Hoofdstuk 17. Waterplan

Stadsenquête Leiden 2008

Hoofdstuk 17. Waterplan Samenvatting

Dit hoofdstuk behandelt water als bron van overlast, als schaarstegoed en als leefkwaliteit. Drie op de tien Leidenaren heeft in of rond het huis wel eens te maken met wateroverlast. Mensen met een koopwoning, met een woning op de begane grond en inwoners uit Binnenstad Zuid hebben hier vaker last van. Zij hebben dit globaal even vaak in de eigen woning, als in hun tuin/balkon of net buiten hun eigen terrein, meestal door binnenstromend regenwater en lekkages binnenhuis. Buiten de woning gaat het met name om water dat moeilijk weg kan bij hevige regenval. Een kwart van de Leidenaren geeft aan maatregelen genomen te hebben om wateroverlast te voorkomen. Zij hebben bijvoorbeeld hun tuin verhoogd, dakgoten verbeterd, de verhuurder laten komen of putjes schoongemaakt. Van alle Leidenaren geeft 13% aan net buiten het eigen terrein wateroverlast te ondervinden. Van hen vindt de helft de overlast zo dringend dat de gemeente hier maatregelen zou moeten nemen, echter van hen heeft slechts de helft hierover contact opgenomen met de gemeente. Milieubewust met water Van alle Leidenaren geeft negen op de tien aan in meer of mindere mate bewust te proberen het water niet te vervuilen. Zij spoelen geen verfresten of chemische middelen door het riool, gebruiken zoveel mogelijk milieuvriendelijke producten gebruiken, gebruiken geen chemische ontstopper en zijn zuinig met water. Beoordeling Leidse wateren Leiden kent diverse grachten, sloten, vijvers en andere wateren. Als gevraagd wordt naar de mooiste waterplekken in Leiden dan worden de singels en grachten veruit het meest genoemd en meer specifiek het Rapenburg en de Witte Singel. Het meest lelijk worden de sloten en vijvers in de wijken en parken gevonden. Van alle Leidenaren beoordeelt bijna acht op de tien de kwaliteit van de Leidse wateren als (zeer) goed en ruim twee op de tien is hier ontevreden over. De mensen die ontevreden zijn over de Leidse wateren geven als reden dat er afval in het water drijft, het er vies uit ziet en het niet helder is. Waterplan Leiden heeft een waterplan, om knelpunten en kansen op het gebied van water in Leiden te onderzoeken en aan te pakken. Van alle Leidenaren geeft 14% aan hiervan op de hoogte te zijn. Bijna de helft van de Leidenaren heeft vertrouwen in de aanpak van de gemeente, de helft kan geen oordeel geven en 8% is negatief. Deze laatste groep ziet teveel vuil in het water, vindt het water vies of stinken, denkt dat er niets aan wordt gedaan of ziet de gemeente nooit bezig. In het rapport staan door de Leidenaren genoemde verbetertips om kwaliteit van de Leidse wateren te verbeteren.

1


Vragenlijst 1.

Woont u in een koop- of huurwoning? Koopwoning Huurwoning

  2.

Woont u op de begane grond of in een bovenwoning? Begane grond: eengezinswoning/benedenwoning Bovenwoning in portiek of flat Anders, nl . ___________________________

  

De volgende vragen gaan over wateroverlast, in en rond het huis. 3. Heeft u wel eens wateroverlast: a. in uw eigen woning Ja/nee b. buiten uw woning op eigen terrein (tuin/balkon) Ja/nee c. net buiten het eigen terrein van uw woning Ja/nee Indien minimaal 1x ja d. Waar bestaat de overlast uit? _______________________________________ e. Heeft de overlast te maken met regenval, grondwater of heeft het andere oorzaken? Regenval  vraag f Grondwater Regen en grondwater  f Andere oorzaken, nl. __________________________________________

   

f. Komt de overlast alleen voor bij zware regenval of ook als het gemiddeld regent? Alleen bij zware regenval Ook al bij gemiddelde regenval

  4.

Heeft u zelf maatregelen genomen om wateroverlast in of bij uw huis te voorkomen? ja  Welke? (niet helpen, meerdere antwoorden mogelijk)  ik heb een regenton  ik heb bewust niet heel mijn tuin verhard, maar meer gras en planten  ik heb een grasdak  ik heb de regenpijp afgekoppeld van het riool, water v. dak stroomt nu in de tuin  anders: _____________________________________  nee  als wel wateroverlast (v3a,b=ja) Waarom niet?  Niet erg genoeg  Wil ik nog gaan doen, nl: ______________________  Is taak van woningbouwvereniging/huurbaas  Is taak van gemeente  Kan ik niet doen, omdat _________________________________  Anders: _____________________



5.

6.

Indien overlast net buiten het eigen terrein U geeft aan wateroverlast te hebben net buiten uw eigen terrein. Vindt u deze overlast zo dringend dat de gemeente hier maatregelen zou moeten nemen?  Ja  Heeft u hierover ooit contact opgenomen met de gemeente? Ja/nee  Nee Vindt u uzelf erg bewust, een beetje bewust of niet bewust in het proberen water niet te vervuilen? erg bewust een beetje bewust niet bewust  vraag 8

   7.

Kunt u 1 of meerdere voorbeelden noemen van maatregelen die u zelf neemt, of waar u op let, omdat u het water niet wilt vervuilen?  ja  (niet helpen, meerdere antwoorden mogelijk)  ik gebruik geen bestrijdingsmiddelen  hondenpoep van mijn hond ruim ik op  ik gooi geen brood in het water als ik eendjes voer  ik spoel geen verfresten en andere chemische middelen door het riool  ik gebruik geen wc/rioolontstopper  ik gebruik geen chloor  ik gebruik zoveel mogelijk milieuvriendelijke producten  anders, nl: __________________________________  nee

Dan nu een paar vragen over de grachten, sloten, vijvers en andere wateren in Leiden. 8. Als u een oordeel moet geven over de kwaliteit van de Leidse wateren in het algemeen. Beoordeelt u deze dan met zeer goed, goed, matig of slecht?  zeer goed  goed  matig )  Waarom? ________________________________  slecht )  9.

Wat vindt u de mooiste en wat de lelijkste waterplek van Leiden? het mooist: ____________________________________ het lelijkst: ____________________________________

2


10.

11.

Leiden heeft een Waterplan, om knelpunten en kansen op het gebied van water in Leiden te onderzoeken en aan te pakken. Wist u dat Leiden zo’n plan heeft?  ja  nee Heeft u het idee de gemeente voldoende doet om het water in Leiden te verbeteren? ja nee, omdat: __________________________________________________ weet niet/geen idee

   12.

Wat is het belangrijkste om te verbeteren aan het water in Leiden? ______________________________________________________

Uitkomsten

De gemeente Leiden en het Hoogheemraadschap van Rijnland willen er samen voor zorgen dat water in Leiden schoner wordt, minder overlast veroorzaakt en nog aantrekkelijker wordt om te gebruiken en van te genieten. Om dit te bereiken is het gezamenlijke Waterplan Leiden opgesteld. Aan de Leidse burgers zijn vragen gesteld over het voorkomen van wateroverlast in en rondom het huis, de soorten wateroverlast die mensen hebben en welke acties zij ondernemen om wateroverlast te voorkomen. Tevens zijn vragen gesteld over de milieubewustheid van burgers en de beoordeling van de Leidse wateren, bekendheid met het Waterplan Leiden en eventuele verbetermogelijkheden. 17.1 Wateroverlast in en rond het huis Drie op de tien Leidenaren heeft in of rond het huis wel eens te maken met wateroverlast. Mensen met een koopwoning, met een woning op de begane grond en inwoners uit Binnenstad Zuid hebben hier vaker last van. Tabel 17.1a: Wateroverlast in en rond het huis (% ja) Totaal

29%

koopwoning

31%

huurwoning

24%

begane grond

31%

bovenwoning

24%

Binnenstad Zuid

43%

Binnenstad Noord

31%

Leiden Noord

31%

Roodenburgerdistrict Bos- en Gasthuisdistrcit

29% 18%

Morsdistrict Merenwijkdistrict Stevenshofdistrict

28% 21% 22%

De mensen met wateroverlast in of rond het huis, hebben ook aangegeven of ze de wateroverlast hebben binnen de eigen woning, buiten de woning op eigen terrein of net buiten het eigen terrein. De antwoorden zijn redelijk gelijkmatig verdeeld. Bij 16% betreft het in de eigen woning, bij 12% in de tuin of op het balkon en voor 13% hier net buiten. Gezamenlijk is dit meer dan 29%, maar mensen konden meerdere plekken aangeven. In de tabel is te zien dat in Binnenstad Zuid de overlast met name binnen de woning plaatsvindt.

3


Tabel 17.1b: Wateroverlast in en rond het huis (% ja) totaal

eigen woning

op eigen terrein

Totaal

29%

16%

12%

buiten eigen terrein 13%

Koopwoning Huurwoning

31% 24%

18% 12%

12% 10%

16% 8%

Begane grond Bovenwoning

31% 24%

18% 12%

14% 7%

15% 10%

Binnenstad Zuid Binnenstad Noord Leiden Noord Roodenburgerdistrict Bos- en Gasthuisdistrcit Morsdistrict Merenwijkdistrict Stevenshofdistrict

totaal

eigen woning

op eigen terrein

43% 31% 31% 29% 18% 28% 21% 22%

33% 17% 15% 15% 9% 16% 12% 8%

9% 13% 19% 11% 7% 8% 12% 9%

Soort wateroverlast De wateroverlast in de eigen woning bestaat met name uit binnenstromend regenwater en lekkages binnenhuis. Veel mensen geven spontaan aan dat dit met name bij hevige regenval plaatsvindt. Tabel 17.1c: Soort overlast (iedereen met wateroverlast) In eigen woning 1. Binnenstromend regenwater in huis of schuur, via de voordeur, raam, keuken 2. Lekkages binnenhuis, vochtplekken in muur, vanaf de buren, via leidingen, via schoorsteen 3. Riolering, bij hevige regen kan het riool ‘t niet aan, raakt verstopt, komt binnenshuis omhoog 4. Lekkend dak, dakgoot, dakraam, balkon 5. Grondwater, optrekkend vocht 6. Water in de kelder, kruipruimte 7. Afvoer gootsteen, slechte/verstopte afvoer Buiten de woning Bij hevige regenval kan water moeilijk weg

42x 42x 21x 20x 19x 18x 10x

28x

De wateroverlast wordt voornamelijk veroorzaakt door regenval (in 80% van de gevallen). Andere oorzaken zijn: te hoog grondwater (15% van de gevallen) en redenen zoals: kranen, waterleidingen, lekkage (boven)buren en/of riolering (in 10% van de gevallen). Aan de mensen die aangeven dat regen (mede) een oorzaak is van de wateroverlast, is gevraagd of de overlast alleen bij zware regenval speelt. Hierop geeft 88% aan dat dit alleen bij zware regenval is en 12% dat dit ook bij gemiddelde regen voorkomt. 17.2 Maatregelen genomen om wateroverlast te voorkomen Een kwart van de Leidenaren heeft maatregelen genomen om wateroverlast te voorkomen. Logischerwijs hebben de mensen die eerder aan hebben gegeven wateroverlast te hebben vaker maatregelen genomen. Tabel 17.2a: Maatregelen genomen tegen wateroverlast (% ja) Totaal 24% Heeft wateroverlast in eigen woning 71% Heeft wateroverlast op eigen terrein 60% Heeft wateroverlast net buiten het terrein 46% Geen wateroverlast 12%

Als gevraagd wordt naar de genomen maatregelen dan volgt er een bloemlezing aan antwoorden. Het meest worden genoemd: de tuin verhoogd, dakgoten verbeterd, de verhuurder laten komen, putjes schoongemaakt, een specialist erbij gehaald, het dak gerepareerd, afvoerputten/pijpen schoongeveegd, aangelegd of verbeterd, enzovoort. Het tabellenboek geeft een uitgebreid overzicht van alle genomen maatregelen.

4

buiten eigen terrein 2% 12% 16% 11% 11% 18% 8% 14%


Tabel 17.2b: Genomen maatregelen 1. Tuin/verharding opgehoogd, aflopend gemaakt 2. Dakgoten verbeterd, geplaatst, schoongehouden, bijgehouden 3. Woningcorporatie/verhuurder laten komen, heeft het opgelost 4. Putje schoonvegen/leegscheppen/schoonhouden 5. Specialist/loodgieter laten komen 6. Dak gerepareerd/vernieuwd/geïsoleerd/dakpannen goed gelegd 7. Schoonhouden afvoerputten, afvoerpijpen 8. Heb regenpijp afgekoppeld van riool, water stroomt nu in de tuin 9. Afvoer verbeterd, afvoer gemaakt/aangebracht op riolering 10. Drainage aangelegd, nieuwe afwatering, gaten geboord om het hele huis

23x 18x 18x 14x 11x 11x 11x 10x 10x 9x

De mensen die wel overlast ondervinden maar geen maatregelen hebben genomen, vinden de overlast niet erg genoeg, weten niet hoe ze de overlast moeten verhelpen of vinden het een taak van de gemeente of de verhuurder. Tabel 17.2c: Waarom geen maatregelen genomen, terwijl wel overlast Niet erg genoeg Zou niet weten wat of hoe Is taak van de gemeente Kan ik niet doen Is taak woningbouwvereniging/huurbaas Wil ik nog gaan doen En verder (Laksheid, als man tijd heeft, etc)

29% 16% 14% 14% 11% 5% 12%

Van alle Leidenaren geeft 13% aan net buiten het eigen terrein wateroverlast te ondervinden. Van hen vindt de helft de overlast zo dringend dat de gemeente hier maatregelen zou moeten nemen, echter van hen heeft slechts de helft hierover contact opgenomen met de gemeente. Tabel 17.2d: Moet gemeente ingrijpen bij overlast buiten eigen terrein? (in % mensen met overlast net buiten eigen terrein) Ja, en ik heb contact opgenomen 21% Ja, maar ik heb geen contact opgenomen 25% Nee 54% 100%

5


17.3 Milieubewust met water Van alle Leidenaren geeft negen op de tien aan in meer of mindere mate bewust te proberen het water niet te vervuilen. Tabel 17.3a: Bewustzijn in proberen water niet te vervuilen Totaal

50%

42%

8%

Man

51%

42%

7%

Vrouw

50%

42%

8%

33%

18-34 jaar

50% 54%

35-54 jaar

17% 43%

62%

55+ 0%

25%

Erg bewust

4%

33% 50%

4%

75%

Een beetje bewust

100%

Niet bewust

De mensen die (enigszins) proberen het water niet te vervuilen noemen als voorbeelden dat ze geen verfresten of chemische middelen door het riool wegspoelen, zoveel mogelijk milieuvriendelijke producten gebruiken, geen chemische ontstopper gebruiken en zuinig met water zijn. Tabel 17.3b: Hoe proberen water niet te vervuilen? (door mensen die aangeven hier (een beetje) bewust in te zijn) 1. spoel geen verfresten/chemische middelen door het riool 38% 2. gebruik zoveel mogelijk milieuvriendelijke producten 21% 3. gebruik geen chemische WC-/rioolontstopper 15% 4. ben zuinig met water 14% 5. niets in het water gooien 8% 6. gebruik geen bestrijdingsmiddelen 7% 7. gebruik geen chloor 5% 8. voorzichtig met vet/olie bij afvoer 4%

17.4 Beoordeling Leidse wateren Leiden kent diverse grachten, sloten, vijvers en andere wateren. Van alle Leidenaren beoordeelt bijna acht op de tien de kwaliteit van de Leidse wateren als (zeer) goed en ruim twee op de tien is hier ontevreden over. De mensen die ontevreden zijn over de Leidse wateren geven als redenen dat er afval in het water drijft, het er vies uit ziet en het niet helder is. Tabel 17.4a: Beoordeling Leidse wateren Zeer goed 7% Goed 71% Matig 17% Slecht 5% 100%

Tabel 17.4b: Waarom ontevreden over kwaliteit Leidse wateren Afval in het water, drijfvuil Het ziet er vies uit, het is vies Het is niet helder (troebel), groene kleur (algen, kroos), niet schoon Slecht onderhoud, frequenter baggeren, fietsen in het water Stankoverlast

Aan de Leidenaren is gevraagd wat ze de mooiste en wat de lelijkste waterplek in Leiden vinden. Van de Leidenaren kan 92% een plek noemen die ze het mooist vinden. De singels en grachten worden het mooist gevonden, waaronder het Rapenburg en de Witte Singel.

6

52x 20x 15x 11x 8x


Grafiek 17.4c: Spontaan genoemde mooiste waterplek in Leiden (in % alle Leidenaren) 29%

Singels/grachten in 't algemeen 10%

Rapenburg

8%

De Witte Singel

7%

Het Plantsoen (singels er langs)

6%

Zoeterwoudse singel De Oude en Nieuwe Rijn

5%

De Vliet

5% 5%

Galgewater De Zijl

3%

Water bij Hortus Botanicus

3% 13%

Andere plekken

Van de Leidenaren kan (maar) 30% een plek noemen die ze het lelijkst vinden. Naast locaties in de binnenstad worden ook de sloten en vijvers in de wijken en parken vaak genoemd.Opvallend is dat verschillende waterplekken zowel bij de mooiste als bij de lelijkste plekken worden genoemd. Grafiek 17.4d: Spontaan genoemde lelijkste waterplek in Leiden (in % alle Leidenaren) Sloten/vijvers in wijken/parken Grachten en singels in het algemeen Maresingel/bij oude Slachthuis

5% 4% 3%

In de buurt van de oude Meelfabriek

2%

Stukje van de Oude en Nieuwe Rijn

2%

De Oranjegracht

2%

Bij de haven

1%

De Zijl

1%

De Waardgracht

1%

Beestenmarkt

1%

Haarlemmertrekvaart (woonboten)

1%

Andere plekken

7%

17.5 Waterplan Leiden Leiden heeft een waterplan, om knelpunten en kansen op het gebied van water in Leiden te onderzoeken en aan te pakken. Van alle Leidenaren geeft 14% aan hiervan op de hoogte te zijn. De helft van de Leidenaren kan geen oordeel geven op de vraag of de gemeente voldoende doet op het gebied van de waterkwaliteit. Van de overige Leidenaren denkt ruim acht op de tien dat de gemeente voldoende doet en bijna twee op de tien van de Leidenaren onvoldoende. Deze mensen zeggen te veel vuil in het water te zien, het water vies te vinden of te stinken, denken dat er niets aan wordt gedaan of zien de gemeente nooit bezig. Tabel 17.5: Beoordeling gemeente op gebied waterkwaliteit Gemeente doet voldoende Gemeente doet onvoldoende Weet niet

7

44% 8% 47% 100%


17.6 Verbeterpunten Tot slot is aan de Leidenaren gevraagd wat zij het belangrijkste vinden om te verbeteren aan de Leidse wateren. Het schoonhouden van het water wordt veruit het meest genoemd. Men denkt hier enerzijds aan geen afval er in gooien: geen visafval van de markt, geen fietsen /winkelwagentjes in het water gooien, niets lozen op water. Anderzijds denkt men aan afval er uit halen door te baggeren en aan het voorkomen: vuilnisbakken bij het water. Andere punten die worden genoemd zijn het zorgen voor goede doorstroming van het water, meten/op peil houden van de waterkwaliteit, verminderen van de stankoverlast en aandacht voor watersport/doorvaart. Tabel 17.6: Belangrijkste om te verbeteren aan het water in Leiden Wat verbeteren? Toelichting: Geen afval erin gooien: visafval markt, fietsen/winkelwagentjes, 1. Schoonhouden water 196x niets lozen in het water Afval eruit halen: baggeren/ vuil direct uit het water halen Water moet kunnen stromen, hierdoor wordt de kwaliteit van het 2. Zorgen voor goede doorstroming water 12x water beter en is er minder stank Meten van de kwaliteit, oppervlaktewater scheiden van riool, 3. Meten/op peil houden waterkwaliteit 12x beperken waterlozingen van woningen en bedrijven, zodat dieren en planten er kunnen leven, je moet het kunnen drinken 4. Zorgen voor zo min mogelijk stankoverlast 12x Beter doorvaarbaarheid, dat je weer kan rondvaren, meer aan5. Meer aandacht voor pleziervaart 12x legplaatsen, grachten openen (Lange Mare) 6. Leeftoestand planten en dieren verbeteren 9x Zorgen dat wateroverlast niet kan ontstaan door goede afwate7. Afwatering goed regelen 8x ring, voldoende opslagruimte voor water 8. Mentaliteitsverandering 6x Mensen erop aanspreken als ze iets in het water gooien 9. Hardheid water 4x Kalkgehalte te hoog oude boten verwijderen, minder boten, alleen ongemotoriseerd, 10. Minder boten 4x minder druk bevaren 11. Plantengroei/kroos in het water bijhouden 4x 12. Meer groen 3x 13. Uitdiepen/op diepte houden 3x

8

Hoofdstuk 17. Waterplan

Recommend Documents