Hoe minder drugs ik gebruikte, hoe groter de problemen

KANS NOVEMBER 2013

‘Hoe minder drugs ik gebruikte, hoe groter de problemen’ SUZANNE JEURISSEN (49)

1

2

KANS NOVEMBER 2013

KANS NOVEMBER 2013

KANS NR.3

november 2013

4

COVER Suzanne Jeurissen

Suzanne Jeurissen (49) leefde acht jaar lang op straat. De Maastrichtse sliep in een oude rioolbuis en bedelde om geld voor drugs. Nu verkoopt ze zeepjes, tassen en kleding in de 50 | 50 Store. En ze heeft net de sleutels gekregen van haar eigen huurhuis.

En dan sta je opeens door geldproblemen met je kinderen op straat.

Paniek Waar de heroïne jarenlang alles verdoofde, raakt Suzanne nu om het minste of geringste in paniek. Met twintig milliliter methadon per dag lukt het om haar leven weer op te bouwen. Zo werkt Suzanne vier

dagen per week als verkoopster in de 50 | 50 Store in Maastricht. ‘Hier valt alles van me af. Bij collega’s kan ik mijn hart luchten en het is fijn om bezig te zijn.’ Haar grootste wens? Een goed contact met haar vier kinderen. ‘Het doet pijn als mijn dochter zegt: “Mam, je was liever toen je gebruikte.” Ik wil voor mijn kinderen zorgen. Maar hoe moet dat? Ik moet eerst weer voor mezelf leren zorgen.’ IJskast Na een tijdje in een wooncontainer van het Leger des Heils heeft Suzanne nu weer een eigen huurwoning. Een tweedehands bankstel vinden, schilderen; ze heeft nog een hoop te doen. Maar de driehonderd euro, bestemd voor een ijskast, staan nog steeds op haar bankrekening. ‘Een groot verschil met vroeger: toen had ik daar meteen drugs van gekocht. Zie je, ik red het wel.’

8

8

Even een wat minder eenzame kerst Bij Bosshardt

FOTOGRAFIE COVER LINELLE DEUNK TEKST ELLEN WEBER

‘Kom op Suus, zeg ik tegen mezelf als ik depri ben.’ Suzanne schuift onrustig op haar stoel. De Maa­strichtse wil zó graag een normaal leven leiden. Maar dat gaat niet van de ene op de andere dag, na acht jaar op straat. Voorbijgangers vroeg ze om geld voor het slaaphuis, maar het geld ging altijd op aan drugs. Slapen deed ze in een oude rioolbuis. ‘Toen Jolijn van het Leger des Heils me vond met een naald in mijn lies, besefte ik: het moet nu echt anders. Afkicken was mijn doel. Maar die helse pijnen hè. En hoe minder drugs ik gebruikte, hoe groter de problemen werden.’

4

10

10

Bewogen koper: de 32 muzikanten van de Rotterdam Oost Band.

14

Hulp van het Leger des Heils aan vluchtelingen in centraal-Afrika.

14

16

20

16

Hoe verandert je leven na een bekering? ‘Ik heb geleerd me neer te leggen bij mijn zwakheden.’

20

Troost in barre tijden: onze wintersoep.

Verder: P13 De Kerstpot, zowel in de straat als op het internet P22 Met Danny de Munk op de Dam P24 ‘Wie had gedacht dat ik ooit nog eens in een magazine zou staan?’

3

4

KANS NOVEMBER 2013

KANS NOVEMBER 2013

EN DAN STA JE OPEENS MET JE GEZIN OP STRAAT

Steeds meer gezinnen komen dusdanig in de financiële problemen dat ze hun huis worden uitgezet. Een nieuwe doelgroep, die het Leger des Heils en andere hulporganisaties niet zomaar kunnen opvangen tussen de reguliere cliënten. Tot nu worden er provisorisch oplossingen gevonden. Maar als de groep blijft groeien, houdt dat een keer op. ‘Er moet echt iets gebeuren, anders vrees ik dat er gezinnen buiten moeten slapen.’ FOTOGRAFIE WENDY PANDERS TEKST ELLEN WEBER

o ben je zzp’er in de bouw en fiets je na een dag werken naar je koophuis, zo sta je met je gezin op straat. Tijdens de komkommertijd afgelopen zomer werd het verhaal van Reachel en Jurgen Gerrits uit Geldrop breed uitgemeten in de media. De verkoopster verloor haar baan, de bouwvakker zag zijn inkomsten dalen. Het stel kwam in de schuldhulpverlening terecht en moest het huis, dat ze zes jaar geleden kochten, verkopen met een restschuld van een ton. Een nieuw huis kopen lukte niet en in aanmerking voor een sociale huurwoning kwam het gezin niet. Dus belden ze de crisisopvang voor een slaapplek.

vangnet of zijn familie en vrienden de logés beu, dan staan zulke gezinnen alsnog op straat. Steeds meer families kloppen aan bij het Leger des Heils. Cornel Vader, directeur Welzijnsen Gezondheidszorg van het Leger des Heils: ‘Nieuw aan deze groep is dat zulke mensen zich voorheen prima konden redden, en vaak in een koophuis of particuliere huurwoning wonen.’ Staatssecretaris Jetta Klijnsma constateert dat nu ook mensen met een bovenmodaal inkomen in de problemen komen, waar dat vroeger alleen gold voor de lagere inkomens. Klijnsma: ‘Er hoeft maar iets te veranderen, denk aan baanverlies of ziekte, en het zorgvuldig opgebouwde kaartenhuis stort in elkaar.’

In veel gevallen kunnen gezinnen tijdelijk terecht bij familie of vrienden. En in het laagseizoen zijn vakantieparken en stacaravans populaire uitwijkplekken. Ontbreekt het sociale

Slaapzaal In de noodopvang in Kampen ziet Aalt Fikse, luitenant bij het Leger des Heils, nog een neven­effect van de financiële problemen:

5

6

KANS NOVEMBER 2013

KANS NOVEMBER 2013

7

Staatssecretaris Jetta Klijnsma:

‘'Schaam je niet en zoek hulp voordat de schulden oplopen'

EÉN OP DE ZES HUISHOUDENS IN NEDERLAND LOOPT HET RISICO OP PROBLEMATISCHE SCHULDEN. Bron: site van de rijksoverheid, www.rijksoverheid. nl/onderwerpen/ schulden. Met tips en advies voor mensen met schulden.

relaties komen onder druk te staan. Regelmatig brengt hij gebroken gezinnen onder in de noodopvang in Kampen, die georganiseerd wordt door het Kerkgenootschap van het Leger des Heils. ‘Dat kan in Kampen, want hier wonen alleen mensen met een lichtere problematiek. In onze crisisopvang van Welzijns- en Gezondheidszorg in Zwolle is dat lastiger; mensen willen niet met hun kinderen op een slaapzaal liggen tussen verslaafde mensen.’

lagere woonlasten heeft. De mogelijkheden verschillen per regio. Over het algemeen is de zelfredzaamheid van deze groep zogeheten “nieuwe armen” volgens Vader groter dan die van de traditionele groep dakloze mensen. ‘Tot voor kort waren zij immers in staat om hun eigen huishouden draaiende te houden. De ouders hebben doorgaans geen problemen met het opvoeden van hun kinderen en zijn gewend aan een normaal dagritme.’

Precieze cijfers van het aantal gezinnen waarvoor uithuisplaatsing dreigt, zijn er niet. Wel constateert het Leger des Heils een geleidelijke toename vanaf de tweede helft van 2012. Vader: ‘Dit jaar begon op te vallen dat het vaker voorkomt.’ Ook Hans-Martin Don, directeur Welzijns- en Gezondheidszorg van het Leger des Heils Limburg/Brabant, ziet om zich heen steeds meer mensen in de problemen raken. ‘De gevolgen van de werkloosheid worden voelbaar. Ik verwacht dat dit een voorbode is van een veel groter probleem.’ Ook Fikse voorspelt dat de groep nieuwe armen gaat groeien. ‘Na een paar jaar crisis raken de financiële reserves op.’

Desalniettemin ziet Fikse veel wanhoop en frustratie bij de nieuwe groep hulpbehoevenden. ‘Drank- en drugsverslaafde mensen zijn gewend van dag tot dag te overleven. Deze mensen niet. Ook hebben ze vaak onrealistische verwachtingen van de hulpverlening. Ze denken: we wonen toch in een verzorgingsstaat? Een uitgestoken hand is er wel, maar hulpverleners kunnen de problemen nooit volledig oplossen. We adviseren, wijzen de weg, maar nemen geen restschulden over. Mensen beseffen niet dat er tijd zit tussen het aankloppen voor hulp en de daadwerkelijke hulpverlening. Je komt niet meteen in een schuldhulpverleningstraject. Daar gaat eerst een juridisch traject aan vooraf om te beoordelen of je ervoor in aanmerking komt. Ondertussen lopen de schulden op en blijven er deurwaarders aanbellen.’

Wanhoop Wat doet het Leger des Heils als een gezin met kinderen op de stoep staat? ‘Waar het kan, helpt het Leger des Heils altijd’, zegt Vader. ‘Met woningbouwcorporaties zijn al afspraken gemaakt, zodat zij minder snel overgaan tot huisuitzetting en het Leger des Heils het gezin vervolgens kan helpen om er te kunnen blijven wonen. Dat is in de particuliere huursector, waar ook veel huisjesmelkers actief zijn, moeilijker te regelen.’ Vader somt de mogelijke oplossingen op: het tijdelijk betrekken van een woning van het Leger des Heils, plaatsing van (een deel van) het gezin in een opvangcentrum. Ook kan het Leger des Heils een woning op haar naam zetten, waardoor het gezin tijdelijk

Schaamte De schaamte zit vaak diep bij mensen die nog nooit bij instanties hoefden aan te kloppen voor hulp. Dat bleek ook bij de voorbereidingen voor dit artikel: geen enkel gezin in de opvang van het Leger des Heils wilde zich door ons laten interviewen. Jetta Klijnsma trok in oktober door Nederland met de aanbeveling zo snel mogelijk hulp te zoeken als je met finan­ ciële problemen kampt. ‘Schaam je niet en zoek hulp voordat de schulden oplopen. En zie je aankomen dat je portemonnee

kleiner wordt: zet de tering naar de nering.’ De staatssecretaris trekt dit jaar twintig miljoen extra uit voor armoedebestrijding en het voorkomen van schulden. Daarvan gaat negentien miljoen naar gemeenten, het loket waar mensen als eerste aankloppen voor schuldhulpverlening. De nadruk ligt op vroegsignalering: voorkomen dat mensen financiële problemen krijgen. Daarnaast heeft de staatssecretaris een miljoen euro gereserveerd voor instellingen en particulieren die ideeën hebben om dit probleem aan te pakken. ‘Ik nodig iedereen uit om goede ideeën bij mij kenbaar te maken.’ In Amsterdam, Enschede, Arnhem, Tilburg en Almere experimenteren verschillende partijen al met manieren om vroeg te ontdekken welke gezinnen risico lopen. In de hoofdstad delen energieleveranciers, zorgverzekeraars en de Dienst Gemeentelijke Belastingen betalingsachterstanden met de gemeente Amsterdam,

zodat in een vroeg stadium iemand op huisbezoek kan gaan om samen met de schuldenaar een plan op te stellen. Soms ligt de oplossing in hulp bij de thuis­ administratie.

Buiten slapen In Eindhoven probeert Don ook banken aan tafel te krijgen. ‘Het Leger des Heils kan het niet alleen. Voor individuele gevallen kunnen we een oplossing vinden, maar als er grote groepen aankloppen, wat dan? Er moet echt iets gebeuren, anders vrees ik dat er gezinnen buiten moeten slapen.’ In Kampen plaatste het Leger des Heils een oproep in de krant, vanuit de gedachte dat mensen met een eengezinswoning misschien wel een kamer over hebben voor mensen in nood. Dat leverde drie reacties op. Fikse: ‘Regelmatig kunnen gezinnen een paar nachten overbruggen in een Bed & Breakfast.’

VAKER HULP BIJ DE THUISADMINISTRATIE Het aantal mensen dat gebruik maakt van de administra­ tieve hulp van hulporganisatie Humanitas is de afgelopen zes jaar vervijfvoudigd. Zelf hulp nodig? Kijk op www.legerdesheils.nl

KIJK UIT VOOR HET ADMINISTRATIEVE MOERAS ‘Steek je kop niet in het zand’, waarschuwt Aalt Fikse, luitenant in Kampen. ‘Voor je het weet verzand je in een administratief moeras.’ Hij vertelt over een man in scheiding, die even wilde bijkomen van alle huwelijksperikelen

en een paar maanden bij vrienden en familie logeerde. Zijn ex stuurde de post – ook de brief van de gemeente – retour afzender, met de mededeling: die woont hier niet meer, adres onbekend. De gemeente startte een

onderzoek om de man te traceren, maar kon hem niet vinden. Hij werd uitgeschreven en beschouwd als iemand die Nederland heeft verlaten. Toen de man een nieuwe identiteitskaart wilde aanvragen en een bankrekening wilde

openen omdat hij weer een baan had, bleek dat onmogelijk: daarvoor heb je een adres nodig. Fikse: ‘Zorg er dus voor dat je bij de gemeente ingeschreven blijft staan. Desnoods kan het Leger des Heils je helpen aan een postadres.’

8

KANS NOVEMBER 2013

KANS NOVEMBER 2013

Dertig procent van alle volwassen Nederlanders voelt zich soms eenzaam, zo blijkt uit het onderzoek dat het Rijk­instituut voor Volksgezondheid en Milieu eind september publiceerde. Acht procent geeft aan zeer eenzaam te zijn. De buurtsteunpunten van Bij Bosshardt proberen iets aan de eenzaamheid in wijken te doen. In de buurthuiskamer van de Utrechtse wijk Zuilen kunnen wijkbewoners zelf activiteiten organiseren. Zo is er een kerstdiner. ‘Ideaal voor mensen die tegen de feestdagen aanhikken.’

9

Meer kerstactiviteiten vindt u op www.legerdesheils.nl/kerst

é, ben je vandaag in burger?’ Een buurtbewoner zwaait naar de postbode, die even een bakkie komt doen. Aan de grote tafel is geen vrije stoel meer te vinden; het is dinsdag en dus pannenkoekendag. Vaste prik voor een stuk of vijftien buurtbewoners. De vrouw met roodgeverfde haren die binnenkomt, wordt al even hartelijk begroet. De vrijwilliger achter de bar schenkt meteen een kopje thee voor haar in. ‘Wil je geen pannenkoek?’ Vandaag eet de alleenstaande moeder niet mee. ‘Ik kom alleen maar even hallo zeggen.’ Evelien Roukema (32), coördinator van het buurtsteunpunt, gaat aan het tafeltje met twee kinderen zitten. De blonde meisjes vertellen dat hun moeder bij de tweedehands kledingwinkel werkt, een deur verderop. Bij Bosshardt is meer dan een huiskamer met een koffiezetapparaat. Eenzaamheid verminder je niet alleen met koffiedrinken, mensen vinden het ook fijn om de handen uit de mouwen te steken. In de wijk wonen veel werklozen, die in het buurtsteunpunt toch iets nuttigs kunnen doen: de kledingwinkel bemannen, tuinmeubels maken of in de moestuin schoffelen. De tomaten en kool verdwijnen op woensdagavond in de pan, als de eetgroep samen kookt. ‘Krijgen de alleenstaande mannen, die thuis alleen maar de friteuse aanzetten, ook nog eens een gezonde maaltijd’, lacht Evelien.

Vriendenclub

Meer kerstactiviteiten vindt u op www.legerdesheils.nl/kerst

Het idee is dat wijkbewoners de activiteiten zélf organiseren. Evelien en haar collega ondersteunen daarbij. Inmiddels zijn er 45 vrijwilligers actief in Zuilen. ‘De bevolkingssamenstelling van de wijk Evelien Roukema (links) met vaste bezoeker Margriet.

bepaalt de kleur van de huiskamer. Hier komen vooral ouderen, alleenstaande moeders met kinderen en Marokkaanse vrouwen; dat zie je terug in de activiteiten. De Marokkaanse dames houden van breien, we hebben ochtenden voor moeders met kinderen en een buurtkoor. We vragen wel aan mensen om familie of vrienden mee te nemen, maar dat gebeurt weinig. Hier komen mensen die weinig sociale contacten hebben. Maar op een gegeven moment vinden ze hier een vaste vriendenclub.’ Sinds kort is de huiskamer ook op zondagmiddag open. Want zondag is een slechte dag voor iemand die zich eenzaam voelt. Dat Bij Bosshardt aan een behoefte voldoet, weet Evelien wel zeker. Een man of vijftien staat dagelijks op de stoep. ‘Dit is een verlengstuk van hun eigen woonkamer. Goed of slecht nieuws, hier komen ze het als eerste vertellen.’ In de twee jaar dat ze hier werkt, merkt ze dat buurtbewoners ’s ochtends steeds vroeger voor de deur staan, ver voor openingstijd. ‘Sommigen zijn helemaal van slag als een activiteit niet doorgaat.’

Kerstdiner Evelien merkt dat veel mensen tegen de feestdagen aanhikken. ‘In december wordt de sfeer grauwer. Mensen die geen contact meer hebben met hun kinderen, tijdens de kerstdagen geen gasten krijgen en nergens op bezoek gaan, voelen zich extra eenzaam.’ Gelukkig weten allerlei instellingen die iets goeds willen doen, het Leger des Heils te vinden. Zo zijn er studentenverenigingen die kerstpakketten samenstellen en koren die komen zingen. Evelien herinnert zich de buurvrouw, vorig jaar bij het kerstdiner. ‘Kerst moet nog komen’, zei ze, ‘maar het is nu al geweldig geweest.’

DE VESTIGINGEN VAN BIJ BOSSHARDT

FOTOGRAFIE MILAN VERMEULEN TEKST ELLEN WEBER

• Almelo Troelstralaan 1 • Almere Buiten Atheneplantsoen 1 • Amsterdam Centrum Oudezijds Voorburgwal 14 • Amsterdam Noord Loenermark 317-318 • Amsterdam Zuidoost Karspeldreef 1161 • Den Haag Engelenburgstraat 2 Den Helder Loodsgracht 2 • Drachten Stationsweg 112 • Groningen Irislaan 2 • Haarlem Bandoengstraat 21 • Heerhugowaard Spui 79 • Hengelo Agonstraat 10 Maastricht Kolonel Millerstraat 64-67 • Nijmegen Molenweg 97 • Papendrecht Staringlaan 3 • Roermond Jupiterstraat 44 • Rotterdam Kooikerweg 10 • Utrecht Prinses Margrietstraat 32 • Zoetermeer Van Lierepad 13 • Zwijndrecht Helmersstraat 27 • Zwolle Geert Grootestraat 9-11

BEWOGEN KOPER, WARME KERST

De brassbands van het Leger des Heils - die van oudsher de muziek verzorgen bij de samen­zang - zijn het drukst in december, op en rond de feestdagen. Grote kans dat een van de brassbands binnenkort in de buurt speelt. Zoals de Rotterdam Oost Band, een van de oudste brassbands van het Leger des Heils.

Linda Rosenquist percussie

Antoinette Faassen althoorn

Sam Koerts cornet

Angela Buizer althoorn

Robert Wolf cornet

Dieuwertje Mulders bariton

Maarten Slingerland bes-bas

Daniel Rosenquist cornet

Steef Klepke cornet

Erik Maan bariton

Melody Klepke bariton

Willem Spek bes-bas

Charlotte Gankema cornet

Ismael Maulany es-bas

Gerard Verroen althoorn

Hendrik Kroes althoorn

Michel Rosenquist kapelmeester

Marvin van Vessem trombone

Hans Buizer es-bas

Dave van Donge cornet

Dirk Mulder cornet

Noella Outhuijse cornet

Carl Rosenquist euphonium

Johan Weijers cornet

Trees van Bruchem cornet

Wim van der Boor trombone

Renate van Bruchem cornet

Adri van Bruchem es-bas

Jannie Faassen bariton

Edwin Outhuijse trombone

Ewout Maan bastrombone

Deborah Wolf flügelhorn

KIJK VOOR HET PROGRAMMA VAN DE ROTTERDAM OOST BAND TIJDENS DE FEESTDAGEN OP DE SITE WWW.LEGERDESHEILS.NL/KERST.

Rotterdam Oost Band

KANS NOVEMBER 2013

13

De Kerstpot is bijna zo oud als het Leger des Heils zelf. De eerste pot dook op in Amerika aan het eind van de negentiende eeuw, en nog steeds zijn ze rond Kerstmis overal te vinden om geld in te zamelen voor de minder bedeelden. En nu ook online! Zo kunt u zelf een kerstpot aanmaken om geld in te zamelen, of doneren aan de kerstpot van een vriend of familielid. Het begon in 1894 met een ijzeren pot aan een driepoot in de haven van San Francisco, bedoeld om geld in te zamelen voor arme zeelui. Bij de driepoot een bordje: “Hou de pot aan de kook”. Tegenwoordig staat het woord “Kerstpot” zelfs in de Van Dale.

Maak zelf een kerstpot aan op het internet en help ons. Met de opbrengsten uit de Kerstpotten worden veel maatschappelijke activiteiten van het Leger des Heils gefinancierd. Zoals kerstdiners en voedselpakketten voor mensen die weinig tot niks te besteden hebben.

Muziek speelt een vooraanstaande rol in de geschiedenis en traditie van het Leger des Heils. Belangrijk onderdeel van die muzikale traditie zijn de brassbands die, vaak verbonden aan plaatselijke korpsen, zorgen voor ondersteuning bij de samenzang. Zoals de Rotterdam Oost Band, opgericht in 1900. Toen Leger des Heils-oprichter William Booth in 1878 met een groep heilssoldaten in de Engelse stad Salisbury werd lastig gevallen, werden ze in bescherming genomen door een aannemer, Charles Fry. Fry was dirigent van het koor en orkest van de plaatselijke Methodistenkerk. Fry en zijn drie zoons sloten zich bij Booth aan en namen hun muziekinstrumenten mee. Toen het tijdens een bijeenkomst op het marktplein weer dreigde mis te lopen, zette de familie Fry hun instrument aan de mond en begon men een bekend christelijk lied te blazen.

Andere bekende brassbands van het Leger des Heils zijn onder andere de Nationale Jeugd Brass-

William Booth en zijn heilssoldaten vielen onmiddellijk in met gezang, waarop de relschoppers kalmeerden en zo getuige waren van de eerste brassband van het Leger des Heils. OP STRAAT De Rotterdam Oost Band maakt deel uit van het korps Rotterdam Oost van het Leger des Heils. Het muziekkorps speelt elke week bij de diensten op zondag. Ze begeleiden de samenzang en verzorgen ook een aparte muzikale bijdrage. Daarnaast speelt de band regelmatig buiten de kerk, zoals

band (voor muzikanten tussen de 14 en 35 jaar) en de Amsterdam Staff Band - de landelijke

brassband van het Leger. De musici van de Amsterdam Staff Band zijn allemaal heilssol-

in verzorgings- en ziekenhuizen, met kerst op straat en tijdens de Dodenherdenking op 4 mei. Een brassband bestaat uit enkel koperinstrumenten, aangevuld met percussie. Het huidige muziekkorps wordt geleid door kapelmeester Michel Rosenquist en bestaat uit meer dan dertig muzikanten van 16 tot 78 jaar. Net als bij veel andere korpsen heeft ook de Rotterdam Oost Band nog een jeugd-muziekkorps om jongeren tussen de zeven en de achttien jaar klaar te stomen voor het ‘grote werk’.

daten, afkomstig uit het hele land. De band heeft verschillende CD’s opgenomen, is regelmatig

te zien op televisie en is met zijn rijke geschiedenis zowel nationaal als internationaal bekend.

www.kerstpot.nl

Zelf bij een kerstpot staan? bel 036-5398 134 en meld u aan.

KANS NOVEMBER 2013

KANS NOVEMBER 2013

15

Het Grote Merengebied bestaat uit het oostelijk deel van de Democratische Republiek Congo en delen van Oeganda, Rwanda en Burundi.

OOK IN CENTRAAL-AFRIKA

Basisschool Ciriri, tien kilometer van de stad Bakavu in de provincie Zuid-Kivu in de Democratische Republiek Congo, wordt geleid door lokale Leger des Heils-medewerkers. Zo’n 160 kinderen gaan hier dagelijks naar school.

In het centrale deel van Afrika ligt een van de armste en meest instabiele delen van de wereld, het Grote Merengebied. Het gebied, dat bestaat uit het oostelijk deel van de Democratische Republiek Congo en delen van Oeganda, Rwanda en Burundi, wordt al decennia geteisterd door burgeroorlogen en andere interne conflicten. In het gebied proberen veel vluchtelingen weer een stabiel leven op te bouwen, maar er is vaak weinig over van de infrastructuur voor onderwijs, gezondheidszorg en voedselvoorziening. Samen met verschillende partners is het Leger des Heils actief in het gebied. Vanuit Nederland ondersteunen we de lokale partners om hulp op maat te kunnen bieden. Er wordt onder andere gezorgd voor (basis)onderwijs en voorlichting over gezondheidszorg. Daarnaast zijn we betrokken bij de nodige noodhulpacties in de regio. Landbouw

FOTOGRAFIE JAN JANSSEN

Onderwijs

In veel gebieden is door geweld en vernielingen de kwaliteit van de scholen de afgelopen decennia sterk achteruit gegaan. Veel gezinnen zijn ontheemd en door ondervoeding en onvoldoende inkomen kunnen de kinderen vaak niet naar school.

Het Leger des Heils is onder andere actief in vier steden en dorpen in het oosten van de Democratische Republiek Congo. Daar wordt onder andere training aan honderden leraren gegeven. Scholen zijn opgeknapt, leerlingen en leraren ontvangen voedselsupplementen en tweeduizend extra kinderen gaan nu naar school.

In Rwanda zijn verschillende kleuterscholen van het Leger des Heils, zoals ‘John Gowans’ in de Rwandese plaats Rwimiyaga. Zo’n honderd kinderen tussen de drie en zes jaar bezoeken de school. Het Leger des Heils investeert er in de kwaliteit van leraren, schoolmaterialen en faciliteiten voor de voedselvoorziening.

Om (ex-)vluchtelingen te helpen een nieuwe start te maken, investeert het Leger des Heils in samenwerking met andere partners op verschillende locaties onder andere in landbouwprojecten. Zoals in Sake, een stad in de oostelijk provincie Noord-Kivu in de Democratische Republiek Congo.

Veel mensen in Sake zijn – op de vlucht voor het geweld in de regio – veel van hun bezittingen kwijtgeraakt. Het Leger des Heils ondersteunt sinds 2012 zo’n vijf­ honderd gezinnen bij het opzetten van hun eigen landbouwgrond.

De oogst wordt gebruikt voor de eigen voedselvoorziening en de aanplant van nieuwe zaden. Van het geld dat de rest van de oogst opbrengt, kunnen de kinderen nu naar school.

De projecten steunen? Vul de antwoord­ kaart in in het hart van deze Kans.

16

KANS NOVEMBER 2013

KANS NOVEMBER 2013

BEWUST BEKEERD

Over het bestaan van een hemel had Michel van den Burg (37) nooit zo diep nagedacht. Ook niet over God of een Heilige Geest. De liefde voor zijn huidige vrouw Elleke maakte hem nieuwsgierig naar de inhoud van haar overtuiging. Zo leerde hij Jezus kennen en werd hij gelovig. Hoe verandert je leven na een bekering?

17

18

KANS NOVEMBER 2013

KANS NOVEMBER 2013

19

TEKST GALIENE GERRITSEN FOTOGRAFIE AROLD VAN DER AA

ort nadat zijn opa overleed, tekende Michel een soldaatje. Geweer, helm, sombere trekken om de mond van een mannetje in uniform. Sommige stukjes kleurde hij vrolijk rood, in contrast met het legergroen en het grijs van het verdriet dat hij van binnen voelde. Hij was acht jaar en realiseerde zich opeens: ook ik kan sterven. “Misschien kijkt opa wel naar je”, zei zijn moeder troostend. Dat was een van de weinige momenten in zijn kindertijd dat er iets van een hemel ter sprake kwam. Zijn opvoeding was neutraal, weinig spiritueel. Onbekommerd, zo noemt Michel de jaren dat hij groot werd. Een groot deel van de tijd trok hij op met zijn broer, 364 dagen ouder dan hij. Samen in het kinderbadje, lopen naar school, tekenen, samen muziek maken en meeveren op rap-muziek. ‘De buren, daar was wél iets mee. Ik vond ze anders. Later kwam ik erachter dat ze christenen waren. Ik nam het voor kennisgeving aan. Zoals dat vaker gaat; je leeft voorbij aan betekenissen.’ INCLUSIEF GELOOF

Via zijn werk leerde hij Elleke Poortvliet kennen, zijn huidige vrouw. In de mailtjes die ze uitwisselden, vertelt Elleke tussen neus en lippen door dat ze elke zondag naar de kerk gaat. ‘Ik schrok even. Ja, toch wel. Ik wist niet wat ik me erbij voor moest stellen. Ik was verliefd, we groeiden naar elkaar toe en opeens viel dit tussen ons in.’ Toen ze een relatie kregen, nam Michel een rationeel besluit: ik accepteer haar zoals ze is, inclusief geloof. Als hij haar verkent, verkent hij immers ook haar denkbeelden. ‘Neutraal, waardevrij. Ik stond er niet negatief tegenover.’ Hij stapte een kerk binnen en gaf

zich een paar maanden later op voor de Alpha-cursus, tien wekelijkse bijeenkomsten in een groep met anderen die ook meer wilden weten over het christelijk geloof. Toen sloeg hij ook voor het eerst een bijbel open. Wat las je? ‘Filosofische taal, verhalend. Over Jezus die verhalen vertelt om zijn volgelingen wat duidelijk te maken. Sommige vertellingen uit het Oude Testament kende ik al, die had ik ooit op de basisschool gehoord. Maar ze zeiden me toen niet meer dan de verhalen uit boeken die ik leende bij de bieb. Ik had wel altijd al een verlangen naar recht, rechtvaardigheid. In mijn optiek moest er één waarheid bestaan, een hogere kracht, die alles wat zich hier afspeelt op aarde omvat en in verband brengt met elkaar. Maar ik wees dat niet toe aan één bron. Het had met liefde te maken. Liefde is zo universeel, dat is een verbindende factor. Pas hier, in die bijbelteksten, maakte ik kennis met Jezus. Daarmee werd het opeens veel menselijker.’ Hoe dan? Want je zou het nog steeds kunnen beschouwen als een theorie. ‘Dat Jezus een historisch figuur is, staat wel vast. Het wordt spannend als hij claimt dat hij de zoon van God is; dat moet je willen aannemen. Het kan drie dingen betekenen: hij liegt, hij raaskalt omdat hij

‘Ik heb geleerd me neer te leggen bij mijn zwakheden en erop te vertrouwen dat God vergeeft’

gek is of hij spreekt de waarheid. Tijdens de cursus plozen we de uitspraken van Jezus uit en volgden zijn gangen na om te kunnen begrijpen wat hij zei. Al lezende vond ik het idee van een verzinsel steeds minder aannemelijk klinken. Daarvoor is het te doordacht, te slim. Dat kan niet door mensen bedacht zijn. Veel mensen zeggen: als je een goed mens bent voor een ander, en goed leeft, dan is het toch wel oké? Jezus gooit er een schepje bovenop: heb je vijanden lief. Via hem kwam ik bij God uit, zonder Jezus zou ik God nooit “ontdekt” hebben. Jezus maakte het goede groter en gaf mij daarmee verdieping in het leven. Ik las hoe hij liefde preekte en voor­ leefde. Dat heeft mij nog wel het meest geraakt. Zijn voorbeeld kwam steeds dichterbij, het werd persoonlijk. In combinatie met een aantal bijzondere ervaringen die ik had tijdens de cursusavonden groeide het besef: dit gaat over mij, ik geloof en ik wíl dit ook geloven. Dat was in 2002, ik was 26. Drie jaar later heb ik mij laten dopen.’ Kun je je voorstellen dat er mensen zijn die denken: hij beeldt zich iets in? Hoe kun je persoonlijk geraakt worden door iemand die zolang geleden leefde? ‘Ja, dat heeft mij nog wel het meest verbaasd. Uit mezelf had ik geen direct verlangen om te geloven, ik kon er gewoon niet langer omheen. Ik verzin het niet, juist niet. Soms zou ik wel meer spiritualiteit willen voelen, meer willen ervaren dan alleen de overtuiging die mij enthousiast maakt. Het heeft me aangeraakt, daarvan is het effect blijvend. Overigens denk ik wel dat wie zich niet openstelt en het christelijk geloof als een bedreiging ziet, daarmee de ervaring op afstand houdt. Net als bij sommige kunst en muziek: als

je zonder voorbehoud de tijd neemt om ernaar te kijken en te luisteren, ontdek je de diepte en schoonheid ervan; doe je dat niet, dan blijft het iets abstracts.’ TWIJFEL

Hoe vertel je dat je leven zich heeft omgekeerd, zonder je van anderen te vervreemden? Hoe zeg je dat je bekeerd bent, maar voorkom je dat de lachers zich tegen jou keren? Schaamte en twijfel zijn te verwachten emoties voor wie zoiets ingrijpends ondergaat. Toch kan Michel zich van weerstand niet veel herinneren. ‘Met mijn vrienden had ik het er wel over, maar dat waren gesprekken op basis van gelijkwaardigheid. We deelden ideeën, daar kwamen weinig negatieve emoties bij kijken.’ Dat lag anders bij zijn ouders. Het was spannend om het thuis te vertellen, zegt Michel. De laatsten die je van je wilt vervreemden zijn de mensen die zo dicht bij je staan. Zijn vader reageerde berustend. Ten opzichte van grote leerstellingen moet je je bescheiden opstellen, is zijn mening. ‘Hij respecteert mijn keus om als een christen te leven.’ Zijn moeder schrok en wist zich er even geen raad mee. ‘Ik denk dat ze bang was dat ze me kwijt zou raken of dat ik haar zou veroordelen. Dat dat niet is gebeurd, stelt haar inmiddels gerust, denk ik. Met mijn broer deel ik nog steeds de liefde voor muziek: hiphop, soul, nieuwe artiesten die we hebben ontdekt; zoals we dat altijd deden. Het heeft de verhoudingen niet veranderd, gelukkig. Dat komt ook doordat we dit thema niet oprakelen; dat is veilig, dan haal je ook niks overhoop.’ Hoe ben je veranderd? ‘Mijn blikrichting is verschoven, maar ik geloof niet dat een bekering nou zo’n metamorfose betekent voor

je karakter. Bij mij in elk geval niet. Nog steeds omschrijven mijn vrienden me als de serieuze, nuchtere Michel, het leven relativerend met hier en daar een grap. Ik kan me voorstellen dat mijn moeder anders wel reden tot zorg had gehad. Ik breng meer positivisme in mijn leven, dat wel. Ik was altijd goed in het afschrijven van mensen. Op basis van zijn uiterlijk, of als iemand een paar keer iets deed wat me niet beviel. “Dus zo zit hij in mekaar”, was een gedachte waarmee ik gauw klaar was. Daarmee sluit je iemand voorgoed buiten. Vergevingsgezindheid heeft me milder gemaakt. Wij beoordelen onszelf op intenties, de ander op zijn daden, las ik een keer. Jezus doet dat niet, die ziet wie je bent. Ik probeer zijn voorbeeld te volgen. Uit mezelf zou ik dat eerder nooit gedaan hebben.’ Heb je geen enkele twijfel? ‘Niet aan de leer van Jezus. Via hem kom ik automatisch bij God uit. Hij is mijn houvast, mijn bron van alle wijsheid, degene op wie ik vertrouw. Die zekerheid is vanaf het moment van mijn bekering niet veranderd. Waar ik het vaakst aan twijfel zijn feiten als de leeftijd van de aarde of wonderlijke geschiedenissen als die van Noach met alle dieren in de ark. Dat gaat mijn bevattingsvermogen te boven. Maar ondanks dat blijft God voor mij dezelfde. De euforie zwakt af, dat wel. En ik merk tot mijn teleurstelling dat goed doen went. Ik koos bewust goede doelen uit om daar mijn geld aan te geven, voelde me goed als er dan weer wat was afgeschreven van mijn rekening. Maar na verloop van tijd is die bevrediging er niet meer. Wat me eerst verraste, daarna tegenviel en wat ik uiteindelijk heb leren accepteren, is dat mensen in de kerk maar fouten blijven maken.

Inclusief ikzelf. Ik dacht de perfecte formule gevonden te hebben, een geloofsrecept waarmee ik stap voor stap een beter mens zou worden. Daarmee liep ik tegen een muur. Ik heb geleerd me neer te leggen bij mijn zwakheden en erop te vertrouwen dat God vergeeft. In die liefde heb ik rust gevonden.’

Ook meer weten over het christelijk geloof ? Kijk op www.alpha-cursus.nl of vul de antwordkaart in.

Michel van den Burg

• Geboren: 18 november 1975 (Assen) • Huidige woonplaats: Hooglanderveen • Getrouwd met: Elleke • Kinderen: Tweeling Ruben en Sem, 7 jaar • Beroep: Projectleider Digitaal Uitgeven bij een uitgeverij

20

KANS NOVEMBER 2013

Een belangrijke bak troost voor daklozen in de winter: de bijkans legendarische soep van het Leger des Heils. In de koude maanden is dat vaak een goedgevulde erwtensoep. Maar wat zit erin? De Amsterdamse vestiging van cateringbedrijf 50|50 food van het Leger des Heils gaf de inhoud prijs. Voor wie met de kerst zelf aan de slag wil met een potje soep van straat.

KANS NOVEMBER 2013

50|50 food is het cateringbedrijf van het Leger des Heils, met vestigingen in Almere, Amsterdam en Utrecht. 50|50 food is een erkend leerbedrijf, waar enthousiaste cliënten van het Leger des Heils werken onder deskundige begeleiding. Ze doen er werkervaring op, zodat ze weer volop aan onze samenleving kunnen deelnemen.

21

Sommige vestigingen cateren alleen voor bedrijven, verzorging­ scentra en de maatschappelijke opvang van het Leger des Heils. Maar bij 50|50 food Amsterdam kun je ook als particulier terecht voor geheel verzorgde lunches en diners. Dus als u met de kerst een keer geen zin heeft om te koken… Kijk op de site voor meer informatie: www.5050food.nl.

GRATIS SOEP-APP Het Leger des Heils lanceerde vorig jaar naar aanleiding van het 125-jarig bestaan een speciale soep-app. Met recepten van Nederlandse topkoks en bekende Nederlanders. De app is gratis te downloaden in de Apple app-store.

Uitgelicht

COLOFON Kans is een uitgave van Stichting Leger des Heils Fondsenwerving, bestemd voor donateurs en andere betrokken gevers. Onze activiteiten worden voor circa 90 procent bekostigd via overheidsregelingen. De gelden kunnen alleen worden besteed aan doelen die de overheid aanwijst. Verder betaalt een aantal cliënten een eigen bijdrage. Er zijn echter nog steeds mensen die buiten de boot vallen. Het Leger des Heils blijft daarom zoeken naar nieuwe vormen van hulpverlening, in aanvulling op het Nederlandse zorgstelsel. Omdat deze projecten (nog) niet binnen de subsidieregels vallen, zijn wij afhankelijk van donaties, giften en nalatenschappen. Dit magazine geeft donateurs en relaties die de organisatie steunen een gevarieerd, maatschappelijk relevant, hedendaags en zinvol beeld van het Leger des Heils. Het blad wil een relevante kennisbron zijn over maatschappelijke issues waarmee het Leger zich bezig houdt. Het laat ook zien dat het Leger zijn beloften inlost: er onvoorwaardelijk zijn voor mensen zonder vangnet, geïnspireerd door het christelijk geloof.

TERRITORIAAL COMMANDANT Hans van Vliet

HOOFDREDACTIE Will van Heugten

COÖRDINATIE /EINDREDACTIE

Onder de noemer 50|50 Art verkoopt het Leger des Heils kunst van cliënten. Zoals deze bronzen beeldjes, gemaakt door John, Saartje, Manfred, BJ, Marjan en Jeanette.

Irene Belkum

REDACTIE Margreet Kramer-Schutte, Menno de Boer, Chantal Maas, Harm van Teijlingen, Jurjen Sietsema

Frans Bauer, Kerstfeest 2011

Vraagprijs: €800,00 (per beeldje)

Bronzen beeldjes

Vraagprijs: €17,50

CONCEPT/EINDREDACTIE Maters & Hermsen, Galiëne Gerritsen, Stan van Herpen, Jelle Hoogendam

TEKST/VORMGEVING

Stel, u koopt iets voor €13,99. Zou u dan met 1 cent willen afronden naar €14,00 voor het Leger des Heils? Elke cent helpt, dat is de essentie van Goed Afronden, een nieuw initiatief met zestien goede doelen dat op 1 november van start gaat in de deelnemende winkels. Hoe werkt Goed Afronden? Goed Afronden zal uw aankoopbedrag op centen naar boven afronden. U doneert als u dat wilt, minimaal 1 cent en maximaal 5 cent. U kunt zelfs bepalen wat er met uw donatie gebeurt door op een project te stemmen. Het Leger des Heils is één van de zestien nationale goede doelen die meedoen aan dit nieuwe initiatief. Start 1 november Op 1 november is Goed Afronden van start gegaan met de Hulpweken, waarin de opbrengst wordt verdeeld over Oxfam Novib, Stichting Vluchteling, Het Nederlandse Rode Kruis en Stop Aids Now. Het Leger des Heils is op 1 oktober 2014 aan de beurt tijdens de Welzijnsweken. Kijk op www.goedafronden.nl voor een overzicht van de deelnemende winkels.

Maters & Hermsen Journalistiek en Vormgeving

KANS NOVEMBER 2013

Kerstfeest op de Dam Artiesten Danny de Munk, Anita Meijer, Edsilia Rombly en Charly Luske treden dit jaar aan tijdens het unieke, jaarlijkse concert Kerstfeest op de Dam. Kerst in het hart van Nederland, vanuit het hart. Voor dit optreden bezoeken de artiesten elk een project van het Leger des Heils. Tijdens het concert is te zien wat zij meemaakten en hoe hen dat inspireert op het podium. De kerstklassiekers en moderne kerstliedjes

maken het concert compleet, waarbij de artiesten ondersteuning krijgen van twee koren, een groot live-orkest en natuurlijk het meezingende publiek. Tussen de optredens door leest een cliënt van het Leger des Heils op bekende plekken in Amsterdam het kerstverhaal voor.

REAGEREN? Leger des Heils, t.a.v. redactie Kans postbus 3006, 1300 EH, Almere. [email protected] www.legerdesheils.nl

GEEF OOK! Wilt u ons helpen? Stort uw gift op bankrekening 70.70.70.171 of word ­donateur. Kijk daarvoor op www.legerdesheils.nl onder het kopje ik wil helpen. Of bel: 036 53 98 134

Amsterdam Staff Band Leuk voor de kerst, de laatste CD van de Amsterdam Staff Band, Escape Velocity (zie ook de antwoordkaart).

Bovenstaande producten zijn te koop via de webshop van het Leger des Heils, webwinkel.legerdesheils.nl.

1.810

euro per maand is volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) de armoedegrens voor een gezin met twee kinderen. Volgens de laatste actuele armoedecijfers uit 2011 moet 8,7 procent van de Nederlandse huishoudens rondkomen van een inkomen onder de lage-inkomensgrens van het CBS. Dat was het hoogste cijfer in zes jaar tijd.

8,5

Een geven de gasten het 50|50 hotel Belmont maar liefst op de hotelsite www.bookings.com. In het vier-sterren-hotel in Ede werken cliënten van het Leger des Heils onder deskundige begeleiding aan hun re-integratie op de arbeidsmarkt.

Vrijdag 20 december, 20.00 uur, op de Dam in Amsterdam. Dinsdag 24 december om 20.30 op Nederland 1.

LITHOGRAFIE/DRUK Mark Boon, Senefelder Misset Doetinchem

23

8

HET SCHILDERIJ De schoven op het land gebonden Oker en brons aan de horizon Berichten van mens naar mens gezonden Een vlinder wachtend in haar cocon Jij, die zoekt en wacht Tot het leed ontbonden wordt Gedachten vlieden om een antwoord Een gebed verzonden Naar God

Dit gedicht is afkomstig uit de dichtbundel Triade van de Rotterdamse dichteres en donateur Ada van Houdt. Het boek (€13,95 excl. verzendkosten) is online te bestellen via bol.com, Bruna, Ako en uitgeverij Free Musketeers.

procent van de volwassen Nederlanders voelt zich zeer eenzaam. Dat zijn meer dan 1,3 miljoen mensen. Dat blijkt uit het onderzoek dat het RIVM eind september publiceerde. Van de 65-plussers voelt bijna negen procent zich zeer eenzaam. Dat zijn 248.000 ouderen. En de feestdagen maken het er niet makkelijker op. De achttien buurtsteunpunten Bij Bosshardt van het Leger des Heils proberen het leed wat te verzachten. Zie ook pagina 8.

DORETTE FENNO FOTOGRAFIE LINELLE DEUNK TEKST FIEKE WALGREEN

Op dinsdagochtend doet ze er graag een bakkie, daarna geeft ze zumba-les. Donderdag en vrijdag helpt ze bij de maaltijd. Sinds Dorette Fenno (56) vorig jaar voor het eerst binnenliep bij het buurthuis Bij Bosshardt van het Leger des Heils in de Bijlmer, krijgt haar leven weer wat kleur. Want sinds ze werkloos is, zit Dorette veel thuis in haar flatje in de Bijlmer. Ze voelt zich alleen, is snel nerveus en haar bloeddruk is te hoog. Op advies van de huisarts gaat ze eens langs bij het buurthuis. De vrolijke mensen daar doen haar goed. Als meisje van zeven kwam ze met haar vader en moeder uit Suriname naar Nederland. Halverwege de jaren zeventig woont Dorette weer twee jaar in haar vaderland en wordt er zwanger. Ze keert terug naar Nederland, krijgt een zoon, en later nog twee kinderen. Ze wonen gelukkig in de buurt . ‘Ik vind het zó gezellig als ze langskomen.’ Dorette heeft dromen genoeg, maar is huiverig ze uit te spreken. Haar net herwonnen balans is nog fragiel. ‘Ik wil niet te veel wensen, kijk wat er op m’n pad komt. Sinds ik de Bij Bosshardt binnenliep, is er al zoveel goeds gebeurd. Wie had gedacht dat ik ooit nog eens in een magazine zou staan?’