Hoe het na de opstanding verder gaat

30ste jaargang nr. 4

zaterdag 28 maart 2015

Verschijnt 16x per jaar

Officiële uitgave van de Protestantse Gemeente Arnhem

‘Hoe het na de opstanding verder gaat’

De vrouwen op die eerste dag

Die vreugd’ en vrees en wankele moed

alleen de tuinman die men zag.

verhulden ons dat zicht voorgoed.

zijn door de tuin gelopen

met schrik: het graf was open

De vrouwen lieten daar het graf met blijdschap: er was leven! Ze zagen het maar even,

maar niemand nam hen dat meer af.

zijn eeuwenlang gaan duren.

Geen Thomas, geen structuren Jij, die de weg nu met mij gaat,

door nacht of mist moet lopen, hou vol! En laat ons hopen

omdat de Tuinman ergens staat ! Gonny Luijpers

1

Colofon Kerkperspectief

Officiële uitgave van de Protestantse Gemeente Arnhem verschijnt 16x per jaar

Kopijdatum: dinsdag 7 april - 18.00 uur. Kopij voor Kerkperspectief nr.5 (van 18 april - 9 mei 2015) mailen naar: [email protected]

Wijknieuws

Aanleveren via de wijkredacties. De namen en adressen staan vermeld in de koppen bij de wijkberichten.

Redactie

Menno Leistra (tel. 0575-845930), Rita Hop, Theo van Loenen, Henny Kalisvaart (eindredactie/lay-out). Freelancer: Bertrand Hoek.

Abonnementen

W.A. van Woerkens, telefoon: 026–3811103 e-mail: [email protected] Kosten: Jaarabonnement: € 21,50 Digitaal abonnement: € 11,50 ING rekening: NL72INGB0002571164

Adverteren in Kerkperspectief

Info: W.A. van Woerkens, telefoon: 026-3811103, e-mail: [email protected] Website: www.kerkperspectief.nl Drukwerk: Digidruk Vandenhul BV Kerkelijk Bureau PGA Rosendaalseweg 507, 6824 KL Arnhem telefoon: 026-4420987 e-mail: [email protected] Geopend: elke werkdag 9.00 - 12.30 uur

Bankrekeningen PGA

voor vrijwillige bijdragen: NL96FVLB0635817187 t.n.v. Protestantse Gemeente te Arnhem. voor overige: NL63FVLB0699642132 t.n.v. Protestantse Gemeente te Arnhem.

Diaconaal bureau

Diaconaal consulenten/secretaris: Margriet Kok, Nancy Spiele en Alie Teunissen Rosendaalseweg 507, 6824 KL Arnhem telefoon: 026-3512201 e-mail: [email protected] website: www.diaconiearnhem.nl

Bankrekeningen diaconie

voor vrijwillige bijdrage: NL78FVLB0225387522 t.n.v. College van Diakenen Arnhem o.v.v. vrijwillige bijdrage 2014. Voor overige giften: NL33FVLB0635800667 t.n.v. College van Diakenen Arnhem. 2

Van de redactie

Als u dit kerkblad in de bus krijgt, is het bijna Palmpasen en nog een week tot Pasen: de Stille Week. Overal in de stad zijn vespers, bijzondere vieringen, open kerken, Paaswakes, Paasmuziek en oratoria. Te veel om op te noemen. U vindt de meeste in dit kerkblad terug. En dan is het PASEN! Een geweldige apoteose van al deze wegen erheen: de Heer is waarlijk opgestaan! Het moest dus een vrolijk Paasnummer worden. Hoewel... Op de omslag daarom platen van zowel van de tijd voor als na de opstanding. Een beetje nostalgische prenten, die misschien de jongeren niet zo aanspreken. Maar om Rembrandt kunnen ook zij niet heen, toch? Monique Maan heeft in Voor het Voetlicht haar gedachten laten gaan over haar vroegere beleving van de Paaswake in een Rooms-Katholieke kerk. Dat was wat in die tijd, denk ik. Zo’n beleving kan blijkbaar een grote invloed op je leven hebben. Een prachtig Paasverhaal. Klaas Touwen heeft voor alle dagen , ook die van de Stille Week, de bijbeloverdenkingen geschreven. Helder en in de taal die in de Lutherse traditie bekend is. Zo spreekt hij van ‘altaar’, waar wij ‘avondmaalstafel’ zeggen. U zult er nog meer bijzondere en mooie uitdrukkingen tegenkomen. Dan gaan we over naar de vergaderzaal: Jan Liebeton heeft na de laatste vergadering van de Algemene Kerkenraad zich achter zijn schrijftafel gezet en drie kantjes vol geschreven over het wel en wee in de kerk van Arnhem. U leest het op de pagina’s 6 en 7, samen met o.a. een leuk verslag van Elsje Pot over de leerlingen van het vmbo in Presikhaaf. Door al deze verslagen moest het blad toch maar 28 pagina’s worden, want 26 is geen optie. Het is altijd een viervoud. U kent ze wel, die schuifpuzzeltjes, waarbij je een afbeelding in elkaar moet schuiven en waarbij dan 1 hokje openblijft. Zo’n gevoel had ik deze dagen ook: ik schoof heen, en toch maar weer terug, van pagina 5 naar 18, en dan naar 7. Ook De Rank is even iets naar voren geschoven, maar is vast wel te vinden. De laatste 2 pagina’s zijn voor de liefhebbers, een toegift dus. De redactie wenst u een goede Stille Week toe en heel prettige en gezegende Paasdagen! Hartelijke groeten, mede namens de andere redactieleden, Henny Kalisvaart.

De kopijdag is een dag later, maar het mag natuurlijk ook al een paar dagen voor Pasen gestuurd worden. Graag zelfs, want we hebben die week dus een dag minder om het te verwerken. Alvast bedankt!

Data Kerkperspectief 2015

Nr. 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

Kopijdatum di 7 april 27 april 18 mei 8 juni 29 juni 3 augustus 24 augustus 14 september 5 oktober 26 oktober 16 november 7 december

Verschijningsdatum 18 april 9 mei 30 mei He-Pi 20 juni 11 juli vakantie 15 augustus zomer 5 september startzondag 26 september 17 oktober 7 november 28 november Advent 19 december Kerst

Voor het Voetlicht

‘Het licht van Christus’

Ik ben opgegroeid op Goeree Overflakkee, één van de Zuid-Hollandse eilanden. Een omgeving waar je vooral veel protestanten tegenkomt (in alle varianten die je maar kunt bedenken) en zeer weinig Rooms-Katholieken. In het dorp waar ik met mijn ouders en broers woonde, was – en is nog steeds – een Rooms-Katholieke kerk en één keer per jaar kwam ik daar. Samen met mijn moeder, die zeer oecumenisch van instelling is, bezocht ik namelijk elk jaar sinds ik een jaar of 8 was, de kerstnachtmis. Een hele bijzondere ervaring: om 23.30 uur door de donkere nacht naar dat kleine kerkje en daar dan een viering meemaken waarin van alles gebeurde wat ik als gereformeerd meisje niet snapte (teksten in het latijn, wierook, en overal beelden van Jezus en Maria). Maar de sfeer raakte me, en kerst kon niet beginnen zonder die nachtmis. Met de volgende ochtend gewoon om 10 uur de kerstdienst in de eigen gereformeerde kerk, met koor en toen nog zonder kerstboom. Ik herinner me van die nachtmissen ook nog dat de kerk overvol zat en van een Rooms-Katholiek vriendinnetje begreep ik dat het voor een groot deel gasten waren zoals wij. Later, toen we intussen op de middelbare school zaten, nodigde zij me uit om ook eens naar de Paaswake te komen. Want, zo zei ze: ‘Dat is eigenlijk nog veel mooier dan die nachtmis met al z’n franje’. En zo ging ik op de avond van Stille Zaterdag naar die Paaswake. Het bleek een viering te zijn met maar een handje vol mensen – vrijwel geen gasten, alleen eigen, trouwe kerkgangers. Ik kreeg een liturgieboekje en een klein kaarsje bij de ingang en moest vrijwel op de tast een plekje zoeken, want in de kerk was het aardedonker. In stilte zaten we daar, tot ineens de deur openging en iemand met de nieuwe Paaskaars binnenkwam: ‘Het licht van Christus!’. Het orgel begon te spelen en met het licht van die nieuwe Paaskaars kwam er een einde aan de duisternis. Nooit heb ik meer en beter ervaren wat het licht betekent en wat het met je doet! Het golfde als het ware door de kerk en iedereen werd er – letterlijk – door aangestoken. Licht, ontloken aan het donker, licht, gebroken uit de steen, licht, waarachtig levensteken, werp uw waarheid om ons heen! Licht, verschenen uit den hoge, licht, gedompeld in de dood, licht, ontembaar, niet te doven, zegen ons met morgenrood! Licht, straal hier in onze ogen, licht, breek uit in duizendvoud, licht, kom ons met stralen tooien, ga ons voor van hand tot hand!

In deze rubriek laten predikanten en andere kerkleden iets zien van wat hen bezighoudt en wat ze graag met de kerkleden Arnhem-breed willen delen.

De week voor Pasen kent veel vieringen. In de Diaconessenkerk volgen na Palmzondag drie vespers en diensten op Witte Donderdag en Goede Vrijdag. We maken op die manier een scala aan emoties mee: van de vreugde bij de intocht van Jezus in Jeruzalem, naar de intimiteit van de zalving van Jezus door een vrouw, daarna de verwondering om gebaren van breken en delen die door Jezus verbonden worden aan zijn eigen lichaam en bloed. Er is de schaamte om het verraad door Judas en de verloochening door Petrus. Daarna de pijn om het lijden en het verdriet om de dood die onvermijdelijk is. Maar in de diepe duisternis breekt dan in de nacht van Pasen het licht door. Als teken dat ons elke keer opnieuw verzekert: sterker dan het dood is de liefde die leven geeft. In Jezus heeft God ons dat laten zien. En niets of niemand maakt dat ongedaan. En natuurlijk gebeurt er van alles in ons leven en in onze wereld dat die woorden voortdurend onder spanning zet. De dood breekt in en neemt dierbaren van ons weg, mensen worden slachtoffer van haat en geweld en je geloof in vrede, en recht wordt elke dag op de proef gesteld. Maar in de nacht als het Paasfeest begint, zie ik het weer voor me -letterlijk- met al die kaarsen: het licht ís sterker, het leven ís sterker, de liefde ís sterker. En wij mogen het in Jezus’ naam en onder de hoede van Gods zegen laten zien, in woorden die troosten en moed geven, in gebaren van verbondenheid. Ik zie uit naar het moment, op zaterdagavond 4 april, dat de nieuwe Paaskaars de kerk wordt binnengedragen en we de donkere kerkzaal – als symbool voor het leven – met dit Licht licht maken voor en met elkaar! Ik wens ons allen een gezegend Paasfeest. Kom dan en spreek Uw woord en breek zo onze graven open. Wil ons met de geesteskracht van uw adem dopen. Wek ons voorgoed! Zet met uw gloed ons recht op onze voeten. Vol van leven zullen wij ’t morgenlicht begroeten. (lied 610: 4,5 Liedboek) Monique Maan, predikant Diaconessenkerk

(lied 600: 1.2.3, Liedboek) Intussen ben ik vele Paaswakes verder. Maar nog steeds is het voor mij persoonlijk een indrukwekkende en bijna emotionele ervaring als dat licht van de nieuwe Paaskaars in de kerk wordt binnengebracht. Dat went (gelukkig!) nooit. 3

De eerste dag Palmpasen, zondag 29 maart Marcus 11:1-11, Psalm 118:1-2,19-29   Jesaja 50:4-7, Jesaja 52:12-53:12, Psalm 73:13-20, Filippenzen 2:5-11, Marcus 14:1-15:47 Palmzondag aan het begin van de Goede Week heeft twee kleuren. Eerst het rood van de intocht in Jeruzalem: de koning komt tot zijn stad en wij staan erbij te zwaaien met onze palmen in het klein: de buxustakjes. De kinderen hebben de handen vol aan hun Palmpaasstokken. Die buxustakjes en palmpaasstokken worden gewijd: dat ze ons tot zegen zullen zijn in deze Goede Week als wij Christus volgen op zijn weg – en eenmaal achter hem aan het nieuwe Jeruzalem mogen binnengaan. Dan het paars van de passie: dit jaar het lijdensverhaal volgens Marcus, gelezen en gezongen.   Witte Donderdag, 2 april Exodus 12:(1)15-20, Psalm 81, Psalm 116, Johannes 13:1-15 Johannes 14:15-31, Matteüs 26:30-46a Op Witte Donderdag begint de viering van het mysterie van de verrijzenis. Vandaar de kleur wit: het is het witte licht van Pasen dat al schijnt over het tafellinnen, over brood en wijn en allen die ervan eten en drinken. De lezingen spreken van de matzes van Pesach en van de voetwassing waarmee Jezus zijn leerlingen diende. Nadat het altaar is afgeruimd en de kerk zich heeft versoberd (het is immers de vooravond van Goede Vrijdag) wordt de opmaat tot de passie gelezen: de afscheidswoorden van Jezus terwijl de ordetroepen die hem gevangen zullen nemen al onderweg zijn. Goede Vrijdag, 3 april Exodus 12:1)21-28, Hosea 6:-6, Psalm 22, Hebreeën 9:1-15, Johannes 18:-19:2 Een oude naam van Goede Vrijdag is ‘Kruispasen’. Wij gedenken immers het lijden en sterven van Christus terwijl de Opgestane bij ons is! Daarom is de Goede Vrijdagliturgie niet een naspelen van de passie of een doven van alle kaarsen als mensen die geen hoop hebben. Wij gedenken zijn dood én zijn verhoging. Opnieuw – net als op Palmzondag – wordt de passie gelezen en gezongen, nu uit het Johannesevangelie. Daarna wordt de kruishulde gebracht: ieder legt een roos op het kruis tot het hele kruis bedekt is met rozen en de hele kerk zich vult met rozengeur. Zo zingt immers ons lied: ‘Ook als wij niet meer hopen, bloeien aan dorens van de rouw lachend de rozen open’ (Gezang 643). Dat kruis is de martelpaal waaraan Christus en vele anderen zijn terechtgesteld, geëxecuteerd, omgebracht, vermoord, geliquideerd, uit de weg geruimd. Na het kruis kwamen de brandstapel, de guillotine, de galg, de gaskamer, de elektrische stoel, het vuurpeloton. Iedere doodstraf vloekt met Christus die eens voor altijd voor onze zonden is gestorven. Iedere gerechtelijke moord doet hem opnieuw de dood aan. Ditzelfde kruis is de levensboom van het Paradijs die rijke vrucht droeg: Christus zelf, die tot het einde toe zijn armen heeft uitgestrekt om ons te zegenen. Aan zijn striemen is de kras door onze ziel geheeld, in zijn wonden hebben wij 4

genezing gevonden, zijn godverlatenheid heeft ons voor de eenzaamheid behoed, zijn bloed werd ons de wijn van het koninkrijk, door zijn dood is het leven ons opengegaan. Als wij het kruis eren, vertrouwen wij ook onze eigen pijn, verlangen en gemis toe aan Christus. Dat uit onze verwondingen nieuw leven zal opbloeien. Paasnacht, 4 april Romeinen 6:3-11, Kolossenzen 3:1-4, Marcus 16: 1-8 Op Stille Zaterdag wordt doorgaans geen dienst gehouden. Het is de dag van de grafrust van Christus. Maar Stille Zaterdag duurt slechts tot het gaat schemeren. Dan treedt de vooravond van Pasen in en vieren we de Paaswake. Traditioneel worden in de Paasnacht zeven of twaalf ‘profetieën’ gelezen, genoeg om de hele nacht door te komen. In de praktijk van een Paaswake van slechts anderhalf uur, zal daar een keuze uit worden gemaakt. Bij de doopwaterwijding en de vernieuwing van de doopgeloften wordt een daarbij passend gedeelte uit het epistel gelezen. Het Paasevangelie is dit jaar genomen uit Marcus. Opmerkelijk dat een evangelie eindigt in vreze en beven zonder dat de Opgestane verschijnt! Dat gemis heeft aanleiding gegeven tot het toevoegen van een onecht slot dat wel aan onze Paasverwachtingen voldoet (vs. 9-20). De jongeling in het graf doet de leerlingen echter een andere mogelijkheid aan de hand: zij zullen Christus zien in Galilea. Met andere woorden: dit evangelie is bedoeld om te hernemen, om weer van voren aan te lezen van … Jezus in Galilea, aan de oever van het meer (vgl. Marcus 1:16-20 met Johannes 21:1-14).   Eerste Paasdag, zondag 5 april Hooglied 3:1-15, Psalm 19: 1 Johannes 2:7-8, Johannes 20:1-18 Hooglied is de Paaslezing van de synagoge. Het herinnert – in allegorie – aan de verbintenis tussen God en zijn volk in de dagen van de uittocht, op vrijersvoeten door de woestijn, bruidsdagen, wittebroodsweken (Jer. 2:2; Ezech. 16:7v). Wanneer wees de synagoge Hooglied aan als de feestrol van Pesach? Een paar eeuwen na Christus. Toch kan wie Johannes 20:11-18 leest, zich niet aan de indruk onttrekken dat hier wordt gezinspeeld op Hooglied 3:1-5. ’s Nachts in mijn slaap zoek ik mijn lief. Ik zoek hem, maar ik vind hem niet. Laat ik opstaan, rondgaan in de stad, laat ik in de straten, op de pleinen, zoeken naar mijn allerliefste. Ik zoek hem, maar ik vind hem niet. De wachters vinden mij op hun ronde door de stad. ‘Hebben jullie mijn lief ook gezien?’ Nog maar nauwelijks ben ik hun voorbij of ik vind mijn lief. Ik grijp hem vast en laat hem niet meer los. Noli me tangere (vertaling: ik wil niet dat je mij aanraakt). Achtste Paasdag / Beloken Pasen, zondag 12 april Hooglied 5:2-8, Psalm 116, 1 Johannes 5:1-6, Johannes 20:(19)24-31   De naam Beloken Pasen duidt op de eerste voorlopige afsluiting van de Paastijd: het is de achtste Paasdag, de luiken van Pasen worden al enigszins toegesloten. In het evangelie dat toespelingen maakt op deze dag (‘zeven

dagen later’), zijn niet alleen de luiken dicht maar ook de deuren vergrendeld uit angst voor de Judeeërs. Sommige bijbelvertalingen maken daar ‘Joden’ van, maar dat is te algemeen gesteld. Het evangelie laat juist zien dat zich rond Jezus binnen-Joodse spanningen voordoen tussen enerszijds Galileeërs en anderzijds Judeeërs. Denk aan hoe Petrus in het nauw werd gebracht: ‘Jij bent wel degelijk één van hen, jij komt immers ook uit Galilea.’ De Hoogliedlezing laat zich opnieuw lezen met Maria van Magdala in de hoofdrol: ‘Ik zocht hem, maar ik vond hem niet.’ ds. Klaas Touwen 

Nederlands Bijbelgenootschap The Passion op Witte Donderdag 2 april, 20.25 uur Bijbelverhalen raken je. Kijk maar naar The Passion! Ruim 3 miljoen Nederlanders volgden afgelopen jaar de spraakmakende hervertelling van Jezus’ lijden, sterven en opstanding. Dit jaar vindt The Passion plaats op 2 april in Enschede. De rol van Jezus wordt vertolkt door zanger en acteur Jim de Groot en zangeres Shirma Rouse speelt Maria. Jeroen van Koningsbrugge is Judas, Jeroen van der Boom Petrus. The Passion is een muzikaal evenement in de binnenstad waarbij bekende artiesten, aan de hand van hedendaagse Nederlandse muziek, het eeuwenoude paasverhaal hervertellen. Het paasverhaal wordt zo in de hedendaagse tijd en cultuur geplaatst. De Bijbel komt zo heel dichtbij. Tijdens The Passion lopen er ongeveer 1000 mensen een processie. Zij dragen een groot wit verlicht kruis door de straten. Op tv zie je interviews met processiegangers die iets vertellen over waarom ze meelopen en waarom dit bijbelverhaal over Jezus’ lijden hen raakt. In The Passion worden Nederlandstalige popsongs gezongen, maar wat de playlist is, blijft tot de uitvoering geheim. De nummers passen bij de scenes uit het paasverhaal en worden gezongen door de artiesten. De muzikale leiding van The Passion is in handen van Eric van Thijn. The Passion is een unieke samenwerking tussen de Evangelische Omroep, omroep RKK, de Protestantse Kerk in Nederland, de Rooms-Katholieke Kerk en het Nederlands Bijbelgenootschap. Ook tijdens deze vijfde editie is Het Nederlands Bijbelgenootschap dus ook weer partner van The Passion. The Passion wordt geproduceerd door Eye2Eye Media.en wordt via NPO 1 uitgezonden. Lees meer over dit evenement op: www.thepassion.nl.

Alle Zeven Dagen zaterdag 28 maart zondag 29 maart maandag 30 maart dinsdag 31 maart woensdag 1 april donderdag 2 april vrijdag 3 april zaterdag 4 april zondag 5 april maandag 6 april dinsdag 7 april woensdag 8 april donderdag 9 april vrijdag 10 april zaterdag 11 april zondag 12 april maandag 13 april dinsdag 14 april woensdag 15 april donderdag 16 april vrijdag 17 april zaterdag 18 april zondag 19 april maandag 20 april dinsdag 21 april

Jozua 11:16-23 Marcus 11:1-11 Marcus 11:12-25 Marcus 11:27–12:12 Marcus 14:1-11 Marcus 14:12-52 Witte Donderdag Marcus 14:53–15:39 Goede Vrijdag Marcus 15:40-47 Marcus 16:1-8 PASEN Marcus 16:9-20 Handelingen 19:21-34 Handelingen 19:35–20:6 Handelingen 20:7-12 Handelingen 20:13-24 Handelingen 20:25-38 Handelingen 21:1-14 Micha 1:1-7 Micha 1:8-16 Micha 2:1-5 Micha 2:6-11 Micha 2:12-3:4 Micha 3:5-12 Micha 4:1-8 Micha 4:9-14 Psalm 98

Bron: VIP-pagina Nederlands Bijbelgenootschap Contactpersonen namens NBG-werkgroep afd. Arnhem: Henk Goeree en Rita Hop (tel. 026-3819135).

Bezoek het evenement, kom naar Enschede!

Het live van The Passion is een bijzondere ervaring! Dit jaar nodigen wij u en jou uit om dit evenement mee te beleven in Enschede en om mee te zingen met prachtige liederen vertolkt door onder andere Jim de Groot, Jeroen van Koningsbrugge, Jeroen van der Boom, Shirma Rouse en vele anderen. Zorg dat je ruim voor aanvang (20.30 uur) op het plein staat om verzekerd te zijn van een plek. Als het plein te vol is, wordt het afgesloten voor nieuwe bezoekers. Locatie podium: Hendrik Jan van Heekplein. 5

Nieuws uit de Algemene Kerkenraad Hoe mooi is de toekomst van onze kerk in Arnhem? De aanleiding voor dit artikel is mij ingegeven door een aantal gesprekken dat ik gevoerd heb met enkele gemeenteleden in de afgelopen periode. Een aantal mensen was nogal somber. Deze ervaringen heb ik afgelopen Algemene Kerkenraadsvergadering ook gedeeld met de aanwezigen. De tekst daarvan treft u hieronder aan:

“Voordat we met onze vergadering beginnen wil ik jullie graag nog een paar dingen zeggen. Het gaat erover dat we vanavond weer bijeen zijn om te spreken en besluiten te nemen over onze mooie gemeente. We mogen ons gezegend weten dat we ons hiervoor mogen inzetten. Helaas hoor ik op verschillende plaatsen en in verschillende contacten ook gesomber en weinig vertrouwen in de toekomst van onze Protestantse Gemeente Arnhem. Daar kan ik mij hartgrondig NIET in vinden. Alles in mij verzet zich daartegen, en dat is ook niet in lijn met de aangedragen en aangenomen veranderingen vanuit het beleidsplan. We mogen juist uitgaan van de positieve gedachten en houding van het geloof in het verhaal van God met mensen. Gisteren in een dienst waarin ds. Ingrid Lodewijk voorging, zongen we lied 362, vers 2. Dat gaat als volgt: Hij die ons in zijn dienstwerk heeft gewild Die het gewaagd heeft onze naam te vragen; Die ons uit angst en doem heeft weg getild En ons tot hier op handen heeft gedragen Hij die verlangen wekt, verlangen stilt Vrees niet, Hij gaat met ons een weg van dagen. Het is in dit vertrouwen dat we leiding mogen geven aan de Protestantse Gemeente in Arnhem. Wetende dat onze inzet gedragen wordt door onze Heer Jezus Christus. Daarom wil ik jullie ook vragen met vertrouwen te werken aan de toekomst van onze kerk in Arnhem. Laten we kijken naar alles wat kan. Laten we elkaar bemoedigen en steunen. En laten we het vooral ook samen doen. En als het moeilijk is hoor ik het graag. Dan kunnen we daar samen over spreken. Maar ik verwacht van elkaar dat we opgewekt en met vertrouwen naar de toekomst van de kerk kijken. Zo gaan we ook verder met de uitwerking van de punten uit het beleidsplan, en nieuwe dingen die op ons pad komen. Met dit vertrouwen wil ik jullie dan ook vragen mee te denken en te spreken in de vergadering van vanavond.” Later werd mij gevraagd om hier iets op toe te lichten. De mensen waar ik mee sprak gaven mij aan zich zorgen te maken dat de kerk wordt geconfronteerd met een teruglopend aantal kerkgangers en dat we maar snel kerken moeten sluiten en verkopen willen we nog enigszins het hoofd boven water houden. Ook maakt men zich zorgen over sterke vergrijzing. Er spreekt ook een soort wetmatigheid uit die zich niet laat tegenspreken. Een enkeling spreekt zelfs over de kerk als een prairie! Misschien bekruipt u die sombere gedachten ook wel eens. Of denkt u er ook zo over. Als regelmatige bezoeker van een van onze kerkdiensten zie je relatief veel ‘grijze hoofden’. Jonge mensen zie je daar nauwelijks. En dan moet je optimistisch blijven? “Zegt u mij maar hoe dat kan.” 6

Toch is dat niet het beeld dat ik krijg van de kerk. Nu weet ik wel dat ik in een enigszins bevoorrechte positie zit als voorzitter van de Algemene Kerkenraad. Als je om je heen kijkt, ook in Arnhem, zie je dat er voldoende mensen geïnteresseerd zijn in het verhaal van God met mensen. Zeker ook jonge mensen. Alleen niet per sé op zondagochtend om 10.00 uur in een traditionele viering met een taalgebruik die voor mensen die hier niet mee zijn opgevoed, direct aanspreekt. Begrijpt u mij niet verkeerd; ik waardeer de zondagse eredienst enorm en kan en wil niet zonder. Alleen is onze focus wel heel erg op het bezoeken van deze diensten in deze vorm gericht. Verder is het zo dat ook voor jongere mensen geldt dat het fijner is als men gelijkgestemden kan ontmoeten. Dus heel erg verbaasd dat ze daar niet direct komen, moeten we ook niet zijn. Dit heeft ertoe geleid dat we ons de komende jaren willen richten op behoud van de vieringen in de wijken en daarnaast nieuwe vormen van gemeenschap willen ontwikkelen. Mensen van deze tijd, jong en oud, worden nog steeds geraakt door de weg die Jezus voor ons is gegaan en de vraag wat dat betekent voor hun eigen leven. We starten met een pioniersplek in Schuytgraaf, we hebben predikanten vrijgemaakt voor bovenwijkse taken. Zaken waar we nu niet aan toekomen, maar met hun inzet en die van een aantal betrokken gemeenteleden juist wel. We hebben een Inspiratiefonds om vernieuwende initiatieven te kunnen financieren. In Zuid is men gestart met een project genoemd ‘De Twaalf Verspieders’. Het Stadspastoraat gaat een nieuwe weg op om vanuit de PGA mede vorm te geven aan nieuwe vormen van gemeenschap rondom het woord van God. Daarnaast zie ik in de stad ook volop interesse van jonge mensen voor het geloof in Jezus Christus. Kijkt u graag ook met deze bril naar de wereld en weet u ook gesteund door de tekst van o.a. Lied 362. Graag vraag ik u dan ook om mee te denken en mee te doen. We zijn nog maar net begonnen. Er is daarom nog veel mogelijk. Gods zegen mogen we zeker verwachten. Jan Liebeton, voorzitter algemene kerkenraad

Pionieren in Schuytgraaf

Afgelopen najaar hebben we besloten om te starten met een pioniersplek in Schuytgraaf. Voor wie dat niet precies weet; het gaat er hierbij om dat we een nieuwe vorm van gemeenschap rondom Gods woord willen opbouwen. Voor mensen die we nu niet bereiken. Omdat we sterke aanwijzingen hebben dat hier in Schuytraaf een voedingsbodem voor is, zijn we gestart met het doen van onderzoek. Daar is een analyse en een plan uit voortgevloeid wat heeft geleid tot het uitzetten van een vacature voor een pionier in Schuytgraaf. Belangrijkste doel hierbij is om op een hedendaagse manier geloof een plaats in het leven te kunnen geven aan mensen in Schuytgraaf. We hebben hier bijna tien reacties op gekregen. In overleg met mensen uit Schuytgraaf, onze verkenner Magda Hazeleger, deskundigen uit onze PGA en de landelijke kerk hebben we iemand gevonden die enthousiast is om dit te gaan doen, en waar ook de betrokkenen unaniem enthousiast over zijn. Het doel is dat deze man in april kan starten. Het is bij het schrijven van dit stukje nog maar net bekend, dus details over zijn start kunnen we nu nog niet zeggen. Het arbeidscontract moet

nog worden getekend. Wel kunnen we zeggen blij te zijn met deze vernieuwende loot aan onze PGA. We hopen dat de ervaringen die we hier opdoen ook op andere plaatsen binnen de PGA hun vrucht mogen afwerpen. In het volgende nummer van Kerkperspectief zullen we meer in detail kunnen zeggen over hoe de pionier verder te werk gaat. Jan Liebeton

Vrijzinnig Protestanten maken opnieuw deel uit van de PGA

In Arnhem is een kleine groep vrijzinnig protestanten, die voorheen deel uitmaakten van de Hervormde kerk in Arnhem. Samen met de Remonstranten vormen zij de Parkstraatgemeente. Bij het samengaan van de hervormde met de gereformeerde kerk is ergens iets mis gegaan, zodat de vrijzinnig protestanten geen deel meer uitmaakten van de PGA. Een aantal jaren geleden is hier het gesprek over gestart om dit te herstellen. In samenspraak met beide gemeenten en de adviseur van de landelijke kerk, Dr. J. van Beelen, is geconcludeerd dat het de beste manier zou zijn indien zij een ‘wijkgemeente van bijzondere aard’ (WBA) vormen. Op deze manier is dat ook verder besproken en uiteindelijk ook voorgelegd aan de classis, die daar recent als laatste gremium haar goedkeuring aan heeft gegeven. Nu is het dus officieel goedgekeurd! Dat betekent dat we nu twee WBA’s hebben; de VVP-A en De Rank. Om dit bijzondere moment te markeren zal er op 26 april om 10.15 uur een feestelijke dienst zijn in de Parkstraatgemeente. In het volgende nummer van Kerkperspectief kunt u daar meer over lezen, maar noteert u deze dag alvast in uw agenda. Jan Liebeton

Leerlingen van 't Venster bezoeken kerk en moskee

Op dinsdag 17 maart bezochten maar liefst 4 groepen leerlingen van het vmbo 't Venster, de Opstandingskerk. Zij kwamen in het kader van een projectweek met het thema 'Samen Leven Doe Je Zo'. Op dezelfde dag bezocht elke groep ook een moskee en kwamen er op school mensen van het COC en Het Dorp iets vertellen. Het bezoek biedt een kans om iets te vertellen over het christelijk geloof, de gang van zaken in een kerkdienst en het kerkgebouw. Daarnaast krijgen de leerlingen volop de gelegenheid om vragen te stellen, waarvan zij dankbaar gebruik maakten. Om u een indruk te geven een kleine selectie uit het grote aantal vragen: -doet u aan duivel uitdrijving -geloven de mensen van deze kerk in een leven na de dood -is het speciaal water waarmee gedoopt wordt -mogen gelovigen op zondag werken -waarom vasten jullie niet. Het waren stuk voor stuk vragen, die mij weer de gelegenheid gaven iets te vertellen. Ik probeerde waar mogelijk verbindingen aan te geven tussen jodendom, christendom en islam. Sommige leerlingen hadden een christelijke achtergrond, iets meer leerlingen een islamitische, voor anderen was het zelfs niet meteen duidelijk of ze nu in een kerk of in een moskee waren. De houding van de leerlingen was nieuwsgierig en coöperatief. Ik was verrast dat maar liefst uit 3 groepen naar voren kwam dat de regenboog het symbool is van de homo-

Taakgroepen en Inspiratiefonds Om de vernieuwing handen en voeten te geven hebben we onder meer vier taakgroepen en het Inspiratiefonds gevormd. De ene taakgroep is al verder dan de andere. Voor de taakgroepen Communicatie en Jeugd en Jongeren kunt u al meer lezen. Voor de andere twee taakgroepen hebben we enig oponthoud gehad omdat we hierbij wilden wachten tot ook de bovenwijks predikant beschikbaar was. Helaas is zij tijdelijk wegens ziekte uitgevallen. Om geen verdere vertraging op te lopen hebben we de heer John Kerseboom, die ons helpt met de invoering van de plannen, opdracht gegeven om beide taakgroepen in overleg met de wijken verder te bezetten en in elk geval te laten beginnen. Het werk is te belangrijk om dit nog langer te laten liggen. Voor het Inspiratiefonds zoeken we mensen die in staat zijn om mensen met ideeën te stimuleren, begeleiden waar nodig, en samenhang te bewaren. Die ook in staat zijn om ideeën van elders te vertalen naar een Arnhemse context, en de AK ook kan aanspreken indien nodig. Voor de bemensing van dit fonds heeft John Kerseboom ook de opdracht om dit serieus en voortvarend met de wijken te bespreken. In de tussentijd is via het Inspiratiefonds (i.o.) al wel het project van de Twaalf Verspieders in Arnhem Zuid van start gegaan. Zij zullen u meer vertellen over concrete plannen. We hopen snel meer inhoudelijke berichten over deze groepen naar buiten te kunnen brengen. Jan Liebeton

beweging, maar mogelijk heeft dat ook te maken met het feit dat ook het COC iets kwam vertellen op school.

Het werkteam van predikanten

Het team is druk doende om een weg te zoeken in de nieuw ontstane situatie vanaf 15 februari. Voornaamste onderwerp van gesprek is op dit moment hoe de verschillende taken op een zinvolle manier over het team verdeeld kunnen worden en waar er mogelijk ook gesneden moet gaan worden in het takenpakket om zo ruimte te creëren voor die ambitie van vernieuwing.

Het ‘stadsteam’

Sinds 15 maart vormen Ad Boogaard, Anja Vogelzang en ondergetekende het ‘stadsteam’. We zijn nog steeds onderdeel van het predikantenteam, maar gelet op onze opdracht om voor het geheel van de Protestantse Gemeente Arnhem onze werkzaamheden te vervullen, zijn we gaan spreken van stadsteam. We werken voorlopig op de maandagmorgen samen op de locatie van het Stadspastoraat. De komende weken gaan we aan de slag om tot een werkplan en stappenplan voor het seizoen 2015 / 2016 te komen. Met vriendelijke groet, namens het team, Elsje Pot 7

Collectenopbrengsten PGA

(bedragen in euro’s)

1 maart 2015

1e collecte: Kerk in Actie - Zending

2e collecte: Plaatselijk kerkenwerk

3e collecte: Onderhoud gebouwen

kerk:

1e collecte

2e collecte

3e collecte

Opstandingskerk

90,44

63,77

46,08

Diaconessenkerk

103,32

49,60

36,97

35,70

22,15

20,80

116,09

74,25

64,58

Salvatorkerk

68,80

66,61

42,28

De Kandelaar

106,65

81,81

46,12

94,45

108,02

105,10

615,45

466,21

361,93

Siongemeenschap Bethlehemkerk

Bonifatiuskerk Totaal 8 maart 2015

1e collecte: Diaconaal werk

2e collecte: Plaatselijk kerkenwerk

3e collecte: Onderhoud gebouwen

kerk:

1e collecte

2e collecte

3e collecte

Opstandingskerk

69,30

48,15

38,37

Diaconessenkerk

129,91

84,24

68,62

Siongemeenschap

96,45

37,55

36,75

Bethlehemkerk

84,91

56,76

75,77

Salvatorkerk

99,58

89,06

61,84

De Kandelaar

96,55

80,55

54,94

576,70

396,31

336,29

Totaal

Collectebonnen • Blauwe bonnen à € 0,50 (20 bonnen van € 0,50 = € 10, – ) • Oranje bonnen à € 1,00 (20 bonnen van € 1,00 = € 20, – ) • Groene bonnen à € 2,00 (20 bonnen van € 2,00 = € 40, – ) U kunt ze kopen op het kerkelijk bureau (ma-vr 8.30-12.30) tegen contante betaling. Pinnen heeft daarbij onze voorkeur. U kunt ze ook bestellen door overschrijving van het verschuldigde bedrag op bankrekening NL63FVLB0699642132 van de Protestantse Gemeente te Arnhem o.v.v. kleur en aantal van de

Uw Steun Waard!

aankondiging collectebestemmingen

Zondag 29 maart 2015: 40dagentijdcollecte Kerk in Actie - Kerken op het platteland staan op eigen benen

Chompa woont in het islamitische Bangladesh. Hier behoren de christenen tot de allerarmste bevolkingsgroep. Ze moeten rondkomen van minder dan één euro per dag. Een onmogelijke opgave. De kerk in het district Mymensingh (MCCP) in Bangladesh heeft de Taizébroeders gevraagd om de christenen in de jonge Baptistenkerkjes te ondersteunen. MCCP, partner van Kerk in Actie, steunt de kerken door het geven van onderwijs en vaktrainingen. Hierdoor worden de gemeenteleden onafhankelijk. Zoals Chompa die van MCCP een naaicursus aangeboden kreeg. Ze verdient nu genoeg geld met haar naaimachine om te studeren. Zo kunnen ze een leven leiden boven de armoedegrens. Open uw handen en geef aan deze collecte! Dank u wel!

Zondag 5 april 2015: JOP Paascollecte: Geef het licht van Pasen aan kinderen

Met Pasen vieren we in de kerk het feest van de opstanding. Maar het verhaal van de opstanding van Jezus uit de dood is voor kinderen niet eenvoudig te begrijpen. Zoals bijv. voor Lotte, die net haar moeder heeft verloren aan kanker. Wat betekent het verhaal van Pasen voor haar, hoe kon Jezus uit de dood opstaan en haar moeder niet. JOP, Jeugdorganisatie van de Protestantse Kerk, traint jeugdwerkers in de kerk op het gebied van jeugdpastoraat en geeft hen handvatten om kinderen en jongeren te ondersteunen bij het verwerken van verdriet. Om ouders te helpen bij de geloofsopvoeding geeft JOP het tijdschrift ‘Moments uit, waarin ook het thema ‘rouw, afscheid en verder gaan’ aan bod komt. De collecte met Pasen is bestemd voor het werk van JOP. Van harte aanbevolen.

bonnen. U krijgt de collectebonnen dan toegestuurd.

Belastingaftrek Indien u meer dan 1% van uw verzamelinkomen en tevens meer dan € 60,- per jaar aan giften uitgeeft, is het meerdere tot maximaal 10% van het verzamelinkomen aftrekbaar. Lege cartridges Er staat op het kerkelijk bureau een inzamelbox voor lege printer­ cartridges t.b.v. Kika. 8

Herinnering Wij verzoeken u om uw abonnement voor Kerkperspectief 2015, voor zover die nog niet werd voldaan, vóór 30 april a.s. te betalen. De kosten zij: jaarabonnement € 21,50 en digitaal abonnement € 11,50. Te voldoen door storting op: NL72INGB0002581164 t.n.v. Kerkperspectief, Rosendaalseweg 507, 6824 KL Arnhem. Graag met vermelding van abonnement 2015 en uw postcode en huisnummer. Alvast hartelijk dank! Administratie Kerkperspectief

Nieuws van de diaconie Uit de Diaconie Arnhem-Zuid

In 2014 zijn de diaconieën van de wijkgemeenten Salvatorkerk en Elden-De Kandelaar samen gaan werken, hetgeen in januari 2015 heeft geresulteerd in één nieuwe diaconie ArnhemZuid. We hebben diverse activiteiten op elkaar afgestemd, zoals een kledingactie voor de Blue Bandgevangenis, kerstkaartenactie met een telefoonkaart en een Open Deur, de vrije collectes (met één gezamenlijk doel), en een ‘kistjesproject-inde-hal’. In beide kerken hebben we een kistje staan, waarin de kerkgangers zondags een bijdrage kunnen deponeren. De opbrengst hiervan besteden we aan een doel in Moldavië (gelegen tussen Roemenië en Oekraïne), nl. aan de allerarmste ouderen in Tintareni en Bulboaca. Velen hebben daar slechts € 20,- per maand, waar ze nauwelijks van rond kunnen komen. Zij raken ondervoed en de nodige medicijnen zijn onbetaalbaar voor hen, evenals gas en licht. De Christelijke organisatie Bethanië voorziet vanuit haar dagcentrum deze ouderen van thuiszorg, en een warme maaltijd. Zij heeft ook een initiatief genomen een hospice op te zetten voor terminale ouderen, zodat zij in hun eigen omgeving met mensen om zich heen waardig kunnen sterven. Kerk in Actie ondersteunt dit project en wij als wijkgemeente Arnhem-Zuid willen daar gaarne aan meehelpen. Henk Odijk, voorzitter Diaconie Arnhem-Zuid

Je kunt niet zonder de anderen

'Je kunt niet zonder de anderen'. Dit is de tekst van een lied van Zjef Vanuytsel. Het heeft enkele malen geklonken in een vergadering met diakenen. De tekst van dit lied samen met andere liederen, teksten en gebeden die gebruikt zijn in onze vergaderingen, hebben Jacob Kooistra en Margriet Kok gebundeld. Het boekje 'Je kunt niet zonder de anderen' kunt u voor € 12,50 kopen bij het Diaconaal Bureau, op maandag- en woensdagochtend tussen 9.00 en 12.00 uur. Je kunt niet zonder de anderen, Zjef Vanuytsel Als je soms denkt aan de pijn en het leed, die jouw vrienden jou deden, die gisteren nog zegden alles voor je te doen, of je denkt aan de woorden van haat die je nog dient te vergeten, dan heb je geen zin verder te doen, en dan krijg je de lust om terug in je schelp te kruipen, om alleen te gaan leven en je voeten te vegen aan de rest, en dan zweer je voortaan voor niemand je wil nog te buigen, je maakt je eigen wereld, je eigen nest.

Vanuit de Commissie Kerk en Israël Pesach: Joods Pasen

Ook al was er vroeger met al het stof van het stoken van de kachel reden tot grote schoonmaak, toch is die schoonmaak niet alleen typisch Hollands, maar ook typisch Joods. Voor Pesach wordt het huis met bezemen gekeerd, want er mag geen kruimeltje gist of deegwaar met gist in huis zijn (Exodus 12:15). De avond vóór Pesach, wordt het huis doorzocht of er nog ergens iets gegists ligt. Vaak wordt daar een spel voor de kinderen van gemaakt en zijn er toevallig-expres bijv. broodkorsten achtergelaten (liefst in papier of plastic verpakt om morsen te voorkomen!). Wat er aan ‘verboden waar’ is, wordt buiten verbrand. Een week lang wordt immers alleen ongegist (= ongezuurd) brood gegeten, de welbekende matzes. Dat ter herinnering aan Egypte: er was geen tijd om deeg te laten rijzen, toen de Joden zo plotseling uit Egypte trokken. Zoals u ongetwijfeld weet, herinnert het Pesach-feest aan de uittocht uit Egypte, de bevrijding uit het doodshuis van de slavernij. Toen als laatste van de plagen, de doodsengel door Egypte trok, ging hij voorbij aan de huizen van de Joden waar op last van Mozes het bloed van een bokje aan de deurposten gestreken was. Pesach betekent: voorbijgaan. Het Pesach-feest begint met de seder-maaltijd. Vaak worden daarvoor gasten uitgenodigd. De sedermaaltijd heeft een vaste liturgie, de Pesach-haggada. Vijftien onderdelen zijn er, vijftien ‘stappen’, corresponderend met de vijftien treden die de Levietische zangers in de tempel bestegen. Eén van die onderdelen is de vraag van het (jongste) kind: “Waarom is deze avond anders dan alle andere avonden?” Pas als die vraag is gesteld, kan het verhaal verteld, de traditie doorgegeven worden: “Wij waren slaven in Egypte...” Op vier vaste momenten wordt wijn gedronken; de laatste beker noemen wij “de beker der dankzegging”. Tijdens de maaltijd leunt men achterover in de stoel, als vrije mensen. In die seder-maaltijd zitten allerlei elementen verwerkt van het verhaal uit Exodus. Zo staat de matze voor de haast, er zijn bittere kruiden (vaak mierikswortel) als herinnering aan de bittere tijd en de slavenarbeid, er ligt een geroosterd botje op de schotel als herinnering aan het geslachte bokje en een hardgekookt ei als herinnering aan de extra feestoffers in de tijd van de Tempel. Bij de maaltijd horen een aantal Psalmen: Psalm 113 en 114 gaan aan de maaltijd vooraf en gedenken de uittocht uit Egypte. Na de maaltijd volgen de Psalmen 115-118, waarover een messiaanse glans ligt. Martha Alderliesten

Maar denk niet ik ga mijn eigen gang, denk niet ik ga het veranderen, want alleen ben je te klein en te bang, je kunt niet zonder de anderen.

Margriet Kok 9

Actualiteiten - Agenda Paaswake voor Iedereen in de Groteof Eusebiuskerk zaterdagavond 4 april

Zaterdag 4 april is er in de Eusebiuskerk een bijzondere viering: de paaswake Aanvang 21.00 uur Voorganger is ds. Klaas Eldering uit Velp (voorheen predikant van de Diaconessenkerk in Arnhem) Jack Blok bespeelt het orgel . Een mannenkwartet uit Sint Petersburg in Rusland : ‘Voices of the white night’ werkt aan deze dienst mee. Dit is speciaal ! De paaskaars wordt aangestoken en de donkere kerk binnen gedragen en het licht van de Paaskaars wordt doorgegeven. Enkele bijbelgedeelten die in de paaswake vaak gelezen worden, gaan over de schepping en de uittocht, maar ook de profetie heeft zijn plek in de dienst en natuurlijk het paasevangelie. In de dienst zal plaats zijn voor enkele oude christelijke tradities rond doopvont en avondmaalstafel,die bij de paaswake horen . U bent van harte uitgenodigd om bij dit hoogtepunt van de Christelijke feestdagen aanwezig te zijn en dit feest mee te vieren. ds. Bert Oosthoek

Kerkdienst voor iedereen in de Grote- of Eusebiuskerk zondag 19 april

In de maand april krijgt u twee keer de kans om een kerkdienst in de Eusebiuskerk bij te wonen. De eerste keer was de avond voor Pasen en de tweede mogelijkheid is zondag 19 april . Was u er niet met Pasen? U krijgt nog een kans ! Dat is op de derde zondag van Pasen , de dag waarop het eerherstel van Petrus, zoals dat beschreven staat in Johannes 21: 15 -24 , aan de orde kan komen. Voorganger is ds. M.A. Maan van de Diaconessenkerk. Jack Blok bespeelt het orgel. Aanvang 10.15 uur. U bent van harte welkom ! ds. Bert Oosthoek

Iconen besproken en bezongen

Thee met Thema in Oosterbeek op zondag 29 maart In het kader van de ontmoetingen Thee met Thema vindt op zondag 29 maart een bijeenkomst plaats met Piet van der Heide. De laatste jaren is er in onze streken een toenemende belangstelling voor iconen. Tentoonstellingen worden druk bezocht. In veel kerken en huiskamers is voor iconen een plaatsje ingeruimd. De voordracht sluit bij deze belangstelling aan. Piet zal stilstaan bij het ambacht van de icoonschilder. Ook komen de iconografie en de theologie van de icoon ter sprake, waarbij in deze paastijd in het bijzonder aandacht wordt besteed aan de opstandingsicoon. Citaten uit de Oost- en West-Europese literatuur illustreren de inhoud van de voordracht. Passend in de opbouw van de lezing zingt hij met zijn vrouw Pleunie van der Heide-Kaars, enige oud-Russische orthodoxe gezangen Piet van der Heide is icoonschilder en neerlandicus. Plaats: Vredebergkerk, Van Toulon van der Koogweg 3, Oosterbeek. Tijd: 16.30-18.00 uur. Inloop vanaf 16.00 uur Informatie: Marlies Raaijmakers, tel. 026 333 2226 10

Vier Kerken Geven Zin

(Voorheen 4Kwart) Gedurende de wintermaanden organiseren de Parkstraatgemeente , de NPB, de Doopsgezinde Gemeente en de Waalse Gemeente een aantal activiteiten met een hoog zingevingsgehalte.   Na de voorstelling in januari van ‘Paulus, in het oog van de storm’ en het gesprek in februari over de ‘interreligieuze dialoog’ volgt nu op zondag 19 april een lezing over ‘Rituelen en liturgische kleuren’. De lezing begint om 15.00 uur en wordt gehouden in de Waalse Kerk, Gasthuisstraat 1 te Arnhem (achter de schouwburg, naast het politiebureau). De lezing wordt gegeven door pastor Hans Lucassen van de Geloofsgemeenschap katholiek Ede. Hij schrijft in zijn inleiding: Elk symbool en elke rite blijken in elke tijd opnieuw onderhevig aan tal van veranderingen. De toegang tot het goddelijke in woord, symbool en rite voltrekt zich in het hier en nu, zowel hoorbaar, zichtbaar, als tastbaar en op menselijke wijze. Sinds het tweede Vaticaans Concilie, begin jaren zestig van de vorige eeuw, is de creatieve beweging opnieuw op gang gekomen. Samen met zijn toehoorders wil Hans Lucassen een verkennende rondleiding maken langs de geschiedenis van de jonge kerk tot aan het heden, rondom kleuren en rituelen in de grote veelvormigheid van de kerkelijke liturgie.  De lezing met pauze duurt tot 16.30 uur. De entree is gratis. Na afloop is er gelegenheid om elkaar te ontmoeten en nog wat te drinken. De voorstelling Colometa kon in maart helaas niet doorgaan. Hopelijk zal het in het najaar wel uitgevoerd gaan worden.

Protestantse Christelijke Ouderenbond afd. Arnhem Burgemeester Kaiser bij de PCOB

Woensdag 15 april begint een nieuw hoofdstuk in de geschiedenis van de Arnhemse afdeling van de PCOB. Nadat er al jaren samenwerking met andere ouderenbonden is op bestuursniveau, begint de afdeling vanaf nu ook met een samenwerking bij het houden van de ledenmiddagen. De eerste gezamenlijke middag samen met de afdeling Arnhem van de KBO (Katholieke Bond voor Ouderen) vindt plaats in de Bethlehemkerk aan de Honigkamp 25 in Presikhaaf en als spreker is uitgenodigd onze burgemeester, de heer Herman Kaiser. Hij zal ons iets vertellen over wat zijn werk allemaal inhoudt. Hij kan heel boeiend spreken, dus we hopen dan ook op een grote opkomst.   Het ligt in de bedoeling om in november een tweede gezamenlijke middag te houden en dan op het thuisadres van de KBO. Als dit goed ontvangen wordt bij de leden van de beide afdelingen, komen er in 2016 nog meer gezamenlijke bijeenkomsten. We beginnen zoals steeds om 14.00 uur. Zowel de toegang als de koffie zijn gratis. Zoals steeds zijn niet alleen de leden, maar ook gasten van harte welkom.

Trudy Rietveld

Vieringen van De Zijp in de Elisabethkapel

In de Stille week zullen we drie avonden achter elkaar het levensverhaal lezen en vieren van Jezus van Nazareth. We delen brood en wijn, gedenken zijn wrede dood en ontsteken in de paasnacht het nieuwe licht. In de hoop zijn krachtige visioen van een nieuwe wereld levend te houden. Stilte nu om alles, om u, stilte zingen stilte zingen Witte Donderdag 2 april 19.30 uur Goede Vrijdag 3 april 19.30 uur Paaswake 4 april 21.00 uur Plaats: Elisabethkapel, Zwarteweg 25, 6812 BA Arnhem Voorgangers: Ans Ponger en Moniek Siermann M.m.v. het Zijpkoor o.l.v. Elin Meijnen Pianiste Marianne Ratajski Voor meer info: www.deZijp.nl

Een weg voor samen - Marriage Encounter Onder een goede relatie schuilt een betere! ‘Een weg voor samen’ (Sticht­ing Protes­tants Mar­riage Encounter) is een vri­jwilliger­sor­gan­isatie die mogelijkhe­den biedt om de com­mu­ni­catie tussen part­ners bin­nen een huwelijk of part­ner­schap te verbeteren. Hier­voor is een com­mu­ni­catiemeth­ode ontwikkeld: de dialoog. Om ken­nis te maken met deze com­mu­ni­catiemeth­ode organ­iseert ‘een weg voor samen’ week­ends waaraan geïn­ter­ esseerde koppels/echtparen kun­nen deelnemen. Naast dit week­end (basisweek­end) bestaan er bin­nen ‘een weg voor samen’ ver­volg– en verdiepingsmo­gelijkhe­den. Je kunt je bijvoor­beeld aansluiten bij een zoge­naamde dialoog­ groep (kop­pels bin­nen een regio die groeps­gewijs regel­matig bij elkaar komen). Of je doet mee aan een themabi­jeenkomst of een spe­ci­aal weekend. Ook stellen met een andere dan chris­telijke lev­ensover­tuig­ing zijn bij ‘een weg voor samen’ van harte welkom.

Ontstaan

Waalse kerk open op Goede Vrijdag

Op Goede Vrijdag (3 april) is de Waalse kerk van 10.00 tot 13.00 uur open. Met deze openstelling willen we de vele Arnhemmers (en natuurlijk anderen) de gelegenheid bieden om ons kerkgebouw eens van binnen te bekijken. We hebben gemerkt dat veel mensen nieuwsgierig zijn naar het interieur van dit oude gebouw dat zo contrasteert met de naoorlogse architectuur er omheen. Wie de drempel van ons gebouw over durft, komt opeens vanuit het drukke stadsgewoel in een ruimte waar de weldadige stilte van eeuwenlang voelbaar is. We willen bij de openstelling iets van het karakter van Goede Vrijdag laten zien. Daarom zullen om 10.30 uur en om 11.30 uur gedeelten uit het bijbelse lijdensverhaal worden gelezen. De lezing wordt omlijst met orgelspel: bewerkingen van de melodieën uit Bachs passiecomposities. Geen muziek van Bach dus, maar wel bewerkingen van zijn tijdgenoten van de melodieën uit de Mattheüs- en de Johannespassion. Het adres van de Waalse kerk is: Gasthuisstraat 1, 6811 BS Arnhem (naast het politiebureau). Martin Kas

Mar­riage Encounter is een wereld­wi­jde organ­isatie die haar wor­tels heeft in Spanje, in de jaren 50 van de vorige eeuw. Gabriel Calvo, een katholiek priester, liet 28 echt­paren uit een kansarme arbei­der­s­bu­urt in een week­end aan een serie vra­gen werken via schri­jf­ op­drachten. Dat werkte! Part­ ners kwa­men met elkaar in gesprek via hun eigen noti­ties op basis van gelijk­ waardigheid. Er kwam iets wezen­lijks op gang. Calvo kreeg een uitn­odig­ing uit de Verenigde Staten om daar zo’n week­end te geven. Daar nam het week­endw­erk een hoge vlucht. De week­end­for­mule is later ver­sterkt met inzichten van de psy­chother­a­peut Fromm, die zei: “Liefde is meer dan een gevoel, liefde is een besliss­ing, het is een kunst, een vaardigheid”. En met inzichten van de psy­chother­a­peut Rogers, namelijk dat gevoe­lens de sleu­tel zijn tot het ver­staan van de part­ner, de sleu­tel tot aan­vaard­ing van de ander, de sleu­tel tot echtheid en tot ‘wor­den wie je bent’. Het basisweek­end van ‘een weg voor samen’ (Protes­tants Mar­riage Encounter) wordt dit najaar gehouden in Bezin­ nings­cen­trum ‘Emmaus’ in de sfeer­volle omgev­ing van Helvoirt tussen ‘s Her­to­gen­bosch en Tilburg. Een week­end duurt van vri­jdag 19.00 uur tot zondag 17.00 uur. De kosten van het week­end in Helvoirt bedra­gen € 295 per echtpaar. Meer informatie staat op de website: http://www.marriage-encounter.eu/

Nieuws uit de landelijke kerk Kerk in Actie zoekt vrijwilligers voor evenementen

In de komende maanden is er een aantal evenementen waar Kerk in Actie aanwezig is met een stand. Voor de bemensing van die stand, is Kerk in Actie op zoek naar enthousiaste vrijwilligers die samen met medewerkers van Kerk in Actie mensen welkom heten in de stand. Heeft u een warm hart voor de kerk, voor mensen in nood en voor Kerk in Actie? Dan zou kerk in Actie het leuk vinden als u mee gaat naar evenementen. Uiteraard betaalt Kerk in Actie dan uw toegangskaartje. Kerk in Actie wil aanwezig zijn op de Nederland Zingt-dag op 18 april en tijdens het festival Opwekking van 21 t/m 25 mei. Ook organiseert Kerk in Actie in de zomermaanden samenzangavonden. Meer informatie: Jakob Sijbersma, [email protected] 11

Gesprek met Henk Ramaker, oud-voorzitter van de kerkenraad Elden-De Kandelaar.

Het gesprek met Henk vond plaats bij hem thuis in het landelijke Elden.

Henk wat is jouw persoonlijke achtergrond? Ik ben in 1949 geboren te Hardenberg en opgegroeid op de boerderij. Wij hadden thuis een gemengd bedrijf zodat ik van jongsaf aan heb geleerd aan te pakken. Er was altijd wel werk te doen. Ik heb een goede jeugd gehad en goede ouders. In 1972 ben ik getrouwd met Zwaantje Godeke en we hebben drie dochters gekregen, Diane, Mariska en Laura. Ook hebben we inmiddels drie kleindochters, Roos, Fleur en Suus, terwijl de vierde op komst is. Wat heb je aan opleiding genoten? Na 1 jaar MULO (Meer Uitgebreid Lager Onderwijs) ben ik naar de LTS (Lagere Technische School) gegaan voor de opleiding tot timmerman. Op mijn 15e stond ik al in de bouw. Door avondstudie heb ik de vervolgopleiding gedaan tot timmerman-gezel, deel 1. Mijn militaire dienstplicht heb ik gedaan in Veldhoven bij het PIROC. Ik heb daar de opleiding tot instructeur AMX (kleine tank) gevolgd. Wat ben je gaan doen na je militaire diensttijd? Na mijn diensttijd ging ik de basisopleiding Politie volgen te Lochem. Na een periode surveillancedienst en recherche werd ik brigadier bij de surveillancedienst en was ik vervolgens in die rang werkzaam bij de recherche. Ik klom op tot groepschef uniformdienst en ben uiteindelijk afgezwaaid als inspecteur. Tijdens mijn werk bij de politie was ik actief in het plaatselijke vakbondswerk van de ACPB, o.a. als plaatsvervangend-voorzitter. Ik was daarbij nauw betrokken bij het arbeidsvoorwaardenoverleg met de korpsleiding en adviseerde individuele leden. Tot mijn 61e heb ik bij de politie in Arnhem gewerkt en ben sindsdien met pensioen. Kun je iets vertellen over je kerkelijke activteiten? In Hardenberg was ik al kerkelijk actief o.a. als bestuurslid van de jeugdclub. Na mijn verhuizing naar Arnhem heb ik samen met Henk Goeree 2 jaar de jeugdclub ‘gedaan’in de Salvatorkerk. Toen wij in 1974 naar Elden verhuisden, werd ik diaken met als bijzondere taak het Werelddiaconaat. Ik heb veel werk verzet bij de actie 'Pompen voor Zambia'. We hebben toen zo’n fl. 250.000,-- ( ± €111.111,--) opgehaald. Best een groot succes mag ik wel zeggen. De kerkenraadsvergaderingen duurden in die tijd tot ver in de nacht. We gingen soms na 1 uur ’s nachts huiswaarts. Omdat ik dan voor mijn mijn werk ’s ochtends weer op tijd aan de slag moest, kwam mijn nachtrust in de knel. Ik heb daar handig gebruik van gemaakt en ging na de pauze huiswaarts. ‘ Het was nog in de tijd dat ds. Gérard Warner en ds. Toos Wolters als predikanten in onze wijkgemeente werkzaam waren. Na het vertrek van ds. Harry Pals en ds. Toos Wolters werd ik gevraagd om voorzitter van de kerkenraad te worden. Ik heb dit de eerste keer geweigerd. Maar na verloop van tijd werd ik opnieuw gevraagd en heb toen toegezegd op voorwaarde dat ik 1 jaar proef zou draaien. Dat werden uiteindelijk 7 jaar! Daarna 1 jaar gestopt. Het was in de gemeente, met name binnen de liturgiecommissie een 'woelige' periode om het maar voorzichtig te omschrijven. Als voorzitter van de kerkenraad was ik betrokken bij het afstoten van de Bonifatiuskerk en de overdracht daarvan in 2008 aan De Rank. Daarvoor de periode van Samen Op Weg tus12

sen Hervormd en Gereformeerd, al begonnen vanaf 2001. Hervormd Elden en Gereformeerd De Kandelaar werden toen uiteindelijk één wijkgemeente. In 2007 werd ik lid van de commissie 'Vijf kwadranten' samen met ds. Pierre Eijgenraam. Dit kerkelijk reorganisatieplan stierf een zachte dood en werd gevolgd door respectievelijk 'Toekomst van de kerk' en 'Kerk in de steigers'. Als extern adviseur bij dit laatste plan werd ds. W. Kievit aangetrokken als procesbegeleider. Het doel was te komen tot een nieuw beleidsplan voor de gehele Protestantse Gemeente Arnhem. Kerkelijke reorganisatie was om meerdere redenen noodzakelijk omdat de Protestantse Gemeente Arnhem door afnemend ledental en vergrijzing financieel steeds meer in de knel kwam te zitten. Met Cees van Bruggen nam ik het voortouw voor het vormen van één wijkgemeente in Arnhem-Zuid.Dit met name om de kansen die zich in zo’n proces altijd voordoen te pakken en niet af te wachten wat 'de stad' over ons zou beslissen. Er vonden veel gesprekken plaats tussen beide wijkkerkenraden, groepen uit de wijkgemeenten en met de predikanten. Ook werden beide gemeenten regelmatig geraadpleegd over het reorganisatieproces. Wat mijzelf betreft, heb ik in die periode nog een pittige hartoperatie moeten ondergaan en een time-out moeten nemen om weer zover te herstellen dat ik verantwoord kon verder werken aan het wijkfusieproces. Omdat de ambtstermijn van zowel mij als die van Cees eerder afliep dan de geplande fusiedatum, besloten wij in overleg met de beide kerkenraden aan te blijven tot de datum van samengaan van de beide kerkenraden: 1 januari 2015. Uiteindelijk konden we toen gezamenlijk onze voorzittershamers overhandigen aan ds. Ingrid Lodewijk die sindsdien de nieuwe voorzitter is van de kerkenraad van de wijkgemeente Arnhem-Zuid.

Hoe bezie je de kerk nu en in de toekomst? De kerk neemt af in ledental door kerkverlating en vergrijzing. Dat is triest maar ook weer een uitdaging voor de toekomst want er is een toename van betrokkenheid van de actieve leden. Ik hoop op een goede en groeiende vaste kern. Maar uiteindelijk is het God die bepaalt hoe het verder gaat met de kerk. Laten we daar op blijven vertrouwen. Bertrand Hoek

Op zondag 29 maart begint de zomertijd!

Rooster Erediensten

Opstandingskerk Rosendaalseweg 505 Diaconessenkerk Iz. Evertslaan 11 Siongemeenschap in KKC Het Dorp Dorpsbrink 7 Bethlehemkerk Honigkamp 25 Salvatorkerk Salvatorplein 274 De Regenboog Oec.Wijkgem. Spiegelhuis, Mooieweg 94 De Kandelaar Den Haagweg 1 De Rank (Bonifatiuskerk) Huissensedijk 10 Remonstr. en Vrijz. Prot. Parkstraat 31a Eusebiuskerk Kerkplein 1 Waalse Kerk Gasthuisstraat 1 (naast pol.bureau) Evang. Luth. Gem. Arnhem Spoorwegstraat 8-10 Dorpskerk Schaarsbergen Kemperbergerweg 806 Protestantse Kerk te Rozendaal Kerklaan 17 Ziekenhuis Rijnstate Wagnerlaan 55 K.K.C. Het Dorp Dorpsbrink 7 Verz. huis Vreedenhoff Esperantolaan 2 Verz. huis De Drie Gasthuizen Rosendaalseweg 485 Verpl.huis Regina Pacis Velperweg 158 Verpl.huis Eldenstaete Mr. D.U. Stikkerstraat 126 Verpl.huis Altenova Elderhofseweg 51

Zondag Palmzondag 1e coll.: 2e coll.: 3e coll.:

Diaconaal werk Plaatselijk kerkenwerk Onderhoud gebouwen

10.00 u.

ds. Y.M. Voorhaar

19.30 u.

10.00 u.

ds. M. Dijkstra, Ede ds. A.C. Poley

19.30 u.

10.30 u. 10.00 u.

29 maart 2015

19.30 u.

10.00 u. 10.00 u.

ds. H. Oostdijk-van Andel

19.30 u.

10.00 u.

ds. H.J.W. Laseur, Voorthuizen, voorber. H.A. ds. M.G. Fernhout

ds. J.P. Eijgenraam en ds. H. Oostdijk-van Andel, viering H.A. geen dienst

19.30 u.

geen dienst

ds. M.G. Fernhout, viering H.A. geen dienst

geen dienst

geen dienst

10.00 u.

10.15 u.

zie De Kandelaar

10.30 u.

ds. K. Touwen

19.30 u.

10.00 u.

ds. W. Hartogsveld

19.30 u.

10.00 u.

ds. F.Z. Ort

19.30 u.

10.15 u.

pastor G. Gies

10.00 u.

zie Siongemeenschap

19.00 u.

zie Siongemeenschap

10.00 u.

ds. J.P. Eijgenraam

10.30 u.

10.00 u.

ds. J. van de Wal, Velp hr. F. Koevoets

ds. F. van de Hoek, viering H.A. geen dienst

19.00 u.

ds. F. van de Hoek, viering H.A. geen dienst

11.00 u. 10.30 u. 10.30 u.

hr. A. Bennik, Arnhem ds. P.J. Moet, Velp

(maandag 30 maart, dinsdag 31 maart en woensdag 1 april) maandag, dinsdag en woensdag 19.30 uur ds. M.A. Maan

Salvatorkerk (gezamenlijk met De Kandelaar) Salvatorplein 274 maandag 19.30 uur ds. T.M.C. Bos, dinsdag 19.30 uur ds. G.J. van der Stouw, woensdag 19.30 uur ds. A.C. Poley Evang.-Lutherse Gem. Arnhem Spoorwegstraat 8-10 maandag, dinsdag en woensdag

19.00 u.

ds. Y.M. Voorhaar, viering H.A. ds. M.A. Maan, viering H.A. ds. A.C. Poley, viering H.A. ds. R. Reiling, Steenderen, viering H.A. Paasoratorium (1) zie De Kandelaar

ds. Tj. Ferwerda-Scholtens, Ede ds. K. Dijk, Duiven zie Salvatorkerk

Vespers in de Stille Week

Diaconessenkerk Iz. Evertslaan 11

Donderdag 2 april 2015 Witte Donderdag 1 coll.: Diaconaal werk

19.30 uur

ds. H. Uytenbogaardt, Utrecht, viering H.A. ds. W. Hartogsveld, viering H.A. ds. F.Z. Ort, viering H.A. geen dienst

geen dienst

Paasoratorium 'Als de graankorrel sterft…..'

In de Bethlehemkerk zullen tijdens de diensten van Witte Donderdag en Goede Vrijdag delen uit het Paasoratorium 'Als de graankorrel sterft….' van Marijke de Bruijne worden gezongen. De teksten uit het Paasoratorium zullen worden uitgesproken door Jan Hermse. Het orgel wordt beide dagen bespeeld door Bert Terwel. Op donderdag 2 april zal het gedeelte worden gezongen dat betrekking heeft op Witte Donderdag. Tijdens deze dienst zal tijdens het doorlopen van het oratorium het avondmaal worden gevierd. Op vrijdag 3 april zal het gedeelte worden gezongen dat betrekking heeft op Goede Vrijdag. De diensten zullen ook via internet en kerktelefoon te beluisteren zijn. De diensten beginnen om 19.30 uur. Zie voor uitgebreide informatie de pagina’s 20 en 21. 13

Rooster Erediensten

Vrijdag 3 april 2015 Goede Vrijdag 1 coll.: Diaconaal werk

Zaterdag 4 april 2015 Stille Zaterdag 1 coll.: Diaconaal werk

Opstandingskerk Rosendaalseweg 505 Diaconessenkerk Iz. Evertslaan 11 Siongemeenschap in KKC Het Dorp Dorpsbrink 7 Bethlehemkerk Honigkamp 25 Salvatorkerk Salvatorplein 274 De Regenboog Oec.Wijkgem. Spiegelhuis, Mooieweg 94 De Kandelaar Den Haagweg 1 De Rank (Bonifatiuskerk) Huissensedijk 10 Remonstr. en Vrijz. Prot. Parkstraat 31a Eusebiuskerk Kerkplein 1 Waalse Kerk Gasthuisstraat 1 (naast pol.bureau) Evang. Luth. Gem. Arnhem Spoorwegstraat 8-10 Dorpskerk Schaarsbergen Kemperbergerweg 806 Protestantse Kerk te Rozendaal Kerklaan 17 Ziekenhuis Rijnstate Wagnerlaan 55 K.K.C. Het Dorp Dorpsbrink 7 Verz. huis Vreedenhoff Esperantolaan 2 Verz. huis De Drie Gasthuizen Rosendaalseweg 485 Verpl.huis Regina Pacis Velperweg 158 Verpl.huis Eldenstaete Mr. D.U. Stikkerstraat 126 Verpl.huis Altenova Elderhofseweg 51

19.30 u.

ds. Y.M. Voorhaar

21.00 u.

19.30 u.

ds. M.A. Maan

21.00 u.

19.00 u.

ds. A.C. Poley

19.30 u.

ds. M.H. Leistra Paasoratorium (2) zie De Kandelaar

geen dienst

zie De Kandelaar

zie De Kandelaar

19.30 u. 10.00 u. 19.30 u.

ds. Y.M. Voorhaar, Paaswake ds. M.A. Maan, Paaswake geen dienst

zie De Kandelaar

ds. J.P. Eijgenraam en ds.H. Oostdijk-van Andel ds. P. Vermaat, viering H.A. ds. M.G. Fernhout

21.00 u.

ds. J.P. Eijgenraam en ds.H. Oostdijk-van Andel geen dienst

21.00 u.

ds. M.G. Fernhout

geen dienst

21.00 u.

ds. K.C.L. Eldering, Velp, Paaswake

10.00 - 13.00 u. kerk open

19.30 u.

ds. K. Touwen

21.00 u.

ds. K. Touwen

19.30 u.

ds. W. Hartogsveld

21.00 u.

ds. W. Hartogsveld

19.30 u.

21.30 u.

ds. F.Z. Ort

10.15 u.

ds. G. Bomer, Doesburg pastor R.J.J. Roefs

19.00 u.

zie Siongemeenschap

geen dienst

10.30 u.

ds. F. van de Hoek. Johannes Passion ds. I.M.J. Eldering-Jonckers Nieboer, Velp, viering H.A. pastor A. Poppen

geen dienst

geen dienst

geen dienst

geen dienst

geen dienst

10.00 u. 10.30 u.

geen dienst

geen dienst geen dienst

Oecumenische diensten Samen Kerk Zijn in Woon-/Zorgcentrum ‘Waalstaete’, Waalstraat 36

Elke vrijdag 15.00 uur 3 april 10 april 17 april 24 april

Oecumenische vieringen ‘De Zijp’

Elisabethkapel, Zwarteweg 25

hr. Tj. Strikwerda (Goede Vrijdag) hr. C.P. Vink ds. I.M.J. Eldering-Jonckers Nieboer mw. Gudden, herdenking overleden bewoners

In de Stille week zullen we drie avonden achter elkaar het levensverhaal lezen en vieren van Jezus van Nazareth. Witte Donderdag 2 april 19.30 uur Goede Vrijdag 3 april 19.30 uur Paaswake 4 april 21.00 uur

Verpleeghuis ‘Heijendaal’, St. Elisabethshof 201 Elke vrijdag 10.30 uur.

3 april 10 april 17 april 14

mw. J. Koopman (Goede Vrijdag) geen opgave mw. H. Mantel

Plaats: Voorgangers: Medewerking: Piano: Voor meer info:

Elisabethkapel Ans Ponger en Moniek Siermann Zijpkoor o.l.v. Elin Meijnen Marianne Ratajski www.deZijp.nl

Rooster Erediensten

Opstandingskerk Rosendaalseweg 505 Diaconessenkerk Iz. Evertslaan 11 Siongemeenschap in KKC Het Dorp Dorpsbrink 7 Bethlehemkerk Honigkamp 25 Salvatorkerk Salvatorplein 274 De Regenboog Oec.Wijkgem. Spiegelhuis, Mooieweg 94 De Kandelaar Den Haagweg 1 De Rank (Bonifatiuskerk) Huissensedijk 10 Remonstr. en Vrijz. Prot. Parkstraat 31a Eusebiuskerk Kerkplein 1 Waalse Kerk Gasthuisstraat 1 (naast pol.bureau) Evang. Luth. Gem. Arnhem Spoorwegstraat 8-10 Dorpskerk Schaarsbergen Kemperbergerweg 806 Protestantse Kerk te Rozendaal Kerklaan 17 Ziekenhuis Rijnstate Wagnerlaan 55 K.K.C. Het Dorp Dorpsbrink 7 Verz. huis Vreedenhoff Esperantolaan 2 Verz. huis De Drie Gasthuizen Rosendaalseweg 485 Verpl.huis Regina Pacis Velperweg 158 Verpl.huis Eldenstaete Mr. D.U. Stikkerstraat 126 Verpl.huis Altenova Elderhofseweg 51

Zondag 5 april 2015 Eerste Paasdag 1e coll.: 2e coll.: 3e coll.:

Diaconaal werk Landelijk jeugdwerk - JOP Onderhoud gebouwen

10.00 u. 10.00 u.

ds. Y.M. Voorhaar bed. H. Doop ds. M.A. Maan

10.30 u.

ds. A.C. Poley

10.00 u.

ds. C.J. Kraai

10.00 u.

ds. J.P. Eijgenraam en ds. H. Oostdijk-van Andel pastor A. Govaart

10.00 u.

zie Salvatorkerk 9.45 u.

ds. P. Vermaat

10.15 u.

ds. M.G. Fernhout

.

geen dienst geen dienst

10.30 u. 10.00 u. 10.00 u.

ds. H. Uytenbogaardt, Utrecht, viering H.A. ds. W. Hartogsveld

10.15 u.

ds. G. Bomer, Doesburg ds. J.P. Dam-Oskam

10.30 u.

zie Siongemeenschap

10.00 u.

ds. F. van de Hoek

10.00 u.

10.30 u.

ds. G.J. van der Stouw, Arnhem pastor A. Poppen. mmv koor ‘Con Brio’ pastor B. Caminada

10.30 u.

hr. A. van Gelder

11.00 u.

Pasen Vandaag is de dag dat we vieren dat Jezus leeft. Hij is niet ten onder gegaan in de dood. Hij liet het graf achter zich en komt ons tegemoet. Noemt onze naam. ‘Waarom huil je?’

Vandaag is de dag om je tranen te drogen. We begroeten elkaar met ‘Christus is opgestaan!’ (En dat klinkt toch net even anders dan ‘Goedemorgen’.) De morgen is goed, iedere morgen is goed, want Pasen zet de wereld in een ander licht.

Zullen we de vlag uitsteken? Zingen met trompetgeschal? De dood is tenietgedaan Jezus is opgestaan Jezus de leeuw van Juda, overwon de dood!

Uit: Op je handen Veertigdagentijdkalender voor verdieping Uitgave van de Protestanse Kerk Nederland

Paaswake voor iedereen in de Groteof Eusebiuskerk, Kerkplein 1

Datum: zaterdag 4 april Aanvang: 21.00 uur Voorganger: ds. K.C.L. Eldering, Velp Medewerking: ‘Voices of the white nights’, mannenkwartet uit Sint Petersburg, Rusland Orgel: Jack Blok Van links naar rechts op de foto: Serge Martynyuk, bariton Serge Martynyuk, bariton Alexey Barashev, tweede tenor Maxim Mostovoy, eerste tenor http://www.votwn.com/ens_en.htm

Voices of the white nights 15

Rooster Erediensten

Zondag 12 april 2015 Beloken Pasen 1e coll.: Door wijk te bepalen diac. doel 2e coll.: Plaatselijk kerkenwerk 3e coll.: Onderhoud gebouwen Opstandingskerk 10.00 u. ds. I. Lodewijk, Rosendaalseweg 505 Arnhem Diaconessenkerk 10.00 u. ds. Tj. Ferwerda-Scholtens, Iz. Evertslaan 11 Ede Siongemeenschap in KKC Het Dorp 10.30 u. ds. I.M.J. Eldering-Jonckers Dorpsbrink 7 Nieboer, Velp Bethlehemkerk 10.00 u. ds. M.H. Leistra Honigkamp 25 Salvatorkerk 10.00 u. ds. P.H. Endedijk, Arnhem, Salvatorplein 274 mmv ´Desire´ De Regenboog Oec.Wijkgem. zie Salvatorkerk Spiegelhuis, Mooieweg 94 De Kandelaar 10.00 u. ds. Joh. Brezet, Den Haagweg 1 Duiven De Rank (Bonifatiuskerk) 10.00 u. ds. W.J.J. Koelewijn, Huissensedijk 10 Renkum Remonstr. en Vrijz. Prot. 10.15 u. ds. M.G. Fernhout Parkstraat 31a Eusebiuskerk geen dienst Kerkplein 1 Waalse Kerk geen dienst Gasthuisstraat 1 (naast pol.bureau) Evang. Luth. Gem. Arnhem 10.30 u. ds. A.J. Metske, Spoorwegstraat 8-10 Arnhem Dorpskerk Schaarsbergen 10.00 u. ds. R. Fechner, Kemperbergerweg 806 Maarsbergen Protestantse Kerk te Rozendaal 10.00 u. ds. L. Hilten-Matthijsen, Kerklaan 17 Apeldoorn Ziekenhuis Rijnstate 10.15 u. pastor R.J.J. Roefs Wagnerlaan 55 K.K.C. Het Dorp 10.30 u. zie Siongemeenschap Dorpsbrink 7 Verz. huis Vreedenhoff 10.00 u. ds. K.C.L. Eldering, Esperantolaan 2 Velp Verz. huis De Drie Gasthuizen 10.00 u. ds. C. Alderwegen, Rosendaalseweg 485 Doorwerth Verpl.huis Regina Pacis 11.00 u. kand. mw. T. Rosier Velperweg 158 Verpl.huis Eldenstaete 10.30 u. pastor B. de Groot-Kopetzky, Mr. D.U. Stikkerstraat 126 Nijmegen Verpl.huis Altenova 10.30 u. pastor B.J. Bergen Elderhofseweg 51

Verz. huis Vreedenhoff Esperantolaan 2 Datum: vrijdag 17 april Aanvang: 14.30 u. Voorganger: ds. F. van de Hoek In deze dienst worden de overleden bewoners herdacht.

Vieringen in het Stadspastoraat Arnhem

16

Zondag

19 april 2015

1e coll.: 2e coll.: 3e coll.: 10.00 u.

Diaconaal werk Plaatselijk kerkenwerk Onderhoud gebouwen zie Eusebiuskerk

10.00 u.

zie Eusebiuskerk

10.30 u.

10.00 u.

ds. P.F. Boomsma, Westervoort ds. G.J. van Asselt, Nijverdal ds. J.P. Eijgenraam

10.00 u.

mw. M. Kok

10.00 u.

ds. H.M. de Bruijn, Arnhem ds. J.B. Kamp, Heteren ds. M.M. van Zoest, Zetten ds. M.A. Maan

10.00 u.

10.00 u. 10.15 u. 10.15 u.

geen dienst 10.30 u. 10.00 u.

ds. F.A. Wiersma, Hengelo ds. W. Hartogsveld

10.00 u.

ds. F.Z. Ort

10.15 u.

ds. J.P. Dam-Oskam

10.30 u.

zie Siongemeensxhap

10.00 u.

ds. I.M.J. Eldering-Jonckers Nieboer, Velp ds. J.M. Berghuis, Arnhem pastor A. Poppen

10.00 u. 11.00 u. 10.30 u. 10.30 u.

pastor P. Kuper, Tiel ds. P.J. Moet, Velp

Kerkdienst voor iedereen in de Groteof Eusebiuskerk, Kerkplein 1

Datum: zondag 19 april Aanvang: 10.15 uur Voorganger: ds. M.A. Maan Orgel: Jack Blok Deze dienst wordt voorbereid door de Prot. wijkgemeente Diaconessenkerk.

Elke 2e zondag van de maand is er een viering in het Stadspastoraat Arnhem (SpA), Driekoningendwarsstraat 30. Tijd: 10.30 - 11.30 uur.

Coventrygebed in de Walburgiskerk,

Begeleiding: Ad Boogaard, Monique Appels en Marijke Euverman.

Meer informatie is te verkrijgen via het telefoonnummer 026-4424567 en via www. walburgisarnhem.nl.

Walburgisplein 1, Arnhem elke vrijdag 12.30 - 12.45 uur Wekelijks gebed voor vrede en verzoening

Opstandingskerk

kerkgebouw: Rosendaalseweg 505 tel. 4421810 www.opstandingskerkarnhem.nl

wijkredactie: Henk Altena tel. 3611343 [email protected] predikant: ds. Yolanda Voorhaar tel. 0318-621676 [email protected] secretariaat: Jaap de Kleijn, [email protected] tel. 361 0683 wijkkas Opstandingskerk: NL10INGB0000851500 kerkomroep: www.kerkomroep.nl

Bij de diensten

Op zondag 29 maart is het Palmzondag. De zondag van de intocht van de Heer in Jeruzalem op een ezel. Met de kinderen worden Palmpaasstokken gemaakt. En na afloop van de kerkdienst gaan de kinderen in optocht naar de Drie Gasthuizen. Leiding en ouders kunnen dan meegaan. In deze dienst wordt ook al de overgang naar de Stille Week gemaakt. Behalve Palmzondag, is het ook Passiezondag. In deze week gedenken we de gang door lijden en dood heen, die Jezus maakte. In de Stille Week zijn er de drie dagen van Pasen. Witte Donderdag – het laatste Avondmaal van Jezus met zijn leerlingen; Goede Vrijdag: de lijdensweg en kruisgang; Stille Zaterdag: aan de hand van verhalen uit het Eerste Testament gedenken we hoe God altijd al een God van bevrijding is, en gedenken we onze doop. En tenslotte, op Paasmorgen vieren we voluit dat Jezus opstond uit de dood. Het grootste feest dat de kerk kan vieren: de dood is het einde niet. Het verhaal gaat door, tot op de dag van vandaag. En in dat grote verhaal van God en mensen mogen mensen zich invoegen, telkens opnieuw. Op deze Paaszondag zullen er drie kinderen worden gedoopt. En het koor Divertimento verleent medewerking aan deze dienst. In al deze diensten is Yolanda Voorhaar voorganger. Op zondag 12 april is ds. Ingrid Lodewijk onze gastvoorganger.

Belijdenis

Op zondag 15 maart was er een gezamenlijke dienst van de Opstandingskerk en De Kandelaar in De Kandelaar in ArnhemZuid. Een feestelijke dienst was het, waarin veel gebeurde. Zeven mensen legden daar belijdenis af van hun geloof. Twee daarvan horen bij de Opstandingskerk: Wilma van der Pijl en Jan Bruil. Wij wensen hen van harte geluk met deze keuze en Gods zegen over hun verdere weg.

Geboren

Op 3 maart werd Kasper Sem geboren. Hij is de zoon van Christian Hospers en Sandra Noordewier – Hospers en het broertje van Jesper. Zij wonen Tormentilstraat 46. Wij wensen hen van harte geluk met dit nieuwe mensenkind, hen toevertrouwd.

Overleden

Op vrijdag 6 maart overleed Sophia Ros – Lenten, op de leeftijd van 88 jaar. Een trouw en betrokken kerklid. Een verdriet in haar leven was, dat het huwelijk met Ko Ros kinderloos bleef. Wel was er haar pleegzoon, met wie de contacten altijd gebleven zijn. De laatste tijd van haar leven was moeilijk. Toen het in de Van Maerlantstraat zelfstandig niet meer ging, verhuisde zij naar Vreedenhoff. Haar gedachtenis zij tot zegen.

Vorming en Toerusting

Gesprekskring Drie Gasthuizen

Dinsdag 14 april, 14.00 uur is er de maandelijkse gesprekskring in de Drie Gasthuizen. Omdat ds. Voorhaar naar een studiedag gaat, valt ds. Bert Oosthoek voor een keer in.

Oecumenische Gesprekskring

In april komt de Oecumenische Gesprekskring niet, zoals gebruikelijk, op de tweede woensdag van de maand bijeen. Henk Jansen is dan afwezig. We hebben besloten daarom de bijeenkomst een week te verplaatsten naar woensdag 15 april, 14.00 uur in de Opstandingskerk. We lezen verder in de brieven van Bonhoeffer.

Gesprekskring 30+

De gesprekskring 30+ komt op donderdag 16 april, 20.00 uur samen ten huize van Janet Slump. We gaan verder met het derde hoofdstuk uit de Doornse Levenskunst. Korte hoofdstukjes, maar meestal aanleiding tot intensieve gesprekken. Wie wil aansluiten is van harte welkom. Meld je dan bij Yolanda Voorhaar. Tenslotte, een hartelijke groet aan u allen, Yolanda Voorhaar

Uitnodiging aan iedereen van 55+ in Arnhem

U wordt uitgenodigd om deel te nemen aan de paasviering op dinsdag 31 maart. De paasviering is voor iedereen, dus neem gerust je buurvrouw of kennis mee. Deze vindt plaats in de kerkzaal van de Opstandingskerk. Vanaf 15.30 uur bent u van harte welkom. Het officiële gedeelte begint om 16.00 uur met de paasliturgie: Zon van mijn bestaan. In deze liturgie zingen Toos Kooistra en Jaap de Kleijn. Na de pauze speelt Janneke Ruinemans viool en is er declamatie van Jaap Brink. Met een gezamenlijke broodmaaltijd besluiten we deze middag om ca.18.30 uur Wilt u op deze uitnodiging ingaan, dan kunt u zich telefonisch opgeven bij: mevr. D. van Rheede, tel. 3617288 en bij mevr. G. Wieringa, tel. 4454580. U kunt zich ook per e-mail opgeven. [email protected] Mocht u ons willen steunen door middel van een gift, dan kan dat door storting op banknr. NL 72 INGB 0001018679 t.n.v. mevr. D. van Rheede-Wolven, Velp onder vermelding van 'paasgave'.

Agenda

Dinsdag 31 maart Donderdag 2 april Donderdag 2 april Vrijdag 3 april Zaterdag 4 april Zondag 5 april Dinsdag 7 april Donderdag 9 april Donderdag 9 april Maandag 13 april Woensdag 15 april

Autodienst

Paasviering 55+ Creagroep Witte Donderdag HA Goede Vrijdag Paaswake Paasdienst – Dopen Ontmoetingsmiddag Creagroep Predikantenteam Kerkenraad Oec. gespreksgroep

Zondag 29 maart mw. Ineke Takke Zondag 5 april mw. Pleuni v.d. Heide Zondag 12 april hr. Ido v.d. Koppel Zondag 19 april hr. Joop Vos

15.30 uur 9.30 uur 19.30 uur 19.30 uur 21.00 uur 10.00 uur 14.00 uur 9.30 uur 9.00 uur 20.00 uur 14.00 uur

tel. 3647243 tel. 3613110 tel. 06 48621594 tel. 3641333

Henk Altena

17

Diaconessenkerk en Siongemeenschap wijkredactie: Inge Veldhuis, e-mail: [email protected]

Diaconessenkerk

kerkgebouw: Izaak Evertslaan 11, tel. 4425259 www.diaconessenkerk.nl predikant: ds. Monique Maan, tel. 3891962, [email protected] spreekuur: ma. 9.30–11.00 uur in de predikantenkamer scriba: Hilda van Vliet [email protected] verhuur De Bakermat: e-mail: [email protected] wijkkas: ING rekening NL58INGB0000987600 t.n.v. Prot Gem Kerk Activiteitenfonds

Vieringen in het K.K.C. Het Dorp, Dorpsbrink 7

http://siongemeenschap.webs.com predikant: ds. Ad Poley (met beperkte opdracht), tel. 06-15153211,

[email protected] secretariaat: p/a Sophiastraat 21, 6812 CA Arnhem wijkkas Siongemeenschap: rekening NL33INGB0000925000 t.n.v. penningmeester Siongemeenschap.

Diaconessenkerk

Vieringen in de Goede Week

Wij gedenken

Op zondag 29 maart, Palmzondag, is ds. Meindert Dijkstra onze voorganger. Met de kinderen vervolgen we het verhaal van Eef. Op maandag t/m woensdag (30 maart t/m 1 april) bent u welkom bij een korte vesperviering die begint om 19.30 uur. De maandagvesper is in de jeugdruimte, de dinsdag- en woensdagvespers zijn in de Fliednerzaal. Op Witte Donderdag vieren we de instelling van het avondmaal. De dienst begint om 19.30 uur, in de kerkzaal. De Goede Vrijdagviering, waarin we het lijdensverhaal horen en zingen, is ook om 19.30 uur. De cantorij verleent medewerking aan deze dienst. Op Stille Zaterdag vieren we om 21.00 uur in de Paaswake het begin van het Paasfeest. De nieuwe Paaskaars wordt binnengebracht en we herdenken als Paasmensen onze doop. Van harte welkom bij al deze vieringen!

Op 6 maart overleed Gerda Boelens, 98 jaar oud. Zij was lang een actief gemeentelid van de Diaconessenkerk. Samen met haar broer Boelo, die emeritus predikant was, is ze in Arnhem komen wonen. Ze was een duidelijk aanwezige persoonlijkheid, die nooit bang was haar mening te uiten, en die zich tegelijkertijd heel kwetsbaar voelde en grote behoefte had aan erkenning en aan de gemeenschap van de kerk. Met name de sociale ethiek en kritiek van de profeten en van Jezus raakten haar diep en maakten dat ze opkwam voor mensen in verdrukking. Naast bestuurswerk voor de PCOB en de NCVB heeft ze zich vooral ingezet voor de Roemeniëwerkgroep Hoogkamp. Ruim 20 jaar heeft ze als penningmeester niet alleen het geld zorgvuldig beheerd, maar ook met grote voortvarendheid gelden ingezameld d.m.v. acties en benefietconcerten. Uit de toenmalige partnergemeente in Halle (DDR) en uit Servië van Margit kregen we condoleancebrieven, waaruit hun grote waardering sprak voor de intense theologische en sociale belangstelling van Gerda die ver over grenzen heen reikte. De laatste jaren in Vreedenhoff werden eenzaam, ten gevolge van haar doofheid. Haar motto was: ik moet dankbaar zijn. We hebben haar in de kerk in Schaarsbergen uitgeleide gedaan met liederen van Huub Oosterhuis, met de viering van het Avondmaal en met de woorden van Petrus: ‘Heer, naar wie zouden wij moeten gaan? Gij hebt woorden van eeuwig leven!’ ds. Ida Eldering-Jonker Nieboer Jo van Rijsbergen (Richard Holstraat) overleed plotseling op 9 maart op de leeftijd van 100 jaar. Als kind kreeg hij polio. Zijn vader stimuleerde dat hij ging studeren. Hij werd bouwkundig tekenaar. In de oorlog kwam hij naar Arnhem werken bij de Heidemaatschappij en trouwde in 1943 met Bets van de Water. Ze kregen drie kinderen: Els, Tineke en Onno. Na de oorlog woonden ze steeds op Alteveer. Naast zijn werk (in 1972 ging hij met pensioen) was Jo zeer actief in de kerk als ouderling, diaken en scriba van de CK. Geïnspireerd werd hij door de Möttlinger beweging van de Blumhardts. Hij volgde de theologische ontwikkelingen, las daar veel over en was oecumenisch actief. Ook was hij een Pietje precies, die wilde dat alles zo ging zoals hij vond dat het moest; hij wilde de regie in handen hebben over gezin en leven. Voor zijn vrouw en kinderen was dat niet altijd gemakkelijk. Bij de crematie op Moscowa op 14 maart lag de Bijbel op zijn kist opengeslagen bij Micha 6:8 ‘Het is u bekend gemaakt, o mens, wat goed is en wat de Heer van u vraagt: niet anders dan recht te doen, getrouwheid lief te hebben en ootmoedig te wandelen met uw God’. Met die woorden hebben we hem toevertrouwd aan de Eeuwige. ds. Klaas Eldering 18

Siongemeenschap

Doop op Paasmorgen

We beginnen Paasmorgen met het traditionele Paasontbijt, en daarna vieren we voluit het Paasfeest in een dienst die om 10.00 uur begint. In deze dienst zal de doop bediend worden aan Maud Lou Zweers, dochter van Marleen Zaal en Bob Zweers, zusje van Steijn (Rosendaalseweg). Maud is op 15 oktober 2014 geboren en wordt nu dus – net als enkele jaren geleden haar broer – gedoopt in de Diaconessenkerk. Mooi dat dat uitgerekend op Paasmorgen gebeurt: de dag van het grote feest van nieuw leven!

Peuterviering op 22 maart om 15.30 uur

Een laagdrempelige viering voor peuters van (ongeveer) 2-5 jaar, hun vaders, moeders, broertjes, zusjes, opa’s, oma’s, vriendjes en vriendinnetjes! We horen dit keer het verhaal over de mier en de graankorrel, we zingen liedjes, maken een mooie knutsel en natuurlijk is er ook drinken met iets lekkers erbij. We zamelen in de weken vóór Pasen in de Diaconessenkerk boodschappen in voor de voedselbank (denk aan houdbare producten, maar ook aan tandpasta, luiers, shampoo enz). We hopen natuurlijk dat ook de bezoekers van de peuterviering spullen meebrengen! In de kerk staan winkelwagentjes klaar om het in te doen. Voor informatie of bij vragen: www.diaconessenkerk.nl of ds Monique Maan ([email protected] of 026 3891962)

Spreekuur en contact

Activiteiten in de komende weken

Hartelijke groet, Monique Maan

Rondom de Bijbel De contactavond op dinsdag 31 maart is speciaal bedoeld voor de bewoners van de Philadelphiahuizen. De avond wordt gehouden in de Sionkerk (Callunastraat 6 in Arnhem). De avond is gevuld met muziek, een bijbelverhaal, wat creatiefs en natuurlijk veel gezelligheid. Inloop vanaf 19.00 uur en de avond begint om 19.30 uur. Nieuwe deelnemers zijn altijd van harte welkom. Nadere informatie bij Wim Schröder: tel. 026-4431698 of [email protected]

(Bijna) elke maandagochtend ben ik in de kerk aanwezig. U bent welkom in de predikantenkamer tussen 9.30 en 11.00 uur, voor een kop koffie, een praatje of om een afspraak te maken voor een ander moment. Mailen kan ook altijd: [email protected] en bellen kan naar 026 3891962 (spreek evt. in op het antwoordapparaat). Werkdagen: maandag, dinsdag, woensdagmorgen en donderdag.

Autorijdienst Alteveer/Cranevelt 29-03 Jenny Meijer 05-04 Henny Kromhout 12-04 Henk Hulstein

4434 925 4422 983 3513 197

Hoogkamp/Burgemeesterswijk 29-03 Jans Askes 3515893 05 -04 Jan Siert Wiersema 4420720 12-04 Lineke Brinkman 3640376 Inge Veldhuis

Siongemeenschap Paascyclus

Net als voorgaande jaren is er weer veel werk verzet voor de komende vieringen van Palmpasen tot en met Eerste Paasdag. De diensten staan in het teken van het Johannesevangelie en hebben als thema: Worden en zijn wie je bent: kind van God. Begonnen wordt met de dienst op Palmzondag, met het verhaal van Jezus die op een ezel de stad Jeruzalem binnenrijdt. Op Witte Donderdag vieren we het avondmaal. De kleur wit hoort bij de viering van deze avond, want niet Christus' dood wordt aan zijn tafel betreurd, maar zijn opstanding wordt gevierd. Op Goede Vrijdag hebben we onze dienst in een sobere kerk en via de kruismeditatie en de evangelielezing komen we bij de orgelmuziek van Johann S. Bach ‘Komm süßer Tod’ op het moment dat in de lezing Jezus zijn laatste adem uitblaast. Na het doven van de paaskaars luisteren we nog naar het beklag Gods. Op Eerste Paasdag tenslotte vieren we Zijn opstanding en wordt de nieuwe paaskaars binnengebracht en aangestoken. Het aangepaste thema voor deze dienst is: Opstaan: worden en zijn wie je bent. We beëindigen deze cyclus, hopelijk weer met de extra begeleiding van onze twee trompettisten, met het juichende: U zij de glorie, opgestane Heer! Speciaal voor deze diensten is er een uitgebreid liturgieboekje met alle diensten daarin opgenomen; na de diverse diensten wordt dit boekje weer ingeleverd en op Eerste Paasdag mag u dit als naslagwerk mee naar huis nemen.

Gebedskring De maandelijkse gebedskring vindt plaats op woensdagavond 8 april bij Hennie en George Bruno, Kustvaart 235 in Arnhem; dit is in de wijk Schuytgraaf. Aanvangstijdstip van de bijeenkomst is 20.00 uur. Het programma voor deze kringavond ziet er als volgt uit: - Inleiding en gebed; - Bespreking gebedspunten; - Kringgebed; - Afsluiting met het gezamenlijk bidden van het Onze Vader. Voor informatie, gebeds- en dankpunten: de heer C.W. Schröder, coördinator maandelijkse gebedskring De Rank & Siongemeenschap, Frombergstraat 15, 6814 EA Arnhem. Tel. 026-4431698 of [email protected] Ontmoetingsmorgen De eerstevolgende bijeenkomst vindt plaats op donderdag 16 april en op die dag zal bezien worden of en zo ja op welke dagen in de maanden erna nog een bijeenkomst wordt gepland.. De locatie is het Kerkelijk Kultureel Centrum (KKC) van Het Dorp in Arnhem. Aanvangstijdstip is 10.15 uur en de bijeenkomst duurt tot aan het middaguur. De bijeenkomst wordt begeleid door ds. Monique Maan, Hans Meijer en Alie Schregardus. Tijdens deze bijeenkomst vindt gesprek en discussie plaats over een nog nader te bepalen onderwerp. U bent van harte welkom! Nadere informatie kunt u krijgen bij Alie Schregardus, tel. 026-4456480. Met een hartelijke groet vanuit de Siongemeenschap,

Philip Greep

19

Bethlehemkerk

Honigkamp 25, tel. 3642367 www.bethlehemkerkarnhem.nl wijkredactie: Piet Blok, tel. 3614939 [email protected] predikanten: ds. Menno Leistra, tel. 0575-845930 [email protected] ds. C.J. Kraai, tel. 0317-422188 / 06-24770523 [email protected] scriba: Nollie Kramer-Bunschoten, tel. 3612208 [email protected] wijkkas: NL39INGB 0000999000 t.n.v. wijk- en bloemenfonds Bethlehemkerk, Arnhem beheer website: Edward Eekma, tel. 3792147, [email protected]

In memoriam

Op zaterdag 7 maart in alle vroegte is overleden mw. Trudy Pelleboer. Ze is 88 jaar geworden. Op haar negentiende kwam ze vanuit Kampen naar Presikhaaf. Toen ze nog lidmaat was van onze gemeente zong ze graag mee in het koor van de Bethlehemkerk. Jarenlang werkte ze in het ziekenhuis in Arnhem. In 2007 moest ze opgenomen worden in Regina Pacis, waar ze een geweldig goede verzorging kreeg, zoals de familie dat uitdrukte. Op woensdag 11 maart namen we in kleine kring in de familiekamer van Moscowa afscheid van haar. We lazen uit Psalm 121 waar de dichter verkondigt dat God erbij is als je uit dit leven overgaat naar een nieuw leven. Die troost mochten we die middag horen. De toespraak die ik mocht houden, is die middag gemaild naar haar broer in Zuid-Afrika, die er niet bij kon zijn. Een neef uit Kampen en zijn dochters hebben haar de laatste jaren mogen begeleiden.

Bij de diensten

Op zondag 29 maart staat ds. Tjitske Ferwerda op de preekstoel en daar zijn we blij mee! Na de dienst komt het gelegenheidskoor voor de laatste repetitie bij elkaar in de kerkzaal. Het oratorium van Marijke de Bruijne wordt nog éénmaal geoefend voordat het op Witte Donderdag en Goede Vrijdag in onze kerk wordt gezongen. Ik vind het een indrukwekkend stuk en hoop van harte dat u er die avonden bij zult zijn! Het gelegenheidskoor heeft druk geoefend en het is een prachtig stuk om die avonden de gang van onze Heer Jezus Christus mee te maken! Roelie, mijn vrouw, hoopt op Witte Donderdag voor te gaan en ikzelf mag op Goede Vrijdag een kleine rol in het oratorium hebben. Jan Hermse is de hoofdlezer op die avonden. Bert Terwel, onze organist heeft samen met Nanette Borgers de voorbereiding op zich genomen en heeft het gelegenheidskoor zover gekregen dat het een belevenis wordt om mee te maken. U merkt dat ik zoek naar woorden, maar geloof mij, het wordt indrukwekkend! Bijzonder om zo die laatste dagen van Jezus mee te beleven! Op de zaterdagavond vóór Pasen bent u van harte welkom in de Eusebiuskerk en op Paaszondag hoopt mijn collega ds. Kraai voor te gaan in de eredienst. Dat het maar een vrolijk Pasen mag worden! Feest van de Opstanding uit de doden! Op de zondag daarna staat weer een zangdienst gepland. Overigens is het idee geopperd om er nou eens echt een volledige zangdienst van te maken en dat gaan we uitproberen. Wat zou het aardig zijn om nieuwe liederen uit het nieuwe liedboek te zoeken… We laten dan de preek voor deze keer achterwege en larderen de liederen met gedichten en andere 20

korte stukjes tekst. Ik ben benieuwd wat u aandraagt voor deze dienst! Het mag deze keer dus naast een lied ook bijvoorbeeld een gedicht zijn! Ik kijk uit naar deze tijd rond Pasen. Een feest om dat te mogen vieren!!

Data

Op dinsdag 7 april om 13.00 uur maken we een orde van dienst met alle liederen die voor zondag 12 april zijn opgegeven. Overigens, daar hebt u tot en met Pasen de tijd voor om door te geven… Op woensdag 8 april vergadert de commissie eredienst om 19.30 uur in de kerk. Vanuit de kerk een hele mooie Paastijd gewenst, ook namens mijn collega ds. Kraai!

ds. Menno Leistra

Paasoratorium 'Als de graankorrel sterft…..'

In de Bethlehemkerk zullen tijdens de diensten van Witte Donderdag en Goede Vrijdag de delen uit het Paasoratorium 'Als de graankorrel sterft….' van Marijke de Bruijne worden gezongen die betrekking hebben op deze twee dagen. Twee jaar geleden is in deze kerk het eerste gedeelte van dit Paasoratorium gezongen, waarin de veertigdagentijd en Palmpasen werden belicht. Op donderdag 2 april gaat ds. Reiling uit Steenderen voor en zal het gedeelte uit het oratorium worden gezongen dat betrekking heeft op Witte Donderdag. Tijdens deze dienst die om 19.30 uur begint, zal tijdens het doorlopen van het oratorium het avondmaal worden gevierd. Op vrijdag 3 april gaat ds. Leistra voor en zal het gedeelte uit het oratorium worden gezongen dat betrekking heeft op Goede Vrijdag. Deze dienst begint eveneens om 19.30 uur. Het Gelegenheidskoor, bestaande uit een aantal gemeenteleden van de Bethlehemkerk, heeft beide gedeelten uit het Paasoratorium ingestudeerd en zal dit oratorium samen met de aanwezigen zingen. Ook zal de dienst via internet en kerktelefoon te beluisteren zijn. De teksten uit het Paasoratorium zullen worden uitgesproken door Jan Hermse. Het orgel wordt beide dagen bespeeld door Bert Terwel. In het oratorium voor de Veertigdagentijd en Pasen wordt aandacht besteed aan drie thema’s. Als eerste thema wordt het leven van Jezus gevolgd vanaf de eerste aankondiging van zijn lijden. Jezus zegt vaak dingen die noch zijn toenmalige luisteraars, noch wij begrijpen. Hij heeft veel aandacht voor de innerlijke vrede van de mens, maar laat de maatschappelijke en politieke verhoudingen van zijn tijd niet buiten zijn beschouwingen en handelingen. Voor wat hij wil overbrengen zijn deze uitspraken kenmerkend: Wie zijn/haar leven wil redden, zal het verliezen, maar wie het om mij verliest zal het redden. Wat heb je eraan als je de hele wereld wint, maar schade lijdt aan je ziel. En de centrale tekst van het oratorium: Als de graankorrel niet in de aarde valt en sterft, blijft zij op zichzelf, maar als zij sterft brengt zij veel vruchten voort. De ‘onduidelijkheid’ die deze teksten oproepen houden velen bezig: - de mensen toen die door zijn woorden worden geraakt en getroost,

- de overheid die hem een onruststoker vindt en die hem het liefst wil oppakken, - de mensen nu, die nog altijd dezelfde vragen aan zijn woorden stellen en erdoor geraakt worden. Het tweede thema is dat van de erkenning dat lijden en dood bij het leven horen en dat dergelijke ervaringen kunnen bijdrage tot innerlijk groei en een beter verstaan van de zin van het leven. Als derde thema wordt het grote gebeuren van dood en opstanding, vernieuwing en wedergeboorte gevierd. In liturgie en traditie heeft het lijdens- en paasverhaal ook deze betekenis gekregen. In de voorchristelijke tijd kende men in deze streken feesten die deze motieven vierden. De christelijke kerk heeft het verhaal van Jezus’ sterven en opstaan over deze feesten heen gelegd -omdat het uitroeien daarvan niet lukteen zo vervlochten beide betekenissen zich in carnaval, Veertigdagentijd of Lijdenstijd en Pasen.

Herv. wijkgemeente De Rank Bonifatiuskerk: Huissensedijk 10, Elden, tel. 3830286 postadres: Huissensedijk 12, 6842 AK Elden (Arnhem) www.gemeentederankarnhem.nl wijkredactie: hr. Hans Boer, tel. 4437934 [email protected] predikant: ds. P. Vermaat, tel. 0318–510161 [email protected]

scriba: hr. Hans Boer , tel. 4437934 [email protected] wijkkas: rek.nr. NL54INGB0001559972 t.n.v. penningmeester De Rank

Meditatie

Als Jezus in gesprek is met Nicodemus, wordt deze Schriftgeleerde verder ingewijd in de geheimen van Gods gang met de mens. Jezus zegt dat Hij omhoog geheven moet worden, zoals de koperen slang in de woestijn door Mozes omhoog geheven werd, opdat ieder die in hem gelooft niet verloren gaat, maar eeuwig leven moge hebben. Lang geleden, toen het volk Israël eindelijk het beloofde land leek in te kunnen gaan, moest er onverwacht een omweg worden gemaakt. Een groot deel van de Israëlieten pikt het niet langer. Zij zeggen hun vertrouwen, hun geloof, in God op. En verwijten Hem, dat Hij ze uit Egypte heeft geleid om hen in de woestijn om te laten komen. En dat laffe manna, dat brood uit de hemel, daar walgen ze ook van. In Numeri 21:4 valt het woord 'ongeduld', ook te vertalen als 'kleinmoedigheid'. Een deel van het volk vindt de dood door vurige slangen. Maar God schenkt een teken om de ernstige zonde van het volk te verzoenen: Mozes maakt een koperen slang en heft die hoog boven de legerplaats. Ieder die zijn blik daarop vestigt, wordt genezen. Genezing voor mensen die, gevloerd door hun ongeloof, niet langer op weg willen met God. In die blik op de koperen slang schuilt de verbinden van het levensdoel van de mens met die Man aan het Kruis. Paulus zegt het in Galaten 2:20 zo: Met Christus ben ik gekruisigd en toch leef ik, dat is, niet meer mijn ik, maar Christus leeft in mij. En voor zover ik nu nog in het vlees leef, leef ik door het geloof in de Zoon van God, die mij heeft liefgehad en Zich voor mij heeft overgegeven.

Met de steeds terugkerende regels uit het kerstoratorium ‘Als appelbloesem in de winter’ Licht dat terugkomt Hoop die niet sterven wil Vrede die bij je blijft. wordt de samenhang tussen Kerst en Pasen aangegeven.

Bron: Inleiding uit het koorboek 'Als de graankorrel sterft….'

Kerktaxi

29 maart 2 april (Witte Donderdag) 3 april (Goede Vrijdag) 5 april 12 april 19 april

hr. P. Blok hr. P. Rosseel hr. E. Eekma hr. G. Posthumus hr. J. van ’t Oever hr. P. Rosseel

tel. 361 49 39 tel. 363 63 35 tel. 379 21 47 tel. 361 55 65 tel. 362 15 14 tel. 363 63 35

P. Blok

In deze tekst wordt op diepe wijze tot uitdrukking gebracht wat het leven door het geloof is. En worden we op onze tocht door de woestijn van dit leven ongeduldig en moe, dan raadt Hebreeën 11:3 ons: Vestigt uw aandacht dan op Hem, die zulk een tegenspraak van de zondaren tegen Zich heeft verdragen, opdat gij niet door matheid van ziel verslapt. Het griekse woord voor 'de aandacht vestigen op' is 'analogidzomai'. Ik hoor hier in het woord 'analoog'. Is dat hetzelfde als de reddende blik op de koperen slang?

Diensten in de Paastijd

Op zondag 29 maart is er voorbereiding voor het Heilig Avondmaal, de opmaat voor de Pasen. Op Goede Vrijdag, 3 april gaat ds. Vermaat voor in de ochtend-dienst. Dan vieren we het Heilig Avondmaal. Op Eerste Paasdag begint de dienst een kwartier eerder, dus om 9.45 uur. We zingen dan vooraf paasliederen.

Bijbelkringen

De middagbijbelkring zal weer zijn op 14 april en de avondbijbelkring op 23 april. Meer hierover in de volgende uitgave van Kerkperspectief.

Ds. Vermaat 50 jaar predikant

Als u dit leest hebben we dit feestje al achter de rug. Op 22 maart hebben we in de kerkdienst aandacht besteed aan het feit dat ds. Vermaat 50 jaar predikant is. Ds. Vermaat werd op 28 maart 1965 bevestigd als predikant van Ooltgensplaat. Vervolgens diende hij de gemeente in Vlaardingen, Veenendaal, Maassluis en Scheveningen. Sinds 2004 is hij emeritus. Op 22 maart overheerste de dankbaarheid voor het dienende werk van ds. Vermaat in zijn werkzaam leven en de afgelopen 6 jaar in De Rank. H. Boer

21

Prot. wijkgemeente Arnhem-Zuid



vierplaats Salvatorkerk

kerkgebouw: Salvatorplein 274, tel. 3212159 www.salvatorkerkarnhem.nl wijkredactie: Kees van Keulen, tel. 3233466, [email protected] predikant: ds. Pierre Eijgenraam tel. 3519531 [email protected] scriba: Meint Lukkien, tel. 4743343 [email protected] wijkkas: NL84INGB0003068364 t.n.v. Wijkkas Salvatorkerk Arnhem

De Regenboog vierplaats Spiegelhuis, Mooieweg 94, tel. 06–57736103 www.regenboogrijkerswoerd.nl

vierplaats De Kandelaar kerkgebouw: Den Haagweg 1, tel. 3812252 www.elden-dekandelaar.nl wijkredactie: Jan van de Lagemaat, [email protected] predikanten: ds. Hubertien Oostdijk-van Andel, tel. 3237577 [email protected] ds. Ad Poley, tel. 06-15153211 (wo + do), [email protected] scriba: Wiebe de Jager, tel. 3813796, [email protected] wijkkas: NL33INGB0001348696 van De Kandelaar kerkelijk werker voor Arnhem-Zuid: Magda Hazeleger tel. 06-44058723 [email protected]

secretaris: Ron de Bie, tel. 3230129, e-mail: [email protected]

Vieringen De Kandelaar

Op zondag 15 maart was er een bijzondere gezamenlijke dienst met de wijkgemeente van de Opstandingskerk in De Kandelaar. Tijdens deze feestelijke dienst waarin ds. Elsje Pot en ds. Hubertien Oostdijk–van Andel voorgingen, hebben zeven mensen belijdenis afgelegd van hun geloof. Vanuit de Opstandingskerk waren dat Jan Bruil en Wilma van der Pijl. Vanuit De Kandelaar waren dat Ellen Broer, Danita Broer, Gert van Gils, Esmee Koerntjes en Marleen Wegman-Qualm. Van hen ontvingen Jan en Esmee op hun belijdenis de Heilige Doop. De leden die belijdenis deden, leverden ook een bijdrage aan de kerkdienst. Zo zongen de vier gezusters Broer het lied ‘Jezus, ik wil heel dicht bij U komen’ en werden schriftlezingen gedaan door de belijdeniscatechisanten. Als gemeente mochten we de nieuwe belijdende leden welkom heten in de kerk van Christus, wereldwijd en in ons midden.

Witte Donderdag, Goede Vrijdag en Stille Zaterdag gaan ds. Pierre Eijgenraam en ds. Hubertien Oostdijk–van Andel voor. Op Eerste Paasdag (5 april) is er geen dienst in De Kandelaar. We hebben dan een gezamenlijke dienst in de Salvatorkerk. Zie voor nadere informatie onder Vieringen Salvatorkerk. Op zondag 12 april is er weer een dienst in De Kandelaar waarin ds. Joh. Brezet uit Duiven voorgaat. De jeugd gaat dan naar de jeugdkerk.

Vieringen Salvatorkerk

Wat betreft de vieringen de komende tijd: - op 29 maart gaat voor ds. K. Dijk uit Duiven; - die diensten op Witte Donderdag, Goede Vrijdag en Stille Zaterdag zijn gezamenlijke diensten in De Kandelaar. Zie voor nadere informatie onder Vieringen De Kandelaar. - de viering op Eerste Paasdag is ook een gezamenlijke dienst, maar deze wordt in de Salvatorkerk gehouden. Voorgangers zullen zijn ds. H. Oostdijk-van Andel en ds. J.P. Eijgenraam. De cantorij zal haar medewerking verlenen; - op 12 april zal in de dienst in de Salvatorkerk voorgaan ds. P.H. Endedijk (de zoon van ds. H.C. Endedijk die vroeger bij ons wijkpredikant is geweest). De afgelopen jaren is hij projectcoördinator van het nieuwe liedboek geweest.

Vespers Stille Week

Van maandag 30 maart tot en met woensdag 1 april wordt in de Salvatorkerk iedere avond een vesper gehouden. Deze begint om 19.30 uur en duurt een half uur. Ze hebben altijd een intiem, verstillend karakter. Nog nooit meegemaakt? Gewoon een keer proberen de cyclus te volgen! En als u niet in de gelegenheid bent alle keren te komen, ook prima! Voorgangers zijn: op maandagavond ds. T.M.C. Bos, op dinsdagavond ds. G.J. van der Stouw en op woensdagavond ds. A.C. Poley. Op 29 maart is het Palmzondag. De palmpaasstokken zijn weer verzameld, dus het belooft een feestelijke dienst te worden. En dan zitten we al weer in de Stille Week. Maandag 30 maart tot en met woensdag 1 april zijn er vesperdiensten in de Salvatorkerk. Op Witte Donderdag 2 april vieren we in een gezamenlijke dienst die om 19.30 uur in De Kandelaar begint, met elkaar het Heilig Avondmaal. Ook op Goede Vrijdag en Stille Zaterdag zijn de gezamenlijke diensten in De Kandelaar. Op Stille Zaterdag begint de dienst om 21.00 uur. Deze dienst wordt voorbereid met een aantal gemeenteleden. 22

Symbolisch bloemschikken

De afgelopen weken van de 40-dagentijd hebben we in De Kandelaar en de Salvatorkerk in de diensten een prachtig geschikt bloemstuk gehad met een toelichting erbij. Dank aan de initiatiefnemers!

Vanuit de wijkdiaconie

In 2014 is besloten dat de beide diaconieën van de Salvatorkerk en De Kandelaar voortaan samen gaan vergaderen. De eerste keren werd gestart met een aantal gezamenlijke agendapunten om vervolgens na de pauze nog de eigen punten te bespreken. Al spoedig werd er toch voor gekozen om gewoon alle punten van de beide wijken aan de orde te laten te laten komen. Een volgende stap was om binnen beide kerken samen ‘zaken’ te gaan doen: Er kwam een projectcommissie, die met voorstellen kwam om bewuster projecten te kunnen kiezen voor de periodieke collectes. Dit heeft ertoe geleid, dat sinds 1 januari 2015 alle vrije collectes in beide kerken voor hetzelfde project zijn: nl. Stichting ‘De Vrolijkheid’, die zich inzet voor recreatieve activiteiten van asielzoekerskinderen. Binnen De Kandelaar was het al langer de gewoonte om bij de uitgang een vrijwillige deurcollecte te houden, het zg. ‘Kistjesproject’. Dit is sinds dit jaar door de Salvatorkerk overgenomen met ook weer een gezamenlijk project: Voor ‘de allerarmsten in Moldavië’. Beide diaconieën hebben in 2014 ook een gezamenlijke kledingactie gehouden voor de gedetineerden in de zgn. Bluebandbajes, terwijl ook het brengen van de jaarlijkse kerstgroet bij de gedetineerden nu een gecombineerde activiteit was. In 2014 is men ook begonnen om als ambtsdrager in beide kerken dienst te doen, mochten er ambtdragers te weinig zijn. Zo zijn al bij een 4-tal avondsmaalsvieringen wederzijdse invalbeurten geweest. Kortom, in Arnhem-Zuid is vanuit de diaconie al goed te merken dat we ‘één’ zijn en dat wordt als heel prettig ervaren, zeker ook na een nadere kennismakingsavond in februari rondom een gedekte tafel!

Paasviering voor ouderen

De paasviering met aansluitend een broodmaaltijd wordt dit jaar gehouden op woensdagmiddag 1 april. Aanvang van de viering is 15.30 uur in de Salvatorkerk; ontvangst met thee en koffie vanaf 15.00 uur. Als het goed is, heeft iedereen van 70 jaar en ouder hiervoor een persoonlijke uitnodiging ontvangen. Ook jongere partners of anderen met wie u graag samen komt, zijn hartelijk welkom. Voor vervoer kan worden gezorgd. Wilt u meer informatie, dan kunt u mij altijd bellen. Wij hopen op een goede opkomst en een sfeervolle viering. Namens de vrijwilligers, Henny Lukkien, 026-474 33 43

Stagiaire

De komende tijd zal Jael Kakisina stage lopen in onze gemeente. Ds. Eijgenraam zal haar stagebegeleider zijn. Ze zal hoofdzakelijk in en rond de Salvatorkerk te vinden zijn. Hieronder stelt ze zichzelf voor. Beste gemeenteleden, Mijn naam is Jael Kakisina. Ik ben 22 jaar oud en kom uit Arnhem. Ik volg de opleiding Godsdienst en levensbeschouwing lerarenopleiding/ pastoraalwerker, geestelijke verzorging aan Fontys hogeschool in Utrecht. Voor mijn opleiding moet ik een snuffelstage lopen van 40 uur. Via een tante van mij ben ik terecht gekomen bij ds. Eijgenraam. De komende 2 maanden zult u mij vast een paar keer tegenkomen. Ik zal meekijken tijdens kerkelijke activiteiten en zal ook een enkele keren in de dienst aanwezig zijn.  Ik kijk er erg naar uit om veel te leren en om kennis maken met de gemeente. Heeft u vragen? Kom gerust naar mij toe. Jael Kakisina

Jeugdgroepen aten samen

In het kader van de samenwerking hebben de jeugdgroepen van De Kandelaar en de Salvatorkerk op vrijdagavond 13 maart samen gegeten in De Kandelaar. Ook de drie predikanten waren daarbij aanwezig. Magda Hazeleger heeft verteld over de activiteiten van het Verspiedersfonds waar de jeugd bij betrokken kan worden. Te denken valt aan een kinderkoortje voor jonge kinderen, een musical organiseren en een festiviteit van de zomer bij de Immerlooplas. Wellicht biedt dit kansen om ons als kerk te presenteren. De sfeer was goed. We moesten op een puzzelstukje schrijven waarom we het jeugdwerk zo belangrijk vonden. Daarna werd de puzzel gemaakt in het jeugdhonk; te zijner tijd zal de gemaakte puzzel worden ingelijst.

Kaarten paasgroet gevangenen op Palmzondag

Op Palmzondag, 29 maart, kunt u kaarten kopen om gevangenen een paasgroet te sturen. Dubbele kaarten voor gevangenen in Nederlandse gevangenissen of Engelstalige kaarten voor mensenrechtenactivisten, al dan niet in gevangenschap, en voor mensenrechtenorganisaties, die vermeld staan op de groetenlijst van Amnesty International en die religieuze groeten mogen ontvangen. De kaarten kosten € 1,50 en worden aangeboden/verkocht in de hal. Let op, u mag alleen uw naam vermelden met een groet maar niet uw adres. De dubbele kaarten hebben een deel die de gevangene zelf kan versturen naar een bekende. Er moet dan wel een postzegel opgeplakt worden. Doet u mee?

Annemieke van Soomeren namens de diakenen

Kraam aan de markt

Woensdag 1 april starten we het nieuw seizoen met de kraam aan de markt. De vrijwilligers staan in de startblokken. Zij hebben er zin in. Elke woensdagochtend van 9.30 tot 12.00 uur staan ze op het terrein van de Salvatorkerk. Mocht het weer tegen zitten, dan zitten ze in de hal van de kerk. Als bekend hebben we koffie/ thee, info over de activiteiten van de kerken en tijd voor een gesprek of een praatje. U komt toch ook even langs? Roel Ligterink, tel. 026-323 08 63

Bedankavond voor vrijwilligers

Het is bijna zover: Voor de eerste keer zullen we in de Salvatorkerk een bedankavond vieren voor alle vrijwilligers van De Kandelaar en de Salvatorkerk. Op vrijdag 10 april zal deze bedankavond plaatsvinden. Onder vrijwilligers verstaan we allen die een taak vervullen binnen onze wijkgemeente, maar ook degenen die deze mensen de ruimte en gelegenheid geven dit werk te doen. Ook hun kinderen tot en met 12 jaar zijn welkom: voor hen is er een speciaal programma. De voorbereidingscommissie bestaat uit medewerkers van de Salvatorkerk en De Kandelaar en is al druk bezig met bedenken, plannen en organiseren.

Kees van Keulen en Jan van de Lagemaat

23

Evangelisch-Lutherse Gemeente Arnhem e.o. www.luthersegemeentearnhem.nl kerkgebouw: Spoorwegstraat 8-10, 6828 AS Arnhem, tel. 442 5084 wijkredactie: mw. Elly Muurling, tel. 333 6657 predikant: ds. Klaas Touwen, tel. 325 5327 secretaris: mw. Patty Besseling-Gronloh tel. 381 71 75

Het relationele in de lutherse theologie

Op zaterdag 25 april, van 11.15 uur tot 16.15 uur in de Lutherse kerk van Zwolle, Koestraat 2 (naast museum ‘de Fundatie’), is de verfilming uit 1955 van het gelijknamige toneelstuk van Kai Munk ‘Ordet’ (Het Woord), met nagesprek. Veel van de thema’s uit de cursus van het afgelopen seizoen komen hierin aan bod. Ieder is welkom!

Vieringen in de goede week

In de Goede Week is er elke avond een viering, te beginnen met de vespers van Palmpasen op zondagavond 29 maart, om 19.30 uur in de Oud-Katholieke kerk aan de A.v. Nieuwenaarlaan 3. Deze vespers worden op maandag, dinsdag en woensdag voortgezet in onze kerk, met op Witte Donderdag, Goede Vrijdag en in de paasnacht meer uitgebreide vieringen. Zondagochtend een feestelijke paasdienst. Met Witte Donderdag, 19.30 uur begint de viering van het mysterie van de verrijzenis. Vandaar de kleur wit: het is het witte licht van Pasen dat al schijnt over het tafellinnen, over brood en wijn en allen die daarvan eten en drinken.

Op Goede Vrijdag, 19.30 uur wordt het verhaal van Jezus' lijden en sterven indringend dichtbij gebracht in de Johannes Passie, op muziek van Christiaan Winter en in de vertaling van Sytze de Vries (zie de uitgebreide beschrijving in de vorige ‘Kerkperspectief’). In de Paasnacht, zaterdagavond 4 april, 21.00 uur komt het verhaal van Jakob aan de Jabbok centraal te staan: zijn nachtelijke worsteling op leven en dood (Genesis 32). Dit gegeven wordt in deze Paasnacht gedanst, gespeeld en gezongen. Op Paasmorgen, zondag 5 april, werkt de cantorij mee in de feestelijke dienst.

Lied over ‘Hoe het na de opstanding verder gaat’ (Gonny Luijpers)

De vrouwen op die eerste dag zijn door de tuin gelopen met schrik: het graf was open alleen de tuinman die men zag. De vrouwen lieten daar het graf met blijdschap: er was leven! Ze zagen het maar even, maar niemand nam hen dat meer af. Die vreugd’ en vrees en wankele moed zijn eeuwenlang gaan duren. Geen Thomas, geen structuren verhulden ons dat zicht voorgoed. Jij, die de weg nu met mij gaat, door nacht of mist moet lopen, hou vol! En laat ons hopen omdat de Tuinman ergens staat ! Ik wens u persoonlijk en als gemeenten Gezegende Paasdagen! Elly Muurling

Eglise Wallonne / Waalse Kerk Arnhem

www.waalsekerkarnhem.nl kerkgebouw: Gasthuisstraat 1, 6811 BS Arnhem naast het politiebureau wijkredactie: Martin Kas,

tel. 3703302, e-mail: [email protected]

verhuur kerkgebouw: Corinne de Zeeuw, telefoon 06–18190472

e-mail: [email protected] contactpersonen: Martin Kas, tel. 3703302, Elfriede ter Schegget, tel. 3816695 en Anke de Man, tel. 055–3563189.

Kerk open op goede vrijdag

Op Goede Vrijdag (3 april) is de Waalse kerk van 10.00 tot 13.00 uur open. Met deze openstelling willen we de vele Arnhemmers (en natuurlijk anderen) de gelegenheid bieden om ons kerkgebouw eens van binnen te bekijken. We hebben gemerkt dat veel mensen nieuwsgierig zijn naar het interieur van dit oude gebouw dat zo contrasteert met de naoorlogse architectuur er omheen. Wie de drempel van ons gebouw over durft, komt opeens vanuit het drukke stadsgewoel in een ruimte waar de weldadige stilte van eeuwenlang voelbaar is. Doordat de Waalse gemeente enkele jaren geleden besloten 24

heeft, haar diensten vooralsnog tot de 4e zondagmiddag van de maand te beperken, hebben we geen kerkdiensten in de Stille Week en met Pasen. Toch willen we bij de openstelling iets van het karakter van Goede Vrijdag laten zien. Daarom zullen om 10.30 uur en om 11.30 uur gedeelten uit het bijbelse lijdensverhaal worden gelezen. De lezing wordt omlijst met orgelspel: bewerkingen van de melodieën uit Bachs passiecomposities. Geen muziek van Bach dus maar wel bewerkingen van zijn tijdgenoten van de melodieën uit de Mattheüs- en de Johannespassion. Deze openstelling is meteen een try-out, want er zijn plannen om vanaf mei de Waalse kerk wekelijks tijdens de vrijdagmarkt open te stellen.

Middagdienst 26 april

Zoals hierboven aangegeven, is er op Eerste Paasdag geen dienst van de Waalse gemeente. Wel overigens van de Doopsgezinde gemeente (om 10.00 uur) en de Evangelische Broedergemeente (om 12.00 uur). Onze eerstvolgende dienst zal op 26 april zijn. Voorganger ds. Roger Dewandeler uit Dordrecht zal in die dienst zeker op het opstandingsverhaal ingaan. In de volgende Kerkperspectief en op onze website (zie het kader) zal binnenkort meer over de muzikale invulling van die dienst te vinden zijn.

Martin Kas

Parkstraatgemeente

Samenwerkingsverband Remonstranten en Vrijzinnige Protestanten Kerkgebouw: Parkstraat 31a / Kastanjelaan 22e - Arnhem www.parkstraatgemeente.nl predikant: ds. Marieke Fernhout [email protected] Aanvang diensten 10.15 uur wijkredactie: Els van Essen tenzij anders aangegeven. [email protected]

Bij de diensten

De dienst van Palmpasen op 29 maart wordt samen met onze predikant voorbereid door de kinderen, vol enthousiasme, dat moet een mooie dienst worden! In de Stille Week voor Pasen zijn er meerdere diensten in de Parkstraat, de aanvangstijden kunt u vinden in het rooster van de diensten.

Voedselbank

Truus de Lange van de Parkstraatdiaconie schrijft in ons maandblad: 'Tijdens de dienst op 15 maart was de heer Roel van Kooy te gast om het werk van de Voedselbank nader toe te lichten. Het was een informatief betoog, waarbij ook veel getallen werden genoemd. Gezamenlijk hielpen de Voedselbanken Nederland in 2014 94.000 mensen. Er is daarmee een duidelijke toename van het aantal gebruikers te zien, nl. met 11% ten opzichte van 2013. En.. 40% van de gebruikers is jonger dan 18 jaar! Behalve het bieden van directe voedselhulp aan de armste mensen is ook het voorkómen van verspilling van goed voedsel een niet onbelangrijke hoofddoelstelling. Er gaat veel voedsel tijdens of na de productie verloren, meestal om onbegrijpelijke redenen: beschadigde verpakking, meer aardbeien in de jam dan op het etiket staat e.d. En... om toch wel even van te schrikken: de helft van de totale verspilling vindt plaats bij de consument! Misschien toch eens vaker kijken op www. kliekipedia.nl – wat doe je met kliekjes – ? Op de website http://www.voedselbankennederland.nl is nog heel veel meer informatie te vinden. De Voedselbank is een organisatie, waar uitsluitend vrijwilligers werken en die het voedsel krijgt aangeboden. Het meeste daarvan komt uit het bedrijfsleven. Echter ook alle particulier voedselaanbod is van harte welkom. Direct na de dienst is daarom het initiatief genomen ook in de Parkstraatgemeente de mogelijkheid te bieden voedsel aan de Voedselbank te geven. Er zal daarom een kratje voor de Voedselbank worden neergezet, waar we voedsel in willen verzamelen. Is het kratje vol, dan zal dit worden gebracht naar de voedselbank. Heeft u thuis voedingsmiddelen staan

“Nimmerdor”

Op Palmzondag krijgen we traditiegetrouw een gezegend ‘palmtakje’ mee naar huis, een buxustak. Vroeger noemde men dit takje een “nimmerdor” omdat hij in de winter altijd groen blijft.

Enthousiast zwaaien we ermee naar de Koning op een ezel, op een veulen, het jong van een ezelin en we zingen “Hosanna, gezegend Hij die komt in de Naam des Heren…” En ieder jaar opnieuw nemen we er één mee naar huis. We geven het een plekje, thuis, meestal achter het

die wellicht geschikt zijn voor de voedselbank? Koffie is een product dat weinig wordt aangeboden, omdat er niet vaak iets aan mankeert. De Voedselbank is echter met alle houdbare voedsel blij!' Graag willen de vrijwilligers van de Voedselbank die in onze kerk waren, dezelfde presentatie geven aan andere kerken in Arnhem. Het geeft een goed beeld van hoe het gesteld is met de organisatie en wat wij kunnen doen ommee te helpen, ook door bijv. donateur Van Website Voedselbank R’dam te worden. (zie website).

Vier Kerken Geven Zin

(Voorheen 4Kwart) Gedurende de wintermaanden organiseren de Parkstraatgemeente , de NPB, de Doopsgezinde Gemeente en de Waalse Gemeente een aantal activiteiten met een hoog zingevingsgehalte.   Na de voorstelling in januari van ‘Paulus, in het oog van de storm’ en het gesprek in februari over de ‘interreligieuze dialoog’ volgt nu op zondag 19 april een lezing over ‘Rituelen en liturgische kleuren’. De lezing begint om 15.00 uur en wordt gehouden in de Waalse Kerk, Gasthuisstraat 1 te Arnhem (achter de schouwburg, naast het politiebureau). De lezing wordt gegeven door pastor Hans Lucassen van de Geloofsgemeenschap katholiek Ede. Hij schrijft in zijn inleiding: Elk symbool en elke rite blijken in elke tijd opnieuw onderhevig aan tal van veranderingen. De toegang tot het goddelijke in woord, symbool en rite voltrekt zich in het hier en nu, zowel hoorbaar, zichtbaar, als tastbaar en op menselijke wijze. Sinds het tweede Vaticaans Concilie, begin jaren zestig van de vorige eeuw, is de creatieve beweging opnieuw op gang gekomen. Samen met zijn toehoorders wil Hans Lucassen een verkennende rondleiding maken langs de geschiedenis van de jonge kerk tot aan het heden, rondom kleuren en rituelen in de grote veelvormigheid van de kerkelijke liturgie.  De lezing met pauze duurt tot 16.30 uur. De entree is gratis. Na afloop is er gelegenheid om elkaar te ontmoeten en nog wat te drinken. De voorstelling Colometa kon in maart helaas niet doorgaan. Hopelijk zal het in het najaar wel uitgevoerd gaan worden.

Els van Essen

kruis aan de wand. Een groen takje dat uit het goede hout gesneden wil zijn. Een appèl aan mij, aan ieder die het ziet. Om net als dit takje uit het goede hout gesneden te zijn: een teken van onverslijtbare trouw, van liefde waar alle geweld zich op stuk loopt. Na een paar maanden is het takje meestal verdroogd, vergeeld, maar het blijft hangen, -een jaar lang-, als een onmachtig teken van onverzettelijke solidariteit en trouw!

Gelezen op de website van Katholiek Ede, de parochie van pastor Hans Lucassen. 25

Waarderende Gemeenteopbouw (WGO) “Waarderende Gemeenteopbouw breekt met de gangbare weg en vertegenwoordigt een andere manier van zijn. Dat alles is voor de mensen die deze aanpak volgen een bemoedigende ervaring. Theorie? Praktijk! Een opbouwwerker die deze weg bewandelde schreef verrast: ‘Het werkt!’ Vanuit de groep studenten waarmee het manuscript werd beproken, kwamen reacties als: ‘Ik heb ervan genoten, eindelijk een benadering die positief is’, en: ‘Ik werd er helemaal blij van’. En ook Martin Prang, een Duitse theoloog, ziet het helemaal zitten. Zijn vingers ‘jeuken om het in het Duits te vertalen’. Want hij houdt het voor ‘een goede en bovenal praktische wegwijzer ook voor kerken in Duitsland.’ Dit staat op de achterkant van het nieuwste, en laatste boekje van Jan Hendriks: Goede Wijn. Hierin stelt hij de vraag die veel kerken in deze tijd stellen: hoe verder? Dit boek geeft hierop een concreet antwoord. Het belangrijkste is: zet een andere bril op en krijg zo oog voor het goede en waardevolle. En: ga in vertrouwen! ’Er gaat iemand met je mee.’ Dan volgt een beschrijving van de weg waarop deze waarden op een vanzelfsprekende manier realiteit worden. De weg van het vertrouwen. Die wordt geïllustreerd met verhalen uit de praktijk. Die weg en dit boek lopen uit in een schets van de vertrouwensvolle gemeente. Zo’n kerk, zo’n geloofsgemeenschap is voor de wereld van levensbelang. Op 21 maart heeft de werkgroep gemeentecontacten Nederland-Duitsland, waarvan ook de wijkgemeente ArnhemZuid en de Parkstraatgemeente lid zijn, een ontmoetingsdag gehouden over dit thema, dat grensoverschrijdend lijkt te zijn. Behalve de Nederlander drs. Eduard Groen sprak op die bijeenkomst ook de Duitse bisschop Dr. Andreas von Maltzahn over dit onderwerp. Drs. Eduard Groen is als docent gemeenteopbouw / praktische theologie verbonden aan de Christelijke Hogeschool Windesheim en aan het Baptisten Seminarium. Bovendien zit hij in het bestuur van ‘Waarderende Gemeenteopbouw’, een werkgroep die zich bezighoudt met dit specifieke thema. Zie hiervoor de website: www.waarderendegemeenteopbouw.nl Hij heeft van zijn toespraak het volgende uittreksel gemaakt, waarin de hoofdpunten uit het boek zijn verwerkt.

Openingsvraag. De beste manier om kennis te maken met Waarderende Gemeenteopbouw is om het te doen. En dus starten we met een openingsvraag. De bedoeling is om die vraag onderling in duo’s kort te bespreken. Daarna worden enkele reacties gevraagd. Waarderen wat is. Uitgangspunt is dat elke organisatie iets positiefs heeft en dus ook elke gemeente. Het feit dat mensen lid zijn en participeren maakt al duidelijk dat mensen daar een positieve opbrengst ervaren. De kunst is om die positieve ervaring op het spoor te komen. Iedere gemeente heeft dus eigen positieve krachten en talenten. We hebben echter vaak de neiging om te kijken naar wat er niet goed gaat (probleemgerichte oriëntering). Waar we onze blik op richten daar gaat ook energie is. Door te kijken naar wat goed gaat, komt er ruimte om dat te versterkten. 26

Het proces. Waarderende Gemeenteopbouw kent verschillende fases: • Vaststellen positief thema. • Verzamelen (verhalen vertellen). • Verdiepen (zoeken naar bloeifactoren). • Verbeelden (op basis van de bloeifactoren dromen). • Vormgeven (Wat is er nodig om de droom waar te maken, in deze fase is ook oog voor de werkelijkheid in bevorderende of remmende zin). • Verbinden (wat beloven we elkaar te doen). De principes. WGO kent een aantal principes: • Positief principe: wat goed gaat krijgt aandacht en gaat daardoor eerder groeien. • Sociaal-constructionisme: we maken allemaal onze eigen werkelijkheid, we construeren die. Met WGO doen we dat uiteindelijk samen. • Poëtisch principe: mensen in een organisatie hebben scheppend vermogen (Poiesis is Grieks voor maken of scheppen ). Door WGO komt dat aan bod. • Simultaniteitsprincipe: onderzoek en verandering gaan hand in hand, dat zorgt voor betrokkenheid bij de verandering. • Anticipatoir principe: WGO kijkt naar de toekomst, om het theologisch te zeggen naar het eschaton (het lot der mensen na hun dood) en handelt vanuit die toekomst. De toespraken van zowel Eduard Groen als Bisschop Von Maltzahn zijn, in verkorte vorm en in twee talen, te vinden op de website van de werkgroep: www.kerkcontacteneuropa.nl/ Duitsland, onder het kopje Ontmoetingsdag. Het boekje van Jan Hendriks is uitgegeven bij Kok Utrecht.

Jan Hendriks

Dr. J. Hendriks was universitair hoofddocent gemeenteopbouw aan de Theologische Faculteit van de Vrije Universiteit te Amsterdam. Van zijn hand verschenen, behalve het boekje Nieuwe Wijn, nog verscheidene andere boeken over dit onderwerp, zoals: - Een vitale en aantrekkelijke gemeente; Model en methode van gemeenteopbouw; - Terug naar de kern; Vernieuwing van de gemeente en de rol van de kerkeraad; - Gemeente als herberg; De kerk van 2000 - een concrete utopie. In een samenvatting in dit laatste boek schrijft hij: We leven in een samenleving die gekenmerkt wordt door ver doorgeschoten differentiatie, individualisering en praktisch agnosticisme.* Die ontwikkelingen roepen de behoefte op aan spiritualiteit - waarmee actuele problemen kunnen worden benaderd - aan informatie en aan plaatsen waar ervaringen uitgewisseld kunnen worden en gezelligheid ervaren kan worden; en waar we ook samen in actie kunnen komen of een tehuis kunnen vinden als we er alleen voor komen te staan. Plaatsen ook waar we iets van God op het spoor kunnen komen. Dat is het toneel waarop de kerk haar centrale thema - de kern van het gemeente-zijn - moet opvoeren. Maar wat is de kern van gemeente-zijn? Daarover gaat dit boek, over koinonia: omgang met God, gemeenschap, dienst.. * agnosticisme - de leer dat de mens van de eerste oorzaak der dingen (God, het absolute) en in het algemeen van al het bovenzinnelijke niets kan weten. Henny Kalisvaart

Groen geloven

aarde, duurzaamheid, genade, gerechtigheid, God, goed, hoop, Jezus Christus, kruis, kwaad, licht, liefde, lijden, schepping, soberheid, solidariteit, spiritualiteit, trouw, verrijzenis Op deze pagina vindt u een beetje inspiratie om ‘groen te doen’, om na te denken over duurzaamheid. Het komt van de website groengeloven.com Hier staan ook de 10 geboden voor het milieu die u hieronder aantreft. We volgen verder de website. Wat betekent duurzaamheid voor u en voor jou en wat betekent dit voor het dagelijks leven? Het motto van Groen Geloven is:

‘Groen geloven is duurzaam doen!’

Hans Bouma laat in zijn boek ‘Duurzaam leven’ heel mooi het verband zien tussen geloven en duurzaam leven. “Geloven in God is kiezen voor het leven; is kiezen voor respectvol omgaan met Gods schepping. Respect is een manier van zien, diep en omvattend zien. Dat diepe en omvattende zien betekent dan vervolgens omzien en ontzien. Als mens, maar zeker als gelovige, hebben we daarmee een onbegrensd geworden verantwoordelijkheid voor alles wat leeft. En dat vraagt van ons bewuste keuzes bij onze dagelijkse bezigheden.” (Hans Bouma, 2005. Duurzaam leven. Uitgeverij Ten Have). Tussen ‘groen geloven’ en ‘duurzaam’ doen ligt de biologie; een wereld van samenhangen en relaties waar we veel van kunnen leren. Hiermee wil GroenGeloven een brug slaan tussen religie en duurzaamheid. Religie kan een inspiratiebron zijn voor zingeving aan het leven, de levenshouding die je kiest, een moreel kompas. De biologie geeft inzicht in het hoe en waarom der dingen, hoe ze werken. Hierdoor kunnen we inzicht ontwikkelen van de consequenties van ons dagelijks handelen op het grote geheel. Dit kan ons helpen bij de keuzes die we moeten maken om recht te doen aan een duurzame levensstijl. Jij wilt toch ook een leefbare aarde doorgeven aan je kinderen en hun kleinkinderen. Hoe kan je daar zelf aan bijdragen?

De tien geboden voor het milieu.

Hierin worden religie en duurzaamheid bij elkaar gebracht en maak ik dankbaar gebruik van de biologische kennis die ik tijdens mijn studie en in mijn vorige werkkringen heb opgedaan. Het mooie van de tien geboden is dat hierin alles samenkomt: religie, filosofie, biologie, ecologie, sociologie, economie en noem maar op. Om hiervan alvast een idee te krijgen is er een voorproefje te vinden onder de titel: tien geboden voor het milieu. Dit zijn ze: 1. Gebruiken, niet misbruiken Wij geloven dat wij als mens geschapen zijn naar Gods evenbeeld. Houdt dit dan niet als vanzelfsprekend in dat wij mensen moeten leven naar Zijn beeld? Dat we verantwoord omgaan met Zijn schepping, in overeenstemming met Zijn heilsplan? In dat licht wordt de mens vaak als rentmeester van de schepping gezien. 2 en 5. Weinig minder dan een God en Gaia is God niet Met de titel wordt bedoeld dat we de natuur niet mogen reduceren tot een gebruiksobject dat gemanipuleerd en geëxploiteerd wordt. Maar aan de andere kant is de natuur geen heilige realiteit die boven menselijk ingrijpen staat.

We moeten dus steeds een balans zoeken tussen de natuur gebruiken voor onze behoefte aan voeding , wonen, recreatie enzovoort en het respecteren van de schepping en de natuurlijke orde. 3. Eén voor allen en allen voor één We hebben met ons allen een ecologische verantwoordelijkheid voor de aarde. De draagkracht van de aarde is niet onuitputtelijk; niet wat betreft haar natuurlijke bronnen, die wij als grondstoffen gebruiken, maar ook niet in wat ze kan verwerken aan de uitstoot van ons afval, waaronder CO2. Op dit moment overvragen we de draagkracht van de aarde. Als alle mensen zouden leven als de gemiddelde Nederlander, hebben we aan twee aardbollen nog niet genoeg. 4. Menselijke waardigheid gaat boven techniek Om (milieu)problemen het hoofd te bieden zouden ethiek en menselijke waardigheid moeten prevaleren boven techniek. Wie de film ‘Our daily bread’ heeft gezien, snapt denk ik direct wat hiermee bedoeld wordt. De film brengt in beeld hoe geestdodend het werken met machines, in dit geval in de landbouw en de verwerkende industrie, kan zijn. De mensen die met de machines werken zijn hier een verlengstuk van en lijken wel robots. Ze zijn volledig afgestompt. 6. Vooruitgang, tot welke prijs? Vooruitgang, wie wil dat niet? Maar wat is vooruitgang en wat heeft het ons gebracht? Het woord ’vooruitgang‘ wordt vaak gekoppeld aan ’economische groei‘ en dat is een misverstand. Economische groei in onze samenleving is duidelijk gekoppeld aan groei van gebruik en verbruik van materiële goederen. Het is wrang te moeten constateren dat juist hierdoor de aarde, Gods schepping, bedreigd wordt. 7. Stromen als een rivier Willen we de wereldwijde armoede uit de wereld helpen dan zullen we ons moeten realiseren dat deze armoede niet los gezien kan worden van milieuvraagstukken. Het zijn de armen die het eerst en het meest te lijden hebben aan de gevolgen van milieurampen. In het bijzonder wordt in dit gebod aandacht gevraagd voor de eerlijke verdeling van grondstoffen. 8. We zitten in hetzelfde schuitje Iedereen heeft recht op een schone en veilige leefomgeving. In 2006 was er deze uitspraak: “Meer dan ooit is het tegenwoordig, met het oog op de terugkerende crises en het najagen van enkel persoonlijk belang, nodig dat er tussen landen samenwerking en solidariteit is. Ieder land moet aandacht hebben voor de noden van de zwaksten onder zijn burgers, want zij zijn de eersten die lijden onder armoede.” 9. Discipline is meer dan een woord Uit de voorgaande geboden mag het duidelijk zijn dat, als we de schepping willen behoeden, een verandering van levensstijl nodig is. Een levensstijl die terughoudendheid en zelfcontrole weerspiegelt, zowel op het persoonlijk niveau als op sociaal niveau. En het gaat daarbij om de gehele schepping. 10. Alles is een gave In dit laatste gebod “Alles is een gave” gaat het om de grondhouding van de mens ten opzichte van de schepping. Het sleutelwoord is denk ik: ‘verwondering’. Wanneer je nadenkt, of filosofeert over het ontstaan van de aarde en het leven in de oneindige ruimte van de kosmos, wanneer je ziet hoe eindeloos veelvormig en veelkleurig het leven is op aarde, dan is dat een uitnodiging tot verwondering. Verwondering over het leven. Wanneer je je hiervoor openstelt, dan raak je aan iets ontzagwekkends, iets van hogere orde, iets heiligs. 27

Uw uitvaart, Onze zorg

Siska Caneel Uitvaartverzorging

Al 10 jaar een vertrouwd adres voor een persoonlijke, respectvolle uitvaart.

www.caneeluitvaarten.nl [email protected] Tel. 0652688706

EVANGELISCHE BOEK- EN MUZIEKSHOP “DE WEGWIJZER” VOOR UW: BIJBELS - KAARTEN - CD’s - DVD’s - CADEAU’s Adres: Croydonplein 418, 6831 LN Arnhem Tel. 026 – 323 12 88 Achter winkelcentrum Kronenburg. Gratis parkeren.

Open: dinsdag t/m vrijdag van 09.30 – 17.00 uur zaterdag van 09.30 – 16.30 uur www.wegwijzerarnhem.nl

[email protected]

FRANSEN BV 026 - 364 86 44 Bezoek onze Shellshop en spaar airmiles terwijl u tankt. Winkelcentrum Presikhaaf

Bij Monuta Arnhem krijgt u alle ruimte voor uw wensen. Wij zijn er voor u. Voor, tijdens en na de uitvaart.

We zijn 24 uur per dag bereikbaar op 026 - 442 42 25. Ook als u niet bij ons verzekerd bent. U kunt ons uitvaartcentrum bezoeken op de Eimerssingel West 7 te Arnhem, of op www.monuta.nl

KENNIS EN ERVARING, BIJ U IN DE BUURT! Aan een eerste vrijblijvend gesprek zijn geen kosten verbonden. NOTARISKANTOOR OCKHUYSEN Kronenburgsingel 60, 6831 gx Arnhem tel. 026 – 320 10 00 www.notarisockhuysen.nl