Het veilig stellen van vruchtbaarheid Technische mogelijkheden
Dr C.C.M. Beerendonk Gynaecoloog Voorzitter NNF
Brussel
April 2004
Veilig stellen van vruchtbaarheid bij vrouwen
Signalement Gezondheidsraad 2004 ’‘Vruchtbaarheidsverzekering’: medische en niet-medische redenen’ is een van de zeven signalementen in Signalering ethiek en gezondheid 2004. Dit rapport wordt jaarlijks uitgebracht door het Centrum voor ethiek en gezondheid (CEG). Het vormt de basis voor de Agenda ethiek en gezondheid die het ministerie van VWS op prinsjesdag met de Rijksbegroting aan de Tweede Kamer aanbiedt. De afzonderlijke signalementen zijn opgesteld onder verantwoordelijkheid van de Gezondheidsraad of de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg. De publicatie ’‘Vruchtbaarheidsverzekering’: medische en niet-medische redenen’, nr 2004/12/1 is te downloaden van www.gr.nl Nadere inhoudelijke inlichtingen verstrekt dr WJ Dondorp, tel. 070 - 340 6575 , e-mail
[email protected]
Veilig stellen van vruchtbaarheid bij vrouwen
Richtlijn Cryopreservatie van ovariumweefsel 2007
Veilig stellen van vruchtbaarheid bij vrouwen
Oprichting NNF 2009
Veilig stellen van vruchtbaarheid bij vrouwen
Eierstokfunctie na bestraling
• Afhankelijk van dosis en leeftijd • Bekkenbestraling • Totale lichaamsbestraling • 4 Gy 30% steriliteit bij jonge vrouwen • 4 Gy 100% steriliteit bij vrouwen > 40 jaar • LD humane oöcyt: <2 Gy (Wallace et al, 2003) 50
Veilig stellen van vruchtbaarheid bij vrouwen
Eierstokfunctie na chemotherapie
• Afhankelijk van aard chemo en totale dosis • Afhankelijk van leeftijd • Alkylerende middelen meest schadelijk • Prepuberale ovaria minder kwetsbaar (?) • Vervroegde overgang op langere termijn Veilig stellen van vruchtbaarheid bij vrouwen
Andere voortplantingsfuncties
• Functie baarmoeder • Hormonen • Seksualiteit Veilig stellen van vruchtbaarheid bij vrouwen
Behoud baarmoeder bij baarmoederhalskanker Radicale trachelectomie
Veilig stellen van vruchtbaarheid bij vrouwen
Bescherming eierstok bij bestraling (laparoscopische) verplaatsing eierstokken (Covens et al, 1996, Hadar et al, 1994, Howard, 1997, Van Beurden et al, 1990, etc)
Afblokken bestralingsveld (Treissman et al, 1996) Verse auto-transplantatie met vaatverbinding (Hilders, COBRA 2004)
Veilig stellen van vruchtbaarheid bij vrouwen
Veilig stellen van vruchtbaarheid bij vrouwen
Veilig stellen van vruchtbaarheid bij vrouwen
Bescherming eierstok bij chemotherapie
• Alternatieve protocollen • Geen alkylerende middelen • Hormonale onderdrukking gonadale as: OAC bij Hodgkin (Whitehead et al, 1983 en Ignashina et al, 1999), GnRH-agonisten (Pereyra Pacheco et al, 2001), Vooralsnog geen RCT's met overtuigend bewijs!
Veilig stellen van vruchtbaarheid bij vrouwen
Invriezen
• Embryo’s • Eicellen • Eierstokweefsel
Veilig stellen van vruchtbaarheid bij vrouwen
Veilig stellen van vruchtbaarheid bij vrouwen
Invriezen embryo’s
•Spoed IVF •Invriezen alle embryo’s •Tijdsinterval •Lichamelijke en geestelijke conditie •Partner? •Alternatieve stimulatie bij hormoongevoelige tumoren (OAC bij mammacarcinoom niet staken!) •Implantatie 8-30% per ontdooid embryo Veilig stellen van vruchtbaarheid bij vrouwen
Veilig stellen van vruchtbaarheid bij vrouwen
Invriezen eicellen Slow freezing Vitrificatie
Veilig stellen van vruchtbaarheid bij vrouwen
Veilig stellen van vruchtbaarheid bij vrouwen
Terugplaatsing ingevroren eierstokweefsel
• Orthotoop • Heterotoop • Xenografting
Veilig stellen van vruchtbaarheid bij vrouwen
Dilemma’s en ethische overwegingen invriezen eierstokweefsel
• Experimentele karakter behandeling • Extra risico’s door chirurgie • Lage succespercentages • Oncologische risico’s • Xenotransplantatie • Wilsonbekwaamheid (jonge kinderen) • Wat te doen bij uitblijven genezing? Veilig stellen van vruchtbaarheid bij vrouwen
Alternatieven bij gebleken onvruchtbaarheid
• Acceptatie • Eiceldonatie • Adoptie
Veilig stellen van vruchtbaarheid bij vrouwen
Samenvatting Preventie van verlies van vruchtbaarheid:
• Minder agressieve chemo-regiems • Verplaatsing eierstokken bij bestraling bekken • Afblokken eierstokken bij bestraling • Behoud van baarmoeder bij baarmoederhalskanker
Veilig stellen van vruchtbaarheid bij vrouwen
Samenvatting Veilig stellen van vruchtbaarheid bij vrouwen
• Invriezen embryo’s indien mogelijk • Vitrificatie eicellen • Invriezen eierstokweefsel veelbelovend Alternatieven altijd noemen
Veilig stellen van vruchtbaarheid bij vrouwen
Veilig stellen van vruchtbaarheid bij vrouwen
