Gaandeweg. December Het zal je kind maar wezen

Gaandeweg December 2012

Het zal je kind maar wezen

Lange winteravonden. Weer tijd om lekker te lezen! Westerhof Boeken, de eigentijdse boekhandel van Zwolle: vol prachtige romans, thrillers, kookboeken, geschenken, noem maar op. Geniet van literaire hoogstandjes en bestsellers en nog onontdekte pareltjes. Op knisperend papier en natuurlijk als handig e-book. Kom langs! U vindt een uitgebreid assortiment in onze vestigingen in het Maagjesbolwerk en in Stadshagen. En 24/7 in onze webshop, gratis thuisbezorgd!

Let op! Onze vestiging vestiging in het centrum vvan an Zwolle Zwolle is verhuisd! verhuisd! Zwolle Maagjesbolwerk - Jufferenwal 2 Teel: 038-4216171 Stadshagen - Wade 106 Teel: 038-4222440

www.westerhofboeken.nl @westerhofboeken @w weste e erhofboekkeen

VAN WEEGHEL COACHING

Nijverdal Keizerserf 31 - Tel: 0548 - 612474 e 054

3

In deze Gaandeweg Bij de voorpagina In deze Peruaanse kerststal vangen het Kind en zijn ouders het licht, maar heeft ook het alledaagse leven een plaats gekregen.

Themapagina’s Voor het leven pagina 4 Kind dat ons in Zijn hart sluit pagina 5 De mooiste kerstliederen pagina 6 Een eregalerij met Kerst pagina 7 Pleegzorg is een verrijking van ons leven pagina 8 Column: Twee heren pagina 9

Aandacht voor Onder andere brainstormen met jongeren over de protestantse kerk pagina 10 tot en met 15

Beleid en bestuur Informatie van het Kerkelijk Bureau pagina 16 Actie Kerkbalans 2013 pagina 17

Kerkdiensten Kerst en Jaarwisseling in de kerk pagina 18 en 19 Kerkdiensten komende maanden pagina 20 en 22

Kerstkind in soorten en maten Ze worden steeds populairder: kerststallen. Zo populair dat ook de speelgoedindustrie er brood in ziet en het Kerstkind tegenwoordig in alle mogelijke gedaanten tot ons komt. Als Lego-poppetje, in Fisher Price en als ontwerp van Dick Bruna. Of ergens tussen de herders, koningen en kerstmannetjes van PlayMobil, zoals op bovenstaande foto, gemaakt door Gery Bruins. Heilige families in plastic en voorzien van een batterijtje. Druk op een knopje en je hoort ‘Hoe leit dit Kindeke…’ Of dat Kind zelf ook populairder wordt? Soms denk je wel eens als je alle heisa rond Kerst aanschouwt: “Het zal je kind maar wezen.” Dat is het thema van dit Kerstnummer van Gaandeweg, dat overigens doorloopt tot ver in het nieuwe jaar. Zo gaat het bijvoorbeeld ook over de Actie Kerkbalans die we in januari weer kunnen verwachten.

Beleving van Pasen De volgende Gaandeweg verschijnt eind februari en is het Paasnummer. ‘Hij leeft!’ is het thema van dit nummer, dat gaat over de beleving van Pasen. Als redactie nodigen we mensen uit daarover te schrijven en te vertellen, maar ook aan u als lezer vragen wij wat u beleeft aan de Opstanding van Christus. Is er bijvoorbeeld een lied of gedicht dat die beleving verwoordt? Mail of stuur uw bijdrage uiterlijk maandag 28 januari naar: [email protected] of naar: Molenweg 241, 8012 WG Zwolle. Eind april komt er weer een Gaandeweg. Dit nummer, dat onder meer Pinksteren omvat, krijgt als thema ‘Als een regenboog’. Het gaat over de veelkleurigheid van de kerken, met name in Zwolle. Spreken we als kerken nog dezelfde taal? Verstaan we elkaar nog? Of is daar een nieuw Pinksterfeest voor nodig? Ideeën voor artikelen over dit thema kunt u tot 7 maart aan ons doorgeven, eveneens per e-mail of post. Wij kijken of suggesties en bijdragen bruikbaar zijn. Alvast bedankt! Redactie Gaandeweg

Colofon Gaandeweg is het magazine voor alle leden van de Protestantse Gemeente Zwolle, de Evangelisch-Lutherse Gemeente Zwolle en De Hoofdhof Berkum Vijfde jaargang nr. 6, december 2012 Verschijnt vijf keer per jaar. Oplage: 10.000 Redactie: Ds. Iemke Epema (hoofdredacteur), Gery Bruins (eindredacteur), Saskia Dankers, Rob van Harten en Jan Nauta Advertentiebeheer Kerkelijk Bureau tel. (038) 421 75 96 Vormgeving en grafische productie: door Drukkerij Upmeyer

Dit magazine is milieuvriendelijk geproduceerd

Aanleveren kopij en foto’s: De volgende Gaandeweg verschijnt in de week van 24 februari 2013 en loopt tot en met zaterdag 4 mei. Kopij en foto’s dienen uiterlijk maandag 28 januari te zijn aangeleverd via [email protected] of schriftelijk bij het Kerkelijk Bureau. Er is in Gaandeweg ruimte voor berichten uit de wijkgemeenten en aankondigingen van andere kerkelijk gerelateerde activiteiten. De redactie beoordeelt of deze van belang zijn voor zoveel mogelijk lezers.

Het zal je kind maar wezen Deze ‘Lofzang van Simeon’ is vermoedelijk het laatste werk van Rembrandt (1606-1669). Het werd een dag na zijn overlijden onvoltooid aangetroffen in zijn atelier. Dit is een ingetogen schilderij, heel anders dan de ‘Lofzang van Simeon’ die Rembrandt in 1631 schilderde (zie pagina 6). In tegenstelling tot dat grootse tafereel met de tempel als decor, geeft het laatste schilderij zelfs geen enkele verwijzing naar de plaats van handeling. Alle aandacht gaat naar de oude man en het pasgeboren kind. De vrouw op de achtergrond, die later door een ander is toegevoegd, stelt waarschijnlijk Maria voor.

Voor het leven Tweeëntwintig jaar geleden, Amsterdam. We waren nog maar een paar weken moeder en vader en de schrik sloeg ons om het hart. Onze kleine dochter verslikte zich bij het verschonen en kreeg geen lucht meer. We wisten niet wat te doen en zij liep blauw aan. Toen hebben we haar door elkaar geschud en ondersteboven gehouden, tot zij heel voorzichtig weer wat begon te ademen. Door het donker van de nacht haastten we ons naar de dokter, die ons geruststelde, maar wel zei: “Nu weet je echt dat je een kind hebt, vreugde en verdriet, geluk en angst voor heel je leven.” Een kind, is het niet het meest kostbare en tegelijk het meest kwetsbare wat wij in ons leven kunnen ontvangen? Het heeft mij veranderd: meer dankbaarheid voor het leven, meer gevoeligheid voor wat weerloos is, meer verantwoordelijkheid voor de toekomst. Wat gaat er niet door Maria heen, nu zij haar eerstgeborene ontvangt. Onverwacht wonder, Godsgeschenk. Een bijzonder kind. Engelen zingen het uit: “Vreugde, vrede!” Maar vanaf het begin ervaren ook Maria en Jozef de kwetsbaarheid van hun kind, de onzekerheid die met het leven als ouders gegeven is: voor hem is eigenlijk geen plaats, in de herberg, in de wereld. En al snel na zijn geboorte voorspelt de oude Simeon, dat hun kind ‘een teken zal zijn dat betwist wordt’ en dat het voor zijn moeder Maria zal zijn ‘alsof zij door een zwaard doorstoken zal worden’ (Lucas 2 vers 34-35). Het leven van Jezus staat in het teken van zijn wonderlijke weg met zijn Vader. Hij gaat volstrekt zijn eigen gang, in grote verbondenheid met de Eeuwige, zijn ouders kunnen hem niet volgen. Hij krijgt leerlingen om zich heen, hele mensenmassa’s volgen hem. Tegelijkertijd roept hij grote weerstand op bij de autoriteiten. Simeon had dus gelijk. En moeder Maria, die zich vol blijdschap over hem heen buigt in zijn voederbak, zij staat ook vol tranen onder aan zijn kruis. En zij bewaarde alles in haar hart. Verbonden met je kind, je bent het voor heel je leven, op de toppen, in de diepten. En dan dat grote verbond, voor ieder mens, met het kind van Maria. Te gaan in zijn spoor van liefde, vrede en gerechtigheid. Te wandelen in zijn licht overal waar onze voetstappen ons brengen. Kind van God, geschenk voor heel ons leven. Gezegend Kerstfeest! Wim Hortensius, predikant Oosterkerkgemeente 4

Voor elk nummer vraagt Gaandeweg een theoloog of voorganger van buiten de Protestantse Gemeente Zwolle zijn of haar gedachten te laten gaan over het thema. Irma van der Zee, geestelijk verzorger bij het Leger des Heils en de maatschappelijk opvang in Zwolle, beschrijft wat zij denkt bij het thema ‘Het zal je kind maar wezen.’

Kind dat ons in zijn hart gesloten heeft Toen ik het thema voor deze Gaandeweg aangereikt kreeg moest ik denken aan dat liedje uit de jaren ’60, gezongen door Adèle Bloemendaal, Leen Jongewaard en Piet Römer: ‘Het zal je kind maar wezen, yeah yeah yeah yeah…’ Het liedje spreekt over ontspoorde jongeren. In het refrein wordt wanhopig herhaald dat je maar mooi klaar bent met zo’n kind. Meteen gingen mijn gedachten uit naar zoveel gezinnen waar grote zorgen zijn. Waar kinderen ontsporen, ouders zich onmachtig voelen en deskundigen zoeken naar de juiste aanpak. Ik denk aan Sabrina: “Ik wil zo graag anders maar het lukt me niet, mijn verslaving is als een magneet.” Ik denk aan Margo, ondanks haar verstandelijke beperking is het gelukt om zelfstandig te wonen, maar o wat is ze eenzaam! Door die beperking vinden mensen het moeilijk om (blijvend) contact met haar te hebben. Ik denk aan de oma van Bram. Af en toe staat hij daar in het zorgcentrum waar ze woont en vraagt om geld. Haar hart en verstand gaan dan als een razende te keer… “Waar gaat hij het voor gebruiken?” Ik denk aan de moeder die wanhopig schreeuwt om haar kinderen. Ze huilt en roept om hulp bij zeer complexe problemen. Het zal je kind maar wezen...! En te midden van al die ellende gaan wij op weg. Ook naar een Kind. Het Christuskind. Geboren in belabberde omstandigheden, maar met (gelukkig) liefhebbende ouders. We gaan het feest vieren van een kind door God in ons midden is geplaatst als representant van een kwetsbare, hulpbehoevende mensheid. Kerstfeest nodigt ons uit om naar dit kind te kijken en het in ons hart te sluiten. Het wonder van Kerst is dat we ontdekken dat het Kind ons al in zijn hart gesloten heeft en ons inspireert. Prachtig, die woorden die we zingen: “Hij kwam om de wereld te redden, de machtigste vijand te slaan.” Jezus kwam, zag en overwon. Het kostte Hem zijn eigen leven, maar daardoor hebben ellende, ontreddering, fouten, eenzaamheid, ziekte en dood niet meer het laatste woord. Wat mij aanspreekt en wat het Leger des Heils ziet als zijn goddelijke opdracht, zijn de woorden van Jezus in Matteüs 25: “Ik verzeker jullie: alles wat jullie gedaan hebben voor een van de onaanzienlijksten van mijn broeders of zusters, dat hebben jullie voor mij gedaan.” William Booth, de stichter van het Leger des Heils, gaf daar zijn eigen invulling aan. Hij schreef vlak voor zijn dood in 1912: “Zolang er nog vrouwen huilen; zolang er nog kinderen honger lijden; zolang er nog op straat één meisje is dat zichzelf verkoopt; zolang er mannen naar de gevangenis gaan; zolang er nog één duistere ziel is, zonder het licht van God, zal ik strijden. Ik zal strijden, tot het laatste moment!” Daaruit haal ik mijn inspiratie en motivatie; prachtig verwoord in een lied van het Leger des Heils: “God kwam in Jezus in ons midden en stak het licht der hoop weer aan: het licht waar wij om mogen bidden, het licht dat nooit meer uit zal gaan. God vouwt zijn wezen naar ons open, wanneer Hij mens wordt zoals wij en ons in Christus weer leert hopen op een hernieuwde maatschappij. Het kind lijkt zwak, maar in zijn handen draagt het een nieuwe wereld mee; Hij legt de slechtheid straks aan banden en schenkt ons blijdschap, vrijheid, vree. En als eens alle lichten branden en deze wereld is bevrijd, dan hoop ik dat ook met mijn handen gebouwd is aan die nieuwe tijd.” Vooral die laatste regel blijft hangen in mijn hoofd… 5

Het zal je kind maar wezen “Wat is uw favoriete advents- of kerstlied en waarom?” vroegen we in de vorige Gaandeweg. Vier lezers reageerden op die vraag.

Komt, verwondert u hier mensen De heer H. Scholtens, woonachtig in de Aa-landen, noemt Gezang 139, ‘Komt verwondert u hier mensen’, als zijn favoriete kerstlied. “Omdat de komst van Christus en alles wat Hij voor ons betekent daarin wordt bezongen. Bovendien vind ik het gebed in vers 3 erg mooi.” Ziet, hoe dat men met Hem handelt, hoe men Hem in doeken bindt, die met zijne godheid wandelt op de vleugels van de wind. Ziet, hoe ligt Hij hier in lijden zonder teken van verstand, die de hemel moet verblijden, die de kroon der wijsheid spant. Ziet, hoe tere is de Here, die ’t al draagt in zijne hand. O Heer Jesu, God en mense, die aanvaard hebt deze staat, geef mij wat ik door U wense, geef mij door uw kindsheid raad. Sterk mij door uw tere handen, maak mij door uw kleinheid groot, maak mij vrij door uwe banden, maak mij rijk door uwe nood, maak mij blijde door uw lijden, maak mij levend door uw dood!

Een bijzondere ervaring Mijn mooiste kerstlied is ‘Stille nacht, heilige nacht’, mede omdat ik daar een bijzondere herinnering aan heb. Zo’n dertig jaar geleden was ik met een groep op kampeervakantie in IJsland. ’t Was begin juli en vanwege de noorderzon werd het ’s avonds en ’s nachts niet echt donker. We stonden op een camping ergens op het eiland, niet echt in de buurt van een dorp, dus moesten we onszelf vermaken. Dat werd eerst een partijtje voetbal Engeland tegen de rest van Europa, omdat er nogal wat nationaliteiten op de camping aanwezig waren. Ook werden er verhalen verteld bij een kampvuur. Toen haalde een van de Italianen een gitaar uit zijn tent en begon te spelen. Op het einde van de avond vonden we allen dat we samen – dus alle aanwezige nationaliteiten – hetzelfde lied moesten zingen. Maar de vraag was: “Welk lied kennen we allemaal in onze eigen taal?” En na wat heen en weer gepraat kwamen we uit op ‘Stille nacht, heilige nacht’. Zo klonk begin juli in het schemerdonker in het Italiaans, Engels, IJslands, Duits, Frans, Spaans en Nederlands het welbekende kerstlied… Een bijzondere ervaring. Paul de Vries 6

Ook voor Manfred Draaijer, secretaris en gemeentelid van PERKI-Zwolle blijft ‘Stille nacht, heilige nacht’, het mooiste kerstlied. “Bij voorkeur gezongen in een volle kerstnachtdienst, dan komt het kerstgevoel echt naar boven”, mailt hij. Manfred voegt in zijn mail een muzikale bijlage toe: een prach-tige, sfeervolle uitvoering van ‘Stille nacht’, in het Iers gezongen door Enya. Jammer dat we deze opname in Gaandeweg niet kunnen laten horen.

Pláátjes van liederen… Daar stonden we dan als cantorijzangers. In een halve cirkel op het liturgisch centrum. Bij het prille begin van een kerstmorgen-viering. Met een ‘nieuw’ advents/kerstlied: ‘Wachter, wachter, hoever is de nacht, is de nacht ?’ In die herhaling, trapsgewijs qua toonhoogte, bevragen deze wachters elkaar. Zo van: “Zie je al iets komen, iets dagen?” Een vragend begin dus; er gaat iets ontluiken. Vanuit een stilte, een stille nacht. Zonder meer onvergetelijk; althans voor mij, van achter de piano. Het (algemeen) menselijk verlangen in dit lied, zo raak in beeld gebracht! Treffende tekst en muzikaal knap in elkaar gezet door Huybers/Oosterhuis. Plaatjes van liederen, ja ook het simpele ‘Kind ons geboren, zoon ons gegeven’ (Oomen/Oosterhuis). Een juweeltje: vrij kort en heel mooi ook om te herhalen in inderdaad een kerstviering. Mijn laatste plaatje: in die bijna kathedrale kerk in het vlekje Zeerijp (Groningen), kwamen ze van achteruit de kerk, zo achter elkaar aanlopend in hun koorpijen: de leden van de Groninger Studentencantorij. Zacht voor zich uit zingend, het troostvolle en zo fraaie: ‘De nacht is haast teneinde, de morgen niet meer ver…’ (Gezang 130, Liedboek voor de Kerken). Van Jochen Klepper (1903-1942). Over zwarte nachten, bitterheid en pijn. En niettemin over een Morgen vol van luister! Die werelden kan dragen… Wie weet, ook die van ons. Joke van der Zee

Bij het schilderij Deze grootse ‘Lofzang van Simeon’ schilderde Rembrandt bijna veertig jaar eerder dan het ingetogen werk met hetzelfde onderwerp op pagina 4.

Door de eeuwen heen heeft de ‘stamboom’ van Jezus kunstenaars geïnspireerd. Rond 1500 beeldde Geertgen tot Sint Jans de ‘Boom van Jesse’ op zijn manier uit. Het schilderij is te zien in het Rijksmuseum.

Het zijn de gedeeltes die bij het Bijbel lezen aan tafel werden overgeslagen: de zogenoemde geslachtsregisters. Ze staan in Genesis 5, Matteüs 1 en Lucas 3. Al die namen! Waarom zijn ze opgenomen als getuigenis van profeten en apostelen? Waarom staan ze in de Bijbel? Wat moet je ermee? “Bijbels gesproken: alles”, zegt ds. Ries Nieuwkoop in dit artikel.

Een eregalerij met Kerst In Exodus 3 maakt God zich bekend aan Mozes bij zijn naam JHWH, Ik zal er zijn. Mozes zegt: “Wat zal ik zeggen als ze mij vragen, wie heeft je gezonden?” Zeg dan: “JHWH, Ik ben, ik zal er zijn – heeft je gezonden.” It is all in the name. Als in Genesis 17 Abram en Sarai stamvader en -moeder van Israël worden, dan verandert hun naam. Ze krijgen een ‘h’ in hun naam. Dat is het getal 5, het getal voor Israël. Het wordt Abraham en Sarah. Iedere naam is zo een verhaal, een verhaal dat wordt doorgegeven als in een portrettengalerij. De naam vertelt wie je bent – Jezus, Joshoua = redder; Lazarus = God helpt. Zo lezen we de lijst namen in bijvoorbeeld Matteüs 1. Namen die elk een stap vormen op de weg naar de beloofde Messias. ‘Abraham gewon Isaac en Isaac gewon Jacob…’, 3 x 14 geslachten van Abraham tot de Gezalfde. Matteüs gebruikt het woord Genesis = wording. Alsof hij wil zeggen: de genesis, de wording van Jezus heeft zijn wortels in het aloude testament. En bij Lucas 3 is dat al niet anders. Jezus komt niet zomaar uit de lucht vallen. Hij is zoon van… Al de grote namen van Israëls geschiedenis worden als in een portrettengalerij opgehangen. Al hun bloed vloeit in het zijne. Jezus wortelt in hun geschiedenis, in hun verhaal, is met hen verbonden. The son of… In de Kerstnacht zal dat indringend klinken in de Grote Kerk, wanneer van Arvo Pärt gezongen wordt: ‘Which was the son of…’ (Lucas 3 vanaf vers 17). Alles, waar het de Eeuwige in die lange keten van geschiedenissen, in al die namen om begonnen is, vindt zijn vervulling in Jezus van Nazareth. Wie de eregalerij goed bekijkt zal ontdekken dat het niet allemaal volmaakte mensen zijn die worden genoemd. Het zij allemaal heel menselijke geschiedenissen waar Jezus aan wordt verbonden. Nu hadden Matteüs en Lucas het er al eens een keer over gehad toen ze samen het evangelie van Marcus lazen. Ze hadden beiden een idee hoe je het evangelie ook anders zou kunnen schrijven. Matteüs zei: “Ik wil het nog wel eens schrijven met het oog op het Koningschap. Mijn kerstverhaal wordt dan dat van de drie Koningen.” “Prima,” had Lucas gezegd. “Dan schrijf ik het met het oog op de tempel en komt bij mijn geboorteverhaal eerst Zacharias in de tempel. Na de herders komen het verhaal van Simeon en van de 12-jarige Jezus in de tempel.” “Mooi”, zei Matteüs, “en dan spelen bij mij de verzoekingen zich af in de woestijn.” “En bij mij op het tempeldak”, zei Lucas. Zo is het ook met de verschillende weergaven van de eregalerij die ieder schrijft. Ieder zet Jezus op zijn eigen manier in de context. Matteüs volgt de mannelijke lijn die (o wonder!) uitloopt op Maria. En bij Lucas is er meer de vrouwelijke lijn en die gaat bovendien nog verder terug dan Abraham. Lucas gaat terug tot Adam, ja zelfs tot God zelf. Waarmee Lucas wil benadrukken dat Jezus te maken heeft met alle mensen: kind van ons allen! In de Kersnacht raken wij met al onze geschiedenissen (al onze namen) betrokken in de zijne. Hij in onze geschiedenis. De weg die ik gaan moet, de mens die ik worden zal, de God waar ik vandaan kom en die mij thuisbrengt. In Hem zie ik mijn diepste droom, mijn grote verlangen, alles wat ik wil en hoop: Vrede op aarde! Want de navelstreng waardoor ik met Hem verbonden ben, mondt bij Lucas uit in God. Tegen de mens, tegen u en mij wordt gezegd: “Jullie zijn mijn zonen en dochters!” Als je mens bent kom je van God. Want er is een mens onder ons geboren waarin wij allen samen komen. Zijn portret hang bij ieder van ons thuis. Wij leven in Hem. “Want een kind is ons geboren, een zoon is ons gegeven en men noemt hem wonderbare Raadsman, Sterke God, Vredevorst…” 7

Het zal je kind maar wezen De media berichten er bijna dagelijks over: de uithuisplaatsing van kinderen en hun opvang in pleeggezinnen. Vaak gaat het dan echter over wat niet goed is gegaan. In het kader van het thema ‘Het zal je kind maar wezen’, sprak Gery Bruins met pleegouders die een positief verhaal hebben. Adri en Dirk (omdat zij af een toe een geheim adres zijn voor acute crisisopvang is hun achternaam niet vermeld) wonen in het buitengebied van Zwolle en zijn lid van de Grote Kerkgemeente.

“Pleegzorg is een verrijking van ons leven” “Wij zijn in 1990 begonnen met kinderen uit de Amsterdamse Bijlmer via Europa Kinderhulp”, kijken Adri en Dirk terug. “Die kwamen in de zomervakantie drie weken bij ons op de boerderij logeren, in ons gezin met vier dochters.” Deze vorm van kinderopvang had hen zo enthousiast gemaakt, dat ze besloten zich aan te melden als pleeggezin. De uitvoering van die wens werd echter jaren uitgesteld, want Adri bleek zwanger te zijn. Hun zoon werd geboren, hij is nu 21 en de enige van de kinderen die nog thuis woont. Negen jaar geleden is het gezin vanuit het westen naar Zwolle verhuisd en meldde het zich bij Trias Jeugdhulp. Ze volgden de cursus voor beginnende pleegouders, hoewel Adri daar eigenlijk het nut niet van inzag. “Ik had mijn eigen kinderen opgevoed en vakantiepleegkinderen gehad, wat moesten ze mij nou nog leren, dacht ik. Maar het was echt een supercursus, ik leerde vooral niet meer vanuit mijzelf te redeneren, maar me te verplaatsen in het kind. Hoe voelt dat zich?” Zij en haar man zijn nog steeds zeer te spreken over de persoonlijke begeleiding door Trias Jeugdhulp. Hun vaardigheden verdiepen ze door af en toe aan een training mee te doen, samen met andere pleegouders.

Groot hart

8

Hoewel Dirk beklemtoont dat het vooral Adri is die zich met de pleegkinderen bezighoudt (“Adri heeft een groot hart”), levert ook hij zijn aandeel in de zorg. “Je moet dit echt samen doen, anders gaat het niet.” “Het kan gebeuren”, vult zijn vrouw aan, “dat ik het op een gegeven moment gehad heb met een kind, maar dat jij nog wel openingen ziet. Dan neem jij zo’n kind wat vaker mee naar de koeien. Meestal kunnen we dan toch weer verder.” Dirk herinnert zich met plezier hoe een van de pleegkinderen zag hoe boer en veearts een kalf ter wereld hielpen. “Dat jongetje dacht dat we konden toveren.” Dat zij voor crisisopvang hebben gekozen, betekent dat ze kinderen in hun gezin krijgen die in een acute probleemsituatie verkeren. Dirk: “Ze komen altijd onverwacht, dat kan zelfs nog dezelfde dag zijn. Sommige kinderen hebben heel weinig spullen bij zich, of zijn verwaarloosd.” “In het begin krijgen we van Trias maar heel summier informatie over een kind, pas als wij zeggen: we gaan ervoor, hoor je meer. Maar dan weet je nog niet alles”, vertelt Adri. “Soms laat zo’n kind na een paar weken zelf iets van zijn verhaal los. En daar kun je dan echt koud van worden…” Want het zijn niet de mooiste kanten van de samenleving die in de pleegzorg aan de orde komen. Adri: “Kindertjes komen

hier stijf van de spanning binnen, gefrustreerd van alle kanten. Pas na verloop van tijd zie je ze weer kind worden: ze komen tot rust en kunnen weer spelen. Ze krijgen weer wat vat op het leven. Daar doe je het voor.”

Gebroken wereld De kracht om het vol te houden, putten ze zeker ook uit hun geloof. “Dat helpt je om iets te doen in deze gebroken wereld, in navolging van Christus. Dat zijn zware woorden, maar wij ervaren dat wel zo”, verklaart Dirk. “Het helpt ook om mensen niet vanuit jezelf te veroordelen”, maakt Adri deze ervaring concreet. “Anders zou ik heel vaak alleen maar woedend zijn op sommige ouders, om wat zij hun kinderen aandoen. Nu kun je begrip opbrengen en vraag je je af hoe mensen zo konden worden.” Ze beseft ook dat ouders vaak heel veel van hun kind houden, maar op een bepaald moment niet in staat kunnen zijn om ervoor te zorgen. Als het even kan nemen Dirk en Adri hun pleegkind of -kinderen mee naar de kerkdiensten, al worden die door de kinderen niet altijd even intensief beleefd. “De Grote Kerk is een prachtig oud gebouw, daar valt heel veel te zien”, glimlacht Dirk. Ze draaien thuis regelmatig opwekkingsliederen die, soms na enige aarzeling, ook door de pleegkinderen worden meegezongen.

Eigen kinderen Waar ze voor waken, is dat hun eigen kinderen te weinig aandacht krijgen als gevolg van de tijd die pleegkinderen vragen. De dochters zijn weliswaar volwassen en hebben hun eigen gezin, maar als dat nodig is willen hun ouders er ook voor hen zijn, net als voor hun thuiswonende zoon. Het is een van hun redenen om voor crisisopvang te kiezen, die altijd voor een beperkte tijd is. Daarna gaat een kind naar een definitief pleeggezin of, als dat mogelijk is, terug naar de ouders. “En dan nemen wij weer even rust”, hebben Adri en Dirk besloten. In acht jaar tijd, Dirk telt het op zijn vingers na, hebben ze een vijftiental kinderen voor korte of langere tijd in huis gehad. En die waren allemaal anders. “Dit werk is ook interessant”, vindt Adri, die deze omschrijving in het begin vast niet gebruikt zou hebben. “Dat komt doordat we dit in de loop der jaren wat afstandelijker zijn gaan bekijken”, legt Dirk uit. “Naast je gevoel laat je je verstand spreken, al is het maar om jezelf te beschermen. Toch vinden we allebei dat het geven van pleegzorg een verrijking van ons leven is.”

Column Twee heren Het maatwerk van Trias Jeugdhulp Bij het gesprek met de pleegouders Adri en Dirk is Esther Rooseboom aanwezig. Zij is een van de pleegzorgbegeleiders van Trias Jeugdhulp. Deze organisatie biedt in Overijssel ‘ondersteuning bij opvoeden en opgroeien’, onder meer door pleeggezinnen te zoeken en te begeleiden. Als Bureau Jeugdzorg heeft geadviseerd en de kinderrechter heeft beslist dat een kind voor kortere of langere tijd in een pleeggezin moet worden geplaatst, zoekt Trias Jeugdhulp een plek voor het kind. “En dat is altijd maatwerk”, zegt Esther, “want een kind past in lang niet ieder pleeggezin.” Adri en Dirk zijn betrokken bij de crisisopvang, zij nemen kinderen op die acuut uit huis worden geplaatst. De crisisopvang duurt ongeveer drie maanden (soms korter), maar wordt regelmatig in overleg met de pleegouders verlengd. Aspirant pleegouders kunnen aangeven in welke leeftijdsgroep zij kinderen willen opvangen. Adri en Dirk hebben gekozen voor kinderen in de basisschoolleeftijd, andere pleegouders geven de voorkeur aan pubers, of zijn het meest geschikt voor de opvang van baby’s en peuters. “Dat wordt van tevoren met pleegouders besproken”, aldus Esther. Trias Jeugdhulp besteedt zeer veel aandacht aan de selectie, training en begeleiding van pleeggezinnen. “Als mensen belangstelling tonen, bijvoorbeeld naar aanleiding van een wervingscampagne of infoavond, gaan wij op bezoek voor een eerste gesprek”, vertelt Esther. “De motieven om pleegouder te willen worden zijn belangrijk, evenals de persoonlijke situatie van mensen. De kinderen die in de pleegzorg terecht komen hebben vaak heel veel meegemaakt. Bovendien krijgen pleegouders te maken met de gezinsvoogd van Bureau Jeugdzorg en vaak ook met de eigen ouders van het kind. Daar moeten de toekomstige pleegouders zich goed van bewust zijn. Er vallen in dit stadium altijd mensen af, alleen wie geschikt lijkt gaat de startcursus volgen. Die bestrijkt een termijn van drie maanden, daarna kunnen wij bij deze gezinnen pleegkinderen plaatsen. Maar ook dan blijven we hen intensief begeleiden en bieden we vervolgcursussen aan.” Het bestand van Trias Jeugdhulp, dat West-Overijssel beslaat, telt op dit moment ongeveer 430 pleeggezinnen. Er zijn meer nodig, omdat het aantal uithuisplaatsingen toeneemt en Trias Jeugdhulp zoveel mogelijk maatwerk wil blijven leveren. “Voor één aanvraag hebben we vijf adressen nodig”, zegt Esther. Zij benadrukt dat het pleegouder zijn geen ‘roze wolk’ is, maar hoopt toch dat mensen die echt gemotiveerd zijn, zich melden voor nadere informatie. Dat kan bij haar: [email protected], of via de website: www.triasjeugdhulp.nl

Stel dat de pas herkozen president Obama zou gaan denken dat hij alles in de wereld voor het zeggen had. ‘Dat zouden wij niet pikken!’, hoor ik veel mensen al zeggen. Maar zeggen en doen is twee. Veel mensen zeggen van niet, maar doen het wel. Ze buigen voor machthebbers. Er is een tijd geweest dat alle mensen bogen voor de keizer in Rome. Hij bepaalde alles en de mensen pikten het nog ook. De gehele bewoonde wereld, zo dacht men in die dagen, viel samen met het Romeinse Rijk en werd ‘de oikumenè’ genoemd. Vanuit het machtscentrum in Rome deelde de keizer de lakens uit, ‘bevelen’ of ‘dogma’s’ genoemd. Zo geschiedde het op een goeie dag dat er een bevel (dogma) uitging vanwege keizer Augustus dat het gehele rijk (de hele oikumenè) moest worden ingeschreven. En iedereen ging. Ook Jozef en Maria. Want als de heer zei ‘ga’, dan ging je. En als hij zei ‘kom’, dan kwam je. Dat waren de spelregels. De keizer liet zich met ‘Heer’ aanspreken: ‘Kyrië’. U kent het wel van ‘Kyrië-eleis’. Zelf dacht hij dat er daar in zijn hele rijk maar één van was. Geen wonder dat hij erg nerveus werd toen het verhaal in de wereld kwam dat er ergens in een uithoek van de oikumenè nóg een ‘Kyrië’ bestond. In Bethlehem zou een kind geboren zijn dat ze óók ‘Kyrios’ noemden. Het bericht zou door engelen in de wereld zijn gebracht en er waren herders die het geloofden: ‘U is heden de Heiland geboren, namelijk Christus de Kyrios’. Alleen al de gedachte dat er naast hem als Kyrios (Caesar Kyrios) nóg een Kyrios was (Christus Kyrios), deed de mythe van de macht van de keizer wankelen. Het maakte hem onrustig maar dat was precies de bedoeling. Want als de mensen zich nu eens niet langer alleen door hem als Kyrios lieten gezeggen, maar ook naar iemand anders gingen luisteren? Je moest er niet aan denken! Laat staan dat ze méér gehoor gingen geven aan die andere Kyrios dan aan hem. Mooi he? Als het evangelie niet bestond moest het meteen worden uitgevonden. Het schiet een deuk in elke wereldmacht die denkt dat hij alles te zeggen heeft. Of het nu de keizer van Rome is of een moderne multinational, de twee heren zijn van alle tijden. Ik kom ze elke dag tegen. Iedereen zou niet alleen met Kerst, maar elke dag minstens één keer aan het verhaal van de twee heren moeten denken en vragen: Wat laten we ons eigenlijk opleggen en door welke Kyrios? Het zou goed zijn voor de hele oikumenè. Niemand kan twee heren dienen.

Bert Koetsier, studentenpredikant

Bij de foto De illustraties op deze pagina’s zijn beschikbaar gesteld door Trias Jeugdhulp. De kinderen op de foto komen niet in dit artikel voor. 9

Aandacht voor Jongeren spreken zich uit over hun toekomst in de protestantse gemeente

“Durf ons los te laten!” Meteen hadden ze enthousiast ‘ja’ gezegd. Willen jullie een keertje één avond met ons meedenken over de toekomst van de protestantse gemeente? “Ja, dat vind ik belangrijk.” En daar zaten ze, twaalf jonge mensen (van net twintig-min tot net dertig-plus) uit alle wijken van de stad. Te brainstormen over de vraag: waar moet het heen met onze gemeente? Wat voor goeds heeft ervoor gezorgd dat jij er altijd nog bij hoort? De uitnodiging kwam van de schrijfgroep die in opdracht van de Algemene Kerkenraad het nieuwe beleidsplan voor de Protestantse Gemeente Zwolle formuleert. Ds. Edward van ’t Slot, een van de leden van de schrijfgroep, geeft een impressie van dit bijzondere gesprek.

Enorm belangrijk: een goede preek Je kunt denken: dat zal vast mopperen worden. Mopperen op de preek bijvoorbeeld. Preken, dat is toch eigenlijk niet meer van onze tijd. Wie komt daar nou nog voor. Maar niets bleek minder waar. “Ik ben blij als ik een goede preek heb gehoord,” dat was eerder de tendens. Natuurlijk is het ook mooi als er een goede band speelt, of als er andere prachtige muziek is. Fijn als er momenten van stilte zijn, en als we echt voluit hebben kunnen zingen. Schitterend als de ambiance klopt en de sfeer goed is, fijn dat we mooie kerkruimtes tot onze beschikking hebben. Maar dat komt allemaal op de tweede plek. “Ik kom naar de kerk om aangesproken te worden,” zegt iemand. “Ik kom om een goed verhaal te horen,” meldt een tweede. En de derde zegt: “Heerlijk als de boodschap van de Bijbel gelinkt wordt aan mijn leven. Zelf weet ik het anders niet altijd zo precies.” Eén van de deelnemers spreekt de hoop uit: “De PKN staat voor diepgang, mag ik hopen!”

Loslaten en eigen wegen vinden Voor alle aanwezigen is bij de kerk horen echt een eigen keuze geworden. Het spreekt niet meer vanzelf. Soms laat je de kerk ook een tijdje los. “Daar is

geen ontkomen aan,” zegt iemand. “Je bent jong, en na een leuke tijd in de kerk als kind ga je op zoek naar je eigen plek in het leven. Je gaat uit, je komt nieuwe mensen tegen, je komt in een andere levensfase, met drukte, relatie, baan, enzovoorts. In onze samenleving zoekt ieder z’n eigen weg. Maar het moment komt dat je terugdenkt aan het goede dat je in de kerk meekreeg. Je wilt het ook aan je eigen kinderen meegeven. De gesprekken die we rondom de doop van onze kinderen hadden, een paar avonden in de kerk, die waren ongelooflijk intens en kostbaar.” Durf er maar op te vertrouwen dat de schat die je aan kinderen meegeeft, van waarde blijft.

Wat voor een schat is dat dan? Wat is de kern waar het in de kerk om draaien moet? “De kerk is de plek waar ik erover nadenk hoe ik in het leven sta. Het moet er over normen en waarden gaan,” is één van de geluiden. “En fijn om daar met anderen over te kunnen doorpraten. Het moet niet te veel éénrichtingsverkeer

blijven.” Een ander zegt: “Het is mooi als ik een beetje gevoel krijg bij wat of wie God is.” De naam van Jezus valt dan ook al snel. En de Bijbel. De Bijbel is de bron waar je steeds weer bij terugkomt. Geldt dat voor iedereen? Sommigen moeten even slikken. De Bijbel staat vaak mijlenver van je af. De gedachte die er achter een Bijbelgedeelte ligt, daar gaat het om. Probeer in de kerk nou die gedachte duidelijk te verbinden met ons leven in 2012!

Deuren open, drempels slechten Als we mensen durven los te laten, zullen we dan niet steeds meer in de marge van de samenleving belanden? Misschien wel, wordt er gezegd. Maar misschien is dat wel de kern van kerk-zijn. In de marge zitten, opzoeken wat zwakker is en niet wat gelikt en schitterend is. Ontspan alsjeblieft! Als er op deze avond één ding duidelijk wordt, is het wel de enorme diversiteit. Deze jonge mensen laten zich niet in één hokje duwen. Maar waarom zou je dat ook willen? Het is juist geweldig om elkaar op te scherpen. Na een geslaagde avond klinkt al snel de kreet: “Zoiets zouden we vaker moeten doen.” “Durf ons in te schakelen,” werd er gezegd. We hebben alle reden om goed naar dat advies te luisteren. De kerk zal erdoor veranderen. Maar er niet minder ‘kerk’ door worden.

Weekend in Abdij Sion De mogelijkheid bestaat van 15 tot 17 februari een weekend door te brengen in Abdij Sion te Diepenveen. Daar gast zijn is verblijven bij een biddende gemeenschap die in stilte leeft. Dat is de getijden meemaken, wandelen in de gastentuin of de omgeving. Dat is kennismaken met een bijzondere wijze van leven. Abdij Sion kan maximaal tien gasten ontvangen. De kosten zijn €25,- per etmaal. Er zijn nog enkele plekken vrij. Wie mee wil kan zich opgeven bij Christa van Stappen, tel: (038) 454 32 30, e-mail: [email protected] Op woensdag 23 januari om 20.00 uur is in de Oosterkerk een voorbereidingsavond en worden er praktische afspraken gemaakt. Informatie over Abdij Sion: www.abdijsion.nl 10

Moed en vertrouwen bij PERKI Het was al eerder aangekondigd, maar na Nieuwjaar begint het echt. PERKI heeft dan twee in plaats van één kerkdienst per maand, steeds op de tweede en de vierde zondag om 14.00 uur in de Oosterkerk. Voor deze uitbreiding zijn verschillende redenen. PERKI-leden wonen nogal verspreid over Noord- en Oost-Nederland, van Groningen tot Apeldoorn en van Heerenveen en Lelystad tot Wierden. Om de onderlinge band te bewaren, was een dienst per maand te weinig. Er was duidelijk een grotere behoefte aan samenkomen, aan contact. Een andere reden is dat PERKI zo denkt tegemoet te komen aan de behoefte naar meer zingen, ook van andere liederen en aan meer variatie in de liturgie. PERKI kent twee zanggroepen, Ecclesia en Pancaran Kasih. Die kunnen in twee diensten per maand beter tot hun recht komen. Dankzij de opvang in de wijkgemeente Oosterkerk kan dit zonder problemen gerealiseerd worden. Men realiseert zich bij PERKI heel goed dat dankzij deze ruimhartigheid het ‘leven’ als migrantenkerk goed mogelijk is. PERKI gaat vol vertrouwen en moed en met dank aan God het nieuwe jaar in.

Werken van barmhartigheid De Michaëlsvieringen hebben dit jaar een duidelijk diaconale invulling gekregen met het jaarthema ‘Compassie’, mededogen in het kerkelijk jargon. Nadat in twee vieringen was ingegaan op wie die ander dan wel is aan wie wij recht hebben te doen en wat dat voor ons betekent, komen nu de werken van

barmhartigheid ter sprake. Van ‘de hongerigen voeden’ tot en met ‘de doden begraven’. Elke keer weer zoekt de voorbereidingsgroep naar teksten en liederen die kunnen helpen om het thema dichtbij te brengen, muzikaal ondersteund door Toon Hagen en de cantorij. Regelmatig zijn in de viering mensen te gast die

door het (vrijwilligers)werk dat zij doen concrete invulling geven aan één van deze werken van barmhartigheid. De vieringen worden gehouden op elke tweede zondag van de maand om 16.30 uur in de Grote of St. Michaëlskerk.

Canto Ostinato op Schnitgerorgel

Simeon ten Holt

Op zondag 30 december wordt in de Grote of Sint-Michaëlskerk het werk Canto Ostinato van Simeon ten Holt uitgevoerd door Toon Hagen. Canto Ostinato is een werk dat in een ruimte als de Grote Kerk en op het Schnitgerorgel geweldig zijn verhaal kan vertellen. De luisteraar wordt in een almaar doorgaande en schier tijdloze stroom van muziek meegevoerd, raakt er als het ware in betrokken en kan er zijn of haar eigen verhaal in doorleven. De compositie biedt hieraan tijd en ruimte. De muziek gaat op een zeer bijzondere manier om met wat mensen doormaken. De laatste zondag van het jaar is daarom een heel goed moment om dit werk met elkaar te beleven. Dit eindejaarsconcert begint om 16.30 uur. De toegang is gratis. Wel is er na afloop een collecte ten behoeve van de restauratie van het Schnitgerorgel. In het voorjaar van 2013 zullen van dit orgel acht van de twaalf balgen worden gerestaureerd.

De schatten van de Tora Het opdiepen van de schatten van de Tora staat centraal op vier donderdagavonden in de Adventskerk/Wijkcentrum SIO. De Tora is een bibliotheek vol verhalen over rituelen, normen en waarden, strijd tussen individuen en naties, filosofie, gedachten over het universum, de

mensheid en G-d. Alles is bespreekbaar, zoals een leraar sprak: “Bestudeer de Tora en nog eens en nog eens, want alles wat je wilt weten kun je er in vinden”. En: “Hoe meer Tora, hoe meer leven: hoe meer vrijheid: hoe meer vrede”. Inleider is Jan van Brummen, de avon-

den zijn op 10 en 24 januari, 7 en 21 februari en 7 maart van 20.00 tot 22.00 uur. Kosten: € 2,- voor koffie/thee en bijdrage in kosten van het lesmateriaal. Opgave uiterlijk 1 januari. Voor inlichtingen: Jan van Brummen, tel: (038) 465 10 62, e-mail:[email protected]

Over verdraagzaamheid en haar grenzen In de media zijn SIRE-spotjes te zien die aandacht vragen voor tolerantie, ‘Daar knapt Nederland van op’. Maar hoe tolerant ben je als je gekwetst bent door de houding en (geloofs)opvattingen van een ander? Hoe verdraagzaam ben je als iemand jouw waarden niet respecteert? Over deze vraag komt Awraham Soetendorp, emeritus rabbijn van de Liberale Joodse Gemeente in Den Haag, op 24 januari spreken op uitnodiging van de Remonstranten in Zwolle. Zijn lezing is getiteld: ‘Over verdraagzaanheid en haar grenzen.’ Rabbijn Soetendorp heeft in oktober de Juliet Hollister Award ontvangen in New York voor zijn tomeloze inzet voor reli-gieuze verdraagzaamheid en wereldvrede, een prijs die eerder uitgereikt werd aan Nelson Mandela, Desmond Tutu en de Dalai Lama. Deze avond wordt gehouden in de Doopsgezinde Kerk, Wolweverstraat 9 in Zwolle. Aanvang 19.45 uur. Er is gelegenheid om met elkaar in gesprek te gaan. Toegang gratis, wel wordt een vrijwillige bijdrage gevraagd voor het Jacob Soetendorp Institute.

Rabbijn Awraham Soetendorp spreekt op 24 januari in Zwolle.

11

Aandacht voor Bijzondere diensten in Sionskerk

Bijbel & Kunst Op zondag 6 januari is er ’s avonds weer een Bijbel & Kunstdienst in de Sionskerk om 19.00 uur. Dit keer staat centraal La Sagrada Familia de prachtige kunstzinnige kerk in Barcelona Architect Gaudi heeft met dit gebouw alle eer aan God willen geven. Hosanna en Excelsis staat er op de torens te lezen. Aan de hand van de onderdelen van La Sagrada Familia wordt de overgang gemaakt van Kerst naar de Lijdenstijd en Pasen. Zo heeft Gaudi de ingangen van de kerk een totaal verschillend karakter gegeven. Bij de noordelijke ingang staat de geboorte van Christus centraal in een sierlijke stijl. Bij het zuidelijke portaal is

het lijden en sterven van Jezus het thema in een heel modern, sober en strakke stijl. Heel de kerk straalt de glorie van God uit, de opstanding uit de dood en het nieuwe leven. Ds. Hélène Evers gaat voor in deze dienst. Op de foto een van de facades van La Sagrada Familia.

Opendeurdiensten De laagdrempelige opendeurdiensten in de Sionskerk, doorgaans elke tweede zondagavond van de maand, beginnen steevast om zeven uur, met vanaf kwart voor zeven samenzang. Alleen de dienst op Kerstavond, waaraan het koor Kavoca meewerkt, begint om half negen. Heel bijzonder wordt ook de Opendeurdienst op zondag 10 februari. Dan treedt de door gitaren en close harmony gedomineerde groep Kithara op, onder leiding van B. Kanis. Dominee Piet Rozenboom uit Wolvega is de voorganger in deze dienst.

Op 10 maart beleeft het Zwolse mannenkoor Hanzezangers onder leiding van Harry Koning een ‘thuiswedstrijd’ tijdens de Opendeurdienst in de Sionskerk. De Hanzezangers repeteren wekelijks in dit kerkgebouw. Voorganger is dominee G.W. Marchal uit Apeldoorn. De laatste dienst van het opendeurseizoen is op 14 april, dan met het Christelijk Gemengd Koor uit Zwolle onder leiding van J.W. Docter; voorganger dominee G.J. Otter uit Emmeloord.

Kinderen gezegend Kinderen zijn welkom in de Sionskerk. Op zondag 6 januari 2013 bidt de gemeente om een zegen voor het nieuwe jaar. Alle kinderen in de kerk worden die ochtend persoonlijk in de kerk gezegend en toegezongen door de gemeente. Op zondag 13 januari om 10.00 uur is in de Sionskerk een speciale kinderdienst. Dan zingt het kinderkoor De Bromvlieg.

Sionskerk viert 30-jarig bestaan De Sionskerk viert dit kerkelijke seizoen haar 30-jarig bestaan met een aantal bijzondere evenementen, telkens op de 30ste van de maand. Zo is op 30 oktober een symposium gehouden met 30-ers en op 30 november de Actie Schoenendoos. Op 30 december wordt de top-30 bekend gemaakt van de mooiste liederen van de Sionskerk. Elke zondag wordt één van de liederen uit deze top-30 gezongen. Het mooiste lied klinkt in de jubileumdienst in september 2013. 30 januari viert de gemeente het jubileum met een groot en feestelijk buffet voor alle vrijwilligers. Dat zijn er vele malen meer dan 30!

Kirchentag 2013 in Hamburg Van 1 tot en met 5 mei 2013 wordt in Hamburg de 34ste Kirchentag gehouden. Vijf dagen lang samen luisteren en zingen, aan Bijbelstudie doen, opgenomen worden in een internationale schare mensen van alle leeftijden, met uiteenlopende achtergronden. En, als je dat wenst, logeren bij een gastadres. Gelegenheid om kennis te maken met een plaatselijke gemeente en Duitse gastvrijheid. Het centrale thema van deze Kerkendag luidt ‘Soviel du brauchst’, ‘Zoveel je nodig hebt’ (naar Exodus 16 vers 18). Het programma begint op woensdag met een ‘avond van ontmoeting’ in de binnenstad en eindigt met de slotdienst op zondagmorgen, meestal in een stadion. Elke deelnemer ontvangt een programmaboekje. Er worden ongeveer 100.000 deelnemers verwacht. Het is dus zaak een goede planning te maken, rekening houdend met reistijd en verwachte drukte.

Kosten Een kaart voor de gehele Kirchentag kost €89.- p.p. Gebruik van openbaar vervoer in de Kirchentagregio is daarbij inbegrepen. Jongeren tot 25 jaar, gepensioneerden en gehandicapten betalen €49.- euro p.p. Een gezinskaart kost €138.-euro, een dagkaart €28.-/17,- Men kan gebruikmaken van slaapmogelijkheden in onder andere scholen, waar men ook kan ontbijten. Gasten boven 35 jaar kunnen bij een gastadres logeren in Hamburg of omgeving. Kosten voor bemiddeling bedragen €21.p.p of €42.- per familie. Desgewenst is gebruik te maken van hotelaccommodatie. Aanmelden kan via internet: Kirchentag.de/registration, nadere informatie per e-mail is verkrijgbaar bij [email protected] Ook Joost van Belois, e-mail: [email protected], kan informatie geven.

Wat er gebeurde na Christus’ geboorte

12

Uit alles wat de christelijke kunst te zien geeft over wat er gebeurde na de geboorte van Christus, heeft Peter den Hengst een aantal afbeeldingen geselecteerd. Die hebben die zowel betrekking op wat de evangeliën en apocriefe boeken

vertellen, als op bronnen buiten de Bijbel. Zo gaat het over de komst van de wijzen uit het Oosten naar Bethlehem en hun terugkeer, de kindermoord en de door wonderen en legendes omgeven vlucht naar Egypte.

Peter den Hengst houdt de inleiding op woensdag 9 januari van 14.30 tot 16.30 uur in de Adventskerk/Wijkcentrum SIO. Kosten: € 2,- per persoon, opgave is niet nodig.

Oosterkerkers schrijven brieven ‘De (geloofs)brief’ is het jaarthema van de Oosterkerk. Het komende half jaar gaan gemeenteleden elkaar brieven schrijven over wat ze geloven en hoe ze het leven zien en beleven. Het is de bedoeling dat mensen van verschillende generaties met elkaar schrijven. Hoe vaak en hoe lang er geschreven wordt, bepalen de koppels zelf. Op maandag 21 januari om 20.00 uur in de Ooster-

kerk wordt informatie gegeven en worden schrijfkoppels gevormd. Ook mensen van buiten de wijkgemeente zijn van harte welkom om mee te doen.

Dagboekje 40-dagentijd ‘Weerwoord’ is de titel van het dagboekje voor de 40-dagentijd van de Oosterkerk, dat dit jaar geheel uit brieven bestaat. Voor iedere dag heeft een

gemeentelid een brief geschreven aan een personage uit het evangelie van Lucas, dat voor deze tijd op het leesrooster staat. Het dagboekje kost €4,50. Het is verkrijgbaar op het Kerkelijk bureau en bij Klazien Oosting, P.C. Hooftstraat 27, tel: (030) 453 65 86. Op de zondagen 3,10 en 17 februari wordt het verkocht in de Oosterkerk. De meeropbrengst is bestemd voor Amnesty International.

Samen gedichten lezen Een gedicht lezen en gedachten daarover delen is boeiend en inspirerend. Wie mee wil doen ontvangt tijdig de te gedichten die aan de orde komen. Tijdens de tweede avond komen gedichten aan bod die zijn aangedragen door de deelnemers. De avonden, die onder leiding staan van Sytze de Boer en Lodewijk Kruithof, vinden plaats op woensdag 30 januari en donderdag 14 februari in de Oosterkerk, aanvang 20.00 uur.

Verbouwing zalencentrum Oosterkerk begonnen De eerste fase van de verbouwing van De Bagijnehof, het zalencentrum van de Oosterkerk, is begonnen. Deze fase, die wordt uitgevoerd door aannemer Eikenaar, omvat de uitbouw van de entree met veel glas. In de oude entree komen nu de toiletten. Verwacht wordt dat deze verbouwing nog voor Kerst gereed is; tot die tijd maken bezoekers van het zalencentrum gebruik van de tijdelijke opgang aan de Bagijnesingel en hoofdingang van de kerk. De tweede fase begint in januari 2013. Het buffet wordt groter en de ontvangstruimte overzichtelijker. Zaal 4 wordt één met de ontmoetingsruimte en door een vouwwand functioneler. Ook het klimaat krijgt aandacht.Deze verbouwing kan in maart voltooid zijn.

Financiële reserves De verbouwing van De Bagijnehof is mogelijk dankzij de financiële reserves van de nieuwe wijkgemeente Oosterkerk. Ongeveer 27% van de kosten wordt bijgedragen door het College van Kerkrentmeesters. De wijkgemeente blij met deze bijdrage. Het wijkcollege kerkrentmeesters van de Oosterkerkgemeente is een inzameling begonnen om ook een nieuwe inrichting mogelijk te maken. Voor klein schilderwerk, garderoberekken en verdere aankleding is circa € 5000,- nodig. Gemeenteleden en anderen kunnen een gift deponeren in de speciale collectebussen of een bijdrage storten op rekeningnummer 525232, ten name van Beheer Oosterkerk, onder vermelding van Inventaris Bagijnehof.

Theologie van Bonhoeffer in leerhuis In de Adventskerk/Wijcentrum SIO wordt op drie dinsdagavonden of woensdagochtenden een leerhuis gehouden over de theologie van Dietrich Bonhoeffer. Hij was theoloog en predikant in Duitsland, in de tijd waarin politiek en maatschappij zwaar onder druk stonden van het nationaal-socialisme. Ook de kerk werd er door beïnvloed. Bonhoeffer raakte betrokken bij de tegenbeweging die zich Bekennende Kirche (belijdende

kerk) noemde. Dit heeft hij met zijn dood moeten bekopen. Hij werd in april 1945 terechtgesteld door de nazi’s. In drie bijeenkomsten krijgen de deelnemers een beeld van wat Bonhoeffer bewoog. Zij zullen ontdekken dat zijn theologie een grote actualiteit heeft. De bijeenkomsten zijn op de dinsdagavonden 22 januari, 12 februari en 26 februari van 19.30 - 21.30 uur, of op de woensdagochtenden 23 januari,

6 februari en 27 februari 2013 van 9.30-11.30 uur. Kosten: € 2,00 per keer plus een eenmalige bijdrage voor een leesgids. Ds. Nelleke Eygenraam en ds. Louisa Vos begeleiden het leerhuis. Deelnemers wordt verzocht bij aanmelding op te geven naar welke dagdelen de voorkeur uitgaat. Aanmelden kan tot 15 december via [email protected]

Geschiedenis zending in Afrika Nagaan langs welke lijnen de geschiedenis van de zending in Afrika zich heeft voltrokken, dat kan op vier woensdagochtenden in de Adventskerk/Wijkcentrum SIO, onder leiding van Jaap van Slageren. In een eerste sessie worden de hoofdpunten aangegeven. Daarna wordt twee maal stilgestaan bij de zending en kerkgeschiedenis van Kameroen. In een vierde bijeenkoms wordt behandeld hoe Amerikanen, Noren en Zwitsers hier bloeiende kerken hebben gesticht. De bijeenkomsten zijn op de woensdagsochtenden 16, 23, 30 januari en 13 februari van 9.30-11.00 uur. Kosten: € 2,00 voor koffie/thee. Opgave voor 10 januari: [email protected]

13

Aandacht voor Marinus van den Berg bij Gespreksgroep 50-plus Voor de komende maanden heeft de Gespreksgroep 50-plus, die bijeenkomt in de Oosterkerk, de volgende lezingen op het programma staan. Op 16 januari komt Marinus van den Berg, pastor in verpleeghuis Antonius IJsselmonde in Rotterdam. Hij is betrokken bij de palliatieve zorg die verleend wordt aan ongeneeslijk zieke of stervende patiënten. Marinus van den Berg is een autoriteit in het begeleiden van mensen op het gebied van sterven, rouw, ouderdom en zorg. “Rouwen is alles opnieuw uitvinden en met verdriet omgaan”, zegt hij. “Je moet jezelf opnieuw uitvinden in relatie tot anderen. Je krijgt te maken met vragen: wie ben ik, wie mag ik zijn en wie wil ik zijn. En dit alles als het gaat om intimiteit, arbeid, ontspanning en levensbeschouwing.” Op 20 februari luisteren de deelnemers aan de gespreksgroep onder leiding van Derkien Wiedijk naar Maria Vespers van Claudio Montiverdi. Een Vesper is een avondviering en Maria heeft daar een belangrijke plaats Marinus van den Berg in. In alle kloosters vindt tot op de dag van vandaag nog steeds deze viering plaats, naast de andere dagelijkse vieringen. De toehoorders krijgen een ‘luisterpapier’ voor deze lezing, waarin uiteraard ook veel muziek te horen zal zijn. Derkien Wiedijk studeerde na een opleiding aan de pedagogische academie op het Conservatorium in Groningen Schoolmuziek en Koordirectie. Op dit moment is zij werkzaam als docent muziek en als koordirigent van het pa-rochiekoor van Roden. Voor de stichting WijZ In Zwolle geeft zij cursussen en lezingen over onder andere de Mattheuspassie en het Weihnachtsoratorium van Johan Sebastian Bach. De bijeenkomsten beginnen om 10.00 uur. Kosten: €4,- inclusief koffie en thee. Voor nadere informatie: Tineke Diekema, tel. (038) 453 57 33; e-mail: [email protected]

Verkenningen rond Schuld en Boete Katholieken kennen de traditie van de biecht, protestanten hebben de naam te worstelen met schuldgevoelens en angst voor het oordeel. Onder leiding van ds. Nelleke Eygenraam en pastor Hans Schoorlemmer staan mensen uit beide

tradities samen stil bij zonde en zondebesef. Zij kunnen het stof van oude woorden afpoetsen, zodat ze nieuwen bevrijdend worden. Er zijn twee bijeenkomsten: op donderdag 28 februari in de Adventskerk/Wijk-

centrum SIO en op 7 maart in de Onze Lieve Vrouwe Basiliek (Peperbuskerk), waar de biechtstoel wordt bezocht. Aanvang: 20.00 uur. Opgave bij: Nelleke Eygenraam (038) 452 52 23, e-mail: [email protected]

Activiteiten Genootschap Nederland-Israël Zwolle Het Genootschap Nederland-Israël streeft ernaar de kennis over Israël en het Jodendom te verbreden en te verdiepen. Daartoe organiseert de afdeling Zwolle een aantal informatieve bijeenkomsten, die worden gehouden in de Synagoge aan de Samuel Hirschstraat. Aanvang: 19.30 uur. De avonden zijn voor leden gratis toegankelijk. Tegen een vergoeding van €3,- per persoon kunnen zij introducés meenemen. Lidmaatschap van het Genootschap Nederland-Israël staat open voor allen die Israël en de joodse cultuur een warm hart toedragen. De contributie bedraagt €20,- per jaar. Meer informatie over de afdeling Zwolle is verkrijgbaar bij Henk Hoeksema, tel. (038) 453 35 75, e-mail: [email protected]

Programma 2013 De eerstvolgende bijeenkomst van het genootschap is op woensdag 16 januari. Het thema is Recente Geschiedenis; ds. Geert Hovingh spreekt over het onderwerp: ‘Joods leven in de Mediene’, met als voorbeeld Assen. Op woensdag 27 februari staat Godsdienst centraal. Mirjam Kan houdt een lezing over de rol van Ruth vanuit de Joodse invalshoek. Zij presenteert een analyse volgens joodse, psychologische en zelf onderzochte feministische bronnen. Op woensdag 17 april gaat het over de Jom Ha’atsmaoet-viering. Op deze dag wordt voor de 65ste keer de onafhankelijkheid van de staat Israël herdacht. Voor deze dag wordt zowel van leden als niet-leden een kleine vergoeding gevraagd. Voor het voorjaar staat een bezoek aan de sjoel van Elburg op het programma. Het museum wordt gezocht, waarna onder leiding van een gids een wandeling wordt gemaakt door joods Elburg. De wandeling gaat langs de joodse begraafplaats, de woning van de laatste rabbijn, huizen waar Elburgse Joden hebben gewoond en langs onderduikadressen. In het museum staat de geschiedenis van het joodse leven in Nederland centraal, toegespitst op het leven in Elburg. Door middel van films en andere presentaties komen de sjoel en de historie tot leven. Het museum heeft een prachtige website: www.sjoelelburg.nl

Begin Veertigdagentijd

14

Op 13 februari is het Aswoensdag, het begin van de Veertigdagentijd. Om 19.00 uur houdt de Adventskerkgemeente een oecumenische viering met en in de St. Jozefkerk. Ds. Hans Tissink gaat voor.

In Verpleeghuis De Weezenlanden is een Aswoensdagviering om 10.00 uur. Pastor Bert de Haar gaat voor.

Op woensdag 27 februari wordt in de Adventskerk een Vesper gehouden. Aanvang: 19.00 uur.

Al bijna 25 jaar houdt een groep vrijwilligers uit de vier kerken in ZwolleZuid maandelijkse diensten in de IJsselbolder in stand. Ria Schipper van de Adventskerkgemeente en Mia Boerma van de Gereformeerde Kerk Vrijgemaakt in Zuid vertellen over hun aandeel in deze bijzondere vieringen.

Alle kerken in Zwolle-Zuid werken samen in diensten voor bewoners IJsselbolder

Een vrolijk geluid voor de Heer ‘Maak een vrolijk geluid voor de Heer’, luidt de tekst van het lied en zo klinkt het ook. De castagnetten, tamboerijnen, belletjes en trommels die onder de bezoekers van de dienst zijn uitgedeeld, worden enthousiast gehanteerd. Even daarvoor is met een wat ingetogener lied en het ontsteken van een kaars het overlijden van een medebewoner herdacht. “Gij kent iedereen bij name, lieve Heer, vergeet hen niet.” De ontmoetingsruimte van de IJsselbolder, een instelling voor verstandelijk en meervoudig gehandicapte bewoners, is op elke eerste zondag van de maand goed vol. Met bewoners, vergezeld van familie- en personeelsleden, maar ook met ouders en kinderen. “De sfeer van deze diensten spreekt hen aan. Het is een simpel en toegankelijk concept, met een vaste opbouw en dezelfde liederen aan het begin en het eind”, aldus Ria Schipper en Mia Boerma, die inmiddels zelf hun kleinkinderen wel eens meenemen. Mia is een van de twee vrijwilligers die om de beurt voorgaan in de viering, net als Tineke van de Veer. Bernard Bos zorgt nagenoeg bij elke viering voor de muzikale begeleiding.

Vijftig vrijwilligers Er zijn ongeveer vijftig vrijwilligers die zich op de een of andere manier inzetten voor de vieringen. Al vanaf het begin is Ria coördinator van deze groep. “Sommigen hebben alleen een taak in de dienst, zij halen bijvoorbeeld bewoners op uit de verschillende vestigingen, of richten de ontmoetingsruimte in. Anderen zijn ook bij de voorbereiding van de diensten betrokken.” “Iedereen

doet wat hij of zij leuk vindt, daardoor houden de vrijwilligers hun werk vaak heel lang vol”, licht Mia toe. Zij is al bijna twintig jaar bij de diensten betrokken. Ze geniet van het contact met de bewoners, hoewel ze daar beroepsmatig geen enkele ervaring mee had. Voorgaan in de diensten doet ze ook ‘puur op gevoel’, al kan haar een portie talent en flair in die richting niet worden ontzegd. “Ik leer vaak meer van deze mensen dan in de kerk”, ervaart ze. “Hun echtheid is heel bijzonder, heel warm.”

Oecumenisch Ria heeft het ontstaan van de samenwerking meegemaakt. “Het begon 25 jaar geleden met een verzoek van de IJsselbolder aan de Adventskerkgemeente. Of wij iets wilden doen in de instelling, die interlevensbeschouwelijk is en geen kerkelijk werkers in dienst heeft. Ons pastorale team heeft toen gezegd: dat moeten we als Adventskerk niet alleen doen, dit is een taak voor alle kerken in Zwolle-Zuid. Vanaf het begin zijn dit oecumenische vieringen geweest; als protestantse wijkgemeente doen we dit samen met de vrijgemaakten, de christelijke gereformeerden en de rooms-katholieken. En dat is heel bijzonder.” De diensten worden voorbereid door wisselende groepjes vrijwilligers uit de verschillende kerken. Behalve het vaste begin en eind en heel veel andere liederen bevat de viering een korte uitleg. Vaak vormt een thema de leidraad voor een aantal diensten, zo is nu gekozen voor de tien mooiste Bijbelverhalen van Zwolle.

Evangelisatie “Ik ga er niet vanuit dat alle bewoners oppakken wat je wilt zeggen, veel van hen hebben een heel laag verstandelijk niveau”, legt Mia uit. “Maar heel stiekem zie ik hier toch ook iets van evangelisatie in. Er komen begeleiders mee die nooit in de kerk komen, maar bij ons met een lied in het hoofd weggaan.” “Er zijn ook ouders die naar elke dienst komen en we worden regelmatig gevraagd begrafenisdiensten te doen. Ook van buitenkerkelijke bewoners die kennelijk toch iets hebben gehad aan wat wij doen. Dat zijn heel bijzondere ervaringen”, vindt Ria. Ze heeft waardering voor de medewerking van het personeel. “In het begin zagen veel van hen het nut hier niet van in, maar dat is in de loop van de tijd heel erg veranderd. Er begint nu echt een wisselwerking te ontstaan tussen ons en de medewerkers.” Mia is ervan overtuigd: “Het lijkt of ons werk echt gezegend wordt.” De diensten in de ontmoetingsruimte van de IJsselbolder (Commissarissenlaan 35) zijn vrij toegankelijk, met uitzondering van de Kerstviering. In de eerste helft van 2013 zijn er diensten op de zondagen 6 januari, 3 februari, 3 maart, 1 april, 2 juni en 30 juni. Aanvang: 10.30 uur.

Bij de foto Mia helpt bewoner Jelte bij het ontsteken van de gedachteniskaars voor zijn overleden vriend Jan.

15

Kerkelijk Bureau Financieel verslag College van Diakenen 2011 ter inzage

Protestantse Gemeente Zwolle Centraal adres voor Algemene Kerkenraad, Kerkrentmeesters en Diakenen Kerkelijk Bureau: Molenweg 241, 8012 WG Zwolle Geopend: maandag t/m vrijdag 8.00 – 12.00 uur Tel.: (038) 421 75 96 - Fax: (038) 423 04 79 E-mail: [email protected] Website: www.pknzwolle.nl Website Diaconie: www.diaconiezwolle.nl

Bankrekeningen: College van Kerkrentmeesters: 800 430 en 69.96.41.705 College van Diakenen: 874 034 en 69.95.43.320 Gaandeweg: 69.97.69.167 Beheer en Exploitatie Grote Kerk: 587 931 en 69.97.43.745 Stichting Schnitgerorgel Zwolle: 59.80.52.100

De Algemene Kerkenraad heeft op 29 oktober 2012 het Financieel verslag 2011 van het College van Diakenen voorlopig vastgesteld. Dit verslag ligt van maandag 17 december 2012 tot en met vrijdag 4 januari 2013 gedurende de openingstijden ter inzage op het Kerkelijk Bureau. Reacties kunnen tot drie werkdagen nadien, dus tot woensdag 9 januari 2013 worden gestuurd aan de scriba van de Algemene Kerkenraad, per adres Kerkelijk Bureau. Reacties dienen op 9 januari 2013 voor 12.00 uur bij het Kerkelijk Bureau ontvangen te zijn. Het Financieel verslag wordt daarna definitief vastgesteld door de Algemene Kerkenraad.

Actie Kerkbalans Zwolle 2012 Stand van zaken 16 november

81%

€ 1.245.633 reeds ontvangen

Collectepenningen Er zijn penningen verkrijgbaar van: €0,20, €0,50, €1,-, €2,-, €5,en €10,-. Verkoopadres Kerkelijk Bureau. Hier kan contant, per pin of door middel van een eenmalige machtiging worden betaald. Overige verkoopadressen:

93%

€ 1.433.490 reeds toegezegd

Emmäuskerk en Adventskerk: 1e maandag van de maand 19.00 - 20.00 uur Stinskerk: 1e maandag van de maand 16.30 - 17.30 uur Sionskerk: 1e donderdag van de maand 18.00 - 19.00 uur Open Kring: 1e maandag van de maand van 18.30 - 19.45 uur In Zwolle-Noord: E. van Buiten, Welle 58, K. Smit, Meppelerdiep 92 In Zwolle-Zuid: A. Renting-van Veen, Steggingmarke 13 en W.A. Stomp-de Koning, Rendierveld 41. In Stadshagen: L. Blauw, Goudplevierstraat 123 (tel. 460 90 16)

benodigd € 1.533.000 begroot

Op deze adressen kan contant of door middel van een eenmalige machtiging betaald worden.

Meer weten… Voor besluiten en beleidsstukken van de Algemene Kerkenraad en het College van Kerkrentmeesters, zie www.pknzwolle.nl en klik op de Berichten van deze colleges.

16

Elke bijdrage is welkom, ook extra bijdragen naast al gedane toezeggingen. Bedragen kunnen gestort worden op rekeningnummer 69.96.41.705 t.n.v. College van Kerkrentmeesters PGZ o.v.v. extra bijdrage 2012

Met deze duiven, geïnspireerd op het logo van de PKN, wordt in het vervolg in iedere Gaandeweg de actuele stand van Kerkbalans weergegeven.

Beleid en bestuur In folder Kerkbalans 2013 2013

Gemeenteleden over hun betrokkenheid bij de kerk

Daar geef je voor

Net als in de afgelopen jaren heeft de Commissie Geldwerving van de PGZ weer een eigen promotiefolder laten maken voor de Actie Kerkbalans. Naast praktische informatie over het bijdragen aan Kerkbalans en een aantal cijfers, komen in de folder vier kerkleden/medewerkers aan het woord. Thema voor 2013 is: ‘Wat is de kerk mij/ons waard?’ Een jongere uit de Sionskerk, een kerkenraadslid uit de Stinskerk, de in Zwolle werkzame studentenpastor en een medewerkster van het Kerkelijk Bureau waren graag bereid te vertellen over hun persoonlijke betrokkenheid bij de kerk. De folder wordt in januari meeverspreid met de andere papieren voor de Actie Kerkbalans.

Begroting 2013 Lasten:

Baten:

Onderhoud/beheer gebouwen € 569.650

Verhuur (kerk)zalen

€ 852.974 € 36.900

Rente/dividenden

Kerkenwerk Afdracht landelijke organen

€ 139.000

Diversen

Salarissen/vergoedingen

€ 260.527 € 61.550

Predikanten/kerkelijk werkers

Administratie/beheer Rentelasten Overige lasten

Totaal

Collecten/giften

€ 14.920 € 22.900 € 1.958.421

Benodigde opbrengst Actie Kerkbalans € 1.560.521

Leden van de PGZ geven gemiddeld een kleine € 20,per maand voor Kerkbalans. Het landelijk gemiddelde ligt daar substantieel onder. Van de inkomsten van de Protestantse Gemeente Zwolle komt zo’n driekwart uit Kerkbalans.

Om alle (stijgende) kosten te kunnen dekken moet de gemiddelde bijdrage per maand omhoog. Een aantal jaren geleden is besloten door verkoop van gebouwen en andere maatregelen structureel te bezuinigen om het begrotingstekort terug te dringen. Hogere bijdragen en bezuinigingen dragen er samen toe bij dat de PGZ voor langere tijd financieel gezond blijft. Dat ingezette proces begint zijn vruchten af te werpen. Het begrotingstekort is al flink gedaald. Dit proces kan echter alleen de goede kant op blijven gaan als ook de bijdragen aan Kerkbalans op niveau blijven.

Als richtbedrag voor mensen die voor het eerst benaderd worden voor Kerkbalans wordt een maandbijdrage van 2% van het netto maandinkomen aangehouden.

€ 132.100 € 68.500 € 188.300 € 9.000

Solidariteitskas

€ 397.900

In de maand mei wordt weer actie gehouden voor de Solidariteitskas. Leden van 21 jaar en ouder (belijdende leden vanaf 18 jaar) wordt gevraagd €15,- bij te dragen. Onder meer het studentenpastoraat hier in Zwolle wordt daaruit bekostigd. Zie ook de folder Kerkbalans waarin ds. Bert Koetsier toelicht wat dit inhoudt.

Voor elke wijk wordt berekend hoeveel recht bestaat op een formatieplaats voor een predikant. Voor een derde deel wordt dit bepaald door te kijken hoeveel leden van de wijk € 40,- of meer bijdragen aan Kerkbalans. Ook het gemiddelde aantal kerkgangers op zondagochtend is voor een derde deel bepalend, evenals het aantal adressen per wijk. Met het bijdragen aan Kerkbalans en het bezoeken aan de ochtenddiensten heeft u dus invloed op de omvang van de formatie in uw wijkgemeente. Het is dan ook van belang om ingeschreven te staan bij de wijkgemeente waar u zich bij betrokken voelt.

In januari gaan ruim vijfhonderd vrijwilligers op pad om bij alle leden van de PGZ de envelop van Kerkbalans te bezorgen en vervolgens weer op te halen. Door het jaar heen zetten ambtsdragers en andere vrijwilligers zich in om leden die niet bijdragen op te roepen (weer) mee te doen aan Kerkbalans. 17

Kerst en Jaarwisseling in de kerk Kerst en de Jaarwisseling zijn momenten bij uitstek om stil te staan bij de diepere en hogere lagen van het leven. Een plek bij uitstek om dat te doen is de kerk. Alle wijkgemeenten houden in deze tijd van het jaar bijzondere diensten, nu eens ingetogen en vol sfeer, dan weer levendig en vooral voor kinderen en hun ouders een feest. De foto’s op deze pagina zijn vorig jaar Kerst gemaakt in de Oosterkerk (door Maarten Matser) en de Adventskerk (door Paula Santbulte). Ook dit jaar zijn hier en in andere kerken van die mooie vieringen, waar iedereen welkom is. Ook als je in de rest van het jaar misschien zelden in de kerk komt.

Kerstavond maandag 24 december Adventskerk: 17.30 en 19.00 uur Kinderkerstfeest De kinderen van de Adventskerk voeren een kerstmusical op die zich afspeelt in een supermarkt en er is samenzang van bekende kerstliederen. Voorafgaand aan de diensten is buiten een levende kerststal te bewonderen. Voor de kinderen is er een cadeautje bij het naar huis gaan. Kinderen en volwassenen zijn van harte welkom. 22.00 uur ds. J.T. Tissink Emmaüskerk: 21.00 uur Gezamenlijke dienst in de Hoofdhof Grote Kerk: 22.30 uur Kerstnachtdienst, georganiseerd door de Commissie Grote Kerk. Met de klanken en woorden van de gedachteniscantate ‘Koester de namen’ van Sytze de Vries en Toon Hagen nog in het hoofd is de Commissie Grote Kerk op weg gegaan naar Advent en Kerst. Ook in de Kerstnacht zal het gaan het om het koesteren en levend houden van de namen van mensen. In iedere naam die klinkt ligt een verhaal besloten. Jezus is niet uit de hemel komen vallen, maar vormt een schakel in een keten van namen, die uiteindelijk teruggaan op Adam. Al die namen zullen deze nacht klinken, in de lezing van Lucas 3 en in het bijzondere muziekstuk van Arvo Pärt ‘… Which was the son of…’ Zie ook pagina 7 van deze Gaandeweg. Aan deze dienst wordt meegewerkt door de Michaelscantorij, Musica Michaelis, Toon Hagen en Gea Hoven. Voorgangers zijn ds. Ries Nieuwkoop en ds. Iemke Epema. Open Kring 19.00 uur mw. ds. N. Beimers. Kerstspel met medewerking van gemeenteleden jong en oud. 18

Sionskerk 20.30 uur mw. ds. H. Evers, met medewerking van het koor Kavoca uit Kampen onder leiding van Luthine Postuma Stinskerk 22.00 uur ds. E. van ’t Slot, met medewerking van het mannenensemble Into my heart Hoofdhof 21.00 uur mw. ds. L.A. Burggraaff, gezamenlijke dienst met Emmaüskerk Lutherse Kerk 19.30 uur Kerstavond voor jong en wat ouder. Kerstavond krijgt in de Lutherse gemeente dit jaar een andere invulling dan gebruikelijk. Veel gemeenteleden, van jong tot wat ouder, zullen hun talenten als bijvoorbeeld zanger, decorbouwer, toneelspeler, tekstschrijver, muzikant of kostuumnaaister inzetten om het kerstverhaal op een andere manier te vertellen. Die avond vinden oma en haar kleinkind op zolder een kerststal. Maar Jozef, Maria, het Kerstkind, de os, de ezel en alle andere figuren uit de kerststal zijn nergens te vinden. Blijft op kerstavond de kerststal dan leeg? Wie nieuwsgierig is geworden hoe dat afloopt is van harte welkom om het verhaal mee te maken. Eglise Wallonne 19.30 uur prof. dr. R. Roukema

Eerste Kerstdag dinsdag 25 december Adventskerk 9.30 uur mw. ds. N.A. Eygenraam 11.00 uur mw. ds. N.A. Eygenraam Emmaüskerk 10.00 uur dhr. G. van Vulpen Grote Kerk 10.00 uur ds. J. Mulderij 19.00 uur ds. G.J. Codée, De Bilt Oosterkerk 9.00 uur mw. ds. M.E. Jonker, kinderkerstfeest. Kinderen van de kindernevendienst voeren een kerstspel op. 10.30 uur mw. ds. I.P. Epema (dienst met veel muziek) Open Kring 9.30 uur ds. A. Pietersma Sionskerk 10.00 uur ds. R. van Putten Stinskerk 10.00 uur ds. E. van ’t Slot, met medewerking van Excelsior Hoofdhof 9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff Lutherse Kerk 10.00 uur ds. E. de Fouw (Heilig Avondmaal) Rehoboth 10.00 uur dhr. D. Klompjan Rivierenhof 10.00 uur ds. J. Vonk Isala klinieken locatie Sophia 10.00 uur dhr. F.J.G. Broekhoff

Tweede Kerstdag woensdag 26 december Grote Kerk 10.00 uur Kinderkerstfeest

Oudejaarsdag maandag 31 december Adventskerk 19.30 uur ds. J.T. Tissink Emmaüskerk 19.00 uur dienst in De Hoofdhof Grote Kerk 19.30 uur ds. J. Mulderij Oosterkerk 19.30 uur ds. W. Hortensius Open Kring 19.30 uur mw. ds. N. Beimers Sionskerk 19.00 uur mw. ds. M.J. Hukubun Stinskerk 19.30 uur ds. E. van ’t Slot Hoofdhof 19.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff Rehoboth 19.00 uur dhr. H. Esselink Zonnehuis 16.00 uur ds. G.L. Kruizinga

Nieuwjaarsdag dinsdag 1 januari

Verpleeghuis De Weezenlanden 10.00 uur dhr. E.L.J. de Haar

Adventskerk 10.15 uur ds. J.T. Tissink (ochtendgebed)

Zandhove 10.00 uur dhr. K. Fredriks

Grote Kerk 10.00 uur ds. J. Mulderij

Zonnehuis 11.30 uur ds. G.L. Kruizinga

Oosterkerk 11.00 uur mw. ds. I.P. Epema (morgengebed)

19

Kerkdiensten

Adventskerk

Emmaüskerk

Grote Kerk

Jeruzalemkerk

Talmaplein 2

Campherbeeklaan 53

Grote Markt 18

Windesheimstraat 1

Zwolle - Zuid

Zwolle - Berkum

Zwolle - Centrum

Zwolle - Assendorp

Mw. ds. N.A. Eygenraam

Kerkelijk werker:

Ds. J. Mulderij

Ds. J.T. Tissink

dhr. G. van Vulpen

Tel. scriba: (038)4223241

D.J. Steenbergen

Tel. scriba: (038)4544719

www.grotekerkgemeente.nl

Tel. scriba: (038)4658028

www.emmauskerk-berkum.nl

www.adventskerk.nl

Zondag 16 december Derde Advent

9.30 uur mw. ds. N.A. Eygenraam 19.00 uur mw. ds. N.A. Eygenraam (vesper)

10.00 uur dhr. A. Lowijs, Noordscheschut 19.00 uur dienst in Hoofdhof

10.00 uur ds. B. Jongeneel, Apeldoorn 19.00 uur ds. J. Mulderij

Zondag 23 december Vierde Advent

9.30 uur ds. J.T. Tissink 19.00 uur mw. ds. N.A. Eygenraam (vesper)

10.00 uur ds. H. van Vreeswijk, Kampen 19.00 uur Kerstfeest kindernevendienst

10.00 uur ds. J. Mulderij

Zondag 30 december

9.30 uur drs. F. Revet

10.00 uur ds. W. Hortensius

10.00 uur ds. M.J. Schuurman, Oldebroek 19.00 uur ds. E. van ’t Slot

Zondag 6 januari

9.30 uur dhr. K. Fredriks, Zwolle 19.00 uur ds. E. van ’t Slot (Opendeurdienst mmv gospelkoor Akousate Dalfsen)

10.00 uur ds. G.A. Cnossen, Apeldoorn 19.00 uur dienst in Hoofdhof

10.00 uur ds. P. Baas, Zalk 16.30 uur Taizéviering 19.00 uur ds. H.J. van Wijnen, Nieuwegein

Zondag 13 januari

9.30 uur mw. ds. I.P. Epema

10.00 uur ds. J.C. Oosterwijk, Wezep 19.00 uur dienst in Hoofdhof

10.00 uur ds. J. Mulderij 16.30 uur Michaëlsviering, mw. ds. I.P. Epema

Zondag 20 januari

9.30 uur ds. J. T. Tissink (Schrift en Tafel) 19.00 uur Taizé-viering

10.00 uur ds. W.L. Dekker, Nijeveen 19.00 uur dienst in Hoofdhof

10.00 uur ds. J. Mulderij (Heilige Doop) 16.30 uur Gaandewegviering ds. W. Hortensius 19.00 uur ds. J. Mulderij

Zondag 27 januari

9.30 uur ds. J.T. Tissink (Wind in de zeilen-dienst)

10.00 uur ds. A.H. van Veluw, IJsselmuiden (Heilig Avondmaal) 19.00 uur dienst in Hoofdhof

10.00 uur ds. H. Markus, Putten 16.30 uur Michaëlscantate

Zondag 3 februari

9.30 uur mw. ds. N.A. Eygenraam 19.00 uur ds. E. de Fouw (Opendeurdienst)

10.00 uur ds. J.C. Oosterwijk, Wezep 19.00 uur ds. G.W. Marchal, Apeldoorn

10.00 uur ds. J. Mulderij 16.30 uur Taizéviering 19.00 uur ds. A. Baas, Apeldoorn

Zondag 10 februari

9.30 uur ds. J.T. Tissink (doopdienst)

10.00 uur ds. A.H.J. Bierma, Nijverdal 19.00 uur dhr. G. van Vulpen, (zangdienst)

10.00 uur ds. J. Mulderij 16.30 uur Gaandewegviering, mw. ds. I.P. Epema

Zondag 17 februari

9.30 uur mw. ds. N.A. Eygenraam

10.00 uur mw. ds. M.E. Jonker 19.00 uur ds. A. Groeneveld, Lunteren

10.00 uur ds. J.W. van Bart, Wierden 16.30 uur Michaëlsviering, dhr. J. Stegeman 19.00 uur ds. J. Mulderij

Zondag 24 februari

9.30 uur mw. ds. N.A. Eygenraam (Wind in de zeilen-dienst)

10.00 uur ds. G. Rohaan, Gramsbergen 19.00 uur dr. J.D.Th. Wassenaar, Hellendoorn

10.00 uur ds. J. Mulderij 16.30 uur Michaëlsvesper

19.00 uur ds. J. Tadema, Urk (Grote Kerkgemeente)

19.00 uur ds. A. Goedvree, Wezep (Grote Kerkgemeente)

19.00 uur ds. J. Mulderij (Grote Kerkgemeente)

19.00 uur ds. M.J. Schuurman, Oldebroek (Grote Kerkgemeente)

19.00 uur prof. dr. W. Verboom, Harderwijk (Grote Kerkgemeente)

Voor de kerkdiensten op Kerstavond, Eerste en Tweede Kerstdag, Oudejaars- en Nieuwjaarsdag: zie pagina 18 en 19

20

Oosterkerk

Open Kring

Sionskerk

Stinskerk

Bagijnesingel 17 Zwolle - Centrum Ds. A. den Besten Mw. ds. I.P. Epema Ds. W. Hortensius Mw. ds. M.E. Jonker Mw. G.C. van Stappen Tel. scriba: (038)4546229 www.oosterkerk.nl

Hofstedeweg 1

Glanerbeek 10

Westenholterweg 19

Zwolle - Stadshagen

Zwolle - Noord

Zwolle - Westenholte

Mw. ds. N. Beimers

Mw. mr. dr. H. Evers

Ds. E. van ’t Slot

Ds. A. Pietersma

Drs. ir. R. van Putten

Tel. scriba: (038)4215164

Tel. scriba: (038)4200171

Tel. scriba: (038)4546104

www.stinskerk.nl

www.openkring.nl

www.sionskerkzwolle.nl

10.00 uur mw. M. Mazereeuw 19.00 uur mw. ds. M.E. Jonker

9.30 uur mw. ds. N. Beimers

10.00 uur mw. ds. H. Evers (Heilig Avondmaal) 19.00 uur ds. R. van Putten (Christmas Carols mmv Sjema)

10.00 uur ds. M. Zoeteweij, Lemele 19.00 uur dienst

Zondag 16 december Derde Advent

10.00 uur ds. W. Hortensius 19.00 uur ds. W. Hortensius

9.30 uur ds. A. Pietersma

10.00 uur ds. G. Cnossen, Apeldoorn

10.00 uur mw. ds. N.A. Eygenraam 16.00 uur Kinderkerstfeest 19.00 uur Gezamenlijke dienst ’s-Heerenbroek

Zondag 23 december Vierde Advent

10.00 uur mw. ds. M.E. Jonker

9.30 uur ds. J.T. Tissink

10.00 uur ds. P. Both, Spijkenisse

10.00 uur dhr. G. van Vulpen 19.00 uur ds. W. Geerlof, Zwartsluis

Zondag 30 december

10.00 uur mw. ds. I.P. Epema (doopdienst)

9.30 uur ds. A. Pietersma

10.00 uur mw. ds. H. Evers 19.00 uur mw. ds. H. Evers (Bijbel & Kunst)

10.00 uur ds. E. van ’t Slot 19.00 uur dhr. F. Verkade, Hoogeveen

Zondag 6 januari

10.00 uur mw. M. Mazereeuw 14.00 uur PERKI-dienst

9.30 uur mw. ds. N. Beimers (afscheid en bevestiging ambtsdragers)

10.00 uur mw. ds. H. Evers

10.00 uur ds. E. van ’t Slot (dopen) 19.00 uur ds. J. Mulderij

Zondag 13 januari

10.00 uur ds. W. Hortensius, mw. C. van Stappen (oecumenische viering, Schrift en Tafel)

9.30 uur ds. A. Pietersma (doopdienst)

10.00 uur mw. ds. H. Evers (bevestiging ambtsdragers mmv Sjema)

10.00 uur ds. A.H. van Veluw, IJsselmuiden 19.00 uur ds. G. Doorn, Hasselt

Zondag 20 januari

10.00 uur ds. W. Hortensius 14.00 uur PERKI-dienst

9.30 uur mw. ds. N. Beimers (Heilig Avondmaal)

10.00 uur ds. R. van Putten

10.00 uur ds. E. van ’t Slot (bevestiging ambtsdragers) 19.00 uur dhr. G. van Vulpen, Zwolle

Zondag 27 januari

10.00 uur mw. ds. I.P. Epema

9.30 uur mw. ds. M.E. Jonker

10.00 uur mw. ds. H. Evers (doopdienst mmv Sjema) 19.00 uur mw. ds. H. Evers (Bijbel & Kunst)

10.00 uur ds. E. van ’t Slot (Heilig Avondmaal) 19.00 uur ds. E. van ’t Slot (Heilig Avondmaal)

Zondag 3 februari

10.00 uur mw. ds. M.E. Jonker (dopen) 14.00 uur PERKI-dienst

9.30 uur mw. ds. N. Beimers

10.00 uur mw. ds. H. Evers (Heilig Avondmaal) 19.00 uur ds. P. Rozenboom (Opendeurdienst mmv Kithara)

10.00 uur ds. E. van ’t Slot 19.00 uur contaKtdienst

Zondag 10 februari

10.00 uur ds. W. Hortensius 19.00 uur ds. W. Hortensius

9.30 uur ds. A. Pietersma

10.00 uur ds. E. van ’t Slot

10.00 uur ds. A. den Besten 19.00 uur ds. C.M.A. van Ekris, Breukelen

Zondag 17 februari

10.00 uur ds. A. den Besten 14.00 uur PERKI-dienst 19.00 uur mw. C. van Stappen

9.30 uur dr. D. van Keulen, Zwolle

10.00 uur ds. R. van Putten

10.00 uur mw. ds. I.P. Epema 19.00 uur ds. E. van ’t Slot

Zondag 24 februari

21

Kerkdiensten

Collectedoelen In de PGZ-gemeenten zijn de eerste en tweede collecte altijd bestemd voor diaconie en kerk. De opbrengst van de derde collecte gaat naar de volgende doelen. Zondag 16 december: Diaconale noodhulp Zondag 23 december: Begrotingstekort Protestantse Gemeente Zwolle Dinsdag 25 december, Eerste Kerstdag: Kinderen in de Knel Zondag 30 en maandag 31 december: Oudejaarscollecte Dinsdag 1 januari 2013, Nieuwjaarsdag: Kerk in Actie Zondag 6 januari: Energiekosten kerkgebouwen Zondag 13 januari: Wijkkas Zondag 20 januari: Vakantieweken gehandicapten Zondag 27 januari: Pastoraat / Catechese Zondag 3 februari: Werelddiaconaat Zondag 10 februari: Exploitatie Protestantse Gemeente Zwolle Zondag 17 februari: Studentenpastoraat Zondag 24 februari: Stille hulp

De Hoofdhof

Lutherse Kerk

Kerkweg 26

Koestraat 4

Zwolle - Berkum

Zwolle

Mw. ds. L.A. Burggraaff

Ds. E. de Fouw

Tel. scriba: (038)4547233

Tel. scriba: (038)4226826

www.hoofdhof.nl

www.elkz.nl

Zondag 16 december Derde Advent

9.30 uur ds. A.C. Bronswijk 19.00 uur dr. J. Ridderbos, Assen

10.00 uur ds. E. de Fouw

Zondag 23 december Vierde Advent

9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff

10.00 uur ds. T.K. van Dam

Zondag 30 december

9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff

10.00 uur ds. E. de Fouw

Rehoboth 10.00 uur mw. Westerduin; Sophia 10.00 uur mw. Th. Sloot; Weezenlanden 10.00 uur dhr. E.L.J. de Haar; Zandhove 10.00 uur dhr. M. Luttenberg en dhr. K. Fredriks (oec. viering); Zonnehuis 11.30 uur mw. J. Gerretzen-Veldhuis

Zondag 6 januari

9.30 uur mw. ds. R. K. Schoonveld-van der Zwan, Emmeloord 19.00 uur ds. W.J.W. Scheltens, Lunteren

10.00 uur ds. E. de Fouw

Eglise Wallonne 10.30 uur R. Roukema; Molenhof 10.00 uur ds. A. den Besten; IJsselbolder 10.30 uur dienst; Rehoboth 10.00 uur dhr. D. Klompjan; Rivierenhof 10.00 uur ds. J. Vonk (Schrift en Tafel); Sophia 10.00 uur mw. ds. M. Dijk; Weezenlanden 10.00 uur mw. W.J. Treep; Zandhove 10.00 uur dienst; Zonnehuis 11.30 uur ds. G.L. Kruizinga

Zondag 13 januari

9.30 uur mw. E.J. Urban, Zwolle 19.00 uur Kern Team Eredienst

10.00 uur ds. E. de Fouw

Rehoboth 10.00 uur dhr. M. Westerduin, ’s-Heerenbroek; Sophia 10.00 uur Th. Sloot; Weezenlanden 10.00 uur dhr. F.J.G. Broekhoff; Zandhove 10.00 uur dienst; Zonnehuis 11.30 uur pastor J. Groot

Zondag 20 januari

9.30 uur ds. L.P. Miedema, Zwolle 19.00 uur ds. P.J. Hofland, Wezep

10.00 uur ds. E. de Fouw (oecumenische dienst in Oosterkerk)

Eglise Wallonne 10.30 uur past. H. Spoelstra; Rehoboth 10.00 uur dhr. A. Palland, Mastenbroek; Rivierenhof 10.00 uur ds. J. Vonk; Sophia 10.00 uur dhr. F.J.G. Broekhoff; Weezenlanden 10.00 uur Th. Sloot; Zandhove 10.00 uur dienst; Zonnehuis 11.30 uur ds. G.L. Kruizinga

Zondag 27 januari

9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff (Heilig Avondmaal) 19.00 uur mw. ds. L.A. Burggraaff (Heilig Avondmaal)

10.00 uur mw. ds. T.K. van Dam (Heilig Avondmaal)

Berkumstede 15.00 uur mw. ds. L.A. Burggraaff (Heilig Avondmaal); Rehoboth 10.00 uur dhr. A. Hartstra, Oudehaske; Sophia 10.00 uur mw. ds. A.J. Hasker; Weezenlanden 10.00 uur E.L.J. de Haar; Zandhove 10.00 uur dienst; Zonnehuis 11.30 uur ds. H.C. Mijnders

Zondag 3 februari

9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff 19.00 uur dienst in Emmaüskerk

10.00 uur ds. E. de Fouw

Eglise Wallonne 10.30 uur F. Weber; Molenhof 10.00 uur ds. A. den Besten; IJsselbolder 10.30 uur dienst; Rehoboth 10.00 uur dhr. B. Greveling, Wezep; Rivierenhof 10.00 uur ds. J. Vonk; Sophia 10.00 uur E.L.J. de Haar; Weezenlanden 10.00 uur mw. ds. A.J. Hasker; Zandhove 10.00 uur dienst; Zonnehuis 11.30 uur ds. G.L. Kruizinga (Schrift en Tafel)

Zondag 10 februari

9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff 19.00 uur dienst in Emmaüskerk

10.00 uur prof. dr. M.A. Matthias

Rehoboth 10.00 uur ds. J.M.D. van den Berg, Wezep; Sophia 10.00 uur Th. Sloot; Weezenlanden 10.00 uur dhr. F.J.G. Broekhoff; Zandhove 10.00 uur dienst; Zonnehuis 11.30 uur mw. ds. I.P. Epema

Zondag 17 februari

9.30 uur ds. A.C. Bronswijk, Deventer 19.00 uur dienst in Emmaüskerk

10.00 uur ds. E. de Fouw

Eglise Wallonne 10.30 uur E. van Hilten-Matthijsen; Rehoboth 10.00 uur dhr. D. Klompjan; Rivierenhof 10.00 uur ds. J. Vonk; Sophia 10.00 uur mw. ds. A.J. Hasker; Weezenlanden 10.00 uur mw. ds. M. Dijk; Zandhove 10.00 uur dienst; Zonnehuis 11.30 uur ds. G.L. Kruizinga

Zondag 24 februari

9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff 19.00 uur dienst in Emmaüskerk

10.00 uur ds. E. de Fouw

Rehoboth 10.00 uur ds. G.A. Cnossen, Apeldoorn; Sophia 10.00 uur dienst; Weezenlanden 10.00 uur Th. Sloot; Zandhove 10.00 uur dienst; Zonnehuis 11.30 uur pastor J. Groot

Rehoboth 10.00 uur ds. K. de Graaf; Rivierenhof 10.00 uur ds. J. Vonk; Sophia 10.00 uur dhr. E.L.J. de Haar; Weezenlanden 10.00 uur mw. ds. M. Dijk; Zandhove 10.00 uur ds. H. Frijling; Zonnehuis 11.30 uur ds. G.L. Kruizinga (Heilig Avondmaal) Rehoboth 10.00 uur dhr. G. van Vulpen; Sophia 10.00 uur dhr. F.J.G. Broekhoff; Weezenlanden 10.00 uur mw. Th. Sloot; Zandhove 10.00 uur mw. G. de Vries; Zonnehuis 11.30 uur mw. ds. I.P. Epema

Gospelkoor Akousate in Adventskerk

22

Op zondagavond, 6 januari 2013 om 19.00 uur treedt het interkerkelijk Gospelkoor Akousate op in de Adventskerk tijdens de Opendeurdienst. Akousate betekent 'Hoort, luistert!’ Het koor, dat al meer dan twintig jaar bestaat, zingt Nederlandstalige en Engelstalige gospelliederen. Akoustate wordt begeleid door pianospel van dirigent Bert Bootsma. De vertaling van de Engelse liederen komt tijdens de dienst op de beamer. Ds. Edward van ‘t Slot houdt een ‘tussentijdse’ meditatie.

Voor deskundige begeleiding. Voor behartiging van uw belangen. Voor een optimale verkoopprijs. Voor aankoop en verkoop. Voor u. De eerste stap? Onze vrijblijvende waardebepaling. Gratis. Thomas a Kempisstraat 9 | www.boertjeshorst.nl |

8021 BG Zwolle 038-4216164

Samen maken we de toekomst

www.unica.nl Unica Zwolle

Jolanda is één van onze uitblinkers www.salet.nl

Branderweg 1f 038 465 02 22 www.schildersbedrijfporte.nl www.twitter.com/@porteschilders

Schrevenweg 2

Postbus 623

8000 AP Zwolle

T (038) 456 04 56

Kuiper

Loodgietersbedrijf

Voor al uw

? ? ? ? ? ?

Dakbedekking Gas en water Riolering Sanitair Centrale Verwarming Diamantboren

Schoenen van Wieten passen goed, zitten lekker en lopen beter!

U kunt ons bereiken op werkdagen van 9.00 tot 18.00 uur

Telefoon 038-4535121 fax op 038-4540803. E-mail [email protected]

Vechtstraat 23-25 8021 AS Zwolle Erkend Installateur

www.kuiper-zwolle.nl Diezerkade 4 • 8021 CW Zwolle • T: 038 453 51 72

@AD:@@::A:@IGDI:8=C>:@

0PL
WPPS
V
FFO
CFUSPVXCBSF
QBSUOFS

8JK
HFWFO
|
EF
LBOT
EJU
UF
FSWBSFO #SFNBO
,MPFLLF
FMFLUSPUFDIOJFL
JT
BM
KBSFOMBOH
FFO
CFUSPVXCBSF
QBSUOFS
JO
EF
FMFLUSPUFDIOJTDIF
JOTUBMMBUJFTFDUPS
7FFM
PQESBDIU HFWFST
[JKO
QPTJUJFG
PWFS
POT
XBBSCJK
FFO
MBOHEVSJHF
SFMBUJF

CJK[POEFS
LFONFSLFOE
JT


.FFS
JOGPSNBUJF

#SFNBO
,MPFLLF
FMFLUSPUFDIOJFL
#7
1PTUCVT


%#
;XPMMF

5FMFGPPO




LMPFLLF!CSFNBOOM

XXXCSFNBOOM

#SFNBO
4BNFO
CJK[POEFS

Snel thuiszorg nodig? Bel 0900 86 62 (lokaal tarief) Dag en nacht bereikbaar (24/7) www.carinova.nl