Het landschap onder én boven water Onderwaterfotograaf en onderzoeker Dos Winkel dook zowat in alle oceanen en zeeën ter wereld. In ruim een kwart eeuw zag hij met eigen ogen hoe de onderwaterwereld in kwaliteit achteruit ging. Hij merkte dat er steeds meer dode koraalriffen waren, steeds minder grote vissen… Hij zag in dat door het onbegrensd uitbuiten van de natuurlijke rijkdommen van de oceanen het leven op deze planeet letterlijk wordt bedreigd. Hoe zit dat precies? Welnu, om dat te begrijpen moeten we weten dat de meeste planten in de oceanen leven, en niet op het land. Driekwart van de aarde wordt door oceanen bedekt! *1) Alle planten in de oceanen, het zogenoemde fytoplankton, plus alle dieren en algen, zijn heel belangrijk bij wat wordt genoemd de ‘koolstof cyclus’. Dit betekent dat de opname van vooral CO2-gas (koolzuurgas) voor het grootste gedeelte op zee plaatsvindt. Je weet wel dat als een plant CO2 opneemt, hij zuurstof afgeeft. En dankzij die zuurstof kunnen wij leven. (Mensen ademen zuurstof in, en CO2 uit, bij planten is dat dus precies andersom!) Vandaar het woord ‘koolstof cyclus’. Omslag van het nieuwste boek van Dos Winkel. www.seafirstfoundation.org
Nu is het zo dat ongeveer 70% van alle zuurstof die wordt afgegeven vanuit het plantaardig leven in de oceanen afkomstig is. Vaak wordt het Amazonewoud in Zuid-Amerika wel met de ‘longen’ van de Aarde vergeleken, maar het zou juister zijn om te zeggen dat de oceanen die eer toekomt. Echter, in ongeveer een halve eeuw is het fytoplankton wereldwijd met ongeveer 50% afgenomen. Met andere woorden: er is daadwerkelijk minder zuurstof op Aarde. Op warme, windstille zomerdagen, wanneer de luchtvervuiling hoge concentraties bereikt en de wind geen frisse lucht aanvoert, is dat goed te merken. Steeds meer kinderen, maar ook ouderen, hebben last van ademhalingsproblemen. Vooral in de grote steden natuurlijk. In Tokio is de hoeveelheid zuurstof in de lucht zo laag dat het gevaarlijk wordt en mensen regelmatig naar de zuurstoffles moeten grijpen. Kijk en luister nog maar eens goed naar het volgende filmpje met Dos Winkel: http://www.youtube.com/watch?v=3qm4_rKbNNE
HET SCHELPENBUFFET VAN JOB BASTER Je begrijpt nu waarom het landschap onder én boven water alles met elkaar te maken heeft. Ook in vroeger eeuwen werd de wereld onder water al druk onderzocht. Job Baster (1711-1775) was één van de eerste natuuronderzoekers in ons land, die met behulp van een microscoop, zeer nauwgezet het planten en dierenrijk onder water bestudeerde. Hij behoort tot de meest beroemde inwoners van Zierikzee. Als bewoner vlak aan de Oosterschelde schreef hij zijn bevindingen neer in een boek genaamd
1
“Opuscula subseciva, observationes miscellaneas de animalculis et plantis, quibusdam marinis, eorumque ovariis et seminibus continentia”, om kort te gaan, in vertaling ook bekend onder de naam “Natuurkundige Uitspanningen” (1760). Baster was de eerste Nederlander die het lukte om Chinese goudvissen te kweken. De twaalf eerste visjes krijgt hij in 1758 via een contact in Engeland, daarvoor waren er dus helemaal geen goudvissen in ons land. Als jij thuis een viskom met goudvisjes hebt staan, dan heb je dat dus eigenlijk aan Job Baster te danken!
Reden genoeg voor een mooi standbeeld in Zierikzee (zie foto), maar er is meer. Naast zijn liefde voor de studie van de natuur is Baster ook bekend van een prachtig ‘schelpenbuffet’ dat hij maakte van koraal, exotische zeeschelpen en de gehoorbeentjes van vissen. Lange tijd stond dit pronkstukje in Middelburg, maar tegenwoordig heeft het Zeeuws Museum het in langdurige bruikleen geschonken aan het Stadhuismuseum te Zierikzee (foto rechts). GREVELINGEN EN OOSTERSCHELDE De Oosterschelde en ook de Grevelingen zijn ook nu geliefde plekken voor duikers en onderwateronderzoekers, hoewel het leven in de Grevelingen sterk achteruit gaat. Door de aanleg van de Grevelingendam (1963) en de Brouwersdam in 1970 werd het Grevelingenmeer volledig afgesloten van de Noordzee. Hierdoor zijn er geen getijden van hoog en laag water meer, maar dat betekent ook dat het water ‘stil’ is komen te staan. Het water in de Grevelingen wordt niet ververst. De sterke toename van het watertoerisme met honderden bootjes tegelijk gedurende warme zomerse dagen, draagt in belangrijke mate aan de vervuiling mee. Buitenboordmotor en chemisch toiletje aan boord, je kent dat wel.
Doordat het water ‘stil’ staat, bevat het steeds minder zuurstof, vooral in de dieper gelegen delen. Maar zuurstof is noodzakelijk voor al het zeeleven. In de diepere delen van het meer is er vrijwel geen leven meer. Het zeegras is verdwenen. De bodem is bedekt met schimmelmatten. Het afgestorven materaal veroorzaakt 's zomers stank. Maar minder leven onder water, betekent ook minder leven boven water. Er komen steeds minder visetende vogels naar het gebied. Ook verzuurt het water, wat op den duur zeer nadelige gevolgen kan hebben, bijvoorbeeld voor mosselen, schelpen en oesters, want hun ‘kalkhuisjes’ worden steeds dunner in een zuur milieu. Een wereldwijd probleem waar veel onderzoekers voor waarschuwen. De oceanen nemen veel CO2 op (koolzuurgas), en raken daardoor uit evenwicht. De toenemende verzuring brengt vooral slechte tijding voor koraalriffen, slakken, zeepokken en zee-egels, die allemaal een pantsertje nodig hebben, dat op dreigt te lossen in te zuur water*2) De beste manier om de situatie in het Grevelingenmeer zoveel mogelijk te herstellen, is het maken van een
2
doorlaatopening in de Brouwersdam en eventueel de Grevelingendam. Dan komt er weer beweging en meer zuurstof in het water. *3) In de Oosterschelde is de situatie dan ook heel wat beter, en dit Nationaal Park herbergt veel verrassende zeedieren.
Sommige opvallend, zoals deze gele snotolf, andere onopvallend, zoals de donderpad rechts. (Foto’s Merel Hogeweg)
GEZOND AAN ZEE Leven aan het water is gezond. “Aan zee knapt je huid op omdat zuren, zoals zwavelzuur, in de lucht ontbreken. Aan zee wordt alles sterk verdund door de wind. Zwaveloxides met water zijn net zo agressief als salpeterzuur en zijn dus slecht voor je longen en voor je huid. Er zitten hier aan zee veel goede dingen in de lucht. Dat komt omdat de zee ademt en positieve gassen afgeeft, die ervoor zorgen dat je huid er mooi gaat uitzien. Dat gebeurt ook als je in zee zwemt”. *4) Aan zee is er nauwelijks stof in de lucht; dat wordt allemaal opgenomen door het water. De oude lakschilders in China trokken al eeuwen geleden in een bootje de zee op om sierlijke houten doosjes en andere gebruiksvoorwerpen te vernissen en super strak af te lakken, zonder één enkel stofje in de glanslaag.
Veel duikers gaan te water vlak bij de Zeelandbrug.
Wat lijkt op een stukje zeewier, is in werkelijkheid een bruine plooislak. (Foto’s Merel Hogeweg)
3
‘Bloeiende’ dahlia’s bestaan ook onder water, en sterren staan niet enkel aan de hemel. Let op de perfecte geometrie in de natuur!
Links: Zogenoemde ‘Zeenaald’. Rechts: Zeepaardje met een heel kleine krab op z’n rug.. .in de Oosterschelde! (Foto’s Merel Hogeweg)
HET LEVEN DIEP ONDER DE ZEESPIEGEL Hoe ziet het leven er diep onder water eigenlijk uit? Het lijkt wel een compleet andere wereld, vol kleuren en exotische vormen. De diepzee is een van de laatst overgebleven gebieden op aarde waar bijna geen mens is geweest. Er wonen de wonderlijkste organismen die zich aan de omstandigheden ver onder water hebben aangepast. Al op een diepte van 300 meter dringt geen enkel straaltje zonlicht meer door. Hier houdt alle opname van CO2 en afgifte van zuurstof op. De koolstofcyclus, waarbij zonlicht een onmisbare rol speelt houdt op deze diepte op te bestaan. Toch leeft er van alles, en zelfs op de bodem van de oceaan, op kilometers diepte komt een grote hoeveelheid levende organismen voor, soms onder de meest ‘onmogelijke’ omstandigheden. *5)
De natuur onder water is zo mogelijk nóg mooier en raadselachtiger dan de natuur boven water. (Foto’s: Dos Winkel)
4
Kijk maar eens naar dit bijzondere filmpje: http://www.ted.com/talks/david_gallo_shows_underwater_astonishments.html “We gaan diepzeeduiken. Iedereen die ooit die prachtige kans heeft gehad, weet dat je na ongeveer tweeënhalf uur lang op weg naar beneden, je in een volkomen gitzwarte wereld terecht komt”. Ook de druk is gigantisch, want de waterkolom die je “op je hoofd” hebt is al gauw formidabel. Alleen met super sterke kleine duikbootjes, voorzien van een heel klein raampje met centimeters dik glas is het mogelijk om zo diep af te dalen, kilometers onder de zeespiegel. Zo’n duikbootje is uitgerust met robotarmen en sterke ‘zwaailichten’ – je zou immers accuut de ‘weg’ kwijt zijn en hopeloos verdwalen in het duister. David Gallo vertelt: “Wat we door het raam zagen waren de meest wonderbaarlijke dieren, die met geen pen te beschrijven zijn”. Blinkende lichtjes; een wereld van bioluminescentie. (bio = leven, luminescentie = lichtgevend). Dieren die vanzelf licht geven, net zoals vuurvliegjes. “Vandaag de dag is nog maar zo’n 3% ontdekt van wat er in de oceanen te zien moet zijn”.
Wat er uit ziet als moderne LED-verlichting is in werkelijkheid puur natuur. Links een lichtgevende kwal met ‘regenboog’. Midden en rechts: zodra het nacht wordt gloeit het achterlijfje van de glimworm op met als doel om een partner te kunnen lokken.
Verloren wereld onder Antarctica. Dat het landschap onder water nog vele verrassingen voor ons in petto heeft, mag ook blijken uit nieuwe ontdekkingen van een wondere natuurwereld op een diepte van bijna 2½ km onder de zeespiegel bij Antarctica. De meeste levensvormen zijn daar wit – maar geenszins ‘kleurloos’, zoals dit filmpje laat zien: http://www.niburu.nl/index.php?option=com_content&view=article&id=1886:verloren-wereld-ontdekt-onderantarctica&catid=24:mens-en-dier&Itemid=37
Misschien hebben de dieren geen kleur omdat het zonlicht hooguit tot op enkele honderden meters diepte kan doordringen, terwijl zij op enkele kilometers diepte leven. In dit bijzondere milieu is zonlicht geen voedingsbron van leven meer, en groene zeewieren zijn daar dus ook niet. Het ecosysteem dat je hier ziet is volledig afhankelijk van mineralen afkomstig van vulkanische hittebronnen op de oceaanbodem. De wondere zeewezens moeten daarvoor tegen hoge temperaturen kunnen die oplopen tot zo’n 382°C. Onvoorstelbaar!
5
Op 2½ kilometer onder de zeespiegel bij Antarctica leven witte octopussen. Op de foto rechts is de oceaanbodem bezaaid met witte zeeanemonen.
Een witte wereld: honderden krabbetjes krioelen over de oceaanbodem in de buurt van kokend hete vulkanische bronnen. Rechts: witte zeesterren.
Het leven in de oceanen zit vol wonderen. Maar je hoeft niet altijd diep te duiken om met ze kennis te maken. Laten we eens een kijkje nemen in bekender water, en op bezoek gaan bij de walvissen. Een walvis kan lang en diep duiken, maar dan moet hij wel zijn adem inhouden, anders verdrinkt hij. Als hij weer boven komt om te ademen, blaast hij vochtige lucht uit een spuitgat op z’n kop. Walvissen zijn eigenlijk geen vissen, maar zoogdieren. De jongen zitten dan ook gewoon in de buik tot ze geboren worden en drinken melk bij hun moeder. Ze zijn zelfs verre neven van de runderen. Daarom heet een mannetje een ‘stier’, een vrouwtje een ‘koe’ en een jong een ‘kalf’. Wist jij dat walvissen heel slim zijn, misschien zelfs veel slimmer dan mensen? Ze ‘praten’ met elkaar door middel van mysterieuze klanken, over afstanden van vele duizenden kilometers. Ze hebben een enorm goed geheugen. En dat is nog niet alles.
Foto: © Daniel Beltra / Greenpeace.
6
Verschillende soorten walvissen • •
• •
Narwal – komt voor in de poolzeeën. Die hoorn op zijn kop is in feite een heel lange tand. Blauwe vinvis – is het grootste en zwaarste dier dat ooit geleefd heeft. Hij kan wel dertig meter lang worden en 136 ton zwaar. (1 ton = 1000 kilo) Het jong is bij de geboorte al 8 meter lang en weegt 2,5 ton! Het grappige is dat deze reusachtige dieren heel kleine kreeftjes eten, krill genaamd. Maar dan wel met duizenden kilo’s tegelijk. Orka (of zwaardwalvis) – acht meter lang, 3½ duizend kilo zwaar en minder vriendelijk dan andere walvissoorten. Potvis – Met twintig meter ook niet mis. Wat een zeereuzen allemaal!
En er zijn nog tientallen andere soorten… Vroeger werd er heel veel op walvissen gejaagd. Alles, van de speklaag tot en met de botten, was bruikbaar. En dus werden walvissen met duizenden tegelijk verwerkt tot producten als beendermeel, vlees en brandstof. Gelukkig kwamen er later vervangende grondstoffen op de markt, zodat de walvisvaart overbodig werd. Voor veel soorten was dat op het nippertje, omdat die bijna uitgestorven waren. Tegenwoordig is de walvisvangst verboden. Met de meeste walvissoorten gaat het dan ook een stuk beter. Hoewel niet elk land zich netjes aan het vangstverbod houdt. Soms spoelen walvissen op de kust aan, of lopen ‘vast’ op een zandbank vlak onder de kust. De grote vraag is hoe ze daar eigenlijk terecht komen, want een walvis hoort thuis op open zee. Het voortdurend verschuiven en zwakker worden van het magneetveld van de Aarde zou wel eens de oorzaak kunnen zijn dat veel diersoorten hun richtingsgevoel kwijt raken. Zij gebruiken het magneetveld namelijk als kompas om de weg te vinden. Overbevissing. Maar er zijn meer bedreigingen voor het leven in de zee. Haaien sterven uit door overbevissing*6). Jaarlijks worden er meer dan 100 miljoen haaien gevangen, maar ze planten zich niet snel genoeg voort om deze slachting voor te blijven om zo als soort te kunnen overleven. Precieze gegevens zijn niet bekend, en de schattingen liggen tussen de 63 en 273 miljoen door de mens gedode haaien per jaar. Haaien bestaan al meer dan 400 miljoen jaar en zijn een van de oudste groepen dieren op aarde. Ze zijn een belangrijk onderdeel van het ecosysteem in de wereldzeeën.
Eco komt van het Griekse woord oikos = huis. Ecosysteem wil dus zeggen het geheel waar het leven ‘verblijft’ of ‘woonachtig’ is. Ecologisch is een samentrekking van eco (huis) en logos (leer of wetenschap). In het totale ‘huis’ van de natuur wonen miljoenen soorten in één grote levensgemeenschap.
Foto’s: ANP
Vinnen De meeste haaien worden alleen maar om hun vinnen gevangen. Bijvoorbeeld voor in de ‘haaivinnensoep’. Maar als de vinnen afgesneden zijn, worden de zwaar verminkte dieren weer terug in de zee gegooid, al dan niet levend. Pure dierenmishandeling. Een van de belangrijke redenen waarom de haai het moeilijk heeft, is dat hij er meer dan tien jaar over doet om volwassen te worden, waardoor haaien zich pas laat voortplanten.
7
Met uitsterven bedreigd Het aantal haaien in de Middellandse Zee is in tweehonderd jaar tijd met 97 procent afgenomen. De dieren lopen grote kans uit te sterven als de huidige overbevissing zo doorgaat. Ook in de Zwarte Zee is de hoeveelheid sterk terug gelopen. *7) Maar er zijn ook goede berichten te melden. Zo zijn er aardig wat zeehonden in onze kustwateren. Als je geluk hebt, kun je tijdens een strandwandeling af en toe een zijn kopje boven het water zien steken.
WAT IS ER MIS MET DE ZEE? “De Middellandse zee is een toilet dat nooit wordt doorgetrokken”. •
•
•
•
Op 80% van de vissoorten wordt teveel gevist. Jaarlijks wordt er ongeveer 120 miljard kilo vis uit de zee gehaald. Ongeveer 40% hiervan is bijvangst en gaat gewond of dood weer overboord. Talrijke vissoorten zijn met uitsterven bedreigd. Populaties van onder andere kabeljauw, tonijn, zwaardvis en heel wat soorten haai zijn in de vorige eeuw met 90% geslonken. Als we zo verder blijven vissen, zou er in 2050 wel eens geen vis voor de verkoop meer kunnen zijn. Zeeën vol vis maken dan plaats voor zeeën vol kwallen en algen. Door de mestproductie van onze grote veestapel en het overmatig gebruik van kunstmest vloeit er veel stikstof naar zee dat resulteert in zuurstofloze dode zones. Op dit moment zijn er zo'n 400 ecosystemen in zee dood; samen goed voor een oppervlakte van 245.000 m². Zeeën nemen zoals gezegd veel CO2 op. Door een teveel aan uitgestoten gassen zijn de oceanen sinds de industriële revolutie 30% zuurder geworden met schadelijke gevolgen voor de vruchtbaarheid van veel zeedieren en de gezondheid van koralen, schelpdieren en dieren met een uitwendig skelet wat een grote bedreiging betekent voor de verscheidenheid van het zeeleven. De hoeveelheid fytoplankton in de oceanen, verantwoordelijk voor ongeveer 70% van de wereldwijde zuurstofproductie, is sinds 1950 met 50% afgenomen, wellicht te wijten aan voedingstekorten, milieuvervuiling en/of verzuring van het zeewater. Dit is geen lachertje want het voedselweb in de oceanen staat en valt met het fytoplankton.*8)
www.seafirstfoundation.org www.worldoceanday.nl www.seathetruth.nl
8
EEN OCEAAN VOL PLASTIC TROEP Ergens op de Stille Oceaan, tussen San Francisco en Hawaï, drijft een serie vreemde objecten. Het is een soort archipel, tien jaar geleden ontdekt, die minstens zo groot is als Frankrijk, Spanje en Portugal samen.... Inmiddels is er weinig veranderd. “Het is geen nieuw ontdekt eilandenrijk dat door Columbus en zijn opvolgers over het hoofd is gezien. Het gaat om een kolossale drijvende hoeveelheid plastic.
Afvalplastic om precies te zijn”, zo meldt de Volkskrant van 26 juli 2008. “Het gebruik van plastic neemt toe en verdwijnt voor een deel in oceanen. Het drijvende plastic vormt een toenemend probleem in de oceanen. Vissen en andere dieren eten het op wat kan leiden tot verstikking en verstopping. En daar blijft het niet bij. In watermonsters is in enkele gevallen al meer plastic gevonden dan plankton.”*9) “Waarheid over dreigende plastic berg is erger”, zo luidt de kop van een kranteartikel. Het plastic is als een dunne laag verspreid door alle wereldzeeën en daardoor is het afval zeer moeilijk op te ruimen. (Trouw, 2 april 2012) Is de Aarde echt aan het opwarmen? Al jaren horen we berichten over de opwarming van de Aarde en de oceanen. Volgens die theorie zou dit te wijten zijn aan de toegenomen uitstoot van CO2 en andere broeikasgassen. Maar inmiddels zijn er de wetenschappelijk bewezen feiten dat er al 16 jaar geen opwarming plaatsvindt. *10) Lang werd de wereld voorgehouden dat de opwarming zou kunnen zorgen voor smeltende ijskappen aan de polen, waardoor de zeespiegel vele meters zou kunnen stijgen. Ook daar blijkt geen sprake van. Valse foto’s werden verspreid om de theoriën kracht bij te zetten , zoals deze foto van ijsberen tussen ‘smeltende’ ijsschotsen.
‘Verloren’ ijsberen op smeltend ijs? – Foto links welke duizenden malen verspreid is door onder meer Al Gore en het Wereldnatuurfonds om het fabeltje van global warming (opwarming van de Aarde) kracht bij te zetten. (foto Amanda Byrd)
Hoever bedrog en onwetendheid de nieuwsmedia kunnen beïnvloeden blijkt duidelijk aan de hand van deze foto. “De ijsberen sterven uit, dat weet toch iedereen?” ‘Helaas’, niets is minder waar. De ijsbeerpopulatie bevindt zich daarentegen juist op een hoogtepunt sinds de vijftiger jaren. Dr. Mitchel Taylor die de ijsberen ter plekke reeds gedurende ruim 30 jaar bestudeert, bevestigt dit: ijsberen floreren! Nogal wat media doen zelf geen onderzoek, maar praten elkaars berichten als papagaaien na, en hebben ons overspoeld met berichten over uitstervende ijsberen. Amanda Byrd, maakster van de prachtige foto, verteld echter dat de beren in geen enkel gevaar waren. Ze had de foto enkel genomen omdat de beren op een door de wind gebeeldhouwde ijsschots zo’n mooi beeld was. *11)
9
Het klimaatverhaal bereikt zijn smeltpunt, want het ijs groeit! Met het verhaal over C02-opwarming en klimaatsverandering valt veel (belastinggeld) te verdienen. Echt duurzame oplossingen voor milieuproblemen, zoals bijvoorbeeld ‘vrije energie’ (zie Levend Water- deel 3: Water Als Brandstof), het terugdringen van de bioindustrie (zie Een zaaier ging uit, deel 1 en deel 2) en oorlogsindustrie (met een gigantische druk op mens en milieu), - kortom maatregelen voor een echt schoner milieu, worden niet genomen. Wel wordt er te pas en te onpas ‘eco-tax’ (‘milieubelasting’) uitgevaardigd, krijgen elektrische apparaten, - waarvan er alleen maar meer bijkomen - netjes een eco-label, en rijden ministers inmiddels in ‘energie-zuinige auto’s’. In 2006 verscheen de documentaire An Inconvenient Truth van Nobelprijs winnaar Al Gore. Inmiddels zijn we 6 jaar verder en van diens global warming blijkt tot nu toe niet werkelijk sprake te zijn, integendeel. Toch is deze spreuk – later veranderd in climat change (klimaatsverandering) – zo vaak herhaald, dat niemand meer vragen stelt. Het is een ‘ iedereen-weet-toch-dat’ verhaal geworden. Weinig mensen weten dat 96,5% van alle broeikasgassen bestaat uit natuurlijke waterdamp en bewolking. C02uitstoot vormt daarmee in verhouding slechts een zeer klein percentage, naast de natuurlijke uitstoot van methaan. Maar de door menselijke activiteit veroorzaakte C02-uitstoot is daar alsnog weer een heel klein stukje van. Laten we ook niet vergeten dat planten C02 inademen en nodig hebben voor groei en afgifte van zuurstof. Oeps, daar staan we dan met ons hele “C02-neutraal-verhaal”*12)
In het schema hiernaast kun je dit mooi zien. De linker kolom, die bijna tot helemaal bovenaan reikt, geeft de hoeveelheid natuurlijke waterdamp aan. Oceanen ‘verdampen’, en je weet nog dat driekwart van de Aarde door oceanen wordt bedekt. De kolom daarnaast, heel klein, al bijna plat zelfs, is de hoeveelheid CO2. De door mensen veroorzaakte CO2 uitstoot is daar weer een heel klein stukje van, te weinig om in deze grafiek zichbaar te zijn. Het terugdringen van de CO2-uitstoot kan dus niet op de mensen worden afgeschoven. Dat betekent natuurlijk niet dat de milieuvervuiling geen probleem zou zijn. De enorme mestoverschotten, industriële afvallozing, vervuiling van grondwater, rivieren en zeeën, de enorme hoeveelheden plastic en kunstoffen (per jaar komen er duizend nieuwe kunststoffen bij), het nucleaire afval etc., al deze zaken hebben grote gevolgen voor mens en natuur en moeten beslist worden teruggedrongen. Met CO2 heeft het alleen niet bijster veel te maken. Al Gore, de man achter het ‘CO2-verhaal’, spreekt in zijn film met geen woord over de uitstoot van de bioindustrie, de oorlogsindustrie en de mogelijkheden van schone en ‘vrije energie’. Energie-opwekking die het milieu niet of nauwelijks belast bestaat wel degelijk, maar alle toegang hiertoe wordt tot nu toe onmogelijk gemaakt door rijke oliebaronnen en een kleine machtselite. Merkwaardig eigenlijk. Wel dienen we op advies van Gore wat vaker de fiets te pakken en meer (kwikbevattende) spaarlampen te gaan gebruiken. Wist je niet dat die bij het chemisch afval moeten worden ingeleverd? Uitspraak van Al Gore: “ ‘klimaatsverandering’ zal bijdragen aan de totstandkoming van global governance“ (één centrale wereldregering). Zie hier de eigenlijke beweegreden; macht, niet de redding van de planeet. Al langer roepen onafhankelijke onderzoekers dat er in de Middeleeuwen ook een warmte periode is geweest, maar dat deze uit de statistieken is weggelaten waardoor een scheef beeld is ontstaan. Tussen ±800 en 1300 na Chr. waren er geen gletsjers in de tropische Andes zoals nu het geval is. Er waren Viking nederzettingen
10
en boerderijen in Groenland: nu onder permafrost (permafrost= permanente vorst). Er was weinig ijs op de Noordpool: er is een verslag van een groep Chinezen die precies over de Noordpool zeilden in 1421 en geen ijs aantroffen.*13) Het ijzige continent Antarctica, dat 90% van al het ijs ter wereld draagt en zo’n 160.000 gletsjers, is juist afgekoeld en heeft de afgelopen 30 jaar meer ijsmassa gekregen. Gegevens van wereldwijd 6.000 boringen tonen aan dat de temperaturen in de middeleeuwen hoger waren dan nu. En de sneeuw op de Kilimanjaro (Kenia) is niet aan het verdwijnen als gevolg van stijgende temperaturen, maar doordat ontbossing het gebied heeft uitgedroogd. Interessant nieuws voor Al Gore. Waar de wereldelite met privéjets van klimaattop naar klimaattop vliegt en er als altijd even warmpjes bijzit, is zij er bijzonder goed in geslaagd het schuldgevoel van de mensen aan te blijven wakkeren. Al sinds de Club van Rome, opgericht door Aurelio Peccei gaan er geluiden op dat wij met teveel mensen op deze planeet zouden zijn en dat wij de boel teveel vervuilen. Maar wie zijn de grootste vervuilers? En waarom reiken ‘hun’ oplossingen toch altijd in de richting van meer macht? Ook wijzen onderzoekers er terecht op dat niet CO2 de oorzaak van temperatuur stijging geweest is, maar cycli in de activiteit van de zon. Op de een of andere manier komt de rol van de zon in het hele opwarmings- of klimaatveranderingsverhaal nooit ter sprake. Altijd weer krijgen we zelf, de ‘consument’, de schuld.*14)
Enorme zonne-uitbarstingen.
Om de 11 jaar beleeft de zon een maximale activiteit. Dan zijn er veel vaker grote zonnevlekken en zonnevlammen. Al honderden jaren wordt deze cyclus in de zonneactiviteit gevolgd en in kaart gebracht. Het laatste minimum was in 2008 en het maximum zou nu, rond mei 2013 moeten plaatsvinden. De activiteit blijft echter ver beneden het verwachtte peil. De grootste ruimtevaartorganisatie ter wereld, de NASA, rapporteert dat hoewel het zonnemaximum zowat bereikt is, de zon op dit moment geen bijdrage levert aan opwarming van de Aarde. Zij zou eerder voor afkoeling zorgen. Deze informatie doet zelfs de laatste restjes theorie over global warming smelten als ‘ijs voor de zon’. Oké, goed, maar er moet toch íets waar zijn van al die klimaatsverandering, zoals de stijging van de zeespiegel bijvoorbeeld? Lang werd ons voorgehouden dat rond 2013 het ijs op de polen wel bijna gesmolten zou kunnen zijn, en de kans op een stijging van de zeespiegel van vele meters tot de angstwekkende mogelijkheden zou behoren. Alsmaar stijgende hoeveelheid ijs? Grafieken kunnen gemakkelijk misleiden,omdat in werkelijkheid alles in de natuur in cycli plaatsvindt, net als bij de seisoenen. Na de winter komt de lente…
Gaan we de werkelijkheid bekijken dan blijkt dat alle records wat ijsvorming op Antarctica betreft in 2013 gebroken worden. Het is namelijk de derde winter op rij dat er meer dan 10 miljoen vierkante kilometer nieuw ijs gevormd is.
11
Dat is het resultaat van temperaturen die onder de min 35 graden Celsius liggen. Het verhaal gaat nog verder, als de trend zich voort zou zetten zou over 1000 jaar de hele aarde met ijs bedekt zijn. Kijkend naar de wetenschappelijke gegevens over ijsgroei in de zeeën dan kun je zien dat het zo niet werkt. Alles op Aarde verloopt cyclisch. Van lente en winter tot kosmische seizoenen, maar niemand verwacht een eindeloze ijsgroei dan wel eindeloze opwarming. Dat wordt ons wel eens voorgehouden maar de waarheid is anders. Dan is er nog de groene energie mythe. Door het fantasie-verhaal over opwarming en CO2 zijn er veel windmolenparken bijgekomen de laatste jaren. Van windmolens blijkt uit nieuw onderzoek dat de energieopbrengst zwaar is overschat. Windmolens veroorzaken meer CO2-uitstoot dan ze besparen.*16) Daar komt nog bij dat windmolens het landschappelijke uitzicht behoorlijk teniet doen. Het zijn nou niet bepaald siervoorwerpen en niemand wil er dichtbij wonen. Natuurgebieden worden er ook al niet veel fraaier door.
(Foto: Dos Winkel.) .
HERSTEL VAN NATUURLIJK EVENWICHT: MOET DE ZEE OP SLOT? Het landschap onder en boven water zijn geen gescheiden werelden, ook al heersen er onder het vlies van de waterspiegel heel andere omstandigheden dan erboven. We hebben gezien dat de voor ons mensen zo belangrijke zuurstof-productie, voor het grootste gedeelte onder water plaatsvindt. Aanhoudende verzuring van de zeeën betekent een gevaar voor de koraalriffen, zeeslakken en schaaldieren die hierdoor hun skelet kunnen verliezen, dat aangetast wordt door zuur water. Dit betekent omgekeerd een toename van algen en kwallen. Afval stroomt via rivieren en dalen allemaal naar zee. In de afgelopen 100 jaar zijn duizenden gifstoffen in zee geloosd. In China is meer dan 90% van alle grondwater zeer ernstig vervuild. Ook de Middellandse zee is zo goed als dood, en de gedachte dat vis eten gezond zou zijn, is in de meeste gevallen volledig achterhaald.*17) Grote visjes eten kleine visjes, en als de kleine visjes vol gif komen, gebeurt hetzelfde met de grotere exemplaren. Smakelijk eten? Vergeet het maar! De meeste vis, en vooral vette vis, zijn verzamelaars van het ‘kleine chemisch afval’ geworden. Soms wordt gif ook gebruikt om vis te vangen, zoals bij de prachtige Napoleonvis. Deze koraalvis, die onder meer in de Coral Sea, de Rode Zee, de Indische en Stille Oceaan voorkomt, wordt steeds vaker geserveerd in restaurants. De vis, die 190 kilo weegt en meer dan 2 meter lang kan worden, wordt soms gevangen door cyanide in het water te gooien, zodat de vis bewusteloos raakt en uit het water kan worden opgevist. Kleine vissen en het levend koraal worden hierdoor ook vergiftigd. Het aantal Napoleonvissen is de afgelopen dertig jaar gehalveerd. Prachtige, vriendelijke vissen; van nature zeer nieuwsgierig naderen zij duikers tot op enkele meters afstand en bekijken hen aandachtig met hun indrukwekkende ogen. Laten we niet vergeten dat vissen een goed ontwikkeld zenuwstelsel hebben en net als andere dieren pijn, angst en stress kunnen ervaren. Onderzoekers hebben aangetoond dat veel visserij tot de wreedste vorm van dierenmishandeling behoort.
12
Duiker met prachtige Napoleonvis.
De Napoleonvis, die ongeveer dertig jaar oud kan worden, is pas na zes jaar geslachtsrijp. Steeds snellere, maar vooral sluwere vangstmethoden, maken dat de vissoort sterk achteruit loopt. Meer dan 100 wetenschappelijke studies wijzen allemaal in één en dezelfde richting: willen de zeeën zich kunnen herstellen, dan zou tussen de 20% en 40% van alle oceaan beschermd moeten worden. Deze gebieden zouden dan ook minstens 20 jaar gesloten moeten blijven voor alle vormen van visserij, zodat de vele bijna uitgestorven vissoorten weer wat ‘op adem’ kunnen komen. *18) We zagen al dat ruim 40% van de wereldwijde visvangst bijvangst is. (zie de paragraaf ‘Wat is er mis met de zee’ op pagina 8) Dat betekent dat er jaarlijks ongeveer 38 miljard kilo vis (38.000.000.000 kg) onnodig wordt gedood en weggegooid. Om het wat aanschouwelijker te maken: dit betekent dat bij iedere gezinsmaaltijd waarbij 1 kilo vis wordt gegeten, er tegelijkertijd ¾ kilo vis bijgevangen wordt. Dat komt dus niet op je bord, maar gaat dood de zee weer in. *19) Long Lines (kilometerslange visnetten met haken) en sleepnetten zijn de grootste boosdoeners waar het bijvangst en dierenleed betreft. Sleepnetten vernielen niet alleen de zeebodem, maar kunnen wel tot 96% bijvangst ‘oogsten’. Jaarlijks verdrinken miljoenen zeezoogdieren, zeeschildpadden en zeevogels omdat ze verstrikt raken in visnetten en vislijnen. Er hangen zoveel ‘long lines’ in de zeeën, dat hun totale lengte 550 maal rond de Aarde gespannen kan worden. Geen wonder dat vele dieren in die kluwen verstrikt raken. Onder water zijn geen wegen en paden, stoplichten of verkeersborden die kunnen waarschuwen vanwaar het gevaar dreigt. Dolfijnen, vogels, zeeschildpadden en soms zelfs walvissen die in de haken vast komen te zitten en in de lijnen verstrikt raken, sterven een verschrikkelijke dood.*20) Ecosysteem is een mooi woord. Maar beseffen we ook werkelijk wat het betekent dat alle leven één is, onderling verbonden en wederzijds afhankelijk van elkaar. Het ecosysteem is één geheel; boven en onder water. Naast strijd is er vooral sprake van samenwerking in de natuur. Te vaak is ons verteld dat de natuur een strijd om het recht van de sterkste zou zijn, maar het tegendeel wordt meer en meer bewezen. Dieren moorden geen dieren uit, dieren bedreigen andere diersoorten niet met uitsterven. Dieren produceren geen afvalbergen, en dieren vergiftigen elkaars wereld niet. De homo sapiens (wijze mens) heeft zich tot nu toe meer gedragen als een homo stupidus. In ieder geval valt er nog heel wat te leren van het uitgestrekte rijk van de planten- en dierenwereld!
© Wido Blokland, 2013
13
VRAGEN:
1. Wat is fytoplankton? Welke rol speelt het bij de koolstofcyclus? Leg uit. 2. Wie was Job Baster uit Zierikzee? En waardoor is hij beroemd? 3. Noem enkele vis- en diersoorten die in de Oosterschelde voorkomen. 4. Door de aanleg van de Grevelingendam (1963) en de Brouwersdam (1970) werd de Grevelingen volledig afgesloten van de Noordzee. Wat zijn de gevolgen en risico’s van een volledig afgesloten Grevelingenmeer? 5. Waarom is leven aan de kust eigenlijk zo gezond? 6. Weet je tot op welke diepte zonlicht in het water door kan dringen? 7. Wat betekent bioluminescentie? Ken je voorbeelden? 8. Behoort een walvis tot de a) zoogdieren b) vissen c) amfibiën? 9. Waarom is overbevissing gevaarlijk voor het voortbestaan van vissoorten? Noem nog andere oorzaken waardoor vissoorten met uitsterven worden bedreigd. 10. Wat betekent het woord ecosysteem? 11. Waaruit bestaat het grootste gedeelte van alle broeikasgassen? Hoe groot is het aandeel CO2? 12. Wat zou er volgens jou moeten gebeuren om het milieu te beschermen en te verbeteren? (Denk hierbij zowel aan het landschap onder als wel boven water). 13. Waarom is verzuring van de zeeën schadelijk? Voor wie het meest? 14. Waarom is de meeste vis niet gezond om te eten? 15. Wat is bijvangst? En wat zijn ‘long lines’?
14
NOTEN: 1) Zie ook de lesbrieven ‘Levend Water’ op www.museaschouwenduiveland.nl , m.n.: http://www.vvvzeeland.nl/l/nl/library/download/451844 2) National Geographic, april 2011. 3) http://www.zichtopdegrevelingen.nl/ 4) Hans Schreuder, Zeeland, nr1, 2011, p.78
5) http://www.niburu.nl/index.php?option=com_content&view=article&id=1886:verloren-wereld-ontdekt-onderantarctica&catid=24:mens-en-dier&Itemid=37 6) http://www.nu.nl/wetenschap/3357085/haaien-sterven-overbevissing.html 7) http://www.nu.nl/algemeen/3369747/haaienpopulaties-met-uitsterven-bedreigd.html
8) http://www.seafirst.be/nl 9) http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2672/Wetenschap-Gezondheid/article/detail/920918/2008/07/26/Oceaan-vol-plastictroep.dhtml http://www.trouw.nl/tr/nl/4332/Groen/article/detail/1864549/2011/03/24/Waarheid-over-drijvendeplasticberg-is-erger.dhtml 10) De Aarde warmt al 16 jaar niet meer op: http://www.wijwordenwakker.org/content.asp?m=M26&s=M68&ss=P1849&l=NL http://www.wijwordenwakker.org/content.asp?m=M26&s=M68&ss=P2042&l=NL 11) http://wattsupwiththat.com/2009/06/27/warmists-deny-copenhagen-access-to-polar-bear-scientist/ 12) www.CarbonDioxide.com 13) Icke, 2010, pp.175. Zie ook: http://xandernieuws.punt.nl/?id=661204&r=1&tbl_archief Lord Christopher Monckton, een voormalig politiek adviseur onder premier Margaret Thatcher, heeft onthuld hoe statistieken zijn gemanipuleerd om de ‘noodzakelijke’ ideologie van global warming te ondersteunen door eenvoudigweg de middeleeuwse warme periode tussen ruwweg 800 -1300 n. Chr. uit de cijfers weg te laten. Een UNrapport uit 1996 toont een 1000-jarige grafiek welke demonstreert dat de middeleeuwse periode warmer was dan nu (tot 3°C). Een later rapport uit 2001 van dezelfde UN toont een nieuwe grafiek met weglating van middeleeuwse e warmte periode. Het rapport trekt ten onrechte de conclusie dat de 20 eeuw de warmste is van de afgelopen 1000 jaar. Pas in januari 2010 wordt bekendgemaakt dat professor Michael Mann, de klimatoloog achter dit rapport, meer dan een half miljoen dollar overheidssteun ontving. [Icke, Ibidem. P.179] 14) Icke , ibidem, p.180-181. 15) http://news.investors.com/ibd-editorials/022213-645488-arctic-ice-antarctic-ice-contradict-global-warming.htm 16) http://www.elp.com/news/2013/02/24/wind-farms-on-precious-peatland-will-do-more-damage-than-good-nlscientists-find-that-building-more.html http://www.thecommentator.com/article/2867/green_agenda_in_meltdown Zie ook Peter C .Glover, mede-auteur van Energy and Climate Wars: www.petercglover.com 17) Het belangrijke Omega-3 in vette vis maakt de vis helemaal niet zelf, maar haalt deze uit planktonalgen. Deze worden inmiddels gekweekt en zijn te koop. Ook andere vegetarische voedingsmiddelen, zoals bijvoorbeeld hennepzaad, zijn uitstekende leveranciers van omega vetzuren. 18) Dos Winkel, De Huilende Zee, 2011. Zie ook: www.seafirstfoundation.org en www.worldoceanday.nl en www.seathetruth.nl 19) Ibidem. 20) Ibidem.
15
16
