Hoofdstuk 4 Sociaal programma

Hoofdstuk 4 Sociaal programma Inleiding De belangrijkste doelstellingen vanuit de invalshoek sociaal zijn: • • • •

het stimuleren van sociale netwerken en buurtbinding het bevorderen van maatschappelijke participatie het verbeteren van leefbaarheid en veiligheid het versterken een aanpassen van voorzieningen

De Banne is de afgelopen vijftien jaar globaal veranderd. Veel mensen zijn gegaan en anderen gekomen, er is sprake van een eenzijdige inkomensstructuur, het aantal verhuisbewegingen is groot en er is in toenemende mate overlast, veroorzaakt door zich vervelende jongeren. Tegelijkertijd is het een wijk met grote mogelijkheden. Ideeën voor noodzakelijke veranderingen zijn er ook en veel mensen zijn zeer betrokken bij het wel en wee van de buurt via buurtbeheer en vrijwilligersorganisaties. Samen met het stadsdeel hebben bewoners het wijkplan “Op de bres voor de Banne “ gemaakt in het kader van het grotestedenbeleid. Dit wijkplan, en ook het samen werken er aan, gaf een belangrijke impuls aan de leefbaarheid van de wijk. Voor de opstelling van dit sociaal programma vormt het wijkplan met de daarin geopperde ideeën, de basis. De tendens van het uiteenvallen van de sociale structuur in de Banne moet gekeerd worden. Het ontstaan van nieuwe sociale netwerken en het bewerkstelligen van sociale integratie tussen oude en nieuwe netwerken is een belangrijke voorwaarde om problemen effectief te lijf te gaan. Hechte samenwerking tussen instellingen, bewoners, overheid en bedrijven is hierbij nodig. Positieve kansen moeten benut kunnen worden, daardoor blijven en worden betrokkenen op alle niveaus enthousiast. Waardoor de bereidheid toeneemt om het heft in eigen hand te nemen en dat versterkt weer het vertrouwen in de toekomst van de wijk. Wanneer buren voor elkaar “vertrouwde vreem-

den“ zijn, is dat voor veel mensen onvoldoende. Communicatie, elkaar kunnen verstaan, is daarbij essentieel. Taal kan een barrière zijn, maar kan ook bruggen slaan. Voor het verbeteren van samen leven, wonen en werken in de Banne, is het bevorderen van ontmoetingsmogelijkheden, zowel voor individuen als groepen, van fundamenteel belang. Dat kunnen welzijnsvoorzieningen zijn, maar ook scholen, parken of winkels. In de openbare ruimte vindt de feitelijke integratie plaats: het publieke domein wordt samen gebruikt en gedeeld. Benutten van nu nog anonieme ruimtes door deze een speel- of ontmoetingsfunctie te geven, draagt bij aan meer samenhang. Het sociale programma zal als aanvulling op bestaande inspanningen een extra impuls geven ter verbetering van het wonen en werken in de Banne. Dat er nu al veel activiteiten worden ontplooid, mag daarbij niet uit het oog worden verloren. De uitvoering van het sociale programma kan als aanvulling op de huidige inspanningen worden gezien. 25

Het bestaande programma in vogelvlucht: • in en vanuit buurtcentrum de Rietwijker wordt nu een keur aan bindende activiteiten ontplooid, (theater, spel, sociaal cultureel werk, voor alle leeftijden), • bij het sportpark Kadoelen worden met name scholieren in contact gebracht met vele soorten sport, daarnaast is het mobiele team van sportbuurtwerkers in de hele Banne actief, • in het groen in de Banne-Noord is een nieuwe speeltuin gevestigd, de Zeeslag, aangevuld met accommodatie, • in de Botterstraat ontplooit de vrijwilligersorganisatie SWEL (Samen Wonen En Samen Leven) met verschillende groepen volwassenen en kinderen activiteiten rond sport, koken en ontmoeting, • vanuit de kantoren in de Lichterstraat en de Botterstraat opereren, naast de buurtconciërges, verschillende bewonersorganisaties die vanuit hun betrokkenheid met hun wijk een link vormen tussen vraag en aanbod van activiteiten,

•

•

•

•

•

in het Bannedok aan de Parlevinker is een efficiënt werkend gezondheidscentrum gevestigd, vanuit de twee verzorgingscentra worden diensten aangeboden aan ouderen in de hele buurt, vanuit de Botterstraat wordt ook ondersteuning geleverd aan bewoners om beter en meer te kunnen participeren, taallessen worden op verschillende plekken gegeven, de vier basisscholen in de buurt werken nu al hecht samen waar het gaat om het opheffen van achterstanden van kinderen, naschoolse opvang, peuterspeelzalen en kinderopvang (ook voor medisch geïndiceerde kinderen) bieden ouders en kinderen kansen voor ontwikkeling, in de Banne-Noord is tijdelijk huisvesting voor een jongerencentrum.

En toch, extra inspanning is geboden om de kwaliteiten van de Banne en de mogelijkheden van haar bewoners op een hoger plan te brengen. Het sociale programma zal aanvullend zijn op de bestaande inzet. 26

Centrale beleidsthema’s Het programma van het Plan van Aanpak kent drie centrale thema’s: 1. Samenhangend beleid rond jeugd. Welzijn, onderwijs en zorg vormen een netwerk dat kinderen (inclusief hun ouders) kansen biedt en kinderen ook tijdig bijstuurt. 2. Bewoners bepalen mede hun omgeving. Initiatieven en werkvormen van bewoners worden gestimuleerd en gefaciliteerd. 3. Wonen en zorgen rond ouderen. Niet apart met eigen voorzieningen maar beschermd en in een open verhouding tot de buurt.

1. Samenhangend beleid rond de jeugd Voor verdere ontwikkeling van het samenhangend beleid rond de jeugd zijn de volgende ontwikkelingen van belang: - De Rietwijker De vestiging van een multifunctioneel centrum in het centrumgebied biedt de mogelijkheid daar een aantal, sterk op ontmoeting gerichte, functies samen te brengen. Wanneer dat centrum eenmaal is opgeleverd kan het buurtcentrum De Rietwijker een aanvullende functie krijgen als centrum met een accent op gezin en jeugd. Op de eerste plaats voor de jongste jeugd dankzij de samenwerking met het Ouder Kind Centrum (OKC), de vernieuwde en verbrede opvolger van het consultatiebureau, in het nabijgelegen Bannedok. Op de tweede plaats als belangrijke accommodatie waar de twee nabijgelegen basisscholen hun brede school concept kunnen uitwerken (taallessen, maatschappelijk werk, muziek, festiviteiten, extra ondersteuning). Welke activiteiten het beste in de school kunnen worden uitgevoerd en welke in het buurtcentrum is nog onderwerp van studie. Wel is het wenselijk dat de school leidend is voor de programmering en positionering van bredeschoolactiviteiten. Voor het kinder- en tienerwerk blijft de Rietwijker zijn huidige functie houden (ontspanning, activiteiten, cursussen, signalering, begeleiding, voorlichting, spel en inloop). Een deel van het gebouw (vermoedelijk de grote zaal) kan bouwkundig worden afgeschermd van de rest om dienst te gaan doen als jongerencentrum. Dat wil zeggen: ontmoeting, begeleiding, sport en spel, muziek voor en door jongeren, activering en signalering. De wenselijkheid van deze laatste combinatie vergt nog nadere discussie en onderzoek. - Dorus Rijkersschool Het tweede zwaartepunt in het thema jeugd is de nieuwe Dorus Rijkersschool en de koppeling aan het multifunctionele centrum. De nieuwe school in het centrumgebied vindt zijn gymzaal terug als grotere sportzaal in dat multifunctionele centrum. Overdag voor de leerlingen, daarna voor andere buurtbewoners om onder begeleiding te (leren) sporten, in verenigingsverband maar ook individu-

eel. Sportbuurtwerk zal hiervoor een programma ontwikkelen. Met de stedelijke Stichting Sportcentra Nieuwe Stijl is contact over programmering en exploitatie. Net als de Rietwijker in Banne-Noord zal het multifunctionele centrum midden in de wijk voor de twee daar nabijgelegen basisscholen de plek zijn voor extra activiteiten, taallessen e.d. als invulling van het brede school programma. De Dorus Rijkersschool zal dus even breed worden als de drie andere basisscholen en een relatief normaal nieuwbouwprogramma kennen. Ook hier geldt specifiek dat de school de keuzen maakt in het vraagstuk welke activiteiten waar plaats vinden. In hetzelfde bouwblok als de Dorus Rijkersschool komt ook het kindercentrum dat nu tijdelijk op het Koopvaardersplantsoen staat. Opvang voor kinderen uit de buurt, ook de problematische. Omdat deze programma-onderdelen niet voor 2008 gerealiseerd worden, is een pakket tijdelijke maatregelen genomen om nu direct al activiteiten voor en met de jeugd te kunnen ontplooien. Naast het tijdelijke kindercentrum (2002) wordt gewerkt aan de verbetering van de skatevoorziening bij het Vikingpad (voorjaar 2003), wordt een tijdelijk jongerencentrum in gebruik genomen (voorjaar 2003), wordt een goede voetbalplek voor jongeren aangelegd (voorjaar 2003) en wordt voor jongere kinderen extra speelgelegenheid in de Banne-Zuid aangelegd (voorjaar 2003).

2. Bewoners bepalen hun omgeving Het tweede thema, ‘bewoners bepalen hun omgeving’, is zowel bij beëindiging van het hele project van belang maar ook, of misschien wel meer, tijdens de voorbereiding en uitvoering. Er zijn plannen om één van de Mentrumgebouwen in het centrumgebied te gebruiken als een tijdelijk multifunctioneel centrum, om daarmee buurtgroepen als Samen Wonen En Samen Leven beter te faciliteren, om de buurtbeheren en andere bewonersgroepen een betere kantoor- en vergaderplaats te bieden, om grotere groepen te kunnen ontvangen. Het tijdelijk centrum kan vanaf najaar 2003 ook een werkplek voor het opbouwwerk, de

buurtconciërges en de wijkveiligheidspost leveren. Uitbreiding met sociaal culturele en educatieve activiteiten in het gebouw is in voorbereiding (bingo, cursussen, koffieochtenden, taallessen etc.) Ook de komst van een leestafel met internetmogelijkheden wordt overwogen. Zo kan in de tijdelijke situatie een gedeelte van het multifunctionele centrum gaan proefdraaien. Naast sport is sociaal-cultureel werk voor volwassenen en de mogelijkheid tot vergaderen de kern van het multifunctionele centrum. In het eindbeeld zal het multifunctioneel centrum de plek zijn waar buurttheater, sport, alle belangrijke bijeenkomsten, spreekuren, cursussen, en ontspanning plaats vinden. Het accent ligt hierbij op de volwassenen, uitgezonderd de functie die het gebouw vervult voor extra activiteiten van de twee nabijgelegen basisscholen.

3. Wonen en zorgen rond ouderen Een nieuw dienstencentrum in de Banne wordt al jarenlang bepleit door bewoners. Het beoogde resultaat is een betere dienstverlening aan bewoners door middel van samenwerking tussen de verschillende zorgaanbieders. Het dienstencentrum bundelt ondersteuning en adviezen (sociaal raadslieden, maatschappelijk werk) met activiteiten voor ouderen en praktische diensten (hulpmiddelen, eventueel medische diensten). Verzorgingscentrum Kadoelerbreek heeft intussen plannen die moeten leiden tot een (ver)nieuwd modern woon-zorgcentrum met als resultaat het verbeteren van het aanbod van woon-zorgvoorzieningen. In deze laatste plannen is vernieuwing van het huidige dienstencentrum van de Kadoelerbreek opgenomen. Voorgesteld wordt nu om de ontwikkeling van een nieuw dienstencentrum te koppelen aan de ontwikkelingen bij de Kadoelerbreek. Een separate ontwikkeling zou leiden tot twee dienstencentra vlak bij elkaar. Dat is onwenselijk en bij de Kadoelerbreek liggen veel mogelijkheden. Care Noord In Amsterdam-Noord is onlangs het zorgconsortium Care Noord opgericht. Dit consortium wordt

27

gevormd door de Weeren, Amstelrade en IJlanden. Drie stichtingen die zich bezighouden met de zorg aan ouderen en mensen met een lichamelijke of verstandelijke handicap. Care Noord is opgericht met als doel “om de zelfstandigheid te handhaven en te vergroten van ouderen en van mensen met een lichamelijke en/of verstandelijke handicap(…) Uitgangspunt daarbij is dat cliënten, onafhankelijk van hun zorgvraag, van een carebreed zorg- en dienstenaanbod gebruik kunnen maken.” (uit: Care Noord zorgvernieuwing in relatie tot stedelijke herstructurering, concept juni 2002). Om dit mogelijk te maken willen de leden van Care Noord intensief met elkaar samenwerken en deze samenwerking richten op integratie van zorg en dienstverlening. Het gaat dan over spreiding, bereikbaarheid en gedifferentieerd aanbod. De herstructurering van delen van Amsterdam-Noord biedt kansen om dit concept ook daadwerkelijk vorm te geven. Care Noord gaat een projectbureau inrichten, zodat ze dicht bij de ontwikkelingen in de herstructurering betrokken kan zijn en kansen kan benutten. 28

Het dienstencentrum in de Kadoelerbreek De herstructurering van de Banne en in het bijzonder de vernieuwbouw van de Kadoelerbreek bieden nu de mogelijkheid om bovenstaande op wijkniveau te realiseren door een aantal voorzieningen en diensten samen te brengen. Open, transparant, laagdrempelig en dicht bij huis. In het ontwerp voor de nieuwe Kadoelerbreek is voorzien in een kleine woonvorm voor mensen met een lichamelijke handicap alsook voor verstandelijk gehandicapten. Er is een principe uitspraak van de huisartsen van de Viermasterstraat dat zij in het dienstencentrum willen trekken en daarvoor worden ook vierkante meters gereserveerd. In het centrumgebied is ruimte gereserveerd voor een multifunctioneel centrum. Dit centrum wordt een accommodatie, waar netwerken en individuele bewoners terecht kunnen om te vergaderen, voor ontspanning, cursussen, cultuur en informatie. Een vergrote sportzaal zal een belangrijke functie vervullen voor de Dorus Rijkersschool. Daarnaast kunnen verenigingen en individuele

bewoners daar gebruik van maken en kan hij als theaterzaal gebruikt worden. De mogelijkheden hiervoor zullen onderzocht worden. Op deze wijze heeft het multifunctionele centrum een brede maatschappelijke en sociaal culturele functie en kan het dienstencentrum zich toeleggen op de zorg en daarnaast specifieke activiteiten aanbieden aan ouderen en gehandicapten. Geen concurrerende centra, maar centra die naast elkaar bestaan en elkaar aanvullen. De voorwaarden om te komen tot een open en transparant, goed geoutilleerd en goed toegankelijk dienstencentrum bij de Kadoelerbreek zijn ruimschoots aanwezig en de wil is ook aanwezig. De financiële consequenties voor de verschillende onderdelen zullen nog nader moeten worden uitgewerkt. De Weeren trekt het proces en is een sterke motor. Het stadsdeel heeft aangeven eraan te hechten dat er ook in de rest van de Banne voldoende voor ouderen geschikte woningen zullen blijven, dan wel komen. De partners Het bestuur van stadsdeel Noord heeft de kwaliteit van de zorg als een van haar actiepunten benoemd. Het stadsdeel wil samenwerkingsverbanden stimuleren die een bijdrage leveren aan de mogelijkheid om lang zelfstandig te blijven wonen, met een scheiding van wonen en zorg, waarbij de zorg zoveel mogelijk naar de cliënt toekomt in plaats van andersom. Speciale aandacht heeft de huisvesting van huisartsen, die zodanig moet zijn dat huisartsenzorg voor de lange termijn gewaarborgd blijft. Van belang voor het dienstencentrum is dat het open en toegankelijk is voor de buurtbewoners. Zo ook is het van belang dat de Kadoelerbreek (en het Eduard Douwes Dekkershuis) niet als exclusieve plaatsen worden aangewezen voor huisvesting van ouderen. Alle nieuwbouw moet erop gericht zijn ouderen de keus te geven tot zelfstandig wonen. Professionele bundeling van zorg is hiertoe faciliterend. DORAS, stichting voor maatschappelijke dienstverlening en ouderenwerk, heeft een eerste opgave gedaan van benodigde ruimte ten behoeve van al hun disciplines voor de Banne, met uitzondering van de schuldhulpverlening, voor het dienstencentrum en heeft aangegeven zeer te hechten

aan samenwerking tussen huisartsen en maatschappelijk werk. DORAS heeft aangegeven de diensten niet te willen versnipperen. Het dienstencentrum moet laagdrempelig, open en klantvriendelijk zijn.

maatschappelijke dienstverleningspakket aldaar aanwezig, met mogelijke spreekuren op andere plekken in de buurt. Naast deze diensten zullen ook enkele huisartsen zich daar gaan vestigen.

Huisartsen uit de Viermasterstraat hebben aangegeven graag naar de Kadoelerbreek te willen verhuizen als HOED (Huisartsen Onder Een Dak, groepspraktijk met mogelijkheid parttime te werken). Met De Weeren wordt verder onderhandeld over m² en prijs.

Bannedok: gezondheid en OKC Het tweede accent ligt bij het Bannedok op de Parlevinker. Daar is het gezondheidscentrum en houdt het OKC kantoor. De oude functie van consultatiebureau ligt hier en daarmee zal dit voor veel mensen een vertrouwd punt blijven. Samenwerking met het buurtcentrum voor jeugd en gezin in gebouw De Rietwijker wordt nu al voorbereid.

BovenIJ ziekenhuis en De Weeren hebben nog een discussie over de vraag waar en door wie het Zotel zal worden ontwikkeld. Het Zotel is een combinatie van hotelfaciliteit met ‘lichte’ medische zorg, zeer gewenst als tussenstap tussen thuis ziek zijn of uitzieken en ziekenhuisopname. Dit valt buiten de kaders van het dienstencentrum maar kan op termijn wel een belangrijke voorziening worden voor bewoners. Gezondheidscentrum Bannedok (Parlevinker) is tevreden met de plek en het gebouw en de samenwerking met anderen in de Banne. Het gezondheidscentrum heeft een zeer breed aanbod van onder meer verloskundigen, consultatiebureau, fysiotherapeuten, logopedisten, huisartsen, maatschappelijk werk tot een praktijkverpleegkundige. De ontwikkeling van een nieuw dienstencentrum in de Kadoelerbreek wordt enthousiast ontvangen en er zal zeker verder samengewerkt worden om van elkaars diensten gebruik te maken en het aanbod te optimaliseren. De positie van het maatschappelijk werk in het gezondheidscentrum moet nog nader worden bezien. Geografische neerslag Samenwerking tussen professionals en goede netwerken zijn leidend in de vernieuwing van het sociale programma in de Banne. Naast de vele activiteiten op vele locaties zijn er vier hoofdlocaties die een centrale rol zullen vervullen in de Banne. Kadoelerbreek: zorg en gezondheid Het huidige programma kent een eerste accent op de Kadoelerbreek voor wonen en zorg voor ouderen. Met de vestiging van DORAS is het gehele

Rietwijker: alles voor de jeugd Voor kinderen en hun ouders, tieners en jongeren biedt dit centrum aan: hulp, spel, ontspanning, bijsturing etc. Samenwerking is er met de twee basisscholen, met het OKC en het grotere netwerk dat de Veilige Vindplaatsen kent (Veilige Vindplaatsen, een stedelijk programma, behelst een gebouw met op gezette tijden activiteiten voor lastige jongeren onder relatief zware begeleiding). Het jongerencentrum zal na verbouwing los van de rest van het gebouw functioneren. De functie ‘theaterzaal’ vinden we terug in de grote zaal van het multifunctionele centrum. Multifunctioneel centrum: de spil van de buurt Het multifunctionele centrum neemt een deel van de activiteiten van De Rietwijker op zich maar voegt daar sport en leestafel aan toe. Ontspanning voor volwassenen, vergaderingen, eigen interculturele initiatieven als Samen Wonen en Leven, feesten, buurttheater, spreekuren, allerlei clubs en cursussen zullen hier plaats vinden. Het tijdelijke multifunctioneel centrum is de ‘warmloper’ van dit centrum.

29

Programma-onderdelen 1. Samenhangend beleid rond jeugd Project: Jonge jeugd centraal in de Banne (met fysieke component) Inhoud: De vier basisscholen in de Banne gaan een samenwerkingsverband aan op bestuurlijk niveau, directieniveau en operationeel niveau gericht op: 1 opzet en ontwikkeling schoolmaatschappelijk werk 2 ouderbetrokkenheid 3 bevorderen sociaal-emotionele ontwikkeling kinderen 4 ontwikkelen vroeg- en voorschoolse activiteiten.

30

De samenwerking sluit aan bij de vestiging van een Ouder Kind Centrum (OKC) in het Bannedok waar nu reeds het consultatiebureau van de Thuiszorg is gevestigd. De samenwerking richt zich niet zozeer op gebouwde voorzieningen maar op gezamenlijk gevoede activiteiten met kinderen en ouders. Benutting van nabije ruimten in de Rietwijker en het nieuw te bouwen multifunctionele centrum is wel nodig voor taallessen, ouderparticipatiebijeenkomsten en naschoolse activiteiten met kinderen. In de scholen is ruimte gewenst voor een peuterspeelzaal (tevens plaats voor voorschool) en schoolmaatschappelijk werk. Drie van de vier scholen hebben reeds een peuterspeelzaal. Met dit programma wordt inhoud gegeven aan het begrip “brede” school.

Betrokkenen: Besturen en directies van De Vier Windstreken (Protestants-Christelijk), Dorus Rijkers, Driemaster (beide openbaar) en Botteloef (Roomskatholiek), Thuiszorg, Bureau Jeugdzorg, Stichting Buurtwerk Noord (SBN), Regionaal Opleidingscentrum Amsterdam (ROCA). Fase: Bereidheid aanwezig bij scholen en structureel overleg is gestart. Start: Gestart Financiering: € 240.000 structureel activiteiten en personeel. Dekking ten dele stadsdeel. Stadsdeel heeft voor 2002 € 90.000 begroot voor organisatie en uitvoering brede scholen. Trekker: Stadsdeel

Project: Nieuwbouw Dorus Rijkersschool (met fysieke component) Inhoud: Bouw nieuwe school en starten met samenwerkingsprogramma betrokken partners en andere scholen. Betrokkenen: Schoolbestuur, SBN Fase: In voorbereiding Start mogelijk: 2008 Financiering: Stichtingskosten onderwijshuisvesting. Exploitatiekosten bovenop standaard: pm. Trekker: Openbaar schoolbestuur

Project: Nieuw jeugdcentrum (met fysieke component) Inhoud: Met de verhuizing van een deel van de activiteiten van de Rietwijker naar het nieuwe multifunctionele centrum, verandert het gebouw aan de Parlevinker in een buurtcentrum jeugd en gezin. Hier vinden activiteiten voor, met en door jongeren plaats in de leeftijd tussen 4 en 23 jaar. Onderzoek is gewenst naar de noodzaak van verbouwing zodat tieners/jongeren een deel van het gebouw kunnen benutten zonder interferentie met kinderwerk en activiteiten met ouders. Activiteiten met ouders van de nabijgelegen scholen kunnen hier ook plaats vinden en ook activiteiten met kinderen in het kader van de samenwerking tussen de scholen. Betrokkenen: SBN, basisscholen, OKC. Fase: Onderzoek Start mogelijk: 2008

Financiering: Verbouwingskosten p.m., dekking Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing (ISV) structurele kosten exploitatie: pm Trekker: Stadsdeel

Project: Kinderopvang (met fysieke component) Inhoud: Vergroten capaciteit kinderopvang met 12 groepen t.b.v. 125 “kindplaatsen”. Deze uitbreiding geschiedt in samenwerking tussen MKD Kabouterhuis, (32 geïndiceerde kindplaatsen leeftijd 2-8) het Pedologisch instituut (33 geïndiceerde basisschoolleerlingen leeftijd 4-12) en de SKN (60 reguliere kindplaatsen). Tijdelijk op het Koopvaardersplantsoen, definitief op de hoek Schepenlaan-Statenjachtstraat. De bundeling van opvang van verschillende soorten kinderen (met en zonder problematische start) zorgt ervoor dat kinderen elkaar op natuurlijke wijze treffen tijdens het buitenspelen. Dat is prettig voor de kinderen in de uitzonderingspositie, dat is buitengemeen vormend voor de kinderen die wij gewend zijn gewoon te noemen. Om inhoudelijke en beheertechnische redenen is de coalitie tussen Medisch Kinderdagverblijf het Kabouterhuis, PPI en SKN dus toe te juichen. Betrokkenen: Samenwerkende Kinderdagverblijven Noord, PPI, MKD, stadsdeel. Fase: In voorbereiding. Start mogelijk: Vanaf 2002 tijdelijk, vanaf 2008 definitief. Financiering: Exploitanten Trekker: Stadsdeel

2. Bewoners bepalen mede hun omgeving Project: Multifunctioneel centrum Banne-Zuid (met fysieke component) Inhoud: Gebouw, centraal gelegen, waar netwerken en individuele bewoners terecht kunnen voor vergaderruimte, ontspanning, cursussen, activiteiten, informatie, koffie, cultuur en zorg. Aanvullend op het dienstencentrum kan ook hier advies en raad aan bewoners worden verstrekt met spreekuren maatschappelijke dienstverlening.

Anders dan het klassieke buurthuis zal het gebouw flexibel zijn van bouw (verplaatsbare wanden) en flexibel van programmering. Hiermee kan goed worden ingespeeld op ontwikkelingen in buurt en samenleving, op veranderende wensen van bewoners naar type activiteiten en type organisatievormen. Het centrum richt zich primair op volwassenen. In de hal staat een leestafel met internetmogelijkheden. Evenwel zal het ook een rol vervullen voor de twee nabij gelegen basisscholen en de activiteiten die voortvloeien uit hun samenwerking. Een deel van de activiteiten van buurtcentrum De Rietwijker zal opgaan in dit centrum. Een sportzaal bij het multifunctionele centrum zal dienst doen als gymzaal voor de Dorus Rijkersschool maar daarnaast als sporthal voor buurtverenigingen en wellicht individuele sportliefhebbers. Betrokkenen: SBN, opbouwwerk, DORAS, stichting Sportcentra Nieuwe Stijl (via Dienst Welzijn Amsterdam) Fase: 2008 Financiering: Eenmalig stichtingskosten € 4 miljoen Structurele kosten exploitatie: € 500.000, voor ruim de helft reeds opgenomen in begroting stadsdeel met ingang van 2002. Trekker: Stadsdeel Project: Buurtbeheer (geen fysieke component) Inhoud: Rond leefbaarheid buurtbewoners bijeen roepen, activiteiten ontwikkelen, bewoners faciliteren. Jaarlijks wordt een buurtbeheerplan opgesteld. Onderdeel is kadervorming waarmee

31

bewoners worden ondersteund teneinde te kunnen deelnemen aan buurtbeheer en andere activiteiten. Deze activiteit is de komende jaren van extra belang omdat de openbare ruimte en daarmee de leefbaarheid onder druk zal komen te staan door de komende veranderingen. Betrokkenen: Corporaties, politie, SBN, opbouwwerk, stadsdeel, stadsdeelwerken. Fase: In uitvoering. Financiering: Structureel door stadsdeel. Extra in 2002-2003-2004 € 10.000 jaarlijks ter intensivering. Dekking SIV. Trekker: Stadsdeel en Opbouwwerk.

32

Project: Samen Wonen Samen Leven (met fysieke component) Inhoud: Bijeenkomsten waar bewoners van verschillende culturen samen activiteiten ontwikkelen: koken, themagroepen etc. Initiatief komt uit de buurt zelf. In een pand aan de Botterstraat vinden de meeste activiteiten plaats. Betrokkenen: Buurtbewoners, Opbouwwerk Fase: In uitvoering. Financiering: structureel € 15.000 per jaar, dekking stadsdeel. Trekker: Opbouwwerk Project: Banne bruist festival (geen fysieke component) Inhoud: Festival met informatie over alles wat nu voor de Banne bewoners van belang is en een forse dosis ontspanning. Dé jaarlijkse gelegenheid om bij te praten. Met de transformatie in zicht is een intensivering van dit festival en een zekere continuïteit voor de komende 5 jaar van groot belang. Betrokkenen: Buurtbewoners, opbouwwerk, andere instellingen. Fase: In uitvoering. Financiering: structureel € 15.000 per jaar, dekking SIV voor 2002, 2003 en 2004. Trekker: Organisatiecomité

3. Wonen en zorgen rond ouderen Project:

Vernieuwen Kadoelerbreek (met fysieke component) Inhoud: Bouw nieuw woonzorgcentrum dat

buurtgericht wordt opgezet voor circa 300 ouderen. Betrokkenen: De Weeren en Woningbedrijf Amsterdam. Fase: In voorbereiding. Start mogelijk: 2007 Financiering: financiering door initiatiefnemers en gemeente Amsterdam. Trekker: Stichting De Weeren. Project: Nieuw dienstencentrum (met fysieke component) Inhoud: Buurtgerichte bundeling van dienstaanbieders in de zorg. (DORAS voor ouderenondersteuning, spreekuren en maatschappelijke dienstverlening, Stichting Tot & Met voor hulp en faciliteiten, maaltijdenservice, leeszaal en internet voor ouderen, eventueel fitnessruimte voor ouderen en een theaterzaal voor ouderen, thuiszorg van de Weeren). Momenteel ontwikkelen Woningbedrijf Amsterdam en De Weeren plannen voor de vestiging van zo’n centrum bij de Kadoelerbreek, in principe voor ouderen uit geheel de Banne. Wanneer dit centrum open toegankelijk en buurtgericht is, kan het tevens als dienstencentrum voor de hele Banne functioneren. Met het combineren van doelgroepen voor zorg en advies (in de praktijk vooral volwassenen en ouderen) bevordert een dergelijk centrum een open verhouding tussen woonvoorzieningen voor ouderen en de hele buurt. Enkele huisartsen zullen zich hier ook vestigen. Voor DORAS betekent deze ontwikkeling dat hier het centrale punt wordt gevestigd waar vanuit diensten (bv spreekuren) geleverd kunnen worden aan Bannedok en het multifunctioneel centrum. Betrokkenen: DORAS, Stichting De Weeren, Woningbedrijf, Tot & Met, SBN. Fase: In voorbereiding. Start mogelijk: 2008. Financiering: Stichtingskosten p.m., dekking nader verdelen over initiatiefnemers en gemeente. exploitatiekosten: p.m. Trekker: Stichting De Weeren en Woningbedrijf Amsterdam.

Veiligheid Veiligheid is een breed begrip dat betrekking heeft op feitelijke onveiligheid, meetbaar in aangiften en ongelukken, maar ook op ervaren onveiligheid, zich uitend in gevoelens van angst en ergernis over gedrag en verloedering. Veiligheid raakt aan beheer, aan maatregelen in de openbare ruimte, veiligheid raakt aan leefbaarheid, aan sociale contacten en je ‘thuis’ voelen in de buurt. Op deze verschillende terreinen doet de veiligheidsparagraaf van het Plan van Aanpak De Banne aanbevelingen. Reeds in 1999 is voor De Banne een wijkveiligheidsplan opgesteld door een werkgroep waarin stadsdeel, corporaties, welzijnsinstellingen en politie zitting hadden. Dit wijkveiligheidsplan bevatte een analyse van de veiligheidssituatie in de Banne en stelde een aantal activiteiten voor. De veiligheidsanalyse gaf aan dat de meetbare veiligheid in de wijk boven het gemiddelde ligt (minder roof en inbraak dan gemiddeld in Amsterdam). Echter, zo concludeerde de werkgroep, overlast van de jeugd vraagt wel om extra aandacht en ook de verloedering van de wijk ligt op de loer. Op basis van het wijkveiligheidsplan zijn een aantal concrete activiteiten uitgevoerd waaronder: • verbeteringen van de fysieke leefbaarheid (extra verlichting, aanpak sociaal onveilige plekken), • verbeteren van de sociale leefbaarheid (inzet politie op scholen, projecten rond jeugd en veiligheid), • inbraakpreventie (betere beveiliging woningen door corporaties met steun van politie), • meer toezicht (wijkveiligheidspost), • vergroten weerbaarheid ouderen en vrouwen (advies en training voor deze groepen in het buurthuis), • overlast bestrijden (meldpunt voor extreme overlast). Alhoewel anders was besloten, zijn de uitvoering en het effect van deze maatregelen sinds 1999 niet geëvalueerd. Omdat veiligheid, zowel feitelijk als gevoelsmatig, een belangrijke bijdrage levert aan de leefbaarheid en de kwaliteit van de wijk, wil het Plan van Aanpak overgaan tot evaluatie

en zonodig bijstelling van beleid. Aan de hand van cijfers van de politie én de leefbaarheidmonitor van bureau O+S, zal eind 2003 gestart kunnen worden met effectmetingen vanaf 1999. Omdat deze beide informatiebronnen aansluiten bij de informatie die voor het wijkveiligheidsplan van 1999 gebruikt is, verdient het geen aanbeveling aparte onderzoeken te laten verrichten. Met geringe financiële middelen (te dekken uit de tweede tranche SIV-middelen - rijksregeling Sociale Integratie en Veiligheid) kan aldus een betrouwbare meting van de veiligheid in de Banne plaats vinden. Naast deze actualisatie van het plan uit 1999, zijn aanvullende maatregelen gewenst op het thema veiligheid. Dit betreft dan enerzijds flankerende maatregelen rond de fysieke ingrepen in de buurt en anderzijds versterking van de sociale cohesie. Flankerende maatregelen Zo snel er wordt ingegrepen in het wegennet, het groen, de woningen (sloop/nieuwbouw) ontstaat een verwarrende situatie. Woningen komen leeg te staan wat potentieel gevaar op kan roepen, op straat ontstaan onoverzichtelijke en gevaarlijke situaties, bouwverkeer, materiaal, rommel, het zijn allemaal elementen die voor bewoners ongemak met zich meebrengen en een rommelige sfeer van verloedering teweeg kunnen brengen. Het beheerprogramma geeft hier reeds aandacht aan, maar ook om reden van veiligheid is extra toezicht wenselijk en moet leegstand geminimaliseerd worden. In het buurtbeheeroverleg zal gewerkt worden aan preventieve maatregelen van corporaties, stadsdeel en politie op dit terrein. Sociale cohesie De veranderingen in de wijk (vooral de ‘verbouwing’ van de structuur van woningblokken, groen en straten) zijn onderwerp van gesprek met bewoners. Extra middelen zijn reeds uitgetrokken om zoveel mogelijk mensen bij deze veranderingen te kunnen betrekken. In ieder geval moet iedereen goed geïnformeerd zijn over de veranderingen en de gelegenheid hebben hier met elkaar over te kunnen spreken. Voor de ervaren veiligheid in de wijk is sociale samenhang van groot belang. Het zijn juist gebrek aan kennis over de gebeurtenis-

33

sen en het gevoel er alleen voor te staan, waar mensen angstig van worden. Buurtbeheer, werkgroepen, bewonerscommissies enzovoorts, het zijn allemaal podia waarop mensen elkaar kunnen aanspreken over de wijk. Het Plan van Aanpak voorziet in extra inspanningen met het opbouwwerk om zoveel mogelijk mensen te stimuleren om met elkaar te spreken over de ontwikkelingen in de wijk.

34