Federatienieuws. Mag een chirurg dit zeggen? Is dat. U wilt een operatie? Dan eerst stoppen met roken! Hoe gezonder de leefstijl, hoe groter de

Federatienieuws VOORZITTERSCOLUMN

U wilt een operatie? Dan eerst stoppen met roken!

M

ag een chirurg dit zeggen? Is dat niet betuttelend of paternalistisch? Ik vind van niet en velen van u zijn het met mij eens!

Uit een ledenpeiling van de Federatie Medisch Specialisten samen met het televisieprogramma Brandpunt blijkt dat vrijwel alle medisch specialisten vinden dat leefstijl in elk gesprek in de spreekkamer aan de orde moet komen. Ook zou 40 procent van de specialisten, mocht dit formeel mogelijk zijn, een patiënt een behandeling willen weigeren als die met zijn ongezonde leefstijl de aandoening in stand houdt. Dat is bemoedigend en schrikken tegelijk, want de eed schrijft voor dat wij het belang van de patiënt voorop stellen en zijn opvattingen eerbiedigen. Hoe handel je dan als er een patiënt voor je staat, die er een ongezonde leefstijl op nahoudt, maar wel een operatie wil? Wat is dan in het belang van de patiënt en waarom zou u zich daar druk over maken? Het antwoord is dat arts en patiënt samen moeten beslissen om wel of niet te behandelen of de behandeling uit te stellen. Als ik een roker vertel dat hij twee keer meer kans heeft op een infectie na de operatie lukt het vaak om de patiënt voor de operatie naar de rookstoppoli te verwijzen. Natuurlijk kan dit niet in spoedsituaties, maar bij electieve ingrepen is het onze taak patiënten te wijzen op de schade die een ongezonde leefstijl met zich mee kan brengen. Hoe gezonder de leefstijl, hoe groter

de kans op een behandeling zonder complicaties. Dat is goed voor de patiënt en houdt bovendien de zorgkosten in de hand. Als medisch specialist liggen we terecht onder een vergrootglas en worden we steeds meer beoordeeld op uitkomsten van zorg. Het bevorderen van een gezonde leefstijl van uw patiënt heeft een direct positief effect op de door u geleverde zorg. Daarom is het van belang dat u zich er ook druk om maakt. In onze eed staat:‘Ik zweer/beloof dat ik de geneeskunst zo goed als ik kan zal uitoefenen ten dienste van mijn medemens. Ik zal zorgen voor zieken, gezondheid bevorderen en lijden verlichten.’ Maar er staat ook ‘Ik zal aan de patiënt geen schade doen. Ik luister en zal hem goed inlichten.’ ‘Gezondheid bevorderen’ en ‘goed inlichten’ Dat noemen we ook wel ‘preventie’ en dat doen we buiten en binnen de spreekkamer. ‘Geen schade doen’ kan betekenen dat het in het belang is van de rokende patiënt om een operatie te weigeren of uit te stellen. Stuur de patiënt dan niet zomaar naar huis, maar help door bijvoorbeeld te verwijzen naar een rookstoppoli of een leefstijlpoli. Dat is niet betuttelend of paternalistisch, maar is goed voor de patiënt en ook een belangrijke taak van de medisch specialist.

HUIB CENSE

Hoe gezonder de leefstijl, hoe groter de kans op een behandeling zonder complicaties

Huib Cense, chirurg Vice-voorzitter Federatie Medisch Specialisten

11 JUNI 2015 | MEDISCH CONTACT 1201

FEDERATIENIEUWS

COLUMN WENDELA HINGST

Dokters en leiderschap: het einde van de macht

H

oe regeer je een wereld waarin meer en meer mensen in charge zijn? Waar macht migreert van conventionele machthebbers naar de massa, en daarmee ook fragmenteert? Dat vraagt Moisés Naím in het boek The End of Power (2013). Het boek focust op politieke macht, maar het beschreven fenomeen is moeiteloos door te trekken naar de medische wereld waarin u en ik ons dagelijks begeven.

‘Patiënten luisteren niet per se dankbaar naar uw inzichten’

Wendela Hingst, algemeen directeur KNMG @wendelism Andere columns van Wendela Hingst over leiderschap: knmg.nl/ column/leiderschap

1202 MEDISCH CONTACT | 11 JUNI 2015

Want ook dokters merken dat hun eens zo beschermde wereld een kijkdoos is geworden. Prestatie-indicatoren worden gepubliceerd. Beloningsstructuren staan ter discussie. De E-revolutie zorgt voor steeds beter geïnformeerde, kritische patiënten die van u naast medische excellentie ook plezierige communicatie en een gelijkwaardige verhouding verwachten. Patiënten luisteren niet per se dankbaar naar uw inzichten. Zij delen hun reviews op het internet. Kortom: je kostje is niet meer gekocht omdat je een dokter bent of wordt. Goed dus dat we ons bezinnen op de toekomst, dat is waar leiderschap richting aan moet geven. Maar ik vrees dat we leiderschap 1.0 aan het optuigen zijn in een wereld die vraagt om 3.0. Hoe komt dat? Dokters borduren voort op klinisch leiderschap, hun autoriteit als dokter op basis van de regels binnen de medische clan. Deze impliciete gedragscode werkt niet in de buitenwereld waar de roep om transparantie en verantwoording groeit. En wees eerlijk: autoritair leiderschap is niet modern. Wat dan wel? En dan wringt het referentiekader van dokters. Ook door de associatie van leiderschap met management. Her en der in het land wordt medisch leiderschap momenteel opgetuigd als een competentieset. Het lijkt erop gericht de directe omgeving beter partij te bieden op managementgebied. Dat moest óók gebeuren, maar is niet voldoende, net zomin als het laatste accountantsrapport veel gaat helpen bij het opstellen van een winnende meerjarenstrategie.

Het beeld dat Naím schetst werd onderschreven door het betoog van de Leidse hoogleraar Public Affairs Arco Timmermans die ik recent hoorde spreken tijdens een masterclass Lobbyen voor de gezondheidszorg. Periscoop op de maatschappij, anticiperen op de politieke agenda, precieze timing en (gelegenheids-)coalitievorming met partijen met parallelle belangen vergroten de kans op invloed. Timmermans demonstreerde verder hoe de gezondheidszorg de laatste jaren wedijvert met de economie om de eerste plaats op de politieke agenda. Beide onderwerpen delen pijn in de portemonnee als stuurmechanisme. Money talks. Medisch Leiderschap zal een antwoord moeten bieden op de ontwikkelingen die de status quo ontbinden en de kwaliteit en volhoudbaarheid van de Nederlandse zorg bedreigen, ook om te voorkomen dat de discussie volkomen economiseert. Daarbij hoort het oplossen van de dwarslaesie tussen de zittende, invloedrijke orde (man, 50+, financieel warmpjes) en de inkomende artsen (vrouw, jong, op zoek naar een plek in opleiding of praktijk). Succesvol leiderschap wordt gedragen door de voltallige achterban. Wat nog mist is een gedeeld antwoord namens alle dokters op het Waarom van Medisch Leiderschap. Dit zal een breed maatschappelijk doel moeten dienen om acceptabel, liever nog verleidelijk te zijn voor andere stakeholders met parallelle belangen onder wie de overige beroepsgroepen in de gezondheidszorg en, vanzelfsprekend, patiënten. Wat is Medisch Leiderschap 3.0? Ik speculeer dat het verbindend, divers en maatschappelijk gericht is.

De columns op deze pagina zijn geschreven op persoonlijke titel. Reageren kan op knmg.nl/columns.

Werk aan uw carrière! Volg trainingen en workshops van het KNMG Loopbaanbureau

Het KNMG Loopbaanbureau staat voor de juiste arts op de juiste plaats. Iedere geneeskundestudent of arts heeft vragen rondom loopbaan en carrière. Hoe kom ik in aanmerking voor die felbegeerde opleidingsplaats? Hoe pak ik een carrièreswitch aan? Welke competentie kan, wil of moet ik verder ontwikkelen? Hoe blijf ik als ervaren professional fit en energiek in mijn werk? Onze workshops en trainingen helpen bij het zoeken naar antwoorden op deze vragen. Schrijf snel in! Kijk voor het uitgebreide aanbod van trainingen en workshops op knmg.nl/loopbaanbureau.

Masterclass Solliciteren naar een opleidingsplaats Binnen nu of een half jaar meedoen met een opleidingsronde? In de training Solliciteren naar een opleidingsplaats, specifiek gericht op het vergroten van uw kans op een opleidingsplaats, wordt uitgebreid stilgestaan bij de voorbereiding op en het oefenen van een sollicitatiegesprek. Wat is bijvoorbeeld de meest kansrijke manier om voor een bepaald specialisme in opleiding te komen? En hoe gaat u een gesprek aan met een commissie , waarbij uw natuurlijke kracht, eigenheid en talent voorop blijven staan? In de training oefenen we ook met een ‘opleidingscommissie’ om de werkelijkheid te benaderen. Datum: 23 juni

Gratis workshop Coassistent & Carrière Netwerken & de kunst van het gunnen Als arts is het de kunst om u zichtbaar te maken en positief op te vallen. Als u tenminste serieus in aanmerking wilt komen voor dat ene subspecialisme, de promotieplek, het verkrijgen van subsidies of de job bij de maatschap die u ambieert. In deze workshop leert u hoe u uw netwerk kunt inzetten om uw doelen te bereiken. U krijgt inzicht in hoe ‘de kunst van het gunnen’ werkt en hoe u de wetten van beïnvloeding kunt gebruiken om relaties positief te beïnvloeden op die momenten die ertoe doen. Datum: 18 juni

Er zijn coassistenten die precies weten wat ze willen. Maar er zijn er ook genoeg die nog geen flauw benul hebben aan welke vervolgopleiding ze willen beginnen. De workshop Coassistent & Carrière van de KNMG ondersteunt bij het maken van een bewuste keuze voor een eventuele vervolgopleiding. De workshop wordt door de universiteiten en de KNMG gratis aangeboden. Datum: 16 juni Utrecht, 2 september Maastricht

Coaching Voor het aanbod van coaching werkt het KNMG Loopbaanbureau samen met het Carrièrecentrum Zorg (CCZ). Kijk voor meer informatie op cczorg.nl.

Ambities in balans; voluit werken en leven Deze workshop is bedoeld voor vrouwelijke artsen (in opleiding) die bij het combineren van werken en zorgen willen vasthouden aan de drive en dromen waarmee ze destijds aan hun studie geneeskunde begonnen. Die ambities kunnen door alle drukte langzaam uit beeld verdwijnen, zeker als u ze combineert met een (jong) gezin en/of als uw partner ook een stevige baan heeft. Deze workshop heeft als doel dat te voorkomen. U krijgt handvatten vanuit zowel de theorie als de praktijk om de keuzes te maken die werkelijk bij u passen. Hoe kunt u uw eigen professionele en persoonlijke ambities ten volle benutten en waarmaken? U gaat naar huis met de belangrijkste bouwstenen voor een eigen plan om voluit te werken én te leven.

Het KNMG Loopbaanbureau biedt geaccrediteerde workshops en trainingen voor basisartsen, aiossen, specialisten. Kijk voor meer informatie, locaties en aanmelding op knmg.nl/loopbaanbureau of e-mail [email protected].

Datum: 23 september


FEDERATIENIEUWS

Koers op kwaliteit voor opleidingen sociale geneeskunde Hoe ziet een kwalitatief goede opleiding tot sociaalgeneeskundige eruit? En hoe zorgt u dat die kwaliteit hoog blijft en verder verbetert? Met deze vragen is het MMV-deelproject ‘Kwaliteitsborging van opleidingen tot sociaal-geneeskundige’ aan de slag gegaan. Doel van het project was om de kwaliteit van de opleidingen tot sociaal-geneeskundige systematisch te kunnen toetsen en borgen.

D

aarvoor is nu een intern systeem van toetsing en monitoring ontwikkeld. Daarmee kunnen wetenschappelijke verenigingen, in samenwerking met opleidingsinstituten, opleidingsinrichtingen, opleiders en aiossen, meer zicht krijgen op de kwaliteit van de opleiding én die kwaliteit ook borgen en verbeteren. Dit systeem is beschreven in het rapport Koers. Koers is een van de resultaten van de opdracht die NVVG, NVAB en KAMG eind 2013 gaven aan Project MMV. Een van de aanleidingen hiervoor was dat het Handboek Sociale Geneeskunde toe was aan een actualisering, met nieuwe elementen voor de kwaliteit van de opleiding en van de opleiders. Op basis van Koers is het Kwaliteitskader opleidingen sociale geneeskunde opgesteld.

Zelf bewaken Met het interne kwaliteitssysteem dat Koers beschrijft, en het daaruit voortvloeiende kwaliteitskader, houden de wetenschappelijke verenigingen samen met de opleidingsinstituten en -inrichtingen, aiossen en opleiders zélf controle op de kwaliteit van hun opleidingen door een jaarlijkse gezamenlijke kwaliteitsevaluatie.

Kwaliteitskader Het kwaliteitskader is de praktische toepassing van het in Koers omschreven kwaliteitssysteem. De betrokkenen bij de opleiding (actoren) hebben met dit kader een instrument om de opleidingskwaliteit te beoordelen, te bewaken en te borgen. Het Kwaliteitskader geeft per actor in de opleiding aan welke aspecten van kwaliteit er zijn met daarbij concrete voorbeelden van documenten waaruit die aspecten kunnen blijken.

Voorlopig vastgesteld Koers en het kwaliteitskader zijn begin 2015 voorlopig vastgesteld door de stuurgroep met vertegenwoordigers van de NVAB, NVVG, KAMG, Losgio, NSPOH, TNO, SGBO, opleidingsinrichtingen, CGS en RGS. De volgende stap is om Koers en het kwaliteitskader deze zomer in de praktijk te toetsen.

Interesse in uitspraken van rechters die relevant zijn voor artsen? Of op de hoogte blijven van relevante overheidspublicaties? De KNMG maakt wekelijks voor u een selectie. Kijk op www.knmg.nl/ actueel-gezondheidsrecht voor het actuele overzicht.


Vergroot betrokkenheid specialisten umc’s

H

oe ziet de positie van de 4300 universitair medisch specialisten eruit in het veranderende zorglandschap? En hoe zorgt hun positionering ervoor dat ze de beste zorg kunnen blijven leveren aan de anderhalf miljoen patiënten die jaarlijks een beroep op hen doen? Dat staat beschreven in een nieuwe ‘Positioneringsnota’ van de Federatie Medisch Specialisten en de Landelijke vereniging van Artsen in Dienstverband.

nota weer hoe de medisch specialisten zich beter kunnen organiseren in de umc’s. Rode draad is het verbeteren van de positie van de medisch specialist door de betrokkenheid bij de organisatie te vergroten. Dit komt uiteindelijk de samenwerking met andere medisch specialisten en zorgverleners, de raad van bestuur en de kwaliteit en veiligheid van de medisch-specialistische zorg ten goede.

Betrokken bij organisatie Positioneringsnota De nota beschrijft hoe de werkomgeving van universitair medisch specialisten verandert en geeft een beschrijving van hun profiel en taken. Daarnaast geeft de

Inspelen op de vele veranderingen waarmee medisch specialisten te maken hebben, zoals de focus op kostenbeheersing, kan volgens de Federatie Medisch Specialisten en de LAD alleen als de

universitair medisch specialist meer betrokken is bij de organisatie van het umc. Dat kan door een actievere rol te spelen in bijvoorbeeld het stafconvent, dat de raad van bestuur gevraagd en ongevraagd advies geeft over bestuurlijke en medische ontwikkelingen, om zo de kwaliteit van de zorgverlening te bewaken. Maar ook betrokkenheid bij de divisie, eigen afdeling en vakgroep en bijvoorbeeld de ondernemingsraad, leidt tot meer kennis over de organisatie, meer invloed en een sterkere positie van de universitair medisch specialist. Meer aanbevelingen staan in de positioneringsnota op demedischspecialist.nl en lad.nl.

Kosteloos juridisch advies voor LHV-leden

W

Een voorbeeld van kwesties waarmee u bij de LHV terecht kunt: • vraagstukken rondom uw praktijkvoering, zoals de keuze van de juiste rechtsvorm; • de juridische afwikkeling van een praktijkoverdracht, dissociatie etc.; • de beoordeling van huurovereenkomsten, intentieverklaringen en andersoortige overeenkomsten; • modelovereenkomsten over verscheidene onderwerpen; • het adviseren over mededingingsvraagstukken; • het adviseren rondom arbeidsrechtelijke vragen, bijvoorbeeld over tussentijdse beëindiging van arbeidsovereenkomsten, ziekte of zwangerschap en freelance overeenkomsten.

ISTOCK

ist u dat u als lid van de LHV met uw juridische vragen terecht kunt bij onze afdeling Juridische Zaken? Onze juristen kunnen u voorzien van deskundig, kosteloos en praktisch advies.

vragen en zelf kunnen invullen en aanpassen aan hun eigen situatie. Indien gewenst, kunnen wij telefonisch of per e-mail adviseren hoe bepaalde zaken in de overeenkomst het beste juridisch vorm kunnen worden gegeven.

Contact Modelovereenkomsten De Landelijke Huisartsen Vereniging heeft allerhande modelovereenkomsten opgesteld, die leden kosteloos kunnen aan-

U kunt de afdeling Juridische Zaken bereiken via telefoon, e-mail of door een contactformulier op de website in te vullen. Voor meer informatie, ga naar lhv.nl/juridische-zaken


FEDERATIENIEUWS

Passende zorg in de laatste levensfase:

Niet alles wat kan, hoeft

H

oe bereiken we in Nederland dat mensen in de laatste periode van hun leven passende zorg krijgen? In maart verscheen het rapport Niet alles wat kan, hoeft. Op verzoek van de KNMG formuleerde een stuurgroep met vertegenwoordigers van patiënten, artsen, verpleegkundigen, ouderen en oudere migranten hierin handvatten om de zorg te laten aansluiten bij de wensen van patiënten.

Kijk op knmg.nl/passendezorg wat de organisaties zeggen over passende zorg in de laatste levensfase.

Federatie KNMG Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst R.J. van der Gaag, voorzitter J.W. Hingst, algemeen directeur Mercatorlaan 1200, 3528 BL Utrecht Postbus 20051, 3502 LB Utrecht tel. 030 2823 800, [email protected] knmg.nl

FEDERATIEPARTNERS Federatie Medisch Specialisten F.H.G. de Grave, algemeen voorzitter B.J. Heesen, directeur tel. 030 2823 650 [email protected] demedischspecialist.nl De Geneeskundestudent E.J. Duijzer, voorzitter tel. 030 28 23 827 [email protected] degeneeskundestudent.nl KAMG Koepel Artsen Maatschappij en Gezondheid R.A.C.L. Héman, voorzitter R. Duzijn, directeur tel. 030 3033 662 [email protected], kamg.nl LAD Landelijke vereniging van Artsen in Dienstverband C. Keijzer, voorzitter C. van den Brekel, directeur tel. 030 6702 702 [email protected], lad.nl

Rutger Jan van der Gaag voorzitter Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst (KNMG)

LHV Landelijke Huisartsen Vereniging N.A. Kalsbeek, voorzitter L. Hennink, algemeen directeur tel. 030 2823 723 [email protected], lhv.nl

‘Het is moeilijker om iets te laten dan om te doen. Nog moeilijker is het om te horen wat iemand daadwerkelijk wil als dit haaks staat op je eigen overtuiging of inzet als arts. Dat maakt luisteren zo essentieel.'

NVAB Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde G.B.S. Penders, voorzitter C. van Vliet, directeur tel. 030 2040 620 [email protected] nvab-online.nl


NVVG Nederlandse Vereniging voor Verzekeringsgeneeskunde W.A. Faas, voorzitter S. van der Burg-Vermeulen, directeur tel. 030 6868 764 [email protected], nvvg.nl Verenso Specialisten in ouderengeneeskunde N.M. Nieuwenhuizen, voorzitter F.J. Roos, directeur tel. 030 2823 481 [email protected], verenso.nl

Federatienieuws. Mag een chirurg dit zeggen? Is dat. U wilt een operatie? Dan eerst stoppen met roken! Hoe gezonder de leefstijl, hoe groter de

Recommend Documents