Het lieve meisjessyndroom in de klas Valkuilen en handvaten in het omgaan met jongeren met eetstoornissen in de klas en op school.
Programma
Getuigenis 1
Ziek worden op school…. Wat nu?
Getuigenis 2
Werking van de ziekenhuisschool Tienen
Proces dat met een leerling in de ZHS wordt doorlopen
Coaching op maat en leerzorg
Observatie/beeldvorming met vertaling in onderwijsbehoeften
Interactieve opdracht: praktijkvoorbeelden a.d.h.v. quotes
Studiebegeleiding
Studiekeuze en heroriëntatie
Begeleiding van schoolse heropstart
Getuigenis 3
Eten en uiterlijk, spannend in de thuisschool !?
Getuigenis 1
Ziek worden op school… Wat nu?! Onderwijs in het ziekenhuis aan leerlingen met een eetstoornis
Visie
Universitair Ziekenhuis Leuven: holistische visie op het zieke kind
School in het ziekenhuis ziekenhuisfilosofie: kind kunnen zijn en blijven
Stimuleren om te doen wat nog wel kan
Gelijke onderwijskansen voor iedereen
Wereld van het kind:
Thuis + school
Zieke kind: thuis + school + ziekenhuis Ziekenhuisschool: normaliseren!
School = normale/gezonde stuk in de ziekenhuiswereld
Elke jongere optimale kansen op persoonlijkheidsontwikkeling en participatie aan de samenleving zonder discriminatie op basis van gezondheidstoestand
3 werelden van het zieke kind een vreemde wereld erbij
Gezin
Ziekenhuisschool brugfunctie
Ziekenhuis
School
Communicatie = sleutelwoord
ZHS - leerkrachten onderling ZHS - behandelingsteam ZHS – thuisschool ZHS – ouders
Opdracht van ziekenhuisschool
elke jongere wordt, door langdurige ziekte en opname in het ziekenhuis, bedreigd in zijn (schoolse) ontwikkeling elke jongere heeft recht op ziek-zijn elke jongere heeft recht op onderwijs
Kwaliteitsvol onderwijs op maat Garantie op vlotte herinschakeling en inhoudelijk mee-zijn met eigen klas Kiezen voor onderwijs van hoofdvakken
Doelstellingen
Onderwijstraject bewaken in overleg met thuisschool, behandelteam & ouders
Streven naar A-attest is géén prioriteit
Doel = leeftijdsadequate manier van schoolgaan, studeren, omgaan met leerkrachten & leeftijdsgenoten
Individuele doelstellingen in overleg met leerling & team
Evenwicht tussen aandacht voor inhoudelijke vooruitgang en aandacht voor studiegedrag
Recente opvallende schoolse evoluties
Laatste 2 jaar meer gedifferentieerd publiek wat betreft opleiding/studierichting: niet meer enkel ASO-leerlingen
Vraagt ook meer flexibele aanpak en beeldvorming van de leerkrachten
Oppassen voor generaliserende typologieën
Getuigenis 2
De werking van ZHS Tienen Proces dat met een leerling in de ZHS wordt doorlopen Coaching op maat en leerzorg
De werking van ZHS Tienen
Doelpubliek:
meisjes tussen 14 en 18 jaar
tweede en derde graad secundair onderwijs
8u individueel les per week
Contact met de thuisschool (TS): elke leerling heeft een titularis in de ZHS
Contact met de afdeling: wekelijkse teamvergadering
Contact met de ouders: oudercontact indien nodig
3 pijlers goede ziekenhuisschool
goede ziekenhuisschool
schoolteam
samenwerking thuisschool
overleg behandelingsteam
Proces dat we met een leerling doorlopen
Kijktherapie in de jongerengroep (groep 3): inschrijving + eerste kennismaking
Contact met de TS:
via leerlingenbegeleider, directie, titularis
welbevinden en functioneren in de TS
afspraken: vakkenpakket, leerstofafbakening, contactgegevens leerkrachten, …
schoolbezoek
Proces dat we met een leerling doorlopen
Opstarten in ZHS: Ik-versterkend project (IVP)
Verschillende categorieën: o
School
o
Klas
o
Vrije tijd
o
“Had je 10 miljoen wat zou jij dan doen?”
o
“Me, myself and I”
Doelstellingen:
De leerling leren kennen: hoe zien ze school? Waar zijn ze mee bezig?
Begin bandopbouw
Toepassing: wordle
Proces dat we met een leerling doorlopen
Beeld dat we via IVP krijgen = beginsituatie zelfbeeld >< zelfpresentatie (zelfhandhaving) ! Beiden kunnen aanvankelijk sterk uit elkaar liggen maar kunnen in de loop van de opname dichter bij elkaar komen: het masker valt af.
Toetsen aan onze eigen eerste indrukken en verdere evolutie
Is er een verschil met het beeld dat TS schetst?
Belangrijke schoolse start-observatie: Hebben ze alles losgelaten of is de school nog allesoverheersend?
Casus ter illustratie
De lessen: coaching op maat en leerzorg I. Observatie/beeldvorming
Via een aantal OBSERVATIEMOMENTEN gaan we na hoe onze leerlingen met studeren omgaan en hoe ze in de klas functioneren
! Vakspecifiek of komen in alle vakken terug: versterkende observaties
! Tijdsgebonden verschillen: gedurende de dag, op bepaalde dagen
! DYNAMISCH (beeldvorming doorheen heel het proces bijschaven)
! Generalisatie (Horn- en/of Halo-effect)
klastitularis
vakleerkrachten
Klassenraad
functioneren
De lessen: coaching op maat en leerzorg I. Observatie/beeldvorming Welke elementen worden geobserveerd?
Presteren
Basishouding
Werkhouding
Gedrag
Sociale gerichtheid
De lessen: coaching op maat en leerzorg I. Observatie/beeldvorming Welke elementen worden geobserveerd?
Presteren
inhoudelijke niveaubepaling per vak: remediëren, uitdiepen, bijhouden schools tempo
leerproblematiek uitklaren heroriëntering?
De lessen: coaching op maat en leerzorg I. Observatie/beeldvorming Welke elementen worden geobserveerd?
Basishouding
Zelfvertrouwen
Creativiteit
Stressgehalte
Kritische houding
Zelfbeeld, zelfwaardering, zelfpresentatie
Beslissingsvermogen
Kan leerling tot ontspanning komen na studeren?
Kan leerling correct succeservaringen toekennen (externe versus interne attributie)?
Wil leerling constant controle houden?
Heeft leerling interesses?
De lessen: coaching op maat en leerzorg I. Observatie/beeldvorming Welke elementen worden geobserveerd?
Werkhouding
Werktempo
Participatieniveau
Concentratie, doorzettingsvermogen, afwerkingsniveau
Zelfstandigheid
Plannings- en organisatievaardigheden
intrinsieke versus extrinsieke motivatie (taakgericht versus prestatiegericht)
Leerstijl (zie volgende slide)
De lessen: coaching op maat en leerzorg I. Observatie/beeldvorming Leerstijl (Vermunt)
component
Ongericht
Reproductiegericht
Betekenisgericht
Toepassingsgericht
verwerking
nauwelijks
stapsgewijs
diepte
concreet
sturing
stuurloos
extern
zelfsturend
extern + intern
verwerven
samen leren
uit het hoofd
zelf kritisch nadenken
gebruiken geleerde kennis
motieven
niet duidelijk
resultaatgericht
persoonlijke interesse
beroepsgericht
De lessen: coaching op maat en leerzorg I. Observatie/beeldvorming
Koppeling naar doelpubliek
Reproductiegerichte leerstijl ~ actieve faalangst
Ongerichte leerstijl ~ passieve faalangst
Huidige publiek vnl lln uit sociale richtingen (humane, STW) evolueren naar betekenisgerichte leerstijl ! Moeilijk: controle loslaten
Link met studiebegeleiding
De lessen: coaching op maat en leerzorg I. Observatie/beeldvorming Welke elementen worden geobserveerd?
Gedrag
verbaal versus non-verbaal
Hoe reageert leerling op:
‘teleurstellende cijfers’?
correcties van gedrag?
uitleggen van een taak?
gezag?
conflicten?
Opvallend/typisch gedrag in kaart brengen (klas versus gang)
De lessen: coaching op maat en leerzorg
I. Observatie/beeldvorming Welke elementen worden geobserveerd?
Sociale gerichtheid
Kan leerling met anderen samenwerken?
Dienstbaarheid
Sociaal contact met klasgenoten, collega’s van afdeling ?
Gerichtheid op buitenwereld?
Welke soort relaties bouwt leerling op (vriendschappelijk, functioneel?)
presteren
basishouding
werkhouding
functioneren
gedrag
sociaal
Overall, consistent beeld Trend: les, dag, vak Verschillend beeld per vaardigheid/per vak
Klastitularis vertalen in onderwijsbehoeftes
Opstarten studiebegeleiding
De lessen:coaching op maat en leerzorg
II. Titularis vertaalt observaties in onderwijsen ondersteuningsbehoeften
Belangrijke vragen (Handelingsgericht Werken)
Wat heeft deze leerling nodig?
Hoe vertalen we wat hij nodig heeft naar de aanpak van de leerkracht?
Wat heeft die leerkracht nodig om die aanpak te geven?
Heel concreet: deze leerling heeft
instructies nodig die…
opdrachten nodig die…
Afspraken nodig die…
Feedback nodig die…
een leerkracht nodig die…
Interactieve opdracht Praktijkvoorbeelden aan de hand van quotes
Actieve faalangst Ik kan dat niet markeren want ik heb juiste markeerstift niet bij. Is dat exact hetzelfde als in de TS? Is dat op punten?
Passieve faalangst/vermijding X
(X)
Ik heb geen tijd gehad.
X X
Ik doe dat liever zo.
X
Ik ken al alles. X
X
Het was te druk in de leefgroep.
X
Mijn leerkracht zegt dat ik dat zo moet doen.
X X
X
X
Daar heb ik al een toets van gehad dus dat moet ik niet meer kennen. Moet ik die titel niet in het groen zetten?
X
X X
Je weet toch nooit zeker of de leerkracht dat niet zal vragen. Als ik examen moet afleggen, ben ik alles vergeten.
X
Ik kan me echt niet concentreren.
X
X
Ik ben mijn notities kwijt. Minder dan een 8/10 is slecht.
X
X
Ik weet perfect hoe ik moet studeren.
Ik ga nooit meer kunnen volgen op school.
X
X X
Ik ben dom.
perfectionisme
X
Mijn boek ligt nog thuis/op de afdeling. Ik ga het toch niet kunnen.
Controle/zelfbepaling
X X
X
X
X
Studiebegeleiding Blessing or burden?
Stappenplan
Wie stelt de vraag? ~ Wat is de motivatie? ~ Behandelfase
advies van anderen (ouders, afdeling, groepsleden) of eigen initiatief?
probleembesef?
naar aanleiding van concrete situatie?
hulpvraag?
fase in het behandelingsproces
Kennismaking en beeldvorming
Bepaling van doelstelling en strategie
huidige situatie en problemen, gewenste situatie, hulpmiddelen en belemmeringen
vb. voorbereiding examens, faalangstreductietraining (zowel actief als passief), studiemethode bijsturen, hulpmiddelen zoeken, etc.
Bandopbouw en vertrouwen
Niet het ‘doen’ veranderen maar het ‘denken’
Schema’s, samenvattingen en planningen zijn niet per se een hulpmiddel OP MAAT !!
Ik denk – ik voel – ik doe (faalangstreductietraining)
Blijven doorvragen kan soms doorbraak betekenen
Studiekeuzebegeleiding
Studiekeuzebegeleiding
Indien heroriëntatie aangewezen is
Op vraag van leerling, ZHS, TS, afdeling, ouders maar steeds in OVERLEG
Eigen beeld van studierichtingen toetsen en realistisch beeld stimuleren
Eventueel gekoppeld aan een oudercontact
Via gesprek, beeldmateriaal en/of vragenlijsten
Begeleiding van schoolse heropstart
Schoolse heropstart
Ontslagfase (= laatste vier weken van de behandeling): op maandag naar TS
Voorbereid door ZHS én afdeling samen met de leerling: voorspelbaarheid creëren.
Steeds duidelijke afspraken met TS
Gedurende hele ontslagfase mogelijkheid om valkuilen en problemen voor te bereiden en te bespreken, zowel op de afdeling als op de ZHS
Positieve ervaringen stimuleren
Uitdagingen aangaan
Getuigenis 3
Eten en uiterlijk, spannend in de thuisschool !? An Vandeputte
Terug in de thuisschool … = bangelijk voor jongere zelf Te verwachten : -
Kans op terugval = +++ want nog onvoldoende geautomatiseerd bij spanning
-
Puber in volle ‘normale’ groei…
[email protected]
Terug in de thuisschool is ook … = onmacht voor klas = onwennig voor leerkracht = onzekerheid voor oudergroep Te verwachten reacties bij onmacht : - Betutteling - Kwaadheid - Negeren
[email protected]
Welke klasaandacht ?
Spoor aanreiken om jongere en klas te verbinden Makkelijkst via herkenbaar + thema : opgroeien ! Niet via ‘probleem’ : klas is jungle + neg. aandacht is mogelijks ziekmakend
[email protected]
Herkenbaar/verbindend voor iedereen in de klas
‘Terug’ op school = een opgroeiende jongere die zoekt verder te bouwen in eigen groeiproces
[email protected]
Groeien: een grote opdracht voor iedereen...
kinderlichaam
> volwassen lichaam
afhankelijk
> iemand worden
In het gezin
> leeftijdgenoten
meisje/jongen
3-4-2015
> partner in relatie
[email protected]
49
Groeien is…. Veel lichamelijke veranderingen ineens…
Puberen is fysische storm in kinderlichaam
groei (in de lengte èn in de breedte)
geslachtskenmerken
herverdeling lichaamsvetten
menstruatie – eerste zaadlozing
géén controle over de ontwikkeling van je lichaam
illusie media : niet volgroeide lichaam = ideaal
MAAR:
DUS : - groeihulp : educatie en modelleren - mediaweerbaarheidstraining
[email protected]
Groeien is … Sociaal uitbreken
Jongeren met gezonde sociale contacten relativeren meer DUS… : Groepswerk per twee : Leefwereld & vrienden uitdagen Vrije tijdsactiviteiten Kennismaken met elkaars hobby’s…
3-4-2015
[email protected]
51
Groeien is …Zoektocht naar autonomie Autonomie = loskomen van je ouders durven afgaan op je eigen oordeel durven ingaan tegen druk van leeftijdgenoten DUS… : jongeren aanmoedigen tot experimenteren ontdekkansen wie ik ben en wat ik kan Binnen veilige grenzen 3-4-2015
[email protected]
52
Groeien is … Jezelf aanvaarden & graag leren zien
Uiterlijk wordt bron van onzekerheid Negatieve gevoelens worden gekoppeld aan uiterlijk (// media) DUS: Spaarzaam met opmerkingen over uiterlijk Mediaweerbaar maken Educatie over fysisch groeien 3-4-2015
[email protected]
53
Zelfbeeld en zelfwaardering = sterk thema voor iedereen in de klas
Zelfbeeld = het beeld dat iemand van zichzelf heeft
Zelfwaardering
= de positieve of negatieve evaluatie van de eigen persoon
Gezonde
zelfwaardering = correcte inschatting, met goede en minder sterke kanten naast elkaar, en met gevoel dat ik het kan !
[email protected]
Zelfbeeld en zelfwaardering
Zelfwaardering groeit : kleuters neiging tot overschatten, 8jarigen vergelijken met anderen, pubers neiging tot onderschatten
Globale zelfwaardering : Ik ben content over mezelf
Domeinspecifieke zelfwaardering
Schoolse vaardigheden
Sport
Uiterlijk
Sociale contacten
[email protected]
Invloed zelfbeeld : gevolgen hoge zelfwaardering
↑
welbevinden, bevredigende sociale relaties, ↑ gevoelens van competentie en autonomie, ↑ doorzetting, ↑ academisch en beroepsmatig succes, gunstigere omgang met lichamelijke ziektes
Helpen bij positief zelfbeeld en zelfwaardering
Stimuleren tot inoefenen van vaardigheden Begeleiden van interactie met omgeving Zoeken naar passende opvoedingsstijl: o
niet teveel psychologische controle
o
niet te permissief & overwaarderend
Feedback bij groeimomenten Bijsturen van verwachtingen Bijsturen bij signalen
[email protected]
Signalen Hulpvragers Vermijders Opgevers
: ‘ik durf dat niet’
: ‘Ik kan dat niet…’
Verzetters
[email protected]
: ‘doe ik het goed ?’
: ‘Ik wil dat niet…’
TIP : procesgerichte feedback ipv persoonsgerichte feedback
Gevolgen persoonsgerichte feedback : faalangst stijgt !
Leg de nadruk op de moeite die iemand gestopt heeft in werk ipv resultaat.
Ook bij negatieve feedback kan je procesgericht feedback geven
[email protected]
TIP : Vergelijk jongere met zichzelf, niet met de groep of iemand anders
Het is de inspanning die telt !
Door voorbeeldige jongeren voorop te stellen geef je idee dat perfectie telt
Leer jongere ook met zichzelf te vgl-en, en niet met anderen
Leer jongere omgaan met foutjes en leer eruit te leren
[email protected]
TIP : Probeer niet altijd te evalueren
Je kan ook feedback geven door te beschrijven : ‘ik zie dat je getekend hebt met veel kleur !’
Je toont wel interesse, maar jongere wordt niet altijd geëvalueerd
TIP : Zuinig met applaus, beter gematigd positieve evaluaties
Gevolgen opgeblazen zelfwaardering ↑ sociale moeilijkheden en gedrags- problemen (vb. pesterijen, delinquentie), ↑ frustratie en depressie
[email protected]
TIP : Gerichte coaching Groeigericht coachen = aansluiten bij psychologische basisbehoeften : A(utonomie), B(etrokkenheid), en C(ompetentie) • A : keuze inbrengen/ stimuleer tot vinden van eigen oplossingen/ Zinvolle uitleg geven/ Fun ! • B : empathie lkr-lln, interesse in leefwereld lln, samenwerking stimuleren &minimale competitie • C : Verduidelijken opbouw & verwachtingen, procesgerichte feedback (itt persoonsgericht)
3-4-2015
[email protected]
63
Groeigericht coachen bij ‘terugvallen’
Vooruitgaan = nieuwe situaties = spanning = terugval !
Terugval is onderdeel van goed herstel
Welke groeigerichte benadering mogelijk bij terugval ?
Jouw reactie ?
Jouw reactie ?
Hoe reageer jij ?
Jouw reactie ?
Bedankt voor jullie aandacht! Vragen?
[email protected]
