hét magazine voor de overheid Interview Overheidsmanager van het Jaar Martin van Rijn (VWS) Zie pagina 33

hét magazine voor de overheid

Interview O v e r h e i d s m a n a g e r v a n h et Jaar M a r t i n v a n R i jn ( V W S) Zie pag ina 33

7 DECEMBER 2006

NR

21

tweede jaargang

WELK FILEBELEID..?

Zie pagina 12

PETER VERMEIJ INTERVIEWT NAEEDA AURANGZEB Zie pagina 30

Ambtelijke ondersteuning Kamer schiet tekort pagina 26

SG Demmink over zijn incidentenstrategie pagina 16

Kervezee naar Inspectie Werk en Inkomen pagina 37

Mobiliteitsburo

Overheid 0418-570150

I.M.

Vonhoff laat CAOP in chaos achter pagina 7

w w w . p o s e r . n l

IN GESPREK:

���������������� ����������������������������� U luistert naar uw favoriete muziek. Langzame en zachte melodieën wisselen elkaar af met krachtige en snelle passages. Verschillende soorten nieuwe en oude instrumenten, maar ook stemmen en ritmes spelen ieder hun eigen partij. Samen is het toch een harmonieus geheel. Die harmonieuze samenklank is wat u als overheidsorganisatie nodig heeft voor uw ICT. De juiste ICT-instrumenten, die samenwerken in het tempo, dat u op dat moment wenst. Met Centric Melodies introduceert Centric een innovatieve overheidsarchitectuur, waarmee u de komende jaren invulling kunt geven aan uw beleid. Om de gewenste en juiste muziek te laten klinken, moet u kunnen kiezen uit de juiste instrumenten.

Centric Gentseweg 5-11 P.O. Box 35 2800 AA Gouda The Netherlands Phone +31 182 55 58 50 Fax +31 182 55 57 09 [email protected] www.centricmelodies.nl

Centric Melodies kent drie lagen, passend binnen het referentiemodel van EGEM en binnen de NORA (Nederlandse Overheid Referentie Architectuur): frontoffice, midoffice en backoffice. Gegevens kunnen hiertussen uitgewisseld worden, want bestaande Centric-producten zullen voorzien worden van gestandaardiseerde koppelvlakken. Ook zullen functionaliteit en bedrijfsregels steeds meer als service beschikbaar komen, volgens de servicegeoriënteerde architectuur. Al die communicatie tussen services, zowel in- als extern en tussen front-, mid- en backoffice, zou klinken als een orkest dat al haar instrumenten aan het stemmen is. De veelheid aan berichten dient gedirigeerd te worden, zodat er een perfecte harmonie ontstaat.

De Centric conductor zorgt voor correcte doorverwijzing van berichten en continue, actuele statusinformatie. Een nieuwe architectuur en nieuwe toepassingen vragen om een nieuwe naam. Softwareoplossingen, die bij elkaar horen, zijn ondergebracht in een Suite, bijvoorbeeld Suite4Basisgegevens. Binnen de Suites treft u zowel nieuwe als bestaande ICT-oplossingen aan. Nieuwe ICT-oplossingen zijn voorzien van de uniforme Centric webbased gebruikersinterface en krijgen ook een nieuwe herkenbare naam, die begint met Key2. Of u nu kiest voor één enkele Key of een complete Suite, met Centric Melodies dirigeert u uw organisatie en ICT in het door u gewenste tempo de toekomst in. Tegelijk met de nieuwe Centric Melodies architectuur introduceren we een innovatief onderhoudsmodel dat inspeelt op uw budgetproblematiek: Melodies Software Assurance. Dit zonder concessies te doen aan de door u gewenste en noodzakelijke functionaliteit. De basis is de onderhoudsvorm Melodies Classic Assurance. Deze kan uitgebreid worden met de Melodies Upgrade Protection en die vervolgens met de Melodies Suite Assurance.

�������������������

Wilt u meer weten over Centric Melodies, kijk dan op www.centricmelodies.nl.

������� �������� �������������������

consultancy | it solutions | software engineering | e-business | systems integration | managed ict services | training

inhoud

P M N U M M ER 21 7 D EC EM BER 20 06

12 Hoe Rijkswaterstaat de files te lijf gaat Op het Kleinpolderplein staat jaarlijks 6.000 kilometer

16 Joris Demmink wordt niet zenuwachtig van incidenten De SG over Een Ander Justitie

22 ‘Ik wil mensen wakker schudden’

16

Deel III van de serie: de rebellen van het rijk

26 Kan de Tweede Kamer het werk wel aan? Meer ambtelijke ondersteuning gewenst

30 Aurangzeb over de zoektocht van immigranten Peter Vermeij (pSG EZ) bevraagt de Pakistaanse journaliste

43 Medewerkers Winkelman en Van Hessen vieren eigen feestje NIEUWS 6 T/M 11

22

6 Links wil óók een ander integratiebeleid 7 Vonhoff laat CAOP achter in chaos 8 Kersvers Kamerlid Ten Broeke (VVD) over de kunst van het lobbyen 10 Opzij wil staatssecretaris voor Emancipatie 11 Overheid waagt zich met afvalverwerking op glad ijs SPELERS 33 T/M 37

33 Overheidmanager van het Jaar: Martin van Rijn (VWS) 34 Koole directeur Communicatie op VenW 35 Florian Bekkers schrijft het beste 36 Lunchen met Frank Thijssen (BZ) 37 Kete Kervezee naar Inspectie Werk en Inkomen MENINGEN

38

7 Column Guikje Roethof: Games 21 Column Jorrit de Jong: Andere Overheid, Het resultaat is de maat SERVICE

38 Kameragenda 39 Europese agenda 40 Et cetera Omslagfoto: Rob Jongbloed

PM 7 / 12

3

lopende zaken > Algemene Zaken PROJECTEN • Natuurlijk neemt de formatie deze dagen veel tijd van de

premier in beslag. Toch probeert hij op donderdag 7 december tijd vrij te maken voor een innovatie evenement in Dordrecht. Diezelfde dag zal hij, als de agenda het toelaat, in Soestdijk een ontmoeting hebben met oud-president Clinton. Deze houdt daar een speech omdat de naar hem genoemde foundation dankzij de Postcodeloterij een mooi bedrag op de bankrekening mag bijschrijven. Maandagavond 11 december dineert Balkende in Brussel. Een traditioneel dinertje, aangeboden door de scheidend EU-voorzitter. In het binnenland besteedt Balkenende die week aandacht aan een activiteit in het kader van de Taskforce Jeugdwerkeloosheid en is hij aanwezig bij een feestelijke prijsuitreiking van het Prins Clausfonds. Op donderdagmiddag vergadert hij met zijn collega’s in de EVP ter voorbereiding van de Europese Raad op vrijdag. De laatste ministerraad is op woensdag 20 december.

een plek dichterbij huis. Dan brengt zij een werkbezoek aan de regio Haaglanden, gevolgd door een bezoek aan de Universiteit Leiden en een bijeenkomst bij TNO over veiligheid en ontwikkeling. Maandag 18 december neemt Van Ardenne op het departement een boek in ontvangst van Lydia Rood. Zij schreef op het verzoek van AMREF Flying Doctors, Simavi en Dokters van de Wereld een, u raadt het al, doktersroman.

Defensie

BZK STRATEGIE • Terwijl de onderhandelingen van BZK met de vakbonden

over de rijks-CAO zich voortslepen, liggen er voor Remkes enkele ontmoetingen met de vernieuwde Kamer in het verschiet. Zo staat op 12 december een AO gepland over de ontwikkeling van de Strategie voor nationale veiligheid. Alle ministeries werken daarbij samen aan een integrale werkwijze bij dreigingen als terrorisme en nattuurampen. Zo moet een adhoc-aanpak bewerkstelligen dat geld en menskracht zo effectief mogelijk worden ingezet. Het is de bedoeling dat begin 2007 de strategie definitief wordt vastgesteld. Op 14 december bespreekt de minister het jaarverslag van de AIVD met de Kamer. De behandeling van de BZK-begroting staat gepland op 19 en 20 december.

Buitenlandse Zaken

INDONESIË • Minister Bot is op 11 en 12 december bij de Raad Algeme-

ne Zaken en Externe Betrekkingen (Razeb). Op de agenda staat een flink aantal reguliere onderwerpen, zoals het vredesproces in het Midden-Oosten, de ontwikkelingen op de westelijke Balkan, de relatie met Iran en de operaties in Afghanistan. Daarnaast zal zeker over de onderhandelingen van de EU met Turkije worden gesproken. Dit laatste onderwerp is natuurlijk ook aan de orde op de Europese Top die op donderdag 14 en vrijdag 15 december in Brussel zal worden gehouden. De agenda voor deze Europese Raad was bij het ter perse gaan van dit nummer nog niet bekend, maar naar verwachting zullen twee ‘beleidsclusters’ zeker niet ontbreken: vrijheid, veiligheid en justitie en innovatie, energie en klimaatverandering. Tussen 16 en 19 december brengt minister Bot een bezoek aan Indonesië. De persoonlijke contacten tussen minister Wirajuda en Ben Bot zijn volgens een woordvoerder van BZ erg goed. Het streven is een letter of intent te ondertekenen, die bilaterale verhoudingen een nieuwe boost geeft. DOKTERSROMAN • Agnes van Ardenne geeft zondag 10 december samen met KRO-voorzitter Frans Slangen en presentatrice Anita Witzier het startsein voor een campagne van de katholieke omroep en Memisa voor de vaccinatie van kinderen in Papoea Nieuw Guinea. Maandag de 11de richt de minister voor Internationale Samenwerking haar aandacht op

4

PM 7 / 12

SREBRENICA • Afgelopen maandag kregen de militairen van Dutchbat-

III een insigne uitgereikt van minister Henk Kamp. De onderscheiding ligt gevoelig, omdat de militairen dienden tijdens de val van Srebrenica. Ook voormalig LPF-Kamerlid Mat Herben, die drie jaar geleden met een motie aandrong op de uitreiking, was aanwezig. IDENTITEITSBEWIJS • Op Defensie krijgt iedereen een nieuwe pas. Het identiteitsbewijs wordt geleverd door het consortium van Siemens Business Services en Getronic PinkRoccade. Met deze opdracht is een bedrag van 18 miljoen euro gemoeid. De looptijd bedraagt vijf jaar.

Economische Zaken ENERGIE • Minister Wijn maakte deze week bekend dat hij een kwart

miljard euro uit het Fonds Economische Structuurversterking vrijmaakt voor alternatieve energie. Met een pakket maatregelen wil hij de verduurzaming van de energievoorziening een extra impuls geven. ‘Het gaat er vooral om innovatie in de energiehoek te stimuleren,’ aldus Wijn. Op 7 december is de minister in de Kamer voor een debat over de Energieraad. CONGRESSEN • Karine van Gennip is komende weken een vaakgeziene gast op Nederlandse congressen. Op 7 december spreekt de staatssecretaris op het jubileumcongres van het Nederlands Centrum Handelsbevordering over de internationale concurrentiepositie van Nederland. Ook bezoekt ze die dag het jaarcongres van het Kenniscenrum Grote Steden, waar ze het onderzoeksrapport De Krimpende Stad in ontvangst zal nemen. Verder maakt ze nog even tijd voor de uitreiking van de Accountancy Award. Deze prijs is in het leven geroepen om de communicatie over maatschappelijk verantwoord ondernemen te prikkelen. Op 13 december opent Van Gennip de roadshow Leren Ondernemen. Deze bijeenkomst is de laatste van een serie van vier congressen die het ondernemerschap binnen het onderwijs moet stimuleren

Financiën PLAFOND • Minister Zalm heeft het maar druk met zijn aankomende

afscheid bij Financiën. In binnen- en buitenland regent het interviews. Van de Nederlandse dagbladen tot de Financial Times, iedereen wil wel een paar woorden van de vertrekkende minister optikken. En dan is er natuurlijk ook nog gewoon werk aan de winkel. Zo reist minister Zalm op maandag 11 december naar Berlijn om zijn Duitse collega Peer Steinbrück over alle facetten van het financiële beleid te spreken. Steinbruck wil waarschijnlijk alles over de Nederlandse verkiezingsuitslag weten. Want wat betekent het verlies van Zalm’s eigen partij en de winst van de SP voor het financiële beleid in Nederland? Verder zullen de heren het over het Europese financiële beleid spreken. Onlangs besloten de EU ministers om het plafond voor de

lopende zaken < belastingvrije invoer uit een van de landen van de Europese Unie te verhogen.

ralisatiedienst (IND) is vernieuwd. Door de nieuwe regeling kunnen nu ook wetenschappelijke onderzoekers en medici, van arts in opleiding tot specialist, van buiten Europa in Nederland werken. VERKIEZING • Na haar falen in de strijd om het lijsttrekkerschap en de mislukte machtsgreep bij de VVD, krijgt Rita Verdonk dit jaar nog een kans. Op de website van de NOS kunnen bezoekers haar voordragen voor de titel ‘nieuwsvrouw van het jaar’. De uitslag wordt 28 december bekend gemaakt.

week aan dat de werknemers uit Polen en de zeven andere nieuwe EUlidstaten, als het aan het kabinet ligt, toch al per 1 januari vrij toegang krijgen tot de Nederlandse arbeidsmarkt. Aanleiding is het stijgende aantal vacatures. Anderhalve maand geleden waarschuwde de staatssecretaris nog dat deze datum waarschijnlijk niet haalbaar was. De Kamer is er nog niet van overtuigd dat Nederland klaar is voor het openstellen van de grenzen. De PvdA en het CDA vragen zich af of het niet te vroeg is. De SP vindt dat het besluit om de grenzen open te stellen moet worden overgelaten aan een nieuw kabinet en wil met Van Hoof in debat over deze kwestie. Tussen de bedrijven door maakt de staatssecretaris op 11 december nog tijd voor het vijftigjarig jubileum van de AOW. In het Koninklijk Instituut voor de Tropen opent hij een congres over deze veelbesproken wet.

LNV

Verkeer en Waterstaat

Justitie MIGRANTEN • De kennismigrantenregeling van de Immigratie- en Natu-

BETUWELIJN • Minister Karla Peijs ondertekent met de Barendrechtse

burgemeester Van Belzen, die optreedt als vertegenwoordiger van alle betrokken collega’s, op 15 december een convenant voor de start van de exploitatie van de Betuwelijn. Het convenant bevat procedures voor de veiligheid van de route en moet ervoor zorgen dat betrokkenen weten hoe te handelen bij calamiteiten. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan het blussen van een brandende trein die op een plek met geluidswanden staat of het zorgen voor voldoende bluswater langs de gehele lijn. De exploitatie van de Betuwelijn moet op 2 januari van start gaan. MISPEL • Minister Veerman wordt maandag 11 december met een

gouden Mispel onderscheiden. De vereniging Nederlands Cultuurlandschap reikt deze onderscheiding aan Veerman uit, omdat hij zich het afgelopen jaar voor het behoud van de monumentale elzenhagen rond Staphorst heeft ingezet. Bovendien heeft het ministerie zich sterk gemaakt voor de blijvende bescherming van de das, hetgeen volgens de vereniging een belangrijk argument was om de prijs aan de minister toe te kennen. Donderdag wordt de minister het uitvoeringsprogramma Nationaal landschap: de nieuwe Hollandse waterlinie aangeboden. In dit rapport staan de belangrijkste maatregelen om het gebied dat vol forten en andere verdedigingswerken staat, nieuw leven in te blazen.

OCW KAMERLID • Vanwege de dubbelrol van minister Van der Hoeven – ze

heeft zich met groot enthousiasme op de Tweede Kamer gestort – staan er bij het ter perse gaan van PM nog weinig definitieve werkbezoeken op de agenda. Komende zaterdag is zij jurylid bij het Nederlands Kampioenschap debatteren in Leiden waar 32 middelbare scholen strijden om de titel. Op 13 december gaat de bewindsvrouw langs bij het jubileumcongres van het onderwijsmagazine Didactief dat in het teken staat van ‘cijfers en letters’, ofwel de basisvakken in het primair en voortgezet onderwijs: taal, rekenen en wiskunde. TALENT • Vrijdag 8 december is staatssecretaris Bruins in Rotterdam bij een minicongres over talent en ondernemerschap in het beroepsonderwijs. De 11de brengt hij een werkbezoek aan de Nuffic, de organisatie voor internationale samenwerking in het hoger onderwijs. 13 december is Bruins met zijn collega van EZ, Karien van Gennip, in Utrecht bij de roadshow Leren Ondernemen waar hij een aanmoedigingsprijs uitreikt. Op 14 december mag de staaatssecretaris nog een award uitreiken: de studentenprijs van Science Guide. De student die middelbare scholieren het beste heeft gestimuleerd een bètastudie te kiezen, wordt op het departement in het zonnetje gezet.

SZW NIEUWE LIDSTATEN • Staatssecretaris Van Hoof kondigde afgelopen

Vrom

WOONLADDER • Minister Winsemius heeft – samen met collega Van

Geel - in december zijn handen vol aan de begrotingsbehandeling die op 12 en 13 december naar verwachting de hele dag en avond in beslag nemen. Op 14 december reikt Winsemius de Zilveren Woonladder uit tijdens het congres ‘Geef opvang de ruimte’ in Apeldoorn. De prijs is voor een organisatie die zich op vernieuwende wijze inzet voor het huisvesten van mensen aan de onderkant van de woningmarkt. De Vereniging van Woningcorporaties Aedes en de Stuurgroep Experimenten Volkshuisvesting organiseren de dag. Op 18 december reist Van Geel af naar Brussel voor de Milieuraad.

VWS SNELLER BETER • In het weekend van 9 december zal minister Hooger-

vorst, net terug uit Mexico, acte de présence geven op de bijeenkomst van het vier jaar durende kwaliteitsprogramma Sneller Beter. In dit programma zijn verschillende sectoren in de zorg doorgelicht door onafhankelijke adviseurs, onder wie topmannen van Shell en TNT, om te kijken waar de zorg efficiënter zou kunnen werken. Op deze afsluitende bijeenkomst wordt een evaluatie gepresenteerd samen met de verschillende resultaten. Het programma is een gezamenlijk initiatief van het ministerie van VWS, de Vereniging van Ziekenhuizen, de Orde van Medisch Specialisten en de Algemene Vereniging Verpleegkundigen en Verzorgenden. Hoogervorst stelde 11 miljoen euro beschikbaar.

PM 7 / 12

5

nieuws >

LINKS WIL ÓÓK EEN ANDER INTEGRATIEBELEID ‘Er is nooit in oplossingen gedacht’

Marktwerking Jan de Wit van de SP ziet het leren van de taal in het land van herkomst als iets positiefs. ‘Wij hebben ons daar als SP zelfs voor ingezet. Op die manier spreken de nieuwkomers de taal al als ze hier naartoe komen.’ De Wit is ook van mening dat het voor de ‘oud’-immigranten belangrijk is dat ze integreren, maar er moet geen verplichting tot inburgeren bestaan. ‘Het moet gestimuleerd worden.’ De nieuwkomers kunnen wat JUSTITIE • Het nieuwe lid van de Groenlinksfractie, en tevens het jongDe Wit betreft wel verplicht worden tot een inburgeringscursus. ‘Maar ste Kamerlid, Tofik Dibi, barst van de ideeën. Zo wil hij, als het over de de eisen zijn wel te hoog. Er zal vooral nog eens naar het examen moeportefeuille van Rita Verdonk gaat, het integratiebeleid ‘uit de beschulten worden gekeken, want dat is nu veel te zwaar. Het examen is niet digende sfeer’ halen. ‘Door integratie bij het ministerie van Justitie toegespitst op de mensen die het moeten afleggen.’ onder te brengen, is er een beleid In de nieuwe wet moeten nieuwe ‘DE SEGREGATIEPROBLEMATIEK IS NIET OPGELOST’ van restrictie ontstaan. Nu worden immigranten zelf op zoek naar een de immigranten eenzijdig aangescholingsinstituut. Voorheen ging sproken. Integratie is in mijn ogen te vergelijken met het ritsen op de dat via de gemeente en de ROC’s. ‘Het probleem is eigenlijk de ingesnelweg. De nieuwkomer moet integreren, maar de Nederlanders moevoerde marktwerking,’ stelt Heijnen. ‘Het is niet juist om asielzoekers ten wel ruimte maken.’ Dibi is van mening dat het accent in de integraals consumenten te zien. Voor hen is het is allemaal nieuw. Bovendien tie verkeerd wordt gelegd. ‘Het gaat er niet om of je het Wilhelmus kent, krijgt de overheid er minder zicht op. Je loopt het risico dat allerlei maar of je je kunt redden op school en in het werk. Er is nooit in oplosminder bonafide instituten zich gaan aanbieden.’ Ook Dibi vindt dat de singen gedacht.’ immigrant meer geholpen moet worden bij het integreren. ‘Je mag er Met de nieuwe inburgeringswet heeft Dibi niet zoveel problemen. ‘Die niet vanuit gaan dat de immigrant wel weet waar die naartoe moet, wet heeft onder invloed van de Kamer al een extreme make-over gehad. zoals straks bij de nieuwe wet wordt gevraagd. Je moet hem wegwijs Verdonk wilde oorspronkelijk een heel andere wet invoeren. Die zou in maken en niet in het diepe gooien.’ strijd zijn geweest met veel internationale verdragen.’ Verder vindt Dibi Dibi ziet dan ook een belangrijke taak voor gemeenten en stadsdelen dat de taal niet al in het land van herkomst geleerd moet worden, maar weggelegd. Er zal meer gedaan moeten worden om gemengde wijken in het land waar deze gesproken wordt. Dat nieuwkomers Nederlands en scholen te bevorderen. ‘Je moet via de woningcorporaties gediffeleren, vindt hij heel belangrijk. ‘Dat is veel belangrijker dan die belarentieerder gaan bouwen en het probleem van de zwarte scholen stechelijke vragen van het inburgeringsexamen waarbij de mensen moeten viger aanpakken. Dat is de laatste jaren echt blijven liggen.’ De Wit sluit zeggen of een standbeeld van Michiel de Ruyter of van Máxima is. De zich hier bij aan: ‘Integratie moet ook op andere beleidsterreinen plaatsnadruk moet anders.’ vinden. De segregatieproblematiek is niet opgelost. Witte en zwarte Als de PvdA, wat zeer wel denkbaar is, deel uit gaat maken van een scholen moeten gemengd worden, net zoals de witte en zwarte wijken.’ nieuwe coalitie, komt oud-wethouder Integratie in Den Haag, Pierre Heijnen vat de verwachte aanpassingen in het integratiebeleid samen Heijnen, in de Kamer. Heijnen constateert dat de inburgeringswet met als: ‘Het wordt minder dwingend, maar effectiever.’ grote meerderheid is aangenomen en dus wel overeind zal blijven, maar Verdwijnt de nationale naturalisatiedag als links op dit terrein de de uitvoering van de wet noemt hij dienst uitmaakt? Nee, Dibi vindt de ‘draconisch’. Als het aan de linkse naturalisatiedag een leuke ceremo‘INTEGRATIE IS TE VERGELIJKEN MET HET partijen ligt, zal die zeker verandenie. ‘Ik heb een tijd in New York RITSEN OP DE SNELWEG’ ren. ‘Ik zie veel beren op de weg. Bij gewoond en daar had je dat ook. inburgering in het land van herkomst stuit je op veel praktische probleHet verkrijgen van een andere nationaliteit is wel iets waar je trots op men. In de ambassades van Turkije en Marokko lukt dat wel, maar in moet zijn. Op feestelijke wijze je paspoort krijgen, moet kunnen, alleen de rest van de wereld zal zoiets nooit van de grond komen.’ Ook de zou het niet verplicht moeten zijn.’ Heijnen vindt de ceremonie van het verplichting voor mensen die hier al heel lang zijn om een inburgeringsuitreiken van het paspoort na een succesvol inburgeringsexamen ‘een cursus te doen, gaat Heijnen te ver: ‘Ik verwacht dat die regel soepeler beetje overdreven’. Toch stelt hij prijs op iets meer dan een papieren zal worden. Zonder overigens iets af te doen aan de noodzaak voor deze kennisgeving. ‘Toen ik wethouder in Den Haag was, voltrok ik de ceremensen om Nederlands te leren.’ monie altijd met veel plezier.’ < [Vincent Smits] In de eerste week dat de nieuwe Tweede Kamer bijeen was, hebben de leden de motie voor een generaal pardon voor ‘oude’ asielzoekers aangenomen. Zo maakte links een belangrijke verkiezingsbelofte waar. Behoort de strenge aanpak van Rita Verdonk nu tot het verleden en geldt dit ook voor de andere helft van haar portefeuille: de integratie?

6

PM 7 / 12

nieuws >

VONHOFF LAAT CAOP ACHTER IN CHAOS Wanbestuur en een intimiderende werksfeer. Daarvan is sprake bij het bestuur van Centrum Arbeidsverhoudingen (CAOP), vinden werknemers van de stichting. Zij stapten naar de rechtbank in Den Haag, die hun vordering tot ontslag van het bestuur afwees maar hen inhoudelijk grotendeels in het gelijk stelde.

Yvonne Kroese

maken. Door ‘wanbeheer’ van het bestuur heeft de Belastingdienst het CAOP een naheffi ng van 1,9 miljoen euro opgelegd. De rechter constateert ‘uitgesproken onrechtmatig’ handelen, maar vindt het niet nodig de bestuursleden te ontslaan. Op de dag van de uitspraak maakte het CAOP bekend dat Vonhoff per 1 januari wordt opgevolgd door Klaas de Vries, tot voor kort BZK • De gerechtelijke uitspraak is extra pijnlijk PvdA-Kamerlid en eerder voorzitter van de SER. voor het CAOP omdat het mede als taak heeft Vonhoff noemt het ‘jammer’ dat hij op deze ambtenaren bij te staan in arbeidsconflicten en manier afscheid moet nemen van de organisatie bij CAO-onderhandelingen. Ook is bij deze die hij sinds de oprichting in 1995 leidde en die stichting - met aan het hoofd VVD-prominent uitgroeide tot 250 werknemers. ‘En “jammer” is Henk Vonhoff - het ‘klokkenluidersmeldpunt’ in dit kader eigenlijk nog een redelijk onderkoeld voor integriteit bij de overheid gevestigd. begrip. Toch kijk ik met buitengewoon plezier De tien werknemers klagen dat het bestuur terug op de bestuursperiode. Ik lever een orgavan de stichting ‘een manisatie af die goed op nagement of fear heeft orde is.’ Daarmee doelt DE RECHTER CONSTATEERT gecreëerd’ en weigert Vonhoff onder andere op ‘UITGESPROKEN ‘grieven en verzoeken aan de gewijzigde bestuursONRECHTMATIG HANDELEN’ te horen en ter harte te structuur die tegelijk met nemen’. Verder klagen zij bij de rechter dat de het aantreden van De Vries ingaat en een bestuurders vriendjes aanstellen als adviseur van betere vorm van toezicht garandeert. ‘Dat lijkt de stichting. Tenslotte is er volgens hen sprake me een nogal voorbarige conclusie,’ zegt Willem van fi nancieel wanbeheer, onder andere door de Vries, advocaat van de klagende werknemers, ernstige fouten in de belastingaangifte en die er helemaal niet gerust op zijn dat binnenkort gebrekkige jaarverslaggeving. Daarom eisen zij alle problemen zijn opgelost. ‘Mijn cliënten onmiddellijk ontslag van het voltallige bestuur. denken dat het nog flink wat tijd vergt om al die Het oordeel van de rechter over Vonhoff en zijn wijzigingen van de statuten te implementeren,’ collegabestuurders is hard: zij handelden aldus de advocaat. ‘In ieder geval denk ik dat ‘onzorgvuldig, onoplettend en onprofessioneel’ mijn cliënten het niet erg vinden, dat de heer door jaren te laat jaarverslagen openbaar te Vonhoff vertrekt.’ < [Maurice Swirc]

GAMES Hulde aan de kiezer die Den Haag heeft opgezadeld met een supermoeilijke Sudoku. In plaats van Rein Jan Hoekstra had de koningin beter een gamer tot informateur kunnen benoemen, want bij deze formatie draait alles om de cijfers. De rechtse meerderheid haalt het niet. Zelfs als CDA en VVD (samen 63) de buitenboordmotoren Wilders en Bas van der Vlies aan boord trekken strandt de combinatie op 74 zetels. Ook een wederopstanding van Paars zit er niet in. Met GroenLinks erbij blijven PvdA, VVD en D66 steken op 65 zetels. De VVD zal nooit in een kabinet gaan zitten met Jan Marijnissen. Deze verkiezingsuitslag is de nachtmerrie van menig partijleider. Het electorale midden staat aan beide zijden onder druk van sterke flanken. Elke concessie zal door de oppositie als verraad aan de eigen beginselen worden uitgelegd. De meest voor de hand liggende combinatie van CDA met PvdA (samen 74) en een derde partij, wordt dus sowieso een vechtkabinet. Niemand durft gezichtsverlies te lijden. Als juniorpartner ligt de ChristenUnie van Rouvoet het meest voor de hand, maar voor het loslaten van de eis de SP in de coalitie op te nemen zou de PvdA kunnen staan op deelname van GroenLinks, D66 of zelfs de Partij voor de Dieren. De PvdA/CDA combinatie heeft maar twee zetels nodig om een parlementaire meerderheid te realiseren. Politiek gezien is het belangrijkste feit dat er een parlementaire meerderheid is voor een humaner vreemdelingen- en asielbeleid. Met het CDA erbij, zelfs een heel ruime meerderheid. Als we het verlies van de VVD deels op het conto van Rita Verdonk schrijven (ik ken veel VVD’ers die vanwege haar naar een andere partij gevlucht zijn) dan kun je stellen dat zij er met haar 600.000 voorkeurstemmen in geslaagd is als grootste verliezer uit de bus, oké truck in haar geval, te komen. Een andere grote verliezer in ons onvolprezen systeem (lees game) is premier Balkenende. Hij is leider van grootste partij, maar zijn centrum-rechtse beleid is weggestemd. Game over, new game. Dat werd Balkenende hardhandig duidelijk gemaakt op de eerste dag dat de nieuwe Kamer bijeen was. Als de huidige premier de flexibiliteit mist om linkser te gaan denken, kan links zelf aan de macht komen. PvdA + SP + GroenLinks + ChristenUnie + D66 + de Partij voor de Dieren komen samen op 76 zetels. Guikje Roethof [email protected] PM 7 / 12

7

nieuws > Han ten Broeke, nieuw Kamerlid voor de VVD, over lobbyen:

‘UITWASSEN HOUD JE NIET TEGEN MET STRENGERE REGELG Op 13 december worden in Brussel voor de tweede keer de Worst Lobby Awards (WLA) uitgereikt aan de ‘meest misleidende’ en ‘slechtste’ lobbyisten. Han ten Broeke, vers in de Tweede Kamer voor de VVD, heeft veel ervaring in de lobby en PR-sector. LOBBY • Ten Broeke heeft in Brussel onder meer

voor KPN gewerkt en het grote PR-kantoor Weber Shandwick. De laatste is ook een van de genomineerden van dit jaar bij de WLA, net als Eurocommissaris Peter Mandelson en olieconcern Exxon.

Is er zoveel mis met het lobbyen in Brussel? ‘Absoluut niet. Brussel heeft wel veel lobbyisten en in verhouding erg weinig ambtenaren die voor veel regelgeving en bijna 500 miljoen burgers verantwoordelijk zijn. Het is dan ook geen wonder dat veel lobbyisten de weg naar Brussel weten te vinden. Maar het is geen duister spel, integendeel, het wordt juist heel open gespeeld.’ De EU subsidieert de organisatoren van de Worst Lobby Awards. Die lijken uw positieve kijk op het lobbyen toch niet te delen. ‘De EU sponsort allerlei discussiefora. Ook om met zichzelf in discussie te gaan. Dat is ook gebeurd bij de referenda over de Europese grondwet. Misschien moeten we daar nog eens goed naar kijken.’

Wat maakt iemand een goede lobbyist? ‘Mijn mening is, en hier heb ik in mijn Haagse periode ook veel over gesproken met een van de kenners van dit metier, collega-lobbyist Peter van Keulen, dat lobbyen meer dan een professionele bezigheid moet zijn. Uiteindelijk Wat is het verschil tussen lobbyen in Brussel is het een kunst. Het gaat om de zogenaamde en lobbyen in Den Haag? gunfactor en die heb je, of die heb je niet. Een ‘Brussel is heel anders dan Den Haag. Het lijkt lobbyist moet iemand zover krijgen dat men in die zin meer op Capitol Hill in Washington. hem iets gunt. Deugdelijkheid, betrouwbaar- Nieuw is dat Brussel na de referenda in Frankheid en voorkomen rijk en Nederland de zijn hierbij erg belanghete adem van een ‘BIJ KPN HEB IK HARD GEWERKT rijk. Dat gunnen en electoraat in zijn nek is OM HET LOBBYEN UIT DE WINEEN DINECULTUUR TE HALEN’ gegund krijgen bepaalt gaan voelen. Dat is een ook je toegevoegde ontzettend goede zaak. waarde. Bij KPN heb ik hard gewerkt aan een De jammerlijke, maar begrijpelijke, verwerping professionele systematiek om het lobbyen uit van de grondwet heeft ertoe geleid dat de naar de “wine- en dinecultuur” te halen en te kop- binnen gekeerde houding in Brussel is openpelen aan de bedrijfsvoering.’ gebroken. Door de open cultuur, ontstaat ook een gunstiger omgeving voor lobbyisten.’

8

Dit is een gevolg van het afwijzen van de Europese grondwet? ‘Ja, de referenda in Frankrijk en Nederland hebben als een hefboom gewerkt. Ik denk dat we later zullen terugkijken en concluderen dat het “nee” tegen de grondwet een heel gunstig effect heeft gehad.’ De genomineerden bij de WLA zouden dubbelfuncties hebben, denktanks opzetten met de indruk dat deze onpartijdig zijn en bepaalde partijen bevoordelen. Denkt u dat deze praktijken op grote schaal voorkomen? ‘Nee, zeker niet. Vooral de grote lobbybureaus, maar ook de kleine, moeten rekening houden met hun eigen reputatie en die van hun klanten. Niets is zo dodelijjk als verkeerde informatie, verkeerde timing of een verkeerde factuur. Bij Weber Shandwick komt daar nog eens bij dat men aan de Sarbanes Oxley, de Amerikaanse federale wet inzake accountancy voor grote bedrijven, moet voldoen vanwege de Amerikaanse beursnotering. Het legt een enorme druk op de werknemers en vraagt veel van de professionaliteit.’ De Europese Commissie komt in februari met het laatste deel van het European Transparancy Intiative. Waarschijnlijk is de conclusie dat het huidige systeem van registratie in stand moet blijven. Is dat dan voldoende? ‘De interne afrekencultuur binnen de lobbywereld dwingt je om kwaliteit te leveren. Uitwassen houd je ook niet tegen met strengere

WRR over religie

Toch voetbalwet

Veilige grenzen

AZ • Welke rol mag religie spelen in het

BZK • Minister Johan Remkes heeft na de

FINANCIËN • De organisatie van de douane

publieke domein? Die vraag staat centraal in een nieuwe verkenning van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid. Met drie mede-auteurs onderzoekt Wim van de Donk de invloed van religie op de democratie. Ze vragen zich af of de overheid nieuwe oriëntatiekaders nodig heeft nu er sprake is van een religieus revival. De WRR had het tijdstip van presentatie niet beter kunnen kiezen: aan de vooravond van een christelijk-sociaal kabinet. Op 19 december wordt het rapport Geloven in het publieke domein. Verkenningen van een dubbele transformatie gepresenteerd tijdens de WRR-lecture 2006.

rellen vorige week tijdens de voetbalwedstrijd AS Nancy-Feyenoord aangegeven toch bereid te zijn te praten over een aparte voetbalwet. Het kabinet heeft zich tot nu toe altijd op het standpunt gesteld dat een voetbalwet overbodig is. Remkes zei eerder al in PM dat er geen lacunes in de wet bestaan die een aparte voetbalwet nodig maken. ‘De clubs moeten uiteindelijk hun eigen verantwoordelijkheid nemen,’ zei de minister. De KNVB pleit toch voor zo’n wet, inclusief een strafrechtelijke meldingsplicht voor fans met een stadionverbod. Remkes werkt naar eigen zeggen aan een civielrechtelijke meldingsplicht.

gaat op de schop. De EU wil een betere controle op de veiligheid aan de buitengrenzen van de EU in de verwachting dat de goederenstroom aan deze grenzen sterk zal groeien. Het gevolg is dat de douane in het binnenland gaat verdwijnen en aan de buitengrens toeneemt. Voor Nederland betekent dat dus meer douane aan de kust en op de luchthavens. Voor Schiphol wordt onderzocht of er een overkoepelende douanedienst opgezet kan worden om te voorkomen dat passagiers door drie partijen, te weten de douane, de Koninklijke Marechaussee en de beveiliging, gecontroleerd moeten worden.

PM 7 / 12

nieuws >

VWS VREEST SP

GEVING’

VWS • Na de actie Noodrem, waarmee de SP

regelgeving. Kijk maar naar Capitol Hill. Daar heeft men ondanks strenge regelgeving enorme schandalen gehad.’ Als Tweede Kamerlid zit u nu aan de andere kant. ‘Precies. Ik ben nu degene die de informatie aangereikt zal krijgen en daarin selecteert. Ik ben nu zelf de zeef die de mij aangeboden informatie toetst alvorens ik besluit daarop te handelen. Mijn reputatie staat daarmee ook op het spel.’ Hoe is uw eerste week in de Tweede Kamer bevallen? ‘Het is een heel bijzondere week geweest voor ons nieuwelingen. Nog voor de beëdiging hadden we natuurlijk de persconferentie van Rita Verdonk en de ingelaste fractievergadering. En amper beëdigd was er een spoeddebat en een hoofdelijke stemming. Er zijn politici die daar jaren voor in de Kamer moeten zitten. Het is allemaal erg spannend, maar ik hoop dat we ook snel aan het werk kunnen.’ Waar wilt u zich als nieuw Kamerlid hard voor maken? ‘Ik wil proberen Brussel en Den Haag dichter bij elkaar te brengen. Regelgeving lijkt voor de mensen soms rechtstreeks uit Brussel te komen, maar wordt vaak in Den Haag bedacht. In mijn ogen wordt Nederland niet groter door Europa kleiner te maken.’ < [Vincent Smits]

Han ten Broeke (1969) is een nieuw VVD-Kamerlid. Voordat hij zich kandidaat stelde voor de VVD, was hij vooral actief in de PR-wereld. Zo was hij van 2004 tot 2005 directeur technologie voor het PR-concern Weber Shandwick in Brussel. Daarvoor was hij jarenlang werkzaam bij KPN in verschillende functies in België en Nederland. Ten Broeke studeerde politicologie aan de Universiteit Leiden. Tijdens zijn studie was hij vanaf 1992 de persoonlijk medewerker voor VVDKamerlid Annemarie Jorritsma. Toen Jorritsma de post van minister van Verkeer en Waterstaat aanvaardde, ging Ten Broeke mee als haar politiek assistent. Ten Broeke’s grote voorbeeld in de politiek is John. F. Kennedy.

zich tegen het nieuwe zorgstelsel keerde, staan er twee opties open. Het zorgstelsel krijgt een lik rode verf of de SP keert na de formatiebesprekingen terug in de oppositiebanken. Zal Agnes Kant straks aan het roer van VWS staan? Het SP-Kamerlid houdt de mogelijkheid open: ‘Iedereen weet inmiddels waar wij voor staan en waar wij tijdens de onderhandelingen op inzetten. Om nu tijdens de kabinetsformatie op de punten waar wij zeker aan vasthouden vooruit te lopen, lijkt me niet verstandig,’ zegt ze diplomatiek. Op VWS moet men er hoe dan ook rekening mee houden dat de wind uit een andere hoek gaat waaien. Het departement, psychologisch nog niet eens geheel hersteld van het tijdperk Bomhoff, zal wellicht delen van de liberalisering in de zorg terug moeten draaien. ‘Het is schan-

KLEINSCHALIGHEID IN DE ZORG STAAT BIJ DE SP HOOG IN HET VAANDEL dalig om chronisch zieken, gehandicapten en ouderen meer premie te laten betalen om gezonde mensen een premiekorting te kunnen geven,’ lezen we in het SP-tien puntenplan voor een beter Nederland. Wat wil de SP verder op het terrein van de zorg? De partij wil de marktwerking terugdringen, de bureaucratische rompslomp verminderen en pleit voor een inkomensafhankelijke zorgpremie. Ook wil de SP de no-claim regeling schrappen. Kleinschaligheid in de zorg staat bij de socialisten hoog in het vaandel. Ziedaar, de zonzijde voor VWS. Als het aan de SP’ers ligt mag de zorg een centje kosten. < [Arne Gielen]

Zuivere koffie

Grondrechtenbureau op komst

Geen politieke benoemingen

LNV • Duurzaam cateren wordt in 2010 de

EUROPA • De Europese ministers van

BZK • Politieke gezindheid mag bij benoe-

norm bij het rijk, provincies, gemeenten en waterschappen. In de komende jaren zal de overheid bij het vernieuwen van de contracten met cateraars duurzaamheidseisen opnemen. Daarbij gaat het om biologisch voedsel en het gebruik van afbreekbare verpakkingen. Ook extra wensen met het oog op eerlijke handel, dierenwelzijn en minder transport kunnen in de contracten worden opgenomen. Het rijk heeft zich verplicht vanaf 2010 100 procent duurzaam in te kopen. Lagere overheden streven naar minimaal 50 procent. Hoe dan ook: Max Havelaar doet vanaf dat moment goede zaken.

Justitie gaven op 4 december groen licht voor de oprichting van een Europees agentschap voor grondrechten. Dat moet het respect voor grondrechten in de EU-wetgeving toetsen en het Waarnemingscentrum voor Racisme en Xenofobie in Wenen vervangen. In juni sprak René van der Linden, voorzitter van de Parlementaire Assemblée van de Raad van Europa, in PM de vrees uit dat een dergelijk agentschap de positie van de Raad van Europa zal ondergraven. Hij stuurde daarover, zonder succes, brieven aan de Nederlandse regering. Het is bedoeling dat het agentschap begin volgend jaar operationeel wordt.

ming van ambtenaren geen rol spelen. Geschiktheid en bekwaamheid voor een functie moeten voorop staan. Kwaliteitseisen voor de functie moeten daarom vooraf bekend gemaakt worden en aan vacatures moet meer ruchtbaarheid worden gegeven. Dit stelt het kabinet in een reactie op het advies van de Raad voor het Openbaar Bestuur. Dit geldt niet voor alle functies. Ten behoeve van de evenwichtige verdeling zal bij de benoeming van Commissarissen van de Koningin en bij leden van Hoge Colleges van de Staat als de Raad van State, wel rekening worden gehouden met de politieke kleur van de kandidaten.

PM 7 / 12

9

nieuws >

OPZIJ WIL STAATSSECRETARIS VOOR EMANCIPATIE

Minister Aart Jan de Geus (CDA) vond in 2003 een aparte portefeuille voor emancipatie onnodig. Komende woensdag presenteren het Sociaal Cultureel Planbureau en het Centraal Bureau voor de Statistiek de Emancipatiemonitor 2006.

de vraag of er op een van de vacante SG-posi- lijk voor het aanjagen van de integratie van het ties, EZ en Vrom, een vrouw benoemd wordt. emancipatieperspectief in het beleid van de Hoewel de arbeidsparticipatie van vrouwen is departementen en het ondersteunen van het gestegen, betekent dit niet automatisch een emancipatieproces op lokaal en internationaal stijging van de economische zelfstandigheid. niveau’. Daar is weinig van terecht gekomen. Nederlandse vrouwen bezetten de eerste plaats Het veld roept intussen om hardere maatregein Europa als het gaat om parttimewerk. Van len. Eurocommissaris Neelie Kroes pleit voor SZW • Cisca Dresselhuys, hoofdredactrice van alle werkende vrouwen had 75 procent in 2005 een gedragscode. Zij wil bedrijven verplichten het blad Opzij, maakt zich sterk voor een staats- een deeltijdbaan. In de Europese Unie lag dat een groter percentage vrouwen aan de top te secretaris voor Emangemiddeld op 33 pro- krijgen. Een aanvulling op de code-Tabaksblat cipatiezaken. ‘Minister cent, zo blijkt uit on- zou hiervoor een goed instrument zijn. Neder‘DE GEUS MAAKTE BIJ WIJZE De Geus heeft er veel derzoek van het CBS. land zou een voorbeeld kunnen nemen aan VAN SPREKEN MAAR EEN MINUUTte weinig aandacht Zijn deze slechte landen als Spanje en Noorwegen, die op dit JE PER WEEK VRIJ aan gegeven . Hij cijfers nu een gevolg punt al wetgeving hebben ontwikkeld. VOOR EMANCIPATIEZAKEN’ maakte bij wijze van van het tijdperk Aart Ook Dresselhuys is voorstander van strengere spreken maar een miJan de Geus? Men kan maatregelen. Een quotumregeling lijkt haar dan nuutje per week vrij voor emancipatiezaken.’ rustig stellen dat het onderwerp niet bovenaan ook een goed idee. ‘Ik vind dat alle Nederlandse Hoewel de arbeidsmarktparticipatie onder vrou- zijn politieke agenda heeft gestaan. ‘Het is mijn bedrijven en instellingen binnen vier jaar 25 wen is toegenomen en het opleidingsniveau ambitie om aan het eind van deze regeerperi- procent vrouwen in hun leiding moeten hebben.’ van meisjes dat van jongens heeft ingehaald, ode de coördinerende bewindspersoon voor Bedrijven die hier niet aan voldoen zouden is de emancipatie van de vrouw in Nederland emancipatie af te schaffen,’ stelde De Geus in volgens Dresselhuys aan de schandpaal genazeker niet voltooid. In de Volkskrant Top 200 2003. geld moeten worden. ‘Dit alles moet wettelijk van invloedrijkste Nederlanders staan welgeworden geregeld, pas dan is er sprake van een teld 29 vrouwen. De hoogst genoteerde is FNV- Quotumregeling blijvende en structurele oplossing.’ voorzitter Agnes Jongerius. Zij is terug te vinden Een minister voor Emancipatie was volgens De Het is nu nog onbekend hoe de man/vrouwop de veertiende plaats. Geus een achterhaald concept. Hij wilde wat verdeling in het nieuwe kabinet zal zijn. De Als er gekeken wordt naar topfuncties, viert betreft emancipatiezaken alleen optreden als eerste vrouwelijke formateur is vooralsnog niet het old boys network nog steeds hoogtij. coördinerend bewindspersoon ‘verantwoorde- in zicht. < [Rianne Waterval] Mannen domineren nog steeds de top van het bedrijfsleven. Nederland bevindt zich, samen met landen als Pakistan en Botswana, in de onderste regionen als het gaat om vrouwen Het wachthoekje Marjan Mirkhodsous op bezoek bij Jan de Wit (SP) op hogere managementposities. Uit onderzoek van Het Financieele Dagblad blijkt dat het aanMarjan Mirkhodsous en haar gezin tal vrouwen in de raden van bestuur van de wachten al zeven jaar op een verblijfsAEX-genoteerde bedrijven in de afgelopen vergunning. Toen zij, haar man en hun zeven jaar is gestegen van een naar vier. 3-jarig zoontje vorig jaar uitgezet Op de Nederlandse universiteiten is slechts dreigden te worden, heeft haar man in 9 procent van de hoogleraren vrouw. Ook de zijn wanhoop gezegd een zelfmoordactopfuncties op de ministeries bieden geen tie te overwegen. Vervolgens is hij met reële afspiegeling van de samenleving. Het veel geweld van zijn bed gelicht, met aandeel vrouwelijke secretarissen-generaal en blijvend letsel tot gevolg. De rechter directeuren-generaal ligt rond de 10 procent. veroordeelde het politieoptreden. Deze Onlangs kondigde Marjanne Sint, de enige week horen zij of zij in Nederland movrouwelijke SG, haar vertrek aan. Het is maar gen blijven. De Wit steunt de familie.

10

PM 7 / 12

nieuws < Marktaandeel verbranding

OVERHEID WAAGT ZICH MET AFVALVERWERKING OP GLAD IJS SITA ReEnergy

MarktaandeelARN verbranding Twence

HVC afvalcentrale Marktaandeel

AVR verbranding

Afval Energie Bedrijf ARN

SITA ReEnergy Essent Milieu Twence

HVC afvalcentrale VROM • Sinds juni 2005 geldt er een absoluut

stortverbod in Duitsland. Het afval mag daar alleen nog maar worden verbrand. Omdat de Duitsers niet tijdig op de komst van het verbod hadden ingespeeld, werden ze geconfronteerd met een verwerkingsprobleem. Daarop schoten de prijzen omhoog en zochten ze hun heil over de grens. Ook voor Nederlandse bedrijven, die vanwege de hoge stortbelasting veel afval naar Duitsland exporteerden, werd het ineens voordeliger om het afval hier te laten verwerken. ‘Afgelopen februari werd er 193 kiloton afval met ontheffing gestort. Een jaar eerder was dat slechts 15 kiloton. Een enorme stijging, die voor een belangrijk deel is toe te schrijven aan het Duitse stortverbod,’ vertelt ‘afvaleconoom’ Elbert Dijkgraaf, die als adjunct-directeur is verbonden aan SEOR, een onderzoeksinstelling van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Om de grote afvalstroom aan te kunnen, wordt er in Nederland volop gebouwd aan de capaciteit. In totaal lopen er nu tien initiatieven die gezamenlijk goed zijn voor een uitbreiding van maar liefst 2.430 kiloton per jaar. Dat is bijna de helft van de huidige capaciteit van 5.754 kiloton per jaar. Zo bouwt het afvalverwerkingsbedrijf Twence uit Hengelo momenteel aan een derde verbrandingslijn. ‘Ruim de helft daarvan zal gebruikt worden om Duits afval te verbranden,’ zegt woordvoerder Paul Horsthuis van Twence. De uitbreiding mag dan in volle gang zijn, of al het afval er over vijf jaar ook nog is, valt nog maar te bezien. ‘Dat weet niemand,’ zegt Dijkgraaf. Wel zijn er volgens hem verschillende aanwijzingen dat de voordelen van het Duitse stortverbod binnen enkele jaren wel eens zouden kunnen verdwijnen. ‘Zo zijn er in Duitsland massaal investeringsplannen. Een aantal deelstaten heeft een behoorlijke stortcapaciteit die nu niet gevuld wordt. Dat geeft overheden een prikkel om er iets mee te gaan doen. Bovendien is er ook heel veel discussie over de rol die Polen en andere nieuwe EU-lidstaten kunnen gaan spelen. Het is helemaal niet ondenkbaar dat die ontwikkelingen een concurrentiestrijd ontketenen met veel lagere tarieven.’ Het stortverbod zelf ziet Dijkgraaf niet zo snel verdwijnen. ‘Maar de Duitse overheid kan natuurlijk wel besluiten ontheffingen toe te staan.’

AVR

Afval Energie Bedrijf Essent Milieu

Bron: Uitvoering Afvalbeheer SenterNovem (2006)

Nederland wordt overladen met Duits afval. Tal van initiatieven worden ondernomen om onze ontoereikende verwerkingscapaciteit uit te breiden. Ondertussen zijn er voor de Duitsers alternatieven op komst.

Overheid

Privaat

Marktaandeel verbranding Marktaandeel storting

Overheid

Marktaandeel storting

Privaat

SITA ReEnergy ARN Smink HVC afvalcentrale

Twence

Overig privaat Marktaandeel storting

Delta Afval Energie Bedrijf Twence Smink

Essent Milieu Afvalzorg Overig privaat

AVR Essent

Overig overheid Essent

Delta Twence Afvalzorg

Overig overheid

Overheid

Privaat

Risicovolle projecten storting Marktaandeel

termijn van vijfentwintig jaar nog niet gedekt. De afvalmarkt wordt sterk gedomineerd door de ‘Laten we het nu eerst eens zo goed mogelijk overheid. Vaak zijn provincies en gemeenten proberen te doen,’ stelt Horsthuis. ‘Die afschrijgrootaandeelhouder. ‘Dat werpt de vraag op, of vingstermijn ligt zo ver weg, dat we nadat de de overheid wel moet deelnemen aan dit soort nieuwe installatie in bedrijf is genomen gaan Smink Overig privaat risicovolle projecten,’ zegt Dijkgraaf. Het gaat om bekijken hoe we de volledige benutting van de Essent fikseDelta investeringen, die gemakkelijk duurder uit capaciteit te zijner tijd kunnen behouden. De kunnen vallen. Zo werd het Afval Energie Bedrijf afvalverwerkers uit Hengelo zijn al lang blij dat Twence bij de bouw van de hoogrendement centrale in de capaciteit de komende vijftien jaar is gedekt. Afvalzorg Westpoort het Amsterdamse industriegebied ver- overheid Toen ze in 2002 op het punt stonden langdurige Overig rast door een tegenvaller van 25 miljoen euro. contracten in de wacht te slepen voor de nieuwe De afvalbedrijven proberen zich tegen ongun- verbrandingslijn, weken veel bedrijven toch uit stige marktontwikkelingen te wapenen met naar Duitsland, waar toen nog gestort kon wormeerjarencontracten.’ Zo is de hoogrendement- den zonder heffing. ‘Daarmee viel de basis voor centrale in Westpoort ‘volgecontracteerd’ tot de investering weg,’ zegt Horsthuis. Het geeft 2017. Twence, een besloten vennootschap nog eens aan hoe risicovol de afvalmarkt is. waarvan de aandelen in handen zijn van voorVrom heeft geen aanwijzingen dat de Nedernamelijk Twentse gemeenten en enkele uit landse uitbreiding wordt achtergehaald door Groningen, beschikt over contracten voor tien alternatieven voor de Duitsers. < tot vijftien jaar. Maar daarmee is de afschrijvings- [Jan Sanders]

PM 7 / 12

11

coverstory >

Het failliet van de filebestr

Hoe krijgt Rijkswaterstaat de langste file

Een file van Nederland tot aan de Verenigde Staten. Met maar liefst 6.000 kilometer file was de A13 tussen Delft-Zuid en het Kleinpolderplein het afgelopen jaar het grootste verkeersknelpunt van Nederland. Hoe bindt Rijkswaterstaat de strijd aan met de langste file van Nederland? PM spreekt met drie hoofdrolspelers.

De A13 van Rijswijk naar Rotterdam nam het afgelopen jaar de twijfelachtige eer over van knooppunt Everdingen op de A2, dat de filetop jarenlang aanvoerde, zo blijkt uit gegevens van de Verkeers Informatie Dienst (VID). De hardnekkige files bij Everdingen in zowel de richting van Den Bosch (in de avond) als Utrecht (‘s ochtends) zijn vrijwel verdwenen door de aanleg van spitsstroken. Pardoes stond het Kleinpolderplein weer op één en kreeg wegbeheerder Rijkswaterstaat Zuid-Holland de dubieuze eerste plaats. Kapitaalvernietiging In de jaren negentig is het aantal files explosief gestegen, met bijna 475 procent. Files veroorzaken dagelijks niet alleen grote ergernis, maar ook aanzienlijke financiële schade. Zo becijferden transportorganisaties TLN en EVO de schade voor vrachtverkeer in 2005 op 492 miljoen euro. Kosten: A13 Delft – Kleinpolderplein 21 miljoen euro. Het knooppunt Kleinpolderplein zelf is ook nog eens goed voor 18 miljoen. De kosten van vertragingen in productieprocessen, het aanhouden van extra voorraden en logistieke aanpassingen om files te ontlopen komen daar bovenop. En dan hebben we het nog niet over de verloren manuren in het personenvervoer. Wie bindt de strijd aan met de langste file van Nederland en wat wordt eraan gedaan? PM sprak met drie hoofdrolspelers van Rijkswaterstaat. Lindy Molenkamp, projectmanager Filevermindering, Kees Abrahamse, hoofd wegendistrict Rijnmond en Klaas Kosters, directeur Wegen en Verkeer van

12

PM 7 / 12

Rijkswaterstaat Zuid-Holland. Hoe denken zij de langste file van Nederland weer in beweging te krijgen? Kees Abrahamse houdt kantoor op de achtste verdieping van het gebouw van Rijkswaterstaat Zuid-Holland. Hoewel het hoofd van het wegendistrict Rijnmond nog maar een paar jaar op deze kamer zit, lijkt het alsof hij er al zijn hele leven bivakkeert. Op de kast liggen acht stapels multomappen

hoog opgetast tegen de muur. Op zijn bureau liggen nog eens vijf stapels met A4tjes. Aan de muur een kaart van het beheergebied van Delft tot Zeeland, waar zo’n zeventig Rijkswaterstaters werken. Abrahamse snort even tussen de papieren en duikelt daar een foto op uit 1960. ‘Het Kleinpolderplein was nog net niet gebouwd, maar toen was de A13 al twee keer drie rijstroken plus een vluchtstrook,’ vertelt hij geestdriftig. ‘Er zijn nu 7

ijding

TEKST MARCIA NIEUWENHUIS FOTO’S ROB JONGBLOED

e van Nederland weer in beweging?

miljoen auto’s en 2 miljoen vrachtauto’s en bestelbusjes. Dat hadden ze in 1950 nooit kunnen voorspellen, daar ben ik van overtuigd.’ Vooruitstrevend ‘In het midden van de vorige eeuw is voor het eerst in Nederland een knooppunt van vier verdiepingen gebouwd. Dat was in 1964, toen zat ik nog op de lagere school,’ vervolgt

Abrahamse die al 25 jaar bij Rijkswaterstaat werkzaam is. ‘Destijds was dat heel vooruitstrevend. De files op de A13 verdwenen, maar op een gegeven moment loop je toch aan tegen de grenzen van een knooppunt. In een anderhalve literfles, krijg je misschien 1,52 liter, maar meer niet,’ licht hij beeldend toe. Een van de fileveroorzakers is de Giessenbrug. ‘Dat is een gigantische bottleneck!’ Als het aan Abrahamse zou liggen blijft de

brug de hele dag dicht, ‘maar ik moet hier ook met de natte broeders en zusters over in conclaaf.’ Het verkeersknooppunt voor de aansluiting van de autosnelwegen A13 en A20 aan de noordkant van Rotterdam staat dicht bij de bebouwing van de deelgemeente Overschie. ‘De huizen die er toen stonden, staan er nu nog steeds. Anders moet je half RotterdamNoord gaan slopen. Als je in de file staat, zit je bijna bij de bewoners op hun vensterbank. Je kijkt zo in hun kopje thee.’ Vanwege de beperkte ruimte is de maximumsnelheid in de bocht van Schiedam richting Delft maar 50 kilometer per uur. Abrahamse: ‘In het begin van de twintigste eeuw heeft de gedachte postgevat dat mensen in hokken moesten werken. Dat was toen misschien noodzakelijk, maar met de opkomst van de automatisering is dat niet meer zo. Het is absurd dat wij elke vijf dagen twee spitsen hebben. Het roept veel agressie en spanning op.’ De files in Nederland nemen toe met gemiddeld 5 procent per jaar. Vorige week nog stonden er in één ochtendspits ruim

PM 7 / 12

13

Knooppunt Kleinpolderplein Bij knooppunt Kleinpolderplein komen de volgende wegen samen: • A 13 vanuit de richting Delft/Den Haag • A 20 vanuit de richting Schiedam/Hoek van Holland • A 20 vanuit de richting knooppunt Terbregseplein/Gouda • Aansluiting op de Rotterdamse wijk Overschie • Aansluiting op de wijk Blijdorp • De doorgaande routes richting Maastunnel en Rotterdam-Centrum

Kleinpolderplein 1960

tachtig files met een totale lengte van 606 kilometer. ‘In de donkerste scenario’s stijgen vracht- en personenverkeer in 2020 met 40 tot 100 procent,’ stelt Klaas Kosters, verantwoordelijk voor alle rijkswegen en driehonderd Rijkswaterstaters in Zuid-Holland. Fijnstof In strijd tegen de ergerniswekkende files deed minister Peijs van Verkeer en Waterstaat een oproep aan alle medewerkers van Rijkswaterstaat om te komen met ‘snelle maatregelen tegen files’. Immers, de Nota Mobiliteit biedt oplossingen om de bereikbaarheid in 2020 flink te verbeteren, maar lang niet alle oplossingen zijn op korte termijn beschikbaar. Betalen voor mobiliteit zal op zijn vroegst pas in 2012 worden ingevoerd. Het opheffen van knelpunten vergt veel tijd. Nu de luchtkwaliteit in het geding is, ligt de bouw van nieuwe wegen tot overmaat van ramp ook stil. Abrahamse: ‘1 januari vorig jaar kwam dit als donderslag bij heldere hemel.’ Sinds 2005 schrijft een Europese norm voor dat het maximum jaargemiddelde aan fijnstof 40 microgram per kubieke meter bedraagt. De lucht boven de Randstad en Zuid-Nederland behoort tot de smerigste en ongezondste van heel Europa. Eind oktober namen de EU-landen, tegen de zin van Nederland in, strengere regels voor de luchtkwaliteit aan. Alleen Nederland stemde tegen het aanscherpen van de regels voor fijnstof. Ondertussen heeft CDA-bewindsvrouw Peijs ingezet op groot onderhoud van het hoofdwegennet, waardoor tijdelijk juist extra

14

PM 7 / 12

files kunnen ontstaan. ‘Om de weggebruiker niet langer dan noodzakelijk in de kou te laten staan, heeft minister Peijs haar ambtenaren opgeroepen om met zoveel mogelijk nieuwe, constructieve ideeën te komen voor de bestrijding van files,’ vertelt projectmanager Filevermindering Lindy Molenkamp. Een team van het ministerie van Verkeer en Waterstaat ging

‘DE OPTIMALE SNELHEID IS 78 KILOMETER PER UUR’ hiermee aan de slag. Intern kreeg het projectteam de naam ‘File Proof’. Voor de buitenwereld valt het onder de bekende noemer ‘Van A naar Beter’. Gedachte is dat files onvermijdelijk zijn, maar dat overheid en burgers kunnen voorkomen dat ze uit de hand lopen. De schade voor de samenleving moet beperkt blijven, damage control dus. Op intranet konden medewerkers hun ideeën indienen en in het land werden brainstormsessies gehouden. Binnen drie weken werden ruim tweeduizend suggesties gedaan. Het project kwam in de media en via websites van kranten en omroepen stroomden nog eens vele honderden reacties binnen. ‘Met een extern panel hebben we een selectie gemaakt van veertig bruikbare ideeën,’ vervolgt Molenkamp. ‘Een aantal hebben we al gerealiseerd.’ Anti-kijk scherm Kees Abrahamse was er als de kippen bij om van die gelegenheid gebruik te maken: ‘Op 31 mei was de behandeling in de Tweede

Kamer en op 1 juni om 6.00 uur ’s ochtends startte bij mij het eerste project,’ vertelt hij trots. ‘In Rijnmond zijn we een pilot gestart met idee nummer 1063 voor een snellere afhandeling van ongelukken waarbij het zeer open asfaltbeton door olie of benzine is verontreinigd. Na een ongeluk is zoab-reiniger binnen 15 minuten aanwezig.’ Door veel water in het asfalt te spuiten gaat vuil los zitten en kan het water - met vuil en al - weer opgezogen worden. Alras volgde de toepassing van een antikijkfilescherm. Molenkamp: ‘Op het moment dat je het scherm opzet, verdwijnt de kijkfile als sneeuw voor de zon.’ Voor het oude calamiteitenscherm had je altijd een vangrail nodig, legt Abrahamse uit. Het nieuwe scherm, onstaan dankzij het potje research and development dat het project filevermindering met zich meebracht, kan worden gebruikt zonder vangrail en is ook landelijk een groot succes. Ik heb de specificaties al aan mijn collega’s doorgestuurd.’ Ook kregen calamiteitendiensten de opdracht om slechts één zwaailicht aan te laten bij een ongeval. ‘Veel weggebruikers remmen bij het zien van zwaailichten, soms zelfs met nieuwe ongevallen tot gevolg,’ zegt Abrahamse. Daarnaast worden er honderd camera’s geplaatst voor een beter zicht op ongevallen. ‘Na een ongeval komen er soms wel honderden telefoontjes binnen bij 112, waarvan de eerste drie meldingen worden behandeld. Maar de meeste meldingen zijn heel slecht, veel mensen weten niet eens op welke weg ze rijden.’ Het belonen van bergingsbedrijven die snel op de plaats van bestemming zijn,

coverstory <

Kleinpolderplein nu

behoort ook tot de maatregelen. ‘Komen de bergers eerder krijgen ze een bonus, zijn ze te laat dan wordt het een malus,’ licht Abrahamse toe. Het is, vindt hij, wel zaak te voorkomen dat ‘de bergers gaan rijden als pizzakoeriers’. Kosten noch moeite worden gespaard. Molenkamp: ‘Alle grote ingenieursbureaus zijn betrokken bij het proces.’ Afgezien van zo’n vijftig VenW’ers zijn er nog vijftig tot honderd externe adviseurs bij het project fi levermindering betrokken. Vraag is waarom minister Peijs pal voor de verkiezingen inzet op bestrijding van de fi leproblematiek op de korte termijn. Op de vraag of dit riekt naar politiek gewin, antwoordt Molenkamp ontkennend. ‘Als je dat zegt, doe je de minister tekort.’ Zij wijst erop dat een deel van het geld dat vrij gemaakt is voor dit project oorspronkelijk bestemd was voor bestrijding van fi les op de lange termijn, maar dat de fijnstofproblematiek roet in het eten gooide. Molenkamp: ‘Daarnaast is substabtieel geld uit het Fonds Economische Structuur-versterking vrijgemaakt.’ Prijsbeleid In 2002 werd de omstreden 80-kilometerzone ingevoerd. Dat had volgens Abrahamse een paar positieve effecten. ‘Het geluidsniveau werd de helft minder, de uitstoot van fijnstof nam 40 procent af, er waren bijna geen ongevallen meer en de doorstroming is verbeterd.’ De optimale snelheid ligt volgens Abrahamse op 78 kilometer per uur. ‘Het duurt een jaartje voordat het tussen de oren van de weggebruikers zit. Het vrachtverkeer rijdt dan net zo hard als de perso-

nenauto’s. Dat noemen wij harmonisering van het verkeer.’ Ook werd verboden om bij afslagen snel van rijstroken te wisselen. ‘Met name snelle jongens kwamen met hun golfje GTI abrupt naar links zeilen,’ vervolgt Abrahamse. ‘Nu dwingen we weggebruikers langer op hun rijstrook te blijven.’ Volgens het Meerjarenprogramma Infrastructuur en Transport (MIT) moet de A4

‘OVER DE A4 WORDT AL SINDS 1962 GESTEGGELD’

in het nieuws, maar het railproject zal het Kleinpolderplein wel degelijk kunnen ontlasten.’ Met smart wacht Kosters op de introductie van de kilometerheffi ng die op zijn vroegst pas in 2012 wordt ingevoerd. ‘Prijsbeleid? Wat mij betreft doen we het gisteren. Als er een hoger tarief komt op de plekken waar het het drukst is, kunnen we degenen die ’s ochtends vroeg naar oma gaan, daarvan weerhouden. De prijs voor mobiel zijn is nog veel te laag. Als we daar de juiste prijs aan hangen, gaan mensen andere afwegingen maken. Het is nu nog leuk om in Friesland te wonen en in de Randstad te werken. We hebben allemaal leasebakken in de vaste arbeidsvoorwaarden en dan vinden we het gek dat we in de fi le staan.’ <

Midden-Delfl and in 2013 gereed zijn. Over de A4 wordt al sinds 1962 gesteggeld. De weg had er in 1980 al kunnen zijn. Ook wordt sinds 1980 gesproken over een aansluiting van de A16 op de A13. Kosters: ‘Deze projecten heb je allebei Ambtenaren thuisblijven! nodig om de groei in het verkeer op te vangen.’ Als het aan directeur Wegen en Verkeer Kosters, hoofd Volgens Kosters wordt wegendistrict Rijnmond Abrahamse en projectmanager ten onrechte wel de Filevermindering Molenkamp ligt, blijven ambtenaren suggestie gewekt dat voortaan thuis. Molenkamp: ‘We hebben in de Nota Rijkswaterstaters ‘de Mobiliteit in strijd tegen de files gezegd dat we meer mannen van het asfalt moeten doen aan thuis- en flexwerken. Dan moeten we zijn’. De directeur benazelf het goede voorbeeld geven.’ VenW deed dat. Toen de d r u k t dat RWS ook Haagse Koningskade afgesloten was, werd zelfs de nadenkt over de ruimteministerstaf op een ander tijdstip gezet. Abrahamse: lijke inrichting, zoals de ‘Scholen en bedrijven beginnen om half negen en menlocatie van bedrijvensen gaan om half tien naar de Efteling. Mensen zijn net terreinen en alternatiekoeien. We moeten ICT beter benutten. Dan heb je ook ven voor asfalt zoals de geen dure kantoorlocaties meer nodig en het is nog veiliRandstadRail. ‘De Randger ook. Van alle incidenten vindt 85 procent plaats in de stadRail komt misschien file. Als wij het goede voorbeeld niet geven, kunnen we niet altijd even positief het ook niet anderen voorschrijven.’

PM 7 / 12

15

SG Joris Demmink:

‘Met 40.000 mensen op de payroll ben je vatbaar voor incidenten’

16

PM 7 / 12

interview > TEKST GUIKJE ROETHOF EN JAN SANDERS FOTO’S ROB JONGBLOED

Joris Demmink is sinds 1 november 2002 SG van het ministerie van Justitie. Ofschoon hij zelden in de openbaarheid treedt, heeft hij als hoogste ambtenaar op een van de meest roerige terreinen een duidelijke mening over de positie van de ambtenaar, de modernisering van de rijksdienst en het omgaan met de Tweede Kamer. Aan het begin van de kabinetsformatie denkt hij niet dat deze zal uitlopen op een departementale herindeling. Maar bij een bezuiniging van 1,5 tot 2,5 miljard euro, waar enkele verkiezingsprogramma’s over reppen, ‘ontkom je niet aan structuuringrepen’.

Normaal gesproken praat secretaris-generaal Joris Demmink niet met de pers. Nergens voor nodig. ‘Als men iets wil weten over het beleid, dan moet men bij de politiek verantwoordelijken zijn. Ik heb het hier in huis weleens gezegd: ambtenaren horen niet in de krant, tenzij ze bij de directie Voorlichting werken. Verder is het allemaal ijdeltuiterij.’ Enigszins schertsend voegt hij daar aan toe: ‘Mijn directeur Voorlichting zegt me dat dit een buitengewoon ouderwetse opvatting is.’ Nu PM wil praten over Een Ander Justitie, het programmaonderdeel van Andere Overheid, heeft Demmink een uitzondering gemaakt. In dat kader heeft het ministerie een ‘incidentenstrategie’ ontwikkeld die hij gaarne onder de aandacht brengt.

Naarmate departementen het zelf beter oppakten was dat ook niet zo nodig.’

Wat is uw ervaring met Andere Overheid? ‘Het programma was een buitengewone stimulans voor alle departementen, en zeker voor Justitie, om eens even helemaal opnieuw na te denken over de vraag waar we hier mee bezig zijn. Ik realiseer me daarbij dat het bij alle departementen anders heeft uitgepakt. In aanzet was het programma zeker nuttig, maar of het nu over de volle breedte al zijn ambities heeft waargemaakt, daar kun je natuurlijk over aarzelen.’

In het kader van Een Ander Justitie ontwikkelde uw ministerie een incidentenstrategie. Justitie doet zelf de uitvoering. Dat betekent Het departement wordt inderdaad geplaagd een enorme verantwoordelijkheid voor de door incidenten. minister. ‘Dat is op zichzelf niet iets om je zenuwachtig ‘Ja, het is een enorme belasting voor de minisover te maken. Het is inherent aan ons soort ter. Temeer daar de Kamer zich steeds meer bedrijf. Wij maken geen beleid om dat vervolrechtstreeks bezighoudt met het enkele incident. gens, al dan niet voorzien van een zak subsiVroeger vonden er nog wel eens debatten diegeld, over de schutting te gooien. Wij voeren plaats naar aanleiding van een reeks incions beleid zelf uit. Daarom hebben we ook denten. Tegenwoordig wordt ieder incident 40.000 mensen op de payroll staan. Ja, en dan afzonderlijk tot onderwerp van politieke disben je zeer vatbaar voor cussie gemaakt. Dat dagelijkse incidenten. verhoogt de druk op de ‘EEN INCIDENTENSTRATEGIE Sla de krant maar open. KAN NOG ZO GOED ZIJN, ALS ER minister natuurlijk De minister van Justitie enorm. Daar komt nog IN DE AMBACHTELIJKHEID VAN HET WERK EEN FOUT WORDT staat bijna elke dag in bij dat individuele KaGEMAAKT, HOUDT HET OP’ de krant, bijvoorbeeld merleden de laatste omdat weer eens een jaren steeds vaker hun TBS’er niet is teruggekeerd van verlof. Er is oordeel over een incident al klaar lijken te hebaltijd wat. Vroeger hadden we ook nog veel ben op basis van wat er in de kranten staat, vormfouten. Maar die zijn helemaal weg.’ nog voordat de minister kans heeft gehad de Kamer meer in detail te informeren. Dat brengt De strategie is de afgelopen tijd een paar een zekere hijgerigheid in het debat, die een keer goed op de proef gesteld. Kunt u uitlegevenwichtig oordeel over de consequenties gen dat, zelfs mèt zo’n strategie, minister voor het beleid of de uitvoering niet altijd Hirsch Ballin in één week tot twee keer toe bevordert. De parlementaire commissie-Visser verkeerd geïnformeerd bleek te zijn? heeft daar in haar rapport over de TBS nog op ‘Twee keer lijkt me wat veel. In het geval van gewezen. Dat vond ik heel verstandig.’ de ontsnapte TBS’er, begin oktober in Rotterdam, was het een particuliere TBS-kliniek die U had het zelf kunnen zeggen? het departement niet volledig had ingelicht. ‘Bij wijze van spreken. Het is ook Kamerbreed

Het programma heeft wel drie ministers gekend. ‘Ja, maar er was slechts één project-DG. Enige continuïteit zat er dus wel in. Maar met het vertrek van Thom de Graaf was de ideologische lading, voor zover die er was, wel verdwenen. Dat heeft natuurlijk op het einde wel invloed gehad.’ Had Andere Overheid uiteindelijk niet een veel te instrumenteel karakter? ‘Nee hoor, het was maar net wat je er zelf van maakte. En wij hebben het hier bij Justitie heel breed opgepakt. Dat de bemoeienis vanuit BZK zich beperkte tot een instrumentele facilitering van het geheel, daar ben ik alleen maar blij om. Want ik wil graag mijn eigen verantwoordelijkheid dragen. In het begin lag er nog wel een ideologisch sausje over. Maar dat dit allengs minder werd, was alleen maar verstandig.

Toch heeft het kabinet veel inhoudelijke beleidsveranderingen doorgevoerd. Had in dat licht niet meer van Andere Overheid verwacht mogen worden? ‘Nee, en dat had me ook buitengewoon onwenselijk geleken. Om maar eens een voor de hand liggend voorbeeld te noemen: de minister van VWS, Hoogervorst, zat bij de herziening van het zorgstelsel echt niet te wachten ook nog eens in de rug gelopen te worden door Andere Overheid. Ik denk dat hij geen behoefte had aan backseatdriving door de minister van BVK. De herziening van het zorgstelsel, dat kon hij echt wel zelf.’

Maar bij het debat over de Schipholbrand was het natuurlijk zonneklaar. Kijk, een incidentenstrategie kan nog zo goed zijn, maar als er vervolgens in de ambachtelijkheid van het werk een fout wordt gemaakt, houdt het op. Met zo’n strategie verdwijnt natuurlijk niet het incident op zichzelf, maar het wordt wel hanteerbaarder. Juist daarop is de strategie gericht.’ Zou u de strategie aan andere incidentgevoelige ministeries kunnen aanbevelen? ‘Het rapport over de strategie heb ik aan alle collega’s gestuurd. Onder het motto: doe er je voordeel mee. Ik zie het nu bij de tachtig vragen die Defensie moet beantwoorden over Irak: dat lijkt sprekend op het soort situaties dat wij regelmatig hebben. Daar spelen precies dezelfde gevoeligheden en valkuilen.’

PM 7 / 12

17

����������������������������������������������

��������������

������������������������������������������������������������������������������������������ ������������������������������������������������������������������������������������ ������������������

������������������������ ��������������������������������������������������������� �����������������������������������������������������

�� ������������������������������������������� ������������������������������������������������� �����������������������������������������

��������������������������������������������������

�� ������������������������������������������ ����������������������������������������������

��������������������������������������������������� ��������������������������������������������������� ������������������������������������������������������ ��������������������������������������������������� ��������������������������������������������

������������������������������������������ �� �������������������������������������������������� ����������������������������������������������������� ����������������������������������������������������� ��������������������������������

�������������������� �� ����������������������������������������������������� ������������������������������������������������� ���������������������������������������������� �� ������������������������������������������������� ������������������������������������������������ �� ���������������������������������������������� ��������������������������������

��������������������

������������ ���������������������������������������������� ��������������������������������������������������� ���������

interview >

omarmd. Maar het effect daarvan in recente Kamerdebatten lijkt bescheiden.’ Bij Een Ander Justitie is de rolverdeling tussen het departement en de uitvoeringsorganisaties opnieuw bekeken. ‘Met name de rolvastheid was hier en daar een probleem. Bij uitvoeringsorganisatie bleken mensen zich nog wel eens over het algemene beleid te buigen om te kijken of zij daar niet een betere opvatting over hadden. Zo zijn we na het ‘interface’-project met het college van procureurs-generaal gezamenlijk tot de conclusie gekomen dat sommige beleidstaken bij het college werden uitgevoerd, terwijl die bij het departement horen. In onderlinge overeenstemming hebben we dat teruggedraaid: de medewerkers hebben hun boeltje opgepakt en doen hetzelfde werk nu op het departement. En daar hoort het ook.’ Bestaat er bij de beleidsambtenaren niet de behoefte een beetje mee te sturen met de uitvoeringsorganisaties, omdat ze denken: als het fout gaat, krijgen wij het weer op ons bord? ‘Die neiging zal er zeker zijn, maar die moet je

onderdrukken. Iedere DG zit wekelijks om de tafel met de hoofden van zijn grote uitvoeringsdiensten. Als hij het idee heeft dat het ergens niet goed loopt, moet hij actie ondernemen. Dat kan variëren van het starten van afzonderlijke verbeterprojecten op bepaalde onderdelen tot

‘DE FORMATIE VAN EEN DRIE PARTIJEN KABINET WORDT NIET MAKKELIJKER ALS ER MINDER MINISTERPOSTEN TE VERDELEN ZIJN’ alomvattende zaken als het in huis halen van de Algemene Rekenkamer om de hele IND door te lichten. Dat laatste is hier op het departement bedacht en door minister Verdonk ook gebruikt om de Kamer ervan te overtuigen dat ze de problemen bij de IND serieus nam. Overigens is de projectleidster van de rekenkamer, Anneke van Zanen, hier inmiddels plaatsvervangend secretaris-generaal. Het geeft aan hoe goed het ons is bevallen.’ Klopt het dat bij de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) personele consequenties zijn verbonden aan de Schipholbrand? Dat heeft

de publiciteit eigenlijk niet gehaald. ‘De gevolgen beperken zich tot een aantal leidinggevenden op verschillende niveaus.’ Denkt u dat het bij deze formatie komt tot departementale herindeling? ‘Ik sluit niets uit. Er zijn twee redenen om aan te nemen dat het ervan komt. In de aanloop naar de verkiezingen zijn door verschillende partijen ideeën geventileerd over kernkabinetten, een ministerie voor Veiligheid en wat niet al. Ten tweede is door de grote partijen in hun programma een forse ombuiging van de rijksdienst opgenomen. Nu hangt het er een beetje vanaf hoe groot die ombuiging is. In de programma’s variëren de voorstellen tot inkrimping van 1,5 tot 2,5 miljard euro. Zelfs bij 1,5 miljard, wat neerkomt op zo’n 15.000 ambtenaren, ontkom je eigenlijk niet aan structuuringrepen. Het kan niet anders zou je dus zeggen, ware het niet dat na de verkiezingsuitslag ook wel redenen zijn om aan te nemen dat er niet makkelijk overeenstemming kan worden bereikt over een herindeling. Om te beginnen ziet het er naar uit dat wij op een coalitie van tenminste drie partijen aansturen. De formatie daarvan wordt niet

PM 7 / 12

19

interview < makkelijker als er minder ministerposten te verdelen zijn. Bovendien vereist een erg forse vermindering van het aantal departementen veel meer vertrouwen tussen de coalitiepartners dan wanneer je alles hetzelfde laat. Want stel nu dat je inderdaad terug gaat naar zeven departementen. Hele sectoren komen dan bij één partij terecht. Of dat in dit tijdsgewricht een formatie makkelijker maakt, staat te bezien.’

anders dan dat wettelijke voorschriften en vergunningsvoorwaarden altijd keurig worden opgevolgd. Nu hebben wij in het kader van de Schipholbrand daarover natuurlijk een uitgebreide discussie gehad, maar laten we het erop houden dat wij uiteindelijk altijd keurig een vergunning hebben gekregen.’

Kan de afgetreden minister Donner terugkeren op Justitie? 43 Bent u niet bang voor ‘HOPELIJK REALISEERT MEN ZICH procent vond van niet, een lange uitputtende zo bleek eveneens uit DAT GROTE BELEIDSAMBITIES formatie, waarna de het PM VerkiezingsEN GROTE DEPARTEMENTALE departementale heronderzoek. REORGANISATIES SLECHT indeling nog even op ‘Dat is een politieke SAMEN GAAN’ het laatste moment vraag, die ik niet kan geregeld moet worden? beantwoorden. Ik constateer wel dat hij ruim ‘Dat mag je niet uitsluiten. Het is ook de vraag 25.000 voorkeurstemmen had.’ hoe groot de beleidsambitie van het nieuwe kabinet zal zijn. Hopelijk realiseert men zich dat Eén van uw ambtenaren die het veld heeft grote beleidsambities en grote departementale moeten ruimen naar aanleiding van de reorganisaties slecht samen gaan. De meeste Schipholbrand heeft nu een nog hogere funcmensen kunnen namelijk erg moeilijk twee din- tie op het ministerie van Verkeer en Watergen tegelijk.’ staat (VenW). ‘Even twee dingen goed uit elkaar houden. Het Uit het PM Verkiezingsonderzoek is gebleken feit dat deze ambtenaar met ingang van 15 jadat 87 procent van de ambtenaren vindt dat de nuari bij het ministerie van VenW gaat werken, overheid zelf de regels niet of niet voldoende heeft niets te maken met de Schipholbrand. Dat naleeft. Dat vonden wij bijzonder hoog. is een normale carrièrestap, waartoe alle ‘Dat lijkt mij een zeer verbazende uitkomst. Het benodigde beslissingen al waren genomen, ver kan zijn dat ik de afgelopen 35 jaar niet goed voordat er sprake was van welke maatregel dan heb opgelet. Uit mijn ervaring weet ik niet ook. VenW heeft al veel eerder het begerig oog

20

PM 7 / 12

op deze ambtenaar laten vallen. Dus dat heeft niets met elkaar te maken. Dat gerucht zou ik ook uitdrukkelijk uit de wereld willen hebben. Het was pure coïncidentie dat het ene en het andere in dezelfde week naar buiten kwam.’ Is dat niet ongelukkig voor de beeldvorming? ‘Voor deze ambtenaar was dat buitengewoon ongelukkig. Ik heb dat hier in huis dan ook meteen recht gezet. Ik heb ook even contact gehad met de collega van VenW om te zorgen dat daar in huis ook niet een verkeerd beeld zou ontstaan.’ <

JORIS DEMMINK Mr. J. Demmink (1947) is sinds 1 november 2002 secretarisgeneraal van Justitie. Demmink trad na zijn rechtenstudie in Leiden bij Defensie in dienst als juridisch adviseur. In 1982 stapte hij over naar Justitie. Daar was hij onder meer hoofd van de directie Politie, directeur-generaal Rechtspleging en vanaf 1993 directeur-generaal Internationale Aangelegenheden en Vreemdelingenzaken. Demmink heeft een aanstelling van zeven jaar, tot eind 2009.

Colofon PM is een uitgave van Politieke Pers BV Korte Poten 9 2511 EB Den Haag tel 070 - 31 22 777 fax 070 - 34 56 925 www.pm.nl [email protected] [email protected]

ANDERE OVERHEID: HET RESULTAAT IS DE MAAT Na drie jaren en evenzoveel ministers houdt het programma Andere Overheid (PAO) ermee op. Drie jaren waarin veel is gedaan en weinig is bereikt. Er zijn vele onderzoeken uitgevoerd, bijeenkomsten georganiseerd, boekjes gedrukt, overleggen geëntameerd, notities geschreven en borrels gehouden. Er is een merk ontwikkeld, een boodschap, een huisstijl, een tone of voice en een communicatiestrategie. Er zijn bewindspersonen op podia en voor camera’s

De eindrapportage van PAO draagt de titel Het resultaat is de maat. Een gedurfde titel. Want hoe beoordeel je de prestaties van Andere Overheid? Wat is het resultaat en wat is de maat? Ik denk dat het fair is om te stellen dat Andere Overheid een groots experiment in nationale veranderkunde was. En experimenten beoordeel je niet op de mate waarin ze vooraf vastgestelde doelen behalen. Je beoordeelt ze op de mate waarin je leert van wat je doet en

gezet en topambtenaren in stelling gebracht. Er is veel gedaan. Maar er is weinig bereikt.

die lessen systematisch vastlegt, publiceert en doorgeeft.

Het programma schepte veel verwachtingen bij de buitenwereld, maar oogstte binnen de rijksdienst veel kritiek en weerstand. De ‘taakanalyses’ werden zeer serieus genomen door de meeste departementen. Zo serieus dat er extra bossen in Nederland zijn gekapt om alle taken op papier te krijgen. Dat leverde een interessante conclusie op: er gebeurt heel veel op de Haagse departementen en het is ook allemaal belangrijk. Kijk, dat is informatie waar je wat mee kan. Ook het herontwerp van de rijksdienst was zo’n vreugdevolle exercitie. Voor elk voorstel, elke suggestie en elke variant stonden collega’s altijd klaar om Andere Overheid op de risico’s, minpunten en schaduwzijden te wijzen. Daardoor heeft het volgende kabinet nu een goed onderbouwd pleidooi voor de status quo.

In de scheikunde doet men experimenten in laboratoria waarin alle factoren die invloed hebben op de reactie van stoffen beïnvloed kunnen worden. Die luxe had het experiment Andere Overheid natuurlijk niet. Het programma kon vrijwel niets aan de context veranderen. Het gevolg daarvan is dat van veel resultaten moeilijk te bepalen is in hoeverre deze zonder Andere Overheid ook tot stand waren gekomen. Nee, de werkelijke resultaten van Andere Overheid liggen in een andere dimensie. Er is een grote hoeveelheid lessen getrokken en nog te trekken uit de inspanningen. Een aantal daarvan heeft te maken met het politieke, ambtelijke en maatschappelijke klimaat waarin een veranderprogramma wordt gestart. Een aantal lessen gaat over hoe je omgaat met weerstand, energie, risico’s en succes en credits. Een groot aantal is heel praktisch en nuttig: er zijn nieuwe concepten en methodes voor verandering ontwikkeld, gepubliceerd en doorgegeven. PAO heeft met zijn experimentele aanpak de weg bereid voor nieuwe initiatieven, nieuwe veranderaars en een nieuw kabinet. Het resultaat van het experiment Andere Overheid zal daarom te meten zijn aan de mate waarin een volgend programma het anders doet.

Dat is de tragedie van de Andere Overheid. Zij die grote veranderingen vreesden, hebben zich ingespannen om alle mogelijke weerstand te bieden. En zij die geen verwachtingen hadden, hebben zich nauwelijks ingespannen er iets meer van te maken dan het was. Maar wie PAO kwalijk neemt dat het niet gelukt is om in drie jaar tijd met drie verschillende ministers onder een zwak en verdeeld kabinet met 5 miljoen euro de Nederlandse polder in een moderne modelstaat te veranderen is gewoon niet goed bij zijn hoofd. Dat is als een rondje om Jericho lopen en vervolgens klagen dat de stad niet in elkaar dondert.

Hoofdredactie Guikje Roethof, Cindy Castricum (adjunct) Redactie Arne Gielen, Marcia Nieuwenhuis, Jan Sanders, Vincent Smits, Maurice Swirc, Rianne Waterval en Sandra Verdel (stagiair) Eindredactie Nicoline Maarschalk Meijer Artdirector Rob Jongbloed Medewerkers aan dit nummer Martijn Beekman, Jorrit de Jong, Yvonne Kroese en Mark Weemen Opmaak Cindy Versteeg Drukkerij UnitedGraphics, Zoetermeer Directeur Willem Sijthoff Uitgever Heleen Hupkens Uitgeefadvies Teun Gautier Bladmanager Asha Narain Projectmanager Ivonne van Uden Abonnementenadministratie Chantal Siebert Advertenties Recent, [email protected], 020 - 33 08 998 Verschijning PM komt uit in een oplage van ruim 12.500 exemplaren Abonnementen, opzeggingen en adreswijzigingen Een jaarabonnement op PM kost € 129,- excl. btw. Bel 070 - 31 22 777 of kijk op www.pm.nl Abonnementen kunnen uitsluitend schriftelijk tot uiterlijk drie maanden voor het einde van de abonnementsperiode worden opgezegd. Bij niet tijdig opzeggen wordt het abonnement automatisch verlengd. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen in welke vorm dan ook zonder nadrukkelijke toestemming van de uitgever. De uitgevers kunnen op generlei wijze aansprakelijk worden gesteld voor eventueel geleden schade door foutieve vermelding in het blad. © 2006, Politieke Pers BV

Jorrit de Jong Directeur Centre for Government Studies, Universiteit Leiden, Campus Den Haag

PM 7 / 12

21

De rebellen Jonge ambtenaren zijn geen gedweeë overheidsdienaren. Ze zijn mondig, ambitieus en zeker van hun zaak. De jonge garde wil hogerop en geeft graag zijn visie op de andere overheid. PM bezocht de talenten en tekende hun verhaal op. Derde en laatste aflevering in de serie over de rebellen van het rijk.

‘Ik wil mensen wakker schudden en laten zien dat het ook anders en beter kan’

Dat Inge Voesten geen kleurloze ambtenaar is, blijkt wel uit de resultaten van haar management drive. ‘De kleuren rood, oranje en groen kwamen naar voren,’ vertelt Voesten. ‘Dat is vrij ongebruikelijk, want rood als eerste kleur komt niet veel voor.’ De test past in het HRM-beleid en toont vanuit een kleurenpalet de interne drijfveren. Rood staat daar-

22

PM 7 / 12

bij voor snelheid en kracht, oranje voor competentie en winnen. Groen staat voor het groepsgevoel. ‘De kleur die de grootste aversie bij mij opriep was blauw. Laat dat nu net de kleur zijn die bij de overheid het meeste voorkomt,’ zegt Voesten terwijl ze een verontschuldigend handgebaar maakt. ‘Blauw is de kleur van de procedures en de strakke regelgeving en het is ook niet zo gek dat deze kleur bij de overheid veel voorkomt. Mijn eigenschappen zijn ook wezenlijk anders dan die van “gele” mensen: de ambtenaren die graag over beleid nadenken, maar bij de uitvoering vaak weer heel hard wegrennen.’ Karakters als Voesten zijn bij de overheid dun gezaaid. ‘In mijn vorige werkomgeving [bij Rijkswaterstaat, AG] was ik de enige van vijftig mensen bij wie de kleur rood het belangrijkste was.’ Volgens Voesten moet de overheid dan ook op zoek naar meer van die vlammende rode rakkers. ‘Want het kan toch niet zo zijn dat de eigenschappen kracht en snelheid in de ambtenarij ontbreken. In veranderingsorganisaties zijn dit soort types juist van essentieel belang.’ > p25

achtergrond >

van het rijk

TEKST ARNE GIELEN FOTO’S ROB JONGBLOED

‘Als manager zou ik de betrokkenheid van medewerkers willen vergroten’

Met een bescheidenheid die hem siert, omschrijft Gideon Dionysius van der Staaij zichzelf als een ‘normale Friese jongen die gewoon zijn best doet’. Wanneer je deze uitspraak aanvult met zijn woorden: ‘Ik steek best wel met mijn kop boven het maaiveld uit,’ heb je Van der Staaij in een notendop: jong, ambitieus, intelligent en, daarnaast, gewoon relaxt. ‘Mijn ambitie is,’ aldus Van der Staaij, ‘om op basis van mijn talenten en in samenwerkingsverbanden met veel plezier een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van een vrije, rechtvaardige en welvarende Nederlandse samenleving die internationaal onderscheidend is.’ Op EZ heeft hij nog altijd het gevoel dat hij aan die ambitie invulling kan geven. ‘Welke rol het beste bij mij past, moet ik nog uitvinden.’ Zijn eerste functie bij Economische Zaken was volgens Van der Staaij meteen een schot in de roos. ‘Bij het Cluster Militaire Productie (CMP) leer je goed manoeuvreren. De gesloten internationale markt voor defensiegoederen kent zoveel verschillende belangen en gevoeligheden dat de materie een enorme complexiteit met zich meebrengt.’

Momenteel bevindt Van der Staaij zich op het strijdtoneel van de Europese samenwerking. Als senior beleidsmedewerker internationale zaken bij de directie Strategie, Onderzoek en Internationale Zaken pendelt hij tussen Nederland, Brussel en Finland op en neer om de Nederlandse belangen op de agenda te krijgen. > p25

PM 7 / 12

23

We zijn onderweg naar de top!

PM krijgt van u een 7,3 in het lezersonderzoek 2006 Bijna 500 PM-abonnees hebben in oktober meegedaan aan ons jaarlijks

variatie aan onderwerpen biedt. Van u vindt 90% het belangrijk om

lezersonderzoek. Een goede gelegenheid voor de redactie en de uitgever

geïnformeerd te zijn over wat er speelt op andere ministeries. U waardeert

om zich een beeld te vormen van u – de lezer. En een moment om ons te

vooral nieuws, lopende zaken, interviews en achtergrondverhalen.

vertellen wat u wel en niet bevalt aan hét magazine voor de overheid. Voor PM heeft u een goed cijfer over: een 7,3. Natuurlijk, het kan nog Zo leest u PM meestal thuis (74%) en ook uitgebreid. U besteedt er een

beter. U deed ons een heleboel suggesties voor onderwerpen die u

kwartier tot een half uur aan (45%) en soms wel meer dan dat (nog eens

interesseren, waarvoor dank. We gaan er mee aan de slag. U ziet het

25%). U vindt het een prettig leesbaar magazine (94%) dat een goede

terug in de komende nummers van PM.

Voor meer informatie over PM en advertentiemogelijkheden belt u 070 - 31 22 777 of kijk op www.pm.nl.

achtergrond <

NAAM: INGE VOESTEN LEEFTIJD: 29 MINISTERIE: VERKEER EN WATERSTAAT GEBOORTEPLAATS: TOLLEBEEK, FLEVOLAND AMBITIE: ‘BALANS VINDEN TUSSEN BAAN EN GELUKKIG PRIVÉLEVEN’

NAAM: GIDEON DIONYSIUS VAN DER STAAIJ LEEFTIJD: 31 MINISTERIE: ECONOMISCHE ZAKEN GEBOORTEPLAATS: LEEUWARDEN AMBITIE: ‘MIJN TALENTEN TEN BEHOEVE VAN DE SAMENLEVING ONTPLOOIEN’

Naast de felle tante die uit de test naar voren komt, is Voesten ook gewoon De kritiek die sommige jonge collega’s uiten, dat het bij de overheid zo een vrouw van 29 met steeds minder onzekerheden. ‘Als voorzitter van moeilijk is om hoger op te komen, deelt Van der Staaij niet. ‘Ik wil niet Jong VenW merk ik dat het werken met een groep enorm inspirerend is. uit de hoogte doen, maar ik geloof dat je kansen moet herkennen en heb Mijn drive zit me soms nog in de weg, mensen zien die resultaatgerichtzelf de kansen die ik kreeg met beide handen aangegrepen.’ Ook het feit heid wel eens als ongeduldigheid. Sinds september werk ik bij de direcdat collega’s klagen dat ze in vergelijking tot het bedrijfsleven te weinig tie Algemeen Beleidsadvies van VenW en daar kom ik echt goed tot mijn verdienen, herkent Van der Staaij niet. Hij vindt dat rijksambtenaren best recht. Ik heb het gevoel gewaardeerd te worden waardoor ik met nog goed boeren. Zijn referentiekader is misschien anders, want het maandmeer energie en trots elke dag voor mijn baas aan de slag ga.’ salaris dat hij nu verdient is nu al hoger dan dat van de meeste mensen Voesten vindt het wel jammer dat het HRM-beleid bij de overheid pas in zijn familie. ‘Bovendien zijn we met inhoudelijk interessante ondernet de kop opsteekt en wil dit met Jong VenW voor jongeren hoger op de werpen bezig,’ vervolgt hij. ‘Ik zou zeggen, wat wil je nog meer?’ agenda krijgen. ‘Zo’n management drive is natuurlijk enorm interessant Van der Staaij heeft de afgelopen anderhalf jaar het interne manageen nuttig, maar nog te vaak zie je dat er met de resultaten van zo’n test mentontwikkelingstraject van EZ doorlopen. Na deze opleiding is hij met niets gebeurt. Hetzelfde geldt voor het assessment dat ik vijf jaar geleden andere ogen naar het doen en laten van het management gaan kijken. voor mijn eerste functie bij controle en toezicht van Rijkswaterstaat deed. ‘Je wordt een stuk bewuster van je leidinggevenden. Bij de overheid Ik zou zeggen doe er dan ook iets werken erg veel managers en je ‘WE WILLEN NIET TEGEN HET mee. Investeer in je werknemers, hebt goede en slechte. Je moet het ESTABLISHMENT AANSCHOPPEN’’ volg hun doen en laten en bekijk qua manager maar net treffen, is de waar verbeteringen mogelijk zijn.’ ervaring. Ik heb het wat dat betreft Met Jong VenW maakt Voesten momenteel plannen om het HRMop EZ wel getroffen, maar dat geldt vast niet voor iedereen.’ beleid voor jongeren te verbeteren.‘We willen niet tegen het establishVan der Staaij vermaakt zich nu nog uitstekend op zijn huidige plek. ment aanschoppen, maar gaan juist op zoek naar de dialoog. Zo praten ‘In de toekomst wil ik de lessen van de managementtraining wel een we nu met de HRM-afdeling, de departementale ondernemingsraad en keer in praktijk brengen. Ik zou dan inzetten op betere coaching van de de mensen van communicatie om echt iets leuks en innovatiefs op poten afdeling en proberen de betrokkenheid van de medewerkers te vergroten. te zetten.’ Dat lijkt me een mooie uitdaging.’ Volgens Voesten blinken veranderinitiatieven te vaak uit in vage Meer ruimte voor ontplooiïng is iets wat Van der Staaij als muziek in bezweringsformules. ‘Neem nu de term lef, waar je de laatste tijd mee de oren klinkt. ‘Het klimaat moet gewoon veranderen. Doelgerichter doodgegooid wordt. Iedereen bedoelt er weer iets anders mee, het is werken, vaker evalueren en daarbij ook streng zijn.’ Het personeel kan enorm onduidelijk. Op dat soort punten ben ik voor helderheid en probeer volgens Van der Staaij ook doelen stellen voor zichzelf. ‘Wat wil jij nou ik door te vragen en zo mogelijk andermans denkkader te doorbreken. dit jaar bereiken, is een vraag die in dit straatje past. Wil je dat leren, Ik wil mensen wakker schudden en laten zien dat het ook anders en dan zoeken we daar de mogelijkheden voor, moet het logische gevolg beter kan. Overigens moet je daarvoor wel eerst snappen waarom de van een evaluatiegesprek worden.’ De overheid moet volgens Van der dingen gaan zoals ze gaan. Dan pas kun je mensen een spiegel voorhouStaaij duidelijker keuzes maken en zichzelf daar ook op afrekenen. den en dat is nu juist de trigger waaruit veranderingen ontstaan.’ < ‘Kiezen we voor HRM, prima, maar dan niet halfslachtig.’ < Deel I en II van de serie over de rebellen van het rijk verschenen in PM 17 en 19. PM 7 / 12

25

Kan de Tweede Kamer het Vorige week werd de nieuwe Tweede Kamer geïnstalleerd. Wat staat de nieuwkomers te wachten? In het verleden is de ambtelijke organisatie van de Kamer er niet in geslaagd de nieuwe leden snel van een werkplek te voorzien. Laat de bereikbaarheid van nieuwe Kamerleden ook nu weer te wensen over? PM belde maandag 4 december vier willekeurige nieuwkomers op. ‘Bij het CDA is alles prima geregeld,’ vindt het nieuwe Kamerlid Jan Schinkelshoek, ‘Ik weet dat Kamerleden soms maanden moesten wachten op internetverbindingen, maar bij ons loopt alles nu op rolletjes.’ Al voor zijn beëdiging beschikte Schinkelshoek over een werkplek, telefoonnummer, e-mailadres en een persoonlijk medewerker. ‘Ik ben vandaag mijn kamer al aan het inrichten!’ vertelt hij enthousiast. Bij de SP-fractie verloopt het onderbrengen van medewerkers minder voorspoedig. De Kamerleden is eerst een tijdelijke werkplek toegewezen. Emile Roemer, nieuw in de Kamer voor de SP, voorziet geen problemen ‘De Kamerleden kunnen hun werk doen en zijn goed bereikbaar.’ Na het kerstreces verwacht de SP dat ieder Kamerlid over een eigen werkplek en een medewerker kan beschikken. De Partij voor de Vrijheid is voorlopig ondergebracht in een van de commissiekamers. ‘We werken nu met acht personen op onze laptops in een ruimte, dat is behoorlijk krap,’ vertelt Fleur Agema, Kamerlid van de PVV. ‘De organisatie van de Kamer heeft geleerd van de chaos na de plotselinge zege van de LPF een paar jaar geleden,’ denkt haar collega Martin Bosma. Achter de schermen wordt nu door de fracties gesteggeld over de vraag wie welke plek in het Kamergebouw zal krijgen. Op 6 januari vindt op het Binnenhof de grote verhuizing van Kamerleden plaats. Maar belangrijker dan de aanloopproblemen is de structurele ondersteuning van Tweede Kamerleden. Zijn zij goed genoeg geëquipeerd om hun taak als medewetgever uit te voeren en de regering te controleren? Gerrit de Jong, oud-Kamerlid van het CDA en momenteel lid van het college van de Algemene Rekenkamer vindt van niet. ‘De Kamer wordt ondersteund door een halve man en een paardenkop.’ Al eerder waarschuwde De Jong de commissie-Duivesteijn. Door onvoldoende ondersteuning zijn de Tweede Kamerleden niet in staat om te controleren of de informatie die zij van ministers ontvangen voldoet aan de maatstaven die door de Kamer zijn opgesteld. De Algemene Rekenkamer heeft veel onderzoek gedaan naar de informatie die de Tweede Kamer van ministers ontvangt. In een groot aantal gevallen bleek deze informatie niet te voldoen aan de maatstaven. De Jong adviseert daarom een orgaan op te richten, vergelijkbaar met het Amerikaanse Congressional Budget Office (CBO). Dit orgaan doet niets anders dan de informatie van het Witte Huis voor het Congres controleren op kwaliteit. In het verleden heeft dit voorstel het, volgens De Jong voornamelijk door de weerstand van de voorzitter van de commissie Rijksuitgaven, in de Tweede Kamer niet gehaald. Maar nu de laatste niet terugkeert in de Kamer, ziet De Jong nieuw perspectief. ‘De Kamer moet zijn tanden laten zien,’ vindt hij.

Voormalig Tweede Kamerlid Lousewies van der Laan maakte bij haar afscheid een punt van de gebrekkige ambtelijke ondersteuning van de Kamer. ‘Toen ik in de Kamer kwam vond ik al dat er tweeduizend man bij moest, nu ben ik er van overtuigd dat ook dat te weinig is.’ Van der Laan vindt een medewerker per Kamerlid in het internettijdperk veel te weinig. Een Kamerlid krijgt per dag gemiddeld honderd emails, waarvan zo’n vijftig volgens haar persoonlijk antwoord behoeven. ‘De bereikbaarheid van de parlementariërs lijkt mij een basisvoorwaarde voor de democratie. Als de parlementariërs hun mail niet beantwoorden, wordt de kloof tussen politiek en burger alleen maar groter.’ Vaste Kamercommissies leunen op twee à drie medewerkers. ‘Net genoeg om agenda’s op te maken en te zorgen dat beleidsstukken aanwezig zijn,’ meent Van der Laan. De Europacommissie maakt ook nog een nieuwsbrief met inhoudelijke informatie, volgens Van der Laan het minste dat de commissiemedewerkers moeten kunnen doen. Maar zelfs daar is niet in elke commissie tijd voor. ‘En er kan volgens mij veel meer gebeuren, het maken van knipselkranten en het scannen van stukken komt nu neer op de Kamerleden zelf, die al tijd tekort komen.’

26

PM 7 / 12

achtergrond >

werk wel aan?

TEKST SANDRA VERDEL

Democratie gebaat bij meer ambtelijke ondersteuning

Belgie: Kamer van Volksvertegenwoordigers Aantal inwoners: 10,4 miljoen (2005) Leden in het parlement: 150

Nederland: Tweede Kamer Aantal inwoners: 16,3 miljoen Leden in het parlement: 150 Ondersteuning per parlementariër In 1979 is met de regeling Bijstand Individuele Kamerleden (BIK) vastgelegd dat ieder lid van de Tweede Kamer op kosten van de Kamer één fulltime kracht in dienst kan nemen. Dit budget wordt toegekend aan de fracties, die vervolgens zelf bepalen hoe zij deze personen inzetten. Grote fracties als CDA, PvdA en VVD hebben de afgelopen kabinetsperiode gewerkt met persoonlijk medewerkers voor de Kamerleden. Het is nog niet duidelijk of dit zo blijft. Ondersteuning per fractie De fracties in de Tweede Kamer krijgen sinds 1964 een tegemoetkoming in de kosten voor de meest noodzakelijke personele en materiële ondersteuning. De fractiebijstand is afhankelijk van het aantal leden dat een fractie telt. Deze fractiekostenregeling wordt jaarlijks vastgesteld.

Ondersteuning per parlementariër Iedere parlementariër in de Kamer van Volksvertegenwoordigers heeft recht op één politiek medewerker. Ondersteuning per fractie Daarnaast heeft iedere erkende fractie (dat is een fractie met meer dan vijf zetels) recht op evenveel universitaire medewerkers als leden in de Kamer. In de praktijk komt dit systeem neer op een verdeling van twee medewerkers per parlementariër. Ondersteuning gehele Kamer van Volksvertegenwoordigers In totaal werken er in de diensten ruim zeshonderd man. Daarbij moet bedacht worden dat in het Belgische parlement geen taken worden uitbesteed. Onder deze zeshonderd personen vallen dus de mensen van de griffie en de bodes, maar ook de schoonmaakploeg van zeventig man en een vast klusteam. Ook heeft het Belgische parlement een groep van ongeveer vijftig tolken in dienst. Ieder document moet zowel in het Vlaams als in het Frans vertaald worden.

Ondersteuning gehele Tweede Kamer Er werken ruim duizend mensen voor het parlement, onder wie zestig tot tachtig griffiers. Naast de Griffie kent de Kamer andere diensten, zoals de Dienst Communicatie, de stafdienst Voorlichting, een Dienst Informatievoorziening en diensten bestaande uit twee à drie mensen die de verschillende commissies ondersteunen. Daarnaast zijn er huishoudelijke diensten, zoals postverwerking, een reprografische dienst, beveiliging, restaurants, een archief en een interne dienst. PM 7 / 12

27

Duitsland: Bondsdag Aantal inwoners: 82,5 miljoen (2005) Aantal leden in het parlement: wisselend, momenteel 603 Ondersteuning per lid Iedere parlementariër van de Bondsdag ontvangt een maandelijks budget van 13.660 euro om ondersteunende ambtenaren aan te nemen. Hiervan kan een parlementariër ongeveer drie medewerkers in dienst nemen. Medewerkers die verwant of aangetrouwd zijn moeten door de parlementariër zelf betaald worden. Zweden: Riksdag Aantal inwoners: 9,1 miljoen (2005) Leden in het parlement: 349

Ondersteuning van gehele Bondsdag De Bondsdag heeft ongeveer vierduizend ambtenaren in dienst. Receptionistes, beveiligers en onderhoudspersoneel vallen hier buiten.

Ondersteuning per parlementariër In Zweden heeft iedere partij recht op de ondersteuning van de Riksdag voor de financiering van politiek adviseurs. Iedere partij ontvangt een bedrag per afgevaardigde om een medewerker in te huren. Dit bedrag is dit jaar vastgesteld op 46.000 Zweedse Kronen (SEK) per afgevaardigde per jaar (5.073 euro per maand). Het is aan de fracties om te bepalen hoe zij dit geld en de ambtenaren inzetten. Ondersteuning per fractie Fracties ontvangen van de staat een bedrag voor onderhoud en personeel. Er is een vast bedrag per fractie van 5,8 miljoen SEK (630 duizend euro), plus een bedrag van 16.350 SEK (1.777 euro) per zetel. In totaal geeft de Zweedse Staat 360 miljoen SEK (39 miljoen euro) uit aan steun voor de politieke partijen. Ondersteuning gehele Riksdag Uit recent onderzoek door het Engelse blad The Economist kwam Zweden uit de bus als ‘het meest democratische’ land ter wereld. Een groep van ongeveer zeshonderd ambtenaren ondersteunt dagelijks de Riksdag. Dit gaat om administratieve diensten ter ondersteuning van het parlement. Diensten voor de onderhoud van het gebouw zijn niet meegerekend. De Kamerleden van de Riksdag werken in vijftien commissies met elk zeventien afgevaardigden. Iedere commissie wordt ondersteund door een secretariaat van vijf tot tien ambtenaren.

Frankrijk: Assemblée Nationale Aantal inwoners: 62,4 miljoen (2005) Leden in het parlement: 577 Ondersteuning per lid De leden van de Franse Assemblée Nationale hebben recht op een vergoeding waarvan zij drie persoonlijk medewerkers ofwel Assistants kunnen aannemen. Het is aan de afgevaardigde hoeveel personen zij in dienst nemen. Wettelijk is bepaald dat een afgevaardigde minimaal een en maximaal vijf Assistants mag aannemen. Het bedrag dat niet aan persoonlijk medewerkers wordt uitgegeven mag worden gebruikt door de fractie voor het inhuren van personeel. Ondersteuning gehele Assemblée Nationale Er zijn ongeveer 1.300 ambtenaren in dienst van de Assemblée Nationale. De helft hiervan is werkzaam op een wetgevende afdeling, de andere helft is werkzaam op administratieve afdelingen. Meer dan de helft van de administratieve werknemers zijn als receptionisten, veiligheidsbeambten, onderhoudsmedewerkers en schoonmakers werkzaam. Een vijfde valt onder de post secretarieel.

28

PM 7 / 12

achtergrond <

Verenigd Koninkrijk: Lagerhuis Aantal inwoners: 61 miljoen (2005) Leden in het parlement: 646 Ondersteuning per lid Ieder parlementslid ofwel MP, member of parliament, van het Britse Lagerhuis, krijgt een budget om medewerkers in dienst te nemen. Voor de periode 2006-2007 is dit vastgesteld op 130 duizend euro. Het is aan de MP zelf om te bepalen hoeveel medewerkers hij in dienst neemt. In het algemeen is het bedrag genoeg voor drie fulltime krachten. MP’s mogen dit bedrag deels doorschuiven naar het volgende jaar of een voorschot nemen op het budget van het komende jaar. Daarnaast kunnen de MP’s het budget voor medewerkers aanvullen uit hun budget voor onvoorziene omstandigheden. Opvallend resultaat van deze regeling is dat iedere MP beschikt over een ander budget om medewerkers aan te trekken. In totaal werken er 2.577 ambtenaren voor de MP’s. Hierbij moet worden aangemerkt dat een deel hiervan in het Lagerhuis werkt en een deel in het kiesdistrict van de MP in kwestie dienst doet, of pendelt tussen beide plaatsen. Ongeveer de helft van deze medewerkers, 1.300 man, is werkzaam in het Lagerhuis. Ondersteuning gehele Lagerhuis Het Lagerhuis wordt ondersteund door 1.567 ambtenaren. Dit is inclusief bibliothecarissen, griffiers en receptionistes, terwijl onderhoudswerkzaamheden zoals de schoonmaakploeg hierbij niet zijn inbegrepen.

Europees Parlement Aantal inwoners: 457 miljoen Leden in het parlement: momenteel 732 Ondersteuning per Europarlementariër De persoonlijk medewerkers van parlementariërs worden aangeduid met de term Assistent. Parlementariërs krijgen een budget waarvoor zij zelf mensen kunnen aannemen. Een parlementariër kan van het budget geheel naar eigen voorkeur ongeveer twee à drie ‘dure’ medewerkers tot vijf à zes goedkopere medewerkers in dienst nemen. Het verschilt per parlementariër of deze mensen in Brussel, of in de lidstaat aan het werk zijn. Medewerkers van Nederlandse Europarlementariërs werken over het algemeen in Brussel. Naast de bijdrage van het Europees Parlement ontvangen sommige parlementariërs ook geld van hun nationale partij om medewerkers aan te nemen. Dit verschilt echter sterk per land en per partij. Ondersteuning per fractie De medewerkers ter ondersteuning van een fractie worden aangeduid met de term Administrateurs. Zij werken voor een gehele Europese fractie en zijn gespecialiseerd in bepaalde beleidsonderwerpen. Afhankelijk van het aantal zetels dat de partij bij de verkiezingen binnenhaalt, wordt een aantal medewerkers toegekend. Dit aantal wordt vervolgens door de fracties zelf verdeeld over de lidstaten. Ondersteuning gehele Europarlement In totaal werken ruim vijfduizend mensen voor het Europees Parlement. Met een parlement dat ongeveer vijf keer zo groot is als de Tweede Kamer komt dat neer op een vergelijkbare ondersteuning. Wel is ongeveer een kwart van de medewerkers van het Europarlement werkzaam als tolk of vertaler. Over de verdeling van de arbeidsplaatsen onder werknemers van de verschillende lidstaten is weinig officieel vastgelegd. Er wordt gestreefd naar een evenredige verdeling, maar de kwaliteit van het personeel is vooral doorslaggevend.

PM 7 / 12

29

in gesprek > Journaliste Naeeda Aurangzeb:

‘Voor de meeste imm blijft het leven een zo TEKST SANDRA VERDEL FOTO’S MARTIJN BEEKMAN

Plaatsvervangend secretaris-generaal Peter Vermeij van Economische Zaken interviewt de Pakistaanse journaliste Naeeda Aurangzeb PM draait de rollen om. In de serie ‘in gesprek’ verplaatst een politicus of bestuurder zich in de rol van interviewer. Op een van de laatste mooie dagen van het jaar ontmoet plaatsvervangend secretaris-generaal van Economische Zaken Peter Vermeij de van oorsprong Pakistaanse journaliste Naeeda Aurangzeb op de boulevard van Scheveningen.

30

PM 7 / 12

igranten ektocht’ Hoewel Vermeij en Aurangzeb elkaar nog nooit hadden ontmoet, blijkt al snel dat beiden een bijzondere band met het Midden-Oosten hebben. Gezeten rond een houtvuur in een etablissement aan de Scheveningse kust is het ijs tussen de topambtenaar en de journaliste snel gebroken. Peter Vermeij: ‘Je maakte een televisieprogramma bij RTV West, Het Andere Oog, doe je dat nog steeds?’ Naeeda Aurangzeb: ‘Ik ben ongeveer tweeënhalf jaar geleden weggegaan om voor Pax Christi een reis te maken langs vluchtelingenkampen in het Midden-Oosten. Toen ik dat gedaan had, wilde ik nog helemaal niet terug naar Nederland. In totaal heb ik nog ongeveer vijftien maanden in Israël gewoond, tussendoor heb ik korte tijd in de VS gewerkt. Nu ben ik net een maand terug.’ Vermeij: ‘Je was bij RTV West met heel andere dingen bezig. Hoe ben je bij Palestijnse vluchtelingen uitgekomen?’ Aurangzeb: ‘Ik ben er eigenlijk ingerold. Een paar maanden daarvoor was ik voor Pax Christi naar Colombia geweest om een cursus te geven aan jongeren in Colombia. In Jeruzalem besefte ik dat die stad eigenlijk mijn grote liefde is. Tien jaar eerder was ik er al geweest, ik hoor er gewoon thuis.’

dag zag ik ze allemaal voorbij komen. Dat vond ik een heel fascinerend schouwspel.’ Vermeij: ‘Van daaruit kwam je bij de Palestijnse vluchtelingen.’ Aurangzeb: ‘Ik kwam in de Gazastrook net nadat een groot deel vernietigd was. Er was niets meer. Ik stond op stukken puin met een cassetterecorder en een microfoontje en dacht: moet ik nu interviews houden? Heel bizar, maar tegelijk een van mijn mooiste ervaringen. Tussen het puin liepen kleine meisjes die om mij heen bleven hangen. Mensen vertelden dat de meisjes zich veilig voelden bij mij. Dat zou in Nederland niet bij je opkomen, maar veiligheid is natuurlijk precies wat ze niet hadden.’ Vermeij: ‘Zelf heb je een islamitische achtergrond. Helpt dit een brug te slaan bij interviews?’ Aurangzeb: ‘De aanpassing aan de cultuur is voor mij makkelijker. In strikte vluchtelingenkampen zitten mannen en vrouwen apart. Ik kom uit een cultuur waar dat niet vreemd is. In die zin helpt het. Ook met interviewen helpt mijn achtergrond. Als ik uitleg dat ik geen Israelische of Joodse ben, maar moslim, dan durft men echt te praten, bijvoorbeeld over de VN en Amerika. Zou ik geen moslim zijn, dan blijft men eerder op de vlakte.’

Vermeij: ‘Wat drijft je om op reis te gaan voor Vermeij: ‘Terwijl het een stad is met zoveel je interviews?’ gezichten. Is dat wat bij je past?’ Aurangzeb: ‘In de tien jaar dat ik getrouwd ben Aurangzeb: ‘Ik ben altijd heel religieus geweest, geweest, was ik tien jaar lang slachtoffer van maar daar krijgt religie een ander niveau. Veel huiselijk geweld. Dat heb ik me nooit gerealireligies kunnen er samenkomen. Ik ben iemand seerd, omdat ik altijd bezig was met mijn die in Jeruzalem altijd de hoop ziet. De realiteit carrière. Dat klinkt stom, maar je onderdrukt dat. is hard en allesbehalve mooi, maar wat Jeruza- Met het aannemen van het aanbod om naar lem zou kunnen zijn, is het Midden-Oosten te ‘IK WIL GRAAG ONTDEKKEN iets wat grenzen overreizen, had ik onbeWAT MIJN NEDERLANDSE schrijdt. Een van mijn wust door dat ik MOSLIMIDENTITEIT IS’ favoriete momenten afstand moest nemen. was de zaterdagmorEen andere reden om gen, de sabbat. Dan liep ik vanuit West-Jeruza- te reizen was mijn achtergrond. Als kind van lem, waar ik woonde, naar het oosten van de immigranten ontwortel je. Voor de meeste stad om naar de mensen bij de klaagmuur te immigranten blijft het leven een zoektocht om kijken. Daarna liep ik door de oude stad naar de wortel te kunnen schieten. Ik voel me thuis in Al-Aqsa Moskee. En als ik dan een paar uur Nederland maar een diepere worteling wachtte kwamen de christelijke pelgrims, die ontbreekt. Voor mij is Jeruzalem een plek waar de lijdensweg van Jezus volgden. Op een goede ik kan aarden.’

NAEEDA AURANGZEB Journaliste Naeeda Aurangzeb (1974) kwam op tweejarige leeftijd van Pakistan naar Nederland. Ze studeerde communicatie en werkte als presentatrice onder andere voor de Nederlandse Moslim Omroep (NMO). Bij RTV West presenteerde ze het programma Het Andere Oog. In Amerika werkte ze voor de internationale non-profit organisatie Seeds of Peace. In 2005 verscheen haar boek Verdreven Palestijnen, waarvoor ze enkele jaren in Israël woonde. Daarnaast organiseert Aurangzeb debatten over sociaal maatschappelijke kwesties, en leidt ze debatten voor Amnesty International, De Rode Hoed, het bedrijfsleven en op universiteiten. In haar vrije tijd leest ze het liefst literatuur van joodse schrijfsters.

Vermeij: ‘Je bent ook niet opgevoed met een sterke Pakistaanse identiteit. Je bent afkomstig uit een bijzonder gezin, dat helemaal niet nationalistisch was.’ Aurangzeb: ‘Mijn vader had een universeel wereldbeeld. Aan de ene kant ben ik daar heel blij om, maar aan de andere kant betekent het dat je altijd blijft zoeken. Het is misschien omdat Jeruzalem bij uitstek de plek is waar alle werelden samen komen, dat ik mij er thuis voel.’ Vermeij: ‘Vind je daar ook gelijkgestemden?’ Aurangzeb: ‘Ik vind dat ze allemaal evenveel recht hebben op het gebied. Voor mij is de Al-Aqsa niet belangrijker dan de klaagmuur of

PM 7 / 12

31

in gesprek < de geboortekerk. Voor heel veel mensen is dat wel zo. Ik vind het heerlijk om met de moslims bij de Al-Aqsa moskee te praten, maar als ze het bestaan van de klaagmuur ontkennen, houdt het gesprek voor mij op.’

Vermeij: ‘Wat zou je hierna willen doen?’ Aurangzeb: ‘Ik zou heel graag als correspondent willen werken in Saoedi-Arabië en Iran. Omdat ik ook in Israël heb gewoond, heb ik gemerkt dat je juist als je ergens pas woont, je het meeste van een cultuur leert. Als Nederlandse Vermeij: ‘Wat mij trof in je verhaal is dat je moslim hoop ik die wereld voor Nederland alles niet cadeau hebt gekregen in het leven. duidelijker te maken. Ik wil ook graag ontdekIs dat voor de huidige generatie op school ken wat mijn Nederlandse moslimidentiteit is. makkelijker denk je? Daarvoor zal ik reizen Of is er nog steeds een moeten maken naar ‘IK ZIE IN JERUZALEM strijd te strijden?’ landen die anders zijn. ALTIJD DE HOOP’ Aurangzeb: ‘Er zijn nu Je bent zelf veel in Iran meer onderwijskansen. Een grote groep Paki- geweest. Hebben deze reizen jou beïnvloed?’ staanse kinderen kan naar het VWO en de universiteit. In mijn tijd was dat heel uitzonder- Vermeij: ‘Sinds ik in Iran ben geweest kijk ik lijk. Ook zijn er veel meer allochtone kinderen anders naar mensen met een hoofddoek. In op scholen. Zij voelen zich geen uitzondering Iran draagt iedereen een hoofddoek. Het heeft meer, dat was ik wel. Aan de andere kant zijn natuurlijk een religieuze achtergrond, maar moslimkinderen zich nu veel bewuster van omdat het bij de wet opgelegd is, kun je er hun geloof, onder andere door de aandacht weinig betekenis meer aan ontlenen.’ voor 9/11.’ De rollen zijn nu definitief omgedraaid. Als Vermeij: ‘Kader Abdollah beschreef onlangs ervaren journaliste heeft Naeeda Aurangzeb het het ontstaan van een Nederlandse vorm van interview naar zich toegetrokken en geeft het moslimbeleving. Ben jij het hier mee eens?’ niet meer uit handen. Aurangzeb: ‘Er is al een Nederlandse vorm van de islam. Alleen wordt er op beleidsniveau niet Aurangzeb: ‘Heeft het je ook veranderd in je zo naar gekeken. Door het fundamentalisme in werk?’ de wereld gaat men al snel op zoek naar de Vermeij: ‘Ik ben ervan overtuigd dat we baat vertakkingen in Nederland. Daarbij wordt de hebben bij de diversiteit in Nederland. We leven eigen identiteit van Nederlandse moslims over in een metropool met heel veel internationale het hoofd gezien.’ relaties, zeker op Economische Zaken. Wil je de open handelsbetrekkingen benutten, dan is het Vermeij: ‘Het protestants-christelijke domein wel handig als je snapt hoe de wereld in elkaar heeft ook allerlei typische Nederlandse steekt. In die zin denk ik dat reizen enorm helpt. groeperingen, zoals de zwartekousenkerk. Op het ministerie trekken we te weinig mensen De moslimvarianten herkennen wij niet.’ uit allochtone kringen aan. In die kringen Aurangzeb: ‘Hier in Nederland zie ik jonge worden we afgeschilderd als een suffe club van meiden met lange laarzen, een kort rokje, een blanke mannen met grijs haar en daarom zijn hoofddoek en grote kettingen, dat zie ik als iets we niet aantrekkelijk als werkgever. Onbekend typisch Hollands. Het zou raar zijn te denken dat maakt onbemind. Het heeft niet te maken met de vrije Nederlandse houding de islambeleving een selectie bij de sollicitatie. We krijgen gewoon van Nederlandse moslims niet beïnvloedt.’ veel te weinig brieven van allochtonen. Kennis van andere culturen kan heel waardevol zijn op Vermeij: ‘Naar mijn idee is binnen de islam het ministerie.’ veel ruimte voor persoonlijke invulling.’ Aurangzeb: ‘Theologisch gezien is dat zo, maar Aurangzeb: ‘Speelt het probleem op alle het geloof is wel ingeministeries?’ kaderd. In een strenge VERMEIJ: ‘IN ALLOCHTONE KRING Vermeij: ‘Je merkt dat islamitische beweging ZIJN WIJ EEN SUFFE CLUB BLANKE er bij leidinggevenden is het moeilijk je af te een wereld te winnen MANNEN MET GRIJS HAAR’ zetten. Daarbij speelt is in het bewust worde migratie mee. Je den van de voordelen overtreedt dan misschien geen religieuze van diversiteit. In Engeland wordt dat veel groepsnorm maar een culturele, een streek- rigoureuzer opgepakt. Targets halen vind ik een gebonden of familiegebonden norm. Je moet je slecht idee, dat is niet echt. Het moet uit een los maken van zoveel verschillende dingen. Ik overtuiging komen dat je beter af bent met zou wel een wereld willen zien waarin dat elkaar. Die overtuiging is denk ik aan het groeimakkelijker is.’ en. Ik denk ook dat we te weinig gebruik maken

32

PM 7 / 12

PETER VERMEIJ Peter Vermeij (1955) is opgegroeid in Heemstede. Hij studeerde cultuurtechniek aan de Landbouwuniversiteit Wageningen. Sinds 2003 is hij plaatsvervangend secretaris-generaal bij het ministerie van Economische Zaken. Daarvoor werkte hij in verschillende functies bij het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Hij was onder andere plaatsvervangend directeur van het agentschap LASER en directeur van de stafdirectie Informatiemanagement en Facilitaire Aangelegenheden. Zijn vrije tijd besteedt hij graag aan roeien, fotografie, reizen en muziek.

van contacten met studentenverenigingen met Turkse of Marokkaanse achtergrond. Een meisje van een Turkse studentenvereniging gaf te kennen dat ze helemaal niets had met Nederlandse studentenverenigingen, waar alleen maar bier wordt gedronken. Zij voeren op hun vereniging maatschappelijke debatten met elkaar. Ik geloof dat ik meer heb aan iemand die getraind is in het voeren van maatschappelijk debatten, dan aan de kampioen bierdrinken. Het zal niet zo zwart wit liggen, maar het leek mij absoluut een pluspunt.’ <

spelers > Overheidsmanager van het Jaar Martin van Rijn (VWS):

TEKST CINDY CASTRICUM FOTO CAPITAL FOTO’S

‘De zorg is nooit af’

Dinsdag 28 november heeft Martin van Rijn, in bijzijn van zijn eigen minister Hoogervorst (l) en SG Wim Kuijken van Algemene Zaken, de prijs in ontvangst genomen. De andere genomineerden waren gemeentesecretaris Saskia Borgers van de gemeente Purmerend en decaan Chris Fictoor van de School of Performing Arts (Hanzehogeschool Groningen).

Directeur-generaal Gezondheidszorg Martin van Rijn van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport is uitgeroepen tot Overheidsmanager van het Jaar. De jury roemt vooral de wijze van aansturing en realisatie van de herziening van het zorgstelsel.

stelsel is. Dat is een lastige klus. Alle onheil die voorspeld was, is niet uitgekomen. Daar kunnen we heel tevreden over zijn.’

Na de verkiezingen van 22 november is het politieke landschap veranderd. De kans is aanwezig dat de grootste tegenstander van marktwerking in de zorg, de SP, in de regeVWS • ‘Een prachtige prijs voor VWS,’ ant- ring komt. Hoe kijkt u daar tegenaan? woordt Van Rijn op de ‘Zo’n vraag moet u niet vraag of hij de uitveraan mij stellen. ‘ALLE ONHEIL DIE VOORSPELD kiezing tot Overheids- WAS, IS NIET UITGEKOMEN. DAAR Onafhankelijk van de manager van het Jaar politiek-bestuurlijke KUNNEN WE HEEL TEVREDEN OVER ZIJN’ een eer vindt. ‘Veel verhoudingen zijn er ambtenaren hebben vraagstukken die om lang en intensief aan het zorgdossier gewerkt.’ een oplossing vragen. We worden geconfronToen zijn nominatie bekend werd, was de DG teerd met stijgende zorgkosten en de kwaliteit niet direct in jubelstemming: ‘Persoonlijke aan- van de zorg moet beter en meer zichtbaar zijn. dacht hoeft voor mij niet zo,’ aldus een beschei- Er leiden meerdere wegen naar Rome om dit den Van Rijn. ‘Maar ik heb de aarzeling onder- op te lossen.’ drukt omdat je met zo’n prijs kunt laten zien dat er op beleidsdepartementen knetterhard Bent u niet bang dat de marktwerking in de gewerkt wordt.’ zorg wordt teruggedraaid zodra Agnes Kant minister van Volksgezondheid wordt? De jury is onder de indruk van uw vermogen ‘Een van de leukste dingen van ambtenaar zijn, mensen op één lijn te krijgen. Was dat in- is dat het beleid elke vier jaar opnieuw doorderdaad de uitdaging bij de invoering van dacht wordt. Als je daar niet tegen kunt, dan de nieuwe zorgverzekeringswet? moet je niet bij de overheid gaan werken.’ ‘Er zijn vele spelers in de zorg en de grootste vraag vooraf was natuurlijk hoe partijen zich U bent nu 3,5 jaar directeur-generaal op VWS. gaan gedragen als er eenmaal een nieuw Bent u al toe aan een nieuwe uitdaging?

‘Daar ben ik eigenlijk niet mee bezig. Er is hier nog veel te doen, de zorg is nooit af. We hebben een verandering in de zorgverzekeringsmarkt doorgemaakt, nu is de zorg zelf aan de beurt. Wat betekent het nieuwe stelsel voor patiënten en welke innovaties kun je toepassen? Dat avontuur is nog maar net begonnen. Wat dat betreft is er nog een hele wereld te winnen.’ Aast u niet op een van de twee SGvacatures? ’Op dat soort plekken aas je niet. Ik wil er overigens verder geen uitspraken over doen. Niet omdat ik al dan niet geïnteresseerd zou zijn, maar ik heb nooit aan carrièreplanning gedaan en daar ben ik ook nu niet mee bezig.’ <

MARTIN VAN RIJN Martin van Rijn (1956) is sinds 2003 directeur-generaal Gezondheidszorg op het ministerie van VWS. Tussen 2000 en 2003 was hij DG Management en Personeelsbeleid op Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Daarvoor was Van Rijn bijna twintig jaar werkzaam voor het ministerie van Vrom in diverse functies op het terrein van volkshuisvesting.

PM 7 / 12

33

spelers > WIE ZIT WAAR?

Directeur communicatie Koole is toe aan tastbare materie VenW • Stephan Koole (47) begint op 2 januari als directeur Communicatie op het ministerie van Verkeer en Waterstaat. Op dit moment bekleedt hij diezelfde functie op het departement van SZW. Na vijf jaar is Koole toe aan iets nieuws: ‘Ik heb heel veel zin om van de zachte kant van SZW over te stappen naar de hardware van VenW.’ Koole kijkt ernaar uit om zich bezig te gaan houden met ‘zaken die je kunt vastpakken’. Toch verwacht hij dat de verschillen niet zo groot zullen zijn. ‘De onderwerpen zijn verschillend, maar de manier van werken is hetzelfde. Ook hier geldt: als het goed gaat met de minister, gaat het goed met het ministerie.’ Zaken als het managen van een directie en het nadenken over hoe een ministerie naar buiten treedt, zijn niet nieuw voor hem. Koole: ‘Ik zag de functie bij de ABD voorbij ‘IK ZAG DE FUNCTIE BIJ DE ABD komen, heb mijn vinger opgestoken VOORBIJ KOMEN, HEB MIJN VINGER en ben aangenomen.’ OPGESTOKEN EN BEN AANGENOMEN’ Eerder werkte Koole voor het Algemeen Dagblad en was hij als politiek redacteur in dienst van de publieke omroep. Hij heeft in ieder geval meer tijd om zich in te werken dan van te voren gedacht: ‘Met deze verkiezingsuitslag zal het wel even kunnen duren voordat een nieuw kabinet aantreedt.’ < [Rianne Waterval]

De Nederlandse student Koen Geven (22) is de nieuwe voorzitter van de Europese studentenvakbond ESIB. Het is voor het eerst dat The National Unions for Students in Europe een Nederlandse voorzitter heeft. Geven studeert politicologie aan de UvA. Eerder was hij bestuurslid van de Landelijke Studentenvakbond (LSVb) die ook bij ESIB is aangesloten. Wim Hafkamp (53) treedt 1 februari 2007 in dienst als wetenschappelijk directeur van het Nicis Institute, de Nederlandse organisatie voor stedelijke innovatie. Hij volgt Ronald van Kempen op die na de kwartiermakerfase het Nicis heeft verlaten. Hafkamp is econoom en richt zich in zijn onderzoek op stedelijke vraagstukken en duurzame ontwikkeling. Tot eind 2006 is hij visiting professor bij RMIT University in Melbourne. Eerder was hij decaan van de faculteit sociale wetenschappen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.

advertentie

Leerkring Bestuurlijk-strategisch Management

Voelt u zich thuis in een glazen huis? Als manager in de publieke sector opereert u in een glazen huis. Maar hoe zichtbaar bent u voor de buitenwereld en voor uw eigen mensen? En hebt u zelf oog voor de wereld buiten uw eigen organisatie? De Leerkring Bestuurlijk-strategisch Management verruimt uw blikveld en vergroot uw strategisch inzicht.

Opleiding, Coaching en Advies

www.roi-opl.nl/management

spelers >

Duidelijke taal beloont met Gouden Veer PRIJS • Florian Bekkers (33) is uitverkozen De jury vindt het leuk en dan maak ik een kans tot best schrijvende ambtenaar 2006. Met zijn of ze vinden het helemaal niks.’ De provinciebeleidsnota De vitale coalitie van de provincie ambtenaar is dan ook erg blij dat hij de wisOverijssel won hij de finale van de jaarlijkse seltrofee ‘De Gouden Veer’ in ontvangst mocht wedstrijd ‘De overheid schrijft stukken beter’. nemen. ‘Er wordt wel vaker gezegd dat ik De teamleider Openbaar Bestuur van de pro- gedurfd te werk ga, maar ik heb er nog nooit vincie Overijssel ontving de prijs uit handen een prijs voor gekregen.’ van minister Nicolaï (BVK) op het ministerie van ‘De verantwoordelijke bestuurders hebben VWS. ons aangespoord om duidelijke teksten te De jury, onder leiding van Annemarie schrijven,’ verklaart Bekkers zijn succes. ‘Het Jorritsma, koos uit zo’n vijftig inzendingen van college van gedeputeerde staten heeft het aangemeentelijke, provinciale en rijksambtenaren gedurfd om hier achter te gaan staan.’ Hij twaalf genomineerden. De nota van Bekkers benadrukt dat de cultuur van een organisatie kwam als winnaar uit de bus. De jury roemt zijn een essentiële rol speelt bij het realiseren van talent om ‘een effectieve en overtuigende tekst een daadkrachtige overheid. te schrijven in een buiHet niveau van tengewoon lastig schrijven laat volgens ‘AMBTENAREN MOETEN VAKER IETS VOOR EIGEN genre, het genre van Bekkers vaak te wenREKENING NEMEN’ de beleidsnota’. Het sen over. ‘Ambtenaren stuk getuigt van durf en schrijven vaak angstig visie en de provincie Overijssel presenteert zich- en dat uit zich in ingewikkelde constructies en zelf op een ‘onverwachte, frisse en uitdagende schimmige teksten.’ Ze zouden vaker iets voor manier’, aldus het juryrapport. eigen rekening kunnen nemen, vindt hij. ‘Dit Bekkers: ‘Het was een pittige en ambitieuze is je kans om ergens invloed op te hebben. tekst.’ Hij wist niet zeker of dit ook gewaar- Ambtenaren zijn de topadviseurs van hun deerd zou worden: ‘Het kon twee kanten op. bestuur.’ < [Rianne Waterval]

Paping nieuwe directeur Woonbond VROM • Belangenbehartiging is zijn ding. draagvlak voor liberalisering is nu weggevalDaarom kijkt Ronald Paping (50) van de FNV len,’ aldus Paping. ‘Ik zie wel mogelijkheden uit naar zijn nieuwe baan: vanaf 1 januari mag deze plannen nog iets te veranderen, hoewel hij zich directeur van de Woonbond noemen. veel natuurlijk afhangt van de formatie.’ Dat de ‘Een deel van de werkzaamheden lijkt heel erg Eerste Kamer het huurbeleid pas behandelt als op wat er bij de vakbond gebeurt, dat spreekt een nieuw kabinet is geïnstalleerd, komt me aan.’ Paping dan ook niet slecht uit. Nadat zijn termijn als lid van het dagelijks Hij juicht ook toe dat minister Winsemius van bestuur van Abvakabo FNV in mei dit jaar was Volkshuisvesting de verloedering van 140 wijverstreken, was Paping tijdelijk op het FNV- ken wil tegengaan. ‘Het is belangrijk dat de hoofdkantoor actief. In de verkiezingsperiode wijken weer leefbaar worden. Daarin kan de Woonbond ook een rol analyseerde hij de ‘IK ZIE WEL MOGELIJKHEDEN spelen.’ programma’s van de NOG IETS IN HET HUURBELEID Paping volgt bij de politieke partijen en TE VERANDEREN’ bond Mária van Veen ontwikkelde FNVop die op 1 februari standpunten op de belangrijkste dossiers. Een nieuwe uitdaging, vertrekt, omdat ze zich voor de Tweede Kamerzoals hij het zelf noemt, staat nu voor de deur. fractie van GroenLinks verkiesbaar had gesteld. Als directeur van de Woonbond wil Paping zich De twaalfde plek op de kandidatenlijst bleek hard maken voor een aantal zaken: geen libe- te laag voor een Kamerzetel. ‘Ik ben dus weer ralisering van de huurmarkt en verloedering aan het solliciteren,’ laat Van Veen desgevraagd weten. Heeft ze nog een tip voor haar van wijken tegengaan. Wat dat eerste betreft, hebben de verkiezin- opvolger? ‘Blijf vooral jezelf, dat heb ik ook al gen voor ‘nieuwe perspectieven’ gezorgd. ‘Het die jaren gedaan.’ < [Cindy Castricum]

PM 7 / 12

35

spelers >

Lunchen met ...

Met wie zou u graag een keer willen lunchen, en waar zou u het over willen hebben?

WIE Frank Thijssen, Strategische Beleidsplanning (SPL) op het ministerie van Buitenlandse Zaken WAT Broodje bal gehakt WAAR Le Sandwich, Winkelcentrum Babylon, Den Haag

In het eens moderne en levendige shoppingcentre Babylon, zijn nog maar weinig winkels open. Alleen een paar cafeetjes en lunchrooms trekken nog publiek naar deze plek. Babylon is de dichtstbijzijnde gelegenheid waar de ambtenaren van het ministerie van Buitenlandse Zaken in de lunchpauze een broodje kunnen eten. De gehaktballen van lunchroom Le Sandwich zijn zeker een aanrader. PM spreekt er met Frank Thijssen van de afdeling Strategische Beleidsplanning van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Thijssen was jarenlang als diplomaat werkzaam op verschillende continenten.

‘Ik zou graag een keer willen lunchen met Ségolène Royal. Ten eerste zou ik van haar willen weten hoe zij over de inter-Europese samenwerking denkt, en hoe zij de verhouding ziet tussen Frankrijk en Duitsland in de uitbreidende Europese Unie. Daarnaast zie ik een situatie ontstaan waarbij in drie zeer machtige landen een vrouw aan de macht kan komen. In Duitsland is Angela Merkel al aan de macht, in Frankrijk is Ségolène Royal gekozen tot presidentskandidaat en in Amerika wil Hillary Clinton de eerste vrouwelijke president worden. Hoewel de drie dames van zeer verschillende partijen zijn, ben ik erg benieuwd naar hun invloed op de verhoudingen tussen de drie landen. Zou je kunnen profiteren van het feit dat machtige leiders vrouwen zijn? Het lukt de heren in ieder geval niet. Misschien had Rita Verdonk als vicepremier zelfs een rol kunnen spelen voor Nederland. Het lijkt mij een interessante situatie. Ik zou Royal ook vragen hoe zij denkt de Franse verkiezingen te gaan winnen. Sarkozy is een slimme tegenstander. Zou ze het op haar charmes gooien om de harten van de Fransen te winnen?’ Hoewel dat laatste niet zo’n erg diplomatieke vraag zou zijn, bedenkt Thijssen zich. ‘Ik zou natuurlijk naast haar charmes haar intelligentie benadrukken.’ < [Sandra Verdel]

MENSEN IN BEWEGING

advertentie

Onze opdrachtgever, een enthousiaste en ervaren overheidsmanager met expertise op het vakgebied bedrijfsvoering, maakt een weloverwogen vervolgstap in zijn loopbaan. Voor deze gemotiveerde professional zijn wij op zoek naar een uitdagende en:

ambitieuze gemeente of provincie m/v

die oog heeft voor de mens, ruimte biedt aan managers, en behoefte heeft aan kwaliteitsinput voor haar bedrijfsvoering. Als werkgever zoekt u naar een pragmatisch ingestelde professional die een cruciale rol in de bedrijfsvoering van uw organisatie gaat vervullen, kortom: • een outputgerichte manager met een persoonlijke benadering • een op verbetering gerichte organisator • een betrokken peoplemanager met oog voor het resultaat • een creatieve, enthousiaste, analytisch sterke en loyale manager, die kennis heeft van de PIOFAH-taken. Functie-eisen: U hebt voor deze op academisch niveau functionerende professional goede arbeidsvoorwaarden beschikbaar (indicatief schaal 15). In eerste instantie wordt een detacheringovereenkomst aangegaan voor 6 maanden. Bij goed werkgeversschap kan de detacheringsovereenkomst worden omgezet in een dienstverband voor onbepaalde tijd. Interesse als werkgever: Voor meer informatie of een uitgebreid Curriculum Vitae kunt u contact opnemen met Jan Louvenberg, directeur Mobiliteitsbureau Overheid, telefoon 0418-570150. Wij ontvangen uw aanbod uiterlijk vóór 21 december 2006 en bij voorkeur per e-mail. Deze kunt u sturen naar [email protected]

Mobiliteitsbureau Overheid levert maatwerk op het gebied van jobsearch voor overheidsprofessionals.

Acquisitie n.a.v. deze advertentie wordt zeker op prijs gesteld!

w w w. p o s e r. n l

spelers <

Kervezee naar Inspectie Werk en Inkomen

‘Grote spelers zijn mij niet onbekend’ OCW/SZW • Kete Kervezee (58) verlaat op 1 maart 2007 de Onderwijsinspectie om Leo Kokhuis op te volgen als inspecteur-generaal van de Inspectie Werk en Inkomen. ‘De werkzaamheden hebben een andere insteek, maar bevinden zich in hetzelfde domein.’ Na bijna zes jaar inspecteur-generaal van het Onderwijs te zijn geweest, keek Kervezee, conform de regels van de topmanagementgroep, uit naar een nieuwe functie. De Inspectie Werk en Inkomen van SZW is geen onlogische stap in haar carrière. Eerder was Kervezee directeur van de Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling in Utrecht die zich bezighoudt met onderwijs, sociale dienst, arbeidsmarkt en de kredietbank. Ze heeft kortom ervaring met sociale kwesties. Bovendien horen onderwijs en arbeidsmarkt

volgens Kervezee bij elkaar: ‘De ene dag ben je leerling, de volgende dag ben je op zoek naar een baan.’ Toch is Kervezee voornemens eerst haar

DE INSPECTIE WERK EN INKOMEN IS GEEN ONLOGISCHE STAP IN DE CARRIÈRE VAN KERVEZEE oor eens goed te luister te leggen bij de Inspectie Werk en Inkomen. De actoren op dit terrein, UWV, CWI en SVB, zijn groter en meer geconcentreerd dan die in de onderwijswe-

reld. ‘Maar vorig jaar hebben we nog onderzoek gedaan naar Hogeschool INHolland, dus de grote spelers zijn me niet onbekend.’ Voordat Kervezee de Onderwijsinspectie voorgoed vaarwel zegt, speelt er nog genoeg om zich niet te vervelen. ‘Ik lees elke ochtend wel iets in de krant waarvan ik zeker weet dat ik er een uur later mee bezig ben.’ Het Islamitisch College Amsterdam bijvoorbeeld. ‘Deze school staat onder verscherpt toezicht nu is gebleken dat de onderwijsresultaten ver onder de maat zijn.’ Maar ook bij het drama dat zich vorige week in het Brabantse Hoogerheide voltrok, voelt de inspectie zich betrokken. ‘Onze inspecteur is er vrijdag direct naar toe gegaan,’ vertelt Kervezee. ‘Zij staat de schoolleiding met raad en daad terzijde.’ < [Cindy Castricum]

WOPT-rapportage toont topinkomens in de publieke sector BZK • Het aantal overheidsfunctionarissen dat meer verdient dan een minister - 158.000 euro in 2005 - bedraagt 1.080. Dat blijkt uit gegevens die minister Johan Remkes op 5 december bekend maakte. Deze managers verdienden in 2005 gemiddeld 180.783 euro. Daarnaast waren er 462 overheidsfunctionarissen die weliswaar minder verdienden dan de minister, maar die door een ontslagvergoeding boven het ministeriële jaarsalaris uitkwamen. In totaal gaat het om 1.542 mensen bij 183 verschillende organisaties, waaronder ook semi-publieke instellingen. Dit is de eerste rapportage op basis van de Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens (WOPT), die eerder dit jaar in werking trad. Voor het eerst zijn daardoor individuele, tot op personenen herleidbare gegevens openbaar. In totaal werden 2.908 organisaties aangeschreven met het verzoek gegevens te verschaffen. 2.705 instellingen reageerden daarop, wat neerkomt op een respons van 93 procent. Het laatste vrijwillige onderzoek topinkomens gaf een respons van 52 procent.

Het CBS kwam in 2004 bij een onderzoek nog uit op 1.200 topinkomens bij de overheid en de gesubsidieerde sector. ‘Het verschil met dit jaar wordt waarschijnlijk verklaard doordat niet alle gegevens van de zorginstellingen in de WOPT-rapportage zijn meegenomen,’ aldus een woordvoerder van Binnenlandse Zaken. ‘Dat sprake is van een daling van het aantal topinkomens, kun je dus zeker niet op basis van

‘JE KUNT NIET CONCLUDEREN DAT HET AANTAL TOPINKOMENS IS GEDAALD’ deze gegevens concluderen.’ Vanaf 1 januari 2007 vallen ook de inkomens in de zorgsector onder de wet, waardoor een volgende rapportage een volledig beeld zal geven. Dat is nogal relevant aangezien het CBS in 2004 vaststelde dat de meeste topinkomens in de publieke sector vooral in de zorg worden verdiend, merendeels bij academische ziekenhuizen. Nu volstaan de bewindslieden van VWS nog met het naar de Tweede Kamersturen van

een algemene analyse van de inkomensontwikkeling van bestuurders en toezichtshouders. Hoogervorst en Ross concluderen daarin dat de transparantie in deze sector is toegenomen, maar nog niet voldoende. De naleving van de inmiddels tot stand gebrachte salarisadviesregelingen en de Zorgbrede Governancecode is ook nog steeds niet optimaal, schrijven de bewindslieden. Hierover gaan zij gesprekken voeren met de koepelorganisaties en branchevertegenwoordigers van de sector. Minister Remkes spreekt in de begeleidende brief aan de Tweede Kamer zijn ‘teleurstelling’ uit over het feit dat het parlement het wetsvoorstel uit januari om de ministersalarissen met dertig procent te verhogen, nog steeds niet heeft behandeld. Dit verhoogde salaris moet in dat voorstel de bovengrens voor alle functionarissen bij de overheid vormen. Vooruitlopend op die norm staat het kabinet voor nieuwe of van functie wisselende topambtenaren niet meer toe dan 130 procent van het huidige ministersalaris. < [Maurice Swirc] PM 7 / 12

37

service > KAMERAGENDA

11 T/M 22 DECEMBER

Plenaire vergaderingen In de komende weken moet de nieuwe Kamer zich buigen over de laatste begrotingen: Justitie, Vrom en VWS op 12, 13 en 14 december. BZK en Antilliaanse Zaken volgen op 19 en 20 december. Verder prijkt in die week het verslag van de Europese Top op de agenda en de Najaarsnota en suppletoire begrotingen. Op 20 december zal er dan worden gestemd over alle afgehandelde begrotingen. Voor de nieuwe leden een mooi kenningsmakingsmoment met onze parlementaire cultuur, omdat zij hun fiat moeten geven aan een pakket wetgeving dat zij niet kunnen overzien.

Commissievergaderingen Ook staat er in de laatste weken voor het kerstreces een wijziging van de wet Educatie en beroepsonderwijs op het programma. Daarnaast zal het voorstel van de leden Joanneke Kruijsen (PvdA) en Janneke Snijder-Hazelhoff (VVD) worden behandeld, die de Flora- en faunawet willen wijzigen vanwege het verbod op de handel in producten van zadelrobben en klapmutsen. Kruijsen heeft haar Kamerzetel verloren, maar Snijder-Hazelhoff kan ongetwijfeld rekenen op de Partij van de Dieren. Een mooie start voor de partij van Marianne Thieme. Kan zij meteen zien hoe groot de steun voor haar fractie is.

12 december 16.00-19.00 16.00-19.00

Justitie, Algemeen Overleg Landgebonden asielbeleid VWS, Algemeen Overleg Diagnosebehandelingcombinaties

13 december 10.00-11.00

10.00-12.00 14.00-16.00

15.00-17.00

16.00-18.00

SZW, Algemeen Overleg Mantelzorgers onder werking Wet kinderopvang EU, BZ, Algemeen Overleg Europa Overleg Europese Raad EZ, Algemeen Overleg Opensourcesoftware en open standaarden BZK, Justitie, Algemeen Overleg Aanpak en stand van zaken nationale veiligheid Vrom, Algemeen Overleg Milieuraad

14 december 10.00-12.00 10.00-14.00 15.00-17.00

Klapmuts (Cystophora cristata)

Tweede Kamer, 5 december Wouter Bos draagt zijn steentje bij aan het goede doel. Met een ‘serious offer for a serious request’ stelt hij zijn zeepkist beschikbaar aan de jaarlijkse actie van 3FM. De radiozender draait deze maand plaatjes voor het Rode Kruis. De opbrengsten van 3FM Serious Request gaan dit maal naar de slachtoffers van landmijnen. Vanaf 19 december tot kerstavond sluiten drie dj’s zich op in een Glazen Huis aan het Neude in Utrecht en zullen artikelen van bekende Nederlanders worden geveild. De vraag is hoeveel de bijdrage van Bos zal opbrengen. De verkiezingsoverwinning heeft de zeepkist hem in elk geval niet opgeleverd.

38

PM 7 / 12

LNV, EU, Algemeen Overleg Landbouw en Visserijraad SZW, Algemeen Overleg 12e Voortgangsrapportage Suwi BZK, Algemeen Overleg Jaarverslag AIVD 2005

service < EUROPESE AGENDA

11 T/M 22 DECEMBER

De wereldmacht van Merkel

11 en 12 december

14 en 15 december

Brussel Ministerraad Vervoer, Telecommunicatie en Energie

Brussel Europese Raad

11 en 12 december

Brussel Plenaire vergadering Europees Parlement

18 december

Kuopio 5e ASEM Top voor directeuren-generaal over de migratiestroom tussen Azië en Europa

11 en 12 december

Brussel Raad van Milieu

19 december

Brussel Ministerraad Algemene Zaken en Externe Betrekkingen (RAZEB)

Helsinki Vergadering over de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid

11 t/m 13 december Straatsburg Plenaire vergadering Europees Parlement

11 t/m 15 december

18 december

19 december Brussel Politiek en Veiligheidscomité

Genevè Conferentie over de conventie van luchtvervuiling op lange termijn

19 december

12 december

Onderwijs, comité over Transport en Toerisme, comité over Industrie, Onderzoek en Energie, comité over Buitenlandse Zaken, comité over Cultuur en Onderwijs

Brussel Politiek en Veiligheidscomité

13 december

Brussel Europees Parlement, comité over Cultuur en

Den Haag Algemeen Overleg vaste commissie EU-zaken Tweede Kamer

19 t/m 21 december

13 december

20 december

Brussel Coreper I

Brussel Coreper II

13 t/m 15 december

22 december

Oulu Vergadering transport Attachés

Brussel Politiek en Veiligheidscomité

Brussel Raad voor Landbouw en Visserij

Wie komend jaar een vinger in de internationale politieke pap wil hebben, moet naar Duitsland verkassen. De Bondsrepubliek is naast president van de G8 komend jaar ook voorzitter van de Europese Unie. Angela Merkel lijkt met dit alles de titel van machtigste vrouw ter wereld al voor nieuwjaar in de wacht te hebben gesleept. Het thema van de onderhandelingsronde van de G8 is dit jaar Groei en Verantwoordelijkheid. De top wil zich richten op de vorming van de geglobaliseerde wereld en de Afrikaanse ontwikkeling. Naast de economische dimensie van de G8 staan ook milieu, klimaatverandering en ontwikkelingssamenwerking op de agenda. Maar natuurlijk worden deze mooie woorden door keiharde economische onderhandelingen overstemd. Al eerder liet Merkel weten de Europese grondwet nieuw leven te willen inblazen. Een ander belangrijk thema is de Turkse toetreding tot de EU. Duitsland herbergt de grootste populatie Turkse migranten in Europa en zal zich inzetten de onderhandelingen met Turkije in een ander licht te plaatsen.

EVENEMENTEN 11 december

12 en 19 december

13 en 14 december

14 en 15 december

Conferentie 50 jaar AOW, de grenzen verlegd SVB Koninklijk Instituut voor de Tropen, Amsterdam www.svb.nl

Cursus Onderhandelen en contracteren in de zorg Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid Meeting Plaza, Utrecht www.sbo.nl

Congres Werving & selectie Euroforum Jaarbeurs, Utrecht www.euroforum.nl/ wervingenselectie.htm

Cursus Financieel management voor niet-financiële ambtenaren Congres- en Studiecentrum VNG Mariënhof, Amersfoort www.cs-vng.nl

12 en 13 december

13 december

14 december

20 december

Cursus Opstellen en hanteren van IT-contracten Euroforum NH Leeuwenhorst, Noordwijkerhout www.euroforum.nl/itcontracten.htm

Symposium Medezeggenschap in de toekomst Ser Ser-gebouw, Den Haag www.ser.nl

Praktijkdag Gegevensuitwisseling en privacy Elsevier Congressen Congrescentrum, Amstelveen www.elseviercongressen.nl

Congres Juridische update voor de watersector Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid Deltahotel, Vlaardingen www.sbo.nl/juridischwater.htm

14 december

20 en 21 december

Symposium Van denken naar doen OSOSS Congrescentrum Papendal, Arnhem www.ososs.nl

Praktijkopleiding Nieuwe Europese wetgeving voor bedrijfsveiligheid Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid Hotel Lapershoek, Hilversum www.sbo.nl/bedrijfsveiligheid.htm

12, 13 en 14 december 13 december Succesvolle onderhoudsconcepten Euroforum Meeting Plaza, Maarsen www.euroforum.nl/onderhoud.htm

Congres Energiebesparing in bestaande woningbouw Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid WTC, Rotterdam www.sbo.nl

PM 7 / 12

39

et cetera >

‘We willen de verontwaardigde burger bereiken’ Slim jatten wordt beloond bij Inaxis

Vierhonderd ambtenaren in een studio in Almere, tal van innovatieve ideeën en experimenten, een museum voor overbodig beleid en een innovatiecafé vormden de belangrijkste ingrediënten voor deze dag. In zijn eigen studio presenteerde Paul de Leeuw op 29 november op ludieke wijze de zeventien projecten die dit jaar kunnen rekenen op een subsidie van InAxis. Dit alles onder het motto: beter goed gejat dan slecht bedacht. Het programmabureau van de commissie Innovatie Openbaar Bestuur heeft in totaal zo’n 1,5 miljoen aan subsidies te verdelen. Uit ongeveer zeventig inzendingen heeft InAxis haar keuze gemaakt. Het budget is niet alleen voor innovatieve experimenten, ook ‘slimme jatters’ kunnen rekenen op een bijdrage: zo werden er innovatiepatenten uitgereikt aan initiatieven die anderen konden navolgen. ‘Ik ben ambtenaar en ik steel als de raven,’ zingt De Leeuw, terwijl de hele zaal meedeint. ‘Pinguins kunnen vliegen, alles is mogelijk als je ambtenaar bent. En ik ben hetero,’ grapt hij. De toon voor de middag is gezet. Op geheel eigen wijze laat De Leeuw vertegenwoordigers van de initiatieven aan het woord. Afgevaardigden uit verschillende bestuurslagen, van departement tot waterschap, lichten hun project toe. Nico van der Poel, gemeentesecretaris in Zwijndrecht, mag het spits afbijten. Zijn project voor de oprichting van een netwerkdirectie is met 40.000 euro gehonoreerd. Van der Poel wil graag meer samenwerking tussen de zeven Drechtsteden, zonder te belanden in ‘bestuurlijke spaghetti’. Het streven is een verdergaande integratie tussen de zeven steden zonder dat de verantwoordelijkheden zoek raken. De eenheidsgedachte is volop aanwezig: ‘Als het goed gaat met Dordrecht, gaat het ook goed met de omliggende steden en omgekeerd natuurlijk.’ Tal van initiatieven passeren de revue. Het verkleinen van de afstand tussen ambtenaar en burger is een veelgehoord motief.

40

PM 7 / 12

Hoe krijg je contact met inwoners die zich afzijdig houden? Een burgerforum van ex-afzijdige bewoners van de gemeente Ridderkerk moet ervoor zorgen dat het vertrouwen van deze inwoners weer wordt gewonnen. ‘We willen de verontwaardigde

‘HOE KRIJG JE CONTACT MET INWONERS DIE ZICH AFZIJDIG HOUDEN?’ burger bereiken. Het gaat erom burgers te pakken te krijgen die we nooit te pakken krijgen,’ legt een initiatiefneemster uit. Het ministerie van BZK is met twee projecten goed vertegenwoordigd. De motie van voormalig Kamerlid Joost Eerdmans over ‘wereldvreemde ambtenaren’ heeft bijgedragen aan het opstarten van een peer-to-peerproject. ‘Met werkstages willen we ambtenaren meer bij de samenleving betrekken,’ vertelt BZK-ambtenaar Peter van der Parre. Samen met Randstad geeft BZK ambtenaren de kans om in het bedrijfsleven mee te draaien. LNV’er Froukje Idema vertelt enthousiast over de casusadoptie, een project van Andere Over-

heid. ‘We stellen de ondernemer centraal en kijken van daaruit terug naar de overheid.’ Ze erkent dat dit een cultuurverandering vereist. ‘Je komt belemmeringen en taboes tegen in de werkwijze van de overheid. Met dit initiatief willen we voorkomen dat iemand met soortgelijke problemen in dezelfde valkuil valt.’ Ze verwacht dat het een gewild project wordt: ‘Ik denk dat mensen van ons veel kunnen jatten.’ Ook Paul van Hal, programmaleider van InAxis, is een voorstander van het jatten van goede ideeën. Hij deelt innovatiepatenten uit aan projecten die succesvol zijn en navolging verdienen. De gemeenten Hoogeveen, Enschede en Dordrecht zijn de gelukkigen. Zij krijgen een bonus van 1.000 euro voor ieder patent dat ze op deze middag kunnen verkopen. Als alle projecten aan bod zijn gekomen, kan het ‘slim jatten’ echt van start gaan. In iedere hoek van de studio zijn ambtenaren druk bezig met het uitwisselen van ervaringen. Voor een moment van bezinning is er het museum voor overbodig beleid. En wie daar nog niet genoeg aan heeft, kan mee doen aan verschillende workshops. Zo kunnen ambtenaren leren innoveren in twintig minuten en krijgen zij tips om slim te kopiëren. Ook het behouden van een frisse blik wordt gestimuleerd. Tijdens het beplakken van Unoxblikken krijgen de deelnemers aanwijzingen hoe zij hun frisse blik kunnen behouden en, misschien nog wel nuttiger, hoe zij deze kunnen overdragen aan anderen. En dan is er de voorzichtigheidsreductieworkshop, voor de echte durfal uiteraard. De ambtenaren zullen bij de realisering van de projecten moeten bewijzen wat zij deze dag hebben opgestoken. Met een lading nieuwe kennis en ideeën verlaten zij opgetogen de studio. Aan De Leeuw is al deze innovatiedrang voorbij gegaan: hij sluit af met zijn klassieker Vlieg met me mee naar de regenboog. < [Rianne Waterval]

Recensie

Het verborgen leven van Prins Bernhard, deel II Het leven van prins Bernhard vormt een rijke bron voor een biografische stripreeks. Het tweede deel gaat over de onstuimige eerste huwelijksjaren van de prins. ‘Mama, dat is een prachtig uniform!’ kraait een jeugdige prins Bernhard als hij mannen in zwarte kostuums en petten met doodshoofden voorbij ziet paraderen tijdens een concours Hippique in het Berlijn van begin jaren dertig. ‘Nou! Dat is de SS. Als ik jou was zou ik mijn ouwe plunje verruilen voor dat stoere zwart!’ adviseert zijn nazistische moeder hem daarop. Het blijkt een raad die de prins graag opvolgt, zo is te zien in het tweede deel van de biografie in stripvorm over de prins Zur Lippe-Biesterfeld. Het beeld van Bernhard in het kostuum van de meest brute tak van de nazi-organisatie blijft gebrand op het netvlies van de lezer. Precies dat doet de strip verschillen van eerdere publicaties over zijn verborgen leven. In het eerste deel uit 2004 werden de jeugd- en studentenjaren van de prins verbeeld. Met 13.000 verkochte exemplaren was het een instant bestseller. In deel twee - waarvan er na een maand ook al 5.000 zijn verkocht - trouwt Bernhard met Juliana en leert de lezer hem kennen als een playboy en materialistische opportunist met nazi-sympathieën. De kracht van de satirische strip zit hem vooral in de strakke tekeningen van Erik Varekamp. Hij is illustrator bij onder andere AD Magazine en HP/De Tijd. Het scenario schreef Mick

Peet, art director bij AD Magazine. Varekamp en Peet deden uitgebreid onderzoek, onder meer in de archieven van de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag. ‘Eerlijk gezegd had ik me nooit echt verdiept in het leven van de prins, maar bij het zien van al die onthullende documenten, viel ik van de ene verbazing in de andere. Er zijn wel erg veel dingen in het leven van de prins die het daglicht niet kunnen verdragen.’ De auteurs legden hun teksten en tekeningen voor aan historici zoals Gerard Aalders van

et cetera < het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie, Otto Spronk en Coen Hilbrink. Laatstgenoemde schreef ook een uitgebreid nawoord in de strip, dat wordt geïllustreerd door officiële documenten. Door deze werkwijze krijgt de strip flink meer gewicht. ‘Veel feiten uit de strip waren wel bekend onder de echte Bernhardkenners, maar zeker niet bij een groter publiek,’ zegt Varekamp. Zo is te zien hoe de Anjerprins in 1936 ‘”Heil Hitler” scanderend’ op bezoek gaat bij Hitler. Het huwelijk met Juliana staat dan al gepland. Het boek eindigt met een ware cliffhanger: een verkeersongeluk van Juliana in 1938. Het kwam al aan de orde in de Wilhelmina-biografie van Cees Fasseur, maar Varekamp en Peet leggen er een accent op. De kroonprinses is op dat moment zonder Bernhard op vakantie. Tussen Salzburg en Venetië wordt ze aangereden door een auto met een – naar later bleek – vals kenteken. Naast de chauffeur zit een man in SA-

uniform. Dat het een aanslag betreft die Bernhard als regent in het zadel zou helpen, wat de nazi’s goed zou uitkomen, willen de stripmakers niet uitsluiten. Al met al blijft er met deze stripreeks weinig over van het beeld dat Bernhard in zijn postume interviews van zichzelf wilde scheppen als ‘deugniet’ die verder wel deugde. Varekamp is al bezig met het volgende deel over de eerste oorlogsjaren van de prins in Londen. ‘Bernhard blijkt daar veel contacten te hebben onderhouden met NSB’ers,’ vertelt Varekamp. Naar verwachting verschijnen er nog drie tot vier delen van de stripbiografie. < [Maurice Swirc]

Agent Orange 2 – Het huwelijk van prins Bernhard Erik Varekamp en Mick Peet 86 pagina’s Uitgeverij Van Praag, € 15,00 (paperback) en € 17,50 (hardcover)

PM 7 / 12

41

Onderzoeken is een vak. Durf jij de uitdaging aan? Jacques Necker bv is een onderzoeksbureau dat zich richt op rekenkamer- en raadsonderzoeken, alsmede interne audits. Wij zijn gevestigd in Utrecht en werken in geheel Nederland voor voornamelijk gemeenten en provincies. In verband met de groei van onze activiteiten zijn wij op zoek naar wetenschappelijk opgeleide onderzoekers die gemotiveerd zijn om door hun werk een bijdrage te leveren aan het functioneren van democratische processen. Jacques Necker staat voor leesbare, effectieve rapporten die goed toegelicht worden; uitstekende mondelinge en schriftelijke uitdrukkingsvaardigheden zijn dan ook noodzakelijk, evenals de ambitie om kwalitatief hoogstaand onderzoek te doen met beperkte middelen in een praktische / politieke context. Samen met ons zusterbedrijf De Lokale Rekenkamer bv profileren wij ons als creatief, gedreven en ambitieus. Integriteit en maatschappelijke betrokkenheid zijn kernwaarden die wij uitstralen alsmede een gedrevenheid om de democratische processen in het openbaar bestuur te ondersteunen.

Wij zijn op zoek naar een:

Ervaren onderzoeker Profiel • • • • • • • • • • • • • • • • •

een afgeronde wetenschappelijke opleiding bestuurskunde, bestuursrecht of financieel / bedrijfseconomisch kennis van en interesse in de gemeentelijke overheid en één of meer beleidsvelden daarvan ervaring met de (lokale) overheid en de bestuurlijke veranderingen daarin kennis van en ervaring met rekenkamers is een pré minimaal 6 jaar werkervaring als beleidsonderzoeker, -auditor of bij een inspectie ruime ervaring als projectleider met beleidsevaluatieonderzoek (binnen of buiten de overheid) ruime ervaring met (onderzoek naar) één of meer beleidsvelden van gemeentelijke overheden ruime ervaring met methoden en technieken van kwantitatief en kwalitatief onderzoek in staat een onderzoeksvraag zo helder en volledig mogelijk te vertalen in een plan van aanpak in staat aan complexe onderzoeksprojecten leiding te geven in staat om netwerken op te bouwen en te onderhouden in staat nieuwe opdrachten aan te werven in staat anderen in trajecten te coachen resultaatgericht in een politieke context klantgerichte focus in doen en denken projectleider en procesbewaker een regisseur

Kijk voor meer informatie over de achtergrond en het werkterrein van Jacques Necker en zusterbedrijf De Lokale Rekenkamer op www.necker.nl en www.delokalerekenkamer.nl. Zijn er nog vragen naar aanleiding van deze vacature, neem dan contact op met Gerard van Dieren, managing partner en senior onderzoeker bij Jacques Necker ([email protected] of 06 26 742 166) of met Geeske Wildeman, coördinator bij Jacques Necker en Senior adviseur bij De Lokale Rekenkamer ([email protected] of 06 26 232 367). Mail je sollicitatiebrief en cv vóór maandag 8 januari 2007 naar [email protected] ter attentie van Gerard van Dieren.

beau monde Het Haagse communicatie-adviesbureau Winkelman en Van Hessen mengt zich in de formatie met een website waarop belangenorganisaties hun wensen voor een volgend kabinet kenbaar kunnen maken. Het panel heeft geen vrolijke boodschap: ‘Je moet er al veel eerder bij zijn, een brief aan de formateur heeft geen enkele zin.’

Geachte formateur Wat: Waar: Wanneer:

Lancering Geachteformateur.nl Dudok, Hofweg 1a, Den Haag Maandag 27 november 2006, 15.30 uur

Jeroen de Veth, ook van Winkelman en Van Hessen, leidde het panel. Zijn conclusie na afloop: ‘Wed nooit op één paard. Je weet maar nooit welke partij er in de coalitie terechtkomt.’

D66’er Thom de Graaf, Eerste Kamerlid Uri Rosenthal (VVD) en FME-CWM-voorzitter Jan Kamminga (vlnr) zien na deze verkiezingsuitslag nog geen stabiele coalitie ontstaan.

‘Brieven aan de formateur belanden normaal gesproken in het brievenboek hier aan de overkant,’ zegt Mieke Pennock van Winkelman en Van Hessen. Nu komen ze terecht op een website. Maar hopen dat de formateur deze site bookmarked.

‘Het enige moment dat je zaken kunt doen, is tijdens de informatie,’ weet Thom de Graaf (l) uit ervaring. ‘Wil je iets regelen, doe het dan, anders lukt het je nooit meer.’

Martin de Leeuw en Bep van Essen van de Nederlandse Vereniging van Medisch Dissidenten hebben een noodkreet voor de formateur: ‘Medische fouten vormen een ware plaag voor patiënten.’

Michel van Schie (l) en Floris Vels hebben drie jaar geleden het concept bedacht. Vels werkt inmiddels op VWS, maar de heren hebben nog steeds veel gemeen. Ralph van Hessen (inderdaad van Winkelman & ...) met oud-VVD-Kamerlid Sari van Heemskerck, die freelance voor Van Hessen werkt. ‘De formatie is een ongoing proces, je bent nooit te laat,’ meent Van Hessen.

Frits van Schaik van MHP, de vakcentrale voor middengroepen en hoger personeel, post de eerste brief aan de formateur. Floep, daar verschijnt hij op de website. De techniek staat voor niets...

Jasper van der Jagt (Staatsbosbeheer) met Marina Mozes (Woonzorg Nederland). ‘Je moet niet alleen bij de juiste borrels zijn, maar ook je zaakjes goed op orde hebben.’

Wendeline van Luijk van Flexmoeders.nl geflankeerd door twee Winkelman en Van Hessendames, Carien Mulder (l) en Annemieke Min (r). ‘Opa’s en oma’s zijn net zo belangrijk als crèches.’

Leontine Smith van Smith PR & Events (l) heeft wel iets opgestoken van de discussie: ‘Je moet blijkbaar bij de fractiespecialisten zijn wil je iets bereiken tijdens de formatie.’ Naast haar Odette Broens van, jawel, Winkelman en Van Hessen.

Matthijs de Groot (namens W&VH gedetacheerd bij Advies Overheid.nl) aan de bar met Robbin Zandvliet (m) en EgbertJan Schutte (r) van APX Group. ‘Prima wijntje.’

Meer salaris voor vakdocenten is niet de oplossing menen Anne Marie Hey (m) en Rob Verleg (r) van Bureau Top. Vinden docenten dat ook, zie je Hugo van Bergen (W&VH) denken. PM 7 / 12

43

FOR

Good Causes Quarter 4 / 2006

Duurzame hulpverlening Combineer Nederlands toonaangevende

De kinderartsen van het VUmc zullen

medische expertise met een lucht-

artsen in Kenia gaan trainen in hun eigen

vaartmaatschappij die samen met haar

specialisme. Hun voornaamste taak is

partners op 684 wereldwijde bestem-

om de

mingen vliegt en je krijgt een duurzaam

hoger niveau te brengen. Eldoret is een

ontwikkelingsinitiatief met de potentie om

opleidingsziekenhuis, dat betekent dat

duizenden levens te redden en ingrijpend

de opgedane kennis wordt doorgegeven

te veranderen.

aan andere Keniaanse artsen. Dat maakt

kindergeneeskunde naar een

het Doctor 2 Doctor-programma tot een duurzame vorm van ontwikkelingshulp.

KLM AirCares – steun aan hulporganisaties voor kinderen wereldwijd

Steun een dokter

Met 30.000 toegewijde medewerkers

aan het unieke Doctor 2 Doctor-

en bedrijvigheid in vrijwel elk land ter

programma. Via een online donatie

wereld bevindt KLM zich in de bevoor-

op www.aircares.nl of het doneren

Iedereen kan een bijdrage leveren

van uw Flying Blue Miles aan KLM

rechte positie om miljoenen kinderen in nood te kunnen helpen. Het charitatieve

Het gloednieuwe Doctor 2 Doctor-

AirCares zorgt u ervoor dat meer

programma KLM AirCares steunt jaar-

programma maakt zijn naam waar:

artsen de reis naar Afrika kunnen

lijks vier goede doelen voor kinderen.

KLM zet haar routenetwerk en faciliteiten

ondernemen en hun expertise kunnen

in om kinderartsen van het VU medisch

overdragen. En dat maakt een wereld

Voor ieder doel stelt KLM drie maanden

centrum (VUmc) in Amsterdam naar zie-

van verschil. Dank u wel.

lang haar media en middelen beschik-

kenhuizen in ontwikkelingslanden over de

baar om een zo goed mogelijk resultaat

hele wereld te vliegen. Kinderartsen met

te behalen. KLM AirCares ondersteunt

uiteenlopende specialismen verzorgen

projecten in alle delen van de wereld,

trainingsprogramma’s voor artsen in

waarvan de meerderheid zich afspeelt

ziekenhuizen zoals in het Moi Teaching

in ontwikkelingslanden.

& Referral Hospital in Eldoret, Kenia.

KLM bewondert het geweldige werk van deze organisaties en is blij om een bijdrage te kunnen leveren aan het werk van deze goede doelen.

BEC_61144_KLM_adv4 1

17-11-2006 11:57:48