HOLLAND AMERIKA LIJN SPECIAL

EENMALIGE UITGAVE JUNI 2015

HOLLAND AMERIKA LIJN SPECIAL CRUISEN DOOR 50 JAAR HAN & TINEKE 50 jaar verdient natuurlijk een dik boek, een heel dik boek. Maar hoe dik een boek over 50 jaar Han en Tineke ook wordt, er ontbreken altijd hoogte– en diepte punten. Daarom geen dik boek vandaag. Maar een krantje met daarin een aantal mooie momenten van 50 jaar Han en Tineke. Met onze locatie van vandaag als centraal thema. De Holland Amerika Lijn en hotel New York, het voormalige hoofdkantoor van de HAL. Vandaag gaan we cruisen door 50 jaar Han & Tineke! Een beetje door de tijden bladeren en zo maar een paar markante momenten doornemen. Veel plezier vandaag.

IN DIT NUMMER  HOLLAND AMERIKA LIJN  HOTEL NEW YORK  TROUWEN IN 1965  DE WIJK  JIMMER FJIRDER  KINDEREN  KLEINKINDEREN  MOOIE FOTO’S INTERESSANT WWW.HOLLANDAMERICA.COM WWW.DEWIJK.INFO WWW.HISTORIEDEWIJKKOEKANGE.NL WWW.WIJKERKUNST.NL

KORTE GESCHIEDENIS HOLLAND AMERIKA LIJN De Holland-Amerika Lijn (HAL; Engels: Holland America Line) is een cruisemaatschappij en een dochteronderneming van Carnival Corporation & plc, de grootste cruisevaartonderneming ter wereld. Het bedrijf is gevestigd in de Amerikaanse stad Seattle. De Holland-Amerika Lijn was van oorsprong een Nederlandse maatschappij die een scheepvaartverbinding onderhield tussen Nederland en de Verenigde Staten. Het bedrijf had als thuisbasis de haven van Rotterdam. In 1989 werd de maatschappij overgenomen door het Amerikaanse Carnival Corporation & plc. In 1871 werd de vennootschap Plate, Reuchlin & Co opgericht door Antoine Plate F.jn en Jhr. Otto Reuchlin, met als doel een rechtstreekse verbinding met Amerika, uitgevoerd met stoomschepen. In 1873 werd Plate, Reuchlin & Co omgezet in de NV Nederlandsch-Amerikaansche Stoomvaart-Maatschappij (NASM). Vlak hierna, in 1875, werd de Nieuwe Waterweg geopend, waardoor Rotterdam een belangrijke Europese haven kon worden. In deze periode werd New York een vaste bestemming. Omdat in het spraakgebruik de naam 'Holland-Amerika Lijn' (HAL) gebruikelijk was geworden, voegde de NASM deze naam op 15 juni 1896 aan haar statutaire naam toe, zodat de vennootschap sindsdien officieel NV Nederlandsch-Amerikaanse Stoomvaart-Maatschappij 'HollandAmerika Lijn' heet, kortweg HAL. In 1973 werd de naam ingekort tot Holland Amerika Lijn NV, vanaf dat moment zonder streepje tussen Holland en Amerika. De trans-Atlantische verbinding Rotterdam-New York bestond van 1873 tot 1978, en speelde een grote rol in de landverhuizingen van Europa naar Amerika. De maatschappij bediende ook vrachtlijnen, maar als bijzaak. Door de toenemende concurrentie van het vliegtuig op de trans-Atlantische route, werden de passagiersschepen meer en meer voor de cruisevaart benut. In 1989 werd Holland America Line Inc. ingelijfd bij Carnival Corporation & PLC in Miami, 's werelds grootste cruise-consortium waartoe vele rederijen behoren. De Nederlandse oorsprong leeft door in het bekende logo, dat het zeilschip De Halve Maen afbeeldt (het schip waarmee Henry Hudson in 1609 Manhattan ontdekte) met op de achtergrond de boeg van de Nieuw Amsterdam (II), het bekendste schip van de HAL. Sinds een aantal jaren varen de schepen weer onder Nederlandse vlag, ook heeft men in Rotterdam het vlootkantoor staan omdat men nog steeds overwegend met Nederlandse officieren vaart. Ook is Rotterdam steeds vaker aanloophaven tijdens de cruises die HAL-schepen tijdens de zomermaanden in West-Europa maken. Op 28 februari 2007 opende de HAL zijn Europese hoofdkantoor in Rotterdam in kantoor- en woontoren Montevideo, schuin achter het voormalige hoofdkantoor op de Wilhelminapier op de Kop van Zuid, na 36 jaar afwezigheid in deze stad.

2

HOOFDKANTOOR HAL—HOTEL NEW YORK Het Hotel New York op de Wilhelminapier in Rotterdam is een hotel, gevestigd in het voormalige directiegebouw van de Holland-Amerika Lijn (H.A.L.). Het hotel werd geopend in 1993. Ten tijde van de opening was het de eerste nieuwe onderneming die zich, gedurfd, vestigde op de Kop van Zuid, de centrumuitbreiding op de zuidoever van de Maas. Pas toen de Erasmusbrug in 1996 geopend werd, kreeg het hotel een korte verbinding met de binnenstad. Wel is het hotel sinds de opening een station voor een reguliere watertaxi. Sinds 1997 is er ook een metrostation in de buurt, station Wilhelminaplein. In de periode 1901-1917 werd het directiegebouw gebouwd op de Wilhelminapier door de architecten Muller, Droogleever Fortuyn en Van der Tak. Het massieve blok werd enigszins verluchtigd met jugendstilornamenten en, wat later, de twee bescheiden maar karakteristieke torentjes. Het gebouw heeft de status van rijksmonument.[ Het hotel werd geopend toen voor de Kop van Zuid, en dus ook de Wilhelminapier, vooral plannen bestonden. De pier was zeer slecht bereikbaar, althans, via een grote omweg en in een verlaten havengebied. Wel voer vanaf het begin een watertaxi een lijndienst tussen noord- en zuidoever van de Maas. Pas toen in 1996 de Erasmusbrug werd geopend, was de Wilhelminapier voor wielvervoer aangesloten op het centrum. Op dat moment waren ook andere nieuwe gebouwen in gebruik genomen op Zuid. Op dit moment is het hotel tot dwerg gemaakt door twee hoge torens, waaronder Montevideo. De pier, en dus ook het hotel, geeft een spectaculair uitzicht over de Maas en de nabijgelegen haveninstallaties.

3

DE RYNDAM, DIEMERDYK, DINTELDYK

4

DE RYNDAM, DIEMERDYK, DINTELDYK RYNDAM Bouwwerf

Wilton Feijenoord NV

Tonnage

15.015 tonnen

L.o.all

153,40 x 21,03 x 12,80 m.

Snelheid

16,5 knopen.

Passagiers

1e: 39, toeristen: 843

Bemanning

304 koppen

 Oorspronkelijk is de Ryndam ontworpen als vrachtschip maar tijdens de bouw zijn de plannen gewijzigd. Het schip werd afgeleverd als passagiersschip.  Op 16 juli 1951 maakte ze haar eerste reis in, als eerste HAL-schip, de bekende grijze romp met gele bies. Net als haar zusterschip de Maasdam (4) kreeg ze later stabillisatievinnen.  Na een verbouwing in 1966 werd de Ryndam verkocht aan de Europa Canada Line GmbH en voer tot september 1967 voor deze maatschappij.  Daarna is ze overgedragen aan Scheepvaart Maatschappij Trans Ocean en heeft ze korte tijd onder de naam Waterman gevaren.  Op 10 oktober 1968 kreeg ze in New York haar oorsponkelijke naam weer terug. Als HAL-schip keerde de Ryndam vervolgens terug in de dienst op New York.  In 1971 kwam er echter een einde aan haar HAL-periode en werd de Rydam verbouwd en omgedoopt tot Atlas.  De Atlas heeft nog vele jaren cruises gemaakt maar vanaf 1988 werd ze onder de namen Pride Of Mississippi en Pride Of Galveston ingezet als varend casino.  Sinds 1993 lag ze in de haven van Gulfport als het drijvende Copa Casino.  Op 3 maart 2003 is een sleper met de voormalige Ryndam vertrokken uit de haven van Mobile, Alabama naar Alang in India om te worden gesloopt.

5

DE RYNDAM, DIEMERDYK, DINTELDYK DIEMERDYK Bouwwerf

Wilton Feijenoord NV

tonnage:

11.195 tonnen.

L.o.all:

151,68 x 21,03 x 12,80 m.

Snelheid

16,5 knopen.

Passagiers

61.

Bemanning

64 koppen.

 Na de Tweede Wereldoorlog werd door de HAL een nieuwbouwproject opgezet om de in de oorlog verloren gegane schepen en de overgebleven, grotendeels verouderde, vloot te vervangen. Schepen als het s.s. Volendam en het s.s. Veendam waren al uit de jaren twintig en dus ruim 30 jaar oud.  Na de eerste nood geledigd te hebben met de aankoop van een aantal Victory's, een Liberty en nog twee Baby-flattoppers werd aan Wilton-Fijenoord de opdracht gegeven voor de bouw van twee schepen die dienst moesten gaan doen op de Westkust van de VS.  De ontwerptekeningen voor de bouw van de Diemerdyk en de Dinteldyk werden goedgekeurd en op 3 januari 1949 werd de kiel voor bouwnummer 723 gelegd. Op 17 december van hetzelfde jaar werd de Diemerdyk te water gelaten.  De officiële proefvaart vond plaats van 13 tot 17 juni 1950.  Het bijzondere aan dit schip was dat de Nederlandse staat een groot aantal machine-installaties van Victory-schepen had aangekocht bij de Amerikaanse overheid. Eén van de cross compound machines van 8500 pk was bestemd voor de Diemerdyk. De overige machines waren onder andere voor de Rijndam, Maasdam en de Dinteldyk bestemd.  Het nieuwe schip werd op 23 juni 1950 op de Noordzee door de werf aan de rederij overgedragen. Een primeur, omdat het om het eerste schip van de Holland-Amerika Lijn ging dat na de oorlog in Nederland werd gebouwd.  Op 3 december 1968 werd de Diemerdyk verkocht aan de Oriënt Africa Line, een zustermaatschappij van de Oriënt Overseas Line. Het schip kreeg de naam Oriental Amiga en werd omgebouwd voor containervervoer.  Op 7 januari 1978 is het schip aangekomen en opgelegd bij Chi Shung Hwa Steel Enterprie Co.

6

DE RYNDAM, DIEMERDYK, DINTELDYK DINTELDYK Bouwwerf

Wilton Feijenoord NV.

Tonnage

11.366 tonnen

L.o.all

153,62 x 21,03 x 12,80 m.

Snelheid

16,5 knopen.

Passagiers

60

Bemanning

91 koppen.

 De Dinteldyk werd bij de Schiedamse werf van Wilton-Fijenoord in het gegraven dok samen met de Statendam gebouwd.  Op 3 augustus 1952 werd onder bouwnummer 752 de kiel gelegd. Op 9 juni 1956 liet men het dok vollopen met water en werd het schip, nadat eerst de Statendam was uitgevaren, weggesleept uit het dok en aan de afbouwkade afgemeerd.  Na de overdracht op 27 februari 1957 vertrok het schip op 2 maart 1957 voor haar eerste reis van Rotterdam naar Vancouver.  Omdat het schip werd benoemd tot vlaggenschip van de westkust was de romp net als de passagiersschepen grijs geverfd. Het was het eerste vrachtschip met een afwijkende kleur. Later zou ook het ms Prinses Margriet met zo'n grijs geverfde romp varen.  In de machinekamer stonden twee W-F stoomturbines die 8500 apk aan de schroefas leverden. In de koelruimen waren diverse koel- en vriescellen geïnstalleerd voor het vervoer van citrusvruchten vanuit Californië naar Europa.  Tot mei 1970 heeft ze gevaren voor de HAL en is daarna verbouwd tot containerschip om als Oriental Fantasia te varen voor Central America Line Inc (C.Y. Tung) te Monrovia. Later werden de masten en laadbomen van het dek verwijderd om de containers beter te kunnen stuwen.  In 1972 werd het schip verkocht aan Pacific Union Lines Inc van dezelfde eigenaar en kreeg ze de naam Hongkong Succes. Op 1977 werd het schip onder dezelfde naam verkocht aan Oriëntal Central America Lines Inc.  Op 10 februari van dat jaar is de sloop van de voormalige derde Dinteldyk begonnen bij Chen Tai Iron Works Co. te Koasiung, Azië.

7

DE RYNDAM, DIEMERDYK, DINTELDYK

‘Ik wil niet mee….. Ik wil wel mee….. Ik ben net getrouwd. DAN MOET MIJN VROUW OOK MEE’

8

HAN & TINEKE—HET BEGIN

9

9 JUNI 1965 — TROUWEN

10

9 JUNI 1965 — TROUWEN

11

HET BORDJE IN DE WIJK

Han….met Tonnie Heb je al iets….. Nee, dat dacht ik al… Waar zit je momenteel? Smilde…...Hmmmmm Pak je spullen en kom naar de Wijk IK HOUD ERMEE OP EN ZO GESCHIEDDE HET OP EEN MOOIE DAG

12

WELKOM NIEUWE DOKTER EN ZIJN VROUW!

Han en Tineke kiezen ‘De Wijk’ als hun woonplaats. Bij de officiële overname haalt voorganger Tjeenk Willink zijn bordje van de muur. Pap bevestigt in bijzijn van mam en beider vaders het bordje ’ J.F.A . Idema, arts, spreekuur volgens afspraak’ op de muur naast de voordeur. Welkom nieuwe dokter en zijn vrouw! Zo begon het leven van pap en mam in 1966. Na bijna 50 jaar kunnen wij als kinderen beamen dat wij blij zijn met de keuze van dit prachtige Zuid- Drenthe dorp. Nu kunnen we met elkaar het Wijker Volkslied zingen, in plaats van het ‘Dokkumer Lokaelstje’. In deze 49 jaren hebben jullie De Wijk leren kennen in al haar facetten en De Wijk heeft jullie omarmd eerst als doktersechtpaar, daarna als geliefde en graag geziene gepensioneerden.

13

IN DE WIJK DOOR DE JAREN

1966 en de eerste jaren Jullie kwamen te wonen in het doktershuis met in de directe omgeving het tankstation van Prins, kapper Meier, Van de Belt, supermarkt Dunning en echtpaar Wever. Veel import woonde er nog niet in de Wijk naast de burgemeester, de dominee en de dierenarts. Giel en Marjan van der Wal verwelkomden jullie dan ook hartelijk met een bos bloemen. In 1967, 1968, 1970 en 1971 maakten jullie het gezin compleet. Twee jongens en twee meisjes. De 3 overgebleven grootouders en tante Sietske genoten zichtbaar van ons gezin. Helaas veel te vroeg overleden opa en pake. We bewaren mooie herinneringen aan hen; waaronder koekhappen met pake en oma tijdens een partijtje bij de bosvijver en ‘boosjes plukken’ met opa. Oma bracht na het overlijden van opa veel weken bij ons door, totdat ze verhuisde naar Oom Wim in Nunspeet. Werken en leven als huisartsenechtpaar in de Wijk De dokter trad in de Wijk op als arts, politie, brandweer, mediator en verloskundige. Menig kind zag het levenslicht via dokter Idema, dronken Wiekers werden door pap op hun plaats gezet, een boer werd uit de gierput gered en de vele Wijkers werden door pap en mam liefdevol bijgestaan in hun ziekteproces. Pap werkte de eerste jaren 24 uur per dag, 7 dagen per week. Waarneming was er nog niet. Mam was dus ook stand-by voor 24 uur per dag voor allerhande nevendiensten in de praktijk. Medicijnen klaarmaken, injecties geven, wondjes verbinden en telefoon beantwoorden. Eén maal per jaar kwam er een waarnemer, zodat de plaatselijke fietsenmaker ons naar de boot in Harlingen kon brengen voor een aantal weken genieten in Vlieland. Na een aantal jaren kwam er een collega bij voor pap in de Wijk. Dokter Jongebreur. Dit bracht het continu beschikbaar zijn terug naar 3 avonden per week en om het weekend weekenddienst. Gedurende het grootste deel van het werkende leven van pap en mam was er geen mobiele telefoon. Mam noteerde het telefoonnummer van het adres waar pap naartoe ging en belde pap aldaar om hem om de hoogte te brengen van een ongeval of spoedgeval. En op de avonden dat pap toch dienst had en naar een niet zo’n zin had in een bijeenkomst in de Hogenkamp? Dan belde mam op afgesproken tijd naar de Hoogenkamp dat er een ‘spoedgeval’ thuis in de wachtkamer zat!

14

IN DE WIJK DOOR DE JAREN

Jullie betrokkenheid bij De Wijk Jullie banden met de Wijk werden versterkt door ons als kinderen. Mam richtte met Lineke Wielink een peuterspeelzaal op. Mam maakte naar aanleiding hiervan het Dick Bruna boekje: “Tien en Lien’. Ook was met name mam heel betrokken bij het Wijker Feest, elk jaar in augustus. De Dorpsstraat werd versierd en wij werden mooi aangekleed met eigen creaties voor de optocht. Op zolder hebben nog jarenlang borden van landen en muzieknoten gelegen samen met vele kleuren doeken voor op de palen langs de weg. Wij als kinderen wonnen menig prijs met de Regenboogmeisjes, Sinaasappelmeisjes, Arabierendracht en ‘Een paar apart’. Pap beklom ondertussen de zeephelling als onderdeel van het zeskamp. De betrokkenheid van mam bij het dorp was enorm. Mam startte de eerste literatuurgroep voor Wijker vrouwen, regisseerde en speelde bij de Rederijkerskamer, organiseerde een tuinfeest voor de tennisvereniging, en maakte toneelstukken voor ons als kinderen die opgevoerd werden op schoolavonden. Legendarisch was de teletijdmachine! Pap toonde betrokkenheid door in 1985 met een groep Rotary ‘Staphorst-Reestland’ op te richten en door met ons elke zondag naar de kerk en zondagschool te gaan. Beroemd zijn de tompoezen die we na afloop zelf maakten voor bij de chocolademelk. Een hele tastbare herinnering is de basisschool ‘de Horst’. Deze naam werd volgens het artikel in de krant bedacht door de kinderen Idema. Wij wisten van niets en werden volledig overvallen door de handdruk die we kregen van de commissaris van de koningin. Wat ook een tastbare herinnering had moeten worden was de adoptie van de 4 ooievaars in het nest op het oude schoolplein. Binnen een jaar vloog Nynke tegen een hoogspanningsmast in Afrika, werd Anne uit de lucht geschoten in Mali en werd Sjoerd met een Spaanse gesignaleerd op Rogat. Van Froukje werd helemaal niets meer vernomen.

15

IN DE WIJK DOOR DE JAREN

De jaren na het pensioen In 1997 namen pap en mam afscheid van het werkende bestaan in De Wijk. Het dorp organiseerde een groots afscheid in het zalencomplex van de Oude Hogenkamp. Vele patiënten, vrienden en kennissen kwamen om jullie de hand te drukken. Wij, kinderen en aanhang waren hiervan getuige en waren zeer onder de indruk. Zoveel mensen die uren in de rij staan in tropische temperaturen!

In de jaren erna kreeg De Wijk steeds meer jullie persoonlijke identiteit te zien, los van beroep en status. Jullie werden steeds meer ‘Han’ en ‘Tineke’, in plaats van ‘de Dokter’ en ‘de Vrouw van de Dokter’. Jullie gingen zingen in ‘Wijker Kunst’, pap en mam raakten actiever betrokken bij de kerk ‘IJhorstde Wijk’; pap als bezoeker en predikant, mam als lid van de beroepingscommissie.

Ondertussen lieten jullie de zes kleinkinderen kennis maken met De Wijk. Talloze ritjes volgden naar het Dickninge bos, de Bosvijver, Vissen in de vijver, kijken naar het Concours Hippique, boeken halen bij de bibliotheek en een bezoek aan de feesttent van het Wijker Feest. Pap ruilde de Rotary in voor het ‘Genootschap’ en mam werd voorzitter van de bridgeclub. Los van al deze activiteiten staat er menig afspraak in de agenda met een bevriende (Import)-Wieker of zij komen even aanwaaien via de garage.

16

IN DE WIJK DOOR DE JAREN

Van Import naar Import-Wieker Je kunt concluderen dat pap en mam verweven raakten met het leven in De Wijk. Ze kwamen samen als buitenstaanders in het dorp, mam 25 en pap 32 jaar. Na 49 jaar zijn zij graag geziene import ‘Wiekers’ geworden, die zich zeer thuis voelen in het dorp aan de Reest. Jullie hebben ons als kinderen een aandachtvolle en liefdevolle jeugd gegeven in een prachtige en veilige omgeving. Wij zijn alle 4 weggetrokken, maar bewaren zeer waardevolle herinneringen aan dat lieflijke dorpje aan de Reest. Daar zijn we geboren, daar voelen wij ons rijk! Aan de Zuidkant van Drenthe heel dicht bij de Reest daar ligt een klein dorpje waar’k vaak ben geweest o liefd’rijk klein dorpje bij jou voel’k me rijk bij jou voel ik mij gelukkig o dorpje De Wijk O liefd’rijk klein dorpje waar mijn wieg heeft gestaan en waar ik als kleuter naar school ben gegaan daar zag ik de molen steeds op het schoolplein wat was ik daar gelukkig wat vond ik dat fijn Zo menige Wijker die trekt later weg maar ziet in gedachten u ieder keer zeg hij denkt aan zijn dorpje daar dicht bij de Reest daar was hij zo gelukkig dat mint hij nog steeds Ik wil je niet ruilen Je bent mij zoveel waard Ik vind jou het liefd’rijkste plekje op aard ik kan je niet missen bij jou voel’k mij rijk o liefd’rijk klein dorpje mijn dorpje De Wijk

17

DE WIJK

18

DE WIJK IN EEN PAAR WOORDEN DE WIJK is  Platteland  Het grote witte huis, het doktershuis  De Horst  Roreko, Wacker, WGV  Sinterklaas, Kerstmis  Terry, Corsa en Ase  Ook een zwarte poes  Redrum  Wolfie, Dunnink en v.d. Belt  Wijkerfeest  Meester Tijink  Rotary  Wijkerkunst  Bridge  De Kerk in IJhorst  De Lagere school  Altijd achterom, nooit via de voordeur  Renault 16, Lada  De Grote tuin  Pake en Make  Appels, Aardbeien, Rabarber en Frambozen  Op de fiets naar Meppel  En nog veel meer…….. En



DE WIJK IS ALTIJD ONZE BASIS. DE WIJK = HOME

19

DOKTERSHUIS

Het doktershuis in De Wijk Eigenlijk kenden Pake en Make De Wijk al, met dat grote markante huis midden in de Dorpsstraat. Maar zelf in dat mooie huis gaan wonen, zouden ze dat ten tijde van de waarnemingen her en der in Drenthe en Friesland ook gedacht hebben? En toch gebeurde het. Na een periode van waarneming en vervolgens pittige onderhandeling over de praktijk en huis, werden ze in de jaren 60 er de trotse eigenaren van. Wat moet er toch door hen heen zijn gegaan, want zo oud waren Pake en Make ook nog niet. Twee jonge mensen, zeker Make nog , die met dit enorme huis met praktijk een nieuwe levensfase ingingen. In ieder zouden ze door dit huis een normaler leven gaan leiden; een meer van de regelmaat. Geen gezwerf meer door het land, maar een vaste stek in een lief dorp, op de grens van hun twee geliefde provincies. En daar waren ze ook wel aan toe. Het doktershuis kent een rijke geschiedenis: al vele decennia lang was het een huis voor notabelen: notaris of arts. Het had en heeft uitstraling door de lichte kleur, het balkon en de statige bouw. Ook de koetsstal (garage) heeft cachet; in vroegere tijden reed de dorpsdokter daarmee zijn rondes langs de patiënten. Toen Pake en Make er kwamen wonen, was het huis al behoorlijk gemoderniseerd, al zijn de verbouwingen en onderhoudsbeurten nooit meer gestopt sindsdien. Maar de hooizolder was er al niet meer en de paardenstal was omgetoverd tot apotheek. Heel wat mensen hebben er gewoond, zelfs onderduikers zijn er in de tweede wereldoorlog verbleven.

20

DOKTERSHUIS Het huis zelf was immens voor die twee; alleen al die balzaal boven, oftewel hun slaapkamer. En hoe kan je beter inburgeren in een dorp dan met kinderen?! Al snel werd het doktershuis gevuld met Anne, Sjoerd, Froukje en Nynke. Sliepen de tweetallen eerst samen op de, overigens ook royale, kamers, al snel kregen ze allemaal hun eigen hoek in het huis. En het huis paste zich steeds verder aan; er kwam een speelkamer en in de tuin een schommel en zandbak. En wat niet te denken van de trap; hoe vaak zijn die vier wel niet met een matras en wasmand de trap afgedenderd! In de spreekkamer van Pake waren de kinderen maar al te vaak te horen: gezellig maar niet altijd wenselijk. Maar ja, het huis was naast groot ook wel wat gehorig. Door de praktijk waren er altijd mensen in en om het huis; het was een huis van en voor vele mensen. Met de koffie stonden de klompen voor de deur, was de keuken vol en de koek vervolgens op. En vaak zat er dan ook nog een kind op het AGA-formuis een proefwerk te leren dan wel er voor de gezelligheid bij. De keuken was het zenuwcentrum in huis en dat is eigenlijk nooit veranderd. Oma en Pake Katrinus wisten goed de weg naar het doktershuis te vinden; ze waren er graag en hielpen mee met de gewone zorgtaken en kinderfeestjes (koekhappen). In de drukke jaren met de jonge kinderen was het ook fijn dat dit huis zoveel ruimte in zich had en heeft. Zo kon iedereen er een eigen plekje vinden en een bijdrage leveren aan de dagelijkse gang van zaken: van praktijkbordje ophangen tot tuinieren en koekhappen.

21

DOKTERSHUIS HISTORISCH

Wat een feestjes zijn er geweest in en om het huis. De grote tuin kon de creativiteit van Make goed aan. Heel wat feest- logeer- en speeltenten hebben er op het gras gestaan en eindeloos is stoelendans gespeeld . Wat te denken van de keukentafel die jaar na jaar achtereen werden omgetoverd tot feestelijk gedekte tafel. Aan die tafel zijn heel wat taartjes gemaakt met aardbeien, slagroom en zoetigheid op vrolijke kinderbordjes en opgegeten. De spreekkamer heeft lang in dienst gestaan van het werk van Pake en Make, maar is in de afgelopen decennia verworden tot de plek voor het Idema-kerstdiner. Hier kwam de pingpongtafel goed tot zijn recht, Make maakte er elk jaar een schitterend kunstwerk van. De nette zolder (niet te verwarren met de rommelzolder!) had ook een feestfunctie. Zo was er kindercircus met de knuffels, is er eindeloos geschommeld met zowel de vier kinderen als alle kleinkinderen en vond er kinderdisco onder leiding van DJ Sjoerd. Een prachtige plek in huis, maar het minst zichtbaar, is de kelder. Bij het betrekken van de woning was deze gevuld met eindeloze schappen met hoogkwalitatieve wijnen; een erfenis van de voorganger. Deze voorraad slonk al snel door het opschenken ervan bij de stoofpeertjes en suddervlees van Make: we zullen nooit meer zulke lekkere gerechten eten! Ook menig sinterklaassurprise is er verstopt voor de andere bewoners. En wat hebben we niet vaak, na een hevige regenbui, emmer na emmer water uit de kelder moeten scheppen! Soms zelfs moest hij worden leeggepompt. Als kinderen vonden we dat de normaalste zaak van de wereld, maar Make zal deze ruimte van het huis af en toe hebben kunnen missen als kiespijn. Pake en Make zorgden vanaf begin goed voor het huis. Elk jaar investeerden ze in het onderhoud: verf binnen en buiten, vloeren, etc. Was er eigenlijk wel een jaar waarin niets is gebeurd? Het resultaat was er wel naar; nog steeds ziet het huis er majestueus uit en alle bezoekers van de Dorpsstraat vergapen zich stiekem aan dat grote witstenen huis met balkon en blauwe regen: 'wat sjiek en stijlvol; woonden wij er maar!'. De groene kikker bij de voordeur, elk jaar een beetje meer gebutst, houdt echter nog steeds de wacht en waakt over Pake en Make.

22

DOKTERSHUIS HISTORISCH

Over het balkon aan de voorkant van het huis hebben we vaak grappen gemaakt. Apollo zou komen langsmarcheren en dan moesten Pake en Make op het balkon staan om de aubade in ontvangst te nemen. Wuivend als het koninklijk paar, zo zagen we dat voor ons. Het is natuurlijk nooit gebeurd en alleen de was en de vlaggestok hebben meer dan gemiddeld het balkon gezien en van het uitzicht genoten, maar wat zagen het allemaal voor ons! De mensen maken het huis. Wat een liefde hebben Pake en Make er in gestoken. Uit liefde voor hun kinderen en daarmee investerend in een fijne en veilige thuisbasis voor hen. Niet te geloven dat ook partners, kleinkinderen en huisdieren er nog van kunnen genieten en op eigentijdse wijze hun weg vinden in huis en in de tuin. Het huis is er doorleefder en mooier door geworden. Dat maakt dat we met ons allen anno 2015 graag terugkeren. De een dagdroomt van 'zou ik ooit zelf zo'n huis hebben of misschien zelfs dit huis?' en de ander geniet gewoon van het 'zijn waar je vandaan komt' en dit kunnen delen met zijn dierbaren. Pake en Make; dank dat jullie dit voor ons hebben willen betekenen!

23

DE KINDEREN DOOR DE JAREN

24

DE KINDEREN DOOR DE JAREN

25

DE KINDEREN DOOR DE JAREN

26

DE KINDEREN DOOR DE JAREN

27

DE KINDEREN DOOR DE JAREN

28

DE KINDEREN DOOR DE JAREN De vier kinderen van Han en Tineke zijn een bijzonder viertal. Twee donkere en twee blonden, althans voor ze alle vier grijs werden. En dat laatste gebeurde al jong, een erfenisje van de Hilbertskant. Anne en Froukje waren de blonden en Sjoerd en Nynke de donkerharigen. Maar van de vier zijn er weer drie met bruine ogen. Sjoerd en Froukje lijken wat betreft karakter en lichaamsbouw op elkaar en Nynke en Anne ook. Maar qua sportiviteit Anne en Froukje weer. Nynke en Sjoerd hebben meer een band met de stad en het Westen en ... ach, ga zo maar door. Tussen de vier kinderen zijn zoveel overeenkomsten en verschillen dat er geen pijl op te trekken valt.Is dat altijd zo geweest? Laten we beginnen met het eerste wapenfeit. Vanaf hun eerste levensjaar werden Anne en Froukje in het blauw gestoken en Sjoerd en Nynke in het rood. Dan wel weer dezelfde soort pakjes, broekjes of jasjes, maar de basis voor een consequente kledingsstijl bij deze vier was gelegd. Vaak ook nog werden ze gezien als twee tweelingen; ‘kijk, wat schattig!’. En Tineke knipte zelf de haren, dus de vier kapseltjes leken ook nog eens op elkaar! Een eenduidige basis voor de ontwikkeling van het viertal is verder gelegd door: allevier op korfbal in De Wijk, leren zeilen in Friesland en skiën in Oostenrijk (heel modern voor die tijd!) en allevier naar dezelfde RSG in Meppel, sportief op de fiets. En, dat moeten we toch even noemen, ook alle vier een beugel of meer in verband met de kenmerkende Idema-voortanden. Maar feit is ook dat ze allevier vervolgens een compleet eigen ontwikkeling hebben doorgemaakt. Anne had zijn eigen vrienden, bleef deze trouw, gaf niets om kleding en wist precies wat hij wilde na zijn middelbare school: naar Enschede. Hij trok zich ook niet zoveel aan van het ‘het lege nestsyndroom’ van met name Tineke: ‘mam, ik kom toch gewoon in het weekend thuis en anders volgend weekend!’. Anne was en is de eenduidige wegbereider van de vier, of het nu gaat om werk, partner of kinderen (familyman!), en dat deed en doet hij eigenzinnig en authentiek. Zijn wijnkast is leeg, maar zijn hart is groot. Sjoerd deed de middelbare school op sloffen en heeft daarna lang moeten zoeken om er achter te komen wat hij wilde. Sjoerd werd vervolgens een Amsterdamse praktijkman; de regelaar die hij altijd eigenlijk al was. Dieren hadden van jongs af aan zijn hart al gestolen en dat zijn ze blijven doen; zowel als knuffel (Droefje) als in levende lijve (Terry, Corsa, Ase, Sil en Marty). Een getalenteerde en vlotte prater die al doende leert is en blijft hij, met veel liefde voor zijn dierbaren om hem heen. Froukje dan. Enerzijds gedisciplineerd in leven en werk en anderzijds de grens verkennend en verleggend. Misschien is Froukje, met alles wat zij in zich heeft, vooral een twijfelaar. Wat is goed en wat niet. Veel warmte kan zij evenwel geven aan gezin, familie, vriend en dier, Tineke noemt haar oudste dochter nog wel eens ‘hartje’, net als vroeger. Froukje is het meest verbonden met het gebied waar alle vier de kinderen geboren zijn. En daarom is het ook zo mooi dat haar kinderen zich in het huis in De Wijk net zo ‘thuis’ voelen. Nynke blijft altijd de hekkensluiter. Ze leerde al jong zich niet het kaas van haar brood te laten eten, soms daarbij geholpen door haar grote broers. En ze wist ook al snel wat ze wilde worden in het leven; een eigen invulling van de voormalige beroepen van Han en Tineke. Een resolute en actieve dame met compassie voor de medemens. En de meest reislustige en daarmee flexibele van het stel; dankzij haar kwamen Han en Tineke nog eens op plekken als Syrië en Nieuw Zeeland terecht! Niet alleen blijven Han en Tineke in De Wijk een bindende factor. Ook via de (klein)kinderen en huisdieren blijven de wegen van Anne, Sjoerd, Froukje en Nynke elkaar kruizen en dat zal niet veranderen!

29

DE KINDEREN DOOR DE JAREN

30

DE KINDEREN DOOR DE JAREN

31

DE KINDEREN DOOR DE JAREN

32

DE KINDEREN DOOR DE JAREN

33

DE KINDEREN DOOR DE JAREN

34

DE KINDEREN DOOR DE JAREN

35

DE VOLGENDE GENERATIE

36

DE VOLGENDE GENERATIE

37

KLEINKINDEREN VOOR DE LENS VAN MAKE

38

JIMMER FJIRDER

39

JIMMER FJIRDER “Oan de mar fan Langwar, Freit in koekoek mei in skierroek Oan de mar fan Langwar, Freit in appel mei in par” De kiemen voor een levenslange liefde voor de meren, het weidse landschap en waaiende wolkenluchten, Fryslan.. werden bij ons vroeg gezaaid. Aan de houten keukentafel in De Wijk werd de maaltijd veelvuldig afgesloten met het luidkeels zingen van Friese liedjes. Luisterend naar de woorden, je afvragend wat een Skierroek zou zijn, ontstond behalve een nieuwe op Friese klanken gebaseerde taal, er vooral een gevoel van saamhorigheid. Heen en weer schuivend op je kinderbilletjes, De armen ingehaakt naast Papa op de bank “dan komt de maitiid, maitiid yn it lan… Groot succesnummer en tegelijkertijd volkomen onbegrijpelijk was “hop, hop, hynke”. Een tongbreker van jewelste, als je het niet helemaal wist, maakte je op de wijs van het liedje “brurre, wurre, wittewee” geluiden, wetende dat daarna het “op ien nei, op twa nei” kwam, wat weer enthousiast meegezongen kon worden. Na wat zoekwerk kom je op de oorsprong van dit liedje. Een oud fries kinderliedje, bedoeld om te zingen met een kind op schoot wat net doet of het een ruiter te paard is.

40

JIMMER FJIRDER Het liedje met uitleg “Hop, Hop, Hynke” (hynke = liefkozend, ruitertje) “Nei Ljouwert om in Pinke” (naar leeuwarden voor ham/spek) “Nei Snits om in Wyttebrea” (naar Sneek voor witbrood) “Jei wy al us Hinkes dea” (zo gaan al onze paardjes dood.. oeps…. Dat wist ik nooit! maar daarna komt het toch weer goed met: “Op ien nei, op twa nei Op us lytse keddeman nei (keddeman = het kindje op schoot)

Zeilen dus, door het Friese land, vanuit Langweer. De eerste jaren op de “lytse feint” Aan het roer onze stoere vader, die de boot soms toch wel wat erg schuin liet gaan, maar ons altijd weer veilig in de haven terugbracht. Blonde, blozende koppies in grote oranje zwemvesten. In de Leyenspolder zal af en toe wel eens een wenkbrauw opgetrokken zijn als er (plons!) weer eens een van ons tussen wal en schip terecht kwam. Met 4 opgroeiende kinderen werd er gezocht naar een wat groter schip, niet alleen wegens ruimtegebrek maar ook het ruimere water lokte. “Jimmer Fjirder” een toepasselijke naam, want altijd verder gingen we. Met de hele familie waarheen de wind ons bracht. Eerst “De Fluessen”, verder groeiend naar IJsselmeer stadjes als Hindelopen en Workum. Een eerste echte grote oversteek.. Achter de horizon pas lag het eindpunt van een tocht. Leren navigeren, De schipper die me een kruispeiling leerde maken, door de verrekijker proberen te lezen wat er op die grote rode boei stond.

41

JIMMER FJIRDER Jimmer Fjirder” de geborgenheid van de kajuit waar wonderen werden verricht door mama. Nooit heb ik het gevoel gehad dat we teveel op elkaars lip zaten, er was altijd ruimte genoeg voor iedereen, om wat te lezen of spelen terwijl er doorgezeild werd en je allemaal op gezette tijden ruimschoots voorzien werd van eten en drinken. Je realiseert je nu pas wat er voor organisatie ten aan grondslag gelegen moet hebben om alles soepel te laten verlopen. We zullen nooit de warmte en liefde vergeten die dat allemaal mogelijk heeft gemaakt.

“Jimmer Fjirder” Ook als vele jaren later de kinderen uitgevlogen zijn. Volwassen geworden, altijd verder.. Kleinkinderen monsteren inmiddels aan, grote tochten van vele mijlen worden niet meer gemaakt. Wel een nieuwe invulling, het heerlijke huisje aan de “Langweerder Wielen” waar we elke zomer welkom zijn, van waaruit dagtochtjes gemaakt en waar herinneringen opgehaald worden. Mooie verhalen over paniek bij sluizen, plotseling opstekende stormen tijdens een oversteek naar Medemblik of heroische kruisrakken in de Princenhof. Onder het genot van een “oorlam”, uitkijkend over het meer van dat liedje, waar als je goed kijkt.. in het riet die Skierroek iets met een Koekoek doet, ofzo.. “Oan de mar fan Langwar!”

42

JIMMER FJIRDER

43

JIMMER FJIRDER

44

JIMMER FJIRDER

45

CRUISEN 50 JAAR

Cruisen door 50 Han & Tineke. Dat kan niet in een paar bladzijden, dat kan niet samengevat worden in een boekje. Daarvoor zijn er teveel foto’s, teveel herinneringen, teveel film. Op deze manier cruisen door 50 jaar Han & Tineke wil dan ook niet meer dan een “glimlach door 50 jaar” zijn. Met een glimp van alle mooie momenten, met weglaten van heel veel foto’s, tekst en film. Het is daarmee wel een echte cruise. Even aanmeren hier en even aanmeren daar. Even de glimlach ophalen uit het verleden bij de Wijk, het doktershuis, de kinderen, de kleinkinderen en de boot. 50 jaar Han & Tineke leeft voort in 4 kinderen en 6 kleinkinderen. Die ene cruiseliner van Han & Tineke is een hele vloot geworden. Kijk, dat is pas cruisen!

46

TOT SLOT

Tot slot. Kijk ze tevreden naar elkaar kijken! In 2015 ook nog op de Jimmer Fjirder op het geliefde water rondom Langweer. 50 jaar, wat een prestatie. Geniet ervan. Geniet van elkaar Gewoon.

Jimmer Fjirder! Liefs Anne, Sjoerd, Froukje, Nynke.

47

TOT SLOT

50 JAAR!

48

TOT SLOT

VAN ONS ALLEMAAL

GEFELICITEERD! 49

EINDE