Het zal je buurman maar zijn! Emissies van kleine bedrijven en gezondheidsklachten in de nabije omgeving D.H.J. (Rik) van de Weerdt, arts/toxicoloog Medisch milieukundige Team Milieu & Gezondheid GGD Hulpverlening Gelderland Midden
Huidige betrokkenheid GGD’en in Regio Oost t.a.v. puntbronnen • 2 x ijzergieterij: tox, geur, stofhinder • IJzergieterij: LF-EMV • Industrieterrein Hengelo-Zuid: tox, geur, stofhinder, geluidhinder, EV • Asfaltcentrale: tox, geur, geluidhinder • Industrieterrein Looveer: tox, stofhinder • Mega stallen: geur, stof, microbiologisch • RWZI: microbiologisch
Blootstelling? Toxische stoffen
Geurhinder Geluidhinder klachten
Externe veiligheid Grof stofhinder
Een wereld van verschil?
Gezondheidseffecten
Beleving
Wettelijk kader
Risicobeoordeling (luvo) BRON
identificatie
UITSTOOT
meten, schatten
VERSPREIDING
modelleren
BLOOTSTELLING
monitoring, biomarkers
EFFECT
klinisch onderzoek, biomarkers
Casus • Metaalbedrijf met discontinue emissie van een mengsel VOS • Geurhinder en irritatieve klachten van de slijmvliezen van ogen en luchtwegen van enkele omwonenden bij gebruik van de “paardenbak” op < 20 meter afstand van het bedrijf • Woningen < 100 meter • Juridische procedure aangespannen door omwonenden tegen het bedrijf i.v.m. gezondheidsklachten • Actoren: bedrijf, gemeente, omwonenden, GGD, VROM-inspectie, Raad van State, Lucas Reijnders
Situatie (foto)
Situatie (tekening)
Vraag van gemeente aan GGD • Kunnen er metingen uitgevoerd worden om inzicht te krijgen in de daadwerkelijke blootstelling? • Op welke wijze moet er dan gemeten worden?
Aanpak GGD (1) • Voorstel voor ronde tafelgesprek met bewoners, gemeente, GGD en bedrijf (eventueel VROM-Inspectie) • Doelen: – Probleemverheldering – Gedragen plan van aanpak – Communicatie • Resultaat: gemeente weigert; vindt vraag aan GGD duidelijk genoeg
Aanpak GGD (2) Desktop onderzoek door GGD: • In kaart brengen verspreiding van luvo (voor lange termijn en korte termijn blootstelling) voor mengsel VOS • Gezondheidskundig toetsingskader aangeven voor blootstelling aan mengsel VOS • Op grond van resultaten meetadvies
Verspreiding met eerste beoordelingsmethode IPPC • Integrated Pollution and Prevention Control • Onderdeel Wet milieubeheer • Vergunningplichtige bedrijven • Gebruik van Best Beschikbare Technieken (BBT) • “Eerste beoordelingsmethode”: RIVM, 2008 >> GES 2008
IPPC methodiek (GES) 1. Bepaal/schat de emissiefactor t.o.v. de standaardemissie (= 1 kg/uur) 2. Kies voor jaargemiddelde of 98percentielwaarde als uitkomst 3. Kies de juiste tabel aan de hand van emissiehoogte en emissietemperatuur 4. Bepaal de immissieconcentratie op de gewenste afstand
Tabel IPPC (GES) Jaargemiddelde immissieconcentraties voor verschillende schoorsteenhoogten (H), temperatuur en afstand Standaardemissie: 1 kg/uur (0,278 g/s) Temperatuur: 285 K(12°C) H (m) 5 10 15 20 25 30 50
50 47,66 6,840 0,891 0,217 0,085 0,041 0,005
70 41,01 11,53 2,240 0,565 0,220 0,112 0,015
100 29,06 10,20 2,693 0,920 0,395 0,200 0,035
150 13,05 7,060 2,972 1,299 0,635 0,355 0,066
200 8,180 5,105 2,535 1,255 0,708 0,416 0,086
250 5,520 3,835 2,145 1.146 0,698 0,447 0,103
Jaargemiddelde concentratie μg/m op afstand (m) 300 400 500 600 700 800 900 4,050 2,510 1,745 1,295 1,003 0,818 0,688 2,975 1,965 1,408 1,070 0,843 0,690 0,580 1,816 1,358 1,063 0,860 0,714 0,604 0,522 1,010 0,795 0,650 0,548 0,474 0,418 0,375 0,633 0,524 0,429 0,358 0,307 0,268 0,239 0,432 0,377 0,318 0,268 0,230 0,148 0,135 0,114 0,121 0,118 0,110 0,102 0,093 0,085
1000 0,587 0,495 0,456 0,338 0,215 0,119 0,079
1250 0,425 0,354 0,342 0,264 0,175 0,125 0,065
1500 0,325 0,275 0,275 0,235 0,147 0,104 0,055
2000 0,225 0,182 0,186 0,172 0,114 0,078 0,041
2500 0,164 0,130 0,138 0,135 0,093 0,063 0,033
3000 0,128 0,107 0,109 0,111 0,079 0,054 0,027
200 1,610 1,143 0,717 0,430 0,253 0,154 0,037
250 1.315 1,005 0,695 0,462 0,300 0,195 0,052
Jaargemiddelde concentratie μg/m op afstand (m) 300 400 500 600 700 800 900 1,078 0,765 0,577 0,454 0,369 0,310 0,268 0,860 0,637 0,493 0,394 0,324 0,274 0,232 0,635 0,500 0,397 0,323 0,268 0,230 0,200 0,452 0,385 0,318 0,265 0,224 0,193 0,168 0,314 0,292 0,253 0,218 0,188 0,163 0,144 0,217 0,218 0,199 0,177 0,155 0,138 0,124 0,065 0,080 0,084 0,082 0,077 0,071 0,066
1000 0,233 0,207 0,175 0,148 0,128 0,110 0,061
1250 0,175 0,157 0,139 0,114 0,098 0,087 0,050
1500 0,140 0,125 0,108 0,093 0,080 0,070 0,042
2000 0,098 0,090 0,078 0,066 0,058 0,050 0,031
2500 0,075 0,068 0,060 0,052 0,045 0,039 0,024
3000 0,060 0,055 0,049 0,043 0,037 0,032 0,020
200 0,897 0,630 0,395 0,235 0,140 0,086 0,022
250 0,804 0,615 0,425 0,282 0,183 0,121 0,033
Jaargemiddelde concentratie μg/m op afstand (m) 300 400 500 600 700 800 900 0,697 0,525 0,410 0,328 0,269 0,225 0,195 0,560 0,450 0,354 0,288 0,240 0,244 0,172 0,415 0,355 0,295 0,245 0,207 0,177 0,155 0,295 0,274 0,238 0,205 0,177 0,154 0,135 0,206 0,208 0,191 0,168 0,148 0,132 0,118 0,143 0,156 0,15 0,138 0,124 0,110 0,100 0,044 0,060 0,065 0,065 0,063 0,059 0,055
1000 0,169 0,154 0,137 0,118 0,104 0,091 0,051
1250 0,127 0,116 0,104 0,092 0,082 0,072 0,043
1500 0,112 0,093 0,084 0,074 0,067 0,059 0,036
2000 0,071 0,066 0,059 0,053 0,048 0,043 0,027
2500 0,055 0,051 0,045 0,041 0,037 0,034 0,021
3000 0,044 0,041 0,037 0,033 0,030 0,027 0,017
3
Temperatuur: 323 K (50°C) H (m) 5 10 15 20 25 30 50
50 0,489 0,076 0,016 0,016 0,011 0,007 0,001
70 1,754 0,516 0,097 0,037 0,023 0,016 0,004
100 1,914 0,865 0,320 0,140 0,070 0,040 0,011
150 1,970 1,229 0,645 0,318 0,160 0,090 0,024
3
Temperatuur: 373 K (100°C) H (m) 5 10 15 20 25 30 50
50 0,100 0,007 0,003 0,007 0,005 0,003 0,001
70 0,489 0,117 0,015 0,012 0,009 0,007 0,002
100 0,720 0,320 0,118 0,055 0,028 0,017 0,006
150 0,947 0,573 0,294 0,143 0,073 0,043 0,014
3
Verspreiding (conform SRM3) Nieuw Nationaal Model (NNM): • Gebouwinvloed • Bronsterkte = maximale verwerkingscapaciteit/uur (geen emissiemetingen) • Bronsterkte continu tijdens werkdagen • Klimatologie Eindhoven
Input Emissie: VOS Emissiehoogte: 9 m Hoogte gebouw: 8 m Emissie: 3,7E-4 kg/m³ Afgassnelheid: 10 m/s Diam. Pijp: 0,5 m Trookgassen: 293°K Emissietijd: werkdagen Meteo: 5 jaar, Eindhoven
Output • Totaal VOS als: – Jaargemiddelde concentratie – P99,5 (40 uur/jaar) – P99,9 (8 uur/jaar) – Maximale concentratie in 5 jaar
• Knelpunt: welk tijdvenster voor korte termijn blootstelling? >> afhankelijk van gezondheidskundige toetsingskader
Gezondheidskundige toetsingskader • Combitox benadering i.v.m. VOSmengsel • 4 types combinatiewerking (GR, 2002*): – Overeenkomstige werking met en zonder interactie – Verschillende werking met en zonder interactie * Gezondheidsraad. Blootstelling aan combinaties van stoffen: een systematiek voor het beoordelen van gezondheidsrisico's. Den Haag: Gezondheidsraad, 2002; publicatie nr 2002/05. ISBN 90-5549430-5
VOS-mengsel • Bestanddelen: – – – – – –
Xylenen Ethylbenzeen Cyclohexanon 1-methoxy-2-propanol 2-methoxy-1-methylethylacetaat Naphta/petroleum (white spirit)
• Totaal:
% 25 10 10 10 2,5 25
87,5
Jaargemiddelde toetsing • Verschillende systemische werking • Geen interactie • GR: – Toets aan gezondheidskundige advieswaarde van afzonderlijke stoffen – Gehele VOS-mengsel getoetst aan component met laagste gezondheidskundige advieswaarde
Korte termijn gemiddelde toetsing (methode 1) 1. Overeenkomstige lokale werking zonder interactie – –
Principe van dosis-additie Toepassing van Hazard-index (HI)
Hazard-index = C1/T1 + C2/T2 + Cn/Tn C1,2,.., n = blootstellingsconcentratie van stof 1,2,…,n T1,2,.., n = toxicologische toetsingswaarde voor een specifiek effect van stof 1,2,…,n
Korte termijn gemiddelde toetsing (methode 1) •
Knelpunt HI: Humane toetsingswaarde voor specifiek lokaal effect per stof – Via RIVM: LOAEL – UF = 5 voor LOAEL naar NOEL – UF = 10 voor verschillen in individuele gevoeligheid
Korte termijn gemiddelde toetsing (methode 2) 2. Toetsingswaarde voor VOS-mengsels: – Chemo-sensorische prikkeling slijmvliezen t.g.v. VOS uit bouwmaterialen in binnenmilieu (GR, 2000) – Gebaseerd op experimenten met vrijwilligers in klimaatkamers en kantoorsituaties – “Advieswaarde” = 200 – 1000 µg/m³ – Mengselsamenstelling?
Jaargemiddelde toetsing
Toetsing: TCL cyclohexanon = 136 µg/m³
Korte termijn gemiddelde concentratie 40 uur/jaar
8 uur/jaar
Resultaten korte termijn toetsing 1. Advieswaarde bimi bouwmaterialen (200 µg/m³): Overschrijding gemiddeld 1,5% van de tijd op jaarbasis 2. Via HI (op basis van maximale concentratie): VOS Xylenen Ethylbenzeen Cyclohexanon 1-Methoxy-2propanol Naphta/petroleum (white spirit)
Aandeel VOS mengsel 0,3125 0,125 0,125
Toetsingswaarde irritatief (mg/m³) 20 8,6 6,0 7,4
0,125
HQ 2001
HQ 2004 0,06 0,06 0,08
0,17 0,16 0,23
0,06
0,19
0,20 0,46
0,57 1,32
6,0 0,3125 Hazard-index (HI)
Conclusies en advies • Jaargemiddelde immissie << TCL • Kortetermijngemiddelde: – HI 2004 < 1; HI 2001 > 1 (maximale imm.conc.) – “bimi-advieswaarde” : overschrijding in 1,5% van de tijd op jaarbasis
• Metingen van korte termijn immissieconcentraties alleen zinvol indien consensus over toetsingskader • Overleg gemeente, GGD, VROM-inspectie, omwonenden (+ adviseur) en bedrijf
Resultaat • • • • •
Conclusie gemeente: weinig aan de hand Geen reden voor nader overleg GGD aangedrongen op emissiemetingen VROM-Inspectie ingeschakeld Emissiemetingen uiteindelijk niet uitgevoerd door onwil bij gemeente en bedrijf • Conclusie GGD: risicocommunicatie mislukt
Vragen?
