Hoe maak je de keten LEAN? Oktober 2012
Meindert Koopman Directeur Bouwbedrijf Roosdom Tijhuis Rijssen B.V
Hoe maak je de ketenTitelblad LEAN?? Subtitel
•Inleiding. •Traditionele proces. •Ketenintegratie. •Roosdom Tijhuis. •Van Losser Installatiegroep. •Ketenintegratie: Langdurige samenwerking. •Hoe maak je de keten LEAN. •Samenvattend. •Stellingen
Inleiding
Titelblad
Subtitel Onderzoek Bouwend Nederland / Adviesbureau Turner / Universiteit Groningen
Bouwdrijven die intensiever samenwerken met partners in de bouwketen scoren beter op: • Klanttevredenheid. • Financieel resultaat <
Inleiding
Titelblad Subtitel
Overige resultaten onderzoek: 1. 2. 3. 4. 5. 6.
5 a 10% van de bouwbedrijven doet echt aan ketenintegratie. 25% is er voorzichtig mee aan het experimenteren. 30% kijkt de kat uit de boom. Vaak om marketing technische reden op de website. Crisis zorgt dat bedrijven vaak terugvallen op oude gewoontes. Doorbraak in voordeel van ketenintegratie alleen mogelijk als houding en gedrag van management en medewerkers wezenlijk veranderd<
Inleiding
Titelblad Subtitel
Veel voorkomende kritiek op de bouw 1. 2. 3. 4. 5.
Verspillingen / faalkosten Weinig innovatief Lage productiviteit . Veel meewerkende partijen (hoge fragmentatie) en weinig respect voor elkaars werk Projecten vaak eenmalig en tijdig van aard (lage herhalingsgraad) <
Inleiding
Titelblad Subtitel
Andere sectoren ( b.v. auto industrie, vliegtuigindustrie) 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Vergevorderde samenwerking met andere partijen. 1 dominante centrale speler met drang te excelleren. Andere ketenpartners in vergaande mate commitment en gekoppeld aan centrale speler. Hoge mate van herhaling in producten, deelproducten, processen, organisatie en samenwerking. Standaard Flexibel: verschillende doelgroepen, wensen en beleving Meerdere Modellen<
Inleiding
Titelblad Subtitel
Traditionele proces Titelblad Subtitel Aanbesteding (Diep ingesleten!)
ƌĐŚŝƚĞĐƚͬ ŽƉĚƌĂĐŚƚŐĞǀĞƌ
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
ŽƵǁďĞĚƌŝũĨͬ ŽŶĚĞƌĂĂŶŶĞŵĞƌ
U vraagt……………………. Wij draaien. Ieder voor zichzelf. Prijs kopen, zo goedkoop mogelijk. Vergaande specialisatie. Dominante verhoudingen: Bouwers en onderaannemers moeten zich niet met ontwerp bemoeien. Niet meer doen dan gevraagd wordt. Meerwerk = Kassa.<
Ketenintegratie
Titelblad Subtitel
Het alternatief: 1. 2. 3. 4. 5. 6.
1 partij neem de verantwoording, maar werkt nauw samen met......... Vanaf voortraject samen zorgen voor optimaal proces. Andere partijen niet uitknijpen, maar wel marktconform. Andere partijen niet inwisselen (dumpen) bij nieuw project. Samen zorgen voor optimale techniek. Leren van voorgaande projecten en samen optimaliseren<
Ketenintegratie
Titelblad Subtitel
Doel: 1. 2. 3. 4. 5.
Beperkte doorlooptijd door betere afstemming. Minimale faalkosten. Geprognosticeerde financiële resultaat behalen. Optimaal product Optimale klanttevredenheid.
6.
Volgend project leren van vorige project<
Roosdom Tijhuis
Titelblad Subtitel
Even voorstellen 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.
Ontwikkelende bouwer Vanaf 1980: Kopen van bouwkavels. Vanaf 1980: Samenwerking met vaste opdrachtgever Vanaf 1985: Samenwerking met onderaannemers. Vanaf 1985: Samenwerking met toeleveranciers. Vanaf 1990: Verwerven grondposities Vanaf 2000: Vaste partners laten participeren in grondposities. Vanaf 2000: van Proces gestuurde organisatie naar Project gestuurde organisatie. Vanaf 2007: uitbreiding van samenwerking opdrachtgevers. Vanaf 2010 van 2D naar 3 D (BIM). Vanaf 2011 Identis bouwconcepten voor nieuwbouw en bestaande voorraad Vanaf 2012 Introductie Lean.
Titelblad Organisatiestructuur Subtitel
Holdingmaatschappij Roosdom Tijhuis Rotij Planontwikkeling beheer bv (*)
Rotij Projectbouw beheer bv
Rotij Grondontwikkeling Oost bv
Rotij Projectbouw Oost bv
Rotij Grondontwikkeling West bv Rotij Grondontwikkeling Midden Nederland bv
Onroerend Goedmaatschappij Roosdom Tijhuis
Beheermaatsch. Roosdom Tijhuis bv Bouwbedrijf Roosdom Tijhuis Rijssen bv
Rotij Projectbouw West bv
Bouwbedrijf Roosdom Tijhuis Almelo bv
Rotij Projectbouw Midden Nederland bv
Bouwbedrijf Roosdom Tijhuis West bv
Molenbeek Invest bv Rotij Projecten bv (*)
Rotij Vastgoedontwikkeling bv (*)
Rotij Projectbouw bv
Overige deelnemingen
Roosdom Tijhuis
Titelblad Subtitel
Even voorstellen Verwerven van projecten: 1. 2. 3.
5% 65% 30%
Aanbesteding. Samenwerking vanuit grondposities model . Samenwerking vanuit bouwteam model.
Roosdom Tijhuis 1. 2. 3. 4.
Omzet circa €120 miljoen Productie jaarlijks 500 – 600 woningen Ca. 260 medewerkers 3 vestigingen, hoofdvestiging Rijssen <
Roosdom Tijhuis 1
1. 2. 3. 4. 5. 6.
Aanbestedingsmodel
Titelblad Subtitel
Traditionele aanbestedingsmodel proces . U vraagt wij draaien. Roosdom Tijhuis vraagt altijd offertes op bij vaste partners. Maar ook bij andere marktpartijen . Vaste partners hebben voorkeurspositie maar overige marktpartijen krijgen kans. Leveranciers afhankelijk van besteksomschrijving. Laatste 2 aanbestedingen waren succesvol zonder concessies te doen aan de vaste Roosdom Tijhuis uitgangspunten.<
Roosdom Tijhuis 2
Titelblad
Subtitel Samenwerking vanuit grondposities
Opdrachtgevers: 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Basis is gelegd door vaste opdrachtgevers te laten participeren in grondposities. Roosdom Tijhuis is gedelegeerd ontwikkelaar. Producten worden ontwikkeld in samenwerking met partners. Standaard proces – Flexibel product. Partijen maken gebruik van elkaars specifieke kennis. Proces en productontwikkeling is volledig transparant.<
Roosdom Tijhuis
Titelblad
Subtitel 2 Samenwerking vanuit grondposities
Adviseurs: 1. 2. 3.
Roosdom Tijhuis heeft eigen architecten en bij pieken een vast extern architectenbureau (t/m VO) die werkt vanuit de Roosdom Tijhuis standaard. 2 vaste constructeurs. Funderingsadvies altijd in samenwerking met 2 vaste adviseurs.
Selectie adviseurs niet projectmatig maar op basis van jaarafspraken. Selectiecriteria: • Nakomen van afspraken. • Kwaliteit. • Meedenkend vermogen. • Prijs<
Roosdom Tijhuis 2
Titelblad
Subtitel Samenwerking vanuit grondposities
Onderaannemers: 1. 2. 3.
Voor alle disciplines in bouwproces (onderaannemers) 2 vaste partijen. Samenwerking op basis van aanleveren gegevens ( tegelzetters, kitwerken enz). Samenwerking op basis van uitwisselen BIM model / gegevens. (installateurs ) a) Installateurs tekenen uitsluitend in het Roosdom Tijhuis BIM model. b) Tekeningen worden niet meer gecontroleerd.
Selectie onderaannemers niet projectmatig maar op basis van jaarafspraken. Selectiecriteria: • Nakomen van afspraken. • Ervaringen van opdrachtgevers. • Ervaringen van uitvoerders, werkvoorbereiders, administratie enz. • Gegevens vanuit enquete Klantgericht Bouwen (ervaringen kopers) • Meedenkend vermogen. • Prijs<
Roosdom Tijhuis
Titelblad
Subtitel 2 Samenwerking vanuit grondposities
Leveranciers: 1.
Samenwerken op basis van aanleveren gegeven: a) Vaste Bouwmaterialen leverancier. (60% van alle bouwmaterialen) b) Strategische keuze om met 1 leverancier te werken vanwege klantcontact.
2.
Samenwerking op basis van uitwisselen BIM model / gegevens. (Betoncasco ) a) Twee vaste betoncasco leveranciers + vloerenleverancier. b) Casco leveranciers werken vanuit Roosdom Tijhuis model inclusief alle input van installateurs. <
Roosdom Tijhuis
Titelblad
Subtitel 2 Samenwerking vanuit grondposities
Roosdom Tijhuis
Titelblad
Subtitel 2 Samenwerking vanuit grondposities
Roosdom Tijhuis
Titelblad
Subtitel Samenwerking vanuit bouwteam model
3
Opdrachtgevers: Product wordt in samenwerking ontwikkeld vanuit schetsontwerp (architect) en bouwbudget .(opdrachtgever) 1. Kan zowel met interne of externe architect. 2. Voorwaarde vooraf: Architect en Roosdom Tijhuis zijn gelijkwaardig. 3. Opdrachtgever is beslissend bij tegenstrijdige belangen. <
Roosdom Tijhuis 3
Titelblad
Subtitel Samenwerking vanuit bouwteam model
Onderaannemers / Leveranciers: 1. 2. 3. 4.
Roosdom Tijhuis presenteert schetsontwerp aan vaste bouwpartners. (Adviseurs, installateurs en casco) Vaste bouwpartners brengen advies en kostenraming uit op basis van schetsplan. Roosdom Tijhuis kiest partner op basis van advies bouwpartner. Bouwpartners werken mee aan uitwerken schetsplan.
Doel: Bouwplan naar wens opdrachtgever binnen vooraf vastgestelde bouwbudget.<
Roosdom Tijhuis
Titelblad
Subtitel Voorbeeld van samenwerking vanuit bouwteam model:
3
Sprenkelaarhof Apeldoorn
sE>K^^Z/E^d>>d/'ZKW ǀĞŶǀŽŽƌƐƚĞůůĞŶ
ĞƌƚŝũŬŵĂŶ;ǀĞƐƚŝŐŝŶŐƐĚŝƌĞĐƚĞƵƌͿ KƌĚĞůŵĂŶΘŝũŬŵĂŶ/ŶƐƚĂůůĂƚŝĞƐŝŶ,ĞŶŐĞůŽ'ůĚ͘ KŶĚĞƌĚĞĞůǀĂŶĚĞ
sĂŶ>ŽƐƐĞƌ/ŶƐƚĂůůĂƚŝĞŐƌŽĞƉƵŝƚZŝũƐƐĞŶ Ͳ ĐĂ͘ϮϱϬŵĞĚĞǁĞƌŬĞƌƐ Ͳ ϱǀĞƐƚŝŐŝŶŐĞŶ
www.vanlosser.nl
sE>K^^Z/E^d>>d/'ZKW ǀĞŶǀŽŽƌƐƚĞůůĞŶ
www.vanlosser.nl
sE>K^^Z/E^d>>d/'ZKW ǀĞŶǀŽŽƌƐƚĞůůĞŶ
ĞǀĂŶ>ŽƐƐĞƌ/ŶƐƚĂůůĂƚŝĞŐƌŽĞƉŝƐŽ͘Ă͘ǁĞƌŬnjĂĂŵŝŶ͗ Ͳ tŽŶŝŶŐďŽƵǁ ;ƐĞƌŝĞŵĂƚŝŐнƉĂƌƚŝĐƵůŝĞƌͿ Ͳ ƉƉĂƌƚĞŵĞŶƚĞŶŐĞďŽƵǁĞŶ Ͳ hƚŝůŝƚĞŝƚƐ ďŽƵǁ;njŽƌŐ͕ŬĂŶƚŽƌĞŶ͕ŝŶĚƵƐƚƌŝĞͿ Ͳ ZĞŶŽǀĂƚŝĞƉƌŽũĞĐƚĞŶ Ͳ ^ĞƌǀŝĐĞͲ ĞŶŽŶĚĞƌŚŽƵĚ
www.vanlosser.nl
sE>K^^Z/E^d>>d/'ZKW ǀĞŶǀŽŽƌƐƚĞůůĞŶ
/ŶĂůĚĞnjĞŐĞďŽƵǁĞŶŝŶƐƚĂůůĞƌĞŶĞŶŽŶĚĞƌŚŽƵĚĞŶǁŝũĂůůĞ tĞƌŬƚƵŝŐďŽƵǁŬƵŶĚŝŐĞͲ ĞŶ ůĞŬƚƌŽƚĞĐŚŶŝƐĐŚĞŝŶƐƚĂůůĂƚŝĞƐ ŝŶĚĞďƌĞĞĚƐƚĞnjŝŶǀĂŶŚĞƚǁŽŽƌĚ͘
www.vanlosser.nl
sE>K^^Z/E^d>>d/'ZKW ǀĞŶǀŽŽƌƐƚĞůůĞŶ
KŶnjĞŽƉĚƌĂĐŚƚŐĞǀĞƌƐďĞƐƚĂĂŶŽ͘Ă͘Ƶŝƚ͗ Ͳ ŽƵǁďĞĚƌŝũǀĞŶ;ŬůĞŝŶ͕ŵŝĚĚĞŶĞŶŐƌŽŽƚͿ Ͳ tŽŶŝŶŐƐƚŝĐŚƚŝŶŐĞŶ Ͳ ŽƌŐŝŶƐƚĞůůŝŶŐĞŶ Ͳ KǀĞƌŚĞŝĚƐŝŶƐƚĞůůŝŶŐĞŶ ;ŐĞŵĞĞŶƚĞ͕ĚĞĨĞŶƐŝĞ͕ĞƚĐ͘Ϳ Ͳ WƌŽũĞĐƚŽŶƚǁŝŬŬĞůĂĂƌƐ Ͳ ĚǀŝƐĞƵƌƐ
www.vanlosser.nl
sE>K^^Z/E^d>>d/'ZKW <ĞƚĞŶŝŶƚĞŐƌĂƚŝĞ
DĂƌŬƚǀĞƌĂŶĚĞƌŝŶŐ Ͳ ϮϬϬϮĞŝŐĞŶĂĨĚĞůŝŶŐƉůĂŶŽŶƚǁŝŬŬĞůŝŶŐ Ͳ WĂƌƚŶĞƌŝŶďŽƵǁŬĞƚĞŶ Ͳ 'ĞŬǁĂůŝĨŝĐĞĞƌĚĞŵĞĚĞǁĞƌŬĞƌƐ Ͳ KƉĞůŬĞΗƵŝƚĚĂŐŝŶŐΗĞĞŶĂŶƚǁŽŽƌĚ Ͳ /ŶǀĞƐƚĞƌĞŶŚŝĞƌŝŶŝƐĞĞŶŵƵƐƚ
www.vanlosser.nl
sE>K^^Z/E^d>>d/'ZKW ZĞůĂƚŝĞZdўs>ŽͲ'ƌŽĞƉ
^ĂŵĞŶǁĞƌŬŝŶŐƚƵƐƐĞŶ ZŽŽƐĚŽŵdŝũŚƵŝƐĞŶĚĞs>ŽͲ'ƌŽĞƉ Ͳ Ă͘ϮϬũĂĂƌ Ͳ sĂƐƚĞƉĂƌƚŶĞƌ;ĐŽͲŵĂŬĞƌͿ Ͳ KƉĞŶĞŶĞĞƌůŝũŬĞĐŽŵŵƵŶŝĐĂƚŝĞŶĂĂƌĞůŬĂĂƌƚŽĞ Ͳ ůŬĂĂƌΗƌƵŝŵƚĞŐĞǀĞŶΗ͙͙͘͘
www.vanlosser.nl
sE>K^^Z/E^d>>d/'ZKW ZĞůĂƚŝĞZdўs>ŽͲ'ƌŽĞƉ
͙͘ĚĞŶŬĞŶ ͙͍͍͍͍͍͍͍͘
͙͘ŽŶƚǁŝŬŬĞůĞŶ
ZƵŝŵƚĞŐĞǀĞŶ ďĞƐƚĂĂƚƵŝƚ ŵĞĞ͙ ͙͘ǀĞƌĂŶƚǁŽŽƌ ĚĞůŝũŬŚĞŝĚ ĚƌĂŐĞŶ
͙͘ƚĞŬĞŶĞŶ ͙͘ƵŝƚǀŽĞƌĞŶ
www.vanlosser.nl
sE>K^^Z/E^d>>d/'ZKW ZĞůĂƚŝĞZdўs>ŽͲ'ƌŽĞƉ
ůůĞŵĞĞ͙͙ŬŽŵƚƚŽƚƵŝƚŝŶŐŝŶ͗ Ͳ <ůĂŶƚĂĚǀŝƐĞƌŝŶŐ Ͳ ^LJƐƚĞĞŵŬĞƵnjĞƐ Ͳ ŽƵǁŬƵŶĚŝŐĞƌĂŶĚǀŽŽƌǁĂĂƌĚĞŶĞŶʹďĞƐƉĂƌŝŶŐĞŶ Ͳ <ǁĂůŝƚĞŝƚǀĂŶŚĞƚŐĞƌĞĂůŝƐĞĞƌĚĞƉƌŽũĞĐƚ Ͳ ƵŝĚĞůŝũŬŚĞŝĚ Ͳ &ĂĂůŬŽƐƚĞŶƌĞĚƵĐƚŝĞ
www.vanlosser.nl
sE>K^^Z/E^d>>d/'ZKW ZĞůĂƚŝĞZdўs>ŽͲ'ƌŽĞƉ
WƌĂŬƚŝƐĐŚĞ ƐĂŵĞŶǁĞƌŬŝŶŐ ;>EŐĞĚĂĐŚƚĞͿ͗ Ͳ ŽŶƚŝŶƵ ƉƌŽĐĞƐ ŽƉƚŝŵĂůŝƐĞƌĞŶ Ͳ ϯƚĞŬĞŶĞŶ ;/DͿ Ͳ ĞƉĂůĞŶ ďŽƵǁŵĞƚŚŽĚŝĞŬ ;ďĂƐŝƐƉƌŝũƐǀŽƌŵŝŶŐͿ Ͳ WůĂŶŶŝŶŐĞŶ Ͳ 'ĞĞŶ ŽĨďŝũŶĂ ŐĞĞŶ ĐŽŶƚƌŽůĞ ƚĞŬĞŶǁĞƌŬ Ͳ KƉƚŝĞƉƌŝũnjĞŶ ;ƐƚĂŶĚĂƌŝƐĂƚŝĞ ͬǀĞƌǁĞƌŬŝŶŐͿ Ͳ ǀĂůƵĂƚŝĞ ;ƌĞŐĞůŵĂĂƚͿ Ͳ ůŬĂĂƌ ŽŶƚnjŽƌŐĞŶ www.vanlosser.nl
sE>K^^Z/E^d>>d/'ZKW <ĞƚĞŶŝŶƚĞŐƌĂƚŝĞ
dŽĞƉĂƐďĂĂƌŚĞŝĚŬĞƚĞŶŝŶƚĞŐƌĂƚŝĞ ϭ͘ĂŶďĞƐƚĞĚŝŶŐƐŵŽĚĞů Ϯ͘^ĂŵĞŶǁĞƌŬŝŶŐǀĂŶƵŝƚŐƌŽŶĚƉŽƐŝƚŝĞƐŵŽĚĞů ϯ͘^ĂŵĞŶǁĞƌŬŝŶŐǀĂŶƵŝƚďŽƵǁƚĞĂŵŵŽĚĞů ϮĞŶϯ<ĞƚĞŶŝŶƚĞŐƌĂƚŝĞŐŽĞĚƚŽĞƉĂƐďĂĂƌ ϭ͘ĂŶďĞƐƚĞĚŝŶŐƐŵŽĚĞůŝŶĂŶĚĞƌĞǀŽƌŵĞŶ;WǀͿ <ĞƚĞŶŝŶƚĞŐƌĂƚŝĞĚĂŶŽŽŬŚŝĞƌŐŽĞĚƚŽĞƉĂƐďĂĂƌ͘ www.vanlosser.nl
sE>K^^Z/E^d>>d/'ZKW <ĞƚĞŶŝŶƚĞŐƌĂƚŝĞ
ŽŶĐůƵƐŝĞ ϭ͘ sĞƌƚƌŽƵǁĞŶ Ϯ͘ KƉĞŶŚĞŝĚ ϯ͘ ƵŝĚĞůŝũŬŚĞŝĚ ϰ͘/ŶnjĞƚ ϱ͘ /ŶǀĞƐƚĞƌĞŶ ϲ͘sŽŽƌŚĞƚnjĞůĨĚĞĚŽĞůŐĂĂŶ
/ŶĚĞƉƌĂŬƚŝũŬǁĞƌŬĞŶZŽŽƐĚŽŵdŝũŚƵŝƐĞŶĚĞs>ŽͲ'ƌŽĞƉĂů ũĂƌĞŶǀŽůŐĞŶƐĚĞŚŝĞƌďŽǀĞŶƐƚĂĂŶĚĞƉƵŶƚĞŶƚŽƚǀŽůůĞ ƚĞǀƌĞĚĞŶŚĞŝĚǀĂŶĂůůĞƉĂƌƚŝũĞŶ www.vanlosser.nl
sE>K^^Z/E^d>>d/'ZKW <ĞƚĞŶŝŶƚĞŐƌĂƚŝĞ
sĞƌŐĞůŝũŬǀŽĞƚďĂůdD tĞŚĞďďĞŶ ŐĞĞŶ ĞĐŚƚĞ ƐƉŝƚƐ͕ ĚƵƐ ƐĐŽƌĞŶ ǁĞƚĞǁĞŝŶŝŐ /Es^dZE
ŐŽ͕njŽĞŬ ŚĞƚŵĂĂƌƵŝƚ͘ KWE,/
ůǁĞĞƌ ǀĞƌůŽƌĞŶ͕ ŵŽĞƚ ŽŽŬ ĂůůĞƐ ĂůůĞĞŶ ĚŽĞŶ sKKZ,d>& K>'E
www.vanlosser.nl
^ƉĞĞů ŶŝĞƚ ŶĂĂƌ ŚĞŵ͕ Śŝũ ǀĞƌƉƌƵƚƐƚ ŚĞƚƚŽĐŚ͘ sZdZKhtE
sĂŶĚĂĂŐ ŵŽĞƚĞŶ ǁĞ ǁŝŶŶĞŶ͕ŵĂĂƌŚŽĞŵŽĞƚ ũĞ ŝŶŚĞƚǀĞůĚŵĂĂƌƵŝƚnjŽĞŬĞŶ h/>/:<,/
DŽĞƚĞŶ ǁĞĂůǁĞĞƌ ƚƌĂŝŶĞŶ /Ed
Ketenintegratie
Titelblad
Langdurige samenwerking
Subtitel
Voordelen Partijen weten wat er over en weer verlangd wordt op gebied van: • Aanbiedingen en offertes. • Kwaliteit. • ARBO omstandigheden en voorwaarden • Afhandeling opleveringspunten en klachten. • Facturen en betalingen. Onderling vertrouwen. Ervaringen uitwisselen en leren van elkaar <
Ketenintegratie Langdurige samenwerking
Titelblad Subtitel
Nadelen ?? Stelling: Langdurige samenwerking in de keten heeft geen nadelen
Titelblad Hoe maken we de keten LEAN. Subtitel
Thema van deze parallelsessie Begrip LEAN: • • • •
Alles ten dienste van de klant Verspilling en Faalkosten beperken Vertrouwen en Samenwerking Continu verbeteren borgen in de processen
Titelblad Hoe maken we de keten LEAN Subtitel
LEAN wordt door veel bedrijven intern toegepast maar LEAN in de keten kan uitsluitend: • •
Door langdurige samenwerking waarbij de partners voordurend de intentie hebben om te verbeteren en dit te borgen in de processen zowel intern als extern. Als Partners elkaar vertrouwen en van elkaar willen leren.
Samenvattend
Titelblad Subtitel
Lean en Ketenintegratie versterken elkaar en leiden tot een succesvolle organisatie met hoge productiviteit en een optimaal product. Lean in de keten kan alleen bij langdurige samenwerking.
Hoe maken we de keten LEAN . Stelling 1. De keten krijg je nooit lean. 2. Lean bouwen is alleen interessant voor uitvoerende partijen en niet voor opdrachtgevers. 3. In de huidige tijd is aanbesteden veel gunstiger voor opdrachtgevers dan samenwerken in de keten. 4. Ketenintegratie kan alleen met partijen waar je al heel lang mee samenwerkt.