Hoe bodemenergie stimuleren in uw gemeente?
Hier komt tekst
Kennisdeelbijeenkomst
Hier komt ook tekst 23 september 2015
Utrecht.nl
Programma, deel 1
9.30 - 9.40 uur Opening • Monique Hoogwijk, programma Utrechtse Energie! • Green Deal WKO-loket Utrecht, Cees van der Vliet. 9.40-10.30 uur • • • •
Stimuleren door doordacht beleid
Bodemenergieplan Dordrecht , Rob Mank/Paul Bezemer. Ontwikkelkader Bodemenergie Utrecht, Albert de Vries. Korte verdieping in 5 groepen. Terugkoppeling tafelvoorzitters.
Utrecht.nl
Programma, deel 2 10.30-10.45 uur
Pauze
10.45-11.55 uur Optimaliseren door kundig beheer • optimalisatie WKO-beheer, Den Bosch, Kinie Lont • landelijke WKO-Gebruikersgroep, BodemenergieNL, Dick Westgeest • Essentie kwaliteitsborging, ISSO, Jan Aerts • Verdieping in kleine groepen • Terugkoppeling tafelvoorzitters 11.55-12.00 uur Afsluiting Carolien van den Hemel, projectleider Energie.Bodem, Utrecht Sustainability Institute Utrecht.nl
Green deal WKO-loket Utrecht
• Energie.bodem: 1 loket voor bodemenergie • • • •
informatie & versnellen vorming allianties beter draaiende installaties lokaal groen ondernemen
Utrecht.nl
Informatie & versnellen • kansen onderzoek bodemenergie: 100 MJ/m2 • Waar liggen systemen; open én gesloten? • Archeologie , Bodemverontreinigingen • Mogelijkheden in openbare ruimte • www.utrecht.nl/energiepuntbodem
Utrecht.nl
Vormen allianties • Gemeenschappelijke waardecreatie • Verdeling grondwater t.b.v. energie • Uitwisselen warmte koude overschotten • Stationsgebied, Rijnsweerd, Lauwerecht, Uithof
Utrecht.nl
Beter draaiende installaties
• Leeronderzoeken: focus kwaliteitsborging • Checklist voor bestaande systemen • Integraal toezicht Wm, Waterwet, WBB
• www.utrecht.nl/energiepuntbodem
Utrecht.nl
Lokaal groen ondernemen
• www.utrecht.nl/energieimpuls (opzetten Business cases) • www.energiefondsutrecht.nl (leningen, garantstellingen en participaties) • binnen totaal-aanpak energie (geen gas, warmtenet, zon) •
[email protected]
Utrecht.nl
Pitch Bodemenergieplan Dordrecht Kennisbijeenkomst 23 september 2015
Rob Mank Senior beleidsmedewerker Milieu Paul Bezemer Senior beleidsmedewerker Ruimtelijke Ordening
Bestaande systemen in WDO gebied Naam
Capaciteit [m3/uur]
Waterverplaatsing [m3/jaar]
Duranmatic
15
100.000
Installatiebedrijf HVL
21
51.000
Laadperron Bosman
150
450.000
WTH Vloerverwarming
35
120.000
Dealerbedrijf Mijlweg
25
90.000
Energievisie DKIV • (nog?) Geen Gas • (nog?) Geen Warmte • All-electric icm WKO?
Bodemenergieplan Kil III, IV, Amstelwijck interferentiegebied
Utrecht 23 september 2015
Hier komt tekst
OkBE pitch Hier komt ook Albert de Vries tekst Utrecht.nl
Utrecht
Utrecht.nl
Stedelijk bodem-water systeem
Utrecht.nl
WKO
Utrecht.nl
Plankaart WKO-systemen Utrecht
Utrecht.nl
De praktijk
Utrecht.nl
Ontwikkelingskader bodemenergie
Sturingsprincipes: • Reductie energievraag • Doelmatige grondwaterclaim • Samenwerkingsvoordeel bodemenergie • Ruimtelijke sturing op (bodem)belangen • Optimale energetische werking in beheersfase
Utrecht.nl
Utrecht ‘Sturing op bodemenergie levert energie op!’
Utrecht.nl
| 9 oktober 2015 |
Optimalisatie WKO-beheer ’s-Hertogenbosch Kinie Lont, afdeling Milieu, beleidsmedewerker energie/klimaat
WKO voor een klimaatneutrale stad Energie- en klimaatprogramma ’s-Hertogenbosch • Ambitie is een klimaatneutrale stad • Nodig: benutting van alle opties voor besparing en duurzame energie
WKO-potentieel is groot • Verbruik: 16 Petajoule – Totaal potentieel: 11 Petajoule – Waarvan WKO: 1,3 Petajoule
Zeer geschikte ondergrond
12%!
WKO-besparing tot nu: 0,4%
Huidige WKO-systemen in ’s-Hertogenbosch
Ervaringen • 74 WKO’s: – 37 open – 37 gesloten
• Kennis beperkt • Houding afwachtend/kritisch
• Nodig: goede voorbeelden • Aanpak: onderzoek huidige open systemen in 2014
Onderzoek functioneren WKO’s Afstudeeropdracht voor Bossche Energieconvenant, werkgroep Warmte Resultaten: • •
5 van 19 redelijk tot goed; veel afwijkingen van ontwerpparameters Bronzijdig meestal ok, gebouwzijdig (regeling / gebouw en kwaliteit installatie) behoeft aandacht.
Vervolg • Interne werkgroep gemeentelijke WKO’s • In de stad: aanpak BrabantWonen • In gesprek met (toekomstige) eigenaren • Plannen: – Subsidie voor quickscan optimalisatie – Werkgroep stadsbreed: vorm? – Handhaving (obv Activiteitenbesluit Wet Milieubeheer): energiemaatregelen met een terugverdientijd van 5 jaar kunnen worden verplicht)
• Vraag: – Wat zijn uw ervaringen en ideeën hiermee?
Bedankt voor uw aandacht | 9 oktober 2015 |
Wat kan het Gebruikersplatform Bodemenergie voor de eindgebruiker betekenen ?
Wat kan het Gebruikersplatform Bodemenergie voor u betekenen
Oprichting Gebruikersplatform Bodemenergie Voor eindgebruikers door eindgebruikers
Oprichting Gebruikersplatform Bodemenergie met als doelen • Optimalisatie bestaande WKOinstallaties • Verbeteren imago WKO-systeem • Belangenbehartiging eindgebruikers WKO
Wat kan het Gebruikersplatform voor de eindgebruiker betekenen • Van de eindgebruiker van bodemenergie een betere opdrachtgever maken • Uitwisselen kennis en ervaring ook over adviseurs, installateurs enz. • Website is de online ontmoetingsplaats
www.gebruikersplatformbodemenergie.nl
Website GebruikersplatformBodemenergie.nl • • • • •
Standaarddocumenten (contracten, kpi e.d.) Tips over optimalisatie; NAW gegevens eindgebruikers (alleen voor leden) Beoordelingen adviseurs en installateurs Enzovoorts
www.gebruikersplatformbodemenergie.nl
BETROUWBARE INSTALLATEURS
HARTELIJK DANK VOOR UW AANDACHT ZIJN ER NOG VRAGEN?
Essentie kwaliteitsborging bij bodem energiesystemen Jan Aerts, ISSO
INHOUD
1. Bodemenergiesystemen 2. Kwaliteitsborging 3. Essentie
1. Bodemenergiesysteem Gesloten bodemenergiesysteem bovengronds deel: Energiecentrale
communicatiemodel boiler opwekker
woning installatie Warmtapwater
bodemenergiesysteem
warmtepomp
verwarmen of koelen communicatiemodel ondergronds deel: WKO installatie
regeneratie bodemenergiesysteem
1. Bodemenergiesysteem Open bodemenergiesysteem zonder warmtepomp gebouwinstallatie
Energiecentrale
ketel(s)
Droge koeler
koudegebruikers
TSA1
WKO-installatie
watervoerende zandlaag (aquifer) koude bron
warmtegebruikers
warme bron
1. Bodemenergiesysteem Open bodemenergiesysteem met warmtepomp bovengronds deel: Energiecentrale
communicatiemodel
bodemenergiesysteem
energieuitwisseling met omgeving
communicatiemodel ondergronds deel: WKO installatie
warmtevoorziening
warmtegebruikers
koudevoorziening
koudegebruikers
TSA
watervoerende zandlaag (aquifer) koude bron
gebouwinstallatie
warme bron
2. Kwaliteitsborging Investeringskosten installatie
Comfort
Ontwerper(s)
Wettelijke eisen bronnen
Energiegebruik en energiekosten
2. Kwaliteitsborging van 2.1 Ontwerp: - Systeemconcept met documentatie; - Hydraulische schakeling met documentatie; - Beoogde automatische werking met documentatie; - Automatiseringsinstallatie. 2.2 Installeren: - Oplevering conform ontwerp; - Fijn afstelling naar bijv. een jaar. 2.3 Beheren: - Bewaken energiestromen; - Mogelijkheden om in te grijpen ‘knoppen’ - Wettelijk te overleggen gegevens.
Formele kwaliteitsborging WKO BRL 6000-21
-
-
KVI.nl technische commissie College van deskundigen Raad van accreditatie
ISSO kontaktgroep Raad van Begeleiding ISSO
Technische eisen realisatie Energiecentrale met WKO en specificatie vakbekwaam personeel
Technische eisen
Certificeren
Cursussen met CITO examens op basis van ISSO 39 en ISSO 72
ISSO 39
ISSO 72
Realisatie Energiecentrale met WKO
Realisatie Warmtepomp met WKO in woning
Technische eisen en oplosmethoden
Essentie kwaliteitsborging
Studie
Praktijk
Systeemkennis of Procesengineering Studie
Praktijk
Bedankt voor uw aandacht
Afsluitend Carolien van den Hemel Projectleider Energie.Bodem, Directeur Utrecht Sustainability Institute
Utrecht.nl
