Hoe groter de club, hoe groter de vuist is die je kunt maken

Ledenblad van de Regionale Kruisvereniging West-Brabant

December 2009 Jaargang 11, nr. 4 Oplage: 45.000 exemplaren

Inhoud Pagina 2 BMS wil RKV wijkzuster-nieuwe-stijl scholen Bussemaker tegenover Tweede Kamer lovend over kruisvereniging Kruisvereniging neemt deel aan conferentie provincie over thuiszorg Prijswinnaar actieposter Pagina 3 ‘Is thuiszog schoonmaak of is thuiszorg zorg?’ ‘Huishoudelijke hulp hoeft niet aanbesteed’

Pagina 4 & 5 Kruisvenster bestaat tien jaar

Pagina 6 Zorg voor de laatste levensfase Pagina 7 Cursusaanbod Drie dolle decemberdagen bij Timmers Medizorg en zorgwinkel Medicura Pagina 8 Servicepakket

Colofon Kruisvenster is het ledenblad van de Regionale Kruisvereniging West-Brabant en verschijnt 4 keer per jaar. Hoofdredacteur: Frans Fakkers Tekst & Eindredactie: Leo Lotterman Opmaak: Dessaïn Grafische Vormgeving Voor informatie over Kruisverenigingen en over het lidmaatschap: verenigingsbureau (0165) 55 59 15 Voor het doorgeven van nieuws, kunt u contact opnemen met de desbetreffende lokale correspondent. Publicaties uit deze editie kunnen geen rechten worden ontleend. Correspondenten: Bergen op Zoom: dhr. J.W.P. Stoop Halderberge: mevr. I. Wildeman Roosendaal: mevr. J. van Overveld Steenbergen: dhr. R. Blok

e-mail: [email protected]

Kruisvereniging Zevenbergen naar Regionale Kruisvereniging

‘Hoe groter de club, hoe groter de vuist is die je kunt maken’ Kruisvereniging Zevenbergen met bijna 2600 leden sluit zich aan bij de Regionale Kruisvereniging West-Brabant. Want de vereniging vindt het belangrijk dat er een onafhankelijke club is die opkomt voor de belangen van mensen die zorg nodig hebben. ‘Mensen zijn niet allemaal even mondig.’ Penningmeester Leo van Wijngaarden en voorzitter Dion Broeders van kruisvereniging Zevenbergen vinden de aansluiting bij de Regionale Kruisvereniging WestBrabant een vanzelfsprekende stap. Van Wijngaarden, lid én penningmeester van de kruisvereniging vanaf 1977: ‘Wij waren als kruisvereniging gelieerd aan thuiszorg Mark en Maasmond. Die ging vorig jaar samen met zorgorganisatie Thebe. Zij wilden in de nieuwe constructie alleen natuurlijke leden, geen verenigingen. Dat wilden we per se niet. We willen verantwoording blijven afleggen aan onze leden. Als je al bijna honderd jaar een vereniging bent met geld dat door de jaren heen met dubbeltjes en kwartjes bij elkaar gesprokkeld is door vrijwilligers en leden, dan moet dat ten goede komen aan die leden. Als we zouden aanhaken bij Thebe, heb je geen onafhankelijke positie meer. Dan is het lastig om kritisch naar hun zorg te kijken. Onafhankelijkheid is belangrijk. Onze leden zijn de zorgvragers, en dan is het zaak voor onze mensen kritisch te kijken of zorg goed is en beloofde zorg ook komt. Ze zijn ook afhankelijk van die zorgaanbieders.’ De mensen verwachten het ook van een kruisvereniging. Broeders, lid vanaf 1974 en sinds 2 jaar voorzitter: ‘Ik ben actief in divers verenigingen en clubs. Als je dan op de vereniging komt, trekken mensen je weleens aan je jas: “Jij werkt toch bij ’t Kruis, moet je eens horen…”’ Van Wijngaarden: ‘We zijn te klein om als kleine zelfstandige door te gaan. Je moet een plaatselijke verankering hebben, die hebben we als vereniging, maar om sterk te kunnen staan tegenover de zorgaanbieder en de gemeente moet je sterk zijn. De Regionale Kruisvereniging heeft nu ruim 40.000 West-Brabantse leden, wij brengen er 2597 mee. Hoe groter de club, hoe groter de vuist is die je kunt maken.’

wijkzuster

Daarnaast biedt de overstap ook andere voordelen. Hoewel de Zevenbergse leden al vertrouwd zijn met een servicepakket, cursusaanbod en thuiszorgwinkels, zijn bijvoorbeeld de steun- en uitleenpunten een welkome aanvulling. Van Wijngaarden: ‘Hier hadden we ook tot voor kort een steunpunt van Thebe, maar dat is opgedoekt een paar maanden terug. Ik bedoel maar. Ook hier in Zevenbergen lopen de mensen tegen problemen aan met het persoonsgebonden budget. Ze worste-

Uitgave december 2009 - www.dekruisvereniging.nl

Penningmeester Leo van Wijngaarden en voorzitter Dion Broeders.

len ermee, het is ook allemaal niet zo eenvoudig. Gelukkig heeft de Regionale Kruisvereniging er een steunpunt voor opgericht. Een aardige bijkomstigheid is dat de inning van contributie ook eenvoudiger wordt, dat gaat nu allemaal via het verenigingskantoor. Het is trouwens opvallend dat de Regionale Kruisvereniging nauwelijks overheadkosten kent. Alles komt ten goede aan de leden.’ Broeders: ‘En dat de wijkzuster in deze tijd terugkeert onder de hoede van de Regionale Kruisvereniging, ja, daar zijn we hier ook heel blij mee.’

gelukkige gemeente

Broeders: ‘Sowieso is het belangrijk dat juist de kruisvereniging er is in deze tijd

van marktwerking en zorgkolossen. De mensen zien vaak door de bomen het bos niet meer. Voor veel mensen is het onbegrijpelijk hoe het nu in elkaar zit. Dan is het goed als je dan als vereniging een onafhankelijke vraagbaak en wegwijzer kunt zijn. Mensen zijn niet allemaal even mondig.’ En over marktwerking gesproken, natuurlijk volgen de penningmeester en de voorzitter ook de discussie over de wmo en de aanbestedingen rond de huishoudelijke hulp. Maar de gemeente Moerdijk, waar Zevenbergen onder valt, is op tijd uit dat circus van aanbesteding gestapt, legt van Wijngaarden uit. ‘Wij hebben er niet zo veel mee van doen. We zijn wat dat betreft een gelukkige gemeente.’

1

Brabant Medical School wil RKV wijkzuster-nieuwe-stijl scholen De Provincie Noord-Brabant en de Brabant Medical School (BMS) hebben samen een Sectorplan Gezondheidszorg Brabant geschreven. Dit sectorplan is een onderwijsplan dat inspeelt op huidige en toekomstige ontwikkelingen in de branche. Een van die ontwikkelingen is de manier waarop de Regionale Kruisvereniging West-Brabant invulling gaat geven aan de wijkzuster en waarin de zorgvraag centraal gesteld wordt. De kruisvereniging wil per kern, dorp of wijk een zorgteam met een

vaste wijkverpleegkundige en vaste verzorgenden en hulpen opzetten. Dat team werkt nauw samen met de huisarts(en) en neemt de totale verpleging, verzorging en hulp in de huishouding voor hun rekening. Het team kenmerkt zich door korte communicatielijnen en eigen verantwoordelijkheid voor het signaleren, inzetten en uitvoeren van de noodzakelijke zorg. Die zorgvraag centraal stellen heeft consequenties voor de opleidingen, stelt het sectorplan. ‘Tevens voor de actuele crite-

ria voor zorg, die vooral bepaald worden door de zorgaanbieders. Voor de niveaus 3, 4 en 5 zullen nieuwe functieprofielen ontwikkeld moeten worden. Het onderwijs zal op de schop moeten zowel qua inhoud en de wijze waarop dit onderwijs gegeven wordt. Zo zal de opleiding decentraal (ter plekke) moeten kunnen plaatsvinden. Dit vergt een andere denkwijze.’ Henk Hendrix, directeur van BMS: ‘Het is een serieus plan. Het totale Sectorplan wordt begin volgend jaar ingediend bij de

ministeries van VWS en OC & W. Dat is met de ministeries zo afgesproken. Dan zullen we hopelijk spoedig erna horen of er financiering los komt. Als dat zo is, dan gaan we aan de slag met het totale sectorplan en dus ook met de plannen rond de wijkzuster van de Kruisvereniging. De eerste stap zal dan het maken van een uitvoeringsplan zijn.’

Wat deed het steunpunt pgb van mei tot en met september? Met een persoonsgebonden budget (pgb) kun je zelf de zorg regelen als je door ziekte, handicap of ouderdom thuis hulp nodig hebt. Leden van de Kruisvereniging hebben over dat pgb veel vragen. Daarom opende de Kruisvereniging een steunpunt pgb, waar zij terecht kunnen voor advies en informatie. Wat gebeurde er in de maanden mei tot en met september 2009 op het steunpunt? Er zijn 80 telefoontjes geweest, meldt Jos Kemmeren van het steunpunt PGB. Dat leverde uiteindelijk 68 huisbezoeken door het steunpunt op. Twaalf hulpvragen konden telefonisch worden behandeld. Tijdens de bezoeken werd hulp verleend bij het invullen van verantwoordingsformulieren, berekening van het loon, bezwaarschriften tegen de eindafrekening en richting het GAK over de eigen bij-

drage en richting het CIZ over indicaties. Vooral juli was een drukke maand door de in te dienen verantwoording. Er waren ook meer herberekeningen in verband met een tussentijdse aanpassing van de eigen bijdrage. Wie vragen heeft of meer informatie wil, belt het steunpunt PGB van de Regionale Kruisvereniging West-Brabant , T: (0165)55 59 15, of kijk op www.dekruisvereniging.nl

Jos Kemmeren van het steunpunt PGB.

Tanken met korting van de Kruisvereniging Leden van de Regionale Kruisvereniging West-Brabant (RKV) kunnen bij alle TAMOIL tankstations in Nederland tanken met een korting van minimaal 8,5 cent per liter op alle brandstoffen. Als de korting op een Tamoil-station echter nog hoger is, krijgen leden vanzelfsprekend de hoogste

korting. Met elke getankte liter, steun je ook de plaatselijke kruisvereniging. Zowel Tamoil Nederland B.V als de Kruisvereniging zijn maatschappelijk betrokken en mede daardoor zijn ze tot deze samenwerking gekomen. Wie voordelig wil tanken en de Kruisvereniging wil steu-

nen, kan een aanvraagformulier krijgen via het secretariaat van de RKV, T: (0165) 555815. In onder meer de volgende plaatsen is een Tamoil tankstation: Bergen op Zoom (2x), Halsteren, Bosschenhoofd, Hoogerheide, Tholen, St-Philipsland, Oud Vossemeer,

St. Annaland, Etten-Leur, Poortvliet, Oudenbosch, Klundert, Terheijden, Roosendaal (3x), Steenbergen (2x), Dinteloord, Ossendrecht, en Schijf. Nog meer Tamoil tankstations kun je vinden op www.tamoil.nl.

Onderzoek naar ervaringen van ouderen met veranderingen in de thuiszorg

Zorg om de zorg Ouderen vormen een grote groep van de cliënten van de thuiszorg. In januari 2007 ging de wet maatschappelijke ondersteuning (wmo) in. Deze wet had gevolgen voor de thuiszorg. Hoe beleven ouderen zelf de veranderingen in de thuiszorg? De Provinciale Raad voor de Volksgezondheid en Maatschappelijke Zorg in Noord-Brabant (PRVMZ) onderzocht het. In januari 2007 werd de wet maatschappelijke ondersteuning (wmo) van kracht. Die verving de Welzijnswet, de Wet Voorzieningen Gehandicapten (WVG), delen van de Wet Algemene Bijzondere Ziektekosten (AWBZ), zoals de huishoudelijke verzorging, en delen van de OGGz. Deze verandering had gevolgen voor de thuiszorg. Veel ouderen maken gebruik van die zorg. Hoe beleven zij nu zelf de veranderingen in de thuiszorg? Wat is de uitwerking van deze wet op het dagelijks leven van ouderen die thuis huishoudelijke hulp of persoonlijke hulp krijgen? Deze vragen en nog meer onderzocht de Provinciale Raad voor de Volksgezondheid en Maatschappelijke Zorg in Noord-Brabant (PRVMZ). Zeventien ouderen (5 echtparen en 7 alleenstaande ouderen) werden uitgebreid ondervraagd. Dat deed de Raad samen met het PON en met geld van de Provincie Noord-Brabant. In september 2009 verscheen het onderzoeksrapport: Zorg om de zorg.

signaleren

Ouderen blijken het moeilijk te vinden hun weg te vinden in de jungle van het vernieuwde zorgsysteem. Zo is voor hen nog

2

steeds onduidelijk wat bijvoorbeeld de wmo inhoudt en hoe ze hiervoor in aanmerking kunnen komen. Ook zijn gevolgen van de veranderingen zichtbaar. Het gaat om het wegvallen van de signaalfunctie bij zorgverleners. Voor de komst van de wmo ontving bijna tweederde van de cliënten in de thuiszorg, huishoudelijke hulp van een medewerkster die ook getraind was in het signaleren van problemen. Nu ontvangt nog een derde van de cliënten deze zorg. Hierdoor loopt vooral de groep ouderen zonder netwerk een groot risico dat niet tijdig wordt ingegrepen of dat niet tijdig zorg wordt aangevraagd. ‘Het ontbreken van een verantwoordelijke voor het signaleren van veranderingen in de hulpsituatie bij ouderen is risicovol voor kwetsbare ouderen. Daarmee is de mogelijkheid die de thuiszorg voorheen had om preventief, of in ieder geval snel op problemen bij de oudere te reageren, in verschillende situaties niet meer mogelijk,‘ zo concludeert de PRVMZ. Het leidt er ook toe,dat de ouderen in toenemende mate afhankelijk worden van hun sociaal netwerk, de mantelzorgers. En door hun onbekendheid met de organisatie van het nieuwe zorgsysteem is het voor ouderen en vaak ook voor de mantelzorgers moeilijker ge-

‘Voor de komst van de wmo ontving bijna tweederde van de cliënten in de thuiszorg huishoudelijke hulp van een medewerkster die ook getraind was in het signaleren van problemen. Nu ontvangt nog maar eenderde van de cliënten deze zorg.’ worden om ondersteuning te regelen. Ze hebben daar anderen voor nodig. Bij sommige ouderen doet nu de mantelzorgmakelaar of –ondersteuner zijn intrede.

aanbevelingen

Op basis van de gesprekken met de ouderen doen de onderzoekers ook aanbevelingen voor gemeenten en zorgaanbieders. Ze houden de gemeenten voor ouderen te blijven informeren over het wmo-loket en over de thuiszorg. Ook worden ze opgeroepen organisaties die mantelzorgers ondersteunen te versterken. Want oude-

ren blijken bijvoorbeeld steunpunten mantelzorg niet te kennen. Zorgaanbieders zouden de verantwoordelijkheid moeten nemen voor het organiseren van de signaalfunctie. ‘Zorg dat in iedere hulpsituatie voor zorgverleners duidelijk is wie deze functie heeft.’ Verder pleit het rapport voor vaste hulpen bij een cliënt. ‘Werk met een team van vaste krachten, of indien alleen huishoudelijke hulp nodig is met één vaste kracht, in een hulpsituatie. Dit geeft rust in de thuissituatie van ouderen.’

Prijswinnaar actieposter Hang de actieposter ‘Wij willen de wijkzuster terug.’ achter uw raam en zorg dat de poster duidelijk zichtbaar is vanaf de straat. Daarmee strijdt u met ons mee en maakt u bovendien kans op prachtige prijzen. Die oproep in de vorige Kruisvensters heeft drie winnaars opgeleverd. De hoofdprijs Een geheel verzorgd weekend Disneyland Parijs voor 4 personen. Winnaar Mevrouw Ravensberg uit Bergen op Zoom

De extra prijs Gratis toegangskaart voor de Efteling (kaatsheuvel) voor 4 personen. Winnaars: Familie Staey- Kerstens uit Zegge Mevrouw Abbassi uit Roosendaal


Interview met Abvakabo FNV

‘Is thuiszorg schoonmaak of is thuiszorg zorg? ‘ Marlies Warnaar van de Abvakabo FNV is op oorlogspad in verschillende raadscommissies vanwege de aanbestedingsprocedure voor de huishoudelijke hulp die nu in de negen West-Brabantse gemeenten speelt. Die werden onlangs in een kort geding, aangespannen door thuiszorgorganisaties Thebe en De Markenlanden, door de rechter in het gelijk gesteld. De door hen gehanteerde tarieven zijn niet te laag. Maar de huishoudelijke hulp dreigt daardoor op korte termijn geheel in handen te vallen van schoonmaakbedrijven. Warnaar vreest voor de kwaliteit van zorg en werk, en voor verlies van banen in de thuiszorg. Een interview. Het kort geding dat de thuiszorgorganisaties De Markenlanden en Thebe aanspanden tegen de negen gemeenten over de te lage prijs van de aanbesteding van huishoudelijke hulp hebben ze verloren. Wat betekentdat? ‘Dat gemeenten zich nu gesterkt voelen in hun beleid. En waarvan de insteek is: zo goedkoop mogelijk. Eens te meer is duidelijk geworden, het staat zelfs in de uitspraak van de rechtbank, dat het gunningscriterium de economisch meest voordelige aanbieding is. En dat zij niet hoeven te onderzoeken of de prijs kostendekkend is voor een werkgever. Dat was ook het verweer van de gemeenten tijdens de rechtszaak. Maar hoe zit het dan met de andere criteria waar de wethouders mee zwaaien, zoals de kwaliteit van zorg?’ Maar wat is er eigenlijk mis mee dat je naar het geld kijkt, de zorg is al duur genoeg? ‘Omdat je de kwaliteit van de zorg in de uitverkoop zet. De huishoudelijke hulp wordt steeds meer uitbesteed aan schoonmaakbedrijven. En dat gebeurt onder verkeerde voorwendselen. Gemeenten zeggen voor de kwaliteit van zorg te gaan, maar ze

leggen er niet de prijs voor neer. Door zo te handelen zeg je: thuiszorg is schoonmaak, want dat is het tarief wat we er voor over hebben.’ Maar schoonmaakbedrijven kunnen toch prima huishoudelijke hulp geven? ‘Is thuiszorg schoonmaak of is thuiszorg zorg? De medewerkers van schoonmaakbedrijven mogen geen problemen signaleren bij de mensen thuis. Er is geen thuiszorgorganisatie of medewerker die zegt: ik ga uw ramen zemen tot 1.80 meter, en niet hoger. Schoonmaakbedrijven hebben protocollen die bijvoorbeeld overschrijding van die maat verbieden. Ze mogen alleen schoonmaken. Dus als je bij een cliënt die verslechtert geen thuishulp hebt die kan en mag signaleren, zou bij wijze van spreken die cliënt zo maar weg kunnen glijden onder de handen van de hulp vandaan. Het gaat dus om het wegvallen van de signaalfunctie bij zorgverleners, wat toch een belangrijke taak van thuiszorg is.’ En dat leidt tot vermindering van de kwaliteit van zorg? Wat gebeurt is dat de goedkope tarieven leiden tot een versnippering, versmalling

van het takenpakket. Er komt eerst iemand om alleen maar schoon te maken, bijvoorbeeld alleen de ramen zemen. Dan komt iemand binnen het huishouden op orde houden. Dan komt de zorgbemiddelaar langs om te kijken of het nog goed gaat. Dan komt erna iemand die wat zorghandelingen mag verrichten. Enzovoort. Een thuiszorgmedewerker met een brede taak, die kan en mag zorgen, signaleren én het huishouden op orde brengen, is te duur. Maar die is wel stukken beter voor de patiënt, want de cliënt wordt beter, langduriger en vaker in de gaten gehouden door dezelfde persoon. We zien nu al dit het problemen gaat geven. Recent onderzoek van de Provinciale Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (zie elders in deze Kruisvenster, red.) laat dit al zien. Voor de komst van de wmo ontving bijna tweederde van de cliënten in de thuiszorg, huishoudelijke hulp van een medewerkster die ook getraind was in het signaleren van problemen. Nu ontvangt nog maar een derde van de cliënten deze zorg. De Raad concludeert dat vooral de groep kwetsbare ouderen zonder netwerk een groot risico loopt dat niet tijdig wordt ingegrepen of dat niet tijdig zorg wordt aangevraagd. Kwaliteit van zorg is iets van de lange termijn. Dan pas zie je de gevolgen echt.’ Je maakt je zorgen? ‘Ik mis rust en continuïteit in het beleid van gemeenten. Bij elke aanbestedingsprocedure krijg je heel veel onrust, het personeel moet overstappen naar een andere werkgever, de cliënt krijgt even geen hulp et cetera. Dat kan zomaar elke twee

jaar gebeuren. De gemeenten zeggen te gaan voor kwaliteit van de zorg en voor een zorgvuldig traject. Ik zie nu het tegendeel. Verder zie ik niet hoe een bedrijf dat werkt met als enig doel ‘winst’ zoals een schoonmaakbedrijf, voldoende oog kan blijven houden voor zorg. Want zorg is duurder dan schoonmaken. En daarom behandelen de gemeenten de zorg als schoonmaak. Gekwalificeerd personeel vertrekt sneller bij onrust en wordt vervangen door goedkope arbeidskrachten, want dat is de prijs die de gemeenten ervoor willen betalen. Ze zaaien nu de storm die ze morgen gaan oogsten’ Het neemt niet weg dat de gemeenten in het gelijk zijn gesteld door de rechter. Wat hoop je te bereiken met je bezoeken aan de raadscommissies van de verschillende gemeenten? ‘Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald. Er zijn op de korte termijn een aantal oplossingen mogelijk. Gemeenten kunnen hun tarieven alsnog verhogen zodat thuiszorgorganisaties ook verantwoord kunnen meedoen met de aanbestedingen. Of gemeenten kunnen zeggen: we verlengen de huidige situatie, stoppen de nieuwe aanbestedingen, en dan gaan we eerst eens rustig onder-zoeken wat we nu aan het doen zijn en met welke gevolgen. Het gaat wel om zorg. Om mensen.‘

´Huishoudhulp hoeft niet aanbesteed´ ‘Gemeenten hoeven huishoudelijke hulp helemaal niet aan te besteden. Dan moet je het ook niet per se willen doorzetten. Verken andere mogelijkheden, die ruimte is er.’ De oproep van Henk van Tilborg, voorzitter van de Regionale Kruisvereniging West-Brabant, aan de gemeenteraad van Roosendaal om ‘het circus van de aanbesteding’ te stoppen, werd enthousiast ontvangen door het publiek in de raadszaal in Roosendaal. Die was op donderdagavond 19 november 2009 volgestroomd met vooral medewerkers van de thuiszorg (met kleurrijke ragebollen) die hun bezorgdheid en ongenoegen kwamen uiten. Ze kwamen en masse protesteren tegen de omstreden aanbestedingsprocedure, die nu in negen gemeenten in de regio speelt. Gemeenten bieden volgens de thuiszorg een te lage prijs voor de huishoudelijke hulp. Hierdoor dreigt de huishoudelijke hulp in deze gemeenten in handen te vallen van goedkopere schoonmaakbedrijven. De thuiszorg vreest daardoor verlies van banen en kwaliteit van zorg. Thuiszorgorganisaties Thebe/Mark en Maasmond en De Markenlanden spanden vorige maand zelfs een kort geding aan tegen de gemeenten. Maar de rechtbank oordeelde dat de tarieven die de gemeenten hanteren bij de aanbesteding van de huishoudelijke hulp niet onrechtmatig zijn. Maar door toch deze aanbesteding te doen veroorzaakt nota bene de gemeente een toename van versnippering van zorg, aldus Van Tilborg. De goedkope tarieven versmallen het takenpakket. Een thuiszorgmedewerker

met een brede taak, die zorgt , én signaleert én het huishouden doet, is te duur. Er komt nu dus iemand de ramen zemen, erna komt iemand het huishouden doen, dan komt iemand zorg geven. Van Tilborg: ‘De mensen willen dit nou juist niet meer. En erger nog: de gemeente Roosendaal belemmert hiermee de terugkeer van de wijkzuster.’ Volgens Van Tilborg zijn er mogelijkheden zat om er met een vast budget uit te komen. ‘Ga met elkaar rond de tafel zitten, vertrouw op de creativiteit van de zorgaanbieders, ga innoveren. Want iedereen kan op zijn vingers natellen dat de huidige weg een doodlopende weg is. Als steeds meer schoonmaakbedrijven de huishoudelijke hulp gaan overnemen, worden mantelzorgers ook steeds meer belast.’ Dat blijkt ook uit onderzoek van de Provincie Noord-Brabant, aldus Van Tilborg (zie elders in deze Kruisvenster, red.). ‘De vraag naar huishoudelijke hulp zal alleen nog maar gaan toenemen, want West-Brabant is een van de snelst vergrijzende gebieden van Europa.‘

beter salaris bij een thuiszorgzorginstelling. Wettelijk kan dit, maar staatsecretaris Bussemaker van Volksgezondheid heeft de Tweede Kamer al laten weten dat ze dit liever niet ziet gebeuren omwille van de kwaliteit van zorg en banen in de thuiszorg. Warnaar: ‘Wie houdt de kwaliteit van de alfahulp in de gaten? Want de thuiszorginstellingen de Inspectie hebben hier geen bemoeienis mee.’

De betogen van beide sprekers was in ieder geval voor de PvdA reden om de aanbesteding opnieuw te gaan bespreken in de gemeenteraad. Die belofte kreeg een warm onthaal van de thuiszorgmedewerkers in de zaal. De ragebollen gingen enthousiast de lucht in.

Ook Marlieze Warnaar van Abvakabo FNV sprak de gemeenteraad toe. Zij uitte haar zorgen over zorg en banen. ‘Thuiszorg is geen schoonmaak,’ zei ze, ‘thuiszorg is zorg’. (Zie elders in deze Kruisvenster een interview met haar, red.) Zij ageerde tegen de inzet van de gemeenten om de alfahulpen in het persoonsgebonden budget onder te brengen. Ze komen dan in dienst bij de cliënt. Volgens Warnaar blokkeren gemeenten hiermee de weg voor een alfahulp om in dienst te komen tegen een


3

Kruisvenster bestaat tien jaar ‘De kruisvereniging is erin geslaagd gedurende negentig jaar in voor- en tegenspoed de fakkel brandende te houden. Het siert de oudste katholieke kruisvereniging van Nederland dat men met elan voor zijn zaken is blijven strijden.’ Dit citaat komt uit Kruisvenster. Hoe de kruisvereniging, ontstaan uit het Groene Kruis en Witgele Kruis, die rol heeft gespeeld is na te lezen in de tien jaargangen van het ledenblad. riteit, onder meer zichtbaar via de ledenTien jaar ledenblad Kruisvenster is tien contributie, heeft in de vereniging niets jaar geschiedenis van de Regionale Kruisvan zijn waarde verloren.’ De kracht van vereniging West-Brabant. Toen het eerste de kruisvereniging heeft altijd geschonummer in oktober 1999 verscheen, stond len in solidariteit, aldus Huige. ‘Zeer lang de vereniging eigenlijk op een keerpunt hebben zowel de rijksoverheid als de gevan haar bestaan. De toenmalige voorzitmeenten het af laten weten om de volkster Jan Huige zei hierover in het eerste gezondheid op hun schouders te laden. Kruisvenster: ‘Ooit hadden lokale kruisMen vond het maar wat gemakkelijk dat verenigingen niet veel meer dan een behet particuliere initiatief zoals de kruisver-

als bestuur naar een nieuwe invulling van onze taken die passen bij deze tijd. De kruisvereniging moet een nieuw en duidelijker gezicht krijgen. Dat geldt niet alleen voor Rucphen, dat geldt voor de kruisvereniging in zijn geheel.’ Frans Fakkers, penningmeester van de Regionale Kruisvereniging en voorzitter van kruisvereniging Fijnaart en Heijningen analyseerde: ‘De kruisvereniging heeft het er lange tijd kwaad mee gehad dat het hart van de vereniging eruit was gehaald: de wijkzuster. Ja, we organiseerden activiteiten als gezondheidscursussen, maar eigenlijk konden we ons ei niet meer goed kwijt.’

eerste kruisvenster (maart 1999)

kruisvenster (september 2009)

stuur, een wijkgebouw en een wijkzuster. En die zuster had dan een fiets. Deze wijkzuster is door de jaren heen natuurlijk ons fietsend reclamebord geweest.’ De kruisvereniging heeft nu wel andere taken dan vroeger, stelde Huige. ‘In al die jaren dat de kruisvereniging actief is groeide de gezondheidszorg langzaam uit tot een basisvoorziening voor iedereen. In het verleden was het lidmaatschap voor velen een soort verzekering voor zorg. Wie zijn been brak, kon bij de kruisvereniging terecht voor krukken. Wie kraambed hield, kreeg klossen voor onder het bed. Dergelijke voorzieningen zijn er nu voor iedereen via de awbz. Daarmee verdween een belangrijke taak van de kruisvereniging: het realiseren van een basispakket aan zorg voor haar leden.’ In 1980 was dat. Vanaf toen werd het basispakket gefinancierd door de awbz.

er is werk aan de winkel

Kees van Trijp, penningmeester van kruisvereniging Sprundel, verwoordde het zo: ‘De overheid ontnam in de jaren tachtig de kruisverenigingen de directe zorg. De kraamzorg, zuigelingenzorg, de thuiszorg, noem maar op, het werd langzaamaan allemaal onder de mantel van de kruisvereniging vandaag gehaald en ondergebracht bij de nieuwe thuiszorgorganisaties die betaald werden vanuit de awbz-pot. In een mum van tijd stonden de verenigingen met lege handen.’ ‘Maar de vereniging moet met lokale gezondheidsinitiatieven op de bres blijven staan voor zaken die anders misschien blijven liggen of niet gedaan kunnen worden,’ vond Huige. ‘Want die oude solida-

4

eniging dit voor zijn rekening nam. Met de awbz veranderde dat. Voor veel plaatselijke verenigingen in het land het signaal om het bijltje erbij neer te gooien. Van de meer dan 1200 plaatselijke kruisverenigingen in 1980 was tien jaar later al meer dan de helft opgedoekt.’ De 28 lokale kruisverenigingen verzameld onder de paraplu Regionale Kruisvereniging West-Brabant voelden dat er iets moest gaan gebeuren. Ze wilden die lege handen weer laten wapperen. In 2000 zette de vereniging de eerste stappen door alle banden met Thuiszorg West-Brabant, waar het secretariaat van de kruisvereniging nog zat, door te knippen. De vereniging gaat het vanaf dan helemaal zelf doen. ‘Reden is dat de kruisvereniging als een onafhankelijker, daadkrachtiger en duidelijker organisatie een rol wil spelen in de lokale gezondheidszorg,’ liet Huige in het ledenblad weten.

we kunnen ons ei niet kwijt

Toch tobden in die jaren veel lokale verenigingen nog steeds met de vraag hoe nu verder. Het hield ze bezig. Floor Akkermans voorzitter van de kruisvereniging Oud Gastel: ‘Wat die rol dan inhoudt? Over die vraag buigen zich vele besturen. Mijn collega uit Oudenbosch, Ine Wildeman, zegt dat die nieuwe rol zou kunnen zijn dat wij als lokaal bestuur de gaten in de gezondheidszorg zouden kunnen opvullen. Dat kan. Alleen, je moet wel weten waar die gaten zitten en hoe de leden daarover denken.’ Een andere lokale voorzitter, Paula Sanderink uit Rucphen, zei het een half jaar later zo: ‘Wij zoeken

Dat ei kwam weer op tafel toen in mei 2001 de resultaten bekend werden van het onderzoek naar de wensen van de leden van de kruisvereniging. Dat was uitgevoerd door professor Verhallen, in opdracht van de Regionale Kruisvereniging. Het antwoord van de leden was schrijnend helder: zorg eerst maar eens voor goede

zorg. De slechte zorg zat de leden hoog: te veel handen aan het bed, van het kastje naar de muur gestuurd worden, geen gehoor krijgen als ze om zorg verlegen zitten, slechte bereikbaarheid van de instellingen. Verhallen: ‘Elke suggestie die ik deed voor een nieuw product of dienst werd van tafel geveegd. Vergelijk het met een auto waarvan de motor stuk is. De automobilist wil dat die motor gerepareerd wordt, die heeft op dat moment geen trek in nieuwe kokosmatten met korting.’ De boodschap was duidelijk: zorg nou eerst maar eens dat de basis van zorg goed voor elkaar is. Die extra producten en diensten zoals pedicure of een cursus komen daarna wel.

Maar er was één probleem: het zorgen voor goede zorg was geen taak van de kruisvereniging. Toch voelde de vereniging dat hier werk aan de winkel was. Dit waren de gaten in de gezondheidszorg waar Ine Wildeman het over had. Het hart van de solidariteit, het hart van de kruisvereniging klopte als vanouds. ‘We glijden langzaamaan weer in de rol die het kruiswerk

Tien jaar Kruisvereniging in Kruisvenstercitaten 1999

‘De wijkzuster is door de jaren heen natuurlijk ons fietsend reclamebord geweest.’ Jan Huige, voorzitter Regionale Kruisvereniging West-Brabant

2000

‘’t Kruis probeert de gaten te vullen die in de zorg vallen.’ Ine Wildeman, voorzitter kruisvereniging Oudenbosch

2001

‘Ik zie voor de kruisvereniging een belangrijke rol weggelegd als consumentenbond voor zorg.’ Professor Theo Verhallen, universiteit Tilburg

2002

‘De Kruisvereniging is een keurmerk’ Els Etiënne, deelneemster cursus Kruisvereniging

2003

‘Ik vind dat iedereen lid zou moeten zijn van de kruisvereniging. Het hoort er gewoon bij.’ Zolang je er geen gebruik van maakt, ondersteun je toch het werk van de vereniging.’ Corrie van Selm, lid van de kruisvereniging

2004

‘De kruisvereniging is een soort aanvullende verzekering.’ Richard Machielsen, voorzitter kruisvereniging Standdaarbuiten-Noordhoek


2005

‘De solidariteitsgedachte die bij de overheid afbrokkelt, staat bij de kruisvereniging nog altijd overeind.’ Sonja Stilling, voorzitter raad van bestuur Thuiszorg West-Brabant

2006

‘Zorgverleners hebben een groot probleem. Zij zijn het contact met de mensen kwijtgeraakt. U niet.’ Anouchka van Miltenburg, lid van de Tweede kamer voor de VVD

2007

‘De Kruisvereniging bereikt veel West-Brabanders, heeft een grote achterban, is laagdrempelig en toegankelijk. Zo toegankelijk zijn onze loketten niet.’ Wethouder Kees Jongmans, Roosendaal

2008

‘Ik ben niet verrast dat mensen bij de kruisvereniging aan de bel trekken, vooral ouderen. Omdat zeker in langdurige zorg de behoeften van mensen het vertrekpunt moet zijn. Die zorg is medebepalend voor de kwaliteit van leven.’ Martin Boekholdt, bijzonder hoogleraar Organisatie en beleid van zorg

2009

‘De wijkzuster van de Regionale Kruisvereniging West-Brabant zou een voorbeeld voor anderen kunnen zijn.’ Staatssecretaris Jet Bussemaker van Volksgezondheid vroeger had. Er is veel behoefte aan met name de sociale zorg, zorg die in deze tijd in de verdrukking zit,’ zei Jürgen Stoop bij zijn aantreden als voorzitter in 2001. De Kruisvereniging ging intussen gewoon door met het organiseren van cursussen met korting, een gratis uitleenservice, zorgwinkels met kortingen op producten en diensten die je nodig kunt hebben voor je gezondheid of om langer thuis te kunnen blijven wonen. Want een van de kernwoorden van het kruiswerk was en is preventie, het voorkomen van ziekteproblemen. Daarnaast was er nieuw elan, aangewakkerd door de aloude solidariteitsgedachte van de kruisvereniging. De vereniging gaat optreden als bemiddelaar in zorg, lezen we in Kruisvenster september 2001. Er kwam zelfs een coördinator in dienst die het beleid van de vereniging meer handen en voeten moest gaan geven. ‘De Kruisvereniging is meer dan alleen voordelig. We willen Kruisleden met raad en daad bijstaan in de zorg,’ vertelde beleidscoördinator Lubi Möhlmann. Ondertussen maakten de leden in groten getale gebruik van de activiteiten en diensten die de kruisvereniging aanbood. Ook organiseerden lokale verenigingen steeds vaker fitheidtesten, er werden cursussen gegeven, op kosten van lokale afdelingen werden defibrillators voor de gemeenschap aangeschaft.

terugkeer naar de bakermat

Twee jaar later zocht de kruisvereniging actief de samenwerking op met regionale zorginstellingen. Die samenwerking loopt over twee sporen. Het ene is het geven van cursussen en voorlichting over gezondheid en ziektepreventie. Het andere is het aanbieden van zorgdiensten en producten. Reden is dat de kruisvereniging ernaar streeft om waar ze dat daadwerkelijk kan, ervoor te zorgen dat de burger zorg zo dicht mogelijk bij huis krijgt. De nieuwe voorzitter Henk van Tilborg in oktober 2005: ‘We maken werk van wat tegenwoordig zo mooi heet ‘vraaggestuurde zorg’. Door onze plaatselijke verenigingen, met hun historie en hun grote achterban, weten wij goed wat er leeft onder de plaatselijke bevolking en waar de mensen echt behoefte aan hebben. Door samen te werken met zorginstellingen kunnen wij overal in West-Brabant zorg die zij aanbieden zo veel mogelijk proberen aan te sluiten bij de plaatselijke wensen. Daar hebben alle partijen baat bij: zij die zorg vragen en zij die zorg aanbieden.’ Hier past ook de start van het cursusbureau bij, met als coördi-

nator Jeannette van Overveld. Doel is het ontwikkelen van een cursusaanbod op maat, in samenwerking met verschillende Brabantse zorginstellingen. De kruisvereniging kondigt verder aan dat het kruiswerk terugkeert in de dorpen, de bakermat van haar bestaan. In de loop van 2006 opent zij in 28 plaatsen zogenoemde uitleen- en servicepunten. Daar kunnen leden en niet-leden terecht voor allerlei zorgartikelen. Zo keren zorgvoorzieningen voorzichtig weer terug in de kleine kernen en hoeven mensen niet meer te reizen voor het lenen van loopkrukken en tal van andere spullen die zelfstandig wonen langer mogelijk maken. Penningmeester Frans Fakkers: ‘Want bloed laten prikken, het consultatiebureau bezoeken of loopkrukken lenen, het kan veelal niet meer in het eigen dorp. Het zijn gaten in de zorg voor de burger die de leefbaarheid in de kleine kernen niet ten goede komt.’ De nieuwe weg is definitief ingeslagen in een tijd van marktwerking, schaalvergroting, krimpende gezondheidsbudgetten en oplopende wachtlijsten. Want de kruisvereniging is ervan overtuigd dat vooral kleinschalige lokale initiatieven bijdragen aan het iets leefbaarder maken van de samenleving. Van Tilborg: ‘Ondanks een sterke professionalisering van de gezondheidszorg is er voor de kruisvereniging een volwaardige rol weggelegd. Door zijn eenvoudige structuur en onafhankelijkheid is de kruisorganisatie een goed middel gebleken om burgers te vertegenwoordigen in de zorg. Zaak is nu om in die nieuwe omstandigheden de koers te kiezen die het beste is voor de leden.’

leden benoemen negen speerpunten

Een extern bureau wordt gevraagd een verkenning uit te voeren naar de meest wenselijke richting die het kruiswerk op moeten gaan. Het bureau spreekt met zowel zorgaanbieders als leden van de kruisvereniging. De aanbevelingen uit het rapport werden in de Algemene Ledenvergadering van december 2007 besproken. Die stelt zich unaniem achter de nieuwe koers dat de kruisvereniging in het belang van de leden en alle inwoners van WestBrabant meer invloed moet gaan uitoefenen op de keten van zorg en welzijn in de regio. Daartoe stelde zij een lijst van in totaal negen speerpunten op, waarvan de wmo en het persoonsgebonden budget (pgb) met stip bovenaan stonden. Een onderzoek naar de werking van de wmo in West-Brabant kreeg als eerste prioriteit, op nadrukkelijk verzoek van de leden. Zij,


maar ook niet leden, klagen massaal bij de kruisvereniging over de schrale gevolgen van de wmo, over te veel verschillende handen aan het bed, over het gebrek aan afstemming in de zorg, over de mindere kwaliteit. De uitvoering van de wmo in West-Brabant is niet zo best, blijkt. En de regio is ook nog een van de snelst vergrijzende gebieden van Europa. Van Tilborg riep in zijn reactie op het onderzoek iedereen – politici, zorgaanbieders en burgers – op om een einde te maken aan de ‘wanvertoning’ dat er te veel geld opgaat aan bureaucratie en regelgeving. ‘Laten we in gesprek gaan en onze gezamenlijke verantwoordelijkheid nemen om goed te zorgen voor die mensen die onze zorg nodig hebben.’ Hij pakte de handschoen op en nodigde de gemeenten in WestBrabant uit om ‘met elkaar het schip van zorg en welzijn vlot te trekken’. Hij voegde eraan toe: ‘Geef ons, de vraagzijde, dat is niet alleen de kruisvereniging, de kans en de middelen om aan u duidelijk te maken hoe het ook kan en laten we die ideeën dan samen ontwikkelen en uitwerken.’

de wijkzuster komt terug

De kruisvereniging wil het uiteindelijk niet langer aanzien dat de cliënt nog altijd niet centraal staat in de zorg. Want gemeenten en zorgaanbieders steggelen met elkaar over aanbestedingen in de wmo en niet over het inhoudelijke beleid, in het persoonsgebonden budget lijkt het geld belangrijker dan de zorg (dat blijkt uit de ervaringen en hulpvragen die binnenkomen bij het inmiddels opgerichte steunpunt pgb). Kortom, het gaat nog steeds niet over de cliënt. In de ledenvergadering van december 2008 klonk dan ook de roep om de terugkeer van de wijkzuster. Van Tilborg kondigt in maart 2009 aan: ‘De wijkzuster keert terug, linksom of rechtsom, dat weten we nog niet, maar ze komt eraan.’ De plannen komen in het kort hierop neer. De gezinszorg moet weer terug in de buurt. De kruisvereniging wil daarom per kern of wijk een zorgteam met een vaste wijkverpleegkundige en vaste verzorgenden en hulpen. Dat team werkt nauw samen met de huisarts(en) en neemt de totale verpleging, verzorging en hulp in de huishouding voor hun rekening. Het team kenmerkt zich door korte communicatielijnen en eigen verantwoordelijkheid voor het signaleren, inzetten en uitvoeren van de noodzakelijke zorg. Deze aanpak gaat uit van een inhoudelijke visie op zorg die gebaseerd is op waarden van solidariteit,

duurzaamheid en persoonlijke aandacht. Van Tilborg: ‘Het is een aanpak die versnippering en bureaucratisering voorkomt. Wij willen als kruisvereniging niet zelf zorg gaan aanbieden, maar de zorgorganisaties uitnodigen om met wijkgerichte zorg aan de wensen van onze leden tegemoet te komen. Wij willen de regie gaan voeren en zo de vinger aan de pols houden dat er inderdaad zorg op maat geleverd gaat worden.’ Staatsecretaris Jet Bussemaker van VWS vertelde in een uitgebreid interview met Kruisvenster enthousiast te zijn over de plannen. De kruisvereniging werkte intussen hard en gestaag om de wijkzuster in de startblokken te zetten. Zo voerde zij campagne om de mensen te bewegen zich aan te sluiten bij de strijd voor die terugkeer. Het thema van de campagne luidde: Wij willen de wijkzuster terug. De kruisvereniging sprak in deze fase van oriëntatie met vele instanties en vond daarbij instemming voor haar plannen. Zo waren er onder meer gesprekken met het ministerie van VWS, het zorgkantoor, de provincie, gemeenten in West-Brabant, de huisartsenkring West-Brabant, het Verwey-Jonker Instituut, ZonMW en ILC ZorgvoorLater. Ook werd informeel gesproken met staatssecretaris Bussemaker. Dat gebeurde tijdens een bijeenkomst op 16 juli 2009 waarin ze door Van Tilborg benoemd werd tot ‘ere-wijkzuster’. Ze kreeg een zusterkapje uit handen van de voorzitter. ’De thuiszorg zit gevangen in beleid en bureaucratie’, zei hij tijdens de ceremonie. ‘Gemeenten. zorgverzekeraars en zorgaanbieders maken de dienst uit. Intussen worden verplegers, verpleegsters en mantelzorgers met handen en voeten gebonden aan starre regels, strikte tijdschema’s en commerciële belangen. Deze vakmensen kunnen veel meer, maar mogen dat simpelweg niet.’ Voorzitter Henk van Tilborg meldde in september 2009 dat de oriëntatieronde is afgerond en de vereniging nu druk doende is met de voorbereidingsfase. ‘We staan te trappelen van ongeduld. Hopelijk kunnen we op korte termijn de voorbereidingsfase afsluiten en starten met de uitvoering.’ 2010 zal het jaar worden waarin de ruim 40.000 leden van de kruisvereniging krijgen wat ze zo graag willen en zo hard nodig vinden: de wijkzuster. Alle citaten zijn afkomstig uit de veertig verschenen Kruisvensters.

Wie ma(a)k(t)en kruisvenster? In de afgelopen tien jaar hebben de volgende personen meegewerkt aan Kruisvenster.

Hoofdredactie

Werkvoorzieningschap West Noord-

Frans Fakkers (2000 - heden)

Brabant (1999 – 2001)

Frank Claessens (1999 - 2000)

Correspondenten Tekst en eindredactie

R. Blok (1999 - tot heden)

Leo Lotterman (1999 – heden)

F. Claessens (1999 – 2000) D. de Jong (2003 -2007)

Vormgeving en druk

A. Mattheussens (1999 – 2007)

Dessain Grafische Vormgeving & Web-

Mevr. A. van Overveld (2001 – 2007)

design ( 2008- heden)

D. de Smit (2003 – 2007)

PréSize opmaak- en drukstudio (2001-

J. Stoop (2008 – heden)

2005 / 2006 – 2007)

H. van Tilborg (1999 – 2001

Studio I-Bizz (2005)

Mevr. E. v.d. Veeken (1999 – 2000) Mevr. I. Wildeman (1999 - tot heden)

5

Prijs voor Brabantse tv-serie over palliatieve zorg

Zorg voor de laatste levensfase Doodgaan is een van de belangrijkste belevenissen in een mensenleven. Het is dan ook belangrijk de zorg voor mensen in de laatste levensfase zo goed mogelijk te organiseren. Maar praten erover of nadenken over de dood vormt voor veel mensen een grote drempel. Om die drempel te slechten maakten de vijf Brabantse netwerken palliatieve zorg zeven televisieportretten van Brabanders die niet meer beter kunnen worden. De serie kreeg de Els Borstprijs 2009. Palliatieve zorg is de zorg voor mensen die niet meer beter kunnen worden en in de laatste fase van hun leven gekomen zijn. ‘Doodgaan is een van de belangrijkste belevenissen in een mensenleven. De manier waarop dat gebeurt is dan ook van groot belang. Voor jezelf én je naasten. Maar praten erover of nadenken over de dood vormt voor veel mensen een grote drempel.’ Dat constateert Jolanda Roelands, coördinator van het netwerk palliatieve zorg in de regio Roosendaal, Bergen op Zoom en Tholen. Het netwerk is er dan ook alles aan gelegen om die drempel te slechten. Het netwerk palliatieve zorg is een samenwerkingsverband van zorgaanbieders in de regio (zie kader). Er zijn er meerdere van, verspreid over het land. Het heeft als doel de zorg voor mensen in de laatste levensfase zo goed mogelijk te organiseren. Alle aanbieders van palliatieve zorg in een regio werken samen. Op die manier kan men elkaar aanvullen en de overgang van patiënten van de ene naar de andere zorgplek zo goed mogelijk verlopen. Ieder netwerk wordt begeleid door een netwerkcoördinator. Het is zijn taak om het netwerk in stand te houden en te ondersteunen.

televisieserie en website

Om bij het grote publiek meer aandacht te vestigen op het belang van palliatieve zorg, vertelt Roelands, hebben de Brabantse netwerken een zevendelige televisieserie en bijbehorende website gemaakt over de vele kanten van deze zorg. Dit deden ze in samenwerking met het Integraal Kankercentrum Zuid en de stichting Take Care. De serie volgt zeven Brabanders in de laatste fase van hun leven. Hoe staan zij in het leven nu ze weten dat ze niet meer beter worden? Hoe doe je dat, lichamelijk en geestelijk? De serie is in de maanden november en december 2009 uitgezonden op Omroep Brabant en won in oktober 2009 de Els Borst-prijs. Die prijs, genoemd naar de oud-minister van Volksgezondheid Els Borst die zeer betrokken is bij de palliatieve zorg, heeft als doel om initiatieven die bekendheid en beschikbaarheid van palliatieve zorg ver-

beteren, te belonen. De Vereniging van Integrale Kankercentra (VIKC) heeft voor dit doel drie geldprijzen met een totale waarde van €12.500 beschikbaar gesteld. Roelands: ‘De serie en website geven op een toegankelijke manier informatie over palliatieve zorg. Mensen hoeven dan niet zelf op zoek te gaan naar informatie. Want dat blijkt bij dit onderwerp in de praktijk vaak nog net een drempel te hoog. We hebben ook voor echte Brabantse portretten gekozen om het aanspreekbaar en herkenbaar te maken. Wat wij beogen is mensen bekend en vertrouwd te maken met de mogelijkheden van zorg in die laatste fase. En dat ze er op tijd over gaan nadenken en de juiste hulp erbij gaan zoeken. Natuurlijk word je overvallen door het bericht dat je niet meer beter kunt worden, maar er is zo veel mogelijk wat het draaglijk kan maken tot het einde. Het netwerk is daar voor.’ De serie kan na de uitzending worden gebruikt als voorlichtingsmateriaal en voor deskundigheidsbevordering van vrijwilligers en aankomende zorgverleners.

lokale organisaties

De bij het netwerk aangesloten lokale organisaties begeleiden mensen in de laatste fase van hun leven. Dat doen ze onder meer door een hospice in Bergen op Zoom, waar terminale patiënten terechtkunnen die niet thuis kunnen of willen sterven, maar ook door patiënten thuis te begeleiden. Zo kan bijvoorbeeld via het netwerk een transmuraal palliatief verpleegkundige ingezet worden. Die heeft veel kennis en ervaring in de palliatieve zorg. Deze verpleegkundige kan de patiënt en familie helpen bij de zoektocht naar beschikbare zorg en ondersteuning. Roelands: ‘Die verpleegkundige is wel in dienst van maar niet gebonden aan één zorgorganisatie. Die wordt door ons netwerk ingezet waar nodig.’

Informatie

Wie meer achtergrondinformatie over de televisieserie of over palliatieve zorg en de mogelijkheden in Brabant, kijk dan op www.palliatievezorginbrabant.nl.

Kruisverenigng neemt deel aan conferentie provincie over thuiszorg Voorzitter Henk van Tilborg en penningmeester Frans Fakkers hebben namens de Regionale Kruisvereniging West-Brabant deelgenomen aan de conferentie Zorg om de zorg, over ouderen in de thuiszorg. Ze waren op 13 november 2009 in het Provinciehuis in Den Bosch uitgenodigd door de Provinciale Raad voor de Volksgezondheid en Maatschappelijke Zorg in Noord-Brabant (PRVMZ). Aanleiding voor de conferentie was een onderzoek van de PRVMZ en het PON naar ervaringen van ouderen met veranderingen in de thuiszorg (zie elders in deze Kruisvenster). Zorgaanbieders, zorgverzekeraars,

huisartsen, gemeenten en vertegenwoordigers van cliënten zaten met elkaar rond de tafel. Ze deelden met elkaar gedachten en ervaringen over hun zorg over de zorg voor ouderen. Wat kunnen we doen om de thuiszorg aan kwetsbare ouderen te verbeteren? Daarover ging het die ochtend. Er komen nog twee bijeenkomsten van wat kleinere omvang waar ook Henk van Tilborg aan mee zal doen. Het uiteindelijke doel is om een ‘Brabants programma’ te maken, waarbij bijvoorbeeld afspraken worden gemaakt tussen lokale samenwerkende partijen en zorgverzekeraars om de zorg aan ouderen thuis beter te maken.

Netwerkcoördinator Jolanda Roelands: ‘Natuurlijk word je overvallen door het bericht dat je niet meer beter kunt worden, maar er is zo veel mogelijk wat het draaglijk kan maken tot het einde.’

Deelnemende organisaties in het netwerk palliatieve zorg Allévo De Algemene Thuiszorg Curadomi Franciscus ziekenhuis Geestelijk verzorgers GGZWNB st. Groenhuysen Huisartsen Huispitaal thuiszorg

inloophuishetgetij.nl Lievensberg ziekenhuis st. de Markenlanden thuiszorg zorgcentrum de Schutse st. Sint Elisabeth st. tanteLouise - Vivensis SVRZ, locatie zorgcentrum Ten Anker Thuiszorg West-Brabant Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg Zorgbelang Brabant Zorgburo Stip

De tv-serie Palliatieve zorg in Brabant is een initiatief van de Brabantse netwerken palliatieve zorg en het IKZ i.s.m. Stichting Take Care TV en wordt mede mogelijk gemaakt door de Provincie Noord-Brabant, Fonds Sluyterman van Loo, CZ fonds en Dichterbij. De serie wordt geproduceerd door Moved Media uit Tilburg. De website is ontwikkeld door Phasis uit Eindhoven en mogelijk gemaakt door de provincie Noord-Brabant.

Waarom bent ú lid?

Bussemaker tegenover Tweede Kamer lovend over RKV

Mevrouw Van Schaik uit Bergen op Zoom: ‘Ik ben zwanger. En ik hoorde van de kortingen die je bij de kruisvereniging kunt krijgen. Daarom. Ik werd door mijn schoonmoeder en oma geattendeerd op de kruisvereniging. Dat het toch handig kan zijn als je in verwachting bent of in je kraamtijd zit, dat je dan van jullie hulpmiddelen kan krijgen. Je weet maar nooit wat je nodig kunt hebben. Ik vind het trouwens ook goed dat de kruisvereniging de wijkzuster weer terugbrengt. Zeker voor ouderen is een vertrouwd gezicht belangrijk, één iemand die weet wat er aan de hand is en nodig is.’

Staatssecretaris Jet Bussemaker van VWS heeft zich in een brief aan de Tweede Kamer over wijkverpleegkundigen lovend uitgelaten over de aankomende wijkzuster van de Regionale Kruisvereniging West-Brabant. In de brief van 5 november 2009 krijgt de Kruisvereniging een pluim ‘omdat de positie van de wijkverpleegkundige vorm wordt gegeven vanuit cliëntenperspectief en de cliëntenbeweging’. Ook andere nieuwe concepten van de wijkverpleegkundige elders in het land wuift de staatsecretaris lof toe.

Handtekeningenactie thuiszorg De Abvakabo FNV voert een handtekeningenactie om protest aan te tekenen tegen

6

de dreigende gevolgen van de aanbestedingen binnen de huishoudelijke hulp. Kijk

voor meer informatie op de site van de Abvakabo (www.abvakabofnv.nl) of die

van de Regionale Kruisvereniging WestBrabant (www.dekruisvereniging.nl).


Cursusaanbod Cursusaanbod

Leren Masseren Voorkomen en behandelen van lichte spierpijn en ontspanning van vermoeide spieren van rug, schouders en nek. Data: 4 maandagavonden: 11, 18, 25 jan. &1 feb., Tijd: 19.30 tot 22.00 uur Locatie: Regionale Kruisvereniging West Brabant, Albertdonk 4, Roosendaal Kosten: kruisleden €50, niet leden €65 Vervolgcursus Leren masseren Voorkomen en behandelen van lichte spierpijn en ontspanning van de beenspieren. Data: 4 maandagavonden Tijd: 19.30 tot 22.00 uur Locatie: Regionale Kruisvereniging West Brabant, Albertdonk 4, Roosendaal Kosten: kruisleden €45, niet leden €60 Nordic Walking conditieverbetering door actiever wandelen met poles. Tijd: 6 lessen van 1,5 uur. Kosten: 70 euro inclusief het gebruik van de poles. Kruisleden krijgen korting op kennismakingsles €8 i.p.v. €12. Voor locatie en data: www.nordicwalkingroosendaal.nl of mensendieck@ sa007.demon.nl of T: 0165 542466. Oefentherapeut Mensendieck Vanaf 1 juli 2008 kunt u rechtstreeks, zonder tussenkomst huisarts, naar de oefentherapeut Mensendieck/Cesar. Voor meer informatie over oefentherapie bij u in de buurt: zie gouden gids onder Mensendieck of Cesar oefentherapeuten of www.oefentherapeut.nl

Assertiviteitstraining Aantal bijeenkomsten: 4 Wanneer: in het najaar Kosten: € 40,-- voor een cursus overdag en € 50,-- voor een avondcursus. Opmerking: Voor de cursus assertiviteit melden zich regelmatig meer mensen

aan dan wij plaatsen kunnen. Is dat het geval, dan wordt u op een aanmeldlijst geplaatst en krijgt u bericht zodra er weer een nieuwe cursus start.

en vrouwen van zowel de Turkse als Marokkaanse afkomst. Veertien wekelijkse bijeenkomsten van twee uur. Kosten: €15 voor leden en €20 voor niet-leden.

lijden aan schizofrenie. Tien wekelijkse bijeenkomsten van twee uur. Kosten: €35 voor leden en € 45 voor niet-leden.

Assertiviteitstraining op maandagavond in Terheijden. Assertiviteitsstraining op maandagavond in Zevenbergen. Assertiviteitstraining op een avond in Etten Leur. Assertiviteitstraining op de dag in Zevenbergen.

Leven met een chronische ziekte De cursus is bedoeld voor mensen (vanaf 18 jaar) met een (lichamelijke) chronische ziekte of aandoening, die actief willen leren hoe ze met hun beperkingen kunnen omgaan. Tien wekelijkse bijeenkomsten van twee uur. Kosten: €40 voor leden en €50 voor niet-leden.

Alsof je op eieren loopt De cursus is bedoeld voor familieleden en directbetrokkenen van mensen met een borderlinestoornis. Zeven bijeenkomsten van twee uur. Kosten: €25 voor leden en €35 voor nietleden.

Gespreksgroep voor mensen, die hun partner verloren hebben Een partner verliezen is zeer ingrijpend. Er breekt een periode aan van verdriet en eenzaamheid. U blijft achter met vragen. U moet allerlei zaken alleen oplossen. Dan is praten belangrijk. Voorafgaand aan de gespreksgroep vindt met iedere deelnemer een individueel gesprek plaats. De cursus is op de dag in Etten-leur.

Geen paniek! De cursus is bedoeld voor volwassenen (18-60 jaar), die last hebben van lichte/ matige paniekklachten en die actief willen leren hoe ze hier mee om kunnen gaan. Acht wekelijkse bijeenkomsten van twee uur. Kosten: €32 voor leden en €42 voor niet-leden.

Aantal bijeenkomsten: 8 en 1 terugkombijeenkomst na een aantal maanden. Groepsgrootte: 8-10 personen Kosten: € 35,00 Meer informatie: Marjolein Hamers maatschappelijk werker Stichting de Markenlanden T (0168) 32 33 50 E [email protected] I www.markenlanden.nl

In de put, uit de put (18-60 jaar) De cursus is bedoeld voor volwassenen (18-60 jaar), die regelmatig last hebben van depressieve klachten, het “nergens meer zin in hebben” en die actief willen leren hoe ze met hun depressieve klachten kunnen omgaan. Tien wekelijkse bijeenkomsten van twee uur. Kosten: €35 voor leden en €45 voor nietleden. Lichte dagen, donkere dagen De cursus is bedoeld voor Turkse mannen en Turkse vrouwen, en Marokkaanse mannen en Marokkaanse vrouwen boven de 35 jaar die depressieve klachten hebben. Er zijn aparte groepen voor mannen

Cursus voor familieleden van jongdementerenden De cursus is bedoeld voor familieleden van mensen waarbij voor het 65ste levensjaar de diagnose dementie is gesteld. Acht tweewekelijkse bijeenkomsten van twee uur. Kosten: €20 voor leden en €30 voor nietleden De cursus wordt georganiseerd in samenwerking met Stichting Groenhuysen en de Alzheimervereniging. Gespreksgroep voor Nabestaanden na Zelfdoding In deze ondersteuningsgroep kunnen nabestaanden na zelfdoding hun ervaringen en gevoelens delen met lotgenoten. Tien tot twaalf wekelijkse bijeenkomsten van twee uur. Kosten: € 10 voor leden en € 15 voor niet-leden. Omgaan met depressieve mensen De cursus is bedoeld voor familieleden en directbetrokkenen van mensen die lijden aan een depressie. Tien wekelijkse bijeenkomsten van twee uur. Kosten: €35 voor leden en €45 voor nietleden. Cursus voor familieleden van mensen met schizofrenie De cursus is bedoeld voor familieleden en directbetrokkenen van mensen die

Aandacht voor allochtone familieleden De cursus is bedoeld voor allochtone familieleden van Turkse en Marokkaanse mensen die kampen met een psychische ziekte. De cursus wordt gegeven door een Turkse of Marokkaanse hulpverlener en een ervaringsdeskundige van de Stichting Familieleden van Psychiatrische Patiënten Westelijk Noord-Brabant. Tien wekelijkse bijeenkomsten van twee uur. Kosten: €10 voor leden, €15 voor nietleden. Locatie: Bergen op Zoom of Roosendaal Voor informatie en aanmelding kunt u terecht bij het secretariaat voor de Preventieve Cursussen van GGZ WNB, T: (0164)28 91 91 of e-mail: preventie@ ggzwnb.nl. De cursussen gaan door bij voldoende aanmeldingen. Voor alle cursussen geldt dat bij aanmelding een afspraak wordt gemaakt voor een kennismakingsgesprek met de begeleiders. Daarin krijgt u uitleg over de cursus en wordt samen met u gekeken of deze inderdaad aansluit bij uw verwachtingen. Nu in uw regio beschikbaar: behandeling voor het chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS) Een behandeling die u thuis zelfstandig kunt uitvoeren met hulp van een coach. Als u denkt CVS te hebben overleg dit dan met uw huisarts. Uw huisarts kan vaststellen of u CVS heeft en u per e-mail verwijzen naar [email protected]. Wilt u meer weten over de behandeling vraag dan de informatiefolder aan door te mailen naar [email protected].

Voor informatie over het cursusaanbod en aanmelden kunt u terecht bij de coördinator van het cursusbureau, Jeanette van Overveld, T: (0165) 39 98 99, E: [email protected]

Drie Dolle Decemberdagen bij Timmers Medizorg en Zorgwinkel Medicura TimmersMedizorg & Zorgwinkel Medicura organiseren op 17, 18 en 19 december aanstaande een kerstmarkt in samenwerking met de Regionale Kruisvereniging. Speciaal voor leden van de Kruisvereniging worden het drie dolle dagen die bol staan van de acties. Vele artikelen zijn gigantisch in prijs verlaagd. Kijk voor de aanbiedingen in de bijgevoegde Aanbiedingskrant. Zoals u ziet pakken we uit op deze kerstmarkt!

een lotnummer waarmee ze ieder uur kans maken op leuke prijzen middels het beroemde Rad van Fortuin, dat wordt gedraaid door de Kerstman. Klanten die wat kopen ontvangen ook nog eens een bonuslot, waarmee ze kans maken op een geheel verzorgd weekend Parijs voor 2 personen. Op zaterdagmiddag 19 december om 15.00 uur zal het bestuur van de Kruisvereniging de trekking van deze hoofdprijs verrichten.

Behalve profiteren van de aanbiedingen kunt u tijdens deze dolle dagen ook gezondheidstests laten doen door onze medewerkers. Verder zijn er productpresentaties door verschillende leveranciers. Vragen over een product? Kom langs en laat u informeren.

Als lid van de Regionale Kruisvereniging kunt u profiteren van de aanbiedingen die alleen op deze drie dagen geldig zijn. De koffie met een heerlijke versnapering staat voor u klaar en voor de liefhebbers zelfs een glaasje glühwein! Bovendien krijgt iedere betalende klant nog een kleine attentie. Dus kom langs in onze winkel! U bent van harte welkom op de Kade 51

Weekend Parijs winnen?

Alle bezoekers krijgen bij binnenkomst


in Roosendaal. donderdag 17 december 9.00-17.30 uur vrijdag 18 december 9.00-17.30 uur zaterdag 19 december 10.00-16.00 uur

Voor meer informatie: Timmers Medizorg, T: (0165) 560609 of Medicura Zorgwinkel, T: (088) 0071100.

7

Servicepakket De Kruisvereniging heeft voor haar leden een aantrekkelijk en uitgebreid servicepakket samengesteld, met kortingen die oplopen tot 50%. Het pakket wordt regelmatig uitgebreid. De nieuwe diensten verschijnen in het Kruisvenster. De korting is niet geldig in combinatie met andere kortingen. Voor meer informatie: T: (0165) 55 59 15, of kijk op www.dekruisvereniging.nl.

A

Audicien Service

Ledenvoordeel: bij aankoop van 3 pakjes hoortoestelbatterijen twee pakjes gratis. Gratis verzendservice voor batterijen. 10% korting op gehoorbescherming. All Ears, Mill Hillplein 11, Roosendaal, T: (0165) 56 79 00. Ledenvoordeel: bij aankoop hoortoestel 1 jaar gratis batterijen*. Bij aankoop hoortoestel NovaSense (huismerkcollectie) 1 jaar gratis batterijen* en schoonmaakset. *(36 stuks per hoortoestel)

Schoonenberg Hoorcomfort, St. Josephstraat 6, Bergen op Zoom, T: (0164) 24 50 30. Schoonenberg Hoorcomfort, Nieuwe Markt 46, Roosendaal, T: (0165) 52 15 03.

Autoaanpassingen Service

Ledenvoordeel: 12,5% korting op autoaanpassingen, indien technisch mogelijk. AutoPrinsland, Karel Doormanstraat 6, Dinteloord, T: (0167) 52 45 10.

B

Bewegen & Sport Service

Ledenvoordeel: gratis dagpas t.w.v. €16,- op afspraak, 10% korting op inschrijfgeld. Fitness First, Bastionweg 30, Bergen op Zoom, T: (0164) 21 00 00. Fitness First, ‘t Zand 3, Roosendaal, T: (0165) 53 55 48. Ledenvoordeel: geen inschrijfkosten. Parafit Healthcare, Albertdonk 8-12, Roosendaal, T: (0165) 54 61 63. Fitcentrum Dinteloord, Van Heemskerckstraat 13, Dinteloord, T: 06-23 82 81 13 Ledenvoordeel: 1e maand gratis sporten bij het afsluiten van een abonnement. Medisport, Voorsteven 32, Etten Leur, T: (076) 501 00 01.

F

Fysiotherapie Service

Ledenvoordeel: gratis 1e consult. Orhomedic Fysiotherapie, Ettingstraat 4, Roosendaal & De Boulevard-Noord 2, Bergen op Zoom, T: (0165) 56 75 25.

K

Kapper Service

Ledenvoordeel: over totaal van 10 behandelingen 10% korting.

Werkgebied gemeente Woensdrecht Mante Tessa Vriens, T: (0164) 67 43 31. Werkgebied gemeente Halderberge Libo Hairfashion, T: 06 12 97 08 35.

Kleding & Foundation Service

Ledenvoordeel: 10% korting op de aangeschafte damesmode en foundation. Beauty Mode, Kalsdonksestraat 176, Roosendaal, T: (0165) 53 78 88.

Klussen Service

Ledenvoordeel: geen voorrijkosten. Fixet Klusmarkt, Westvoorstraat 10, Dinteloord, T: (0167) 52 27 15.

O

Opticien Service

Ledenvoordeel: 10% korting op een complete bril (montuur + glazen). Indien nodig komt de leverancier bij u thuis, na telefonisch overleg. Brabant Optiek, Raadhuisstraat 5 in Hoogerheide, T: (0164) 61 32 63. Ledenvoordeel: 10% korting op het volledige assortiment. Gratis haal en brengservice, na telefonisch overleg. Van der Ham Optiek, Nieuwe Markt 42 te Roosendaal, T: (0165) 53 55 00. Van der Ham Optiek, Stationsstraat 12 te Bergen op Zoom, T: (0164) 23 61 21. Ledenvoordeel: leden krijgen 10% korting op alle aangeschafte brillen & lenzen. Mol Brillen, Markt 17/21 in Oudenbosch, T: (0165) 31 26 02. Ledenvoordeel: Gratis montuur uit de basiscollectie of 10% korting op design montuur bij aankoop van krasvaste super ontspiegelde glazen. Van der Ham brillen, Noord Haven 64 te Zevenbergen, T: (0168) 329861.

Orthopedie Service

Ledenvoordeel: Leden krijgen € 15,korting op comfort schoenen & € 10,korting op inlegvoorzieningen. Wellness Comfort Shoes by Van der Linden, Raadhuisstraat 57, Roosendaal, T: (0165) 54 15 37. Ledenvoordeel: 10% korting op comfortschoenen bedoeld voor inleg steunzolen. Taalman Schoenservice, Wassenaarstraat 19, Bergen op Zoom, T: (0164) 23 42 06.

Werkgebied gemeenten Bergen op Zoom en Steenbergen Marjo, T: 06 13 74 96 71.

P

Werkgebied gemeente Bergen op Zoom Marian Lakeman, T: 06 20 07 82 56.

Ledenvoordeel: 50% korting op de 10e behandeling. Als het niet wordt vergoed door de zorgverzekeraar. Lid van Provoet.

Werkgebied gemeente Roosendaal Libo Hairfashion, T: 06 12 97 08 35. Esther Plune, T: 06 51 67 03 44. Conny Luijks, T: 06 10 50 74 91. Werkgebied Fijnaart Mieke van Leeuwen, T: 06 24 73 17 25. Werkgebied Rucphen Libo Hairfashion, T: 06 12 97 08 35. Esther Plune, T: 06 51 67 03 44.

Pedicure Service

(A= ambulant)

Werkgebeid gemeente Tholen: (A) Pedicure Jeanette, Steenbergen, T: 06 43 08 44 46. Werkgebied gemeente Woensdrecht: (A) Voeten & Meer, Ossendrecht, T: (0164) 67 11 68 (A) Marlies Jansen, Hoogerheide, T: (0164) 61 30 34 Jolanda Hoeks, T: (0164) 61 00 63

Werkgebied gemeente Roosendaal: (A) Hilda Nollen, Roosendaal, T: (0165) 56 75 20. Marja de Vogel, Roosendaal T: (0165) 54 83 64, 06 12 8453 98. (A) Angelique Reijnders, Roosendaal, T: (0165) 56 98 12. (A) Margot van Paasschen, Roosendaal, T: (0165) 55 99 63. Werkgebied gemeente Moerdijk: Trudi Kannekens, Fijnaart, T: 06 28 41 64 00 Rian van Laarhoven, Fijnaart, T: (0168) 46 32 02. (A) Hennie Visser Voetenverzorging, Standdaarbuiten, T: 06 21 41 45 79. (A) Monique’s Voetenexpress, Boschenhoofd, T: (06-42 93 44 69. Werkgebied Oudenbosch, Oud Gastel: (A) Cindy Verschuren, T: 06 23 52 21 79 Werkgebied gemeente Rucphen: Trinette Besemer, Sprundel, T: (0165) 38 95 81. ’t Voetenhuys, Roosendaal, T: 06 10 96 89 69, (0165) 33 07 33. (A) Monique’s Voetenexpress, Boschenhoofd, T: (06-42 93 44 69. Werkgebied gemeente Halderberge: Joyce Lazeroms, Bosschenhoofd, T: (0165) 31 69 46, 06 22 65 95 14. Trudi Kannekens, Fijnaart, T: 06 28 41 64 00. Monique’s Voetenexpress, Bosschenhoofd, T: 06 42 93 44 69. Werkgebied Steenbergen: (A) Pedicure Jeanette, Steenbergen, T: 06 43 08 44 46. (A) Chrissie’s Pedicure, Steenbergen, T: 06 21 83 23 74. Miranda den Boer, Dinteloord, T: (0167) 52 43 92. (A) P. Geertse, Steenbergen, T: 06 13 61 75 28. Werkgebied gemeente Bergen op Zoom: (A) Angelina Berben, Bergen op Zoom, T: 06 22 88 04 77, (0164) 25 17 00. (A) Marlies Jansen, Hoogerheide, T: (0164) 61 30 34. Ledenvoordeel: € 1,50 korting op elke behandeling. (alleen bij Instituut Joëlle). (A) Instituut Joëlle, Oudenbosch, T: 06 10 16 20 14.

Podologie service (fysiotherapeutisch benaderd):

Ledenvoordeel: 25% korting op loopopname d.m.v. film met inclusief beoordeling en advies bij problemen tijdens ADL en sport. ’t Patronaat, Slotweg 10, Lepelstraat, T: (0164) 63 07 63.

S

Scootmobielen Service:

Ledenvoordeel: 15% korting op aanschaf van een scootmobiel. AutoPrinsland, Karel Doormanstraat 6 , Dinteloord,T: (0167) 52 45 10.

de behandeling. Bel voor een afspraak. Gemeente Roosendaal: MassagePraktijk Roosendaal (massagetherapeut), T: (0165) 58 04 33. Ron Nederhand, (massagetherapeut), T: 06-16 88 99 77. Gemeente Steenbergen: Annemiek Zwiep, T:06 20 06 54 66

T

Tandprothetische Service:

Ledenvoordeel: Bij afname van een volledige onder- en/of bovenprothese ontvangt u als kruislid 25 euro korting op de eigen bijdrage. Klaassen mondzorg totaal, Ravelstraat 5, Bergen op Zoom, T: (0164) 24 64 72. Ledenvoordeel: Bij afname van een volledige onder- en/of bovenprothese ontvangt u als kruislid 20 euro korting op de eigen bijdrage en een gratis Fitty Dent zakje. Zorgcentrum Kunstgebit, Boerhaaveplein 9, Bergen op Zoom, T: (0164) 23 17 76.

Therapeutische & elastische kousen Service:

Ledenvoordeel: Bij aanschaf van artikelen die behoren tot de productgroep Therapeutische & Elastische kousen en niet worden vergoedt door de zorgverzekeraar ontvangen leden 15% korting. TimmersMedizorg, Kade 51 in Roosendaal, T: (0165) 56 06 09.

Tuin Service:

Ledenvoordeel: Exclusief voor de leden een gereduceerd tarief op een voorjaarsen najaarsbeurt. WVS Groep – Groenvoorziening, T: (0165) 58 65 00.

V

Voetreflexzone therapie service:

Ledenvoordeel: 10% korting op een voetreflex therapie behandeling. Gemeente Woensdrecht: Lia van Gastel, praktijk in Hoogerheide, [email protected], T: (0032) 36 08 52 01, mob. (0031) 65 57 51 920. Gemeente Roosendaal: MassagePraktijk Roosendaal (massagetherapeut), T: (0165) 58 04 33. Yvonne Vijverberg, T: (0165) 54 03 92. J. van den Berg, T: (0165) 30 12 68 Gemeente Bergen op Zoom: Ria Hermans, T: (0164) 23 57 07

Z

Zorgreizen service:

Ledenvoordeel: de kruisleden ontvangen 5% korting op de reissom. Bestel nu gratis de reisbrochure, 0165-55 59 15. De reizen worden verzorgd door Zorgreizen Lindetours, T: (045) 575 36 36.

Zwem service:

Ledenvoordeel: De kruisleden betalen geen inschrijfgeld. Zwembad De Stok, De Stok 1 te Roosendaal, T: (0165) 58 58 59.

Sportmassage Service (ook voor niet sporters):

Ledenvoordeel: 50% korting op de zes

Kijk voor meer informatie over het servicepakket op www.dekruisvereniging.nl 8


Hoe groter de club, hoe groter de vuist is die je kunt maken

Recommend Documents