Boven water
Marcella Veldthuis Boven water
Uitgeverij De Arbeiderspers Amsterdam · Antwerpen
Copyright © 2011 Marcella Veldthuis Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt, door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van bv Uitgeverij De Arbeiderspers, Herengracht 370-372, 1016 ch Amsterdam. No part of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other means, without written permission from bv Uitgeverij De Arbeiderspers, Herengracht 370-372, 1016 ch Amsterdam. Omslagontwerp: Bram van Baal Omslagfoto: © Daniel Bosma isbn 978 90 295 7843 1 / nur 320 www.arbeiderspers.nl
Ter kennisgeving Boven water is een weergave van ware gebeurtenissen. De intieme ervaringen van mij en mijn familie zijn gestructureerd en overzichtelijk gemaakt, en hebben op die manier een vorm gevonden waarin ze gepresenteerd kunnen worden aan een groter publiek. Ik heb de vrijheid genomen om gebeurtenissen te verplaatsen, personages samen te voegen en gesprekken aan te passen. Het verhaal is dus wel degelijk een weergave van ware gebeurtenissen, maar het blijft in de eerste plaats een verhaal.
Proloog
Papa zit kalm in de bruine chesterfield een sigaar te roken. Opa praat tegen hem. Zijn verhaal gaat gepaard met hevige gesticulaties, als om de grootsheid van het vertelde te benadrukken. Vanaf de plek waar ik zit, kan ik niet horen waar hij zo geanimeerd over spreekt, maar ik heb het vermoeden dat het een van de vele verhalen over vroeger is. Papa knikt af en toe, lacht, of brengt zijn sigaar naar zijn mond om er met dichtgeknepen ogen genietend aan te trekken. Zijn andere hand houdt op de leuning van de stoel losjes een glas whisky in balans. In het glas bevinden zich ijsblokjes in de vorm van kunstgebitten. Ze kleuren zelfs een beetje roze door de kleurstof die ik aan het water heb toegevoegd voor ik de vormpjes in de vriezer plaatste. Papa en ik beschouwen het als humoristisch, oma vindt het stijlloos en griezelig. Mijn moeder staart naar de wanorde alsof ze betreurt dat ze niet het soort vrouw is dat het nummer van een vaste huishoudster in haar mobiele telefoon heeft staan. Maar ze heeft al geen telefoon, laat staan een vaste huishoudster. Ik zie haar een hand door haar korte bruine haar halen. Haar vermoeide blik glijdt door de huiskamer. De manier waarop haar schouders ineens tien centimeter lijken te zakken vertelt me dat ze een diepe zucht slaakt. Dan loopt ze weer de keuken in. Achter de antieke donkerhouten piano zit mijn veertienjarige zusje Mariëlle. Regelmatig zwaait ze met een driftige hoofdbeweging haar voor haar ogen gevallen 7
schouderlange haar naar achteren, zonder dat die beweging invloed lijkt te hebben op haar spel. Oma staat links van haar, tante Gretha staat aan de rechterkant over haar heen gebogen. Geconcentreerd kijken ze toe hoe mijn zusje langzaam met twee wijsvingers ‘Stille nacht’ speelt. Ze doet het keer op keer voor. Af en toe schuift ze op om plaats te maken voor een van de vrouwen. Fronsend en schichtig op en neer kijkend tussen pianotoetsen en bladmuziek proberen zij ook het lied te spelen. Na de eerste noten kijken ze trots op, maar al snel daarna gaat het mis. Iedere keer dat hun poging faalt, neemt Mariëlle weer plaats op de kruk om met engelengeduld uit te leggen hoe het moet. Kerst is voor mij het feest van de herhaling. Elk jaar lijken de gebeurtenissen een exacte kopie van die van voorgaande jaren. Opa, oma en tante Gretha komen prachtig aangekleed bij ons om te gourmetten. Ieder jaar weer luister ik naar dezelfde verhalen van mijn opa en net als voorgaande keren zullen Mariëlle en ik de hele avond alle liedjes uit ons boek met kerstnummers op de piano moeten spelen. Ook dit jaar zullen mijn oma en tante opnieuw falen in hun pogingen zelf een van de nummers ten gehore te brengen. Gelukkig is er altijd de troostrijke gedachte aan de herkansing volgend jaar. En zoals alle voorgaande jaren is ook nu de kerstboom niet om aan te zien. Mariëlle en mijn moeder zijn namelijk verantwoordelijk voor het optuigen ervan. Niemand kan ze ervan beschuldigen dat ze niet hun uiterste best doen om een mooi en feestelijk geheel neer te zetten. Die inzet kan helaas niet verhinderen dat het resultaat verschrikkelijk is. In andere huishoudens valt me altijd op dat één kleur in de boom de overhand heeft, meestal de modekleur van het seizoen. In onze boom hangen zoveel 8
