Het sollicitatiegesprek Inleiding Het CV en je brief bepalen samen of je wordt uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek. Het sollicitatiegesprek is voor de sollicitant en de werkgever een wederzijdse kennismaking. Een werkgever is altijd op zoek naar de meest geschikte kandidaat. Het doel van een sollicitatiegesprek is dat je de baan aangeboden krijgt. Dit doe je door de werkgever ervan te overtuigen dat jij de juiste persoon bent voor de functie.
Doel van een sollicitatiegesprek Doel voor de selecteur / werkgever: Door middel van het sollicitatiegesprek wil de werkgever nagaan of de sollicitant voldoet aan de eisen en verwachtingen ten aanzien van de nieuwe medewerker. Hij wil graag overtuigd worden van de capaciteiten van de medewerker en of hij de functie aankan. Hierbij streeft de selecteur volledigheid na. Onvolledige informatie kan een vertekend beeld geven en op grond hiervan zou een verkeerde beslissing genomen kunnen worden. De interviewer zal vragen stellen om relevante informatie te verzamelen om zo zijn doelstelling “de juiste man of vrouw op de juiste plaats” te kunnen verwezenlijken.
Doel voor de sollicitant: Door middel van het sollicitatiegesprek wil de sollicitant nagaan of het bedrijf en de functie voldoen aan zijn wensen en verwachtingen. Dit betekent dat de sollicitant zoveel mogelijk informatie wil over de organisatie en de functie. Verder is het van belang dat de sollicitant zich zo gunstig mogelijk presenteert.
Verloop van een sollicitatiegesprek Het sollicitatiegesprek kent meestal een aantal vaste onderdelen. Het is echter niet zo dat deze in elk gesprek allemaal aan de orde komen. Het kan zelfs zo zijn dat het gesprek geheel anders en weinig gestructureerd verloopt. Het kan ook zijn dat je met één of meerdere selecteurs te maken krijgt.
Het eerste contact Soms begint de selectie al op het moment dat je het bedrijf binnenstapt: er wordt aan het einde van het gesprek aan de receptioniste gevraagd hoe je je gedragen hebt, hoe je reageerde op de mededeling dat je moest wachten, omdat vorige gesprekken waren uitgelopen en dergelijke. Wanneer je iemand voor het eerst ontmoet, is de eerste indruk die je maakt heel belangrijk. Geef iemand een stevige handdruk en kijk hem/haar daarbij aan! Kijk bij elke begroeting de ander aan, en noem je naam. Ga er behalve bij een interne sollicitatie niet van uit dat de anderen je naam wel kennen. Aarzelend, onzeker, brutaal of te zelfverzekerd zijn indrukken die snel gemaakt zijn en die meestal lang blijven hangen. Om het ijs te breken is men geneigd een algemene opmerking te maken bijvoorbeeld door je te vragen of je de auto hebt kunnen parkeren. Men stelt zich aan elkaar voor, koffie wordt aangeboden en dergelijke. Deze fase biedt de mogelijkheid om alvast wat zinnen uit te wisselen. Van belang is hoe je je zinnen formuleert, hoe gespannen je bent, hoe je gaat zitten en dergelijke. Je gaat uiteraard pas zitten als je een stoel is aangeboden.
Het sollicitatiegesprek
Varea 2012
1
Je kunt deze fase gebruiken als je iets belangrijks te vertellen hebt: Bijvoorbeeld als je de neiging hebt om in deze fase hakkelend over te komen vanwege de spanning, dan kun je er gerust bij vertellen dat dit gestotter veroorzaakt wordt door de spanning van dit moment. Je bereikt hiermee dat men je gehakkel niet ziet als je gebruikelijke vorm van communiceren en je hoeft jezelf niet meer zo krampachtig onder controle te houden. Je krijgt wat meer ruimte om je energie te richten op het gesprek.
Niet voorbereiden is solliciteren naar een mislukking. Een goede voorbereiding bepaalt 90 % van het succes.
Op de vraag: ‘Waarom wilt u hier werken?’ Is het niet voldoende om te antwoorden met: ‘Het lijkt me gewoon leuk’. Hier onder lees je hoe je goed kan voorbereiden op een sollicitatiegesprek.
Sollicitatievragen •
Probeer je in te leven in de werkgever: welke vragen zal hij je gaan stellen? Op deze manier kun je van tevoren een aantal verrassingen voorkomen.
•
Ga na wat voor jou lastige vragen zijn. Probeer daar alvast een antwoord op te maken.
•
Een sollicitatiegesprek is geen examen. Neem daarom alles mee waardoor jij de vragen zo goed en compleet mogelijk kan beantwoorden.
Dit neem je mee naar een sollicitatiegesprek •
De advertentie, vacature.
•
CV en eventuele sollicitatiebrief.
•
Overzicht (A4) van je kwaliteiten, vaardigheden en sterke punten
•
Een lijst met vragen die je tijdens het gesprek eventueel wilt stellen.
•
Diploma's, getuigschriften, certificaten.
•
Eventueel een lijst met referenties.
•
De uitnodigingsbrief.
•
Agenda.
•
Notitieblok en pen.
Volgende informatie neem je door •
De advertentie
•
De vacature en vacatureanalyse.
•
Je CV en de sollicitatiebrief.
•
Motivatie voor de functie
•
Website van het bedrijf
Het sollicitatiegesprek
Varea 2012
2
Doe eerst onderzoek naar de organisatie, voordat je er heen gaat !! Verdiep je ook in het bedrijf waar je gaat werken, zoals recent nieuws en de visie van het bedrijf. Informatie kun je vinden op de website van het bedrijf of in jaarverslagen, brochures en eventueel krantenknipsels. Vraag aan de werkgever een functieprofiel of nadere uitleg over de functie. Informeer ook bij vrienden en kennissen, want misschien kent iemand het bedrijf wel goed. Als je deze moeite neemt, zul je beter afsteken bij andere sollicitanten.
Uiterlijke verzorging •
Zorg er voor dat je verzorgd naar het gesprek toegaat. Veel werkgevers beslissen in de eerste halve minuut of ze je aannemen. En dat op basis van je verschijning en uitsltraling.
•
Zoek ruim van tevoren kleding uit, passend bij de functie en het bedrijf.
•
Kom niet aan met een plastic tas of vaal rugzakje. Het is niet verstandig veel sieraden om te doen of meerdere tassen met je mee te sjouwen. je moet er netjes en georganiseerd uitzien.
•
Als je toch naar de kapper moest, is dit een goed moment om te gaan.
Kom op tijd Bevestig de afspraak voor het sollicitatiegesprek en informeer hoe je op de plaats van bestemming komt. Dit kunt je het best telefonisch doen. Bestudeer de routebeschrijving, de kaart of het stratenboek. Zorg ervoor dat je de reistijd ruim berekent. Je kunt beter een kwartier te vroeg zijn dan 1 minuut te laat. Neem het adres en telefoonnummer van het bedrijf altijd mee, evenals de namen van de gesprekspartners.
Het recept voor een succesvolle presentatie Werkgevers kijken eerst hoe je jezelf presenteert. Pas daarna kijken ze naar je diploma’s en naar je ervaring. Geen enkele werkgever zal zich het gesprek letterlijk kunnen herinneren: hij weet wél goed welk gevoel je hebt achtergelaten. De boodschap die je uitzendt moet zijn: ‘Ik ben de meest geschikte kandidaat, u kunt mij zonder risico aannemen!’
“Een sollicitatiegesprek lijkt meer op het kiezen van een huwelijkspartner dan op de aankoop van een huis.” “De werkgever probeert na te gaan of het klikt of niet.”
Het sollicitatiegesprek
Varea 2012
3
Verbale en non-verbale communicatie. Communicatie is uitwisseling van informatie. Communicatie bestaat uit twee dingen: verbale communicatie en non-verbale communicatie. •
Verbale communicatie = wat je letterlijk zegt, je woordkeuze.
•
Non-verbale communicatie = hoe je iets zegt en niet gesproken taal. Bijvoorbeeld: De toon van je woorden, handgebaren, gezichtsuitdrukkingen, lichaamshouding, kleding en haardracht.
Wanneer je iemand voor de eerste keer ontmoet, heb je al snel een indruk van hem. Zo werkt het ook bij sollicitatiegesprekken. De werkgever bepaalt vaak in de eerste minuten of jij geschikt bent voor de functie. En die eerste indruk wordt nauwelijks bepaald door wat jij zegt, maar door je non-verbale communicatie. Uit een onderzoek blijkt dat nog geen 10% van de communicatie wordt overgebracht door woorden. De toon waarop iemand iets zegt, gezichtsuitdrukking en lichaamstaal spelen een veel grotere rol, ruim 90%. Doormiddel van non-verbale communicatie laat je zien wat voor een persoon je bent: stressbestendig, humorvol, zelfvertrouwen en of je te vertrouwen bent. Het is duidelijk dat een positieve eerste indruk en non-verbale communicatie de absolute voorwaarde is voor succes!
Typische non-verbale valkuilen: Handjes schudden: Hij reikt je de hand en krijgt een vochtige hand vol angstzweet terug - geen goed begin. Je handdruk moet “gewoon” stevig en zeker zijn. Kijk de mensen daarbij aan. Zelfvertrouwen: Het schrikt de werkgever af als je zo zacht praat dat ze je niet kunnen verstaan, of zo hard, dat ze je twee kamers verderop nog kunnen horen. Of alsmaar aarzelend antwoord geeft. De vragen van de werkgever telkens met één woord beantwoordt of voortdurend onderbreekt. Je presentaties of kwaliteiten minder maakt, of te kritisch bent over jezelf in opmerkingen naar jezelf. Je houding: Leun nergens tegenaan als je rechtstaat en zit rechtop. Blijf echter ook niet stokstijf met een rechte rug op je stoel zitten. Toon een enthousiasme en energie. Leun gerust een beetje meer naar de interviewer toe, dit geeft een ontspannen indruk. Ook hier niet overdrijven natuurlijk, of je zou wel eens verkeerd begrepen kunnen worden. Oefen mogelijk eerst eens in de spiegel Oogcontact: Kijk de interviewer altijd in de ogen maar vermijd wel het staren. Kijk af en toe eens naar de hand van de interviewer als hij spreekt. Als teveel rondkijkt geef je de indruk dat het je allemaal niet erg interesseert. Mocht je het moeilijk vinden de interviewer recht aan te kijken, kijk dan precies tussen zijn ogen. Je handen: Gebaren maken en praten met je handen is heel natuurlijk. Gebruik je te veel gebaren, dan kan dit wel storend werken. Hou zeker niet een hand voor je mond. Tip: Bekijk jezelf in de spiegel wanneer je aan het telefoneren bent. Waarschijnlijk gebruik je dan dezelfde typische gebaren die je ook tijdens een sollicitatiegesprek zou gebruiken. Kijk en leer! Zit niet te prutsen: Niets stoort meer dan iemand die voortdurend zit te spelen met zijn haar, zit te wiebelen op een stoel, een balpen aan- en uitklikt of met de voet op de vloer tikt.
Het sollicitatiegesprek
Varea 2012
4
Moeilijke vragen en zorgen van een werkgever Een werkgever is tijdens het sollicitatiegesprek net zo gespannen als jij. Waarom? Omdat het sollicitatiegesprek niet zo’n betrouwbare manier is om een werknemers te kiezen. Werkgevers hebben moeite om de juiste keuzes te maken op basis van een sollicitatiegesprek. Ben je eenmaal aangenomen en het blijkt een vergissing te zijn, dan gaat het hem veel geld kosten. Tijdens het sollicitatiegesprek hoopt hij dat je per ongeluk iets zegt wat er mis met je is. Dan heeft hij toch die vergissing niet begaan.
Hier wil de werkgever in het sollicitatiegesprek graag informatie over: •
Of je geschikt bent voor de baan. Dat het je ontbreekt aan vaardigheden en ervaring, zonder dat dit tijdens het sollicitatiegesprek naar voren kwam.
•
Of je wel actief genoeg bent en niet vaak zit te luieren.
•
Of je het werk wel echt leuk vindt en met plezier zult werken.
•
Of je niet hele dagen afwezig zult zijn, door ziekte of iets anders.
•
Of je maar een paar weken of maanden zult blijven.
•
Of het lang gaat duren voorat je bent ingewerkt, en dat je daardoor een kostenpost bent.
•
Of je wel goed met collega’s kunt opschieten.
•
Of je wel genoeg initiatief toont, en dat de werkgever niet veel tijd kwijt is om uit te leggen wat je taken zijn.
•
Of je wel eerlijk bent, je je wel verantwoordelijk gedraagt, niet steelt, drugs gebruikt of een dronkaard bent.
Deze onwetendheid, twijfel en bezorgdheid schuilt achter alle sollicitatievragen. Met dit in je achterhoofd is het veel makkelijker om sollicitatievragen te beantwoorden. Het enige wat je tijdens het sollicitatiegesprek hoeft te doen is de ongerustheid van de werkgever wegnemen.
De 10 meest gestelde sollicitatievragen Bedenk dat het bedrijf waar jij op gesprek komt nog nauwelijks iets van jou weet. De werkgever kent meestel alleen je CV en brief en wil in een zo kort mogelijke tijd een zo goed mogelijke indruk van jou krijgen. Als je goed bent voorbereid, zul je een voorsprong hebben op de andere sollicitanten. Hier vind je een aantal veel voorkomende vragen, zodat je je goed kunt voorbereiden op een sollicitatiegesprek. Deze vragen kunnen werkgevers rechtstreeks stellen of via een omweg. Noteer eerst onder de sollicitatievraag de angst van de werkgever. Vervolgens geef je voorbeeldzinnen waarmee je een juiste antwoord geeft op de sollicitatievraag. Kijk voor het beantwoorden van de vragen ook naar dagdeel 5 Zelfmarketing, profielschets en dagdeel 6 De Sollicitatiebrief.
1. Vertel iets over uzelf?
Bij het beantwoorden van deze vraag benadruk je alles wat te maken heeft met de baan waarnaar je aan het solliciteren bent. Het kan ook bedoeld zijn om het ijs te breken. Vertel desnoods een leuk voorval. Geef je antwoord in 1 a 2 minuten. Omschrijf anders zo beknopt mogelijk je CV: profielschets, opleiding, werkervaring, belangrijkste interesse in het werk, hoe je je werk doet en eventueel je ambities.
Het sollicitatiegesprek
Varea 2012
5
2. Wat zou u over 1 à 5 jaar willen doen? Deze vraag is niet bedoeld om te checken of je bereid bent om vijf jaar bij dit bedrijf te werken, maar meer om je ambitie te achterhalen en te kijken of je wel over je loopbaan hebt nagedacht. Zorg dus dat je een duidelijk verhaal hebt met een doel voor over vijf jaar. Benadruk wel de belangrijke rol van dit bedrijf in die loopbaanplanning. Geef aan dat je graag wilt groeien en als het kan binnen dit bedrijf. En zeg zeker niet dat dit bedrijf slechts een opstapje is, of alleen maar bedoeld om werkervaring op te doen.
3. Waarom zocht u juist onze organisatie uit voor een baan en niet een andere? Het antwoord: ‘Het lijkt me gewoon leuk’ is niet voldoende. De werkgeer wil positieve redenen horen waaruit blijkt dat je langere tijd zal blijven. Je kunt ook laten zien wat je over het bedrijf weet door bijvoorbeeld in te gaan op doelstelling van het bedrijf.
4. Wat denkt u dat de functie precies inhoudt? Laat door jouw antwoord zien dat je kennis hebt van de functie-inhoud. Geef aan hoe jij denkt dat de functie er in de praktijk uitziet.
5. Wat zijn uw kwaliteiten? En kunt u een voorbeeld noemen van een kwaliteit? Noem ervaringen, vaardigheden, en eigenschappen die aantonen dat je succesvol gefunctioneerd hebt in het verleden en die ook bij deze werkgever van pas komen. Gebruik hiervoor jouw kwaliteiten en/of competenties. Probeer als voorbereiding alvast wat voorbeelden te bedenken en eventueel te noteren.
6. Welke eigenschap dient u nog te ontwikkelen, of wat is uw zwakste punt? Iedereen heeft zwakke punten, ontken dat niet, maar geef de werkgever geen reden om je af te wijzen op grond van je zwakke kanten. Noem een kwaliteiten die je moet beschikken voor de functie en overdrijf het. Of noem een valkuil die geen belemmering is voor de baan.
7. Wat onderscheid u van al die andere die dezelfde baan willen als u? Kortom wat is uniek aan u?
Deze vraag is een uitnodiging om je verkooppunten nog eens naar voren te brengen. Geef hier een beschrijving van je profielschets en je kwaliteiten.
8. Waarom bent u bij uw vorige werkgever weggegaan? Geef geen antwoord waardoor je vorige werkgever in een negatief daglicht komt te staan. Houdt het positief en noem anders iets algemeens.
9. Waarom bent u werkloos? Ga dit antwoord goed voorbereiden. Vooral als het je niet op een gebruikelijke manier werkloos bent geworden. Houdt het in ieder geval positief en aannemelijk.
10. Tot slot: heeft u zelf nog vragen? Stel altijd vragen!! Het sollicitatiegesprek is een gesprek tussen gelijkwaardige partijen. Als vragen stelt laat je tevens zien dat je veel interesse hebt. Enkele vragen die je kunt stellen tijdens het sollicitatiegesprek: •
Is dit een nieuwe functie, of zal ik iemand vervangen?
•
Kunt u me iets vertellen over degene die deze functie tot nu toe heeft vervuld?
•
Zou u een typische werkdag kunnen beschrijven?
•
Hoeveel andere mensen zullen er aan mijn project /op mijn afdeling werken?
•
Solliciteren er ook interne kandidaten naar de functie?
•
Wordt het werk in teamverband verricht?
•
Welke toekomstplannen heeft de organisatie?
•
Hoe verloopt de sollicitatieprocedure verder?
Het sollicitatiegesprek
Varea 2012
6
Tips voor een goed sollicitatiegesprek Positieve werkhouding Sleutel voor een succesvol sollicitatiegesprek is niet je ervaring en je diploma’s. Je CV en je sollicitatiebrief hebben er al voor gezorgd dat je een uitnodiging hebt gekregen. De sleutel voor succes is je houding. Als je je wilt onderscheiden van andere sollicitanten, laat dan zien dat je een positieve werkhouding hebt. Je kunt dit laten zien door de manier hoe je jezelf presenteert. Gebruik woorden als: ‘kwaliteit’, ‘doe mijn uiterste best’, ‘goed kunnen samenwerken’, ‘loyaal’ en ‘betrouwbaar’. Laat vervolgens door een voorbeeld zien waar en wanneer je een extra klusje hebt gedaan. Hoe je een deadline hebt gehaald of hoe goed je een project hebt gedaan.
Eerste ontmoeting Praat over koetjes en kalfjes als je voor een eerste gesprek wordt opgehaald bij de receptie. Geef een positieve reactie op iets, bijvoorbeeld kunst aan de muur, het interieur of het gebouw. Dat breekt het ijs, maar laat ook zien dat je voor een positieve benadering kiest Probeer een goede indruk achter te laten bij secretaresse (maar ook de andere personeelsleden). Veel werkgevers vragen advies aan hen over jou.
Zorg ervoor dat het ‘klikt’ Een manier om positieve indruk te maken is door het geven van complimenten. Het is een goed middel om aardig gevonden te worden. Dit doe je door waardering en interesse te tonen. Maak je geen zorgen voor overdrijven, je gesprekspartner heeft niets in de gaten.
Antwoord op vragen Op het moment dat je spreekt kijk je je gesprekspartner(s) aan. Luister goed naar wat er gezegd wordt en te vragen heeft. Begrijp je de vraag niet? Vraag dan wat men precies wilt weten. Neem rustig de tijd om na te denken voordat je antwoord geeft. Tien seconden stilte vallen niet zo op in een gesprek. Als je vervolgens antwoord geeft, komt dat bedachtzaam over. Wanneer een moeilijke vraag of vervelende opmerking komen, stel dan een wedervraag voordat je antwoord. Bijvoorbeeld: ‘waarom ben ik te oud voor uw bedrijf?’ Of: ‘wat is dan de reden voor u geweest om me uit te nodigen?’
De 50/50 regel Houdt je tijdens het sollicitatiegesprek aan de 50/ 50 regel. Probeer tijdens het sollicitatiegesprek ongeveer evenveel te luisteren als te spreken. Antwoord niet alleen met ‘ja’ of ‘nee’. Door juist dieper op de vraag in te gaan kun je blijk geven van enthousiasme. Maar zeg ook niet meer dan nodig is. Antwoord op de vragen die gesteld worden, blijf bij het onderwerp en klets er niet op los. Probeer vervolgens niet langer dan twee minuten aan het woord te blijven.
Vragen over verleden Bij vragen over negatieve aspecten uit je opleiding of arbeidsverleden dien je zo eerlijk mogelijk te antwoorden. De werkgever is niet echt geïnteresseerd in je verleden; hij vraagt er allen maar naar om te proberen je toekomstig gedrag te voorspelen. Daarom moet je tijdens het gesprek altijd eerst even bedenken wat voor ongerustheid over de toekomst achter die vraag steekt. Een ding moet duidelijk zijn: lever nooit kritiek over vroegere werkgevers, ook al heb je slechte ervaringen. Probeer dus altijd de positieve kant van je arbeidsverleden te belichten.
Secundaire arbeidsvoorwaarden Vraag niet tijdens je eerste gesprek al naar salaris en secundaire arbeidsvoorwaarden. Daar is een eventueel tweede gesprek voor.
Het sollicitatiegesprek
Varea 2012
7
In een tweede gesprek wordt verder ingegaan op de inhoud van de functie en/of de arbeidsvoorwaarden, waaronder het salaris, medische keuring, datum van indiensttreding, enz. Soms zal er ook een andere interviewer of een tweede interviewer aanwezig zijn (directeur of afdelingschef) die ook even kennis wil maken.
Wie niet vraagt, krijgt niets! Na afloop van het gesprek is het aan jou om jezelf te ‘verkopen’, vraag om de baan. Door naar de baan te vragen kan de reden zijn dat jij de baan krijgt in plaats van je mede sollicitanten. Je hebt niets te verliezen en alles te winnen! Hier een aantal voorbeelden: •
‘Ik vond het een aangenaam gesprek. Vooral het feit dat uw bedrijf nog groeit en u het gevoel heeft dat het personeel een grote familie is, spreken me aan. Ik ben onder de indruk van uw bedrijf. Ik kan niet wachten om te beginnen. Mag ik vragen wat uw indruk over mij is?’
•
‘Op basis van dit gesprek ben ik nog enthousiaster over de organisatie en ik kan niet wachten om te beginnen’. ‘Wat vond u van het gesprek?’ ‘Of: ‘Mag ik hier komen werken?’ Of: ‘Denkt u dat ik de juiste kandidaat ben?’
•
Als werkgever twijfelt, vraag dan: ‘Mag ik vragen waarom u twijfelt?’ Probeer vervolgens de bezorgdheid van de werkgever weg te nemen.
Belangrijk om te doen! Bedankbrief na een sollicitatiegesprek Vreselijk onderschat, maar bedankbrieven kunnen wonderen doen. Ze vergroten de kans om alsnog een uitnodiging voor een gesprek te krijgen. Aandachtspunten: •
Houdt de brief eenvoudig. Bedank voor de tijd die men voor u uitgetrokken heeft. Het was een gelegenheid voor beide partijen om elkaar beter te leren kennen.
•
Herinner de andere partij aan uw belangrijkste vaardigheden en verwijs naar iets dat tijdens het gesprek veel indruk op de andere partij leek te maken.
•
Eindig met een positieve noot. Blik alvast vooruit naar een volgende stap. Herhaal de inleiding van u sollicitatiebrief, waarin u had omschreven waarom u de meest geschikte kandidaat bent voor de baan.
Reactie op een afwijzing Positief reageren op iemand die je heeft afgewezen is wel eens moeilijk. De ervaring met deze persoon kun je echter helpen bij je volgende sollicitatiegesprek Het is volkomen normaal dat je teleurgesteld bent, maar klink niet bitter. Je hebt recht om te vragen waarom je de baan niet hebt gekregen. Vraag naar de belangrijkste redenen en doe er je voordeel mee bij andere sollicitaties. Als je daar behoefte aan hebt, kun je vragen naar eventuele functies die wel bij je profiel aansluiten.
Het sollicitatiegesprek
Varea 2012
8
Do's and don'ts bij een sollicitatiegesprek Do's •
Wees jezelf. Doe je niet anders voor dan je bent. Benadruk je sterke kanten, wees positief over je zwakke punten en probeer probleemoplossend over te komen.
•
Neem een ontspannen houding aan. Oefen desnoods, maar ga niet forceren.
•
Kijk de recruiter recht in zijn ogen. Dit komt eerlijk, oprecht en serieus over. Als je continu afdwaalt met je blik, kan dit blijk geven van desinteresse of onrust.
•
Overweeg of je wel of niet iets te drinken neemt. Als je zenuwachtig bent en je handen trillen, is de kans groot dat je koffie of thee morst. Het beste is water – vooral ook tegen een droge mond!
•
Blijf positief. Vertel dat je van voorgaande functies hebt geleerd en dat je daardoor jezelf beter hebt leren kennen. Of dat je bent gestopt in je vorige functie, omdat je kansen daar te minimaal werden.
•
Beantwoord alle vragen. Ook als ze indiscreet zijn. Probeer ze in dat geval te omzeilen. Mocht een recruiter aan jou als man naar je sexuele geaardheid vissen door te vragen of je vrouw ook werkt, heb het dan in je antwoord over de neutrale term ‘mijn partner’.
Don'ts
•
Je eerste indruk is belangrijk, bij veel recruiters zelfs cruciaal. Kom dus niet te laat en doe geen felle make-up of ladingen parfum of after-shave op.
•
Zenuwachtig? Eet liever pepermunt dan kauwgom - dat voorkomt dat je kauwend het gesprek ingaat.
•
Ga niet meteen zitten maar wacht tot je een stoel wordt aangeboden.
•
Doe je armen niet over elkaar en stop je handen ook niet in je zakken. De beste houding is om je handen zo in elkaar te vouwen dat het lijkt dat je een tennisbal vasthoudt. Dit voorkomt dat je van zenuwen gaat tikken of trommelen.
•
Glimlach niet op een onderdanige, onzekere manier.
•
Tutoyeer niet, maar spreek de recruiter beleefd met U aan. Alleen als je allebei onder de 30 bent, gebeurt het wel dat je elkaar uiteindelijk met JIJ gaat aanspreken. Maar schat de situatie goed in en ga zeker niet als eerste beginnen met tutoyeren!
•
Ga niet overmatig nonchalant doen als je zenuwachtig bent. Dit komt arrogant en ongeïnteresseerd over. Je zenuwen geven er juist blijk van dat je de baan graag wilt hebben.
•
Ga niet vertellen wat je allemaal niet (goed) kunt, waar je een hekel aan hebt of eventuele gezondheidsklachten. Het gaat erom of jij het werk goed kan doen, dus noem alleen positieve dingen.
•
Wees niet te kritisch en negatief over voorgaande werkgevers. Je eventuele nieuwe baas krijgt zo het idee dat je later ook zo over zijn bedrijf zal praten.
•
Zwijg niet als je voor een eerste gesprek wordt opgehaald bij de receptie. Geef een positieve reactie op iets, bijvoorbeeld kunst aan de muur, het interieur of het gebouw. Dat breekt het ijs, maar laat ook zien dat je voor een positieve benadering kiest.
•
Negeer vooral de secretaresse (maar ook de andere personeelsleden) niet. Veel managers en recruiters vragen (terloops) advies aan hen over jou.
•
Vraag niet in je eerste gesprek al expliciet naar salaris en secundaire arbeidsvoorwaarden. Daar is een eventueel tweede gesprek voor.
Het sollicitatiegesprek
Varea 2012
9
Checklist Sollicitatiegesprek / voorbereiding Bedrijf / instelling / organisatie
Soort bedrijf / instelling Profit / Non-profit Commercieel / dienstverlenend / overheid Aangeboden diensten / producten van het bedrijf Hoeveel medewerkers Huisvestiging van het bedrijf / aantal vestigingen Informatie op internet Visie / reklame van het bedrijf Positie van het bedrijf (groeiend, reorganisatie, krimpend) Marktpositie van de producten / diensten (groeiende vraag / afnemende vraag) Jaarlijkse omzet (jaarverslag) …………………………………………………………………………………….
Functie
Soort afdeling Hoeveel medewerkers op de afdeling Stijl van leidinggeven (hiërarchisch, eigen verantwoordelijkheid, formeel / informeel) Plaats van de functie in de organisatie / hiërarchie Doel / werkzaamheden van de functie (functieomschrijving) Werkplek Jaarlijkse activiteiten Opleidings- en groeimogelijkheden ……………………………………………………………………………………….
Zelf
Wat wordt er van mij verwacht in deze functie binnen dit bedrijf? Motivatie voor de functie / bedrijf Overzicht van mijn kwaliteiten voor deze functie Voorbeelden uit de praktijk van gevraagde kwaliteiten / persoonlijkheid (vacature) Te verwachten vragen (reden uitval / gaten in de CV / reden sollicitatie / e.d.) Antwoorden op de meest gestelde vragen Antwoorden op eventuele vragen over WAO / WW Wat wil ik zelf vertellen tijdens het gesprek (mogelijkheden / pluspunten / motivatie) Wat wil ik verder nog vragen aan de personeelsfunctionaris ? ………………………………………………………………………………………….
Het sollicitatiegesprek
Varea 2012
10