leesmethode (VLL: ster, maan/raket en zon), ringboekjes (raket/maan), leesmethode Estafette, verschillende niveau‐groepen opnoemen en zichtbaar ophangen.


2 3

Leerkrachtgestuurd: - inroostering van de taak - basistaak - de duur van de les - indien nodig leerlingen aanspreken op de gemaakte afspraken en hun verantwoordelijkheid Gedeelde sturing: - het inplannen van en alle gemaakte afspraken mbt. de taak - uitgestelde aandacht (blokje) - 2 keuzewerkjes op de taak Leerlinggestuurd: - toiletgebruik - omgaan met materiaal (pakken, ermee werken en opruimen) - de basistaken moeten aan het einde van de week gemaakt zijn - leerlingen mogen uit bepaalde basistaken zelf de bijbehorende opdrachten kiezen Leerkracht bespreekt met leerlingen welk keuzewerk opgenomen/vervangen wordt in de taak voor de nieuwe, komende week. Leerlingen en leerkrachten kunnen zich houden aan de gemaakte afspraken, aan het eind van de les evalueren ze hoe dit gegaan is. Omgaan met: - de taak (plannen, met/zonder maatje) - materiaal (pakken, ermee werken en opruimen) - uitgestelde aandacht (blokje) - volgorde taak invullen - keuzevrijheid van werkplek - eigen keuze in keuzetaak - keuze van soort opdracht (Stenvert). - individueel of samenwerken - stemgebruik - aftekenlijst - keuzewerk bepalen (leerlinggestuurd), 42

Daltonbeleidsplan 2011‐2015 Openbare dalton basisschool Europa -

computergebruik, keuzevrijheid onderwerp en uitwerking spreekbeurt, inhoudsverwerking zaakvakken (projectwerk)

4

Leerkrachten bespreken dit met leerlingen en evalueren het.

5

Concrete voorbeelden zijn oa.: mogelijkheid om agendapunt(en) in te brengen, musical onderbouw (op eigen initiatief zowel inhoudelijk als organisatorisch), manier van werken met de methodes, zelf onderzoek en analyseren van nieuwe methodes, jaarplanning, leerlijnen zoals rekenen, inspraak nieuwe SEO‐methode (SCOL, Sometics, Socitijgers etc.), aanschaffen van inleverbakken, op initiatief van leerkracht zijn samenwerkingstafels in de lokalen gekomen, etc. Leerlingen kunnen in de evaluatie verwoorden wat ze van het gemaakte werkje vinden. Leerkracht geeft de leerlingen de mogelijkheid tot evaluatie, zowel mondeling als op de taak (zichtbaar). In het jaarprogramma opnemen, waarborgen en aan het begin van het jaar aanbieden en in de loop van het jaar herhalen en/of uitbreiden. In de bovenbouw: continuering van wat er in de onder en middenbouw aan bod is gekomen en extra uitbreiding: Wie is Helen Parkhurst, wat en op welke manier samenwerken, verantwoordelijkheid en zelfstandigheid inhouden op klas en op schoolniveau. Bewustwording van: waarom je de taken zelf mag indelen, plannen en nakijken, waarom je een andere werkplek zoeken, hoe je moet handelen als anderen niet aan de regels houden. Leerlingen mogen zelf kiezen waar ze gaan zitten. Afhankelijk van het werk wat ze gekozen hebben, wie de maatjes zijn en beschikbare ruimte in het lokaal en/of in de hal, gaan ze naar hun werkplek. Materiaal wat niet klaar ligt, ligt op een plek waar leerlingen erbij kunnen en zelf mogen pakken. Leerkrachten leren strategieën aan voor denken en leren Mbv. picto’s en stappenplannen leren we leerlingen op een gestructureerde manier te denken en te leren (zie punt 12). Stappenplan ‘Zelfstandig werken’, stappenplan rekenen, leesstrategieën (Nieuwsbegrip), dagritme‐kaarten, KOVJ: 4‐stappenplan en kapstokregels, etc. Leerkrachten volgen systematisch de vorderingen van hun leerlingen In groep 6 worden de vorderingen bijgehouden mbv het LOVS van CITO en DOTCOMschool.

6

7

8

9 10

11 12

13

Leerkrachten hanteren een doelmatige instructie De Lees‐ en Rekenverbeterplannen (IGDI), Woorden in de weer, etc. bieden in ruim voldoende mate doelmatige instructie. Leerkrachten dragen zorg voor gedifferentieerde opdrachten Bovenbouw: instructie volgens het IGDI‐model voor verschillende vakken zoals: begrijpend lezen, rekenen en spelling, zaakvakken (projectwerk): differentiatie op inhoud, organisatie, werkvorm en presentatie.


Leerkrachtgestuurd: - inroostering van de taak - basistaak - de duur van de les - indien nodig leerlingen aanspreken op de gemaakte afspraken en hun verantwoordelijkheid Gedeelde sturing: 43


2 3

4 5

6

7

8

- het inplannen van en alle gemaakte afspraken mbt. de taak - 2 keuzewerkjes op de taak Leerlinggestuurd: - toiletgebruik - uitgestelde aandacht (blokje) het gebruik ervan wordt vanaf groep 7 afgebouwd. Leerlingen kunnen de vraag stellen tijdens de loopronde van de leerkracht. Leerlingen geven zelf aan of en wanneer ze het gebruiken. - omgaan met materiaal (pakken, ermee werken en opruimen) - de basistaken moeten aan het einde van de week gemaakt zijn - leerlingen mogen uit bepaalde basistaken zelf de bijbehorende opdrachten kiezen Leerkracht bespreekt met leerlingen welk keuzewerk opgenomen/vervangen wordt in de taak voor de nieuwe/komende week. Leerlingen en leerkrachten kunnen zich houden aan de gemaakte afspraken, aan het eind van de les evalueren ze hoe dit gegaan is. Omgaan met: - de taak (plannen, met/zonder maatje) - materiaal (pakken, ermee werken en opruimen) - uitgestelde aandacht (gebruik van het blokje wordt in de loop van het schooljaar afgebouwd) - volgorde taak invullen - keuzevrijheid van werkplek - eigen keuze in keuzetaak - keuze van soort opdracht (Stenvert). - individueel of samenwerken - stemgebruik - aftekenlijst - keuzewerk bepalen (leerlinggestuurd), - computergebruik, - keuzevrijheid onderwerp en uitwerking spreekbeurt, - inhoudsverwerking zaakvakken (projectwerk) Leerkrachten bespreken dit met leerlingen en evalueren het. Concrete voorbeelden zijn oa.: mogelijkheid om agendapunt(en) in te brengen, musical onderbouw (op eigen initiatief zowel inhoudelijk als organisatorisch), manier van werken met de methodes, zelf onderzoek en analyseren van nieuwe methodes, jaarplanning, leerlijnen zoals rekenen, inspraak nieuwe SEO‐methode (SCOL, Sometics, Socitijgers etc.), aanschaffen van inleverbakken, op initiatief van leerkracht zijn samenwerkingstafels in de lokalen gekomen, etc. Leerlingen kunnen in de evaluatie verwoorden wat ze van het gemaakte werkje vinden. Leerkracht geeft de leerlingen de mogelijkheid tot evaluatie, zowel mondeling als op de taak (zichtbaar). In het jaarprogramma opnemen, waarborgen en aan het begin van het jaar aanbieden en in de loop van het jaar herhalen en/of uitbreiden. In de bovenbouw: continuering van wat er in de onder en middenbouw aan bod is gekomen en extra uitbreiding: Wie is Helen Parkhurst, wat en op welke manier samenwerken, verantwoordelijkheid en zelfstandigheid inhouden op klas en op schoolniveau. Bewustwording van: waarom je de taken zelf mag indelen, plannen en nakijken, waarom je een andere werkplek zoeken, hoe je moet handelen als anderen niet aan de regels houden. Leerlingen mogen zelf kiezen waar ze gaan zitten. Afhankelijk van het werk wat ze gekozen hebben, wie de maatjes zijn en beschikbare ruimte in het lokaal en/of in de hal, gaan ze naar hun werkplek. 44



10

Leerkrachten leren strategieën aan voor denken en leren Mbv. picto’s en stappenplannen leren we leerlingen op een gestructureerde manier te denken en te leren (zie punt 12). Stappenplan ‘Zelfstandig werken’, stappenplan rekenen, leesstrategieën (Nieuwsbegrip), dagritme‐kaarten, KOVJ: 4‐stappenplan en kapstokregels, etc. Leerkrachten volgen systematisch de vorderingen van hun leerlingen In groep 7 worden de vorderingen bijgehouden mbv het LOVS van CITO en DOTCOMschool. Leerkrachten hanteren een doelmatige instructie De Lees‐ en Rekenverbeterplannen (IGDI), Woorden in de weer, etc. bieden in ruim voldoende mate doelmatige instructie. Leerkrachten dragen zorg voor gedifferentieerde opdrachten Bovenbouw: instructie volgens het IGDI‐model voor verschillende vakken zoals: begrijpend lezen, rekenen en spelling, zaakvakken (projectwerk): differentiatie op inhoud, organisatie, werkvorm en presentatie.

11

12

13


2 3

Leerkrachtgestuurd: - inroostering van de taak - basistaak - de duur van de les - indien nodig leerlingen aanspreken op de gemaakte afspraken en hun verantwoordelijkheid Gedeelde sturing: - het inplannen van en alle gemaakte afspraken mbt. de taak - 2 keuzewerkjes op de taak Leerlinggestuurd: - toiletgebruik - uitgestelde aandacht (blokje) het gebruik ervan wordt vanaf groep 7 afgebouwd. Leerlingen kunnen de vraag stellen tijdens de loopronde van de leerkracht. Leerlingen geven zelf aan of en wanneer ze het gebruiken. - omgaan met materiaal (pakken, ermee werken en opruimen) - de basistaken moeten aan het einde van de week gemaakt zijn - leerlingen mogen uit bepaalde basistaken zelf de bijbehorende opdrachten kiezen - leerlingen mogen zelf onderwerp voor spreekbeurt bepalen en inplannen. Leerkracht bespreekt met leerlingen welk keuzewerk opgenomen/vervangen wordt in de taak voor de nieuwe/komende week. Leerlingen en leerkrachten kunnen zich houden aan de gemaakte afspraken, aan het eind van de les evalueren ze hoe dit gegaan is. Omgaan met: - de taak (plannen, met/zonder maatje) - materiaal (pakken, ermee werken en opruimen) - uitgestelde aandacht (gebruik van het blokje wordt afgebouwd) - volgorde taak invullen - keuzevrijheid van werkplek - eigen keuze in keuzetaak - keuze van soort opdracht (Stenvert). 45


4 5

6

7

8

9 10

11 12

13

- individueel of samenwerken - stemgebruik - aftekenlijst - keuzewerk bepalen (leerlinggestuurd), - computergebruik, - keuzevrijheid onderwerp en uitwerking spreekbeurt - inhoudsverwerking zaakvakken (projectwerk) Leerkrachten bespreken dit met leerlingen en evalueren het. Concrete voorbeelden zijn oa.: mogelijkheid om agendapunt(en) in te brengen, musical onderbouw (op eigen initiatief zowel inhoudelijk als organisatorisch), manier van werken met de methodes, zelf onderzoek en analyseren van nieuwe methodes, jaarplanning, leerlijnen zoals rekenen, inspraak nieuwe SEO‐methode (SCOL, Sometics, Socitijgers etc.), aanschaffen van inleverbakken, op initiatief van leerkracht zijn samenwerkingstafels in de lokalen gekomen, etc. Leerlingen kunnen in de evaluatie verwoorden wat ze van het gemaakte werkje vinden. Leerkracht geeft de leerlingen de mogelijkheid tot evaluatie, zowel mondeling als op de taak (zichtbaar). In het jaarprogramma opnemen, waarborgen en aan het begin van het jaar aanbieden en in de loop van het jaar herhalen en/of uitbreiden. In de bovenbouw: continuering van wat er in de onder en middenbouw aan bod is gekomen en extra uitbreiding: wie is Helen Parkhurst, wat en op welke manier samenwerken, verantwoordelijkheid en zelfstandigheid inhouden op klas en op schoolniveau. Bewustwording van: waarom je de taken zelf mag indelen, plannen en nakijken, waarom je een andere werkplek zoeken, hoe je moet handelen als anderen niet aan de regels houden. Leerlingen mogen zelf kiezen waar ze gaan zitten. Afhankelijk van het werk wat ze gekozen hebben, wie de maatjes zijn en beschikbare ruimte in het lokaal en/of in de hal, gaan ze naar hun werkplek. Materiaal wat niet klaar ligt, ligt op een plek waar leerlingen erbij kunnen en zelf mogen pakken. Leerkrachten leren strategieën aan voor denken en leren Mbv. picto’s en stappenplannen leren we leerlingen op een gestructureerde manier te denken en te leren (zie punt 12). Stappenplan ‘Zelfstandig werken’, stappenplan rekenen, leesstrategieën (Nieuwsbegrip), dagritme‐kaarten, KOVJ: 4‐stappenplan en kapstokregels, etc. Leerkrachten volgen systematisch de vorderingen van hun leerlingen In groep 8 worden de vorderingen bijgehouden mbv het LOVS van CITO en DOTCOMschool. Leerkrachten hanteren een doelmatige instructie De Lees‐ en Rekenverbeterplannen (IGDI), Woorden in de weer, etc. bieden in ruim voldoende mate doelmatige instructie. Leerkrachten dragen zorg voor gedifferentieerde opdrachten Bovenbouw: instructie volgens het IGDI‐model voor verschillende vakken zoals: begrijpend lezen, rekenen en spelling, zaakvakken (projectwerk): differentiatie op inhoud, organisatie, werkvorm en presentatie.

46

Hoofdstuk Titel Pagina 1 Inleiding 2. 2 Relatie met andere beleidstukken 3

Recommend Documents