Fioretticollege
Werkboek natuur- en scheikunde 2 havo/vwo
Hoofdstuk 2: Licht en kleur 1. Doe op de site van het boek de Kleurenblindheidtest deel 1. Blijkt uit de test dat je kleurenblind bent? ja/nee Wist je dat al van jezelf? ja/nee 2. Doe op de site van het boek de opdracht Oog. Vul de namen van de onderdelen op de goede plek in.
3. Doe op de site van het boek de Kleurenblindheidtest deel 2. Beantwoord daarna de volgende vragen: a. Bij welke beroepen is het lastig of zelfs ongewenst dat iemand kleurenblind is? ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ b.
Bedenk twee andere beroepen die je niet goed kunt uitoefenen als je kleurenblind bent.
______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 31
Fioretticollege
Werkboek natuur- en scheikunde 2 havo/vwo
Experiment 2.1: Heeft elke lichtbron dezelfde eigenschappen? Vraag:
Welke kleursamenstellingen hebben lichtbronnen?
Uitvoering In het lokaal staan verschillende lichtbronnen. Het licht van deze bronnen bekijk je door een spectroscoop of een tralie. Bij een tralie moet je een beetje schuin opzij kijken om de verschillende kleuren te kunnen zien. Noteer de kleuren in onderstaande tabel:
bron
rood
oranje
geel
groen
blauw
violet
Welke basiskleuren gebruikt een kleurentelevisie? _______________________________________________________________________
32
Fioretticollege
Werkboek natuur- en scheikunde 2 havo/vwo
Experiment 2.2: Wanneer zie je licht en wanneer zie je voorwerpen? vraag
Wanneer zie je licht en wanneer zie je voorwerpen?
1
Op de demonstratietafel staan verschillende voorwerpen. Het licht gaat uit. Welke voorwerpen zie je in het donker? ______________________________________
2
Welke voorwerpen zie je wanneer je een kaars aansteekt? ______________________ ______________________________________________________________________ _
3
We gebruiken een lichtbron met een smalle lichtbundel. Kun je de lichtbundel zelf zien?
___________________________________________
We schijnen de lichtbundel eerst op een zwart vlak en daarna op een wit vlak. Let op de voorwerpen die buiten de lichtbundel staan. Welk verschil neem je waar tussen beide situaties? ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 4
Op de muur zijn een aantal voorwerpen geplakt. We beschijnen ze met de smalle lichtbundel. Beschrijf wat je waarneemt bij: de spiegel:
____________________________________________________________
de reflector: ____________________________________________________________ de beslagen spiegel: _____________________________________________________ het rode blad: ___________________________________________________________ 5
Nu doen we het witte licht uit en we zetten de laser aan. Kun je de lichtbundel van de laser zien? ______________________________________ Hoe kun je de lichtbundel van de laser zichtbaar maken?
______________________
_______________________________________________________________________ Hoe loopt de lichtbundel van de laser? ______________________________________ Wat voor vorm heeft de lichtbundel van een zaklantaarn? 6
______________________
Conclusie: je kunt een voorwerp alleen zien, als ________________________________ ______________________________________________________________________ Lichtstralen vormen een bundel. In die bundel lopen de lichtstralen ________________ ______________________________________________________________________
33
Fioretticollege
Werkboek natuur- en scheikunde 2 havo/vwo
Huiswerkopdrachten § 2.2 Lichtbronnen 4. Beantwoord de volgende vragen. a. Wat is een natuurlijke lichtbron? _________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ b. Wat is een kunstmatige lichtbron? ________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 5. Langs de kust staan vuurtorens. a. Waar komt de naam vuurtoren vandaan? ___________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ b. Vuurtorens staan er niet om de kust te verlichten. Waarom wel? ______________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 6. Beantwoord de volgende vragen. a. Wanneer zie je een lichtbron? ____________________________________________ ______________________________________________________________________ b. Wanneer zie je een voorwerp? ____________________________________________ ______________________________________________________________________ c.
Is elk voorwerp dat je ziet een lichtbron? ___________________________________
d. Waarom is de Maan geen lichtbron? ________________________________________ ______________________________________________________________________ 7. Beantwoord de volgende vragen. a. Welke stof zit er tussen de zon en de aarde? ________________________________ b. Kun je de zon zien vanaf de aarde? ________________________________________ c.
Welke eigenschap van licht volgt uit de antwoorden op vragen a en b? __________ ______________________________________________________________________
34
Fioretticollege
Werkboek natuur- en scheikunde 2 havo/vwo
8. Het licht van de zon kan delen van de aarde niet altijd bereiken. Teken hieronder welk deel van de aarde de zon niet kan zien.
9. Soms staat de maan tussen de zon en de aarde. Teken hieronder waar de maan schaduw op de aarde veroorzaakt.
10. Wat voor soort lichtbundel komt er uit een gloeilamp: een convergente, divergente of evenwijdige? _______________________________________________ 11. Sommige zaklantaarns geven een convergente lichtbundel. a. Teken een convergente lichtbundel.
b. Leg uit dat een convergente lichtbundel weer divergent wordt. _______________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________
12. Naast een brandende kaars staat een scherm met een gat. Wat voor soort lichtbundel komt er door het gat: evenwijdig, convergent of divergent? ______________________________________________________
35
Fioretticollege
Werkboek natuur- en scheikunde 2 havo/vwo
13. Beantwoord de volgende vragen. a. Wat voor soort lichtbundel zendt de zon uit: een convergente, divergente of evenwijdige? ___________________________________________________________ Als het bewolkt is en een eind verder zit een gat in wolken, dan zie je vaak een evenwijdige lichtbundel van de zon komen. Maar soms zie je ook een heel divergente bundel van de zon komen. b. Leg uit hoe dat kan. Geef in je uitleg aan, dat het belangrijk is waar jij staat ten opzichte van de zon. ____________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 14. Doe op de site van het boek de opdracht Zien in het donker. 15. Herman is een bonsailiefhebber. Hij heeft drie bonsaiboompjes in zijn tuin staan. In zijn kamer staan ‘s avonds twee kaarsen te branden. Die schijnen door het raam licht in de tuin. Zie het bovenaanzicht hieronder. Kan Herman alle bonsaiboompjes zien vanuit zijn kamer?
36
Fioretticollege
Werkboek natuur- en scheikunde 2 havo/vwo
16. Anton, Brenda, Charlotte en Dave spelen verstoppertje. Dave heeft zich achter één van de auto’s verstopt. Anton, Brenda en Charlotte zijn op zoek naar Dave maar geen van hen kan Dave zien. Geef aan, waar Dave kan zitten.
17. Doe op de site van het boek de opdracht Wat kun je zien. 18. In het Nederlands kennen we de uitdrukking: een blik op iets werpen. a. Wat betekent deze uitdrukking? ___________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ b. Kan je een blik op iets werpen? ___________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________
37
Fioretticollege
Werkboek natuur- en scheikunde 2 havo/vwo
Experiment 2.3 en 2.4: Kleuren maken en kleuren zien vraag
Wanneer zien wij gekleurd licht?
1
Voor in de klas staat een bord met drie lampen. Deze lampen geven gekleurd licht. Eerst doen we alleen de rode lamp aan. We laten de lamp op verschillende gekleurde voorwerpen vallen. Schrijf in de tabel op wat voor opmerkelijks je ziet aan die voorwerpen. Voorwerp
Wat valt mij op
Probeer eens een natuurwet voor kleuren te bedenken. Maak eerst de volgende zinnen af: Als rood licht op een rood voorwerp valt, dan Als rood licht op een groen voorwerp valt, dan Als rood licht op een blauw voorwerp valt, dan Als rood licht op een wit voorwerp valt, dan Conclusie:
2
Om je conclusie te testen laten we nu de blauwe lamp op enkele voorwerpen schijnen. Vul eerst de tabel zoveel mogelijk in: Voorwerp
Ik verwacht te zien dat …
dit klopt wel/niet wel/niet wel/niet wel/niet
Verbeter hier je conclusie van proef 1 als dat nodig is:
38
Fioretticollege 3
Werkboek natuur- en scheikunde 2 havo/vwo
Nu laten we de drie lampen tegelijk branden. En we laten ze via een spiegel op een scherm op het bord schijnen. Teken hieronder wat je op het scherm ziet:
Vul de kleuren in de goede vakjes in. Vul in:
rood en groen licht samen wordt
____________________________
rood en blauw licht samen wordt
____________________________
blauw en groen licht samen wordt
____________________________
Waarom ziet een groen voorwerp in rood licht er zwart uit in plaats van geel?
39
Fioretticollege
Werkboek natuur- en scheikunde 2 havo/vwo
Huiswerkopdrachten § 2.3 Kleuren 19. Doe op de site van het boek de opdracht Ezelsbruggetjes om de kleuren van de regenboog in de goede volgorde te onthouden. 20. Uit welke kleuren bestaat een regenboog? __________________________________ ______________________________________________________________________ 21. Beantwoord de volgende vragen. a. Wat betekent absorberen? _______________________________________________ ______________________________________________________________________ b.
Wat betekent reflecteren? _______________________________________________ ______________________________________________________________________
c.
Wat is spiegelende terugkaatsing? _________________________________________ ______________________________________________________________________
d.
Wat is diffuse terugkaatsing? _____________________________________________ ______________________________________________________________________
22. Op vakantie in de bergen zie je dat van ver dat in een berg een grot zit. Wat zie je dan precies en hoe kun je concluderen dat er een grot in de berg zit? ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 23. Wanneer je iemand recht in de ogen kijkt, dan is de pupil altijd zwart. Leg uit hoe dat komt. ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 24. Op een groen grasveld valt wit licht. a. Welke kleuren zitten er in wit licht? _______________________________________ ______________________________________________________________________ b.
Welke kleur(en) kaatst het gras naar je oog? ________________________________ ______________________________________________________________________
c.
Welke kleuren worden door het gras geabsorbeerd? __________________________ ______________________________________________________________________ 40
Fioretticollege
Werkboek natuur- en scheikunde 2 havo/vwo
25. Voor sommige foto’s gebruiken fotografen een geel filter. a. Wat doet een geel filter met wit licht? _____________________________________ ______________________________________________________________________ b. Wat doet een geel filter met geel licht? ____________________________________ ______________________________________________________________________ c.
Hoe ziet een rode trui eruit als je die door een geel filter bekijkt? _____________ ______________________________________________________________________
26. Marlinde heeft een groen schrift. Daarop zit een wit etiket. Op het etiket heeft Marlinde met blauwe inkt haar naam geschreven. a. Welke kleuren ziet Marlinde als ze haar schrift in wit licht bekijkt? _____________ ______________________________________________________________________ b. Hoe ziet het schrift van Marlinde eruit, als ze het onder een oranje straatlantaarn bekijkt? _______________________________________________________________ ______________________________________________________________________ c.
Hoe ziet het schrift van Marlinde eruit in blauw licht? ________________________ ______________________________________________________________________
27. Doe op de site van het boek de applet Kleuren maken. Welke kleuren kun je allemaal maken? _____________________________________ ______________________________________________________________________ 28. Beantwoord de volgende vragen. a. Hoe maken ze op de televisie de letters van de ondertiteling wit? ______________ ______________________________________________________________________ b. Hoe maken ze op de televisie een zwart blokje? _____________________________ ______________________________________________________________________ c.
Hoe maken ze op de televisie een geel blokje? ______________________________ ______________________________________________________________________
d. Hoe maken ze op de televisie een groen blokje? _____________________________ ______________________________________________________________________ 29. In een boek voor Engels staan aan de ene kant de Engelse woorden in zwarte inkt. Daarnaast staan de Nederlandse betekenissen in rode inkt. Bij dit boek krijg je een rood filter om de woorden te leren. Leg uit hoe deze leermethode werkt. ______________________________________________________________________ ________________________________________________________________ 41
Fioretticollege
Werkboek natuur- en scheikunde 2 havo/vwo
Experiment 2.5: Schaduw vraag
Wat is schaduw? Nodig: kaars of waxinelichtje, scherm, enkele voorwerpen en geodriehoek
1
Een lichtbron staat voor een scherm. Tussen de lichtbron en het scherm staat een rond voorwerp. Schets in het kader hiernaast de schaduw van het voorwerp. Waarschijnlijk heb je in opdracht 1 een cirkel getekend met scherpe randen. In dit practicum ga je onderzoeken hoe echte schaduwen eruit zien en waarom dat zo is.
2
Steek de kaars aan. Meet de hoogte en breedte van de vlam, wanneer de kaars goed brandt. hoogte = _________ breedte = _____________ Laat de kaars in de proeven steeds op
16 cm van het scherm staan.
3
Neem het lange cilindertje. Houd het cilindertje vlak voor het scherm. Schets in het kader hiernaast zo precies mogelijk de schaduw
4
Houd nu het cilindertje ongeveer halverwege kaarsvlam en scherm. Schets weer zo precies mogelijk de schaduw. Let nu ook op donkerheidsverschillen van de schaduw. Is de schaduw nu even groot als in proef 3? Ja/Nee, ________________________________________________
5
De schaduw van proef 3 heet de kernschaduw. De schaduw van proef 4 bestaat uit een kernschaduw en een halfschaduw langs de rand. Bekijk nog eens de halfschaduw van proef 4: is die overal even donker? Ja, Nee, ________________________________________________
6
Beweeg het cilindertje een beetje verder van het scherm weg en let op wat er ondertussen met de halfschaduw gebeurt. Wat zie je? 42
Fioretticollege
Werkboek natuur- en scheikunde 2 havo/vwo
_______________________________________________________________________ 7
Houd nu het cilindertje horizontaal halverwege kaarsvlam en scherm. Schets net als proef 4 de schaduw. Wat is er anders aan de schaduw vergeleken met proef 4?
8
Geven andere voorwerpen ook schaduw? Onderzoek de andere voorwerpen op schaduwvorming. Teken steeds de schaduw, als het voorwerp halverwege kaars en scherm staat.
_____ 9
_____
_____
_____
Houd nog eens het bolletje halverwege kaars en scherm. Teken hiernaast precies de schaduw. Meet ook de lengte van de halfschaduw onder of boven: ___________ Meet ook de lengte van de halfschaduw links of rechts: ____________
10
Noem drie dingen die van invloed zijn op de lengte van de halfschaduw: 1 2 3
11
Beweeg het bolletje tussen kaars en scherm. Is het mogelijk om de kernschaduw te laten verdwijnen? Ja/Nee, Op welke afstand tussen kaars en scherm gebeurt dit? Teken hieronder de situatie op ware grootte: dus teken de vlam op ware grootte, het bolletje ook en de afstanden kaars-scherm en kaars-bol ook. Probeer hiermee te snappen waarom de kernschaduw is verdwenen.
43
Fioretticollege
Werkboek natuur- en scheikunde 2 havo/vwo
Huiswerkopdrachten bij § 2.4 Schaduw 30. Doe op de site van het boek de applet Zon en maan in het duister. Waarom is er niet elke maand een zonsverduistering of maansverduistering? ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ 31. Doe op de site van het boek de applet Beweging van de aarde en maan. Schrijf de vier schijngestalten van de maan op. _____________________________ ______________________________________________________________________ 32.
Geef in de figuur hiernaast aan, waar op het scherm schaduw is. Geef kernschaduw aan met K en halfschaduw met H.
33.
Een rood en een groen lampje staan voor een voorwerp. Geef in de figuur hiernaast aan, welke kleuren waar op het scherm te zien zijn.
34.
Geef in de figuur hieronder aan waar op de aarde schaduw is. Geef kernschaduw aan met K en halfschaduw met H.
44
Fioretticollege 35.
Werkboek natuur- en scheikunde 2 havo/vwo
Zie je in de figuur van de vorige opgave op aarde een zonsverduistering of een maansverduistering? __________________________________________________
36.
Teken de stand van zon, aarde en maan, wanneer men op aarde een maansverduistering ziet.
37. Doe op de site van het boek de applet Gekleurde schaduwen. Gelden voor de mengkleuren van de schaduwen de regels voor het mengen van licht of voor het mengen van verf? _______________________________________ 38.
Je staat in een verduisterd lokaal. Er brandt één lamp. Je staat bij een scherm. Welke uits prak en klop pen ?
45
Fioretticollege
Werkboek natuur- en scheikunde 2 havo/vwo
a. b. c. d.
Mijn schaduw is het grootst als ik dicht bij het scherm sta: ja / nee Als ik dicht bij de lamp sta, dan wordt mijn schaduw scherper: ja / nee Het maakt niet uit waar ik sta. Mijn schaduw is steeds even groot: ja / nee Als ik dichter bij de lamp ga staan, dan wordt mijn schaduw groter: ja / nee
39.
Je kunt op de site van het boek de Deeltoets (1) maken.
46
Fioretticollege
Werkboek natuur- en scheikunde 2 havo/vwo
Experiment 2.6: Weerkaatsing in een spiegel vraag
Hoe kaatst een lichtstraal tegen een spiegel? Op dit blad staat een lijn. Op deze lijn zet je straks de rechte spiegel. Eerst teken je vijf lichtstralen naar de spiegel toe. Gebruik verschillende kleuren. Zet dan de spiegel op de lijn. Laat de lichtstraal van het lichtkastje langs de vijf lijnen naar de spiegel lopen. Kijk hoe de lichtstraal wordt teruggekaatst en teken zo precies mogelijk hoe die lichtstraal loopt.
Spiegel Conclusie: als een lichtstraal op een spiegel valt, dan ___________________________ ______________________________________________________________________
47
Fioretticollege
Werkboek natuur- en scheikunde 2 havo/vwo
Experiment 2.7: Spiegeling vraag
Hoe kun je een spiegelbeeld construeren?
1
Neem een A4-blad en teken op het midden een lijn. Op deze lijn komt de spiegel te staan. Zie figuur 1.
2
Zet ergens voor de spiegel een stip. Geef de plaats duidelijk aan met L. Zie figuur 2.
3
Teken vijf lichtstralen (pijlen) vanuit L naar de spiegel. Zie figuur 2.
4
Kijk nu in de spiegel zodat je ziet het spiegelbeeld van L in de spiegel. Maar L Figuur 2 je ziet ook de spiegelbeelden van de lichtstralen in de spiegel. Kies nu één van de lichtstralen uit. Zet een speld in L en een speld op de lichtstraal als hulpmiddel. Kijk goed in de spiegel en verleng het spiegelbeeld vóór de spiegel (aan de kant van de spelden dus) Doe dit ook voor de andere lichtstralen.
5
Snap je dat je de teruggekaatste stralen hebt getekend?
Figuur 1
i
6
t
Haal nu de spiegel weg. Kies eerst één lichtstraal uit. Teken op de plaats waar de lichtstraal op de spiegel komt een loodlijn op de spiegel: dit heet de normaal. Meet de hoek tussen de lichtstraal en de normaal: i . Meet ook de hoek tussen de teruggekaatste lichtstraal en de normaal: t . Vul deze hoeken in de tabel in. Doe dit ook voor de overige vier lichtstralen. Conclusie: _________________________________________
7
Nu ga je construeren (=precies tekenen) waar je het spiegelbeeld van de stip zag achter de spiegel. Dat doe je door de teruggekaatste lichtstralen achter de spiegel te verlengen. Zie figuur 3.
8
Als het goed is kun je achter de spiegel de plaats van het spiegelbeeld van L duidelijk zien. Geef dit aan met B.
9
Teken de verbindingslijn tussen L en B. Staat deze lijn loodrecht op de spiegel? ___________________________ Meet afstanden L-spiegel = ______ cm en B-spiegel = ______ cm.
48
L Figuur 3
Fioretticollege
Werkboek natuur- en scheikunde 2 havo/vwo
Experiment 2.8: Tekenpracticum schaduw en spiegeling 1
Teken de schaduw van het zwarte voorwerp op het scherm. Denk ook aan de halfschaduw.
lichtbron
2
Teken de schaduw van de Maan op Aarde.
scherm
Maan
Zon
3
Aarde
L is een lichtbron. Teken de lichtstralen na weerkaatsing op de spiegel. L
Spiegel
4
Teken de lichtbundel uit de lamp, die door de spiegel wordt weerkaatst. Lamp
5
Meet i . i = _________ Teken de weerkaatste lichtstraal. Spiegel
Muur
49 Spiegel
Fioretticollege
Werkboek natuur- en scheikunde 2 havo/vwo
6
Teken de lichtstraal die van de lamp via de spiegel in het oog komt.
7
Kan Jan de lamp via de spiegel zien? Ja / Nee Laat zien door een constructie.
8
Teken de lichtstralen die via de twee spiegels worden weerkaatst.
9
Welke bomen kan Mike via het spiegelende wateroppervlak zien? Omcirkel de letters.
50
Fioretticollege
Werkboek natuur- en scheikunde 2 havo/vwo
10
Construeer het spiegelbeeld van L in de kerstbal.
11
Construeer het spiegelbeeld van L in de lepel.
51
Fioretticollege
Werkboek natuur- en scheikunde 2 havo/vwo
Huiswerkopdrachten bij § 2.5 Spiegels 40. Bepaal in onderstaande figuur door een constructie welke lampen Alex kan zien in de spiegel
41. Britney ziet drie spiegelbeelden van haar Award in de spiegels. Construeer drie manieren waarop de lichtstralen van de Award naar Britneys oog lopen.
52
Fioretticollege
Werkboek natuur- en scheikunde 2 havo/vwo
Huiswerkopdrachten bij § 2.6 Onzichtbare straling 42. a.
Beantwoord de volgende vragen. Wat voor soort straling gebruikt de afstandsbediening van de televisie? ____________________________________________________________________
b.
Werkt de afstandsbediening, als je je hand ervoor houdt? ja / nee
c.
Wat gebeurt er dan met de straling? _____________________________________ ____________________________________________________________________
43. a.
Beantwoord de volgende vragen. Wat voor soort straling gebruikt een mobiele telefoon? _____________________ ____________________________________________________________________
b.
Werkt je mobieltje, als je je hand om de antenne houdt? ja / nee
c.
Wat gebeurt er dan met de straling? _____________________________________ ____________________________________________________________________
44. a.
Er zijn veel mensen die niet in de buurt van een GSM-mast willen wonen. Waarom willen die mensen dat niet? _____________________________________ ____________________________________________________________________
b.
Zoek op de site van het boek het artikel Gevaar van GSM. Welk gevaar van mobiele telefoons wordt hier beschreven? _________________ ____________________________________________________________________
45. a.
Met sommige kijkers kun je in het donker mensen of dieren opsporen. Welke straling gebruiken deze kijkers? ___________________________________
b.
Kun je met deze kijkers ook planten zien in het donker? ____________________ ____________________________________________________________________
c.
In Nijmegen heeft men in 2008 met zo’n kijker luchtfoto’s gemaakt van de stad. Wat denk je dat je op zulke foto’s kunt zien? ________________________ ____________________________________________________________________
46. a.
In het theorieboek staat op bladzijde 42 figuur 2.36. Daar zie je een infraroodfoto van een raam in een huis. De onderkanten van de raamkozijnen zijn gemaakt van aluminium. Leg uit waarom deze onderkanten op de foto zwart zijn. ___________________ ____________________________________________________________________ In één van de kamers staat een tropisch aquarium.
b.
Hoe kun je op de foto zien, in welke kamer dat aquarium staat? _____________ 53
Fioretticollege
Werkboek natuur- en scheikunde 2 havo/vwo
____________________________________________________________________ Er zitten ook warmtelekken in de muur. c.
Hoe kun je dat op de foto zien? _________________________________________ ____________________________________________________________________ Iemand die in huis zit, klaagt over koude plekken.
d.
Welke plaatsen in de muur zullen dat zijn? _______________________________ ____________________________________________________________________
47.
UV-lampen kom je op de gekste plaatsen tegen. Noem drie toepassingen van UVlampen. _______________________________________________________________ ______________________________________________________________________
48. a.
Ook in zonlicht komt UV-straling voor. Als je ‘s winters op een serre in de zon zit, dan wordt je wel warm, maar niet bruin. Welke soort straling zorgt ervoor dat je warm wordt van de zon? ____________________________________________________________________
b.
Welke soort straling zorgt ervoor dat je bruin wordt van de zon? ____________________________________________________________________
c.
Wat doet glas met de drie soorten straling van de zon? ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________
49.
Bekijk op de site van het boek de applet Röntgenstraling. Schrijf duidelijk op waarom je met röntgenstraling een bot in een been kunt zien. ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________
50.
Welke soort straling hebben de volgende apparaten nodig om te kunnen werken? Kies uit: radiogolven, microgolven, infrarood, licht, ultraviolet, röntgenstraling,
gammastraling. a.
televisie _________________________________
b.
bewegingsmelder _________________________________
c.
fotoapparaat bij de tandarts _________________________________ 54
Fioretticollege d.
Werkboek natuur- en scheikunde 2 havo/vwo
controleapparaat voor geld _________________________________
e.
warmtecamera _________________________________
f.
magnetron _________________________________
g.
bestralingsapparaat in een ziekenhuis _________________________________
h.
fototoestel _________________________________
51. a.
Beantwoord de volgende vragen. Wat voor soort straling is black light in een discotheek? ____________________________________________________________________
b.
Kun je die soort straling zien? __________________________________________
c.
Hoe kunnen sommige kleren oplichten in black light? ______________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________
52.
Hoe ziet men in een winkel met behulp van een controleapparaat of geld echt is of niet? _______________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________
53.
Een afstandsbediening voor een televisie werkt met infraroodstraling. Bedenk een proef om na te gaan of voor infraroodstraling dezelfde spiegelwetten gelden als voor zichtbaar licht. _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________
54.
Je kunt op de site van het boek de Deeltoets (2) maken.
55
Fioretticollege
Werkboek natuur- en scheikunde 2 havo/vwo
55. Extra: In ruimteonderzoek wil men zoveel mogelijk eigenschappen van verre hemellichamen te weten komen. Daarom bekijkt men planeten niet alleen met zichtbaar licht maar ook met andere soorten straling. Hieronder staat een kleurplaat van een opname van de planeet Mars met infraroodstraling. De opname is gemaakt met een satelliet die om de planeet heen vloog en de achterkant van de planeet filmde in infraroodstraling. De zon staat op het punt om op te komen vanachter de planeet. Infrarood kunnen we niet zien. Het heeft dan ook geen kleuren. Die worden later kunstmatig aangebracht. Men kiest voor de temperaturen de kleuren in de volgorde van de regenboog: voor het koudste blauw en voor het warmste rood.
Kleur de foto van Mars met: 17=donkerblauw, 9=groen, 5= geel, 3=oranje, 2=rood. a. Aan welke kant zal de zon straks opkomen? _________________________________ Mars is niet vlak: er komen bergen en valleien voor. Maar er zijn ook uitgedoofde vulkanen met diepe kraters. b. Kun je op de foto van Mars de vulkaan Ascraeus Mons aanwijzen? _______________
56