Hoe ontstaat handelingsverlegenheid bij leraren & complicaties bij complex onderzoek. Jan Bijstra, Niels Strolenberg, Jan Hoving & Wilfred Hofstetter

Hoe ontstaat handelingsverlegenheid bij leraren & complicaties bij complex onderzoek Jan Bijstra, Niels Strolenberg, Jan Hoving & Wilfred Hofstetter

Programma •

Handelingsverlegenheid: wat is dat?

•

Onze missie: doelstellingen van het onderzoek

•

Traditioneel onderzoek vs. modern onderzoek: ‘A Dynamic Systems Approach’

•

Bekende gegevens: o.a. Goei & Kleijnen

•

Voortraject

•

Het onderzoeksmodel

•

Uitvoering van het onderzoek & complicaties

•

Beoogde resultaten 8-5-2014

Titel presentatie aanpassen 2

Pedagogische Academie

Handelingsverlegenheid: “Ik weet geen raad met mijn handelen…. ik ben er verlegen mee” Goei & Kleijnen: datgene wat de leraar benoemt of ervaart (zoals twijfels, stress, tekorten in kennis / vaardigheden) in het niet doelmatig kunnen handelen binnen de handelingsruimte in de omgang met leerlingen met gedragsproblemen

• Handelingsverlegenheid: “Ik weet geen raad met mijn handelen…. ik ben er verlegen mee”

• Maar: “hoe komt het dat de ene leerkracht handelingsverlegenheid ervaart en de andere niet of nauwelijks?”

8-5-2014


• Handelingsverlegenheid wordt ervaren door leraren, maar niet bepaald door alleen leraarfactoren!

• Samenspel leraar- en leerlingfactoren: transactioneel interactieproces

• Ook: omgevingsfactoren leraar / leerling!

8-5-2014


• Handelingsverlegenheid ontstaat niet ‘zomaar’ • Handelingsverlegenheid ontstaat niet van ‘de een op de andere dag’

• Er gaat een ontstaanstraject aan vooraf • Missie: zicht krijgen op deze ontstaanstrajecten!

8-5-2014


Onderzoeksvraag: • Hoe ontstaat handelingsverlegenheid bij leraren? Deelvragen: • Welke factoren zijn bepalend bij het ontstaan van handelingsverlegenheid? • Zijn er risicovolle combinaties van factoren voor het ontstaan van handelingsverlegenheid? Welke? • Zijn er kritieke momenten in een ontstaanstraject? Zo ja, wanneer zijn die? • Zijn er beschermende / compenserende factoren die voorkomen dat een leerkracht handelingsverlegenheid gaat ervaren? Welke? • ……? 8-5-2014


• Onderzoek is nodig om deze vragen te kunnen beantwoorden, maar hoe? • Traditioneel onderzoek vs. modern onderzoek • Dynamische systeem benadering (van Geert, RUG)

8-5-2014



Een aantal nadelen van traditioneel onderzoek: • Ergodiciteit (groepsresultaat staat gelijk aan individuele resultaat) - vb typisten • Contextafhankelijkheid? • lineaire processen: werkelijkheid?

Alternatieven?

8-5-2014



Alternatieven? Dynamische Systeem Benadering!

• “een dynamisch systeem is een manier om te beschrijven hoe een toestand zich ontwikkelt tot een andere toestand in de loop van de tijd” • Een systeem – Is een verzameling componenten – Die met elkaar verbonden zijn

• Een dynamisch systeem – Is een verzameling veranderlijke componenten – Die elkaar beinvloeden

• Belangrijke kenmerken:  iterativiteit, non-lineair, zelforganisatie, variabiliteit 8-5-2014



• Dynamische systeemtheorie & iterativiteit: de te onderzoeken ontwikkeling ontluikt door iterativiteit; elke stap in ontwikkeling is gebaseerd op de vorige stap en is ingebed in de context ›

p

›

o

T1

8-5-2014


›

›

p

›

o

T2

p

›

o

T3

›

p

›

o

T4

›

p

›

o

T5


•

Dynamische systeemtheorie & lineair vs. non-lineair: veel gebruikte modellen en voorspellingen zijn lineair, maar lineaire processen bestaan bijna niet!

1,2

liear development

1 10

9

0,8

8 7

0,6

time

6 5

Series3

Reeks2

0,4

4 3

0,2

2 1

0

0

1 13 25 37 49 61 73 85 97 109 121 133 145 157 169 181 193 205

8-5-2014



• Dynamische systeemtheorie & zelforganisatie: – Zelf-organisatie is een centraal kenmerk van de levende natuur – Structuur ontstaat vanzelf, onder gepaste omstandigheden – Bijv. gedrag van groepen organismen: “scholen” vissen, vliegende vogels (P. van Geert, 2005)

8-5-2014



• Dynamische systeemtheorie & zelforganisatie: – Attractoren en afwijzers (repellors)

Wederzijds vertrouwen en liefde Wederzijdse vijandigheid en wantrouwen

8-5-2014



• De dynamische systeemtheorie maakt gebruik van klassieke methodes (kwantitatief) en vult deze aan met dynamische methodieken • Dynamisch onderzoek: – Modelleert een “systeem” – Non-lineair, iteratief, zelf-organiserend – Variabiliteit wordt niet weggegooid, maar wordt juist gezien als kenmerkend voor ontwikkeling – Bruikbaar om kennis te verzamelen over processen en over individuele trajecten van ontwikkeling – Bruikbaar om individuele veranderingen te kunnen verklaren en voorspellen – Bruikbaar om op effectieve wijze processen te beïnvloeden

8-5-2014



Dynamische Systemen, enkele voorbeelden: • Het weer (luchtverplaatsingen (de luchtdruksituatie in de omgeving), temperatuur, luchtvochtigheid, geografische omstandigheden (bijv. open water), bewolking)

• Prijsontwikkeling van bijvoorbeeld benzine (productie van olie, politieke spanningen, milieuoverwegingen, seizoensinvloeden)

• Griepepidemie (agressiviteit van het griepvirus, voorzorgsmaatregelen (inenting), het weer, immuniteit, verspreidingssnelheid (besmettelijkheid))

8-5-2014



• Complex aan factoren rondom het al dan niet ontstaan van handelingsverlegenheid wordt ook opgevat als een dynamisch systeem, waarbij factoren elkaar onderling beïnvloeden • Inzicht krijgen in het ontstaan van handelingsverlegenheid vraagt dan ook om een andere manier van onderzoek doen! • Hoe? Stap 1: het maken van een theoretisch model d.m.v. bekende gegevens, gegevens vanuit de praktijk en ‘gezond verstand’: het voortraject!

8-5-2014



BEKENDE GEGEVENS: GOEI & KLEIJNEN

Bekende gegevens: Goei & Kleijnen

8-5-2014



Gegevens vanuit de praktijk: • interviews met leraren in het basisonderwijs (Westerschool te Wildervank) met als hoofddoel: aansluiten bij de beleving van de praktijk! • Enkele bevindingen….

8-5-2014



Gegevens vanuit de praktijk:

• Onderzoek ‘t Klimop te Enumatil • Enkele bevindingen….

Literatuur + voortraject  theoretisch model…..

8-5-2014



Theoretisch model

Theoretisch model:

8-5-2014



Stap 2: Van theoretisch model naar wiskundig model:

• E(t+1) = E(t) + (h*MS(t) – k*Gll(t))*E(t) – (h*MS(t) – k*Gll(t)*(t)/E(max)

8-5-2014



Stap 3: het verzamelen van empirische data, o.a. • • • • • • •

•

Startinterview LIO / leerkracht Interview Coach Persoonlijkheidstest Schoolcontext in kaart brengen Klascontext in kaart brengen Interactiebeschrijvingen m.b.v. ABC-schema’s (digitaal) Mate van handelingsverlegenheid meten d.m.v. vragenlijsten en koppeling aan ABC-schema’s Observaties

• Maar: COMPLICATIES! 8-5-2014



Complicaties bij complex onderzoek: • Met name uitvoerbaarheid: • Vraagt veel van de proefpersonen (LIO-ers) • Vraagt veel van de onderzoekers

• Spanningsveld traditioneel vs. modern onderzoek • Consequenties voor systematiek van Lectoraat? Conclusie: Systematiek rondom een lectoraat heeft nog een lange weg te gaan! 8-5-2014



Toch:

• Op basis van de verzamelde data weten we wel een aantal zaken! • Op basis van ervaring: nieuwe opzet voor komend jaar!

8-5-2014



Stap 4: toetsen van het theoretisch/wiskundig model & simulatie

Stap 5: evt. Aanpassen of nuanceren van het theoretisch model

8-5-2014



Persoonlijkheid (P): - NEO-PI-R

Handelingsverlegenheid (TG): - Startinterview; -Survey Monkey

Schoolcontext (P): - Inspectierapport

8-5-2014


Coaching (P): - Interview coach

Handelen van de lk.(G): - Survey Monkey - Observaties

Leer- en levenservaring (G): (random)

Gedrag leerling (G): - Survey Monkey

Attitude LIO (G): - Attitudelijst begin en eind van de stage (A.de Boer) - Maand-contact


• Beoogde resultaten: - zicht krijgen op complex van factoren - ‘risicoprofielen’ - ‘beschermingsprofielen’ Wanneer we zicht kunnen krijgen op ontstaanstrajecten naar handelingsverlegenheid: - levert dat mogelijkheden op om preventief te kunnen handelen om handelingsverlegenheid te voorkomen - kan dit een bijdrage leveren aan het bieden van zorg die beter afgestemd is op de behoeften van leraren

8-5-2014



• Dank voor uw aandacht!

• • • •

Voor vragen: [email protected] [email protected] [email protected]

8-5-2014



Hoe ontstaat handelingsverlegenheid bij leraren & complicaties bij complex onderzoek. Jan Bijstra, Niels Strolenberg, Jan Hoving & Wilfred Hofstetter

Recommend Documents