Hoe houden we ons pensioen zo zeker mogelijk?

HP Pensioen

Magazine I April 2013 I Nr. 16

In dit nummer onder meer:

Hoe houden we ons pensioen zo zeker mogelijk? Toeslagen: wanneer, hoe en waarom… Interviews met Rinze Braaksma, Bob van Randeraat en Coen Timmer

Dit is een uitgave van het HP Pensioenfonds.

Voorwoord ............................................................................................................. 3 Hoe houden we ons pensioen zo zeker mogelijk? .................................................... 4 Vragen van deelnemers en gepensioneerden ........................................................... 6 Interview met Coen Timmer ..................................................................................... 7 Toezicht door externe deskundigen .......................................................................... 10 Bewaking en beheersing van de kosten ................................................................... 11 HP NL Senior ......................................................................................................... 12 Toeslagen: wanneer, hoe en waarom ...................................................................... 13 In gesprek met Bob van Randeraat .......................................................................... 15 Update Verantwoordingsorgaan .............................................................................. 18 Interview Rinze Braaksma ........................................................................................ 19 Overzicht contactpersonen ...................................................................................... 21 Overzicht behandelde onderwerpen ....................................................................... 22 English Summary .................................................................................................... 23

2 I HP Pensioenmagazine

Voorwoord

Geen korting! Normaliter houdt iedereen van kortingen. Maar op bepaalde kortingen zitten we juist niet te wachten. Zoals een korting op onze pensioenen. Of op de toch al scherpe tarieven van onze dienstverlening. Vooralsnog hoeven we echter niet te korten op onze pensioenen. Per 1 januari was zelfs een bescheiden verhoging mogelijk voor de ingegane pensioenen van onze pensioengerechtigden en voor de pensioenaanspraken van onze gewezen deelnemers. Daar zijn we best blij mee, ondanks dat we ons realiseren dat zij enkele jaren geen verhoging (´toeslagen´ in officieel pensioenjargon) hebben gekregen. In dit nummer van ons pensioenmagazine lichten we toe dat de bescheiden toeslagverlening mogelijk is dankzij de relatief goede dekkingsgraad van ons pensioenfonds. Met die dekkingsgraad staan we overigens op de 29ste plaats op de lijst van alle pensioenfondsen in Nederland. Die relatief goede positie is zowel te danken aan de extra premiestortingen door de werkgever als door ons beleid van risicobeheersing. Met daarnaast een voorzichtig en vrij conservatief beleggingsbeleid. Dat werpt zijn vruchten af. In het artikel daarover – ´Hoe houden we ons pensioen zo zeker mogelijk?´ – slaan we een brug naar onze HP-Premiepensioenregeling en onze HP-Excedentregeling. Als je daarin deelneemt, bouw je zelf je eigen pensioenkapitaal op. Ook in die regelingen is risicobeheersing belangrijk. In beleggersjargon: stop niet alle eieren in één mandje. Een ander advies: check regelmatig of je wellicht je beleggingsprofiel moet aanpassen. Hou de vinger aan de pols en hou de ontwikkeling van je pensioenkapitaal in de gaten. Natuurlijk komen ook in dit nummer HP'ers direct aan het woord. Coen Timmer, die in februari onze bestuurlijke gelederen is komen versterken, is onze vooruitgeschoven post bij de jongeren. Goed om van hem te horen dat jullie steeds meer belangstelling hebben voor pensioen. Het is ook goed om hem daarover bij de koffieautomaat te blijven aanspreken, en niet alleen hem. Spreek ook gerust de andere bestuursleden, de leden van de Deelnemersraad of van het Verantwoordingsorgaan aan. Ook zij zijn enthousiast betrokken bij het pensioenfonds. Gerard van Zelst, net als Stan Bosch, Klaas Nienhuis en Hans Suijs zelfs vanuit de Deelnemersraad én het Verantwoordingsorgaan. Natuurlijk lees je het artikel van Gerard over datzelfde Verantwoordingsorgaan en zijn interview met Rinze Braaksma. Ook onze pensioengerechtigden blijven nauw betrokken. Niet alleen bij het pensioenfonds, vanwege het maandelijkse pensioen. Maar ook bij HP. Vaak mede dankzij het lidmaatschap van HP NL Senior. Dit keer verrast Bob van Randeraat ons met zijn enthousiaste verhaal en zijn advies aan de collega´s die binnen enkele jaren van hun pensioen gaan genieten. Kortom, veel leesplezier! Marcel Lasonder Voorzitter Stichting Pensioenfonds Hewlett-Packard Nederland

3

Hoe houden we ons pensioen zo zeker mogelijk?

Hou zelf ook de vinger aan de pols Pensioenen zijn onderdeel van de economie met z’n ups en downs. Toch willen we tegelijkertijd dat pensioen zo zeker mogelijk is. Daarom besteden we in de HP-Basispensioenregeling veel aandacht aan risicobeheersing. Dat is ook een belangrijk aandachtspunt als je zelf je eigen pensioenkapitaal opbouwt in de Excedent- of Premiepensioenregeling van ons pensioenfonds!

Meer dan € 1 miljard belegd vermogen Het belegd vermogen van ons pensioenfonds was eind december 2012 ruim € 1 miljard, de pensioenspaarrekeningen van de individuele deelnemers bij Robeco niet meegerekend. Pensioengerechtigden ontvingen in 2012 ongeveer € 23 miljoen aan pensioenen. Tegenover het hoge bedrag aan belegd vermogen staan uiteraard pensioenverplichtingen. Niet alleen lopende pensioenbetalingen, maar ook alle toekomstige pensioenen. Zowel de ingegane pensioenen van nu als de pensioenen die pas over dertig jaar of meer ingaan. Mede daarom is een zorgvuldige risicobeheersing belangrijk. • Renterisico Als de rente daalt, moeten we meer geld reserveren om later toch het in het vooruitzicht gestelde pensioen te realiseren. Dit komt omdat de beleggingen tussentijds door de lagere rente minder rendement opbrengen. Meer reserveren betekent hogere verplichtingen, een lagere dekkingsgraad en minder of geen ruimte voor toeslagen voor de pensioengerechtigden en gewezen deelnemers. Dat proberen we zoveel mogelijk te voorkomen door het renterisico voor een deel af te dekken (zie kadertekst Áfdekken renterisico´)

Afdekken renterisico

Het pensioenfonds dekt risico’s zo zorgvuldig mogelijk af. Dat biedt een zekere bescherming, maar kost ook geld: zekerheid heeft altijd een prijskaartje. 4 I HP Pensioenmagazine

Je kunt je als pensioenfonds tegen rente ontwikkelingen beschermen, door bijvoorbeeld langlopende obligaties of ´renteswaps´. Met een renteswap ontvang je periodiek een vaste rente in ruil voor het betalen van een variabele (korte) rente. Er staan dus altijd verplichtingen tegenover, terwijl het niet zeker is dat de rente daadwerkelijk stijgt of daalt zoals door deskundigen vooraf is ingeschat. Kortom: best complex en te veel omvattend om in enkele alinea´s populair samen te vatten. Wil je er toch graag meer over weten, zoek dan op ´Het afdekken van renterisico´ op bijvoorbeeld de site van DNB of Wikipedia.

Als je een pensioenkapitaal opbouwt via de HP-Excedent- of HP-Premiepensioenregeling, check dan regelmatig of het aanbeveling verdient om je beleggingsprofiel aan te passen.

• Valutarisico Omdat een deel van de gelden in het buitenland is belegd, loopt het fonds ook risico van een waardedaling van de beleggingen als gevolg van valutaschommelingen. Ook dit risico is voor een deel afgedekt. • Krediet- en concentratierisico We houden voortdurend in de gaten of er waardevermindering kan ontstaan door negatieve kredietontwikkelingen in landen waarin ons pensioenfonds belegt. Voorts beoordelen we elke maand of er niet te veel wordt belegd in één bepaalde onderneming of één bepaald land. Zo hebben we halverwege 2012, met het oog op de eurocrisis, besloten om de portefeuille van Europese aandelen te verkopen en daarvoor in de plaats wereldwijde aandelen en obligaties te kopen. Het afdekken van risico´s biedt een zekere bescherming, maar kost ook geld. Daarom is het niet effectief om alle risico´s voortdurend volledig af te dekken.

Als je zelf je eigen pensioenkapitaal opbouwt In de Excedent- of Premiepensioenregeling van HP bouw je zelf je eigen pensioenkapitaal op via het pensioenfonds. Hoe zich dat ontwikkelt, is eveneens afhankelijk van de economische ontwikkelingen zoals rente en het beursklimaat. Daarom heeft ook de opbouw van jouw individuele pensioenkapitaal te maken met de risico´s die in dit artikel ter sprake komen. Robeco belegt namens het pensioenfonds de premies van de Excedent- of Premiepensioenregeling in beleggingsfondsen. Op basis van standaard adviesmixen. Of op basis van een door jezelf gekozen beleggingsmix. Met het pensioenspaarsaldo koop je op je pensioendatum een periodieke pensioenuitkering. Ons advies: check regelmatig of je wellicht je beleggingsprofiel moet aanpassen. Hou zelf ook de vinger aan de pols! Als je zelf een adviesmix wilt kiezen of je eigen beleggingsmix wilt samenstellen, kun je hiervoor een wijzigingsformulier invullen via www.robeco.nl/pensionproviders. Meer informatie vind je op www.hp-pensioenfonds.nl onder Èxcedentregeling´ en ´Premiepensioenregeling´.

5

Vragen van deelnemers en gepensioneerden

Het pensioenfonds krijgt dagelijks vragen die de uitvoerder van ons pensioenfonds graag beantwoordt. In dit artikel lichten we enkele onderwerpen toe waarover veel vragen gesteld worden. Als je voor 1 januari 2006 ook al pensioen opbouwde

Geef het tijdig door als je vóór je 65ste je pensioen wilt laten ingaan Veel werknemers van HP hebben pensioen opgebouwd dat op 61 jaar zou ingaan. Bij de wijziging van de pensioenregeling in 2006 is dat 65 jaar geworden voor de toekomstige pensioenopbouw. Eerder dan op je 65ste met pensioen gaan is overigens wel mogelijk gebleven. Als je daarvan gebruik wilt maken, moet je dat wel tijdig bij ons pensioenfonds melden. Ans van Vulpen of Geert Hoogestijn vertellen je graag wat de mogelijkheden zijn om je pensioenaanspraken met verschillenden ingangsdatum op elkaar af te stemmen en wat dat betekent voor de hoogte van je pensioen. Ons advies: informeer naar de mogelijkheden en geef je keuze tijdig door!

Lager netto pensioen door overheidsmaatregelen Ons pensioenfonds kon de pensioenen per 1 januari 2013 verhogen met 0,40%. (Zie ook het artikel ´Duidelijkheid over toeslagen´ in dit Pensioenmagazine.) Verder werd de AOW iets verhoogd. Desondanks ontvangen de meeste pensioengerechtigden vanaf januari netto minder pensioen. Dat komt door de onderstaande overheidsmaatregelen: • de verhoging van het tarief van de loonheffing in de eerste loonbelastingschijf met 3,9%; • de hogere bijdrage op grond van de Zorgverzekeringswet. Voor een maandelijkse bruto pensioenuitkering van 500 euro scheelt dit netto circa 20 euro per maand en bij een aanvullend pensioen van 1000 euro bijna 40 euro. De hogere bijdrage Zorgverzekeringswet kost tot meer dan 10 euro netto per maand.

Totaaloverzicht van al je opgebouwde pensioenen Als je meerdere pensioenen hebt opgebouwd is de site www.mijnpensioenoverzicht.nl praktisch. Daarop zie je namelijk alle pensioenen die je hebt opgebouwd, maar ook bij welke pensioenfondsen en mogelijk verzekeraars. Voor het inloggen op die site heb je een DigiD nodig. Deze kun je desgewenst aanvragen via www.digid.nl.

Informatie hogere AOW-leeftijd Bij je besluitvorming over de datum van je pensioeningang wil je misschien ook de verhoging van de AOW-leeftijd meenemen. Kijk daarvoor op www.svb.nl.


Jong en pas bestuurslid

In gesprek met Coen Timmer

´Pensioen kun je niet bespreken met one liners´

Door zijn werk als accounting en compliance manager bij HP heeft hij veel te maken met het pensioenfonds. Sinds februari van dit jaar komen die kennis en ervaring ook uitstekend van pas in zijn rol als bestuurslid. HP Pensioen sprak Coen Timmer over de actuele pensioenontwikkelingen en hoe de jonge collega’s over pensioen denken. 7

´Bij de koffieautomaat vragen jonge collega´s me of er in de toekomst nog wel geld is als wij met pensioen gaan.´ Ons pensioenfonds heeft momenteel een behoorlijke dekkingsgraad ´Ja, het is niet echt toevallig dat ik als bestuurslid gevraagd ben. Ik heb me beroepshalve al vaak verdiept in ons pensioen. Onder andere omdat ik ook nauw betrokken ben geweest bij de berekeningen voor de bijstortingen, de funding door HP.´ Met de extra stortingen gaat het gesprek meteen over één van de meest actuele pensioenonderwerpen van de laatste maanden: de financiële positie van pensioenfondsen. Coen: Óns pensioenfonds staat er financieel relatief goed voor. In tegenstelling tot veel andere pensioenfondsen hoeven we niet te korten op de pensioenen. We hebben een heel behoorlijke dekkingsgraad die op dit moment (eind februari) 110,5% bedraagt. Dat is mede te danken aan HP, die extra geld in het pensioenfonds heeft gestort. Het komt ook omdat we een relatief conservatief beleggingsbeleid voeren. Dat heeft zń waarde bewezen.´

Jongeren en pensioen Coen merkt dat pensioen ook onder de jongeren steeds meer gaat leven. Dat komt ongetwijfeld door de zorgen over pensioenfondsen. `Bij de koffieautomaat vragen ze me lachend maar wel met een bezorgde ondertoon of er in de toekomst nog wel geld is, als wij met pensioen gaan. Ik licht dan toe dat de lagere dekkingsgraad voor een heel groot deel door de lagere rente wordt veroorzaakt. Maar ook welke herstelmaatregelen we hebben kunnen nemen en dat onze dekkingsgraad zich behoorlijk hersteld heeft. Als je dat goed kunt uitleggen, ontstaat direct een genuanceerder beeld. Enerzijds is de dekkingsgraad nog te laag, maar anderzijds is het niet zo zorgelijk als in de media wordt voorgesteld. Pensioen kun je niet afdoen met one liners.´

Geen pensioen zonder risico´s

Pensioen krijgt dus meer belangstelling. Maar niet alle jongere collega´s weten dat HP verschillende pensioenregelingen heeft. Wie al vóór 1 januari 2010 bij HP werkte, neemt deel in de HPBasispensioenregeling en bij een hoger salaris daarnaast nog in de HP-Excedentregeling.


Coen benadrukt dat het goed is dat we met zń allen realiseren dat – hoe goed de HP-pensioenregelingen ook zijn – er altijd risico´s aan zijn verbonden. Voor alle betrokkenen. Niet alleen voor de actieve deelnemers en de pensioengerechtigden, maar ook voor HP als werkgever. Eén van die risico´s is bijvoorbeeld de lage rente. In termen van pensioenkosten is ook de hogere levensverwachting een risico. Die aspecten hebben een verlagend effect op de dekkingsgraad en daarmee op de ruimte voor de toeslagverlening op de ingegane pensioenen en de pensioenaanspraken van de gewezen deelnemers. Zoals al gezegd, desondanks hoeft het HP Pensioenfonds de pensioenen vooralsnog niet te korten, zoals een aantal andere pensioenfondsen.´

Wat zijn de risico´s en onzekerheden van de Premiepensioenregeling van HP? ´Wie nà 1 januari 2010 bij HP is komen werken, bouwt pensioen op in de Premiepensioenregeling. Of beter gezegd: met die regeling spaar je een kapitaal waarmee je bij je pensionering een maandelijks pensioen koopt. Hoe hoog dat wordt, weet je pas op het moment dat je met pensioen gaat. Dat is namelijk ondermeer afhankelijk van de hoogte van de rente op dat moment en van de gemiddelde levensverwachting. Ook bij onze Premiepensioenregeling moet je dus rekening houden met dat soort risico´s. Misschien nog wat nadrukkelijker dan bij de HP-Basispensioenregeling. Bij de HP-Premiepensioenregeling is er namelijk geen directe graadmeter in de vorm van een dekkingsgraad, maar een spaarkapitaal dat bij een lagere rentestand wel langzamer toeneemt maar nog wel groeit. Als je spaarkapitaal echter langzamer groeit, kun je daardoor later minder pensioen inkopen. Dat geldt ook voor de HP-Excedentregeling.’

´Vraag jezelf af: Als ik met pensioen ga, heb ik dan genoeg pensioen om goed van te leven?´

Wat adviseer je je collega´s? Ík adviseer iedereen: maak voor jezelf pensioenberekeningen die je met behulp van de rekentools op de website kunt vinden. Vraag je af Àls ik met pensioen ga, heb ik dan genoeg pensioen om goed van te leven. Maak die pensioenberekeningen zo concreet mogelijk. En als je denkt dat het niet genoeg is, neem dan zelf extra maatregelen. De overheid of de werkgever kunnen daar niet voor zorgen. Dat is je eigen verantwoordelijkheid.´

goed in bent, dan is HP het beste bedrijf. Veel oudere collega´s gaan uiterst succesvol om met het snelle tempo en de vele veranderingen. Ik realiseer me echter, dat dit in tijden van onzekerheid en wereldwijde ontslagen niet altijd een werkgarantie biedt. Wat de hogere AOWleeftijd betreft, denk ik dat uiteindelijk twee jaar extra werken in verband met de latere AOW niet per se extra moeilijk is. Het bestuur van het pensioenfonds gaat daar overigens niet over. Dat behoort tot het terrein van de arbeidsvoorwaarden van werkgever en werknemers.´

Klaar voor het De AOW-leeftijd gaat omhoog. bestuurslidmaatschap? Het werk stelt hoge eisen, vormt dat Ík ben door De Nederlandsche Bank beoordeeld en getoetst op kennis en ervaring. Dat heeft tot de niet een spanningsveld met langer benodigde toestemming geleid om bestuurslid te worden doorwerken? en ook zitting te nemen in de Beleggingscommissie. Op Coen nuanceert dat.´Voor wie moeite heeft met de snelle en voortdurende veranderingen in ons bedrijf, is HP wellicht niet het makkelijkste bedrijf om voor te werken. Aan de andere kant…, als je daar juist wel

enkele onderdelen op dat gebied moet ik nog enige extra kennis verwerven. Daar ben ik op dit moment mee bezig, maar verder ben ik er helemaal klaar voor!´

9

Conclusies en aanbevelingen visitatiecommisie

Toezicht door externe deskundigen Je moet er natuurlijk op kunnen vertrouwen dat je pensioen in goede handen is. Daarom zijn alle belanghebbenden (zowel deelnemers als gepensioneerden en HP) vertegenwoordigd in het bestuur. Naast alle overige controles en toezicht, beoordeelt een externe visitatiecommissie nog eens periodiek de organisatie en de uitvoering van het pensioenfonds. HP Pensioen informeert je over de conclusies en aanbevelingen.

De belangrijkste conclusies In het kort weergegeven zijn de belangrijkste conclusies van de externe commissie: • het bestuur functioneert in het algemeen goed; • het bestuur heeft de governance (het geheel aan regels voor een goede besturing van het pensioenfonds) adequaat vorm gegeven; • het pensioenfonds kent een gestructureerde aanpak op beleggingsgebied met een transparante relatie tussen de beleggings- en risicostrategie; • het pensioenfonds kent een structurele strategie met betrekking tot het risicobeleid. Vrij vertaald: het pensioenfonds speculeert (uiteraard) niet met de beleggingen.

´Het pensioenfonds kent op beleggingsgebied een gestructureerde aanpak met een transparante relatie tussen de beleggings- en risicostrategie.´

De belangrijkste aanbevelingen De visitatiecommissie heeft ook een aantal aanbevelingen gedaan, zoals: • breng de gevolgen van het ´gesloten karakter´van de basisregeling regelmatig in beeld omdat het aantal deelnemers door vertrek en pensionering afneemt; • bewaak scherp de (integrale) kosten van het pensioenfonds en publiceer deze in het jaarverslag zoals dat door de door de Pensioenfederatie is voorgesteld voor pensioenfondsen; • schenk in de communicatie met de deelnemers aandacht aan de gevolgen van met name de financiële risico’s die het pensioenfonds en alle betrokkenen lopen. De aanbevelingen zijn niet vrijblijvend: bij een volgende visitatie (inspectie) kijkt de visitatiecommissie naar de opvolging van de aanbevelingen. Het bestuur neemt de samenvatting van de visitatiecommissie op in het jaarverslag 2012.


´Bewaak scherp de (integrale) kosten van het pensioenfonds en publiceer deze in het jaarverslag.´ Aanbeveling Visitatiecommissie, december 2012

Bewaking en beheersing van de kosten Met de uitvoering van de diverse Communicatiekosten pensioenregelingen zijn kosten Het informeren van alle deelnemers en pensioengerechtigden via de helpdesk, het jaarlijks gemoeid. Het bestuur probeert en toesturen van de pensioenopgaven aan deze zo veel mogelijk te beperken. opstellen de actieve deelnemers, het op verzoek toesturen van pensioenopgaven aan gewezen deelnemers, de kosten Hoe minder kosten, hoe beter de van de diverse websites en het Magazine HP Pensioen, financiële positie van het fonds en etc. daarmee de dekkingsgraad. Kosten Toezichtkosten voor de pensioenuitvoering zijn De kosten van het toezicht door De Nederlandsche onder meer: Kosten van de pensioenadministratie Het registreren van alle pensioenaanspraken, het maandelijks verwerken en betalen van alle pensioenen, het behandelen van verzoeken om waardeoverdracht, van de gevolgen van echtscheiding, etc.

Kosten van de financiële administratie Het voeren van de boekhouding, het betalen van nota’s en uitkeringen, het opstellen van de jaarrekening en tussentijdse rapportages.

Beleggingskosten De kosten voor het beleggen van het vermogen, zoals de beheerkosten van de vermogensbeheerders en de kosten van de organisatie die alle beleggingen en beleggingstransacties registreert en daarover maandelijks rapporteert.

Bank (DNB), de Autoriteit Financiële Markten (AFM), de Visitatiecommissie, de externe accountant en actuaris, het verantwoordingsorgaan, etc.

Bestuurskosten De kosten die nodig zijn voor het goed kunnen besturen van het fonds, zoals de kosten van het secretariaat en de bestuursondersteuning, vergaderkosten en opleidingskosten, etc. Het bestuur is erin geslaagd de kosten in 2011 ten opzichte van 2010 met ongeveer 10% te verlagen. De voorlopige cijfers voor 2012 laten een verdere verlaging met bijna 5% zien.

Jaarverslag 2012 In het jaarverslag over 2012, dat in juni op de website zal worden gepubliceerd, komt uitgebreide informatie over de kosten.

11

Actief en op de hoogte met HP NL Senior! Je werkte bij Philips, Digital, Compaq, Tandem of HP en je geniet nu of straks pensioen van Pensioenfonds HP? Dan is het lidmaatschap van HP NL Senior ook voor jou interessant. Zo spreek je nog eens oud collega´s, je blijft op de hoogte van de ontwikkelingen bij HP en vanaf dit najaar ben je je eigen weerman of weervrouw…

Belangstelling om ook lid te worden? Ga dan naar www.hpnlsenior.nl voor informatie en aanmelding.

Voor Pampus HP NL Senior organiseert ieder jaar een dag naar een interessante locatie. In 2012 was het historische eiland Pampus aan de beurt. Ruim tachtig leden (inclusief partners) hadden zich daarvoor ingeschreven. Op 7 juni was het zover. Het weer was goed, de veerboot, gidsen en lunch gereserveerd. Na de overtocht en een kop koffie met iets lekkers erbij kon iedereen uitgebreid kennis maken met het eiland en genieten van het fort en het uitzicht. Drie gidsen gaven enthousiast uitleg over de geschiedenis en de uitdrukking ‘voor Pampus liggen’. De daaropvolgende lunch gaf iedereen de gelegenheid weer eens bij te praten. Om twee uur ging de veerboot weer terug, waarna velen nog even het Muiderslot bezochten. Al met al een leerzame dag waar veel leden van HP NL Senior met plezier op terugkijken.

Dit najaar naar Wageningen Op 9 oktober 2013 is het de beurt aan Wageningen. HP NL Senior bezoekt dan METEO CONSULT voor een rondleiding en workshop ‘Wolken herkennen’. Lijkt er geen wolkje aan de lucht of hangt er straks een donderbui boven ons hoofd? Professionele meteorologen nemen je mee in de wereld van het weer. We leren tijdens de workshop wolken herkennen en daarmee wat voor weer je kunt verwachten! Met de wolkenkaart die je er kunt kopen, kun je het geleerde thuis in praktijk brengen. Na de workshop is er een rondleiding door het ‘hart’ van Meteo Consult, de 24 uur operationele weerkamer en de radio- en tv studio waar alle weerberichten worden gemaakt.

Lunch en stadswandeling De lunch is in het hart van Wageningen en aansluitend is er een stadswandeling van anderhalf uur onder leiding van stadsgidsen. HP NL Senior leden betalen voor alle activiteiten van die dag geen € 67,- maar slechts € 25,- en dat is ook nog eens inclusief lunch. Hans Tenniglo Bestuurslid HP NL Senior 12 I HP Pensioenmagazine

Toeslagen per 1 januari 2013

Toeslagen: wanneer, hoe en waarom…

Per 1 januari 2013 zijn de pensioenaanspraken van de actieve deelnemers van de HP-Basispensioen regeling verhoogd met 1,98%. De opgebouwde pensioenaanspraken van de gewezen deelnemers en de ingegane pensioenen konden worden verhoogd met 0,4%. De toeslag van 0,4% voor de gewezen deelnemers en de pensioengerechtigden is mogelijk op grond van de dekkingsgraad eind november 2012 die op dat moment 109,3% bedroeg.

Dekkingsgraad De dekkingsgraad is de verhouding tussen de verplichtingen van het fonds en het aanwezige vermogen. Op basis van de dekkingsgraad per eind november stelt het bestuur jaarlijks vast of er ruimte is voor het verlenen van toeslagen (indexatie). Als de dekkingsgraad 125% of hoger is, indexeert het pensioenfonds volledig. Tussen de 105% en 125% gebeurt dat gedeeltelijk op basis van een vastgestelde matrix. Als de dekkingsgraad lager is dan 105%, worden de pensioenaanspraken van de gewezen deelnemers en pensioengerechtigden niet geïndexeerd. Op pagina 14 vind je een samenvattend overzicht wanneer, hoe en waarom toeslagen in principe mogelijk zijn in de HP-Basispensioenregeling.

13

Toeslagen HP-Basispensioenregeling

Over de toeslagen, wanneer, hoe en waarom…, kunnen we niet duidelijk genoeg zijn. Daarom geven we in de tabel hieronder een samenvattend overzicht. Daarna gaan we nog in op de koopkrachteffecten. Toeslagen voor de actieve deelnemers Waarop zijn de toeslagen De opgebouwde pensioenaanspraken gebaseerd? in de HP-Basispensioenregeling worden verhoogd volgens de ICKCAO loonstijging, of op grond van de prijsinflatie als deze hoger is.

Zijn de toeslagen voorwaardelijk of onvoorwaardelijk?

Onvoorwaardelijk.

Toeslagen voor de gewezen deelnemers en pensioengerechtigden* Indien dat financieel mogelijk is, verleent het pensioenfonds toeslagen op de pensioenaanspraken van de gewezen deelnemers en op de ingegane pensioenen van de pensioengerechtigden. Zoveel mogelijk aan de hand van de stijging van de prijsindexcijfers om de koopkracht van de pensioenen zoveel mogelijk op peil te houden. Voorwaardelijk. Bij een dekkingsgraad van minder dan 105% zijn geen toeslagen mogelijk. De Nederlandsche Bank staat dat ook niet toe.

Wie betaalt de kosten van HP betaalt deze via de premie aan het de toeslagen? pensioenfonds.

Voor zover de dekkingsgraad het verlenen van toeslagen mogelijk maakt: het pensioenfonds.

*Met uitzondering van een aantal (ingegane) pensioenen op basis van polissen zonder indexatie.

Koopkracht voor de gewezen deelnemers en pensioengerechtigden In onderstaande tabel geven we een overzicht van de toeslagverlening en de gemiste (prijs)indexatie.


Jaar

Toeslag

Prijsindex

Verschil

1.1.2013

0,40%

1,98%

1,58%

1.1.2012

0%

2,33%

2,33%

1.1.2011

0%

1,38%

1,38%

1.1.2010

0,16%

0,40%

0,24%

1.1.2009

0%

2,53%

2,53%

Uit de tabel blijkt de omvang van de gemiste prijsindexatie. Uiteraard is sprake van een negatief effect op de koopkracht. Dankzij de extra premiestortingen door HP is dat effect enigszins beperkt en kon het pensioenfonds tot nog toe kortingen op de pensioenen voorkomen.

Trots op HP

In gesprek met Bob van Randeraat Meetinstrumenten Bob van Randeraat uit Kudelstaart werkte van 1973 tot 1986 bij Hewlett-Packard BV en vanaf 1989 acht jaar bij Digital Equipment BV. Onder andere als Systems Engineer, Sales Manager en directielid. Nog steeds is hij heel enthousiast over het `menselijke en kameraadschappelijke bedrijf´. Zolang je leert, blijf je jong, is één van zijn vele uitspraken die HP Pensioen noteerde voordat hij in juli met pensioen gaat.

Als hij in 1973 bij HP – overigens naar een andere baan dan Systems Engineer – solliciteert, is het bedrijf vooral bekend van de meetinstrumenten. Het heeft op dat moment slechts vier computerverkopers in dienst, ondersteund door drie Systems Engineers. Bob: ´Toen werd het geld nog verdiend met het verkopen van de hardware. Implementatie van programma´s was daarbij inbegrepen als dienstverlening. HP was toen al een heel modern bedrijf, met een voor die tijd uniek open kantoorlandschap. Het liep ook voorop met de begeleiding van de werknemers en bood voorzieningen die in die tijd niet vanzelfsprekend waren, zoals ziektekostenverzekering en pensioenvoorzieningen. HP heeft me met de managementstijl van de Amerikaanse School gevormd. Hét kenmerk daarvan: de sterke resultaatgerichtheid. Wat kost het, wat levert het op? Vaak ook wel gericht op de korte termijn overigens. Het resultaatgericht denken komt me nog altijd van pas. In mijn vrijwilligerswerk voor de Voedselbank Aalsmeer bij voorbeeld.´

´Toen werd het geld nog verdiend met het verkopen van de hardware.´

Collega’s met aanhang bij mij thuis in Hoogkarspel. V.l.n.r. Hans en Margaret Morsch, Han en Wil Langeveld, Rimkje en Simon Dierdorp.

15

Voorgesteld worden aan hare majesteit koningin Beatrix in het concertgebouw te Amsterdam t.g.v. Concert van het European Union Youth Orchestra. Digital Equipment was hoofdsponsor van het concert. Op de foto v.l.n.r. Koningin Beatrix, Marijke Kroesen Anke en Bob van Randeraat, Ko Kroesen.

Andere culturen

om dat geleidelijk te doen. Door gaandeweg enkele uren minder te gaan werken, of part time. Daardoor is de overgang naar een ritme en tijdsbesteding minder ´Voor mń werk was ik vaak in het buitenland, waardoor ik met veel verschillende culturen in aanraking abrupt. Ik heb daar best aan moeten wennen, toen ik vrij plotseling met de Vut ging. Zeg maar gerust, dat ik kwam. Elk met hun gewoonten, waarmee je rekening moet houden om succesvol te zijn. Dat begint al aan de dat moeilijk vond. Van lange werkweken naar volop Nederlands Belgische grens. Bij ons is het de gewoonte, vrije tijd. Daarom ben ik snel gaan klussen in en rond het huis met enkele verbouwingsprojecten om weer om eerst zaken te doen en daarna iets met de klant bezig te zijn. Ik heb me toen overigens ook gerealiseerd te gaan eten…, de Zuiderburen doen het precies dat er meer is dan werk. Mijn advies kortom is: bereid andersom. Als je dat van elkaar niet weet, geeft dat je voor op je pensionering en ga zo mogelijk geleidelijk bij beide partijen spanning vanwege de verschillende minder uren werken.´ verwachtingen. In landen als China heb je bovendien een taalbarrière, terwijl de Chinezen ook nog eens heel gevoelig zijn voor hoe je bijvoorbeeld formuleert Pensioen dat er sprake is van productiefouten. Dan gaat bij hen de discussie niet over die fouten, maar over de manier Intussen komt zijn pensioen snel in zicht. ´Ja, waarop je die met hen communiceert. Hoe ik daarmee administratief is dat al rond. Van het HP-Pensioenfonds omging? Door de producten mee te nemen en de fouten en mijn andere pensioenfondsen heb ik bericht concreet aan te wijzen. Ook dat kun je een voorbeeld ontvangen hoeveel pensioen ik kan verwachten. Ik heb noemen van een resultaatgerichte aanpak.´ me daarover ook geen zorgen gemaakt. Indien nodig zetten we de tering naar de nering en passen we ons bestedingspatroon aan.´ Van lange werkweken ineens Vut Het werk bracht lange werkweken met zich mee vertelt Bob. ´Maar dat deed je gewoon. Niet alleen, maar met zń allen in een kameraadschappelijke sfeer. Toch zit je in een bepaalde tredmolen. Met feitelijk veel langere werkweken dan 40 uur – ook in mijn banen bij andere ondernemingen – wordt veel van je geëist. Wie over enkele jaren met pensioen gaat, adviseert Bob

Ńatuurlijk is de rente laag en zijn de resultaten op de beurs ook niet om over naar huis te schrijven, maar ik zie bijna nergens een strategie om daar effectief op in te spelen.´ 16 I HP Pensioenmagazine

In 2009 was de dekkingsgraad van het HP Pensioenfonds tijdelijk lager dan 100% en die van je andere pensioenfondsen waarschijnlijk ook. Heb je je misschien wel zorgen gemaakt over mogelijke kortingen? ´Persoonlijk niet met betrekking tot mijn eigen situatie. In het algemeen maak ik mij echter wel zorgen over het principe van kortingen. Veel beheerders van pensioenfondsen ondervinden zelf geen hinder van de slechtere resultaten die behaald zijn. Hun salaris zal niet worden gekort. Natuurlijk is de rente laag en zijn de resultaten op de beurs ook niet om over naar huis

´Bereid je voor op je pensionering en ga zo mogelijk geleidelijk aan minder uren werken.´

te schrijven, maar ik zie bijna nergens een strategie om daar effectief op in te spelen. Het alternatief is dan maar weer om te bezuinigen en dat is in mijn ogen geen structurele oplossing.´ Per 1 januari 2013 bleek, in plaats van een korting, een verhoging mogelijk met 0,40%. Mede dankzij extra premiestortingen door HP. Ík vind het fantastisch dat HP ook goed voor de werknemers zorgt die met pensioen zijn gegaan. Dit past helemaal bij het beeld dat ik heb overgehouden van de periode dat ik er gewerkt heb: dat van een menselijk bedrijf! Ik zie het ook nog in zekere zin als beloning voor de bijdrage die geleverd is tijdens het dienstverband.´

Uitreiking van de Digital sales award door Arie van Leusden, toenmalig algemeen directeur Digital Equipment, in 1995.

Vrijwilligerswerk De voedselbank noemde hij al eerder in het gesprek. Hij vergelijkt het opzetten ervan met de start van een klein bedrijf. Zorgen dat het gaat lopen met een minimum aan kosten en zelf de handen uit de mouwen steken. Zo is hij voor de vrijwilligersorganisatie chauffeur geweest. ´Die ervaring komt van pas als je vrijwilligers moet aansturen. Dan weet je waar zij tegen aanlopen. Vrijwilligers zijn overigens heel gemotiveerd, werknemers wat meer gedisciplineerd. Maar je doet het samen. Net als destijds bij HP: Door het vrijwilligerswerk voel ik me nuttig, je hebt er je sociale contacten en je leert er veel van. Dat vind ik heel belangrijk, want zolang je leert, blijf je jong.´

HP NL Senior Ík geniet overigens ook van de contacten met de vroegere collega´s tijdens de bijeenkomsten van HP NL Senior. Leuk om te weten wat er van hen geworden is. Verder vind ik het mooi om nu met een zekere afstand te zien hoe we met z’n allen HP hebben opgebouwd. Tijdens je actieve loopbaan sta je daar niet zo bij stil. Maar als ik langs het kantoorgebouw van HP rij, denk ik met een zekere trots dat wij daar toch mooi aan hebben meegewerkt. Ik heb er ondanks de ups en downs van genoten!´

´Zolang je leert, blijf je jong!´ Bob van Randeraat Personalia 64 gehuwd, 2 zonen Werkte bij HP vanaf 1973 tot 1986 en vanaf 1989 tot 1997 bij Digital Als onder andere als Systems Engineer, Sales Manager en directielid Hobby’s klussen, koken en vrijwilligerswerk

17

Update Verantwoordingsorgaan In de Pensioenmagazines nummer 8 en 9 schreven we over het Verantwoordingsorgaan. Tijd voor een update in HP Pensioen. Samenstelling

Pensioenlandschap verandert

In het Verantwoordingsorgaan zijn werkgever, werknemers en pensioengerechtigden evenredig vertegenwoordigd. De huidige samenstelling is als volgt: • namens HP - Hans Daniels (voorzitter) - Rob Idink • namens de gepensioneerden - Hans Suijs - Klaas Nienhuis • namens de deelnemers - Gerard van Zelst (secretaris) - Stan Bosch.

Zoals bekend is het pensioenlandschap danig in beweging. Het vertrouwen in pensioenfondsen moet omhoog. De minister kijkt naar maatregelen gericht op versterking van de deskundigheid, het interne toezicht en een adequate vertegenwoordiging van alle risicodragers binnen de organisatie van het Pensioenfonds. Stroomlijning van taken en organen heeft tot doel de bestuurbaarheid te vergroten en de bureaucratie te verminderen. Een aanpassing van het governance- en bestuursmodel lijkt noodzakelijk. Voor het Verantwoordingsorgaan een reden te meer haar deskundigheid te bevorderen en in goede dialoog met het bestuur te blijven.

Doelstelling

Gerard van Zelst De belangrijkste bevoegdheden van het Verantwoor dingsorgaan vind je in de kadertekst. Uitgangspunt is nog steeds dat het bestuur van het Pensioenfonds jaarlijks verantwoording aflegt over het gevoerde beleid. Het gaat hierbij om het behoud van vertrouwen of het De belangrijkste bevoegdheden herstel daarvan. Maar vooral ook om de vraag of het bestuur bij de genomen besluiten op een evenwichtige Het Verantwoordingsorgaan: wijze met de belangen van alle belanghebbenden heeft • is bevoegd jaarlijks een algemeen oordeel te geven rekening gehouden. Dit laatste is namelijk een opdracht over het uitgevoerde bestuursbeleid in het afgelopen vanuit de wet aan pensioenfondsbesturen. kalenderjaar en over de beleidskeuzes voor de toekomst;

Zowel oordelen als adviezen

In de afgelopen periode heeft het Verantwoordings orgaan minimaal twee maal per jaar met het bestuur vergaderd, waarbij het bestuur een update verzorgde en het Verantwoordingsorgaan haar oordeel en adviezen heeft toegelicht. Het Verantwoordingsorgaan gaf niet alleen een jaarlijks oordeel over het door het bestuur gevoerde beleid, maar is ook actief geweest bij het geven van advies. Hierbij valt te denken aan het communicatie beleid, deskundigheidsplan en adviezen voor doelstellingen en aandachtspunten. Niet alleen achteraf maar ook vooruitkijkend. Zo heeft het Verantwoordingsorgaan na overleg met het bestuur recentelijk ingestemd met diens keuze voor de Visitatiecommissie. Daarmee is met een positief resultaat de nodige ervaring opgedaan. Inmiddels werkt het Verantwoordingsorgaan aan haar oordeel over 2012.


• heeft in het kader van de oordeelsvorming recht op overleg met het bestuur, met de visitatiecommissie over diens bevindingen, met de externe accountant en de externe actuaris; • legt haar oordeel voor aan het bestuur. Dat oordeel en het commentaar daarop van het bestuur worden opgenomen in het jaarverslag van het pensioenfonds; • adviseert het bestuur – gevraagd of uit eigen beweging – over onder andere het vaststellen en wijzigen van het communicatie- en voorlichtingsbeleid. Meer informatie Kijk op www.hp-pensioenfonds.nl in het Menu op Órganisatiestructuur´. Mail bij vragen of opmerkingen naar [email protected].

Nieuw lid van de deelnemersraad

Interview met Rinze Braaksma Rinze Braaksma was tot 2005 Business Development Manager Local Government en Healthcare bij HP. Sinds december 2012 is hij lid van de deelnemersraad namens de gepensioneerden. Gerard van Zelst interviewde hem. Wat beweegt je als oud HP medewerker om deelnemersraadslid te worden? Vanwege mijn fascinatie voor het Pensioenstelsel in het algemeen en voor het HP Pensioen in het bijzonder. Last, but not least om op te komen voor de gepensioneerden, in pensioentermen de zogeheten ínactieven´. Als je invloed wil uitoefenen, moet je aan de frontlinie staan. Vandaar! Ik heb er in ieder geval zin in om mijn rol binnen de deelnemersraad met verve uit te voeren.

Hoe heb jij je de pensioenmaterie eigen gemaakt? Door er heel veel over te lezen. Daarnaast stelt de deelnemersraad mij in de gelegenheid pensioencursussen te volgen. Ik merk wel dat er nog veel te leren valt over pensioenen. Daarom heb ik me ter harte genomen dat je nooit te oud bent om te leren. Gelukkig kan ik ook terugvallen op de collega´s binnen de deelnemersraad en het Dagelijks Bestuur.

Waar liggen volgens jou raakvlakken met andere inspraaken belangengroepen? Met HP NL Senior, de “community” van de HP Pensionado’s en de ondernemingsraad van HP die net als de deelnemersraad opkomt voor bepaalde belangen. De doelstellingen zijn anders geformuleerd maar, de overeenkomsten zijn signaleren, toetsen en bewaken van het beleid. Het raakvlak met HP-NL Senior zijn de ex HP-ers die recht hebben op een

Ík kom op voor de gepensioneerden die afhankelijk zijn van hun pensioen, waarvoor ze al die jaren hard hebben gewerkt.´ pensioenuitkering, waarvan ik de gepensioneerden vertegenwoordig in de deelnemersraad. Uiteraard ook voor de gepensioneerden die geen lid zijn van HP NL Senior.

Er zijn de afgelopen tijd onder invloed van de wetgever - belangrijke wijzigingen en daardoor ook beslissingen genomen. Hoe zie jij de rol van de deelnemersraad daarbij? Ik vind dat elke wetswijziging inzake het Pensioenstelsel moet worden getoetst aan de voor- en nadelen voor onze pensioenen. Daarbij is de rol van de deelnemersraad van eminent belang. Hierbij speel ik ádvocaat van de duivel´ en kom ik dus op voor de gepensioneerden die afhankelijk zijn van hun pensioen, waarvoor ze al die jaren hard hebben gewerkt. 19

De deelnemersraad heeft transparantie en openheid hoog in het vaandel staan. Wat merken de deelnemers daarvan?

Wat doet de deelnemersraad?

Transparantie en openheid maken in mijn ogen deel uit van integriteit, de hoogste vorm van betrouwbaarheid. Mijns inziens kan er nog slimmer en intensiever worden gecommuniceerd met de achterban op een wijze, die past in deze tijd.

• wijzigingen van de statuten en reglementen van het fonds; • de vaststelling van het jaarverslag; • het premie- en indexatiebeleid.

Zie je naast de nieuwsbrief en het magazine nog meer mogelijkheden voor communicatie over pensioenen? Naast de Nieuwsbrief en het Pensioenmagazine zijn er heel veel informatiebronnen over pensioen. Bij voorbeeld de website van de Autoriteit Financiële Markten, de AFM: www.afm.nl/nl/consumenten/ producten/pensioen/.aspx. Ook voor jongeren een interessante, leerzame site die een goed beeld geeft over je (toekomstige) pensioen. Als (ex-) collega´s mij iets willen vragen, kunnen zij mij mailen: [email protected]. Gerard van Zelst


De deelnemersraad adviseert het bestuur gevraagd of ongevraagd over voorgenomen besluiten van het bestuur. Voorgenomen besluiten over onder andere:

Samenstelling De deelnemersraad bestaat uit acht leden. Vier leden worden gekozen door en uit de werknemers die deelnemer zijn. Eén lid vertegenwoordigt de gewezen deelnemers en wordt door de gewezen deelnemers gekozen. Drie leden vertegenwoordigen de pensioengerechtigden die een ouderdoms- of partnerpensioen ontvangen van het pensioenfonds. Zij worden ook door deze groep gekozen. Meer informatie Kijk op www.hp-pensioenfonds.nl in het Menu op Órganisatiestructuur´.Vragen of opmerkingen? Mail dan naar [email protected].

Overzicht contactpersonen Basispensioenregeling

Excedentregeling

Deelnemersraad

AON Hewitt Postbus 12079 1100 AB Amsterdam tel.: 020 - 4305472 020 - 4305489 fax: 020 - 4305005

(per 1.1.2009) en DC-regeling (per 1.1.2010)

• Gerard van Zelst, voorzitter ([email protected]) • Rinze Braaksma ([email protected]) • Hans Suijs ([email protected]) • Ids Sijbrandij ([email protected]) • Stan Bosch, secretaris ([email protected]) • Klaas Nienhuis ([email protected]) • Frits Nolet ([email protected]) • Bert Ypey ([email protected])

Contactpersonen Pensioenuitkeringen: • Ans van Vulpen ([email protected]) Deelnemersadministratie: • Geert Hoogestijn ([email protected]) Algemeen/bestuurszaken: • Frank Heijnis ([email protected]) Algemeen e-mail adres: • [email protected]

Deze regelingen zijn via het HP Pensioenfonds ondergebracht bij: Robeco Pension Providers Postbus 973 3000 AZ Rotterdam tel: 0800 - 8010

Bestuur • Coen Timmer, lid Dagelijks Bestuur ([email protected]) • John Sutherland ([email protected]) • Jack Dekker ([email protected]) • Simon Dijkhuizen ([email protected]) • Peter van der Heijden ([email protected]) • Marcel Lasonder,voorzitter ([email protected]) • Henk Splint ([email protected]) • René van Warmerdam, lid Dagelijks Bestuur ([email protected]).

Adviseurs

Verantwoordingsorgaan • Hans Daniels ([email protected]) • Rob Idink ([email protected]) • Stan Bosch ([email protected]) • Gerard van Zelst ([email protected]) • Hans Suijs ([email protected]) • Klaas Nienhuis ([email protected])

Secretaris: • Frank Heijnis ([email protected]) Actuaris: • Hans van den Hatert (hans.van.den.hatert@aonhewitt. com)

21

Overzicht behandelde onderwerpen 2009 – 2012

Pensioenmagazine nr. 10

Pensioenmagazine nr. 13

1. Herstelplan - Wat zijn de maatregelen? 2. Beoordeling HP Pensioenfonds door externe Visitatiecommissie 3. Interview met bestuurslid Henk van de Weerdt 4. Stand van zaken overgang excedentregeling naar Robeco 5. Plannen voor harmoniseren van de arbeidsvoorwaarden na overname van EDS 6. Interview met Hans Suijs 7. HP NL Senior Ledenvergadering 8. Overleg met De Nederlandsche Bank 9. Van de Deelnemersraad 10. Overzicht contactpersonen 11. Overzicht behandelde onderwerpen 12. English Summary

1. Hoe staan we er financieel voor? 2. Interview met Marcel Lasonder 3. Interview met Victor Wildeman 4. Website YBR 5. Mijnpensioenoverzicht.nl 6. Verkiezingen deelnemersraad 7. Ontwikkelingen in 2010 8. Toeslagen en kerncijfers 2011 9. Mogelijke samenwerking met Pensioenfonds EDS 10. Lustrumfeest HP-NL Senior 11. Van de Deelnemersraad

Pensioenmagazine nr. 11 1. Herstel van onze dekkingsgraad 2. Nieuwe pensioenregeling voor nieuwe werknemers van HP 3. Interview met René van Warmerdam 4. Wereldwijde HP pensioenaudit 5. Interview met Yvonne Engel 6. Het beleggingsbeleid van ons pensioenfonds 7. Surf naar www.hp-pensioenfonds.nl en YBR 8. Interview met Ids Sijbrandij 9. Stand van zaken waardeoverdracht naar Robeco 10. Samenwerking Pensioenfonds HP en Pensioenfonds EDS 11. HP NL Senior bestaat dit jaar 5 jaar!

Pensioenmagazine nr. 12 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.


Financiële positie en dekkingsgraad Interview met Henk Splint en Marcel Lasonder Samenvatting jaarverslag 2009 Mogelijke samenwerking met Pensioenfonds EDS Interview met Hans Schrijvers Opvolging Peter Prakken Verslag jaarvergadering HP NL Senior Toeslagentabel en voorwaardelijkheidsverklaring

Pensioenmagazine nr. 14 1. Ontwikkeling financiële positie en evaluatie herstelplan 2. Interview met Simon Dijkhuizen 3. Pensioenakkoord 4. Interview met Ans van Vulpen en Geert Hoogestijn 5. Vragen van deelnemers 6. Oproep Simon Dijkhuizen steun Victor Wildeman 7. Deelnemersraad 8. Erop uit met HP-NL Senior

Pensioenmagazine nr. 15 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Hogere AOW-leeftijd vanaf 2013 Samenvatting jaarverslag 2011 Interview met Jan Vastbinder Flexioen 2.0 In gesprek met René van Warmerdam Maak kennis met HP NL Senior Herverkiezing Simon Dijkhuizen Financiële positie en evaluatie herstelplan HP Pensioen in Jip en Janneke taal

De besproken onderwerpen in de overige nummers vind je op: http://www.hp-pensioenfonds. nl (Downloads ´Magazines Pensioenfonds´).

General Summary in En glish

23

Keep monitoring your own performance!

How to keep our pension as secure as possible?

Pensions are part of the economy, with all its ups and downs. At the same time, we want to be as certain as possible of our pension. This is why risk control is a key focus in the HP Basic Pension Scheme. This is also an important point of attention if you are accruing your own pension capital in our pension fund’s Excess or Premium Pension Scheme! Over € 1 billion of invested capital The invested capital of our pension fund amounted to over € 1 billion in late December 2012, not counting the pension savings accounts of individual Robeco participants. Pensioners received about € 23 million in pensions during 2012. The high amount of invested capital is naturally set off by the pension liabilities. Not only the pension payments - also all future pensions; both the pensions in payment and the pensions that will not come into payment until thirty years from now. This is another reason why due care in risk control is essential.

Risk control HP Basic Pension Scheme Examples of risks to pension funds include the interest rate risk, currency risk, credit risk and concentration risk. The Board has the following policy for these risks: • Interest rate risk If the interest rate falls, we will have to reserve more money in order to realise the intended pension. This is because the investments will have lower intermediate yields due to lower interest rates. Higher reserves means higher liabilities, a lower funding ratio and less or no margin for grants of indexation to pensioners and former participants. We try to avoid that where possible by partially hedging the interest rate. • Currency risk As some of the capital is invested abroad, the fund also runs a risk on decreased value of the investments due to fluctuations in the exchange rate of the foreign currencies. This risk is also partially hedged. • Credit and concentration risk We continually monitor if the value of investments may decline due to negative credit developments in countries that our pension fund is investing in. Furthermore, on a monthly basis, we assess whether or not we are investing too much in a single company or a single country. For example, in the context of the Euro crisis, we decided in mid 2012 to sell the portfolio of European shares, replacing it with a portfolio of worldwide shares and bonds. Hedging risks offers a certain protection - but at the same time, it costs money. This is why it is not effective to continually and fully hedge all risks.

The pension fund hedges the risks with the utmost care. That offers a certain protection - but at the same time, it costs money. Certainty always comes at a price. 24 I HP Pensioenmagazine

If you are accruing your own pension capital In our pension fund’s Excess or Premium Pension Scheme, you can accrue your own pension capital via the pension fund. How your investments develop also depends on economic conditions, such as the interest rate and the stock exchange performance. This is why accrual of your individual pension capital involves the risks discussed in this article. On behalf of the pension fund, Robeco invests the premiums of the Excess or Premium Pension Scheme in investment funds. This is based on standard recommended mixed funds, or based on the investment mix you personally selected. At your retirement date, the pension savings balance serves to buy a periodical pension payment.

Our advice: frequently check if it would be sensible to adjust your investment profile. Keep monitoring your own performance! If you want to select a recommended mix or compile your own investment mix, please complete a change form on www.robeco.nl/pensionproviders. More information is available from www.hp-pensioenfonds.nl Èxcedentregeling´ and ´Premiepensioenregeling´.

If you are accruing a pension capital via the HP Excess or HP Premium Pension Scheme, please frequently check if it would be sensible to adjust your investment profile. 25

Young and freshly joined the Board

Interview with Coen Timmer

His position as HP’s accounting and compliance manager frequently involves contact with the pension fund. Since February this year, this know-how and experience are an excellent basis for his new role as a Board member. HP Pension interviewed Coen Timmer on the current pension developments and about young colleagues’ opinions on pension.

Our pension fund currently has a decent funding ratio. “Well, it was not coincidence that I was asked to become a Board member. I often had a professional interest in our pension. I was closely involved in the calculations for the supplementary employer contribution, HP funding.” The supplementary contributions immediately touch upon one of the most relevant hot issues in pensions: the financial position of pension funds. Coen: “Relatively speaking, our pension fund is doing well financially. In contrast to many other pension funds, we have no need to reduce our pensions. We have a fairly decent funding ratio, amounting to 110.5% in late February. That is also thanks to HP; the employer made regular supplementary contributions to the pension fund. Another factor is that we have applied a relatively conservative investment policy. That proved highly valuable.”

Younger people and pension Coen notices that pension is an issue that is coming alive to the younger generation. That is undoubtedly due to the concerns regarding pension funds. “At the vending machine, they ask me with a laugh if there will be enough money in the piggybank by the time we will

retire - but their tone is of genuine concern. I always explain that the lower funding ratio is caused mainly by the lower interest rate. And the recovery measures we were able to implement, and that our funding ratio has significantly recovered. Once you can explain that properly, people immediately have a more balanced picture of the situation. On the one hand, our funding ratio is still too low; on the other hand, it is not as worrisome as presented in the media. After all, pensions cannot be discussed in one-liners.”

No pension without risks Pension is increasingly in the limelight. Not all younger colleagues know, however, that HP has different pension schemes. If you worked with HP before 1 January 2010, you participate in the HP Basic Pension Scheme, and if you have a high salary, you also participate in the HP Excess Scheme. Coen stresses that it is good to realise that, however good the HP pension schemes are, there is no such thing as a risk-free pension. There are risks to all parties involved. Not only to the active participants and the pensioners - also to HP as an employer. One of these risks is the low interest rate. In terms of pension costs, the higher life expectancy is also a risk. These aspects have

“You cannot discuss pensions in one-liners” 26 I HP Pensioenmagazine

“Consider for yourself: “When I retire, will I have enough pension to have a decent life?”

a decreasing effect on the funding ratio and therefore on the margin available for grants of indexation on pensions in payment and the pension entitlements of former participants. As mentioned above, in spite of these developments, the HP pension fund does not need to consider reduction of the pensions for the time being, in contrast to some other pension funds.”

What are the risks and uncertainties of the HP Premium Pension Scheme? “If you joined HP after 1 January 2010, you accrue pension in the Premium Pension Scheme. This implies you are saving up a capital and upon retirement, you use this to buy a monthly pension. The amount of this monthly pension will not be determined until your retirement date. This depends, among others, on the interest rate and the average life expectancy at that time. In our Premium Pension Scheme, you will have to take these risks into account. Perhaps even more explicitly than in the HP Basic Pension Scheme. The HP Premium Pension Scheme does not have a direct ‘thermometer’ in the form of a funding ratio. Instead, the capital accrued during lower interest rates will still grow, but at a slower rate. If your capital accrues at a slower pace, there will be a lower amount for buying your pension at retirement date. This also applies to the HP Excess Scheme.”

What do you recommend to your colleagues? “I recommend everyone to use the pension calculator tools on the website to make their own calculations. Then consider: ‘When I retire, will I have enough pension to have a decent life?’ Make these pension calculations as concrete as possible. And if you feel it is not enough, then take personal supplementary measures. The government and the employer cannot do that for you. It is your own responsibility.”

The state pension age is going up. Work imposes high requirements on people. Does that pose a conflict with working until a higher age? Coen applies relativity to that statement. “People who have trouble with quick and continuous changes in the company will not find HP the best company to work for. On the other hand, if this climate fits you, then HP is the best company. Many older colleagues are highly successful in dealing with the quick pace of change. However, I do realise that in these times of uncertainty and worldwide redundancy, a guarantee of work is hard to find. Concerning the higher state pension age, I think that eventually, working two years longer due to the postponed state pension age is not necessarily a difficult thing. And please note that this is not up to the pension fund’s Board. This is an issue that is negotiated in the employment conditions talks between the employer and employees.”

Ready to be a Board member? “I was assessed on my knowledge and experience level by De Nederlandsche Bank (DNB, the Dutch Central Bank). This resulted in the required permission to become a Board member and also to have a seat on the Investment Committee. In some areas, I will need to gain additional knowledge. I am currently working on that. But other than that - I am ready to go!”

“At the vending machine, young colleagues ask me with a laugh if there will be enough money in the piggybank by the time we will retire.”

27

Conclusions and recommendations of the visitation committee

Supervision by external experts

The key conclusions Naturally, you must be able to trust that your pension is in good hands. This is why all stakeholders (both participants, pensioners and HP) are represented in the Board. In addition to all other checks and supervision, an external visitation committee periodically reviews the organisation and execution of the pension fund. HP Pension informs you of their conclusions and recommendations.

Please find below the key conclusions of the external committee: • In general terms, the Board performs well. • The Board adequately implemented the governance (the system of rules for adequate management of the pension fund). • The pension fund has a structured approach of investments, with a transparent relationship between the investment and risk strategies. • The pension fund has a structural policy regarding risk policy. This can be interpreted as: the pension fund (as should be expected) does not speculate with the investment capital.

“The pension fund has a structured approach of investments, with a transparent correlation between the investment and risk strategies.”

The key recommendations The visitation committee also issued a few recommendations, including: • Regularly chart the consequences of the ‘closed character’ of the basic scheme as the number of participants will decline due to exit and retirement. • Strictly monitor the integral costs of the pension fund and publish these in the annual report as proposed by the Pension Federation for all pension funds. • In communication with the participants, pay attention explicitly to the consequences of the financial risks that the pension fund and all stakeholders are exposed to.

Follow-up The recommendations are not optional. During the following visitation (inspection), the visitation committee will review how the pension fund followed up on its recommendations. The Board will include a summary of the visitation committee’s findings and recommendations in the 2012 annual report.


Grants of indexation as per 1 January 2013

Indexation: when, how and why As per 1 January 2013, an 1.98% indexation was granted on the pension entitlements of active participants. The accrued pension entitlements of the former participants and the pensions in payment were increased by 0.4%. The 0.4% indexation granted to former participants and pensioners was possible based on the funding ratio achieved in late November 2012, which amounted 109.3%. Funding ratio

The funding ratio is the proportion between the pension fund’s capital and its liabilities. Based on the funding ratio in late November, the Board annually determines if there is enough margin for grants of indexation. If a funding ratio of 125% or more is achieved, the pension fund grants full indexation. Between 105% and 125%, the indexation is granted based on a fixed matrix. If the funding ratio falls below 105%, the pension entitlements of both former participants and pensioners are not granted any indexation.

Indexation label HP Basic Pension Scheme

We cannot be clear enough on the when, how and why of grants of indexation. This is why we present a summary in the table below, followed by a discourse on purchasing power effects.

What are grants of indexation based on?

Grants of indexation for active participants

Grants of indexation for former participants and pensioners*

The accrued pension entitlements in the HP Basic Pension Scheme are increased in accordance with the ICK-CAO wage increase or in accordance with the price inflation if higher.

If this is financially possible, the pension fund grants indexation on the pension entitlements of former participants and the pensions in payment of the pensioners. This is based on the increase of the price index levels as much as possible in order to maintain the level of purchasing power as much as possible.

Conditional or Unconditional. unconditional indexation?

Who pays the cost of the indexations?

Conditional. At a funding ratio of 105% or below, no indexation is granted. De Nederlandsche Bank (DNB, the Dutch Central Bank) does not allow this.

HP pays these based on the pension fund premium.

The pension fund pays these insofar the funding ratio allows for granting indexation.

* With the exception of pensions from former pension contracts without indexation.

Purchasing power of former participants and pensioners

In the table below, we provide an overview of the grants of indexation and the unrealised price indexation. Year

Grants of indexation

Price index

1.1.2013

0,40%

1,98%

1.1.2012

0%

2,33%

1.1.2011

0%

1,38%

1.1.2010

0,16%

0,40%

Unrealised price The table shows the scale of the unrealised indexation price indexations. Naturally, the unrealised price indexation will have a negative impact 1,58% on the purchasing power. Thanks to the supplementary premium contributions by HP, 2,33% we were able to limit this effect, allowing the 1,38% pension fund to avoid any pension reductions until now. 0,24%

1.1.2009

0%

2,53%

2,53% 29

Accountability Body In the Pension Magazine editions 8 and 9, we wrote about the Accountability Body. Time for an update in HP Pension.

Members

The key authorisations

The Accountability Body has proportional representation of the employer, employees and pensioners. The current members are:

The Accountability Body:

• • •

Representing HP - Hans Daniels (Chairman) - Rob Idink Representing the pensioners - Hans Suijs - Klaas Nienhuis Representing the participants - Gerard van Zelst (Board Secretary) - Stan Bosch.

Objective The key competences of the Accountability Body are listed in the text box. The starting point still is that the Pension Fund’s Board is annually accountable on the policy as implemented. This concerns restoring or maintaining trust. It also explicitly serves to check if the Board duly considered the interests of all stakeholders in the decisions it made. The latter is a statutory obligation to pension fund Boards.


• is authorised to provide a general assessment on the Board’s policy implemented during the past calendar year and on the policy choices for the future. • in the context of forming an assessment, it is entitled to consultation with the Board, with the visitation committee on its findings and with the external auditor and external actuary. • presents it assessment to the Board. This assessment and the Board’s comments are included in the pension fund’s annual report. • advises the Board (at own initiative or at request) regarding, among others, determining and updating the communication and information policies. More information Please visit www.hp-pensioenfonds.nl and take a look at Órganisatiestructuur´ in the Menu. If you have any questions or comments, send an email to [email protected].

Both assessment and advice

The pension landscape is changing

During the past period, the Accountability Body met with the Board at least twice per year. The Board provided an update and the Accountability Body explained its assessment and advice. The Accountability Body provided an annual assessment on the policy as implemented by the Board, and was also active in issuing advice. This concerned, among others, communication policy, expertise building plan and advice on its objectives and points of attention - not only retrospectively, but also looking forward. For example, the Accountability Body recently approved the Board’s choice of the Visitation committee after consultation with the Board. This gained the necessary experience with a positive result. The Accountability Body is currently working on its 2012 assessment.

As you already know, pension land is in full motion. The trust in pension funds must be restored. The Minister is reviewing measures focusing on building expertise, internal supervision and adequate representation of all risk bearers within the pension fund organisation. Streamlining tasks and organs is designed to increase controllability and reduce bureaucracy. Adjusting the governance and management model seems necessary. This is another reason for the Accountability Body to enhance its expertise and keep up the dialogue with the Board. Gerard van Zelst

31

Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen, vermenigvuldigd of gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever en/of andere auteursrechthebbenden. Stichting Pensioenfonds Hewlett-Packard Nederland kan geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor de volstrekte juistheid en volledigheid van alle in deze uitgave opgenomen teksten en beelden. Alle genoemde gegevens zijn onder voorbehoud. Aan de inhoud van dit magazine kunnen geen rechten worden ontleend.

Hoe houden we ons pensioen zo zeker mogelijk?

Recommend Documents