‘Hollands glorie in Turkije’
Identiteit & Branding van gebieden Willem Sulsters, HRO kenniskring Transurban, Ontwerp & Sociologie, 5 november 2004 HRO expertmeeting 5-11-2004
Inhoud Project Identiteit & Branding van gebieden
Pilot Hoogvliet Historisch onderzoek Branding Marktonderzoek Gebiedsvisie Verhouding ontwerp / onderzoek
HRO expertmeeting 5-11-2004
Ambitie ‘Identiteit en Branding van gebieden’
Verschil maakt kwaliteit, keuzes maken het verschil
Gebiedsinteger
gebiedsvisie vanuit identiteit en kernwaarden
Keuzemogelijkheden
differentiatie woonmilieus op basis van beleving en leefstijlen
Integraal
gelijkwaardigheid fysiek, sociaal, cultureel, economisch en bestuurlijk
Procesgericht
verwerven van draagvlak, gedeelde visie, zelfsturing binnen samenwerkingsverbanden
Samenwerkingsproject Staedion / WoonbronMaasoevers ondersteund door Ministerie VROM (IPSV 2003)
HRO expertmeeting 5-11-2004
Onderdelen van de pilotprojecten
Identiteit
Branding
HRO expertmeeting 5-11-2004
Marktonderzoek
Gebiedsvisie
Pilot Hoogvliet Herstructurering: Sloop / nieuwbouw van 5000 woningen
HRO expertmeeting 5-11-2004
Pilot Hoogvliet
HRO expertmeeting 5-11-2004
Kerncijfers Hoogvliet Omvang (www.cbs.nl 2004)
1074 ha
Aantal inwoners*
35.431
Allochtonen*
31,8%
Aantal woningen*
16.669
Aantal inwoners per woning
2,1
Koopwoningen*
28,0%
Lage inkomens 2000
48,0%
Aantal werkzame personen
9.626
Werkzoekenden zonder baan**
11,2%
Opkomst bij laatste gemeenteraadsverkiezingen 2002 54,4% * per 1-1-2004 ** in % van de potentiële beroepsbevolking Bron: www.rotterdam.nl Centrum voor Onderzoek en Statistiek
HRO expertmeeting 5-11-2004
Uitgangspunten herstructurering (WoonbronMaasoevers) •
Naast de ruimtelijke logica op zoek naar fysieke, sociale, economische en culturele karakteristieken; de emotionele logica als inspiratie en samenbindende factor voor wijkpartners.
•
Op zoek naar het merk Hoogvliet dat: 1.
leidt tot ‘vanzelfsprekende’ keuzes op gebied van communicatie, gebouwontwerp, inrichting van openbare ruimte, dienstverlening en beheer.
2.
het mogelijk maakt huidige bewoners en ondernemers aan Hoogvliet te binden en nieuwe inwoners uit de regio gericht voor Hoogvliet als woon- en werkgebied te laten kiezen.
HRO expertmeeting 5-11-2004
Aanpak pilot Hoogvliet
Wat is er gedaan? •
Verklarende Identiteitsanalyse door The History Store
•
Brandingsessie door Real Time Branding
•
Brandbook door Peter Lorent
•
Woningmarktonderzoek door The Smart Agent Company
•
Gebiedsvisie door WoonbronMaasoevers
HRO expertmeeting 5-11-2004
Historische analyse Methode
‘Drielagenmodel’ : bodem – onderstroom – huidige vorm Onderzoek naar aspecten (1) fysiek (2) economie (3) sociaal (4) cultuur (5) bestuur
Onderzoek
Bronnenonderzoek gesprekken in buurt en met ‘sleutelfiguren’ expedities in de wijken met onderzoeksteams
Resultaat
Conclusies in rapportage relevante gebiedsthema’s – input fase branding
HRO expertmeeting 5-11-2004
Conclusies historische analyse
•
Hoogvliet heeft een geschiedenis van isolement
•
Laag imago, ‘underdog’
•
Gekenmerkt door breuken in de historische ontwikkeling
•
Werk en maakbaarheid zijn essentieel
•
Geplande stad niet gerealiseerd
•
Idealiseren is kenmerkend (negatie van risico)
•
Informele regels, normen en waarden
HRO expertmeeting 5-11-2004
Branding (sessie en brandbook) Methode
Analyse rapport historische analyse Themagesprekken met deskundigen Formulering vragen als input brandingsessie
Aanpak
Brandingsessie met 64 deelnemers in Vlissingen Collectieve vaststelling kernwaarden met deelnemers
Resultaat Soulbook als verslaglegging sessie / aanzet kernwaarden Betrokkenheid gebiedspartners
Kernwaarden en referentiebeelden in een document; het brandbook (instrument voor zelfsturing organisaties)
HRO expertmeeting 5-11-2004
Conclusies Brandingsessie Basiskamp
Eigenwaarde
Wij zijn:
Wij zijn niet:
HRO expertmeeting 5-11-2004
Gemeenschap
Vastberaden
Avontuur
Conclusies Brandingsessie
HRO expertmeeting 5-11-2004
Brandbook ‘Het merk Hoogvliet wordt opgebouwd door ons consequent bewust te zijn van de emotionele logica hierachter. Iedereen kan in zijn of haar werk aanknopingspunten vinden om deze emotionele logica toe te passen. Van briefpapier tot multifunctioneel uitgaanscentrum, in alles vinden we de emotionele logica terug. Gebruik dit boek daarbij als inspiratie maar ook als toetsinstrument.’
HRO expertmeeting 5-11-2004
HRO expertmeeting 5-11-2004
HRO expertmeeting 5-11-2004
Marktanalyse Identiteit en kernwaarden
Identiteit en doelgroepen
Voor wie zijn de vijf kernwaarden aantrekkelijk? Methode: database-analyse
Identiteit en leefarrangementen
Welke leefarrangementen sluiten aan op de kernwaarden? Methode: paneldiscussies en verbeelding (MUST)
Aanbod van leefarrangementen
Wat is de marktpotentie van deze arrangementen? (afzet en optimalisatie) Methode: kwantitatief onderzoek
Resultaat:
6 leefarrangementen in beelden
Rapportage marktonderzoek The SmartAgent® Company
HRO expertmeeting 5-11-2004
Van merk naar woonomgeving kernwaarden
doelgroepen leefstijlen
woonwensen
paneldiscussies
leefarrangementen The SmartAgent® Company
HRO expertmeeting 5-11-2004
Positionering van de kernwaarden binnen het BSR-model BSR (Brand Strategy Research)
normatief
SUCCESVOLLE CARRIÈRE
IDEALE GEZIN
C3 Dynamische Individualisten(15%)
C5 Stille Luxe (18%) C2 Verankerden(21%) HUISELIJK
ZELFVERZEKERD
GEBORGENHEID
groep
ego
SPORTIVITEIT
C1 Samenlevers(17%)
EIGENZINNIG VRIJHEID
C6 Ongebondenen(12%)
PASSIVITEIT AFHANKELIJKHEID
TEGENDRAADS
a-normatief
C4 Terugtreders (17%)
Meeste aansluiting op kernwaarden
The SmartAgent® Company
HRO expertmeeting 5-11-2004
Leefarrangementen Hoogvliet Etalage:
L1: private woonwijk
L3: woonplein
L5: individualiteit / vrijstaat
Basisassortiment:
L2: beschermde collectiviteit
L4: convenience
L6: thuis in de stad Verbeelding leefarrangementen: MUST
HRO expertmeeting 5-11-2004
Aanschafintentie per leefarrangement Aanschafintentie 100% 90% 80% 70%
Zeer groot
60%
Groot 50%
Neutraal Klein
40%
Zeer klein 30% 20% 10% 0%
L1: private woonwijk
L2: beschermde collectiviteit
L3: woonplein
L4: convenience L5: individualiteit
L6: thuis in de stad
The SmartAgent® Company
HRO expertmeeting 5-11-2004
Marktaandeel leefarrangementen Hoogvliet
11% 24%
5%
L6: Thuis in de stad L5: Individualiteit / vrijstaat L4: Convenience L3: Woonplein L2: Beschermde collectiviteit L1: Private woonwijk 28%
27%
5%
The SmartAgent® Company
HRO expertmeeting 5-11-2004
Kwaliteit en optimalisering Optimalisatie
Private woonwijk
Kracht
belang ++
rustig op straat
grote woningen
omgang bewoners bereikbaarheid
tevredenheid ++
tevredenheid 0
bijzondere architectuur
kijkgroen
belang 0
The SmartAgent® Company
HRO expertmeeting 5-11-2004
Vlietzone
Best passend:
L6: Thuis in de stad
L5: Individualiteit
L4: Convenience
L3: Woonplein
L2: Beschermde collectiviteit
L1: Private woonwijk
Leefarrangementen & locaties
L1, L2 en L4
Oostelijke Plasoever Middenzone
L2 en L3 geen
Troubadourlaan
L1, L2 en L5
Marthalaan e.o.
L1 en L2
Waaierlocatie
L1, L2 en L4
Wijnruitstraat
L4
Westpunt
L2 en L3
Voorweg
geen
Haifaweg
L2 en L3
Oedelvlietse Park
alle (niet L6)
Campuslocatie
geen
Aveling
L4 en L6
The SmartAgent® Company
HRO expertmeeting 5-11-2004
Conclusies Marktonderzoek •
Branding leidt tot explicietere woonmilieus die aansluiten op de identiteit van Hoogvliet.
•
Deze expliciete woonmilieus verruimen het marktpotentieel van Hoogvliet: de belangstelling is 2x zo groot
•
Expliciete woonmilieus betekent dat overdrijven moet, bouw in Hoogvliet ook een: • Enclave (gated community) • Eigentijdse volksbuurt • Vrijstaat
•
Verschil tussen etalage (smaakmakers) en assortiment (‘basisingrediënten’).
•
Met de leefarrangementen worden specifieke doelgroepen aangesproken.
The SmartAgent® Company
HRO expertmeeting 5-11-2004
Gebiedsvisie Hoogvliet Gebiedsvisie WoonbronMaasoevers (actualisatie) aanzet tot uitwerking deelgebieden vanuit inzichten I&B toetsing lopende projecten op kernwaarden en brandbook
Gebiedspartners Afstemming gebiedsvisie WM in Stuurgroep Hoogvliet Gem. Rotterdam (OBR, DS+V), Deelgemeente HV, WoonbronMaasoevers, Vestia Afstemming gebiedsvisie met bewoners Communicatie vanuit ‘brandbook’ Projectleider integrale gebiedsontwikkeling op basis
proces I&B
Resultaat I&B resultaat als basis voor gebiedsintegere ontwikkeling
Betrokkenheid bij proces en draagvlak onder gebiedspartners
HRO expertmeeting 5-11-2004
Positionering van projecten uit ‘Hoogvliet vernieuwt’
Naam project
Type
'Klassiek' Woonmilieu Hoogvliets Woonmilieu
Leefstijl
Hofeiland
egw randmilieu app randmilieu
Beschermde collectiviteit Samenlevers/Verankerden Beschermde collectiviteit Samenlevers/Verankerden
Oosterbaken
app
centrum-stedelijk
Convenience
Stille Luxe Dynamische Individualisten Ongebondenen
Noorderbaken
app
randmilieu
Convenience
Samenlevers/Verankerden (woongroep) Stille Luxe (koop) Verankerden (3e toren)
Vlietzone Noord
egw randmilieu app randmilieu kavel randmilieu
Woonplein Convenience Private woonwijk
Verankerden/Samenlevers Stille Luxe Dynamische Individualisten
Kuiper Compagnons
Kuiper Compagnons
Kühne & Co
HRO expertmeeting 5-11-2004
Project uit ‘Hoogvliet vernieuwt’ Hofeiland
Positionering Hofeiland: Klassiek woonmilieu: Randmilieu
Hoogvliets woonmilieu: Beschermde Collectiviteit Leefstijl: Verankerden/ samenlevers
Ontwerp: KuiperCompagnons
HRO expertmeeting 5-11-2004
Pilot Mariahoeve
HRO expertmeeting 5-11-2004
Plan van Aanpak Mariahoeve
HRO expertmeeting 5-11-2004
Conclusies verhouding ontwerp en onderzoek
HRO expertmeeting 5-11-2004
Conclusies verhouding ontwerp en onderzoek stadsontwikkeling sturing & maakbaarheid
‘Survey’
> programma
> ruimtelijk plan
Tabula rasa
demografie/ statistiek
betekenisvolle structuur
producten
< strategische ingrepen < programma
uitvoering / marketing herstructurering
stedelijke transformatie profileren & accomoderen
HRO expertmeeting 5-11-2004
& doelgroepen
> productie/ gebruiker
< gebiedsidentiteit genius loci / kernwaarden
Conclusies verhouding ontwerp en onderzoek Opvatting van de stad als veranderend landschap van maakbaarheid naar profilering van lokale samenlevingspatronen
Historie
historisch ontwikkelde identiteit als referentiekader toekomstige ontwikkelingen
Sociologie
samenhang in fysiek–ruimtelijke en sociaal–maatschappelijke condities
Economie
waarderingspatronen van leefstijlgroeperingen en marktwaarde
Proces
gelijktijdigheid & gelijkwaardigheid van onderzoek in voorbereiding op ontwerp
Proces-architectuur van gebiedsontwikkeling Inzicht in maatschappelijke werkelijkheid als basis voor vakinhoudelijke keuzes
Betekenis en productie van architectuur (privaat) en stedenbouw (publiek) oriëntatie op belevingseconomie versus primaat van ‘professionele’ cultuur-historische posities
HRO expertmeeting 5-11-2004
HRO expertmeeting 5-11-2004
‘The city we seek conditions the city we will find’ Sharpe & Wallock
Willem Sulsters HRO expertmeeting Ontwerp / Sociologie 5 november 2004 HRO expertmeeting 5-11-2004