HETPALEIS Informa tiema p Azen 14+
1
Inhoudsopgave informatiemap Azen (14+) 1. Basisinformatie
3
2. Medewerkers
4
3. Een gesprek met Dimitri Leue
6
4. Blog - verhalen van stagiair-dramaturge
Roxane Nicasy
9
6. Repetitiebeelden
11
6. Filmpjes achter de schermen
13
7. Tekstfragmenten
Desdemona/Othello/ Jago
Bijlage 1 - Artikel uit Standaardbijlage
14
(18.02.2014)
Bijlage 2 - Artikel uit De Morgen (26.11.2013)
2
1. BASISINFORMATIE HETPALEIS Azen vanaf14jaar
Jago: Ja, 'k haat u t'ruiijl 'k u gans de tijd mijn liefde toon. Noem mij vals, noem mij laag, noem mij al wat u wilt. Om uw loontje komt geen boontje maar een boon. Branden zult ge, 'n snelle dood is o'r u te mild. G'hebt uw poot opgetild en uw ding gedaan maar het was mijn bed en het was mijn vrouw. 'k Haat u, gij hebt mijn lief uw lepel getoond. Gij hebt haar de rijstpap in de mond gelegd. Zij had slechts te knikken, en ikke, onttroond, 'k heb slechts te slikken dat iedereen nu zegt: daar loopt hij, de dwaas, de blinde, ocharme, hij weet 't niet, hij weet 't niet, maar 'k weet 't wel.
Wanneer Jago vermoedt dat Othello iets gehad heeft met zijn vrouw Emilia, zint hij op wraak. J ago gebruikt de liefde van Othello voor de mooie Desdemona tegen hem en plant het zaadje dat jaloezie heet in zijn hoofd.
Azen is Shakespeares
Othello door de ogen van Dimitri Leue. Niet Othello speelt in
deze bewerking de hoofdrol, het stuk is de natte droom van Jago. Zijn jaloezie en doorgedreven egoisrne zetten een weldoordachte in gang. De vetes worden uitgevochten
radar van dramatische
gebeurtenissen
met een passionele tango.
In het seizoen 2001-2002 bracht Dimitri Leue de voorstelling Azen in HETPALEIS. Nu brengt hij dezelfde tekst in een compleet nieuwe regie met andere spelers.
In de Grote zaal van HETPALEIS van 20.02.14 tim 15.03.14.
3
2. MEDEWERKERS BEWERKING en REGIE
Dimitri Leue
SPEL
Evgenia Brendes (stage) Lukas De Wolf (stage) Lotte Pinoy Nico Sturm Bas Teeken
SPEL EN CAMERA
Sjoerd Tanghe
COMPOSITIE
Antoon Offeciers
MUZIEK
Wietse Beels Gwen Cresens Antoon Offeciers Tim Vandenbergh Bart Voet
CHOREOGRAFIE
en DANS
DANS
Oliver Koch en Marisa Van Andel Tom De Vocht en Karolien Loriers Mo Barich en Suzanne Grooten Erik Van Noort en Blanche De Henau Carlos Cuevas en Liv Mertens Siegfried Staes en Geertje De Maesschalck Peter Mardulier en Michele Morel Dirk Marinus en Ann Depauw Koen Michiels/Johan
Van Brempt en Karolien Roelants
Roland Van den Eede en Ria Nilis Patrick Oostvogels en Joema De Bock Rogier Van der Linde en Stoffelien Wilmet KOSTUUMONTWERP STAGE KOSTUUMONTWERP SCENOGRAFIE LICHTONTWERP
Barbara De Laere Caroline Wittemans Stef Stessel
en -UITVOERING
Frank Haesevoets
DRAMATURGIE en REGIEASSISTENTIE
Kerensa Verhoosel
STAGE DRAMATURGIE en REGIEASSISTENTIE
Roxane Nicasy
KLANKUITVOERING
Ben Bonner
DECORUITVOERING
Fati Ben Azouz Danny Havermans 4
Vicente Simon Y Araixa KOSTUUMUITVO ERING
Barbara De Laere Hilde Mertens Veerle Segers Caroline Wittemans
POL YVALENTE TECHNIEK
Fati Ben Azouz Marco Santy
TONEELMEESTER
Vincente Simon y Araixa
PROJECTLEIDING
Erik Moonen
en alle andere medewerkers
van HETPALEIS
5
3. EEN GESPREK MET DIMITRI LEUE (Kerensa Verhoosel, 27.01.2014) 'Ik vind dat Azen net zoals tango over de relaties tussen mensen gaat - de bereidheid om te volgen, de bereidheid om te leiden, of juist de weigering om te volgen of te leiden.'
HETPALEIS hecht veel belang aan de opbouw van een stevig repertoire voor de huidige jongerengeneratie met zowel bestaande als nieuw geschreven theaterteksten. Kwaliteitsvolle jeugdtheaterteksten verdienen binnen deze visie een tweede leven. Zo ook Azen, de bewerking die Dimitri Leue in 2001 van Shakespeares Othello maakte in opdracht van HETPALEIS. Op vraag van HETPALEIS brengt Leue deze tekst in een nieuwe regie met een andere ploeg van spelers.
Waarom wilde je Azen opnieuw opvoeren? Azen is net zoals Het kleine sterven en Lodewijk, de honingspinguin een van die teksten die je telkens opnieuw in je leven tegenkomt, omdat andere mensen het stuk opvoeren of delen ervan gebruiken bij ingangsexamens. De tekst van Azen heeft me nooit losgelaten. Van alle theaterteksten die ik ooit schreef, heb ik aan deze tekst misschien wel het hardst gewerkt. Ik wou Azen heel graag nog eens brengen. Die goesting werd nog groter toen ik een nieuwe invalshoek vond, namelijk om de voorstelling te bekijken vanuit de tango. De tekst gaat tenslotte over jaloezie of zelfs frustratie en ik was in mijn eerste jaar tango zwaar gefrustreerd geraakt. Tango is heel passioneel, je danst erg 'samen'. Ik vind dat Azen net zoals tango over de relaties tussen mensen gaat - de bereidheid om te volgen, de bereidheid om te leiden, of juist de weigering om te volgen of te leiden. Kortom, ik vond dat tango heel goed paste in de wereld van Azen of omgekeerd, dat Azen heel goed paste in de wereld van de tango.
Vanwaar komt de keuze om camera te gebruiken? Oorspronkelijk was het een praktische overweging omdat we een milongawereld wilden oproepen. Een milonga-avond is een dansavond waar tango wordt gedanst. De avond verloopt volgens een vast patroon: tanda's (ongeveer drie tangodansen) en cortina's (tussenstukken met andere muziek en partnerwissel) wisselen elkaar af. Het eerste bedrijf speelt zich af op zo'n milonga-avond, maar er zitten veel dialogen in die eigenlijk ergens rustig apart moeten gebeuren. Daarom hebben we die milongawereld in een 'doos' gestopt, die je kunt openen op de momenten dat je ze willaten zien en kunt sluiten als je ze niet meer wilt laten zien. De camera is er bijgekomen om mee in die doos te kunnen zijn. Intussen is de rol van de camera verder gegroeid. We hebben de cameraman geassocieerd met de kleinste rol van het stuk, het konijn. In mijn fantasie is hij een documentairemaker van Othello: het konijn volgt Othello zoals cameraploegen dat doen bij mensen zoals Obama of Bush. Othello is camerageil, hij kickt op aandacht: "Kijk eens hoe goed ik ben, hoe mooi ik kan spreken, wat een mooie vrouw ik heb!" Hij laat de camera in zijn leven toe. Anderzijds is de camera voor mij ook een figuur die in de hierarchie nog onder Jago staat. Zoals Jago naar Othello opkijkt, zo bewondert het konijn als de laagste der laagsten Jago. Hij volgt Jago zoals die Othello volgt, in het geniep, en hij bestudeert Jago en diens omgang met zijn vrouw. Alleen heeft het konijn niet zo'n slechte inborst als Jago, het is meer bewondering dan frustratie. Ten derde is de camera voor mij ook een geniepige derde die de toeschouwer een andere kijk op theater geeft. Dankzij de camera kunnen we gebruik maken van het live-aspect van toneel, terwijl we tegelijkertijd de emoties van de acteurs heel close kunnen volgen. Het
6
eerste deel is heel gestileerd door de tango en de camera. In het tweede deel va It de camera weg en kunnen de acteurs echt voor het 'theater' gaan.
Wat spreekt je zo aan in Othello van Shakespeare en wat is het grootste verschil met jouw bewerking? De titel Azen is oorspronkelijk gegroeid uit een decorontwerp. Toen ik meer dan tien jaar geleden voor deze productie bij Barbara Wyckmans op het bureau kwam, stond daar een decor. Dat decor in de vorm van een maquette van Paul de Braeckeleer bestond uit groene panelen waarop in codetaal het gedicht Boerken Aas van Guido Gezelle stond. De codetaal bestond uit de vier tekens van het kaartspel in verschillende kleuren: een paars hart was bijvoorbeeld de 'b', een groene ruit was de 'a'. Barbara vroeg me of ik iets met dat decoridee kon doen. Ik speelde toen al met het idee om Othello te bewerken. Het is een van de toneelstukken die ik het liefste lees. De oude taal van Othello en Shakespeare vond ik moeilijk om op toneel te brengen, zeker voor jongeren, dus heb ik de taal aangepast. Ik heb ook de focus verlegd omdat ik Jago's natte droom wou maken. Ik wou dat aanvankelijk als titel, maar uiteindelijk is het Azen geworden. Die titel kwam niet alleen voort uit het decor met die kaartsymbolen, maar paste ook goed bij het stuk: ik had vier hoofdrolspelers, vier azen, die alle vier op iets anders azen. De een aast op eeuwige roem, de ander op zuiverheid en schoonheid en nog een ander gewoon op geluk en leven - bij Jago draait het dan vooral om het geluk van iemand anders. Jago gebruikt het konijn en Cassio ook nog eens als aas om zijn doel te bereiken.
Oliver Koch en Marisa Van Andel maken de choreografie en geven de acteurs les. Hoe ben je bij hen terechtgekomen? Ik heb tango leren kennen door een rol in de tv-serie Witse. Mijn tegenspeler was toen Lotte Pinoy. Wij hebben samen tango geleerd van Tom (De Vocht) en Karolien (Loriers) en van Oliver en Marisa. Die twee koppels doen ook mee met onze voorstelling: ze dansen elk de helft van de voorstellingsreeks als sterkoppel. Daarnaast choreograferen Oliver en Marisa de acteurs en de tien tangokoppels die mee komen dansen tijdens de voorstellingen. Zij zijn de beste tangodansers van Belgie, niet alleen in hun dans maar zeker ook in hun choreografie. Oliver heeft jaren bij Rosas gedanst en is zelf ook choreograaf. Ook Marisa is een professionele danseres. Ze denken allebei verder dan tango: ze denken na over de voorstelling en gebruiken invloeden van moderne dans.
Wat is het idee achter het decor en de scenografie? Het decor en de scenografie stellen twee werelden voor. In het eerste deel willen we een milonga-avond oproepen met de weinige middelen die we hebben. Milonga-avonden gaan meestal door in prachtige balzalen met mooie parket en kroonluchters. Iedereen die naar zo'n echte milonga-avond komt, is opgekleed. Het eerste bedrijf speelt zich op zo'n chique milonga af. De 'glamour' zal vooral in de kostuums zitten en door het gebruik van spiegels, grote deuren en lange doeken worden opgeroepen. De tweede wereld wordt gekenmerkt door leegte. De personages bevinden zich dan op een eiland. Stef Stessel, de scenograaf, had het idee om iets met de trekken te proberen. Lege trekken hebben iets verlaten. Normaal hangen er spots aan en hebben ze een functie, maar een lege trek kan op verschillende manieren ingevuld worden: als zee of als een soort heilige ruimte waar de doden liggen.
Wat is het be lang van de muziek? Muziek hoort natuurlijk bij tango en zeker bij die chique milonga-avonden, waar er vaak live orkesten aanwezig zijn. Ook in de muziek spelen we met twee delen. In het eerste deel wordt er gedanst op tangomuziek. Daarvoor hebben we erg goede muzikanten van wie er twee zelfs in "Orquesta Tanguedia" zitten, het beste live tango-orkest van Belgie. 7
Toch heb ik niet voor een tango-orkest gekozen om muziek te spelen bij de voorstelling, maar heb ik Antoon Offeciers gevraagd een compositie te maken, omdat ik vanuit de Azen-muziek van de vorige versie wilde vertrekken. Bovendien wist ik dat Antoon graag eens een grote compositie wou schrijven. Hij heeft zich ondergedompeld in de tangomuziek en vervolgens zelf tien tango's gecomponeerd. Tijdens het tweede deel van de voorstelling, zullen er enkel nog flarden tango te horen zijn. Die muziek moet op dit moment nog gemaakt worden.
Hoe belangrijk vind je het dat jongeren in contact komen met stukken van Shakespeare? Heel belangrijk. We hebben hier net een Iliaslezing gehad in HETPALEIS (en op andere plekken in Vlaanderen) waarbij we enkel teksten voorlazen. In HETPALEIS was 450 man aanwezig. De lezing duurde erg lang - van 19u tot 23u30 - maar de meeste mensen bleven zitten. Ik vond dat fantastisch. In toneel zijn er een paar echte klassiekers die niet stuk kunnen gaan, ankerpunten in de cultuurgeschiedenis zoals de Ilias, Oedipus, Drie Zusters, Hamlet of andere stukken van Shakespeare ... Voor jongeren die Shakespeares stukken nog niet kennen, zijn bewerkingen zoals die van Romeo en Julia van Simon De Vos eerder dit seizoen in HETPALEIS of nu van Othello een cadeau. Misschien wekt het hun interesse om te lezen wat de echte Shakespeare geschreven heeft. Vanuit opvoedkundig standpunt is het belangrijk dat ze die canonieke teksten leren kennen. Gevoelsmatig en qua taalgevoeligheid denk ik dat ze er alleen maar rijker van kunnen worden. Het zou fijn zijn mochten van al de jongeren die verplicht voor school naar deze voorstelling komen, er een paar de volgende keer vrijwillig naar theater terugkeren.
8
4. BLOG - verhalen van stagiair-dramaturge
Roxane Nicasy
Azen: the tango version. We zijn nu twee weken en een halfverwijderd van de premiere en de puzzelstukjes beginnen langzaam in elkaar te vallen. De acteurs kennen hun tekst beter en beter en ze worden ondertussen begeleid door livemuziek, want de muzikanten zijn ook naar de repetitieruimte verhuisd. Samen met het gelmproviseerde decor, krijgt "Azen, the tango version" steeds meer vorm. Tango dansen is overigens niet zo simpel. Het heeft de acteurs bloed, zweet en tranen gekost om zo goed vertrouwd te geraken met de tangopassen dat ze moeiteloos hun tekst kunnen opzeggen terwijl ze dansen. Het harde werk werpt wel vruchten af: op amper zeven weken tijd hebben de acteurs verschillende tango's geleerd met pasjes die zelfs de meest ervaren figuranten nog nooit gedaan hadden. En dan heb ik het niet alleen over verticale en rechtstaande bewegingen ... Premiere op 20 februari? Let's tango! Niet een, niet twee, maar vier. Wie denkt dat een theaterstuk enkel bestaat uit acteurs die op een scene een tekst brengen, moet zeker naar Azen komen kijken. In plaats van een hoofdrolspeler hebben wij er namelijk vier: de camera, de dans, de muziek en de tekst. De camera. De camera is een medespeler in het stuk: hij is de documentairemaker van Othello, maar ook diegene die Jago bewondert en bespiedt. Het gebruik van die camera brengt heel wat extra organisatie met zich mee. De acteurs moeten bijvoorbeeld goed weten wanneer ze gefilmd worden, omdat ze dan kleiner en intiemer kunnen spelen. De draad van de camera zorgt tijdens de repetities voor zowel frustratie als hilariteit. Gelukkig zal het in de voorstelling allemaal draadloos gebeuren. De dans. Tango is een belangrijk en volwaardig onderdeel van de voorstelling. De dans zit bijna in elke scene en elke beweging die de acteurs maken. De tango's staan ook niet los van de tekst: ze lopen in elkaar over, vallen met elkaar samen en vullen elkaar aan. De muziek. Wie aan tango denkt, denkt natuurlijk aan dans, maar ook aan muziek. Zeker in het eerste deel speelt de muziek dus een grote rol. De lengte van de teksten moet precies samenvallen met de lengte van het muziekstuk dat erbij hoort. Alle cues moeten worden vastgelegd en acteurs kunnen niet veel varieren met hoe snel of hoe traag ze hun tekst brengen. De tekst. Bovendien is er erg nagedacht over de tekst van bepaalde personages, waardoor sommige acteurs zich heel strikt aan de tekst moeten houden. De tekst is poetisch, grappig en diep uitgewerkt, maar heeft ook een strakke vorm. Het is daarom niet alleen belangrijk dat de inhoud van wat de acteurs zeggen klopt, maar ook hoe ze het zeggen. Azen belooft dus een voorstelling te worden met zowel beeld als geluid als dans. Toch blijft er veel aandacht voor het typisch theatrale, iets dat doorheen de voorstelling steeds meer naar voren komt. Zoals de regisseur het zelf zegt: 'Azen is een striptease van het thea terstuk'. Op naar het grote podium! We zijn naar de grote zaal verhuisd en dat is een hele opluchting. Geen geklungel meer met micro's, ineengestrengelde draden, verbindingskabels die uitvallen en decorstukken die bijna omver vallen. We beginnen opnieuw bij het begin om alles goed op het grote podium te plaatsen. Er moet nog heel wat geregeld worden, maar wat een transformatie! Plots krijg ik een stuk-in-wording te zien, in plaats van een repetitie van losse scenes. Door het licht, de projectie, het definitieve decor en de draadloze microfoontjes en camera 9
wordt het ineens allemaal heel echt. Een eerste glimp van hoe de acteurs er zullen uitzien heb ik al eerder gehad, toen we een paar dagen geleden foto's maakten voor in de voorstelling. Iedere acteur stond in vol ornaat op de scene - kostuum, haar en make-up piekfijn in orde. Het enige wat nu nog ontbreekt, zijn de figuranten: meer dan tien tangokoppels die nu eens gasten op een milonga-avond, dan weer soldaten of dienstmeiden zijn en zelfs een keer een woeste golf verbeelden. Lang zal het niet meer duren vooraleer ook zij mee komen repeteren. Het podium wordt voller, de kleedkamer rommeliger, de stress meer voelbaar en de voorstelling steeds meer af.
10
11
12
6. FILMPJES
ACHTER DE SCHERMEN
Azen door de ogen van acteur Bas Teeken Lukas http://www.youtube.com/watch?v=mraQEGi7zoY&list=PLvT18WFVao1yOniLIVTbVvI EGG DpZs b &fea ture=c4- overview -vI
A
Azen door de ogen van acteur Lukas De Wolf 13
7. TEKSTFRAGMENTEN
Desdemona/Othello/Jago
DESDEMONA: Een bevestigende uitzondering. De regel is: Liefde maakt blind. De uitzondering is: Gij en ik. Duizend watt lampen zo voel ik mijn ogen gloeien. Fotosynthese van plant in de zon zo voel ik mijn porien ademen. Een krullend papier in de openhaard zo voel ik mijn mondhoeken klimmen. Als slechts als ik bij u gij bij mij wij bij elkaar hand in hand oog III oog lip op lip wang tegen wang vinger rond vinger lichaam naast lichaam zo heel gewoon toch onwaarschijnlijk ongewoon de liefde vieren met z'n tweeen de liefde vieren. Vier maal twee twee maal vier en mijn gemaal heeft zijn acht. Het achteloos wachten moet nog beloond. Ontvang uw prijs, ik ontvang u, .. .
..
gij III mij,
ik rondom u, uw oneindige prijs, want tijdloosheid bestaat een paar seconden soms ook langer. Tussen mijn benen een zwart gat, met een reden niet zo maar. Een zwart gat
14
dat deuren opent, de wijzers vertraagt, een zwart gat dat klokken blokkeert. Om te geloven moet ge zien of beter voelen hoe wij sterven en toch leven. Kom, kom dan In alle betekenissen Kom, kom dan Ik ben hier. Kom en kom. In mijn kom. Volg uw natuur. Ge doet het. Ge komt reeds Met uw voeten. Een ander lichaamsdeel kijkt jaloers toe naar die voeten. Ik ben blij met de voeten, hoop op meer. Ik volg u. Al uw wapenfeiten laat ze verwelken. Hak mij nu in de pan. Sta uw mannetje bij uw vrouwtje. Een verschrikkelijk slachtveld wil ik zijn. Met twee helden. Gij en gij. Dus ik herhaal: Kom en kom. Volg uw voeten, volg hun voorbeeld en kom, kom. Voetje per voetje, heupslag per heupslag, lozing na lozing. Ik heb gesproken. Gij hebt geluisterd. Laat onze lichamen communicerende vaten zijn. Laat ons luisteren naar het gesprek van onze lichamen. Het fysiek gearticuleer, 15
het biologisch gefluister, het chemisch gemompel. Waarover spreken lichamen? Over de liefde? Nee, over verdwijnen. Alles is verdwijnen. Uw ambitie ook. Zichzelf willen manifesteren voor de eeuwigheid, is een levensdoel. In dat levensdoel verdwijnt de mens hij wordt ambitie. WeI kies nu, wilt ge verdwijnen in de eeuwigheid of in mij. Samen met mij in dit moment. Laten we sterven een paar seconden. Ons bloed vergieten. Kijk, een wonde, de eerste wonde. Boksers zijn smeerlappen, ze mikken op de eerste wonde, keer op keer, slag per slag, mikken ze op die eerste wonde. Wees een smeerlap. Wees een bokser. Mik nu op mijn eerste wonde. Maak mij K.O .. Alstublieft, doe het. Wees een man, ondanks uw tranen, met uw tranen, door uw tranen, echt een man.
16
JAGO: Ja,'k haat u t'rwijl 'k u gans de tijd mijn liefde toon. Noem mij vals, noem mij laag, noem mij al wat u wilt. Om uw loontje komt geen boontje maar een boon. Branden zult ge, 'n snelle dood is v'r u te mild. G'hebt uw poot opgetild en uw ding gedaan maar het was mijn bed en het was mijn vrouw. 'k Haat u, gij hebt mijn lief uw lepel getoond. Gij hebt haar de rijstpap in de mond gelegd. Zij had slechts te knikken, en ikke, onttroond, 'k heb slechts te slikken dat iedereen nu zegt: daar loopt hij, de dwaas, de blinde, ocharme, hij weet 't niet, hij weet 't niet, maar 'k weet 't wel. Dat gij, lul, met uw hoge pietecharme mijn eens zo geliefde herleid hebt tot 'n del. 'n Bijzit, zoals zo'n kleine tafel v'r uw nootjes, of v'r uw voeten op te leggen als ge moe zijt. En z' is goedkoper dan 'n hoer, wat cadeautjes van tijd tot tijd en op tijd een tete it tete. En nu doet zij, wat gij verlangt, wat gij wilt. Mijn lief, klein eekhoorntje springt van boom tot boom. Met een wip maakt zij van 'n fiere eik een wilg. Maar treuren doe ik niet, integendeel, 'k droom van mijn wraak en van uw omgezaagde stam, uw volle kruin die tegen de vlakte smakt, uw breken, uw kreunen, daar droomwilg ik van. De liefde die 'k toon, is de houthakk'r die hakt. Traag maar zeker vel ik u. 'k Oefen mijn 'timber' dagelijks wanneer de avond valt. Liefde toon 'k, en gij gelooft mij, 'k achtte u slimmer. g' Hebt geschurkt, g' hebt gesmeerlapt en g' hebt gediefd. 'k Dacht altijd dat schurken elkaar herkenden. Ik dacht fout. Ge ziet mijn haat niet als ik lach om uw grappen die ik op mijn acht al kende. Ge ziet het niet mijn haat, mijn walging als 'k lach om uw grappen. Mijn valsheid in gezichten. Mijn plooien zijn glad. De vreugde die ge ziet is mijn leedvermaak van morgen. De lichten in mijn ogen branden reeds. Maar waarom? Niet voor u, mijn liefste vijand, of wel voor u Maar niet voor wat ge denkt. Niet voor ons vriendschap of ons samenzijn. Mijn geluk is niet nu. Maar later: uw ondergang dat is de grap.
17
OTHELLO: Desdemona, op welke locatie zijt ge geocculdeerd? Achter welk obstakel of object bevindt zich het subject van mijn reverie? Gij, allerbevalligste, mijn superste superlatiefje, mijn esthetische quintessens. Ik wederhaal mijn queeste: waar zit gij ute verstoppen en mij te een-twee-driebedotten? Waar kan mijn oog uw corps admireren? Adoreren! Amoureren! Waar wordt mijn constante desiratie naar u gesatisfieerd? Mijn olfacteerorgaan neemt u reeds waar, uw odeur is u reeds voor gegaan. Rozen zijn het of lindebloesem, ik geloof mijn eigen neusgaten niet zo delicieus, zo wondervol, zo'n geurfestijn, zo'n reukgebeuren. Ik wil mijn ogen ook de kost geven, kom, mijn amoureke, laat mij nog eens glimpsen, niet kijken, glimpsen, slechts, want ik zou niet de eerste zijn die met zijn blik aan u blijft kleven als olie op kleren, zo profaan in het textiel, dat het niet meer te purifier en valt. Ik weet en gij weet dat gij niet alleen te mooi zijt voor woorden maar ook voor ogen. Wie langer dan een minuut naar u kijkt, wordt blind. Gewoon een kleine glimp meer desireer ik niet. U viseren in een blits flits, een flash die flashen doet, het kort bewonderen van het wonder van uw corps. Waar zijt ge? Ik expecteer u overal, op een tak van een boom tussen de andere vogeltjes, in het gras tussen de andere flora, bovenin het zwerk naast die andere zon. Ik wil dat mijn trommelvliezen trillen door uw vocale vibraties. Uw stem wil ik horen. Mijn schelpen draaien zich als radars, schroeven zich bijna van mijn hoofd, zoeken de horizon af naar dat ene biepje. Het verlossende biepje dat op leven wijst. Het biepje van mijn babe-je. Uw stem. Uw stem die haar woorden kiest alsof het meloenen zijn. Alsof ge er eerst mee schudt en aan ruikt om zeker te weten dat ze al rijp zijn, alvorens ze te utiliseren. Wo bist du bleben, gezelle min, mi lanckt na die! Dit is onze huwelijksnacht, laten we hem niet ridiculeus verspelen met verstoppertje. Ik wil uw lichaam waar ik al zo lang naar hunker, volvullen met lieve woordjes en niet minder lieve daadjes. Ik wil de smaak van uw borsten op mijn tong. Als iemand mij vroeger had gezegd dat hij borsten had geproefd die smaakten naar vanillepudding, ik had hem niet geloofd. Nu komen de woorden uit mijn mond, want ik heb het sentiment zelf gehad. Uw borsten smaken naar vanillepudding. En dan heb ik het nog niet gehad over dat andere. Stupifierend! Dat andere, en iedereen weet wat ik bedoel, dat andere dat smaakt naar advocado met een paar druppeltjes citroen. Ik zweer het, pure advocado, mooi in twee gesneden, een incisie waar de meest zelfingenomen chirurgen van dromen, de harde steen al verwijderd, met een paar druppeltjes citroen ... en dat dan uitlepelen met de tong. Mmmmmmmmmmm. Hier sta ik dan, een en al hunkering, als een kangoeroe, hunker-hunker met een buidel volleven. Ik ruik uw vlees. Gezouten spek voor mijn bek. Een hamvraag: waar zijt ge? Mijne-Lieve-Vrouw Desdemona, op een gegeven moment buigt een anabool, hij keert zich om en dispareert, laat mijn goesting niet samenvallen met deze wiskundige figuur. Onze liefde is een slang die zichzelf in de staart bijt, eindeloos, als een acht, een liggende acht. Nu sta ik hier, achteloos. En weer is er die vraag: waar zijt ge? En weer is er geen antwoord. Ge zijt een vrouw van weinig woorden, dat weet ik, maar wees zo polide om dan dat weinige tot mij te richten.
18
A
lles begint en eindigt met de jaloezie van een man, Jago. Hij vermoedt dat generaal Othello iets gehad heeft met zijn vrouw Emilia en die gedachte drijft hem tot wraak. Liefde kan wreed zijn, en dat is ze ook in Azen. Het drama speelt zich af op een Milonga, een dansavond waarop mannen en vrouwen samen Argentijnse tango dansen. Het is de ide ale setting voor de intriges die .Iago uittekent. Argentijnse tangodans is een spel van leiden en volgen, van elkaar aanvoelen. De bovenlichamen van de dansers zijn dicht bij elkaar en er wordt voor het
grootste deel geunproviseerd. Er bestaan vaste patronen en houdingen, maar de snelheid en kracht waarmee die gedanst worden, verschillen. Het contact tussen de danspartners staat centraal. De danser die volgt, kan de leiding overnemen en improviseren. De leider wordt volger, Wie volgt kan ook bepaalde figuren van de leider weigeren ofveranderen. Dit verhevigt de intensiteit tussen de twee dansers. Ze kunnen enkel oog hebben voor elkaar. De focus ligt uitsluitend op het andere lichaam. Het belooft warm te worden op de dansvloer. Heel warm. Te warm.
DE BASISPASSEN: Ocho adelante Teken een '8' op de vloer en herhaal intussen volgende passen: een voorwaartse
stap, een draai en een volgende voorwaartse
stap. Probeer de stappen en de draai in een vloeiende beweging te krijgen. Weetje: Deze pas is een van de oudste in de tango en komt voort uit de tijd dat vrouwen lange rokken droegen. De man kon door die rokken de voeten van de vrouw niet zien. Om te beoordelen hoe goed ze danste, keek hij naar de 8-figuren die ze achterliet op de vaak vuile vloer.
Gancho Een danser haakt een van zijn benen rond het been van zijn partner. Zowel de man als de vrouw kunnen dit doen, langs links of rechts, langs de binnen- of de buitenkant van het been. Weetje: Het risico bestaat dat je je partner een stevige trap geeft bij deze pas. Tenzij je daar een goede reden voor hebt, houje je voet best ontspannen en laag over de grond terwijl hij voorbij het been van je partner passeert.
Barrida De voet van de ene partner veegt de voet van de andere weg en verplaatst die voet zonder het contact te verliezen. Weetje: Argentijnen houden van voetbal en tango, alleen niet tegelijk. Denk dus niet vanuit de voet, maar vanuit het bovenlichaam.
Cabeceo Niet echt een stap of figuur, maar wei de traditionele manier om een vrouw vanop afstand ten dans uit te nodigen. Door oogcontact en hoofdknikjes naar de vrouw en naar de dansvloer nod ig je haar uit. Weetje: Als een vrouw niet wil dansen, dan kijkt ze weg. Het mannelijke ego blijft intact, want niemand heeft het gezien. De cabeceo geeft aanleiding tot misverstanden. Het is vaak moeilijk om het verschil te zien tussen een hoofdknik als begroeting of als uitnodiging om te dansen.
ee
vind ik raar'
'Het is niet mijn doel om kunst te maken. Iemand die weI dat doel heeft,
"Het is niet mijn doel om kunst te maken. Iemand die wel dat doel heeft, vind ikraar. Ik neem de woorden van Dora Van der Groen (van wie Leue les kreeg in het ConservatoTium van Antwerpen, smu) ter harte. Zij zei: Theater maken is een ambacht' En dat klopt. Stukken maken en
Is dat dan nog kunst, zullen sommigen zich atvragen.
dingen te zeggen, en mensen te doen nadenken over zaken waarover ze normaal niet nadenken. "Ik probeer al jaren andere mensen dan het reguliere theaterpubliek in de zaal te krijgen, en daarom heb Ik die prijs gekregen. Omdat ik onderwerpen voor een breed publiek breng, en hen zo over de drempel van het theater help."
Hij won de Wablieft-prijs voor duidelijke taal, en daarmee voigt hij Vincent Kompany op. Om aandacht zit die laatste niet verlegen, en Dimitri Leue bij deze ook niet meer. 'Mijn stukken moeten mensen goesting doen krijgen in het zwaardere werk.' Sofie Mulders
at hij zich nog herinnertvan dit jaar? Niet veel. Stof in de longen misschien, wegens verbouwingen in het huis. En de stapp en van het jongste kind, omdat hij via zijn kinderen zelf alles opnieuw leert kennen. "Een kind vertraagt het leven. Heel fljn," Hij leeft niet zo in het verleden, maar het jaar is goed geweest, zegt hij. 'De diepte van het dar, dat maakte hij slechts mee op het tonee!. Met die voorstelling, over depressie, stond Dimitri Leue (39) dit jaar ill de schijnwerpers. En ook hiermee: de Wablieft-prijs die hijwon voor heel zijn werk. Oe Wablieft-prijs bekroont iemand die 'duidelijke taal gebruikt om informatie voor iedereen toegankelijk te maken', Valt dat te rijmen met theater maken? En met uw toch poetische teksten?
Dimitri Leue: "Ik speel met woorden, ik probeer een woord te pakken op zijn twee of drie betekenissen. Volgens mij deed Herman de Coninck dat ook, en bij hem heet dat toch poezie, De grens is SOlTIS dun, maar op toneel pro beer ik met gewone woorden, die iedereen kent, toch andere
produceren, dat is mijn beroep, en dat wil ik gewoon goed uitoefenen. "Als kind wilde ik altijd clown worden, en de mensen laten lachen. Maar toen ik op een gegeven moment moest hui!en terwijl ik in de zaal zat, wist ik: dit wil ik ook. Ik wi! toveren met emoties, met de lach en de traan. Ik wi! de mensen andere werelden leren kennen en meenemen op een reis die ze anders nooit zouden maken. Als je dat dan kunst noemt, graag, maar ik zal mij nooit een kunstenaar noemen.
Hoogstens een 'theatermaker', Dat is de beste omschrijving van de job. Acteren, regisseren en schrijven: in dat woord zit het allemaal. "Met De diepte van het dal hebben we ongeveer 25.000 mensen bereikt. Daarvan hebben misschien twintig mensen achteraf een ernstig gesprek gehad over depressie. Maar dan zijn het er toch twintig geweest. Oat vind ik heel belangrijk. 'Weetje, mijn stukken moeten mensen goesting doen krijgen in meer theater. Ik
beschouw mijn werk als een opstapje naar het zwaardere werk."
Oat is w~1 heel bescheiden, u zo ten dienste stellen van het 'echte' werk.
"Bescheiden? Dat weet ik niet. Misschien is het wel arrogant. Ik heb weI een ongelooflijk belangrijke functie, he. Als je door mijn Azen (zljn bewerking van Shakespeares Othello) naar Macbeth van Guy Cassiers kunt gaan, dan is dat toch fantastisch? Ik beschouw dat 'zwaardere'
theater ook niet als beter, weI als moeilijker. Omdat zulke stukken ervan uitgaan dat je de theatertaal al kent. Ik leer de mensen net die taal kennen."
.
En u geeft ze ook een boodschap mee: uw stukken gaan over.ecologie, dementie, depressie en de multiculturele maatschappij,
"Alsje niks te zeggen hebt, moetje niet op een podium gaan staan. Je kunt het dan weI schoon verpakken, er wat kak aan han-
gen en het kunst noemen, maar je hebt nog altijd niks te zeggen. "In het begin was ik ervan overtuigd dat alles van mijn stukken uit mijzelf moest komen. Dat waren stukken over twijfel, verllefdheid,jaloezie. Ikvond mijn inspiratie teen bij de dagboeken van Leonard Nolens. Ofbij Paul Auster, die ook altijd over zichzelf schrijft. Maar ik ben blij dat ik daama een nieuwe weg ben ingeslagen, en ook stukken maak over de wereld rondom mij."
Heet dat volwassen
worden?
Othello), maar nu in een tangoversie, www.hetpalels.be
In februarl herneemt Dimitri Leue Azen ult 2001 (naar Shakespeares
"Maar ik heb daarnet de eerste reden toch verteld? Bovendien: als ik daar nu nog iets aan wil doen, moet ik tien jaar van tv wegblijven. Het blijft een innerlijke strijd. Tussen entertainment aan de ene kant, en aan de andere kant toneel, waar ik meer diepgang in kwijt kan. Nu ja, een strijd. Eigenlijk is dat gevecht allang beslecht,"
Dan had u misschlen toch 'nee' moeten zeggen tegen de kroketten,
wen zijn. Ten tweede omdat het door deMENSEN is gemaakt, hetzelfde redactieteam als dat van Mag ik u kussen? en Een laatste groe; met wie ik heel graag samenwerk. Ten derde: Jonas Van Geel presenteert en ik mis hem in mijn leven. We zijn samen op toumee gegaan met Dodo klein en Tegen de lamp, en dat was fantastisch. "Ten vierde: de show loopt maar een week. Het wordt niet het nieuwe Blokken. Ten vijfde: het is niet echt een quiz. De quiz is maar de kapstok om de onzin aan op te hangen. En ten zesde, maar dat wist ik nog niet toen ik 'ja' zei: ik kan eindelijk eens met de geweldige Nathalie Meskens samenwerken. Zo'n humor dat dievrouw heeft, dat ben ik nog maar weinig tegengekomen. Nathalie is een vent in een prachtig vrouwenlichaam. 'Waar ik wel bang voor ben, is dat ze me niet meer zullen vragen als serieuze acteur omdat ikmet zo veel onzin op tv kom,"
'Alsje niks te zeggen hebt, moetje niet op een podium gaan staan. Je kunt er dan weI wat kak aan hangen en het kunst noemen, maar je hebt . nog altijd niks te zeggen'
Dimitri Leue • 39 jaar, geboren inWilrijk • acteur, schrijver, maker • maakte stukken als Het kleine sterven, Azen, w@=d@. Don Kyoto • werd bij het grote publiek bekend door zijn rol in Vaneigens (Man bljt hond) • speelde ook mee in series of films als WinClkracht 70, Het peulengaleis, Team Spirit
''Ja. Ten eerste omdat we aan het verbou-
interview dat u enkel nog tv-werk zou aannemen waar u achter staat. Hler sta'at u dus achter?
U zit deze week ook In Z/fn er nog kroketten?, een komlsche panelqulz op VTM. Twee jaar geleden zel u In een
vtnd ik."
dan. Vergis je niet, onder acteurs wordt er weI wat gelachen met 'de kunstenaar'. Sterallures horen niet thuis in deze wereld,
• is momenteel te .zien op VTM 'in de eindejaarsshow Zijn er nog kroketten?
"Ik heb ooit gezegd dat ik niet volwassen wilde worden, maar die peIiode is voorbij. Ik heb geen drang meer om kind te blijven of mijn ouderdom weg te steken. Aan de andere kant: er wordt mij soms een Peter Pansyndroom toegedicht, en dat klopt ook weI. Ik speel graag. Ofhet nu toneel, een gezelschapsspel of sport is. Bij mijn collegas zoekik ookgraag speelvogels op. Emstige acteurs, daar heb ik moeite mee. 'Neemjezelf toch niet zo serieus', denk ik