Het komt wel goed met die kredietcrisis!

Werkt verrijkend.

24 Donderdag

8. De Beurs

De wereld in koersen: stijgers en dalers mondiaal 21. Duurzaam Sexy is het niet, lucratief is het inmiddels wel

25. V’s met macht De deals worden niet louter door heren gesloten

IT-cracks Sales en Marketing professionals Topsecretaresses

UITGEGEVEN DOOR

April 2008

EN

Opgelet!

www.definancielepers.nl AEX

EURO ST.

DAX

DOW

NASDAQ

EURO

471 +1,11%

12763 +0,34%

3764 +0,73%

Vandaag in de Financiële Pers

6795 +0,99%

2405 +1,19%

1,5887 -0,27%

adecco.nl

Het komt wel goed met die kredietcrisis! Nobelprijswinnaars economie over de wereldmarkt, slechte hypotheken en toezicht op banken De Financiële Pers stelde vijf Nobelprijswinnaars economie de vraag: hoe erg zitten we in de penarie? Welnu, het gaat. Zolang banken maar aan de ketting worden gelegd. M
M
M

Jan-Jaap Heij AMSTERDAM M
MM

‘Ze hebben met mijn portfoliotheorie allerlei gekken dingen gedaan.’ Harry Markowitz, in 1990 winnaar van de Nobelprijs economie voor zijn werk aan beleggingstheorie, begint een beetje te mopperen als hem wordt voorgelegd of de kredietcrisis misschien zijn eigen schuld is. Het soort wiskundige modellen waar economen als Markowitz de laatste decennia beroemd mee werden, zijn immers door zakenbanken all over the world gebruikt voor veel te riskante beleggingen in bijvoorbeeld sub prime-hypotheken. ’60 procent aandelen en 40 procent obligaties, en zo zijn er nog wat combinaties mogelijk. Wie zich daaraan houdt, zoals de grote pensioenfondsen, heeft nu geen problemen’, vervolgt hij. Citibank en Bear Sterns,

twee van de voornaamste slachtoffers van de crisis – die volgens schattingen van onder andere het IMF op z’n ergst in een biljoen dollar aan afschrijvingen gaat resulteren – hebben er gewoon een potje van gemaakt.

De wereldeconomie zal er niet aan te onder gaan, maar de schade in geld is er niet minder om. Schattingen over afschrijvingen lopen tegen het biljoen in dollars. BRON: WIKIPEDIA.

Zware crisis Vijf Nobelprijswinnaars economie kreeg De Financiële Pers aan de lijn, en over een ding zijn ze het eigenlijk allemaal wel eens: de credit crunch is een zeer zware crisis, erger dan die van 1987, maar een herhaling van de jaren dertig zit er niet in. Na de beurskrach van 1929 reageerden beleidsmakers verkeerd, zodat de economie wereldwijd tien jaar in een depressie raakte. Nu heeft de Amerikaanse FED een run op de banken in ieder geval weten te voorkomen, en zijn de economische vooruitzichten ook in de VS niet heel dramatisch. Edmund Phelps, Nobelprijswinnaar in 2006: ‘Het is maar de vraag of de werkloosheid in Amerika boven de 6 procent uit gaat komen. Zo niet, dan is het een van de mildste recessies sinds de Tweede Wereldoorlog.’ Europa en Azië hoeven zich nog minder zorgen te maken. Monetair

ʢʚʚ ʡʚʚ ʠʚʚ ʟʚʚ ʞʚʚ ʝʚʚ

ʟʟ

ʛʢʣ

ʚ ʛʣʢʜ

ʛʣʢʜ

ʛʚʚ

Nobelprijswinnaars Prescott, Phelps, Maskin, Markowitz & Fry

24-04-2008: Nederland heeft een gratis zakenkrant...

Als werknemers goed genoeg zijn, hoeft niemand ze een baan te garanderen.”

We horen graag wat u ervan vindt: www.definancielepers.nl reacties@definancielepers

ʜʠʝ

ʜʚʚ

STATEMENT VAN DE DAG

hoogdrempelig geweest. Niet iedereen die zich interesseert voor beurs, ondernemen en economie heeft een abonnement op het Financieele Dagblad of de Wall Street Journal (en leest hem daadwerkelijk). Bij lange na niet zelfs. De Financiële Pers maakt zakelijk en financieel nieuws breed toegankelijk en dat doen we op een moderne manier, zonder dikdoenerij en journalistiek onafhankelijk. Althans, dat vinden we zelf. Als u een beetje tot de doelgroep behoort, bent u echter best in staat om daar zelf een oordeel over te vellen.

ʣʞʟ

ʣʚʚ

DE FINANCIELE PERS

De krant die u nu in handen heeft, is een bijzondere: het is de allereerste gratis zakenkrant die ooit in Nederland is uitgebracht. Van harte welkom dus, of u hem nu heeft gekregen van onze uitdelers, heeft meegegrist of zomaar ergens hebt gevonden. Waarom een gratis zakenkrant? Zit iemand daarop te wachten? Als initiatiefnemers van deze krant – De Financiële Pers is een co-productie van Mountain Media, uitgever van de gratis kwaliteitskrant De Pers en IEX, het grootste beleggersplatform van Nederland – denken wij van wel. Er is alleen, tot vandaag, nog niemand die hem heeft gemaakt. Het is de hoogste tijd, dus eigenlijk. Tot dusver is het aanbod van zakelijk nieuws altijd heel beperkt en vooral

econoom Edward Prescott (winnaar in 2004) is zelfs ronduit zonnig: ‘Binnenkort zal West-Europa de belasting verlagen en een economische hoogconjunctuur beleven.’

Crisis? Toch wel

JEROEN SMIT COLUMNIST DE FINANCIELE PERS OP P4

ʛʣʢʜ

Vorige week deed het Financial Stability Forum, een adviesclub van centrale bankiers en andere financiële toezichthouders, een setje aanbevelingen aan G7-landen om crises als deze in de toekomst te voorkomen. Kort samengevat: meer geld achter de hand houden, minder risico, meer transparantie in de balans en beter toezicht. De Nobelprijswinnaars sluiten zich er van harte bij aan. Eric Maskin, speltheoreticus en winnaar in 2007: ‘Er gaan bijvoorbeeld veel financiele transacties buiten de banken om. Dat mag niet meer gebeuren. De toezichthouders moeten meer inzicht krijgen in alle financiële instituten.’ Lees verder op P18 en 19

ʣʝ ʛʣʢʜ

Van harte

ʚʠ

Meer info: www.definancielepers.nl

08 BE L EGG E R 2 0 DE S L I M S T E

Speeel op www.d

r.nl eslimstebeleggenog in

daag 2008? Schrijf je van Turbo’s imste Belegger van i de Slim Wie is zonder risico, in dus , o’s eur ve ctie fi drendement en beleg 100.00 0 t het hoogste ein me ler spe De . v n ABN AMRO va Turbo’s. wint € 25.000,- in Turbo. eg Bel . slim eg Bel

.

Mede mogelijk gemaakt door De Financiële Telegraaf

.

De Financiële Pers www.definancielepers.nl Donderdag 24 april 2008

2 . BUSINESS

Going Deutsch De bevolking van Frankfurt bestaat voor 75 procent uit singles FINANCIEEL CENTRUM Nederlanders zijn sceptisch wanneer ze voor zaken in Frankfurt belanden. Eenmaal gesetteld willen ze niet meer weg. Overdag wordt er hard gewerkt en ’s avonds gaan de stropdassen af. M
M
M

Majelle Hoek FRANKFURT M
M
M

‘Main-hattan’ noemen de Duitsers hun eigen financiële centrum weleens in een vlaag van overmoed. Want de ECB mag er dan zitten, en de grote Duitse banken natuurlijk, maar in vergelijking met New York en Londen is het aan de Main toch ietwat dorps. Een beetje promotie kan geen kwaad om Frankfurt op te stoten in de vaart der volkeren, denken de Duitsers de laatste tijd. Al was het maar om slimme zakenlui uit Nederland naar de stad te lokken. En verdomd, niks dorps: bij het binnenrijden verrijst een flitsende skyline langs de rivier. Wolkenkrabbers domineren de lucht en kranen staan paraat om nog meer kolossale complexen uit de grond te stampen. De Nederlandse expats vinden hun weg naar de businessstad wel, met of zonder promotie. De meesten blijven twee, drie jaar en gaan dan weer terug. Wel met heimwee. Jan Boekel verbleef anderhalf jaar als belastingadviseur in Frankfurt. Regelmatig waagde hij op donderdag een dansje in de hippe clubs die de stad kent. En integratie, geen probleem. Wel soms opmerkingen over en weer. Of Nederland wel meevoetbalt op

het WK, maar dat moet kunnen volgens de belastingadviseur. Boekel vindt de Duitsers vooral erg beleefd. ‘En o ja, going Dutch (apart betalen) is hier going Deutsch’, weet de fiscusraadgever te vertellen. ‘De rekening wordt op de pfennig af gescheiden.’ De belastingadviseur heeft aan zijn Frankfurttijd vooral veel vrienden overgehouden. ‘Duitsers vinden ons charmant. Vooral wanneer we Duits spreken met een Nederlandse tongval. Het Rudi Carrell-effect noem ik het. Hij is een goede ambassadeur voor ons geweest.’

Vooroordelen Nederlanders zijn terughoudend wanneer ze voor hun job terechtkomen in de Duitse stad aan de rivier de Main. Niet omdat ze tegen de samenwerking met de Duitsers op zien, integendeel. Meer om de vooroordelen over de financiële plaats. Er valt weinig te beleven in Frankfurt, dacht ook de 39-jarige Victor Ruitenberg die zeven jaar geleden als vastgoedbelegger zijn eerste voetstappen in de miljoenenstad zette. Nu wil hij niet meer terug. ‘Mensen kennen Frankfurt niet, maar de kwaliteit van het leven is hier beter dan in Nederland. Ze zeggen vaak dat het twee keer huilen is: een keer wanneer je hier heen komt, en een keer wanneer je terug moet.’ Tegenwoordig heeft iedere zichzelf respecterende bank een filiaal in Frankfurt. Met zo’n 330 banken, incluis de ECB, is Frankfurt het belangrijkste financiële centrum in Duitsland. Het economische broeinest trekt veel forenzen aan. In de

De skyline van ‘Main-hattan’.

HOLLANDSE HOOGTE

FINANCIELE STEDEN TOP-11 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

London New York Tokyo Chicago Hong Kong Singapore Frankfurt Paris Seoul Los Angles Amsterdam

77.79 73.80 68.09 67.19 62.32 61.95 61.34 61.19 60.70 59.05 57.30

Index gebaseerd op de omvang van de geld- en handelsstromen ter plaatse en het zakelijk klimaat. Bron: Mastercard.

Mainstad en omstreken leven vijfduizend Nederlanders, waarvan honderden werken in de financiële wereld. Mirelle Gerding (28) zit sinds vijf jaar in de Duitse plaats. Voor een bank regelt ze de financieringen van hotels in 25 verschillende landen. Hiervoor verbleef ze twee jaar in de Londense City, het financiële hart van de Britse hoofdstad. ‘Het is hier echt ons kent ons’, vertelt de Nederlandse. ‘Vooral als je hobby’s hebt, leer je mensen kennen.’ Een keer in de maand op dinsdag organiseert Gerding voor Nederlandse zakenmensen – ‘er komen ook leraren’ – een borrel in café Neuer Volkswirt. De enige kroeg met echte Hollandse bitterballen. Gezelligheid en borrelen, dat is de bedoeling. Over zaken wordt nauwelijks gepraat.

Frankfurt is een echte singlesstad. Van de ruim vijf miljoen inwoners is 75 procent single. Dat verklaart misschien de bruisende borrelcultuur. Hossende krijtstreeppakken en swingende mantelpakjes maken de clubs in Frankfurt na werktijd onveilig. En zit je niet in een kroeg of Biergarten, dan is er vast wel een receptie van een bank waar je terechtkunt. Tijdens kerst in Frankfurt schijnen de krijtstreeppakken helemaal los te gaan. De 33-jarige manager Harco Leertouwer: ‘Dan worden de uitreikingen van de kerstbonussen gevierd door flessen champagne leeg te gieten in de schoenen van de secretaresses en daar vervolgens uit te drinken.’ En ja, ook Leertouwer gaat naar de maandelijkse zakenborrel voor Nederlanders. ‘Die met de echte Hollandse bitterballen.’ 1

Ronald Koeman hoefde dát zelfs niet te doen: domweg verliezen was voldoende. Hij daalde van de vierde plaats naar de zestiende plek. Elke trap die hij afgleed, incasseerde hij weer een half miljoen euro: per gewerkte dag (172 in totaal) verdiende hij uiteindelijk: 34.883,72 euro, een dik middeninkomen op Hollandse schaal. Is dit verwerpelijk? Nee, dit is superslim van Koeman, of oliedom – zo u wilt – van Valencia. Hedgen is een beproefd recept van voetbaltrainers. Ronald Koeman hedget waarschijnlijk elders weer lekker verder, en daar is in economisch opzicht niks mis mee. Zijn leermeester

Louis van Gaal – Koeman was ooit diens assistent bij Barcelona en zag hoe die daar een afkoopsom incasseerde – heeft tegenwoordig andere principes. Als Van Gaal vroegtijdig bij AZ opstapt, verscheurt hij zijn afkoopsom, verklaarde hij onlangs. Van Gaal kent gelukkig nog wél het verschil tussen winnen en verliezen. 1

FOLLOW THE MONEY MARK KOSTER

Hedgefonds Koeman

H

et beste hedgefonds van de voetballerij is de BV Ronald Koeman. De ontslagen trainer van Valencia krijgt – zo openbaart Frits Barend vandaag in zusterkrant De Pers – maar liefst zes miljoen euro mee als afkoopsom. Dit tart natuurlijk elke economische rationaliteit. Een vergoeding betalen voor slecht

M
M
M

presteren, is vragen om witte zakdoekjes in het stadion, en dat is ook gebeurd. Ronald Koeman, die in zijn trainerscarrière zelden een contract uitdiende, gebruikt dezelfde bedrijfsstrategie als de meest haaiige investeringsfondsen. Hij kan speculeren op slechte resultaten (hedgefondsen noemen dat ‘short gaan’), terwijl hij daar zelf ook nog invloed op kan

uitoefenen. Ronald Koeman heeft er – zo lijkt het achteraf – bijna álles aan gedaan om zo snel mogelijk zes miljoen euro te incasseren. Hij ontsloeg drie publiekslievelingen en maakte zich ongeliefd bij de clubleiding en het schuimbekkende journaille. Hedgefondsen lenen normaal gesproken geld om hun pessimistische gokjes te financieren,

KOEMAN IN CIJFERS € 6 miljoen afkoop 172 dagen € 34.883 per dag

De Financiële Pers M
M
M

De Financiële Pers is een uitgave van Mountain Media BV/Dagblad De Pers en Free Media Group BV/IEX.nl M
M
M

Directie: Cornelis van den Berg, Eric Visser, Peter van Sommeren Realisatie: Jan-Jaap Heij, Pieter Kort M
M
M

Vandaag is er over het algemeen wat meer bewolking en is er kans op een bui, vooral in het zuidoosten van het land. Ondanks de buienkans en de bewolking zal ook de zon zich zeker laten zien. De temperaturen gaan in de middag stijgen naar waarden tussen 17 en 19 graden. De wind is zwak tot matig, kracht 3 tot 4 en waait uit zuidwestelijke richting.

Morgen hebben we even te maken met een kleine dip in de temperaturen. Het wordt dan niet veel warmer dan 16 graden, maar met de zon erbij is het toch nog best aangenaam weer, bovendien blijft het meest droog. Ook morgen blijft de wind zwak tot matig uit een meest zuidwestelijke richting. Vanaf zondag is het gedaan met het mooie weer.

Nadere informatie voor de pers: Barbara Hammendorp 06 - 222.46.832 [email protected] M
M
M

Anthony Fokkerweg 61 1059 CP Amsterdam Tel.: 020 - 3460500 Fax: 020 - 3460596

De Financiële Pers www.definancielepers.nl Donderdag 24 april 2008

BUSINESS . 3

‘Eind kredietcrisis in zicht’

We zien ze niet meer vliegen

WALL STREET

Vliegen wordt duurder. En dat is maar goed ook, zegt luchtvaartexpert Hans Heerkens. ‘Vliegtickets zijn al decennia te goedkoop. Het is tijd dat luchtvaartmaat-schappijen gezonder worden.’

M
M
M

Ben White Francesco Guerrera NEW YORK M
M
M

Grote financiële instellingen in de VS hebben de afgelopen dagen meer dan 28 miljard dollar op de kapitaalmarkt bijeengebracht; dit doet vermoeden dat veel investeerders geloven dat de sector een comeback gaat maken. Merrill Lynch inde dinsdag 7 miljard dollar; het was hun eerste senior unsecured debt sale in zes maanden. Goldman Sachs verkocht voor 1,5 miljard dollar obligaties. CIT verkocht dinsdag ook voor 1,5 miljard dollar aan reguliere en converteerbare aandelen; dat is 50 procent meer dan gepland. Deze verkoop volgde op een emissie van preferente aandelen van de Citigroup op maandag die 6 miljard dollar opbracht en een preferente verkoop door JPMorgan Chase afgelopen week die ongeveer datzelfde bedrag opbracht. Merrill inde 2,5 miljard dollar in een verkoop van preferente aandelen op maandag. Ook Lehman Brothers inde deze maand 4 miljard dollar De banken konden dit kapitaal aantrekken op het moment dat Vikram Pandit, hoofd van de zeer zwaar getroffen Citigroup, zich schaarde bij de groep Wall Street-bankiers die beweren dat we in de kredietcrisis het ergste gehad hebben.

Ecotax en brandstofprijzen treffen luchtreizigers in portemonnee

M
M
M

Annemieke van Dongen AMSTERDAM M
M
M

Passagiers van Brussels Airlines zitten op vluchten binnen Europa voortaan één à twee minuten langer in het vliegtuig. De piloten van de Belgische luchtvaartmaatschappij hebben opdracht gekregen om een beetje langzamer te vliegen om kerosine uit te sparen. Die maatregel levert een besparing van 1,1 miljoen euro op. Maar dat is nog niet alles. Zo vervangt Brussels Airlines de stoelovertrekken door lichtere exemplaren, wat 50 kilo scheelt. ‘We hebben momenteel twee mensen die de hele dag niets anders doen dan maatregelen bestuderen om minder kerosine te verbruiken’, zei woordvoerder Geert Sciot gisteren in de Belgische krant De Standaard. Zij bekijken bijvoorbeeld of de vliegtuigen niet te veel water meenemen

In hun lage prijzen zijn de luchtvaartmaatschappijen veel te ver doorgeschoten

© Financial Times 2008

om de toiletten door te spoelen en nemen zelfs het aantal kranten aan boord kritisch onder de loep. Alle luchtvaartmaatschappijen kampen met hetzelfde probleem: hun kosten stijgen. Als gevolg van de piekende olieprijs verhoogden KLM, Air France en Northwest Airlines dinsdag noodgedwongen hun brandstoftoeslag, die voor intercontinentale KLM-vluchten nu 98 euro gaat bedragen. Gestegen metaalprijzen en de zwakke dollar nopen vliegtuigbouwer Airbus om vanaf 1 mei de catalogusprijzen van zijn vliegtuigen te verhogen. Kleinere toestellen gaan twee miljoen dollar meer kosten, langeafstandsvliegtuigen vier miljoen. Die kosten zullen luchtvaartmaatschappijen doorrekenen aan hun passagiers, net als de stijgende tarieven van luchthavens. Schiphol is van plan de passagiers- en veiligheidstoeslag in november te verhogen van 26 naar 31 euro; een stijging van bijna twintig procent. Ook de start- en landingstarieven voor airlines die de luchthaven aandoen, gaan omhoog.

GEEN ZEKERHEID

ZUINIG WARM

Ombudsman kritisch over verzekeringen

10 miljoen voor nieuwe HRe-ketel

(Novum) Voordat klanten het door hebben, kan de polis van hun verzekering plotseling veranderd zijn of schiet de maandpremie opeens de hoogte in. Het afsluiten van een verzekeringspolis biedt te vaak geen langdurige zekerheid. Dat stelt Ombudsman Financiële Dienstverlening Jan Wolter Wabeke in zijn gisteren verschenen jaarverslag over 2007. ‘Dat helpt niet echt om het vertrouwen van klanten te winnen.’ Als voorbeeld noemt Wabeke goedkoop aangeboden uitvaart- en overlijdensverzekeringen. Omdat zulke verzekeringen vaak voor lange tijd afgesloten zijn, kan de verzekerde daar vervolgens heel moeilijk onderuit.

(Novum) Met een subsidie van tien miljoen euro verwacht minister van Economische Zaken Maria van der Hoeven (CDA) de komst van een nieuwe energiezuinige ketel een duwtje in de rug te geven. Dat heeft ze gisteren bekendgemaakt na een internationaal congres over energie in Rome. De HRe-ketel vermindert de uitstoot van koolstofdioxide. Honderd huishoudens hebben de ketel nu op proef. Volgend jaar komt het product op de markt, zegt een woordvoerder van de minister. Van der Hoeven verwacht dat met behulp van de subsidie in 2010 tienduizend van deze HRe-ketels in Nederland hangen. Zij is van plan om het eerste jaar per ketel duizend euro bij te leggen.

Tsunami aan kapitaal Het bijeenbrengen van kapitaal zal de toezichthouders plezieren; zij hebben er bij de zakenbanken op aangedrongen om de kapitaalbalans te verbeteren na de grote verliezen op de sub prime-hypotheekmarkt. Ze dringen er ook bij de commerciële banken op aan om kapitaal achter de hand te hebben: de laatste tijd zijn er grote pieken geweest in de reserves die nodig zijn voor het opvangen van verliezen op consumenten leningen. ‘We zijn getuige van een ware tsunami aan nieuw kapitaal’, zei een senior fund manager dinsdag. ‘De toestroom van kapitaal toont aan dat veel investeerders denken dat de ergste waardevermindering van aan hypotheken gerelateerde activa achter de rug is. Merrill was van plan voor 300 miljoen dollar aan preferente aandelen te verkopen, maar verkocht uiteindelijk vanwege de grote vraag voor 2,5 miljard dollar.

Vanaf 1 juli krijgen passagiers bovendien met de ecotax te maken. Het kabinet belast Europese vluchten vanaf die datum met 11,25 euro, op intercontinentale vluchten komt een toeslag van 45 euro.

Europeaan de dupe Naar aanleiding van de fusie tussen de luchtvaartgiganten Delta en Northwest waarschuwde luchtvaarteconoom Jaap de Wit vorige week in deze krant dat consolidatie tot hogere ticketprijzen kan leiden. Omdat Delta en Northwest bijvoorbeeld allebei op New York vliegen, neemt de concurrentie op die route af. Vanaf 2010 is het, vanwege veranderende regels in de VS, bovendien mogelijk dat Amerikaanse maatschappijen met Europese fuseren. Als dat

gebeurt, is de portemonnee van de Europese reiziger volgens De Wit de dupe. De budgetmaatschappijen vliegen niet naar Amerika en dwingen de grote trans-Atlantische spelers dus niet tot lagere prijzen, iets dat binnen Europa wel gebeurt. Vliegen wordt inderdaad duurder, zegt ook luchtvaartdeskundige Hans Heerkens van de universiteit van Twente. En hoe vervelend dat ook is voor de consument en werkgevers van zakelijke reizigers, volgens hem is het juist goed. Vliegen is de afgelopen decennia alleen maar goedkoper geworden. De toenemende concurrentie dwong luchtvaartmaatschappijen hun kosten te minimaliseren. Zo werden vliegtuigen lichter en zijn airlines steeds efficiënter gaan werken.

Daarin zijn ze te ver doorgeschoten, zegt Heerkens. Hij vindt dat vliegen té goedkoop is geworden. De marges zijn vergelijkbaar met die van supermarkten. ‘Maatschappijen als KLM halen een gemiddeld winstmarge van drie tot vijf procent over de omzet. In veel bedrijfstakken zou een dergelijke winstmarge als te laag worden ervaren.’ De prijs moet volgens Heerkens structureel omhoog om luchtvaartmaatschappijen weer gezond te maken. En dat zal ook gebeuren, voorspelt hij. ‘Maatschappijen als Delta en United beperken hun capaciteit nu al door vliegtuigen aan de grond te houden en minder nieuwe toestellen te bestellen. Zo houden ze de prijs kunstmatig hoog.’ 1

Topbaan bij topwerkgever?

t rijd Wie wee or t in nk ne in jij b i! deze Min

De formule van Top Secretaries is even helder als onweerstaanbaar. We bieden jou als topsecretaresse een vast contract met veel opties, afhankelijk van jouw behoeften en wensen. Je krijgt de kans om te werken voor verschillende toonaangevende (inter)nationale bedrijven in het westen van het land. Een permanent opleidingsprogramma hoort er natuurlijk bij. Net als een flitsende auto! Pak je kans en bel ons op (020) 301 80 48 of kijk op adecco.nl/topsecretaries

Top Secretaries adecco.nl/topsecretaries

De Financiële Pers www.definancielepers.nl Donderdag 24 april 2008

4 . MENSEN

Dierenactivist nr. 1 spreekt

Angst COLUMN JEROEN SMIT

...

De activisten voeren ook actie voor de apen in Nepal

D

der of het in vlam zetten van een auto van een proefdierfokker, midden in de nacht, pal voor zijn huis. ‘Het is niet aan mij om acties van anderen te veroordelen.’ De illegale acties vinden namelijk altijd anoniem plaats, met bivakmutsen, onder naam van het onduidelijke Dieren Bevrijdings Front. Dat DBF en de bovengrondse ADC van Molenaar mogen dan volgens de AIVD met elkaar zijn verweven, het kan ook een maffe eenling zijn of een klein en bij andere activisten niet bekend groepje radicalen dat morgen besluit een molotovcocktail te gooien. Dat is het lastige. Molenaar zit er niet mee. ‘Wij opereren open en bloot’, zegt hij. ‘We kondigen onze acties aan en zetten filmpjes ervan op internet. Wij zijn er trots op een stem te geven aan de dieren.’ 1

e SER kwam er na jaren praten niet uit, verschillende regeringen durfden er niet eens aan te beginnen. Het huidige kabinet dreigde er even op te vallen. Kortom: in de polder zijn er nog maar weinig mensen die graag over een modernisering (lees versoepeling) van ons ontslagrecht durven te praten. Maar gelukkig is er de ‘commissie-Bakker’. Hier wordt deze dagen juist driftig gedacht. Onder leiding van de bestuursvoorzitter van TNT, Peter Bakker, moet dit alles verlammende probleem worden opgelost. De temperatuur loopt op: voor 1 juni moet er witte rook zijn. Ervan uitgaande dat de acht commissieleden er nog niet uit zijn, lijkt dit het juiste moment voor een welgemeend advies. Op dit moment regeert de angst. De angst bij werkgevers dat ze door de hoge kosten van ontslagen minder wendbaar zijn en blijven in een snel globaliserende economie. En natuurlijk de angst van werknemers dat ze hun baan kwijt raken en dan meteen hun huis moeten verkopen. Beide angsten verdwijnen op het moment dat werknemers zich constant zo goed ontwikkelen dat hun productiviteit state of the art is. Dan hoeven werkgevers ze in principe niet te ontslaan. En mocht dat toch nodig zijn, dan hoeven die werknemers niet bang te zijn: ze zijn zo goed dat ze onmiddellijk weer een nieuwe baan vinden. Als iedereen goed genoeg is, wordt het garanderen van werkzekerheid overbodig, want er is baanzekerheid. De relatie tussen werkgever en werknemer is dan eindelijk volwassen. Sterker nog: dan is bescherming bij ontslag niet meer nodig. Het enige dat een modern ontslagrecht dan nog moet bieden, is de bescherming van de zwakkeren. Dat zijn er gelukkig steeds minder in dit hoogopgeleide land. Ik denk dat iedereen die meer verdient dan 50.000 euro, over voldoende opleiding en middelen beschikt om verantwoordelijkheid voor zijn/haar werkzame leven te nemen. Uitgaande van zo’n ‘Bakker-norm’ hoeven de duizenden postbodes waar TNT vanaf wil, zich dus geen zorgen te maken. 1

Windows (internet) beheerder Traineeship BI

WERKVERKEER

OPENBAAR VERVOER

Voor E-Media Service Provider van de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) Fulltime, marktconform salaris, Hilversum

Voor Business Intelligence / Datawarehousing organisatie Maximaal 2 jaar werkervaring, marktconform salaris, Rotterdam, landelijk

Leaseprijzen personenauto’s gedaald

OV-chipkaart kost half miljard meer

E-Media Service Provider verzorgt de hosting van omroep gerelateerde internettoepassingen. Ze ondersteunen geautomatiseerde bedrijfsprocessen voor o.a. NPO. Je bent verantwoordelijk voor het inrichten en in standhouden van de Windows internet hosting omgeving. Je krijgt te maken met Windows streamingservers die in samenwerking met een Linux front-end de complete on-demand en live streaming omgeving bedient. Wij zoeken kandidaten met hbo werk- en denkniveau, aantoonbare ervaring in een vergelijkbare functie, affiniteit met de NPO en automatisering.

KVL Inspiratie Technologie is gespecialiseerd in duurzame oplossingen op het gebied van Business Intelligence, informatie-integratie, datawarehouses en consultancy. Na een selectieprocedure start je op 1 juni met een basisopleiding Datawarehousing / Business Intelligence welke wordt verzorgd door ervaren specialisten. Na ongeveer een maand ga je mee met Senior Consultants om mee te werken op Datawarehousing / Business Intelligence trajecten. Wij zoeken kandidaten met een afgeronde hbo/wo opleiding (met Bedrijfskundige / ICT aspecten).

Vragen? Bel Arno Voorn 06-53 85 21 79 of mail je c.v. naar [email protected]

Vragen? Bel Raymond te Veldhuis, 06-51 43 02 73 of mail je c.v. naar [email protected]

(Novum) De leaseprijzen voor personenauto’s zijn het eerste kwartaal met bijna twee procent gedaald ten opzichte van de eerste drie maanden van vorig jaar. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) woensdag. Het CBS verklaart de lagere prijzen door de daling van de Belasting op Personenauto’s en Motorvoertuigen (BPM) in februari en de invoering van energielabels voor auto’s. Vooral kleinere auto’s werden volgens het CBS goedkoper. De bijtelling of korting wordt voortaan bepaald door het energielabel van de auto. Omdat kleinere auto’s doorgaans zuiniger zijn, valt de BPM gunstiger uit. Sinds 2001 namen de prijzen nooit zo sterk af.

(Novum) De OV-chipkaart heeft de overheid tot dusver een miljard euro gekost. Dat is twee keer zo veel als eerder geraamd. Dat schrijft staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat Tineke Huizinga n een brief aan de Tweede Kamer. Uit de brief blijkt dat in het aanvankelijk gerekende bedrag de investeringen voor de elektronische toegangspoortjes, die de overheid sinds 2001 een half miljard euro hebben gekost, niet waren meegerekend. Huizinga spreekt woensdag opnieuw met de Kamer over de voortgang van de invoering van de OV-chipkaart, waarmee mensen met één toegangsbewijs in heel Nederland het openbaar vervoer kunnen gebruiken.

DIERPROEVEN Ze staan vandaag bij hun zoveelste doelwit: het apencentrum in Rijswijk. De radicale activisten van de Anti Dierproeven Coalitie staan onder aanvoering van Robert Molenaar. M
M
M

Marcel van Engelen AMSTERDAM M
M
M

Robert Molenaar met jack russel Jack.

GEERT SNOEIER

Wie Robert Molenaar voor het eerst ontmoet, denkt onwillekeurig: wat een lieverd. Een jongen met zachtmoedige ogen, een losjes rollende stem en een hondje. ‘Ik kan hem niet alleen thuis laten en ik regel al zo vaak oppassers’, zegt Molenaar. Steeds als hij zijn huis verlaat om actie te voeren, bedoelt hij. ‘Het is een jack-russellterriër. Hij heet Jack.’ Vandaag heeft Jack weer oppassers, want er staan twee demonstraties op de agenda. Allereerst is in Amsterdam het consulaat van Nepal aan de beurt. ‘In dat land worden apen in de jungle gevangen, om ze daarna te exporteren voor dierproefcentra.’ Centra als het BPRC in Rijswijk, waar de twintig tot dertig actievoerders daarna voor de poort staan. Bewapend met spandoeken, megafoons en leuzen. ‘Moordenaars!’ Het gaat er meestal niet vriendelijk aan toe. Zeker moeten er medicijnen worden ontwikkeld voor ziekten als malaria, aids, of multiple sclerose. ‘Maar dat kan ook anders’, denkt Molenaar. ‘En

Bewijs je knowhow!

adecco.nl

voor mij hoeft geen dier te sterven. We gaan allemaal dood.’

Angst aanjagen Zijn opvattingen zijn ferm, maar hij zet ze zo bedaard uiteen, luistert zo ontspannen naar tegenwerpingen, dat de vraag zich opdringt: is dit nu de man die de inlichtingendienst AIVD ziet als een van de leidende dierenactivisten van Nederland? Iemand van wie naar eigen zeggen de telefoon wordt afgetapt, wiens familie in de gaten wordt gehouden en die geregeld wordt gevolgd. In het verleden heeft hij zich wel eens straffer uitgesproken. Het klinkt ook door op de verscheidene websites van dierenactivisten: wat stelt het angst aanjagen van mensen nu voor in vergelijking met het leed dat dieren wordt aangedaan? Molenaar wil ook geen afstand doen van de dreigende leuzen op de villa’s van twee projectontwikkelaars, van intimiderende mails aan de wethou-

‘Het kan ook anders. Voor mij hoeft geen dier te sterven. We gaan allemaal dood’

De Financiële Pers www.definancielepers.nl Donderdag 24 april 2008

NIEUWS . 5

Bordeelverbod voor Duitse bankiers

Agent en leraar zijn cement voor de buurt

DEUTSCHE BANK
M
M
M

Allan Hall BERLIJN

Utrecht en Amsterdam trekken sociale beroepen voor

M
M
M

Deutsche Bank, de grootste bank in Duitsland, lijdt zo onder de wereldwijde kredietcrisis dat de topfunctionarissen geen bezoeken aan bordelen meer mogen declareren. In een memo meldt de directie ook dat de bank geen nota’s voor in hotelkamers gehuurde pornofilms accepteert. Er werken wereldwijd 78.000 mensen bij Deutsche Bank. ‘Deutsche Bank stemt niet in met seksvermaak, en uitgaven daarvoor worden niet terugbetaald’, aldus het memo dat naar het Duitse tijdschrift Der Spiegel is gelekt. Het personeel wordt er tevens op gewezen dat credit

cards van de bank niet voor seksueel amusement mogen worden gebruikt. De bank trekt de broekriem ook op ander vlak aan. Zo moeten de afdelingshoofden op voorhand taxiritten goedkeurenen dient er tweedeklas met de trein gereisd worden voor trips die minder dan twee uur duren. Werknemers die na een nachtvlucht moeten werken, mogen niet meer een hotelkamer boeken om zich op te frissen. Een anonieme bron bij Deutsche Bank zei, dat ‘in de goeie, ouwe tijd’, de rekeningen van bordelen en clubs met niet al te onthullende namen regelmatig als restaurantbezoek werden ingediend. ‘Maar nu zijn we in een nieuw puriteins tijdperk beland, en de kredietcrisis helpt niet.’ 1

ABN Amro minder populair als werkgever TOPTIEN M
M
M

Marten Blankesteijn AMSTERDAM M
M
M

HH

HUURDERS Gemeenten moeten onderwijzers, agenten en verpleegkundigen voorrang geven bij de toewijzing van een huurwoning. Uit onderzoek blijkt namelijk dat deze beroepsgroepen zich inzetten voor de buurt. M
M
M

Merel van Leeuwen AMSTERDAM M
M
M

Het onderzoek, uitgevoerd in opdracht van Nicis, was vooral gericht op de betekenis van de middengroepen in gemengde wijken. Daaruit bleek dat met name onderwijzers in hun vrije tijd grote betrokkenheid tonen bij hun buurt en gemakkelijk contact maken met sociaal zwakke ouders. ‘Deze “Theo Thijssens” komen zelf vaak uit onderwijsfamilies en lijken welhaast van nature geneigd om de helpende hand uit te steken, zowel op school als in hun vrije tijd’, zo concluderen de onderzoekers. Ze verschillen van mening met de Vrom-raad, die in 2006 stelde dat rolmodellen vooral voortkomen uit bestaande netwerken. De onderzoekers menen juist dat groepen die op enige afstand staan, zoals onder-

QUICK SCAN

wijzers, van nut kunnen voor de sociale stijging van achterblijvers. Cees den Bakker, woordvoerder van Nicis, werkte eerder bij de politie. Toen hij begin jaren tachtig agent was in Dordrecht, had de politie daar een vast contactpersoon bij de woningbouwvereniging. ‘Er gold een stilzwijgende voorkeursregeling. De woningbouwvereniging vond het ook wel prettig om in iedere straat een agent te hebben wonen.’ Na verloop van tijd kwam een einde aan de regeling, uit het oogpunt van ongelijkheid.

Urgentie De gemeente Utrecht hanteert sinds het najaar van 2002 een urgentieregeling voor mensen die bij de politie, in de zorg en het onderwijs werken. De huisvestingstoewijzing geldt voor de hele stad. In 2007 is 36 keer een verzoek daartoe ingediend en dit is 27 keer toegewezen, aldus een woordvoerder van de gemeente. De reden hiervoor was dat de vacatures in deze sectoren moeilijk waren te vervullen en dat een snelle huisvesting ze wellicht over de streep zou trekken. Personeelstekorten en schaarste op de woningmarkt waren ook voor

QUICK SCAN

Verlies Tele2 Nederland Kas Bank boekt in eerste kwartaal ‘duidelijke’ omzetgroei (Betten) Tele2 Netherland heeft over het eerste kwartaal van 2008 een nettoverlies geleden van 10,8 miljoen euro, tegen 22,8 miljoen euro een jaar eerder. Dat heeft de Nederlandse afdeling van de Zweedse telecom- en internetaanbieder gisteren bekendgemaakt. Het nettoverlies uit voortgezette activiteiten bedroeg eveneens 10,8 miljoen euro in vergelijking tot 16,6 miljoen euro in de eerste drie maanden van 2007. De omzet over het afgelopen kwartaal kwam uit op 165,1 miljoen euro, een stijging van 49 procent ten opzichte van de 110,6 miljoen euro een jaar eerder. Het operationele verlies bedroeg 8,3 miljoen euro, tegen 12,1 miljoen euro vorig jaar.

(Betten) Kas Bank heeft in het eerste kwartaal van 2008 een ‘duidelijk omzetgroei’ geboekt in vergelijking met dezelfde periode een jaar eerder. Vanwege de onrust op de financiele markten spreekt de raad van bestuur geen verwachtingen uit voor heel 2008. Het eerste kwartaal kenmerkte zich volgens Kas Bank door onrust op de financiele markten. Mede hierdoor was de stijging van de totale provisiebaten ‘gering’. De groei bij verbruikleen en derivatendienstverlening liet een forse stijging zien, aldus de bank. ‘Hetzelfde geldt voor de rente-inkomsten, ondanks een conservatief beleid bij de uitzetting van door institutionele partijen aan ons toevertrouwde liquide middelen.’

Amsterdam de reden om sinds 2001 jaarlijks 250 sociale huurwoningen beschikbaar te stellen voor agenten, onderwijzers en zorgpersoneel. De regeling blijft in ieder geval tot 2011 van kracht, aldus een woordvoerder. Beide zegslieden noemen het een mooie bijkomstigheid dat deze mensen zich nuttig maken in hun buurt, maar of dat ook echt op grote schaal gebeurt, weten ze niet. 1

Financiële professionals werken het liefst bij Rabobank, KLM en ING Bank. Dat blijkt uit het jaarlijkse onderzoek ‘Best Employers to Work For’, uitgevoerd door Netpanel in opdracht van CxO Media/www. finance.nl. De rest van de toptien bestaat uit Shell, Philips, Yacht Finance, Unilever, Heineken, Eiffel en Ahold. Opvallend is dat ABN Amro, de bank die het afgelopen jaar lijdend voorwerp was in een felle overnamestrijd, veel van zijn aantrekkingskracht heeft verloren. Waar de bank

vorig jaar nog werd genoemd door elf procent van de ondervraagden, is dat dit jaar nog maar bij vijf procent het geval. De populariteit van Fortis, dat er uiteindelijk met een deel van ABN Amro vandoor ging, nam wel toe: van 5 naar 7 procent. Ondanks alle negatieve publiciteit is ABN Amro dit jaar niet de grootste daler. Die twijfelachtige eer gaat naar Yacht Finance, al blijft dat bedrijf wel het populairst in de financiële detacheringsbranche. Bijna de helft van de financiële professionals geeft aan graag in de zakelijke dienstverlening te willen werken bij een volgende carrièrestap. Nummer twee is de financiële dienstverlening, gevolgd door het bankwezen.1

Dynamiek en carrièreperspectief

Ervaren Manager Marketing & Communicatie b-to-b

Account Manager ICT

Westland Energie Services / Essent Per direct, a 60k – a 70k, regio Den Haag

Axoft, Facing Tomorrow’s ICT a 30k - a 36k, regio Rotterdam

U beoordeelt de ontwikkelingen in de markt en toetst deze op mogelijke toepasbaarheid binnen de organisatie. U initieert acties om het contact te onderhouden met de specifieke doelgroep en geeft leiding aan de Marketing Communicatie afdeling. Tevens bent u MT-lid binnen dit onderdeel. U beschikt over leidinggevende capaciteiten en heeft minimaal 3 tot 5 jaar ervaring in een b-to-b markt.

U bent verantwoordelijk voor de verkoop van onze ICTproducten en diensten. U weet op integere en innemende wijze leads te overtuigen van de toegevoegde waarde van Axoft. U onderhoudt de relatie met bestaande klanten en bent voortdurend op zoek naar commerciële kansen. U heeft mbo/hbo werk- en denkniveau en 3-5 jaar ervaring als verkoper buitendienst van technische (IT) systemen en/of producten. U bent representatief, klantgericht, gemotiveerd, initiatiefrijk en volhardend.

Vragen? Bel Frank Mahie, (010) 288 80 88 of mail naar [email protected]

Vragen? Bel Sissy de Groot, (010) 288 80 88 of mail naar [email protected]

adecco.nl

De Financiële Pers www.definancielepers.nl Donderdag 24 april 2008

6 . NIEUWS

Het onmiskenbare talent van de Bin Ladens Hoe Osama en zijn familie fortuin vergaarden door hun bouwmonopolie in Mekka en Medina TERRORISME

vanuit Afghanistan simultaan twee aanslagen in Afrika. Osama is een hoogst innovatieve terrorist, hij houdt van technologie. Als je naar zijn vader, broers en zussen kijkt, weet je waar deze liefde vandaan komt.’

Het is het zeldzame succesverhaal van een arme immigrant die een alom gerespecteerd multimiljonair wordt. Ware het niet vanwege die ene zoon: Osama bin Laden. Een interview met de biograaf van deze roemruchte familie, Steve Coll. M
M
M

Eva Ludemann AMSTERDAM M
M
M

Hij volgt Osama bin Laden al sinds eind jaren tachtig, toen diens naam vrijwel niemand nog wat zei. Tweevoudig Pulitzer Prize-winnaar en een van Amerika’s belangrijkste schrijvers van non-fictie Steve Coll publiceerde onlangs een nieuw werk: De Bin Ladens, een Arabische familie in het hart van de wereld. Het is een standaardwerk over de familie met de meest gevreesde naam ter wereld. Het boek is niet alleen bedoeld om het fenomeen Osama bin Laden te duiden. Coll beschreef de geschiedenis van de familie Bin Laden ook om de ontwikkeling van Saudi-Arabië te illustreren en aan te geven Tweevoudig Pulitzer Prize-winnaar Steve Coll.

‘Osama is een innovatieve terrorist, hij houdt van technologie’ welke complexe gevolgen de modernisering had voor een land waar de wahabitische, ultrapuriteinse islam nog altijd de norm is. Want, stelt Coll, de geschiedenis van de Bin Ladens en die van Saoedi-Arabië zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Colls boek biedt een zeer goed gedocumenteerde, hoewel soms al bekende inkijk in het reilen en zeilen

van de uit Jemen geëmigreerde vader Mohammed bin Laden. We zien hoe hij vanaf begin vorige eeuw vanuit het niets een aannemersimperium opbouwde en zijn 54 kinderen – 24 zonen en 30 dochters van in totaal 22 vrouwen – internationaal bezit naliet dat miljoenen euro’s waard was. Zo werd de familie Bin Laden onderdeel van de Saoedische elite. Een elite die zich onderwerpt aan, maar ook flink profiteert van de grillen van de door en door corrupte en decadente koninklijke familie Saoed die de oliewelvaart van het land aanwendt als privébezit.

GEERT SNOEIER

Maar wat de Bin Ladens uniek maakt, is hun alleenrecht om te bouwen in het heiligste der heiligen van de islam: Mekka en Medina. De Bin Ladens worden, samen met de Saoeds, de hoeders van de heiligdommen. Maar het fortuin en de goede banden met de Saoeds kunnen niets veranderen aan de sociale status van de Bin Ladens. Ze zijn en blijven immigranten uit de arme Jemenitische regio Hadramaut, dat, ironisch genoeg, ‘de Dood is onder ons’ betekent. De Saoeds zouden hun dochters nooit met een Bin Laden, een immigrant, laten trouwen. Sinds 9/11

Wereldambities?

zijn de Bin Ladens bovendien niet meer alleen immigranten, ze zijn vooral broer en zus van die ene telg: Osama bin Laden. Begrijpt Steve Coll wie deze man is die onze wereld zo drastisch heeft veranderd? ‘Ik denk het wel’, zegt de 49-jarige auteur tijdens een gesprek in een hotel in Amsterdam. ‘Tijdens het onderzoek naar zijn familie ontdekte ik allerlei nieuwe aspecten aan hem. Ik kan met name zijn goede leiderschap nu beter plaatsen, want dat is een van Osama’s grootste talenten. Hij weet moslims uit alle landen en uit elke sociale klasse achter zich te scharen en te verenigen en daardoor heeft hij vanuit zijn oogpunt veel succes geboekt. Hij weet overtuigend te brengen dat al zijn volgelingen één gemeenschap vormen, slechts gebonden door de islam en zonder wereldlijke grenzen.’ Waaraan heeft hij zijn succes nog meer te danken? ‘Osama is een modern persoon, het cliché van de man met de baard die in zijn grot terugverlangt naar de zevende eeuw klopt niet. Osama is dol op de moderne technologie, die heeft hem ook succesvol gemaakt. Nog vóór het tijdperk van de mobiele telefoon was aangebroken, pleegde Osama al met een satelliettelefoon

Pro-actieve Pricing Manager

Analytische Bedrijfskundige

KORT

Voor wereldwijde aanbieder van IT-producten Ervaring in change management, a 45k - a 50k, Utrecht

Voor wereldmarktleider in connectiviteitsoplossingen 2 jaar werkervaring, a 45k - a 50k, Schiphol-Rijk

Dit Fortune 500 bedrijf en haar dochterbedrijven leveren aan meer dan 100.000 technologieresellers in de U.S., Canada, Caribische gebied, Latijns Amerika, Europa en Midden-Oosten. Wij zoeken een leider met een sterke persoonlijkheid met overtuigingskracht, die met de ‘niets is onmogelijk’ attitude een gestructureerd Profit Management proces neerzet. U bent de schakel tussen Sales en Marketing met als doel winstoptimalisatie en een omzetgroei te realiseren. Naast het analyseren en rapporteren onderhoudt u contacten met het Europese Profit Team en de Regional Profit Manager.

Dit van oorsprong Amerikaanse bedrijf biedt een uitgebreid assortiment vernieuwende producten voor computer-, elektronische, audiovisuele en mobiele apparatuur. U ondersteunt de VP Marketing EMEA met analyses over de bedrijfsvoering, ontwikkelen van beleid, bouwen en implementeren van de workflow en documentmanagementsystemen. Na het structureren van de Marketing tak zal na ongeveer 1,5 jaar de Sales tak doorgelicht worden. Gedrevenheid, enthousiasme, zelfwerkzaamheid en een daadkrachtige overtuigende attitude tellen meer dan een diploma.

Vragen? Krista van der Laan, (020) 301 80 44 of mail naar [email protected]

Vragen? Jan Hendrik van der Wijngaart, (020) 301 80 44 of mail naar [email protected]

Wisselende prestaties farmaciebedrijven. Het Duitse chemie- en farmacieconcern Merck heeft de winst in eerste kwartaal met 49 procent zien stijgen tot 360 miljoen euro. De omzet klom met ruim 8 procent tot 1,86 miljard euro. De Britse concurrent GlaxoSmithKline presteerde in het eerste kwartaal van dit jaar aanmerkelijk minder. Het bedrijf zag de operationele winst met 5 procent dalen tot 2,55 miljard euro. De omzet nam met 2 procent toe tot 7,09 miljard euro. Het Amerikaanse Schering-Plough ten slotte boekte over de eerste drie maanden van dit jaar een nettowinst van 253 miljoen dollar tegen 543 miljoen dollar in de eerste periode van 2007. Het bedrijf moest forse lasten nemen vanwege met de overname vorig jaar van de medicijnentak van Akzo Nobel, Organon BioSciences, voor elf miljard euro. Zonder buitengewone

adecco.nl

Hoe is Osama het zwarte schaap van de familie geworden? ‘Het volledige antwoord op die vraag krijg je nooit, al zijn er wel enkele duidelijke aanwijzingen. Osama werd op school op jonge leeftijd gerekruteerd door de moslimbroeders en daarna kreeg hij oorlogservaring in Afghanistan, toen hij daar tegen de Russen vocht. Daar ontdekte hij een missie voor zichzelf. Toen Osama terugkwam uit Afghanistan overleed zijn broer Salem, de leider van de familie. Osama vond dat hij Salem moest opvolgen. Hij had zichzelf als leider bewezen in Afghanistan en had met zijn strijd bovendien roem behaald voor zijn land, de islam en zijn familie. Hij verdiende een prominente plaats in de familie, meende hij, maar in plaats daarvan kreeg hij ruzie met het koningshuis en daardoor ook problemen met zijn broers, die voor opdrachten voor het bedrijf afhankelijk waren van de Saoeds. Hij vormde al-Qaeda ook om duidelijk te maken dat hij met zijn familie brak.’ Komt hij ooit nog boven water? ‘Hij zit in Pakistan, in het grensgebied met Afghanistan, in NoordWaziristan. Hij zit ergens waar hij toegang heeft tot de moderne media en communicatiemiddelen, dat kun je zien aan de boodschappen die hij de wereld in stuurt. Hij wordt beschermd door de plaatselijke clan, maar dat betekent niet dat hij niet een dezer dagen wordt verraden. Niet vanwege inspanningen van de regering-Bush, maar als gevolg van de politieke veranderingen in Pakistan. Al-Qaeda heeft veel populariteit verspeeld door aanslagen op burgerdoelen in Pakistan. Niet iedereen ziet hem nog als de volksheld. Wie weet wil iemand wraak om een verIoren geliefde. Ik zeg: let’s go get him!’ 1 Steve Coll (49) wordt beschouwd als een van de belangrijkste nonfictieschrijvers van de VS. Hij is oudcorrespondent en voormalig medehoofdredacteur van de Washington Post. Sinds vorig jaar staat Coll aan het hoofd van de denktank New America Foundation.

posten zou de nettowinst zijn uitgekomen op 862 miljoen dollar. Boeing realiseert winststijging 38 procent. (Betten) Boeing heeft in het eerste kwartaal een winststijging van 38 procent gerealiseerd, van 877 miljoen dollar naar 1,2 miljard dollar. Per aandeel kwam de winst uit op 1,62 dollar. De Amerikaanse vliegtuigbouwer deed voor het eerst een concrete voorspelling voor 2009, van een winst per aandeel in de bandbreedte van 6,80 dollar tot 7,00 dollar.

REUTERS

11 & 12 JUNE 2008 NOORDWIJKERHOUT (20 MINUTES FROM SCHIPHOL AIRPORT) WWW.CFODAY.COM

alexvangroningen.nl

WHAT LEADS TO HIGH PERFORMANCE?

The main theme of the 7th CFO Day on 11 & 12 June 2008 is: “What leads to high performance?” Other issues are: the causes and impact of the credit crisis, preparing for a downturn, cross-consortium mega mergers, transformation, innovation and more. Over 500 c-level attendees from many countries will visit the CFO Day. Top speakers take part in the plenary and break out programme. Ian Bremmer, President & Founder Eurasia Group talks about Political & Risk Management issues and Emerging Markets. India’s CFO of the Year Ravi Nedungadi, United Breweries Group (India) shares his expertise on global developments, strategy and performance.

In addition, CFO Magazine and Platinum and Top Gold partners offer CFOs closed round tables and open expert meetings: • Globalisation and organisation impacts • The Enterprise of the Future • The Takeover panel • Governance as a business tool • How to avoid liability • Off balance pension amounts • Business Process Outsourcing (BPO) • Information Logistics • Post merger integration • Performance Management and more For the 7th year in a row, the CFOs of the Year (Listed & Unlisted) will be awarded.

Confirmed speakers, experts and participants are a.o. : Ian Bremmer, Ravi Nedungadi, Jacques Schraven (Board of Directors Tata Steel), Pierre-Jean Sivignon (CFO Royal Philips), Gilbert Mittler (Group Executive Committee, Fortis,), René Hooft Graafland (CFO Heineken), Jan van den Belt (CFO Océ), Cees van Rijn (CFO Nutreco), Ben van der Klift (CFO ARCADIS), Ronald van der Mark (CFO Maxeda), Niek Hoek (CEO Delta Lloyd), Peter Kok (CFO Delta Lloyd Group), Guido Schlösser (COO/CFO Nidera), Tjero Zomer (CFO transavia.com), Jack de Kreij (CFO Royal Vopak), Remco Vermeij (CFO McGregor), Ronald Latenstein van Voorst (CFO SNS Reaal), Joost van der Does de Willebois (CFO NYSE Euronext),

Peter van Bommel (CFO NXP), Hans den Hartog (CFO Ordina), Pim Oomens (CFO Wavin), Dennis de Vreede (CFO Redevco), Jolanda Poots-Bijl (CFO ProRail), Christo Kalter (CFO Oad Group), Stuart Young (CFO CEVA Logistics), Boudewijn Beerkens (CFO Wolters Kluwer), Bert Groenewegen (CEO PCM), Hans Kerkhoven (VP Finance Arcelor Mittal), Bob van Heyningen (VP Finance Office Depot), Lars Machenil (CFO Fortis, BE), Aad Verveld (CFO Connexxion), Cock Sierhuis (CFO Epson EMEA), Richard van Breukelen (CFO Rijkswaterstaat), Peter Ploegsma (CFO UWV), Harry Jansen (CFO CWI), Gerard van Kesteren (CFO Kuehne+Nagel), Kimberly Ross (CFO Ahold) and Marina Wyatt (CFO TomTom).

CALL FOR MORE INFORMATION +31 20 639 00 08 OR E-MAIL [email protected]. REGISTER TODAY AT WWW.CFODAY.COM. Platunum Partners

(c) Copyright Amsterdam 2008 • Alex van Groningen & CxO Media • Amstelveenseweg 330 • 1076 CS Amsterdam • Netherlands • Tel + 31 20 6390008 • Fax + 31 20 6391025 • [email protected] • www.alexvangroningen.nl

De financiële Pers www.definancielepers.nl/debeurs Vrijdag 17 augustus 2007

8 . DE BEURS

Marktoverzicht

Een lach en een traan BEURS VANDAAG

US DOW JONES

NEDERLAND AEX LONDEN FTSE 100

AREND JAN KAMP

US NASDAQ

...

FRANKRIJK CAC 40

KOERS:

12763,22

[email protected]

KOERS:

471,24 KOERS:

% VERSCHIL:

A

kzo Nobel, ING en Wolters Kluwer-aandeelhouders wrijven zich vandaag in hun handen. De fondsen gaan ex-dividend, ofwel binnenkort krijgen zij hun winstdeling op hun giro overgemaakt. Dit brengt wel met zich mee dat de AEX een kleine aderlating laat op opening. Met Akzo Nobel à 1,45 euro per aandeel en een indexgewicht van ongeveer 3,7%, ING (0,64 euro dividend en 13% gewicht) en Wolters Kluwer (0,64 euro dividend en 1,3% gewicht) gaat bijna eenvijfde deel van de Amsterdamse hoofdgraadmeter ex-dividend. Vandaag rapporteren op het Damrak geen grote bedrijven, maar er is genoeg te doen. Om te beginnen is er Beter Bed met haar jaarrapportage 2007. Het fonds zette beleggers het afgelopen halfjaar twee keer op het verkeerde been door eerst de omzetverwachting omhoog te schroeven, om daar weken later op terug te komen. De koers zakte toen dwars door de boxspring heen.

Aandeelhoudersopstand Analisten verwachten vandaag een winstdaling van 8,9 miljoen euro over heel 2007 tot 7,6 miljoen euro door de vroege paasdagen en afnemend consumentenvertrouwen. Belangrijk voor Beter Bed, want wie de toekomst somber inziet, koopt even geen nieuw matras. Verder komen in ons land softwarebedrijf Qurius, LBI International (het vroegere Lost Boys) en chipper Besi door met cijfers. Verder zijn er vele aandee lhoudersvergaderingen,waaronder die van Reed Elsevier. Vuurwerk wordt niet verwacht, zoals eerder bij Fortis, Corporate Express en Vastned Retail en gisteren nog bij Ahold. Daar kwamen niet alleen zoals in het verleden de kleine luiden in opstand tegen almaar fors stijgende beloningen, bonussen, premies en andere CEO-goodies, maar ook de grote aandeelhouders als pensioenfondsen. Hoewel de gemiddelde aandeelhouder van Reed Elsevier vast

US S&P 500

De AEX laat een veer op de opening, omdat een vijfde van de index dividend uitkeert

2405,21

+0,80%

4944,65

+1,18%

+1,09%

% VERSCHIL:

KOERS:

% VERSCHIL:

% VERSCHIL:

+1,46%

KOERS:

1379,93 % VERSCHIL:

Op de laatste dag van ABN Amro komt Royal bank of Scotland met goed nieuws

+0,29%

vindt dat topman Crispin Davis harder mag hollen voor de vele miljoenen die hij opstrijkt, wordt geen rumoer verwacht. Davis’ ontving over 2007 7,9 miljoen euro (6,8% meer dan in 2006) en is na Shell’s Jeroen van der Veer (10,4 miljoen euro) de beste betaalde CEO van Nederland.

DJ EURO STOXX 50 SPANJE IBEX 135 ZWITSERLAND SMI

KOERS:

3763,55

MEXICO MEXICO BOLSA

Adieu ABN Amro... Tot slot worden er vandaag op de beurs de nodige traantjes weggepinkt. Het is de laatste handelsdag van ABN Amro, het einde vna een tijdperk dat in 1824 begon. Schrale troost is dat Royal Bank of Scotland gisteren gisteren opgewekt melde dat ze maar wat blij is met haar deel van ABN Amro. Volgens voorzitter Tom McKillop pakken de schaalvoordelen en integratievoordelen veel hoger en sneller uit dan ze eerder verwachtte. “In 2010 moet de fusie helemaal in kannen en kruiken zijn en boeken we voordelen van 2,3 miljard euro per jaar”, aldus McKillop. Een succesje dat Royal Bank of Scotland goed kan gebruiken, want de aanschaf van ABwN Amro ligt de Britten net als de Belgisch-Nederlandse combinatie Fortis zwaar op de maag. De bank moest ook nog eens 4,3 miljard pond (5,4 miljard euro) aan baggerleningen afschrijven, plant een kapitaalinjectie van 12 miljard pond (15 miljard euro) en verkoopt 4,3 miljard pond (5 miljard euro) aan bedrijfsonderdelen om overeind te blijven. 1

KOERS:

% VERSCHIL:

6083,60

+0,34%

% VERSCHIL:

+0,73%

KOERS:

13663,00 KOERS:

% VERSCHIL:

7324,50

+0,51%

KOERS:

32039,72

% VERSCHIL:

-0,06%

% VERSCHIL:

-0,17% ARGENTINIË MERVAL BRAZILIË BOVESPA KOERS:

2.147,00 KOERS:

% VERSCHIL:

65.412,66

-2,54%

% VERSCHIL:

+0,75% En elders op de wereld… Mauritius Kenia Bermuda Vietnam Malt Oekraïne

1751,98 5156,53 5057,91 521,95 4350,42 824,94

+1,04% +0,59% -0,90% -1,63% -4,28% -7,09%

Nederland AEX Index - slotkoersen 23 april AANDEEL

SLOT

Aegon

10,305

Ahold, Kon.

9,5350

VORIG SLOT VERSCHIL

HOOG

LAAG

10,275

0,29 ¢

10,39

10,065 11378652

VOLUME

9,64

-1,09 ¢

9,74

9,47

6807311

Akzo Nobel

54,66

53,55

2,07

54,82

53,51

2188468

ArcelorMittal

57,95

55,91

3,65

58,02

55,38

6597715

ASML Holding

18,61

7,70

18,68

17,43

11088882

Corio

58,85

58,7

0,26

59,9

57,74

419166

7,19

7,1

1,27

7,2

7,1

1322445

Corporate Express

17,28

DSM, Kon.

33

33,25

-0,75

33,3

32,7

2010412

Fortis

17,27

17,3

-0,17

17,37

16,96

13824712

Heineken

37,16

36,99

0,46

37,28

36,63

ING Groep

24,53

24,715

-0,75

24,85

24,1

1250112 21204121

Amsterdam Midcap Index - slotkoersen 23 april

Amsterdam Smallcap Index - slotkoersen 23 april

AANDEEL

VOLUME

AANDEEL

Aalberts Industries

14,41

14,38

0,21

14,45

14,21

268905

Antonov

AMG

41

44,92

-8,73

44,24

39,28

611346

Arcadis

38,12

38,41

-0,76

38,69

37,73

37844

ASM International

14,44

14,42

0,14

14,48

14

Brunel International

15,62

15,66

-0,26

BAM Groep, Kon.

15,3

14,93

2,48

15,33

14,98

698399

Eriks Group

45,91

46,18

-0,58

BinckBank

9,14

8,43

8,42

9,29

8,45

1133878

Exact Holding

23,23

23,26

-0,13

23,4

SLOT VORIG SLOT % VERSCHIL

Boskalis Westm.,Kon.

LAAG

15,3

15,27

0,20

15,49

15,18

22567

15,92

15,62

48112

46,51

45,82

3583

22,27

66222

23,85

23,65

0,85

23,97

23,51

21346

Hunter Douglas

39,44

39,62

-0,45

40,74

39,3

44574

CSM

23,68

23,53

0,64

23,79

23,37

145506

InnoConcepts

10,79

10,83

-0,37

10,89

10,73

28990

Draka Holding

23

22,86

0,61

23,24

22,75

174452

Kardan

8,65

8,54

1,29

8,7

8,39

157655

Eurocommercial Prop.

36,49

35,79

1,96

36,49

35,37

149793

Macintosh Retail Gr.

17,95

17,57

2,16

18,08

17,35

21436

Fugro

56,65

55,41

2,24

56,8

55,33

813013

Moolen Holding

2,45

2,42

1,24

2,45

2,4

62057

-0,24

24,62

24,17

84340

Nieuwe Steen Inv.

19,15

19,08

0,37

19,39

18,95

38763

0,00

18,03

17,73

332121

OPG Groep

17

16,91

0,53

17,25

16,84

142801

Pharming Group

0,87

0,86

1,16

0,89

0,85

329171

Qurius

0,71

0,71

0,00

0,72

0,69

887322

Heijmans

24,54

24,6

Imtech

17,99

17,99

Randstad

26,38

26,04

1,31

26,56

25,9

849432

LOGICA

Reed Elsevier

12,09

11,95

1,17

12,13

1,44

1,38

4,35

1,44

11,74

4800677

Nutreco Holding

46,61

46,42

0,41

46,95

Royal Dutch Shell A

24,625

23,99

2,65

24,665

23,88

14932515

Oce

10

SBM Offshore

24,58

23,67

3,84

24,66

23,8

2299244

Ordina

10,7

Tele Atlas

27,35

26,97

1,41

27,63

27,04

2380196

SNS Reaal

TNT

24,28

24,28

0,00

24,41

23,85

1809572

USG People VastNed Retail Vopak, Kon.

Unilever cert.

8253

Beter Bed

Grontmij

18736178

53061

23,9

352582

6744609

3034274

24,65

300526

11,9

20,76

2.,85 ¢

11,78

23,51

160,61

23,9

38,51

12,35

22,45

24,58

11,98

24,045

163,99

219674

Ballast Nedam

40,89

2,23

-2,61

VOLUME

0,44

4,40

0,93

-0,42

LAAG

0,42

11,875

22,62

0,46

11,89

23,76

162,91

0,00 ¢

38,61

12,14

22,03

0,46

11,94

23,98

162,22

0,46

40,31

Philips, Kon.

Unibail-Rodamco

1686650

SLOT VORIG SLOT% VERSCHIL HOOG

Crucell

KPN, Kon.

TomTom

HOOG

20,84

21,175

-1,58

21,245

20,77

10768942

Vedior

17,83

17,67

0,91

17,85

17,65

798370

Wereldhave

Wolters Kluwer

18

17,96

0,22

18,07

17,64

1120252

Wessanen, Kon.

Wavin

1,4 46,07

2878895 154211

9,91

0,91

10,07

9,86

472681

Sligro Food Group

28,2

28,2

10,56

1,33

10,7

10,59

204843

Smit International

71,35

71,99

13,5

13,4

0,75

13,74

13,36

858508

Super de Boer

4,42

4,42

0,00

4,42

4,4

19130

15,17

14,85

2,15

15,29

14,75

1149578

Telegraaf Media Groep N.V. 21,75

21,82

-0,32

22,18

21,63

58903

64,5

64,04

0,72

65,2

64,21

85398

Ten Cate, Kon.

24,03

24,17

-0,58

24,42

23,81

44439

43,7

43,04

1,53

44,18

42,41

412235

TKH Group

15,4

15,23

1,12

15,4

15,15

14690

7,97

-1,53

45374

7,91 81,25 8,48

0,00

28,2

27,75

38774

-0,89

72,72

69,55

110051

-0,75

8,09

7,79

828053

Unit 4 Agresso

18,7

18,99

19,15

18,44

81

0,31

81,43

80,42

193631

Van Lanschot

70,3

69,15

1,66

70,89

69,15

8,34

1,68

8,49

8,34

250417

VastNed Offices

20,5

20,75

-1,20

20,86

20,46

1245 60510

De financiële Pers www.definancielepers.nl/debeurs Vrijdag 17 augustus 2007

DE BEURS . 9

Vanish, subprime miljarden

DUITSLAND DAX

EUROPA

BELGIË BEL 20

M
M
M

Arend Jan Kamp [email protected]

SHANGHAI COMPOSITE

KOERS:

6795,03

HONGKONG HANG SENG

KOERS:

% VERSCHIL:

3879,15

+0,98%

M
M
M

% VERSCHIL:

+0,52%

KOERS:

3147,79 % VERSCHIL:

0,00%

KOERS:

25289,24 % VERSCHIL:

+1,38%

RUSLAND RTS-INDEX

JAPAN NIKKEI 225

KOERS:

2166,23 % VERSCHIL:

0,00%

KOERS:

13579,16 % VERSCHIL:

ITALIË MIB

+0,23% SINGAPORE STRAITS TIMES

KOERS:

34033,00 KOERS:

% VERSCHIL:

3193,84

+0,01%

% VERSCHIL:

INDIA BSE

+0,21%

KOERS:

8941,32

AUSTRALIË ASX 200

% VERSCHIL:

0,00%

KOERS:

5652,90 % VERSCHIL:

+1,59%

Sectorindex - Schone SOX concept lslslrimj concept lslslrimj

36 29 27

48

31 27 23 12

Een van de grote winnaars gisteren onder de indices was niet een landen-, maar een sectorindex: de Philadelphia Semiconductorindex, de SOX. Deze index bestaat uit achttien internationale chipbedrijven, waaronder Intel, Motorola, STMicroelectronics en TSMC. De index is net zo cyclisch als de chipsector zelf en scheert langs hoge pieken en diepe dalen. Gisteren won de SOX 4,12%.

Wordt het een wit of zwart konijn dat Credit Suisse vandaag uit de hoge hoed tovert? De Zwitserse grootbank publiceert om 8:00 uur haar eerste kwartaalcijfers. Hoeveel, vragen beleggers zich af. De bank moet namelijk wéér afschrijven op de inmiddels beruchte subprime hypotheken. De Zwitsers zeiden al een keer koekoek à raison van 5,8 miljard Zwitserse francs (3,8 miljard euro) en in de pers doken al berichten op dat de bank vandaag nog eens voor 5 miljard Zwitserse frank gaat afschrijven. Vrijwel zeker maakt Credit Suisse voor het eerst in vijf jaar een kwartaalverlies bekend. Volgens de Zwitserse krant Tages-Anzeiger kan dit oplopen tot 2 miljard frank en de afschrijvingen tot 4 miljard frank. De vraag is hoe zwaar beleggers eraan gaan tillen. Er zijn inmiddels al heel wat lijken uit de diverse kasten gevallen en zo langzamerhand haalt de beurs hun schouders op bij weer een giga-afschrijving. Het kan maar zo dat er zelfs een relief rally volgt als de subprimesoep niet zo heet wordt gegeten, als de Tages-Anzeiger ze opdient. Zo druk als in het is in Nederland en Amerika met rapporterende bedrijven, zo rustig is het in Europa. De grootste namen die doorkomen met hun verlies- en omzetcijfers over de eerste drie maanden van 2008 zijn de Britse farmagigant Astrazeneca, autofabrikanten Peugeot en Fiat (hoeveel vernieuwde Fiat 500’s zijn er verkocht?) en de Franse en Italiaanse groothandels in vooral luxegoederen Pinault Printemps en Luxottica. Voor Nederlandse beleggers is de kwartaalrapportage van het Britse Reckitt-Benkiser interessant. Dit is de lastige concurrent van het Brits-Nederlandse Unilever. Reckitt-Benkiser is in Nederland vooral bekend van haar doelbewust tenenkrommende reclames, knallende kleuren en ronkende productnamen als Calgonit, Vanish, Woolite, Harpic, Cillit Bang en Dettol. Saillant detail is dat de topman een Nederlander is: Bart Becht. Na het vertrek van Ben Verwaayen bij BT Group is hij de laatste Nederlandse CEO in den vreemde.

Een laatste punt dat vandaag de Europese en misschien de wereldwijde markten aan het bewegen kunnen krijgen, is om 10:00 uur de Ifo Geschäftsklima. Dat is het cijfer van het Duitse ondernemersvertrouwen voor april van het – voluit - Institut für Wirtschaftsforschung und der CESifo GmbH (Münchener Gesellschaft zur Förderung der Wirtschaftswissenschaften). Duitsland is Europa, redeneren beleggers kort door de bocht en daarom kennen ze veel belang toe aan dit cijfer. Temeer daar het in het verleden dikwijls een keurige voorspeller bleek te zijn van de toekomstige economische ontwikkeling van Duitsland en daarmee Europa, zoals beleggers hier eigenhandig aan toe voegen. Let wel, de Ifo Geschäfstklima is zoals alle beursdata zeker geen onfeilbare voorspeller, maar de markten kijken er toch met argusogen naar uit. 1

Credit Suisse maakt vrijwel zeker voor het eerst een kwartaalverlies bekend Winnaars en verliezers STIJGERS EURO STOXX 50 AANDEEL

KOERS (€)

%

Saint-Gobain (F) 52,06 ArcelorMittal (NL) 57,94 Schneider Electric (F) 82,17 Siemens AG (D) 73,70 L’Oreal (F) 74,81 Vinci (F) 48,28 Sanofi-Aventis (F) 49,60 Danone (F) 57,72 Suez (F) 45,03 E.ON (D) 127,68

+4,42 ¢ +3,56 ¢ +3,53 ¢ +3,53 ¢ +3,02 ¢ +2,78 ¢ +2,66 ¢ +2,13 ¢ +2,02 ¢ +1,99 ¢

DALERS EURO STOXX 50 AANDEEL

KOERS (€)

Unicredit Spa (It) Volkswagen (D) Unilever cert. (NL) AXA (F) Credit Agricole (F) Renault (F) Deutsche Bank (D) ING Groep (NL) Carrefour (F) Banco Santander (E)

4,64 187,35 20,84 24,05 20,63 64,60 74,78 24,53 44,59 13,42

%

-2.09 ¢ -2.08 ¢ -1.61 ¢ -1.43 ¢ -1.02 ¢ -0.96 ¢ -0.90 ¢ -0.75 ¢ -0.61 ¢ -0.60 ¢

Agenda Donderdag 24 april AEX Index

Euro Stoxx Index

Euro/Dollar

Druk, druk druk. De dag begint met Nederlandse smallcaps, daarna de Duitse en Amerikaanse economie en vanavond regent het bedrijfscijfers op Wall Street.

BEDRIJVEN NEDERLAND 8:00 8:00 8:30 8:30 9:00 9:00 9:00 9:00 KOERS: 471,24 VERSCHIL: +5,24 % VERSCHIL: +1,09%

KOERS: 3763,55 VERSCHIL: +27,43 % VERSCHIL: +0,73%

KOERS: 1,5898 VERSCHIL: -0,0106 % VERSCHIL: -0,66%

AANDEL VAN DE DAG

Ambaccen en wegwezen Begin dit jaar deed de Amerikaanse obligatieverzekeraar Ambac beleggers wekenlang klappertanden van angst. Het is ingewikkelde business, maar het bedrijf beheert miljardenportfeuilles van de grote Amerikaanse zakenbanken en is daarmee mede-ontvanger van de

harde klappen die zijn uitgedeeld op de hypothekenmarkt . Ambac wankelde, maar bleef overeind. Een faillissement had enorme gevolgen gehad. Gisteren publiceerde het fonds een miljardenverlies, waarop de koers 35% onderuit ging. De brede markt

haalde alleen haar schouders op. Waarmee is aangegeven dat de markt de kredietzorgen weer teboven lijkt te zijn. Been there, done that? KOERS: $3,46 VERSCHIL: -$2,57 % VERSCHIL: -42%

Beter Bed Qurius BE Semiconductor DNC ING Akzo Nobel Wolters Kluwer Macintosh

1e kwartaalcijfers 1e kwartaalcijfers 1e kwartaalcijfers 1e kwartaalcijfers Notering ex-dividend Notering ex-dividend Notering ex-dividend Notering ex-dividend

BEDRIJVEN BUITENLAND 8:00 14:00 22:00 22:00 22:00 22:00

Credit Suisse (Zwi) Pepsico (VS) Altria Group (VS) Amgen (VS) Microsoft (VS) Motorola (VS)

1e kwartaalcijfers 1e kwartaalcijfers 1e kwartaalcijfers 1e kwartaalcijfers 3e kwartaalcjfers 1e kwartaalcijfers

ECONOMISCH 9:30 9:30 10:00 14:30 14:30 14:30 16:00

Consumenten- en producentenvertrouwen (CBS) Consumentenuitgaven februari (CBS) Ifo-index ondernemersklimaat (D) Orders duurzame goederen (VS) Nieuwe aanvragen werkloosheidsuitkering (VS) Rentebesluit ECB Verkopen nieuwe huizen maart (VS)

n og in e daag n speler n a v je RO. De Schrijf jij wel. van ABN AM n ie h sc Turbo’s 8? Mis an 20 0 er risico, in . v r e g d g Turbo’s us zon e Bele Slimst ve euro’s, d € 25.000,- in e d is Wie 0 fictie t wint 10 0.0 0 e rendemen beleg t s t hoog met he

Mede mogelijk gemaakt door De Financiële Telegraaf

Eurex.

Zelfde Spel, Meer Opties.

Eurex. De internationale derivatenbeurs. Opties en futures op blue-chips, indices en rentes. 17 landen breed. Gun uzelf de spanning van meer opties.

Bezoek onze site: www.eurexchange.com/nl Of mail: [email protected]

De financiële Pers www.definancielepers.nl/debeurs Donderdag 24 april 2008

DE BEURS . 13

Beleggingsfondsen FONDS VAN DE DAG

Threadneedle Global Bond Fund Twee categorieën fondsen domineren in 2008 tot nu toe de rendementsoverzichten: grondstoffen- en obligatiefondsen. Met name de obligatiefondsen verrassen; er werd vorig jaar niet veel van verwacht, maar in de turbulentie op de kredietmarkt is er een vlucht gaande naar hoogwaardig staatspapier. Het Threadneedle Global Bond Fund profiteert dit jaar als een van de beste met een rendement van meer dan 10%. Het fonds tracht een hoog rendement te behalen door inkomen, gecombineerd met enige kapitaalgroei, door te investeren in

Fondskarakteristiek Vermogen Fondsbeheerder Bestaat sinds

250 miljoen pond Peter Allwright 11 juni 1997

Andelen Nederland

Rendementen

Aandelen Nederland

Aandelen Azië

FONDS

KOERS

1 DAG (%)

YTD (%)

SNS Nederlands Aandelenfonds 3 Centraal Beheer Achmea Nederland fonds FBTO Nederland Aandelenfonds Levob AEX+ fonds Delta Lloyd Nederland AXA Aandelen Nederland Dresdner VPV Hollandhaven NV Orange European High Dividend Fund N.V. Orange Oranje Participaties Orange

50,52 16,80 17,01 17,75 7,67 93,71 36,53 7,22 81,48 48,85

2,71 2,64 2,64 2,52 2,41 2,38 2,19 1,88 1,24 1,07

-13,69 å -13,53 å -13,53 å -13,86 å -12,54 å -11,08 å -19,02 å -17,01 å -6,95 å -5,93 å

FONDS

KOERS

1 DAG (%)

YTD (%)

* Lipper-ratings: Fondsresearchhuis Lipper groepeert fondsen in vijf klassen op diverse deelgebieden. Fondsen in klasse 5 krijgen de status Lipper Leader, fondsen met score 1 presteren het slechtst op dat gebied..

OHRA Aandelen Fonds NV Delta Lloyd Investment Fund Triodos Meerwaarde Aandelenfonds NV SNS Wereld Aandelenfonds 14 Schroder Global Climate Change A Acc AXA Aandelen Internationaal SNS Hoogdividend Aandelenfonds 10 OP Global Securities Investec Global Free Enterprise A Acc Net Investec Global Equity A Acc Net

14,76 6,43 22,87 15,22 49,04 56,63 21,50 78,92 360,48 67,89

3,12 2,6 2,47 2,43 2,19 2,12 1,99 1,87 1,77 1,74

-19,91 å -17,03 å -16,38 å -15,87 å -8,03 å -16,22 å -13,24 å -16,73 å -15,87 å -13,99 å

Verdeling portefeuille

Aandelen Europa 1 DAG (%)

YTD (%)

1 maand 3 maanden 6 maanden 1 jaar 3 jaar* 5 jaar* * = gemiddeld per jaar

4,1% 10,1% 16,3% 16,8% 4,7% 3,0%

Lipper-ratings* 3 jaar 5 jaar 10 jaar overall Totaalrendement 4 4 4 4 Consistentie 4 4 4 4 Vermogensbescherming 3 3 3 3 Kosten 2 2 1 1

Als een fonds genoteerd in pond sterling heeft het Threadneedle Global Bond Fund zijn grootste positie in Brits

Aandelen wereldwijd

FONDS

KOERS

F&C Pacific Equity A JF Pacific Equity A Dist USD Threadneedle Asia C1 Allianz RCM Asia Pacific - A - EUR JF Asia Equity A Dist USD Investec Asia ex Japan A Acc Net HSBC GIF Asia ex Japan Equity AD USD Invesco Pacific Equity USD A Invesco Newly Industrialised Countries USD A SNS Azie Aandelenfonds 12

38,47 66,55 100,61 16,22 47,18 235,60 48,91 35,38 114,80 16,69

1 DAG (%)

YTD (%)

3,8 -22,97 å 2,69 -12,45 å 2,63 -14,92 å 1,97 -20,28 å 1,8 -15,58 å 1,67 -14,19 å 1,52 -13 å 1,48 -12,27 å 1,43 -15,87 å 1,4 -16,47 å

Aandelen Japan FONDS

KOERS

Threadneedle Japan C1 HSBC GIF Japanese Equity AD JPY Threadneedle Japan Smaller Companies C1 Investec Japan A Acc Net GBP Atlantis Japan Opportunities JOHCM Japan Retail GBP Invesco Japanese Equity USD A JF Japan Equity A Dist USD iShares MSCI Japan USD Martin Currie GF Japan JPY

32,97 10,36 66,16 72,74 13,22 1113,00 23,85 122,27 1235,00

1 DAG (%)

YTD (%)

3,23 -7,1 å 2,58 -20,36 å 2,13 -3,29 å 2,06 -9,37 å 1,54 -9,2 å 1,23 -1,33 å 0,69 -11,37 å 0,46 -9,91 å 0 -7,88 å 0 -17,94 å

Aandelen Emerging markets

FONDS

KOERS

Delta Lloyd Europa Fonds AXA Aandelen Euro Levob Europees Aandelenfonds Avero Achmea Euro Aandelenfonds Achmea Euro Aandelenfonds SNS Euro Aandelenfonds 8 SNS Duurzaam Aandelenfonds 11 Orange European Dividend Fund N.V. Investec European A Acc Net JOHCM Continental European Retail GBP

7,73 46,55 119,97 13,80 24,75 24,94 21,70 7,86 304,02 2,11

2,65 -15,75 å 2,64 -16,88 å 2,6 -18,13 å 2,52 -18,63 å 2,48 -18,42 å 2,35 -14,71 å 2,35 -14,73 å 1,85 -14,75 å 1,5 -11,25 å 1,43 -9,33 å

Aandelen Europa small & midcap

FONDS

KOERS

1 DAG (%)

YTD (%)

JPM Middle East Equity A Dist USD Threadneedle Global Emrging Mkt Eq Net Acc GBP HSBC GIF Global Emerging Markets Equity AD USD JPM Emerging Markets Equity A Dist USD Templeton Emerging Markets A YDis USD Invesco Emerging Markets Equity USD A F&C Global Emerging Markets Portfolio A USD JPM Latin America Equity A Dist USD JPM Em Europe,Mid East&Africa Eq A Dist USD Templeton Latin America A YDis USD

28,05 67,33 20,28 31,87 35,04 39,98 25,88 58,58 67,81 76,86

2,38 1,49 1,35 1,27 1,12 1,1 1,08 1,03 0,86 0,8

-13,43 å -11,52 å -12,93 å -12,57 å -15,18 å -10,6 å -13,3 å -5,12 å -11,31 å -3,1 å

FONDS

KOERS

1 DAG (%)

Threadneedle Global Bond C1 Fidelity Funds - International Bond A Goldman Sachs Global Fixed Income Pf Base Curr USD JPM Global Aggregate Bd A Dist USD Investec Global Bond A Inc Net Aberdeen Global-World Bond D1 Dist Fidelity Funds - International Bond II Templeton Global Bond A MDis USD AIG Global Funds - AIG Strategic Bond YD AXA Obligaties Internationaal

50,42 1,25 16,36 12,73 68,77 13018,00 1,00 16,70 99,10 28,36

Obligaties wereldwijd

FONDS

KOERS

1 DAG (%)

Orange European Smallcap Orange European Midcap Orange Sense F&C European Small Cap Montanaro European Smaller Companies GBP Threadneedle European Smaller Companies C1 Threadneedle Pan European Smaller Companies C1 AIG Global Funds - AIG Europe Small&Mid Cap Y Gartmore SICAV Continental European Sm Cos EUR A1 DWS Provesta

25,95 21,02 25,72 14,04 23084,00 265,82 82,55 12,82 6495,00 181,12

1,56 1,45 1,45 1,29 1,17 0,89 0,52 0,39 0 0

YTD (%)

-14,61 å -13,39 å -12,22 å -12,74 å -4,33 å -2,13 å -7,77 å -4,2 å -15,34 å -23,74 å

0,96 0,81 0,75 0,73 0,68 0,68 0,31 0,24 0,23 0,14

YTD (%)

-10,07 å -6,11 å -5,35 å -1,03 å -7,95 å -8,7 å -1,73 å -6,8 å -0,57 å -1,08 å

Beleggingsfondsen zonder alex notering notering ineuro tenzij anders aangegeven

De financiële Pers www.definancielepers.nl/debeurs Donderdag 24 april 2008

14 . DE BEURS

Amerika EINDELIJK WEER STIJGERS

Super Thursday Xxxxxxxx XXXXXXXXXX

Het klinkt gek, maar eigenlijk begint de beursdag in Amerika pas echt als de markten sluiten. Precies om 22:00 uur onze tijd rapporteren Dow Jonesfondsen American Express en Microsoft hun eerste kwartaalcijfers. Beleggers branden een kaarsje dat de creditcardmaatschappij niet met de jobstijding komt dat Amerikanen behalve hun hypotheek ook hun cre-

dit card-schulden niet meer kunnen betalen. Bij Microsoft hongeren ze vooral naar nieuws over het vijandige bod op Yahoo, dat daar op z’n zachtst gezegd niet van is gediend. Het zijn daarom niet zozeer de ongetwijfeld torenhoge winst- en omzetcijfers die het ‘m doen bij Microsoft, maar vooral de strategische outlook. Meteen na 22:00 uur volgt ook onmiddellijk een koersreactie in de zogenaamde handel After Hours. Dit

NEW YORK DOW JONES

is officieuze handel nabeurs van de grote professionele partijen en geeft een meer dan duidelijke indicatie van hoe deze aandelen vrijdag openen. Het zijn ook de uitslagen waar de Aziatische markten ’s nachts en Europa vrijdag overdag weer mee uit de voeten moeten. American Express en Microsoft zijn de belangrijkste namen op Super Thursday, dat zo genoemd wordt omdat vandaag honderden grote en

STIJGERS & DALERS DOW JONES HUIDIG

% VERSCHIL

Endemol Wessanen, Kon. Tele Atlas Corporate Express BAM Groep, Kon. Draka Holding ASM International Grontmij Imtech Smit International

€ 27,44 € 11,65 € 20,61 € 10,16 € 20,87 € 37,13 € 19,93 € 37,87 € 61,75 € 64,90

+8,42% ¢ +1,66% ¢ +0,63% ¢ +0,20% ¢ +0,19% ¢ -5,11% å -2,40% å -1,64% å -1,07% å -0,92% å

Beurs- en publiekslieveling Apple is een onvoorstelbare geldmachine. De brutomarge daalde in het eerste kwartaal van 35% naar 33%, maar dit was nog altijd goed voor een winst per aandeel van 1,16 dollar. Deson-

AMAZON

Azie/Pacific

FONDS

HUIDIG

% VERSCHIL

Endemol Wessanen, Kon. Tele Atlas Corporate Express BAM Groep, Kon. Draka Holding ASM International Grontmij Imtech Smit International

€ 27,44 € 11,65 € 20,61 € 10,16 € 20,87 € 37,13 € 19,93 € 37,87 € 61,75 € 64,90

+8,42% ¢ +1,66% ¢ +0,63% ¢ +0,20% ¢ +0,19% ¢ -5,11% å -2,40% å -1,64% å -1,07% å -0,92% å

Grondstoffen FULLNAME

CLOSEPRICE

iDaling Apple

Zonde D e l a t l i g t h o o g b i j A m a zo n . H e t a a n d e e l ko st m a a r l i e f st 7 2 ke e r d e ve r w a c h t e w i n st vo o r 2 0 0 8 e n d a n w i l l e n i nve ste e rd e r s o o k s p e t t e re n d e w i n st c i j f e r s z i e n . D e i n t e r-

coffee robusta($) may 08

PREVIOUSCLOSEPRICE

RELDIFF

HIGHPRICE

LOWPRICE

STIJGERS & DALERS AANDEEL

KOERS

%

Clarion Co Ltd

222,00 +10,36% ¢

Chugai Pharmaceutical Co

1353,00

+8,13% å

Nippon Soda Co

3790,00 +7,92% ¢

Nippon Oil Corp.

770,00 +6,88% ¢

Nippon Mining Holdings

674, 00 +5,19% ¢

Ping An Insurance Group -H- 66,00 +4,70% ¢ Mitsui & Co.

2580,00 +4,65% ¢

Sanyo Electric Co.

238,00 +4,62% ¢

COSCO Pacific Ltd

14,40 +4,58% ¢

EUR

GBP

HKD

JPY

NOK

SEK

6,9232

0,622

0,4998

7,7282

102,1957

4,9294

5,7962

0,9915 0,1432

113.460

113.460

CNY

0,1444

-

0,0898

0,0722

1,1163

14,7614

0,712

0,8372

2.235.000

2.262.000

-1.21

2.235.000

2.235.000

EUR

1,6077

11,1304

-

0,8035

12,4247

164,3

7,925

9,3185

1,594

GBP

2,001

13,8533

1,2446

-

15,4642

204,4931

9,8637

11,5981

1,9839

HKD

0,1294

0,8958

0,0805

0,0647

-

13,2237

0,6378

0,75

0,1283

JPY

0,0098

0,0677

0,0061

0,0049

0,0756

-

0,0482

0,0567

0,0097

NOK

0,2029

1,4045

0,1262

0,1014

1,5678

20,7319

-

1,1758

0,2011

SEK

0,1725

1,1944

0,1073

0,0862

1,3333

17,6316

0,8505

-

0,1711

USD

1,0086

6,9827

0,6274

0,504

7,7947

103,074

4,9718

5,846

-3.45

579.500

579.500

gas oil fut (ice) may 08

1.057.750

1.051.000

0.64

1.057.750

1.057.750

gold 100 oz futr apr 08

914.200

912.200

0.22

914.200

914.200

8.551.000

8.532.000

0.22

8.551.000

8.551.000

17.420

17.820

-2.30

17.420

17.420

soybean future may 08

1.313.000

1.361.500

-3.69

1.313.000

1.313.000

white sugar (lif) aug 08

355.900

367.200

-3.18

355.900

355.900

116.260

116.770

-0.44

116.260

116.260

Boss boven boss van modeconcern heeft de wind in de zeilen. Modeconcern Hugo Boss heeft de wind in de zeilen, vooral dankzij sterke groei in Centraal- en Oost-Europa. Ook in China doet Hugo Boss het goed. De

KOERS

%

Toho Co Ltd

2385,00

-5,45 ¢

Kao Corporation

2915,00

-3,95 ¢

Taiheiyo Cement Corp

240,00

-3,75 ¢

Osaka Gas

359,00

-3,06 ¢

Isetan Mitsukoshi Holdings 1070,00

-2,9 ¢

UNY Co

960,00

-2,81 ¢

Pioneer Corp.

964,00

-2,59 ¢

J Front Retailing Co Ltd

664,00

-2,56 ¢

Kyocera Corp.

8670,00

-2,31 ¢

Sompo Japan Insurance

1060,00

-2,26 ¢

-

LONDON BRENT OIL FULLNAME

EUR/JPY EUR/USD USD/JPY

CLOSEPRICE

RELDIFF

1.640.950 15.884 1.033.250

0.02 0.45 -0.43

Rente EURIBOR 1 YEAR

Sumitomo Realty & Dev. Co 2420,00 +4,55% ¢

AANDEEL

USD

-0.41

599.500

wti crude future may 08

CNY

-

113.920

579.500

silver future may 08

CHF

113.460

corn future may 08

Koper ñ 3 m

n e t w i n ke l m a a k t e g i st e re n n a b e u r s Wa l l st re e t 0, 3 4 d o l l a r w i n st p e r a a n d e e l ove r h e t e r ste k w a r t a a l b e ke n d . D a t vo n d d e m a r k t n i e t genoeg: -5%.

Forex - Alle fondsen CHF

brent crude futr jun 08

danks toonde de handel nabeurs Amerika zich teleurgesteld over deze rapportage met 45% meer winst en strafte het aandeel af met een daling van 4%

Valuta

Commodities - Alle fondsen

TOKYO NIKKEI 225

14:30 zijn er de wekelijkse, eerste werkloosheidsaanvragen (verwacht: 375.000) en de orders voor duurzame goederen (verwacht : +0,3%. Om 16:00 uur is er het cijfer van de in maart verkochte nieuwe woningen, of liever het gebrek daaraan… De markt denkt aan 580.000, maar schat dit cijfer de laatste tijd chronisch te hoog in. Mee- of tegenvallers bij deze cijfers kunnen weer voor verticale strepen in de koersgrafieken zorgen.

APPLE

FONDS

STIJGERS & DALERS NASDAQ

NEW YORK NASDAQ

kleine Amerikaanse aandelen hun eerste kwartaalrapportages publiceren. Andere grote fondsen zijn onder meer: 3M, Altria (Philips Morris) Amgen (bekend van EPO), Conoco Philips, Dow Chemical, Ford, Motorola, Pepsico en US Airways. Behalve deze bedrijfscijfers verschijnt ook een venijnig rijtje macroeconomische cijfers, die weer een indicatie geven in hoeverre Amerika wegzakt in het recessiemoeras. Om

AD 104mm x 94mm

De financiële Pers www.definancielepers.nl Donderdag 24 april 2008

BELEGGEN . 15

Thomas Bucher, DWS Global Infrastructure

Beleggen in bruggen en wegen INFRASTRUCTUUR:

‘soms saai, soms hip, maar vooral broodnodig’

A

merika zakt langzaam weg in een recessie, Europa zal moeite hebben zich daaraan te ontworstelen en het is nog maar de vraag hoe de opkomende markten zich houden. De beheerder van het DWS Global Infrastructure Fund – het eerste wereldwijd beleggende fonds in infrastructuur – maakt zich geen zorgen over het afzwakken van het groeitempo van de wereldeconomie. “Veel mensen vragen in welk tempo de economie groeit. Dat is de verkeerde vraag. We moeten ons afvragen in hoeverre de economie kán groeien.” En dat kunnen, maakt fondsbeheerder Thomas Bucher van DWS Infrastructure duidelijk, is vooral afhankelijk van de infrastructuur.

kaart, maar met teksten als ‘wij hebben elektriciteit’. Met het WK voetbal in 2012 voor de deur moet er stevig geïnvesteerd worden.” Maar niet alleen opkomende markten moeten investeren in het op poten zetten van infrastructuur, in het Westen is een modernisering ervan ook hoog nodig, al was het maar vanwege strengere milieueisen. “Elk jaar wordt er wereldwijd 2 biljoen dollar in infrastructuur geïnvesteerd. De OESO rept van 71 biljoen tot tot aan het jaar 2030.”

105 100 95

Een kwart van het fondsvermogen wordt in opkomende markten belegd, waar de infrastructuur vaak nog from scratch moet worden opgebouwd. Een land als India groeit weliswaar hard, maar het gebrek aan wegen, havens en financiële netwerken dreigt de aanhoudende groei een halt toe te roepen. Er worden dan ook miljarden in infrastructuur gepompt. “Zuid-Afrika heeft een enorme economische groei achter de rug. Maar er is niet geïnvesteerd in het elektriciteitsnetwerk. Het gevolg is dat restaurants niet adverteren met hun menu-

90 85 80

Valse start Het DWS Global Infrastructure Fund heeft sinds de lancering op 14 januari ruim 10% aan waarde verloren.

Het fonds is volgens Bucher defensief, met een lager risicoprofiel en volatiliteit dan de aandelenmarkten. Dat komt omdat Bucher kiest voor leveranciers van energienetwerken. “Een bedrijf als E.On heeft een heel stabiele inkomstenstroom. Saai en voorspelbaar.” Maar het fonds kent meer dan elektriciteit. Energie, transport (bruggen, tolwegen, havens en vliegvelden), communicatie (satellieten, zendmasten) en water (irrigatie, zuivering) zijn andere subthema’s. “Het fonds blijkt uit backtesten over de afgelopen tien jaar minder volatiel dan de aandelenmarkt, maar levert wel een beter rendement.” Bucher schuwt de originele invalshoek niet. Zo is 8% van de portefeuille belegd in spoorwegen. “In de 20e eeuw maakte het Amerikaanse spoornet gloriedagen door, maar sinds de Tweede Wereldoorlog is alleen nog maar in het wegennet geïnvesteerd. Dat leidde tot forse overcapaciteit bij US Rail Renaissance. Pas in 2003 kon het bedrijf de transportprijzen verhogen en daardoor de investeringen opvoeren. Er rijden nu zelfs treinen met gestapelde coupés. Dat betekent ook dat een aantal spoortunnels verhoogd moet worden. En vervolgens stapte ook superbelegger Warren Buffett in de sector, die daardoor weer helemaal hip is.” 1

“Spoorwegen zijn dankzij Warren Buffett weer helemaal hip.”

ANALYSE REDACTIE IEX

Fed, ...maar niet cool

Z

Zijn koersen lastig te voorspellen? In het geweld van de laatste maanden - de ene dag een paar procent erbij en de volgende dag datzelfde percentage er weer af – is het geen ongevaarlijke hobby. Maar ook beleggers die zeggen zich niets van dat ge-jojo aan te trekken en vooral naar de lange termijn te kijken staan er een beetje beteuterd bij. De AEX staat bijvoorbeeld op 465 nu op precies hetzelfde niveau als tien jaar geleden, eenderde lager dan in 2000 en twee keer zo hoog als in 2003.



[email protected]

Niettemin proberen beleggers dag in dag uit om grip te krijgen op het schimmige proces dat de beurskoersen stuurt. Ze trekken lijnen in grafieken, hangen aan de lippen van goeroes en proberen de beleidsmakers bij de Fed en de ECB een denkstap voor te blijven. Wat is daar een eenvoudiger methode voor dan zelf het economisch model van de centrale bankier te hanteren.? Het Fed Model (anno 1987) is ontworpen door ex-Federal Reserve voorzitter Alan Greenspan en kijkt vooral naar de verhoudingen tussen

drie factoren: rente, obligaties en aandelen. Bij de laatste gaat het vooral om de waardering, ofwel de koers/winstverhouding. Daar zit hem op dit moment de angel. De koers staat gewoon op het bord, maar de winsten staan onder druk. De schattingen lopen uiteen van een winstdaling dit jaar van 10% tot 40%. Althans, in Amerika. Dat is ook wel te verwachten bij een teruggang van de Amerikaanse economie die alom wordt verwacht. En gek genoeg lijkt het Fed-model die winstval al een beetje in te prijzen,

gezien de waarderingen die het berekent. Mocht de Amerikaanse recessie de bedrijfswinsten echt zo hard raken, dan zal het model gaan schuiven. Zal, want het model concludeert al jaren en nu nog steeds, ondanks de enorme koersschommelingen van de laatste jaren dat aandelen goedkoop tot spotgoedkoop zijn. Zonder in modelmatige finesses te treden, zijn de westerse markten nog steeds sterk ondergewaardeerd. De Nederlandse beurs met 58% (dat was 45% eind 2007), Europa zelfs

Twee weken geleden kwam de Amerikaanse bank Bear Stearns ook met een actief beheerde tracker. De Bear Stearns Current Yield - gericht op de geldmarkt en daarom niet zo sexy als aandelentrackers - heeft sinds 25 maart een notering in Amerika.

De buit is dus al behoorlijk verdeeld. Waar nog groei zit? Bij staatsbeleggingsfondsen zoals het Abu Dhabi Investment Autorithy. Citi heeft deze belangrijke manager aan zijn klantenbestand toegevoegd.

Iavarone en Richard Schiavo, wil 100 miljoen dollar ophalen en mogelijk eind 2008 naar de beurs gaan. De onderneming bezit nu al 80 racepaarden, waaronder Kentuky Derby-favoriet Big Brown en verschillende fokmerries.

Er zitten nog genoeg IPO’s in de pijplijn, maar de toestand op de lokale aandelenmarkten is na de crash in 2006 nog fragiel. Een heel warme ontvangst hoeven de nieuwe bankiers dus niet te verwachten.

De paarden van IEAH hebben al prijzen gewonnen ter waarde van 3,1 miljoen dollar. eerder werd nog een winst in de boeken gezet van EUR 302 miljoen.

met 62% (eind 2007: 47%) en Amerika met 54% (eind 2007: 42%) In theorie is het dus nog steeds goedkoop winkelen op de beurs. En nog, belangrijker, de theorie die dat stelt is er een die veel centrale bankiers ook nog steeds aanhangen. In die kringen, getuige ook hun daden, heerst kennelijk geen hoogtevrees bij de huidige koerniveaus. Maar of dat nu een koopsignaal is? Waardering is momenteel niet echt een issue bij beleggers en ogenschijnlijk ook even niet meer bij centrale bankiers.

KORT Trackerrevolutie Tracker staan erom bekend dat ze passief een index of benchmark volgen. Maar er zijn nu ook actief beheerde trackers, waarmee deze instrumenten zich nog iets duidelijker op het terrein van de reguliere beleggingsfondsen bewegen. PowerShares, onderdeel van Invesco, introduceerde vorige week de eerste drie actief beheerde trackers op aandelen. De beheerders van deze ETF’s, de PowerShares Active Alpha Multi-Cap, de Active Mega Cap en Active AlphaQ ETF, hanteren verschillende actieve beleggingsstrategieën. De Active Mega Cap tracker bijvoorbeeld, wil de benchmark (Russell 200index) verslaan door de aandelen met de beste groeiperspectieven zwaarder in de portefeuille te wegen dan andere aandelen.

M
M
M

Druk in Dubai Wat doen bankiers die door de kredietcrisis hun baan in New York of Londen verliezen? Die gaan naar Dubai. Het superrijke oliestaatje spreekt tot de verbeelding van boventallige investment bankers. Maar ook in Dubai wordt het drukker. Volgens AME Info, een financiële nieuwsdienst in het Midden-Oosten, draait het lokale bancaire systeem prima en is het aantal (super)rijke cliënten klein. In totaal zijn er zo’n twintig financiële instellingen van naam en vijftig grote klanten.

M
M
M

Beestenfonds Hedge funds zijn er in vele soorten en maten, sommige beleggen zelfs in volledig tastbare zaken. Wijn- en kunsthedge funds zijn er al en momenteel zijn twee Wall Street-veteranen een hedge fund aan het opzetten dat belegt in racepaarden. International Equine Acquisitions Holdings, een vijf jaar oude beleggingsonderneming van Michael

ACTUELE AANDELENADVIEZEN

M
M
M

Met Intereffekt naar Afrika Legendarisch onder beleggers die van woeste ritten houden: de Intereffekt Japanse, Chinese en Indiase warrants. Dit zijn hefboomproducten op deze van nature wilde markten. Niet van deze roemruchte warrants, maar Intereffekt introduceert nu ook een rustiger product op een ook wild ccontinent: Intereffekt Emerging Africa Fund.

AANDEEL

INSTELLING

ADVIES

KOERSDOEL

Ahold Akzo Nobel Binck Eriks Groep ING Groep KPN Philips TomTom Vopak Vopak

ING SNS Securities ING Rabo Securities Rabo Securities Dexia HSBC Petercam ABN Amro Rabo Securities

Kopen Kopen Kopen Kopen Kopen Kopen Verkopen Verkopen Kopen Kopen

€11,70 €61,00 €12,80 €68,00 €27,50 €14,80 €22,60 €21,00 €50,00 €50,00

De financiële Pers www.definancielepers.nl Donderdag 24 april 2008

16 . BELEGGEN

Een ondernemer investeert beter

Klop Klop voor Tom Tom JACQUES POTUIJT

COLUMN

...

Waarom het kan lonen om het koopgedrag van insiders te volgen Het AFM-register legt de handel van insiders bloot. En roept vragen op. Waarom oefent de top van SBM Offshore opties uit terwijl de Brazilianen een reusachtig olieveld denken te hebben gevonden? M
M
M

Pieter Kort [email protected] M
M
M

Geen betere indicatie voor de gezondheid van een bedrijf dan de financiële handel van het management. Uit onderzoek blijkt dat insiders in veel gevallen tegengesteld handelen aan het beleggende publiek: als een aandeel op de beurs wordt genegeerd, kopen de bestuurders en als de stukken niet kunnen worden aangesleept is de bedrijfstop juist eerder geneigd om te verkopen. Dat ondernemers de bui vaak redelijk kunnen zien hangen blijkt ook uit een indicator als de Duitse Ifo-index. Deze meet het vertrouwen van Duitse ondernemers in de economie. Wanneer die wordt afgezet tegen de verwachtingen van beursanalisten wordt duidelijk dat de ondernemers veel beter anticiperen op goede en slechte omstandigheden dan de bancaire numbercrunchers.

Het kan dus lonen om het aan- en verkoopgedrag van bestuurders goed in de gaten te houden. De AFM is zo vriendelijk om daar een keurig register van bij te houden. Hiernaast is te zien wie wat kocht en verkocht in de laatste weken. Zo kocht bestuurslid Heinz Freitag van Kendrion pas voor ruim 19.000 euro aandelen in zijn eigen bedrijf. De AEX deed sindsdien niets, maar Kendrion staat 2% hoger. Dat kan toeval zijn, maar wat te denken van een bedrijf als SBM Offshore? Gedurende april oefenden diverse bestuurders opties uit en boekten daarbij winsten van een kleine 90 mille tot meer dan 200.000 euro. Uitoefenen van opties staat gelijk aan winst nemen, dus dat is niet per

se een positief signaal. Daarom is het des te opvallender dat midden tussen de winstnemingen, op 15 april, het nieuws van een reusachtig nieuw olieveld voor de Braziliaanse kust naar buiten kwam. Goed nieuws voor Petrobras, de Braziliaanse oliemaatschappij, en ogenschijnlijk ook voor SBM Offshore, dat twee maanden eerder al een contract met de Brazilianen had getekend voor de levering van boorplatforms in een ander gebied. Toeval? Ja, zegt een woordvoerder van SBM Offshore. “Dat is nooit meer dan een gerucht geweest en het is nog steeds niet bevestigd. In ieder geval heeft het bericht niets met ons te maken en we hebben er ook nooit op gereageerd.”

De meest recente insider trades in het AFM-register 7 april 7 april 7 april 8 april 8 april 8 april 8 april 9 april 9 april 9 april 11 april 16 april

Sligro Food Group Sligro Food Group Kendrion Homburg Invest Neways Electronics Neways Electronics Neways Electronics Neways Electronics Neways Electonics SBM Offshore SBM Offshore SBM Offshore

G.L.M. Poels A. Aalders H. Freitag J.R. Stolle A. van Bragt A. van Bragt J, Curvers J. Kromhof J. Curvers B. van Leggelo H. Tagher O. Jeannin

506 aandelen gekocht voor € 0,00 101 aandelen gekocht voor € 0,00 1154 aandelen gekocht voor € 16,70 100.000 aandelen gekocht voor € 2,33 2500 aandelen verkocht voor € 11,10 2500 aandelen gekocht voor € 6,20 1250 aandelen gekocht voor € 6,20 5000 aandelen verkocht voor € 11,15 1250 aandelen gekocht voor € 11,14 8.000 opties uitgeoefend, € 89.520 winst 22.000 opties uitgeoefend, € 246.840 winst 15.000 opties uitgeoefend, € 195.600 winst

HET PANEL

Stelling: de dollar is de nieuwe lire De dollar schurkt tegen 1,60 euro aan, ofwel voor iedere euro krijgt u 1,60 dollar, een record. Maakt de Amerikaanse valuta nog een comeback, of gaat de afgegleden dollar de lire achterna? En hoeveel is de dollar over één, vijf of tien jaar waard?

Sparen

1,40

Andere rol

CEES SMIT VERMOGENSBEHEERDER TODAY’S BEHEER

AD VAN TIGGELEN AANDELENSTRATEEG ING

JERRY DE LEEUW DERIVATENSTRATEEG MERCURIOUS

M
M
M

M
M
M

M
M
M

“De Chinezen waren een van de weinigen die geld terugpompten in Amerika en zo steunden ze de dollar. Nu niet meer. De enige manier om de dollar te redden is dat Amerika stopt met schulden maken en gaat sparen. Dan zijn er geen gelden meer nodig uit het buitenland.”

“De dollar heeft last van lage rentevergoedingen en vraagtekens over haar rol als reservevaluta. De rente in de VS is bijna uitgedaald en de euro is amper reservevaluta. Qua koopkracht is de dollar 1,20 euro waard. Dat niveau is ver weg, maar 1,40 is haalbaar binnen één à twee jaar.”

“Het is terecht dat de dollar afglijdt, maar dat betekent nog niet dat hij definitief is afgestempeld. De dollar gaat zeker aan kracht herwinnen, maar haar rol als enige reservevaluta is uitgespeeld. Wel blijft het een van de belangrijkste bakens in de wereldeconomie.”

[email protected]

H

aar aandoenlijke koosnaampje kan Tom Tom niet behoeden voor de toorn van beleggers. Vroeger werden nieuwkomers op de beurs nog een beetje ontzien. De dotcommers bijvoorbeeld mochten een kleine tien jaar geleden vele miljoenen euro’s verbranden om eyeballs te winnen. Van biotechnologiebedrijven werd zelfs niet verwacht dat ze de eerste tien jaar winst behaalden. Tom Tom, dat vanaf de eerste beursdag winstgevend was, kan niet op lankmoedigheid rekenen. Nu was Tom Tom’s cijferlijstje gisteren over het eerste kwartaal ook niet mals. Een omzetdaling met 11%, een marge die duikelde van 19% tot slechts 3% en een schamel winstje van welgeteld 7 miljoen euro. Dat is een fractie van de 44 miljoen die nog in hetzelfde kwartaal van 2007 werd verdiend. De negatieve trends waren al twee weken eerder aangegeven met een heuse omzetwaarschuwing, waardoor de werkelijke uitkomsten niet meer verrasten. Toch kreeg Tom Tom gisteren wéér een draai om haar oren op de beurs van een paar procent. Bekijk alleen nog eens de cijfers van een paar jaar terug. In 2005 ging Tom Tom naar de beurs met niet meer dan de resultatenrekening over 2004, een apparaatje en een visie. Over 2004 was een nettowinst behaald van 28 miljoen over een omzet van 192 miljoen euro. Hoe luiden de verwachtingen voor 2008 waarover beleggers nu zum Tode betrübt zijn? Een omzet van circa 1,9 miljard euro en een operationele marge van 20%! Er komt geen hogere wiskunde bij aan te pas om hier uit af te leiden dat de winst eveneens ten opzichte van 2004 met een factor tien stijgt. Hebben we ooit eerder op de Amsterdamse beurs een dergelijk fenomeen meegemaakt? Tom Tom is in vele opzichten opzienbarend. Dat geldt ook voor de snelheid waarmee de routenavigator in prijs daalt. We wisten het van de computer en de DVD-speler, maar de prijserosie van de persoonlijke navigator slaat alles. Gerekend mocht worden op 20% per jaar. Het afgelopen werd het 27% onder druk van voorzichtig wordende consumenten en prijsstunters. Voor Tom Tom kwam daarbij de extra handicap van een dollardaling van 16% en dat haar belangrijkste concurrent Gar-

Waarom zijn beleggers zum Tode betrübt? Omzet 1,9 miljard euro en marge van 20%! Als de Tom Tom-top bereid is zijn nek uit te steken valt daar weinig tegenin te brengen min mag calculeren in dollars. Samen betekent dat een prijsdaling van 43%. Mijn conclusie is dat Tom Tom met name in Europa veel last heeft van agressieve prijsstunters van het type Cosmic Navigation, maar dat de ontwikkeling in de VS beter is dan verwacht. Bovendien moet de prijsdruk ook gezien worden tegen de achtergrond van de upgraded versies, die vanaf het tweede kwartaal in de markt worden gezet. De forse prijserosie van het eerste kwartaal moet dan voor een deel worden verklaard uit agressieve prijsverlaging voor de binnenkort verouderde versies. De handel, die sowieso vanzelfsprekend huiverig is om veel apparaten in voorraad te houden, moest kennelijk met extra kortingen plat gemaakt worden. We kunnen er lang en kort over speculeren, maar uiteindelijk zijn de bestuurders van Tom Tom de experts in hun eigen markt en als die bereid zijn hun nek uit te steken door een operationele marge van 20% over de aangeven omzetrange van 1,8 tot 2 miljard euro te indiceren, dan valt daar op voorhand weinig tegen in te brengen. Het prijsbederf van de afgelopen twaalf maanden is niet toonaangevend. De dollar trekt ooit weer eens aan. Er komt ook een shake-out en, net als bij dure smart phones, kunnen de prijzen van meer geavanceerde navigators van de tweede of derde generatie straks omhoog. Geïntegreerd met digitale kaartenmaker Tele Atlas is Tom Tom straks de premiumproducent die wel een veer kan wegblazen. 1 Jacques Potuijt is onafhankelijk marktcommentator. Hij belegt privé alleen in beleggingsfondsen.

TECHNISCHE ANALYSE RENÉ VAN MOURIK

Net een wedstrijd tegen Duitsland

H

Het beeld van de AEXindex wordt al een tijdje bepaald door de zone van 470-480 indexpunten (A in de grafiek). Toen de index vorig jaar nog boven deze niveaus noteerde was er een goede case te maken dat de stijgende tendens van de afgelopen jaren nog intact was. Nu de index al weer een tijdje onder deze zone noteert is dat niet meer het geval. De 470-480 zone is dus het kantelpunt geweest. Op dat niveau zijn de positieve vooruitzichten veranderd in een negatieve outlook.

Scepsis De afgelopen weken is de AEX-index fors gestegen en we zijn opnieuw bij de

580



560

470-480 zone aanbeland. Zolang de AEX-index niet in staat is om deze zone opwaarts te doorbreken moeten alle opwaartse bewegingen met de nodige scepsis worden bekeken. Iedere trend kent richtinggevende en tegendraadse bewegingen. Onder de 470-480 zone is de trend neerwaarts gericht. De stijging an de laatste tijd is slechts een beweging tegen de hoofdtrend in.

AEX komt pas tot leven, als de 470-480 zone duidelijk wordt doorbroken

Laatste fluitsignaal Geen enkele trend is oneindig, er komt altijd een moment, vroeg of laat, waarop de trend wordt gebroken. Maar het is een goed uitgangspunt om de kracht van de overheersende trend niet te onderschatten. Wat dat betreft heeft de huidige situatie veel weg van een voetbalwedstrijd tegen Duitsland, daarvan weten we ook dat de overwinning pas binnen is als het laatste fluitsignaal heeft geklonken. Op de beurs klinkt geen fluitje, maar voor de AEX-index geldt dat de vooruitzichten pas veranderen als de 470-480 zone duidelijk wordt doorbroken. Het lijkt binnen handbereik, maar toch ook weer zo ver weg. 1

540 520

B

500 A

480 460 440 420 400 jun

jul

aug

sept

okt

nov

dec

jan

feb

mrt

apr

mei

)%80ROFSNOMINEERT "%34%'%3425#452%%2$02/$5#4 $%'/5$%.4!+

ß

+ß



)

% / 8 ß ' 5

$ % . ß 4!

V O O R

D E

È C H T E

B E L E G G E R

#LICK/UT5NLIMITED/LIE).' "EST%UROPE3TRIKE))).' 'ROEN 2ENTE6AST.OTE)6!".!MRO'ROENBANK !".!MRO

"%34% 2)3)#/ 2%.$%-%.4

"EST%UROPE3TRIKE)) ).''ROEN 2ENTE6AST.OTE)6!".!MRO 'ROENBANK!".!MRO (OT#OMMODITY.OTE))) !".!MRO%UROPE4RIPLE4RACKER2ABOBANK "ESTE+OERS.OTE 7IJS6AN/OSTVEEN,EHMAN"ROTHERS %ASY%UROPE)NVEST.OTE 7IJS6AN/OSTVEEN,EHMAN"ROTHERS %,3!#ERTI½CAAT 5"3#HINA6ALUTA/PPORTUNITY.OTE!".!MRO 4OP)NCOME.OTE$UURZAAM"ARCLAYS 4OPIX"ULL))#ERTI½CAAT !".!MRO0ACI½C%XPRESS'ARANT.OTE).' 4RIPLE4RIGGER#ERTI½CAAT$RESDNER+LEINWORT #OMMODITY0ROTECT0LUS.OTE"ARCLAYS #OMMODITY0ROTECT0LUS.OTE"ARCLAYS "ONUS!IRBAGCERTI½CAAT"EAR3TEARNS #OMMODITIES0ARTICIPATION#ERTI½CATE-ERRILL,YNCH

/2)').%%,34%'%3425#452%%2$ 02/$5#4 %,3!#ERTI½CAAT5"3 #HINA6ALUTA/PPORTUNITY.OTE!".!MRO

3PONSOREN

4OP)NCOME.OTE7ERELDWIJD"ARCLAYS 4RIPLE4RIGGER#ERTI½CAAT$RESDNER+LEINWORT "ONUS!IRBAGCERTI½CAAT"EAR3TEARNS /(2!3AFE#OUPON)6/(2!3OCImTm'mNmRALE 3OFT#OMMODITY.OTE !".!MRO %URASIA"ASKET.OTE!".!MRO 3OCImTm'mNmRALE!BSOLUTE#LICK3OCImTm'mNmRALE !UTOPILOT.OTE2OYAL"ANKOF3COTLAND 2ENEWABLE%NERGY"ONUS#ERTI½CATES-ERRILL,YNCH

"%34%&).!.#)%,% ).34%,,).''%3425#452%%2$% 02/$5#4%. !".!MRO 2ABOBANK ).' "ARCLAYS -ERRILL,YNCH 7IJSVAN/OSTVEEN $RESDNER"ANK 3OCImTm'mNmRALE

"%34%&).!.#)%,% 7%"3)4%'%3425#452%%2$% 02/$5#4%.

).'WWWINGFMCOMSPG !".!MROWWWABNAMROMARKETSNL 3OCImTm'mNmRALEWWWADEQUITYNL 7IJS6AN/OSTVEENWWWWIJSNL 2ABOBANKWWWRABOBANKNLPARTICULIERENBELEGGEN BELEGGINGSPRODUCTEN (OPSTAKEN*OHANNESMA#OWWWHJCONL $RESDNER+LEINWORTHTTPSPDRESDNERKLEINWORTCOM

De Financiële Pers www.definancielepers.nl Donderdag 24 april 2008

18 . FEATURE

‘De spannendste tijd sinds de Grote Depressie’ Vijf Nobelprijswinnaars laten hun licht schijnen over de economische situatie WINNAARS De Pers benaderde 35 Nobelprijswinnaars Economie voor een interview. Hun antwoorden waren soms ondoorgrondelijk en op zijn zachtst gezegd verrassend. Er bleven uiteindelijk vijf winnaars over die graag hun mening wilden delen. M
M
M

Redactie Economie AMSTERDAM M
M
M


Kredietcrisispaniek, inflatie-angst en dollarpessimisme. Het gaat niet goed met de wereldeconomie. Of valt het allemaal toch wel mee? De Financiële Pers benaderde 35 Nobelprijswinnaars Economie met de vraag of ze hun licht wilden laten schijnen over de huidige economische ontwikkelingen. Hun antwoorden waren op zijn zachtst gezegd verrassend. Zo liet James J. Heckman, de winnaar uit 2000, ons het volgende weten: ‘Ik heb het heel druk, maar ik weet zeker dat er genoeg anderen zijn die u graag van een ongefundeerde mening voorzien.’ Minder bot, maar overmatig bescheiden was de econoom Thomas Schelling (winnaar in 2006) die zichzelf in een reactie ‘niet gekwalificeerd’ acht om commentaar te geven.’ De Britse winnaar James Mirrlees (won in 1996) maakt zich er vanaf met een smoes: ‘Ik ben op reis en eigenlijk de rest van de maand onderweg. Sorry, maar het komt niet goed uit om u al de telefoonnummers te geven (in verschillende delen van China) en eigenlijk heb ik de meeste nummers ook niet, dus zeg ik gewoon maar nee…’. Maar de ware klap op de vuurpijl kwam van John Nash (1994), de man die model stond voor de schizofrene professor in de film A beautiful Mind. We stuurden hem per ongeluk een mail geadresseerd aan iemand anders. Het antwoord dat hij terugschreef was vermoedelijk mede daarom nogal verward. ‘U refereert aan een soort interview met Nash///////////// U kunt bellen naar telefoonnummer xx xxxxxxxxx, maar dat kan niet praktisch worden gebruikt zonder speciale voorbereiding.’ En verder: ‘Maar u kunt eventu-

eel ook een email sturen naar xkjfnj@ princeton.edu.’ We wachten nog steeds op antwoord. En zo bleven er vijf Nobelprijswinnaars over die wel graag hun mening met ons deelden.

ERIC MASKIN De Amerikaan Eric Maskin (58), won in 2007 samen met Leonid Hurwicz en Roger Myerson de Nobelprijs Economie voor de Mechanisme Ontwerp Theorie die het efficiënt functioneren van markten verklaart. Daarin moeten individuele belangen in lijn zijn met het algemeen belang. Het bekendste voorbeeld hiervan is het gevangenisdilemma, waarbij twee schuldige gevangenen de keus hebben hun collega-boef te verraden of hun mond te houden. Voor beiden is het beter als ze hun mond houden, maar dat doen ze allebei niet uit angst dat de ander praat. Het resultaat is dat ze allebei de gevangenis in gaan.

Eric Maskin ‘Laat ik beginnen te zeggen dat ik geen expert ben op het gebied van financiële markten. Maar als het dan toch moet... Het is ontstaan door de onderlinge afhankelijkheid van banken en andere instanties die geld uitlenen. Ze kunnen alleen geld uitlenen, als anderen dat ook doen. Om geld uit te lenen, moeten ze namelijk ook zelf geld lenen. En als niemand anders geld uitleent, lukt dat niet. Er kunnen dus twee dingen gebeuren. Of iedereen leent geld uit, of niemand. Dat tweede is het geval bij een creditcrunch. Ik kan niet slagen in een financiële omgeving als ik de enige ben. De vraag voor de overheid is: hoe doorbreek je de situatie waarin niemand nog uitleent? Ze moeten banken een verzekering geven. Als banken door het uitlenen van geld in de problemen zouden komen, moet de overheid klaar staan om ze te redden. Dat gebeurde met Bear Stearns. Er zijn daarbij wel twee krachten die tegenovergesteld bewegen. De overheid moet grote banken redden als ze falen. Dat is de enige manier om hieruit te komen. Als je dat zonder voorwaarden doet, gaan banken onverantwoorde risico’s nemen. Dan gaan ze ook aan twijfelachtige schuldenaren geld uitlenen. Immers: waarom zou je je zorgen maken over de terugbetaling, als je toch weet dat je gered wordt door de overheid? De overheid moet slechts reddingsacties ondernemen, als zij er iets voor terugkrijgt. Ze moet inzicht krijgen in alle leningen die de banken hebben uitstaan. Dat is in 1930 gedaan. Het probleem was toen dat mensen hun vertrouwen verloren in de bank. Ze renden allemaal tegelijk naar de bank en de bank ging failliet. Dat is opgelost door een verzekering van de overheid. Als een bank failliet ging, kregen klanten hun saldo vergoed door

REUTERS

HARRY MARKOWITZ De Amerikaan Harry Markowitz (81) publiceerde in 1952 een artikel genaamd ‘Portfolio Selection’. Daarin legt hij uit dat beleggers risico kunnen verminderen of rendement verhogen door beleggingen te spreiden over verschillende sectoren, landen en soorten effecten. Hij ontving hiervoor in 1990 de Nobelprijs voor de Economie. DPA

de overheid. Dan ontstaat de neiging tot risicovol gedrag van banken. Dat werd opgelost door extra toezicht op de leningen. Nu gaan er veel financiele transacties buiten de spaarbanken om. Dat mag niet meer gebeuren. ’

Harry Markowitz ‘We zitten zeker in een recessie. Hij is ingeleid door de financiële bedrijven, door een kleine prijsdaling in de huizenprijzen. Maar die financiële bedrijven stapelden het ene op het andere product. Toen er paniek uitbrak, vielen ze over elkaar heen om alles weer te verkopen. Door de maatregelen van de FED is het alleen maar verergerd: die zorgen voor een enorme inflatie.

Banken hebben veel nieuwe kredietproducten ontwikkeld. Die werden zo ingewikkeld dat niemand precies wist welke schuldenaren er achter zaten, en of die wel solvabel waren. Als we iemand de schuld moeten geven van deze ellende zijn het de financiële ingenieurs. Ze hebben met mijn portfoliotheorie in de hand allemaal gekke dingen gedaan. Het is de bedoeling dat je een portefeuille samenstelt van zeg 60 procent in aandelen en 40 procent in obligaties. Zo zijn er nog wat combinaties mogelijk. Zo doen de grote pensioenfondsen het. Die zitten daarom ook niet in de problemen. Ook sommige grote banken hebben het goed gedaan, die zitten maar met een klein plukje sub-

prime-schulden. Bij bijvoorbeeld Citibank en Bear Stearns was dat wel anders. Hoe die zoveel risico in deze markt hebben kunnen nemen? Ik weet het niet. Persoonlijk denk ik dat deze crisis groter is dan die in 1987. Die duurde eigenlijk maar één of twee dagen. Toen gaven de zogenaamde portefeuilleverzekeringen problemen, gebaseerd op de theorieën van collega-laureaten Fischer Black en Myron Scholes. Banken gingen opties nabouwen. Daardoor kochten ze aandelen als ze omhoog gingen en verkochten ze als de prijzen daalden. De beursbewegingen werden hierdoor versterkt. Op de vrijdag voor

‘De overheid moet klaarstaan om banken te redden als ze in de problemen komen’ Black Monday daalde de Dow Jones met honderd punten, wat toen erg veel was. Meteen gingen de brokers collectief verkopen, omdat ze allemaal hetzelfde Black & Scholes gebruikten. Daardoor stortte het echt in elkaar. Als je kijkt naar de beursbewegingen van toen, zie je dat 1987 eigenlijk een non-event was. Alleen de partijen die deze ‘portfolio Insurance’ gebruikten zijn het schip in gegaan. Misschien hadden zij de theorie niet helemaal begrepen. Maar Scholes en Robert Merton begrepen het wel, ze hadden de theorie zelf bedacht. Maar in 1997 toen ze allebei bij Long Term Capital Management (LTCM) werkten, werden zij van de markt geveegd. Ze hadden een veel te risicovolle hefboom gebruikt, speculeerden met een te groot gedeelte geleend geld. Merton is een van de slimste mensen ter wereld, maar toch ging het fout. Ikzelf ben een passieve belegger. Ik heb aandelen en beleg in een aandelenfonds voor mijn pensioen. En ik heb wat obligaties en beleg wat in grondstoffenfondsen. Een week na dat gedoe met Bear Stearns, belde een van mijn klanten, Riverview

FOREIGN AFFAIRS Wat zag u de afgelopen 24 uur op uw scherm oplichten over het nieuws van de dag? De euro steeg de afgelopen dagen naar nieuwe records. Een overzicht van reacties door de dag heen. Bron: Financial Times UK - Engeland Locale tijd: 23.23 22 april, 2008 De Engelsen zijn traditioneel wat bezorgd over de mate waarin ze zich op het Europese continent hard willen maken voor gedegen economisch beleid: ’Sinds de komst van de euro, bijna tien jaar geleden, is de waarde van de Europese munt nooit eerder zo hoog geweest. De euro sloot op ruim $1.60. Een verhoging van de rente zit er daarom niet in de komende maanden voor de Europese Centrale Bank. De bank gelooft dat de huidige economische onzekerheid de volgende stappen

met betrekking tot renteverhoging onduidelijk maakt. Terwijl de US Federal Reserve en ‘de Bank of England de rente hebben verlaagd, is deze in de ‘eurozone’ sinds juni vorig jaar op 4 procent blijven staan. Even katten naar de overkant: ‘In deze onzekere tijden is de ECB vastbesloten om het monetair beleid vrij te houden van politieke bemoeienis. Angela Merkel, de Duitse Bondskanselier steunt de bank hierin, zeker na de overwinning van Silvio Berlusconi vorige week, die de Franse president Sarkozy napraat en zijn kritiek uitspreekt over de uitvoering van het monetair beleid van de Bank.’

Bron: AME info – Midden Oosten Locale tijd: 23:4622 april 2008. In het Midden-Oosten tref je weinig Amerika-fans. De economische problemen van de Verenigde Staten en de val van de dollar zorgen voor het nodige leedvermaak. En de hoge olieprijs voor begrijpelijke vreugde: ‘Een recordval vandaag voor de US dollar. Nooit eerder stond hij zo laag ten opzichte van de euro. Deze val betekent ook een recordhoge olieprijs van maar liefst $119 per vat. De zwakte van de dollar maakt de olieprijs hoger. Dit lijkt een goede zaak, maar de hoge prijzen

kunnen de Amerikaanse economie schaden en tot een inflatiespiraal leiden. Daarbij kan de Federal Reserve met zo’n zwakke dollar de rente niet verhogen om inflatie tegen te gaan. Voor olieproducerende landen is de hoge olieprijs, die waarschijnlijk voorlopig niet daalt, wel een goede ontwikkeling. Ook de Amerikaanse consument gaat het zwaarder krijgen. Vanmorgen werd bekend dat Mattel de speelgoed prijzen zal verhogen en de MTA (Metropolitan Transportation Authoroty) de prijzen van frisdranken, alcoholische dranken en snacks voor het eerst gaat verhogen sinds vier jaar met maar liefst 25%. Een ander record is weg gelegd voor de euro. Nooit eerder stond hij zo hoog: 1.6019 ten opzichte van de dollar.’

Bron: Daily Telegraph – Australië Locale tijd: 23:52 – 22 april 2008 ‘De dollar opent zwak door slechte cijfers op het gebied van huizen verkoop, en de euro daarentegen staat op $1.60. Een nieuw record sinds de sinds de komst van de euro in 1999. Een tiental economen voorspelden vrijdag een inflatie groei van 4 procent. Ze verwachten daarnaast een onderliggende inflatie, die gebaseerd is op de groei van de Reserve Bank of Australia van 3.8 procent. De enorme piek van de euro, vindt plaats nadat de Europese Centrale Bank aangaf haar rente te willen verhogen wanneer de inflatie in de ‘eurozone’ zo hoog blijft.

De Financiële Pers www.definancielepers.nl Donderdag 24 april 2008

FEATURE . 19 als 50, zoals bij het ingestorte Bear Stearns, niet meer voorkomen. Dat is natuurlijk volledig belachelijk en onverantwoordelijk. Er is veel ruimte voor verbetering in de financiële sector. In dit geval hebben mensen gewoon niet op zitten letten waar het om banken ging. Goed toezicht had de huidige situatie voor een heel groot deel kunnen voorkomen.’

Edward Prescott

EDMUND PHELPS De Amerikaan Edmund Phelps (75) houdt het in zijn werk doorgaans dichtbij de realiteit. Hij ontwikkelde onder meer theorieën over werkeloosheid en arbeids- en kapitaal-

Investment. Ik vroeg wat ik met mijn aandelen in de Dow Jones-index moest doen. Zij zeiden dat ze al een jaar short zaten in Bear Stearns. ‘Dit is pas het topje van de ijsberg’, werd mij verteld. Toen heb ik snel mijn indexfondsen verkocht en alleen cashgeld aangehouden. Een dag later schroefde de FED de rente met vijftig basispunten omlaag en stortten de markten in.’

Edmund Phelps ‘Een crisis? Ha ha, dat is de vraag van de dag. De financiële sector zit in een moeilijke spagaat. Om het woord verlamd te gebruiken zou overdreven zijn, maar de financiële wereld is wel verzwakt door alle onzekerheden. Het is waarschijnlijk de meest uitdagende economische situatie waar de Amerikaanse economie voor heeft gestaan sinds de Grote Depressie. Ik ben geboren op de absolute bodem van die crisis en heb sindsdien wel wat pieken en dalen meegemaakt, maar om heel eerlijk te zijn: dit is intellectueel gezien wel de meest uitdagende periode waarin ik ooit heb gewerkt. Het duurde ook echt langer dan normaal voor wij als economen doorhadden wat er gebeurd was. Toch is het nog maar de vraag of dit allemaal doorzet: het is bijvoorbeeld helemaal niet duidelijk of de werkloosheid boven de 6 procent gaat komen, wat het een van de mildste recessies sinds de Tweede Wereldoorlog zou maken. Daarnaast blijft het grootste deel van de Amerikaanse economie relatief sterk. Historisch gezien liggen die investeringen als percentage van het bruto nationaal product nog steeds erg hoog. De export richting Oost-Europa en Azië is booming en heel veel bedrijven presteren bovenmaats. Ik denk dus dat de Amerikaanse economie een onderliggende kracht heeft die als kussen kan fungeren voor een heel

markten. In 2006 won hij de Nobelprijs. Zijn werk draagt volgens het Nobel-comité bij tot een beter begrip van de relatie tussen korte- en langetermijneffecten van economisch beleid. REUTERS

erge terugval. Of we iemand de schuld kunnen geven? Haha, iedereen zoekt hier andere zondebokken: van de hebberige bankiers, slapende politici en toezichthouders tot Alan Greenspan. Één ding is zeker: De CEO’s van de investmentbanks hebben hun investeringen niet goed gemanaged. Als iemand het verdient om met pijltjes op te gooien, dan zijn zij het. Ze hebben er een rotzooi van gemaakt en veel geld van hun aandeelhouders verloren. Daarnaast hebben ze de goede reputatie van de Amerikaanse economie beschadigd doordat ze meer naar hun eigen belangen hebben gekeken dan naar die van hun aandeelhouders. Het duidt op een grote zwakte in ons systeem. Hoe kiezen we de juiste bestuurders, politici en managers? En hoe zorgen we dat ze de procedures volgen? Iedereen praat over regulering en ik ben het er mee eens dat er regels moeten komen voor bijvoorbeeld banken om te zorgen dat ratio’s tussen schulden en kapitaal boven de

‘Ik ben een wetenschapper. Ik ken de business cycle-theorie en welke economische cijfers worden verzameld. Het concept van expansie en recessie is geen onderdeel van de taal van business cycle-theorie. We weten dat een hoger marginaal, effectief belastingtarief die de intratemporele uitwisseling van consumptie en ‘nonmarket tijd’ verstoort, de tijd gealloceerd op de markt vermindert. Het Nederlandse tarief is 60 procent terwijl dat 40 procent is in andere ontwikkelde niet-Europese landen. Het verhogen zal een negatief effect hebben op de Amerikaanse economie. Sommige congresleden stellen voor meer mensen te betalen om niet te werken. Dit zal dit effectieve belastingtarief verhogen en zal de Amerikaanse economie beschadigen.

‘Als iemand schuld heeft aan deze ellende zijn het de financiële ingenieurs’ Afgelopen tijd is er een periodieke groei geweest in de huizenmarkt als resultaat van te veel bouwen. Dit heeft geleid tot een afname van de economische groei. Periodieke crises zijn onderdeel van een efficiënt financieel systeem. De verliezen van de houders van subprime-hypotheken zijn verwaarloosbaar. Sommige mensen hadden tijdelijk een lage huur. De mensen die verkeerd gokten and veel verloren, waren ontwikkelaars en speculanten

in de top van de markt. Er zijn gunstige tekenen voor de Amerikaanse economie. Bedrijven maken zich zorgen over toenemende productiviteit en productiviteit bepaalt primair de levensstandaard. Binnenkort zal West-Europa de belasting verlagen en een economische hoogconjunctuur beleven en aansluiten bij de VS.’

Robert Fry Engle III ‘Nee, ik heb de crisis niet zien aankomen. Slechts een handjevol mensen zag het aankomen, waaronder een paar bij Goldman Sachs. Ook ik zag niet hoe ver de CDO’s (Collateralized Debt Obligation, obligatie met hypotheek als onderpand) waren doorgedrongen in het financieel systeem. Zoveel van wat er is misgegaan heeft te maken met de verkeerde berekening van risico. Beleggers kochten producten die vrij waren van risico, dachten ze. Probleem is dat juist het risico van CDO’s heel moeilijk te berekenen is, want dat hangt af van in welke mate de hypotheekleners hun verplichtingen niet nakomen. Als dat niet alleen gebeurt in risicovolle leningen, maar ook in beter beoordeelde kredieten is het heel lastig. Als het willekeurig gebeurt, is het geen groot probleem, maar dat is niet zo gebleken. Ik vind dat banken en beleggers wel beter hadden moeten nadenken. Het is wel erg gemakkelijk om de ‘rating agencies’ (Moody’s, S&P etc, red.) de schuld te geven. De kredietcrisis is de ergste in twee decennia, maar niet zo erg als die van ’29. Dat komt vooral om dat er nu instituties zijn die verdere ontsporing verhinderen. Daarom hebben we nu niet iets als een ‘bank run’. De FED doet verstandige dingen, hoewel ik niet enthousiast ben over al die rente-

ROBERT FRY ENGLE III Robert Fry Engle III (65) – Amerikaans Nobelprijswinnaar in 2003 heeft een baanbrekende methode ontwikkeld om onvoorspelbare bewegingen van financiële markten en het renteniveau te analyseren. Engle’s methode is zodoende een hulpmiddel voor het kwantificeren en het managen van risico. REUTERS

verlagingen. Ik ben optimistischer over de economie dan veel anderen. De recessie is een feit maar die zal niet lang en diep zijn. Ongeveer halverwege de crisis ben ik uit mijn eigen beleggingen gestapt, stelt niet veel voor. Ik wacht op betere tijden.’ 1

Banken worden strenger   

  


 

 


 

  



 




EDWARD PRESCOTT Edward Prescott (67) ging in 2004 met de Nobelprijs naar huis, voor zijn invloedrijke werk op het gebied van monetaire politiek. Mede dankzij zijn inzichten zijn overheden, in ieder geval in Europa, terughoudend met het verlagen van de rente om de economie te stimuleren, en beperken ze zich tot het bestrijden van inflatie. Prescott is verbonden aan de Arizona State University en de onderzoeksafdeling van de Federal Reserve Bank van Minneapolis. Op een interviewverzoek gaf de Amerikaan antwoord per email, zij het wat ondoorgrondelijk. REUTERS



 














 




























Het percentage banken dat aangeeft na de kredietcrisis strenger naar diverse soorten leningen te kijken. BRON: FEDERAL RESERVE BOARD

FOREIGN AFFAIRS

Bron: China Daily China Locale tijd: 00:20 – 23 april 2008 De Chinese economie is nog steeds razendsnel aan het groeien, met al het energiegebruik van dien. Vandaar veel aandacht voor de almaar verder stijgende olieprijzen: ‘De zwakke dollar betekent hogere olieprijzen. De hoge prijzen en aanleveringproblemen, baren grote zorgen. De prijs van een vat ligt inmiddels dicht tegen $120 aan. Wall Street-analisten bevestigen de samenhang tussen de hoge euro ($1.60), en de zwakke dollar met de hoge olieprijzen. De ruwe prijzen

schommelden ongeveer 24 procent dit jaar. Wat bijna een verdubbeling van de sluitkoers ten opzichte van vorig jaar betekent.’ De Chinezen lijken welhaast geobsedeerd door de olieprijzen: ‘In Nigeria dreigt de olieproductie verstoort te raken door aanvallen van rebellen op productiefaciliteiten. De grootste olieproducent van Afrika kampt levert nu ver onder haar capaciteit door de aanhoudende onrust in het land. Een andere zorg met betrekking tot de olieproductie is de aangekondigde staking van medewerkers van PLC, een raffinaderij in de Noordzee, die een dagelijkse productie van 196.000 vaten realiseert.’

Bron: Business Day – Zuid Afrika Locale tijd: 05:5223 april 2008 ‘De verwachting naar aanleiding van de sterkste stand ooit van de Euro gisteren, is een stap van de Europese Centrale Bank op het gebied van de rente. Christiaan Noyer, vice President van de ECB heeft aangegeven alles te doen wat nodig is om de inflatie tegen te gaan. Deze commentaren in combinatie met de daling van de huizenmarktcijfers in de VS hielpen de Europese munt gisteren naar een record hoogte van $1.60. Volgens Kathy Lien van DailyFx..com was de recordhoogte en de val van de dollar ook te wijten aan de verhoogde olieprijzen.

Bron: CNNMoney.com - VS Locale tijd: 07:0923 april 2008 ‘De dollar herstelt zich voorzichtig na een record laagte van gisteren. De euro is weer iets gedaald naar $1.5974. Dit gebeurde nadat de Europese Centrale Bank suggereerde de rente te verhogen. Dit terwijl de markten juist hoopten op een renteverlaging van de bank net als dit gebeurde bij de US Federal Reserve Bank en de Bank of Canada. Meer zorgen over de Amerikaanse economie ontstonden nadat verschillende huizenverkoopcijfers bekend werden gemaakt: een daling van 2 procent. In de afgelopen acht maanden was dit de

zevende keer dat deze cijfers met een soortgelijk percentage waren gedaald. De reden van de record val van de dollar was te wijten aan de combinatie van de sombere Amerikaanse economische cijfers en de stijgende Europese inflatie die weer een verlaging van rente van de US Federal Reserve Bank doet vermoeden, terwijl de Europese Centrale Bank de rente onveranderd laat.

EURO VANDAAG Na de zorgen de zon: een dagje tobben over de stijgende koers van de euro resulteerde bij het sluiten van De Financiële Pers in: 1, 5887 t.o.v de dollar.

Oog voor de mens achter de cijfers. Bij Rekenmeesters hechten we veel waarde aan een individuele benadering. Het is onze missie om financieel specialisten het werkklimaat te bieden dat zij zoeken. En dat gaat verder dan een warm welkom en aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden. Persoonlijke aandacht, betrokkenheid en oprechte interesse is waar het bij ons om draait. Dat maakt werken met Rekenmeesters zo bijzonder. Of het nu gaat om een project of een vast dienstverband. Kijk maar eens op rekenmeesters.nl

Rekenmeesters oog voor de mens achter de cijfers

De Financiële Pers www.definancielepers.nl Donderdag 24 april 2008

TRENDS.21 kijken kritisch naar producten. Ze willen geen vage beloften, maar concrete producteigenschappen. Voor werknemers geldt hetzelfde; logisch, het gaat om dezelfde mensen. Ze letten zowel op het milieu als op mensenrechten.’

Groen scóórt Wie niet meedoet, prijst zich uit de markt. Ook uit de arbeidsmarkt

Vasthouden van personeel

Verantwoord beleid kan werknemers aantrekken, maar ook behouden, zegt Dianne Potters. Ze hielp als hoofd corporate communicatie van telecombedrijf Orange een partnership met War Child uitbouwen. Potters adviseert TMobile nu via haar onlangs opgerichte bureau 21Sustainable. ‘Werknemers zijn heel betrokken bij zulke projecten, het is een verhaal dat je graag thuis vertelt. Zo zorg je voor het vasthouden van je personeel, en bespaar je op wervingskosten.’

Zoals het gaat met een gat in de markt: het wordt snel gevuld door W&S-bureaus

MICHIEL VIJSELAAR

ZORG OM DE PLANEET Multinationals die maatschappelijk verantwoord ondernemen handelen – naast zorg om onze planeet – gelukkig voor een groot deel uit eigenbelang. M
M
M

Onno van Buren AMSTERDAM M
M
M

Handelen multinationals die maatschappelijk verantwoord ondernemen uit oprechte zorg om de planeet? Vast wel, maar natuurlijk ook uit welbegrepen eigenbelang. Consumenten en werkne-

ECOVATIE 1

Algen zijn hot Remco Tomesen M
M
M

De alg is misschien wel het meest multifunctionele plantje ter wereld: het is supergezond en voedzaam,

mers worden steeds kritischer, wie niet meegaat prijst zich uit de markt. Ook uit de arbeidsmarkt, want werken voor het goede doel is in. In tijden van personeelsgebrek moeten bedrijven zich een verantwoord imago aanmeten. Wij deugen, en we verdienen er nog geld mee ook. Zoals het gaat met een gat in de markt: het wordt snel gevuld. De Duurzame Vacaturebank (www. duurzamevacaturebank.nl) biedt sinds 2007 vacatures bij bedrijven en non-profitorganisaties met een ‘duurzame visie’, zoals mensen-

heeft medicinale krachten, helpt bij het uit de lucht halen van CO2 en zorgt voor decoratie van onze vijvers. Sinds kort is aan dat rijtje nóg een functie toegevoegd: met algen kun je biobrandstof maken. Shell is enthousiast over deze mogelijkheid. De oliereus bouwt een proeffabriek op Hawaï. Daar gaat het in zeewatervijvers algen kweken die worden omgezet in biobrandstof. Ook Nederland is de trotse bezitter van algenvelden. Onder meer in de Flevopolder, waar het bedrijf AquaPhyto er een paar heeft. In bassins test het bedrijf verschillende soorten algen. Om te zien hoe er biodiesel van gemaakt kan worden, maar ook om andere toepassingen te ontdekken. Mosselkwekers kopen de plantjes om ze te gebruiken als voedsel voor schelpdieren. Meer info: www.aquaphyto.nl

rechtenorganisaties, financiële instellingen, milieuorganisaties, goede doelen, in de handel en adviesbureaus. Initiatiefnemer Caroline Ligtenberg: ‘Uit onderzoek blijkt dat driekwart van de mensen een baan zoekt met maatschappelijke meerwaarde. Via andere vacaturesites kun je daar niet op selecteren.’ Volgens haar neemt de belangstelling voor duurzaam werk snel toe. Logisch, zegt voorzitter Peter van Vliet van iNSnet, een netwerkorganisatie op het gebied van duurzaamheid. ‘Consumenten

Bedrijven hebben ook strategisch belang bij sociaal bewogen medewerkers, in jargon cultural creatives. Volgens onderzoek van marktresearcher MarketResponse zijn er daar in Nederland nu een miljoen van. Bedrijven die verantwoord willen ondernemen, hebben deze mensen nodig. Potters: ‘Door cultural creatives aan te nemen zorg je voor interne uitstraling; ze stimuleren hun collega’s om duurzaamheid te bevorderen.’ Ze moeten dan wel overtuigd zijn dat hun (aanstaande) werkgevers het menen. Sommige bedrijven proberen dat te doen door veel tamtam te maken over MVO. Mathilde Miedema, programmamanager ontwikkelingssamenwerking van TNO: ‘In onze profilering noemen we tegenwoordig onze duurzame bedrijfsvoering, onze inzet voor projecten in ontwikkelingslanden en het feit dat we bedrijven adviseren over duurzame technieken.’ Anderen stellen zich bewust bescheiden op. Sjoerd Gehring, verantwoordelijk voor de arbeidsmarktcommunicatie bij bedrijfsadviseur Accenture: ‘We lopen er niet mee te pronken, wij vinden dat het altijd beter kan. Dat zeggen we ook altijd tegen onze klanten..’ Geen speeltje

Niet elk bedrijf heeft producten of diensten die zich lenen voor MVO, al kunnen ze natuurlijk altijd proberen de energierekening laag te houden. Als dat niet voldoende is, kunnen werkgevers via stichting

BELANGRIJK, MAAR IK GA ER NIET VOOR WEG...

ǒy™f ʠ

ʜʞ

ʠʢ

ʛʚʚ

ǥ!Œbo!n!Œ ʠ

ʜʠ

ʠʠ

ʛʚʚ

ʛʣ

ʡʝ

ǥ!Œb:!«!Œ ʟ

ɕǮ!!Œɖn!!‘!!o‘

ʛʚʚ ƫ!ž™Œf

ɕǮ!!Œɖn!!‘yo!!o‘

Wat antwoorden werknemers op de stelling: ik vertrek als mijn werkgever niet duurzaam genoeg is. BRON: BLAUW RESEARCH

LaLuz (Spaans voor ‘het licht’) het personeel een deel van de tijd voor een ideële organisatie laten werken. LaLuz koppelt vraag en aanbod. ‘De vraag groeit met de dag’, zegt directeur Marije Mulder van LaLuz. ‘Werd ik een jaar geleden één keer per week gebeld, nu vragen bedrijven dagelijks hoe wij ze kunnen helpen aan goede doelen. Bijna altijd willen vooral de medewerkers dat.’ Het is meer dan marketing, die inzet voor het goede doel. Mulder is er heilig van overtuigd. Waar in het MKB de belangstelling voor duurzaamheid nog niet echt massaal is, zoals onlangs bleek uit een onderzoek van de Boer & Croon groep, zijn de grote bedrijven om. ‘Ik ben bij alle multinationals geweest. Het is geen speeltje voor ze, ze willen het oprecht.’ Ook omdat het belangrijk is voor de persoonlijke ontwikkeling van het personeel. ‘En dat is weer goed voor de betrokkenheid bij het bedrijf.’ 1 TOP 5 DUURZAME BEDRIJVEN: 1. TNT 2. Triodos Bank 3. Greenchoice 4. Dell 5. ASN Bank Lezerspoll De Financiële Pers en www. duurzaamnieuws.nl hielden een lezerspoll naar de vraag: wie is volgens u de meest duurzame werkgever van Nederland? Eerste, met overstelpende meerderheid, werd TNT. Het postbedrijf staat ook hoog in de Dow Jones Sustainability index, zegt directeur Carin ten Hage van Planet Me, een initiatief om het eerste postsbedrijf ter wereld te worden dat ‘emissievrij’ opereert. ‘We zijn een jaar geleden bescheiden gestart met het programma en er is nog veel te doen .’

ECOVATIE 2

ECOVATIE 3

World Wide Energy

Video-meeten

Remco Tomesen

Remco Tomesen

M
M
M

M
M
M

Grote energiecentrales zijn niet meer nodig; we starten allemaal onze eigen minicentrale, die niet groter is dan een kratje bier. Wind, zon of beweging zorgen voor de energie. Waterstof voor het ‘opslaan’ ervan. Een systeem dat vergelijkbaar is met internet zorgt voor de verdeling. Zie hier het World Wide Energy Web. De Amerikaanse wetenschapper Jeremy Rifkin reist al jaren de wereld over met dit idee. Het Nederlandse bedrijf Qurrent probeert het in de praktijk te brengen. Topondernemer en Virginoprichter Richard Branson zat in de jury die vorig jaar een investering van een half miljoen in Qurrent mogelijk maakte. Het bedrijf laat

Waarom vliegen als je op afstand met elkaar kunt praten in een ruimte met 3D-schermen. Videoconferencing is hét alternatief voor vliegreizen. Globaliseringgoeroe MacGillivray denkt dat met videoconferencing het vliegverkeer gehalveerd kan worden. huishoudens zelf energie opwekken, door plaatsing van windmolens of zonnepanelen. Deelnemers staan met elkaar in verbinding; overcapaciteit wordt gedeeld. Qurrent praat met corporaties en de gemeente Rotterdam over een proeftraject. Meer info: www.qurrent.com

WE STEKEN VEEL ENERGIE IN DUURZAME RELATIES ;VVhZcEVgicZghWZcVYZgikgVV\hij``ZckVcj^iZZcV[l^_`ZcYZ^ckVah]dZ`#Dd` Vah]ZidkZgZcZg\^Z\VVi#=ZidcYZglZge^hVXijZZaZcXdci^cjVVckZgVcYZg^c\ dcYZg]Zk^\#9VVg^hbZZgkddgcdY^\YVcZZchiVcYVVgYVYk^Zh#BZiY^ZdekVii^c\ ]ZWWZclZkZZa`Zcc^hZcZgkVg^c\^cZcZg\^ZgZX]ide\ZWdjlY#Dd`YZgZaVi^Z bZideYgVX]i\ZkZghY^Zdch]^ZgdkZgXdchjaiZgZcWa^_`ij^iZghiYjjgoVVb# LZ]ZWWZc\ZZcdeadhh^c\#LZXgZ†gZcoZ#

[eaVl#ca

B : : G  > C ; D G B 6I > :  D K : G  ;6 6 H : C E6 G I C : G H  : C  : C : G < > : G : 8 = I  K > C 9 I  J  D E  L L L # ; E A 6L # C A

De Financiële Pers www.definancielepers.nl Donderdag 24 april 2008

TRENDS . 23

Het idealisme van bedrijven strekt zo ver de balans toelaat De CSO: het groene geweten van de organisatie CHIEF SUSTAINABILITY Nieuwe modes, nieuwe banen, de CSO komen we de laatste jaren tegen op de gang en soms zelfs in een vergadering. Bedrijven die maatschappelijk verantwoord willen ondernemen stellen bewakers van de duurzaamheid aan. M
M
M

Onno van Buren AMSTERDAM M
M
M


Zo nu en dan komen we er de laatste jaren eentje tegen op de gang, en soms zelfs in een vergadering. Een CSO, CSR of andere afkorting die staat voor hoofd sustainability of corporate responsibility van de club. Maar wat doet zo iemand precies? Arco ten Klooster is de eerste CSRofficer van PricewaterhouseCoopers in Nederland, sinds 2004. Vorig jaar steunde PwC zo’n vijftig ideële projecten. ‘Centrale projecten worden door PwC als geheel uitgevoerd. Daarnaast kunnen medewerkers zelf projecten aandragen en onder werktijd uitvoeren met gebruik van bedrijfsmiddelen.’ Ongeveer 10 procent van het personeel werkt aan ideele projecten (circa 420 man), goed voor zo’n 15.000 manuur per jaar. ‘Ieder jaar komt daar zo’n duizend uur bij.’ Goed voor het imago en – als de accountants er een beetje lol in hebben – voor de werksfeer, maar handel komt er niet direct uit. Die haalt PwC uit het adviseren van z’n vaak multinationale klanten over hun sociale activiteiten, en de verslaglegging daarvan. Ten Klooster is ook adviseur voor PwC op CSR-gebied. ‘Dat helpt om er uit eigen ervaring over te spreken.’

Arco ten Klooster

Europese Studies gedaan aan de UvA en stage gelopen bij de Verenigde Naties. Wat doet ze zoal met haar team? ‘Wij volgen de ontwikkelingen in de wereld op het gebied van duurzaamheid en adviseren de Raad van Bestuur over specifieke ethische vraagstukken. Daarnaast ontwikkelen we beleid, publiceren we het jaarlijkse maatschappelijke verslag en onderhouden we contacten met ngo’s en duurzame analisten. De laatste jaren geven we ook steeds meer trainingen en adviseren we onze bedrijfsonderdelen bij het ontwikkelen van duurzame producten.’ Klinkt leuk, maar wat heeft ING daarmee bereikt? Volgens Nihot werkt het bedrijf wereldwijd klimaatneutraal door zuinig met energie om te gaan, groene stroom te gebruiken en mee te doen aan programma’s voor het compenseren van CO2-uitstoot. ‘In Nederland hebben we een FSC-papier-convenant afgesloten en we zijn betrokken bij het klimaatbos van Stichting Natuurmonumenten. Verder hebben we de interne richtlijnen voor financiering publiek gemaakt, bijvoorbeeld met betrekking tot controversiële wapens, kinderarbeid en dierproeven. En we hebben 125.000 kinderen wereldwijd toegang gegeven tot lager onderwijs, door een partnerschap met Unicef.’ Über-groeimarkt China Hoe ver strekt het idealisme? Zo ver als de balans toelaat. Bedrijven blijven met alle plezier weg uit de echte hellholes van de wereld, maar übergroeimarkt China ligt heel gevoelig. PwC heeft een lucratieve China-desk, en zal zich niet snel inzetten voor politieke steun aan Tibet. Ten Klooster: ‘We doen nooit politieke uitspraken.’ Iets verderop aan de Amsterdamse Zuid-As zijn ze ook voorzichtig als het om de rode grootmacht

Dailah Nihot

De meeste CSO’s zitten in de staf, en houden zich niet bezig met sales

Mathilde Miedema

Nienke Schutte

rechten en de milieubeweging was begin jaren zeventig al bezig. Daar hebben we ons redelijk schone milieu in Nederland trouwens aan te danken.’ De meeste CSO’s zitten in de staf,

en houden zich niet bezig met sales en advies aan klanten. Dailah Nihot is hoofd Corporate Responsibility & Sustainable Development van ING. Haar functie bestaat al 12 jaar, zelf doet ze het nu twee jaar. Ze heeft

gaat. Van goede wil zijn ze zeker bij ING. Nihot: ‘Wij willen de mensenrechten respecteren bij onze wereldwijde activiteiten. Zowel die van onze eigen medewerkers als die van mensen die door onze activiteiten worden geraakt. Voor onze medewerkers beogen wij een goede werkgever te zijn. Mensenrechten staan ook centraal in ons financieringsbeleid. Zo financiert ING geen activiteiten in Birma/Myanmar en Soedan.’ Maar China, da’s toch andere koek. De bankverzekeraar is er actief in twee joint ventures in de verzekeringsindustrie. Het is zeer de vraag of dat verandert als China doorgaat met het doodschieten van Tibetaanse demonstranten. 1

PERSONAL FINANCE

WERKOMGEVING

BELEGGEN

BESPAREN

Duurzame Geldgids voor particulieren

Werknemer is op kantoor een stuk minder milieubewust dan in eigen huis

Geen nieuwe functie Helemaal nieuw is de functie niet, zegt voorzitter Gemma Crijns van netwerkorganisatie het MVO Platform. ‘Grote bedrijven hebben er al sinds midden jaren negentig mensen voor.’ Ze moesten wel. ‘Vanuit Amnesty is de wereldwijde eerbiediging van de mensenrechten aangekaart, de vakbonden hamerden op vakbonds-

Welke Nederlandse producten zijn beschikbaar op het gebied van duurzaam beleggen, sparen en verzekeren? De duurzame geldgids geeft informatie over de ins en outs van duurzaam beleggen voor particulieren. Een uitgebreide uitleg over beleggen in duurzame producten, verschillende categorieën van beleggingen, rendement, selectiecriteria en noem het maar op. Kortom wil je met je privé beleggingen ook maatschappelijk verantwoord bezig zijn, is de duurzame geldgids een goede leidraad. De gids wordt in samenwerking van adviesbureau DHV, de Consumentenbond en de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling dit jaar voor de vierde keer uitgebracht.

Een duurzame werkomgeving is volgens werknemers de verantwoordelijkheid van hun werkgever. OVG projectontwikkeling deed deze bevinding na een onderzoek over duurzaamheid binnen het bedrijfsleven. De gemiddelde kantoorwerker is zeker milieubewust en vindt dat iedere burger een bijdrage moet leveren als het gaat om duurzaamheid en milieu. Maar op het werk gedraagt men zich een stuk minder milieubewust . Dat is immers de verantwoordelijkheid van de baas. Zelf zoiets simpels als de lampen uitdoen beschouwen ze niet als hun eigen zaak.

CHRISTIAAN KROP

Financieel voordeel van duurzaamheid

Waarom een bijdrage voor het milieu? Winst, dat blijkt groene beleggers niet overdreven te interesseren. Uit een onderzoek van de Postbank Beleggers Barometer blijkt dat deze factor bij duurzame beleggingen het minst belangrijk wordt gevonden: het rendement is niet het eerste dat telt. Een bijdrage leveren aan het milieu is veel belangrijker voor groene beleggers. En - ze zijn ook niet gek - de fiscale voordelen die te behalen zijn met groen geld.

Niet alleen duurzaam ondernemen, maar daar ook nog eens een slaatje uitslaan. CEO’s van financiële instellingen zien de voordelen van een goed duurzaamheidbeleid volgens een onderzoek van Jones Lang LaSalle. Meer dan de helft van de 175 ondervraagden geeft aan de bedrijfskosten te willen verlagen, de omzet te verhogen en het beleggingsrendement te verbeteren door duurzaamheid. Binnen de eigen bedrijfsvoering staan de volgende punten in de top 3 van zaken die moeten bijdragen aan een beter milieu en natuurlijk aan kostenbesparing: Effectief omgaan met energie, verminderen van uitstoot van giftige gassen en het tegengaan van milieubelastende activiteiten.

Duurzame cursus is red hot MILIEUSTUDIES Nieuwe modes, nieuwe studies voor studenten en professionals. M
M
M

Remco Tomesen AMSTERDAM M
M
M


Opleidingen die al tientallen jaren in de marge opereren, krijgen plotseling een hip imago. Met als logische bonus: extra studenten. Zoals de bacheloropleidingen milieukunde aan de Universiteit Utrecht, die in één jaar tijd het aantal aanmeldingen zagen stijgen van 30 naar 70. Op de voorlichtingsdagen van milieukunde in Nijmegen en Utrecht kwamen dit jaar meer studenten af dan ooit. Ze kunnen eenmaal afgestudeerd overal terecht, zegt bijvoorbeeld Paul

Studenten en professionals merken dat er geld te verdienen is met het milieu Metzke, personeelsadviseur bij ingenieursbureau Arcadis. Nog lastiger is het werven van ervaren krachten. Voor ‘senior-functies’ zoekt Arcadis namelijk naar mensen met vrij veel specialistische kennis. ‘Daar moeten we alles op alles zetten.’ Bedrijven hoeven zich in die jacht op ervaring niet blind te staren op mensen die door de jaren heen kennis over duurzaamheid hebben opgedaan of de juiste vooropleiding hebben gevolgd. Zij kunnen hun personeel ook naar een cursus sturen. Of naar een dure masteropleiding, zoals de opleiding Corporate Social Responsibility Management (CSR). Deze wordt gegeven aan de Erasmus School of Accounting & Assurance (ESAA) van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Goedkoop is het niet: bedrijven betalen ruim10.000 euro voor de opleiding, die bestaat uit vijf modules van elk een week. De opleiding leert deelnemers hoe een bedrijf om moet gaan met milieu, mensenrechten, productaansprakelijkheid en wat een ‘goede omgang met mensen’ is. In september gaat deze voor de derde keer van start; dit keer met veertien deelnemers, vertelt programmadirecteur Nancy Kamp-Roelands. Onder meer managers van Shell en auditors van de Rabobank en Deloitte nemen plaats in de duurzame schoolbankjes. 1

CIJFERS

210

miljoen kWh werd vorig jaar bespaard door verschillende bedrijven met hulp van Jones Lang LaSalle. Opbrengst: 38 miljoen dollar..

430

kWh is wat het gemiddelde Nederlandse huishouden verspild door sluipgebruik - de tv aan laten staan, zeg maar.

22.619

kWh: dat maakt milieugoeroe en expresidentskandidaat Al Gore, in één maand op. Dit is meer dan het dubbele van wat een gemiddeld Amerikaans gezin in een jaar verbruikt.

7

+


 

)! ".

N JKO HF HBME HPBU FE

Ik investeer in duurzaam vastgoed

Beleg in Triodos Vastgoedfonds met 7,3%* rendement! &'+
$")!
3".(0
+
!11.5*
,13"+
+0
.&,!,/
/0$,"! #,+!/
")"$0
&+
&++,20&"2"
!11.5*"
(+0,."+
"0
""+
)$
"+".$&"2"..1&(
!11.5*"
*0".&)"+
"+
""+
,-0&*)
()&*0
2,,.
!"
$".1&("./
""*
7+
)!".
&+
,40")
"0
5&'+
-".*+"+0"
%,10"+
5,+3".&+$
"+
#/0.,*"+!"
("&"+
$"2")
""+
2+
!"
&++,20&"2"
!11.5*"
-+!"+
3.&+
.&,!,/
/0$,"!#,+!/
")"$0
"+
#,+!/
!0
+&"0
*$
,+0."("+
&+
""+
"+!"*"+0
"."("+!
!,,.
&'!
"1./*"!&
1)0&*,
!" "*".
 
,-
/&/
2+
%".."("+!"
&+0.&+/&"("
3.!"
&+ )1/&"#
%".")"$$&+$
!&2&!"+!
)/
1
")"$0
),,-0
1
8
++ &6)"
.&/& ,7/

2&+!0
!"5"
,-
3330.&,!,/+)
,#
&+
!"
#,)!".
.
2&+!0
1
,,(
*"".
."+!"*"+0"+
"/1)00"+
1&0
%"0
2".)"!"+
2,.*"+
$""+
"0.,13."
&+!& 0,.
2,,.
!"
0,"(,*/0
.&,!,/
/0$,"!#,+!/
"+
.&,!,/
+(

5&'+
$"."$&/0."".!
&'
!"
10,.&0"&0
&++ &6)"
.(0"+

$,"!
$"/-."&!"
")"$$&+$/-,.0"#"1&))"
,(
2+3"$"
%"0
-.&*
."+!"*"+0
!"
#$"),-"+

'.
3/
%"0
."+!"*"+0
$"*&!!")!

-".
'.
+

"%)!"
%"0
#,+!/
5")#/
""+
."+!"*"+0
2+

))"
."!"+
,*
13
$")!
+1
!11.5*
,+!".
!(
0"
."+$"+
+#,.*"".
&'
13
"&$"+
+(
$
+.
3330.&,!,/+)
,#
")
 
   
.&,!,/
/0$,"!#,+!/
&'+
$")!
$0
$,"!

De Financiële Pers www.definancielepers.nl Donderdag 24 april 2008

VRIJE JONGENS . 25

Personalia

Meisjes die met miljarden schuiven Vrouwelijke fusie- en overname-advocaten kraken het glazen plafond, maar zwijgen over hun invloed binnen het machowereldje. ‘Zeg, je maakt er geen zwart-wit verhaal van.’

Nathalie van Woerkom heeft zelden last van haantjesgedrag.

DAMES AAN TOP De juridische mannetjesputters bij de grote advocatenkantoren zijn allang niet meer alleen heren. M
M
M

Mark Koster AMSTERDAM M
M
M

‘Voor míj is het geen issue, maar voor sommigen is het kennelijk een taboe’, fluistert Ina Kuiper, partner van kantoor Holland Van Gijzen na lang aandringen. De vrouwen in de grootste machobranche van de advocatuur laten zich niet snel voorstaan op hun feminiene kwaliteiten, wat die ook mogen zijn. ‘Ik weet niet of er verschil is. Ik maak het niet echt mee’, zegt Annelies van der Pauw, partner bij Allen & Overy. Vorig jaar was ze goed voor 15 transacties, waaronder ondermeer een megadeal van 700 miljoen dollar: voor offshoregigant Heerema verkocht ze een vloot van 15 vrachtschepen aan investeringsmaatschappij 3i. Een van de tankers zonk vlak voor de ondertekening. ‘Soms haalt een man het bloed onder je nagels vandaan, maar soms kan dat ook een vrouw zijn. Echt, ik wil niet dat je er een zwart-wit verhaal van maakt.’

Nathalie van Woerkom, fusie en overname advocaat bij AKD Prinsen van Wijmen, sluit deals tot 350 miljoen euro. ‘Je kunt het niet generaliseren. De meeste mannen doen ook hun best voor de cliënt. J e moet er toch uitkomen.’

Revolutie in stilte De feministische revolutie in de fusie en overname advocatuur voltrekt zich in stilte. De cijfers zijn niettemin niet te weerleggen. Na jarenlange dominantie van de bekrijtstreepte heerschappen zijn er tegenwoordig ook bekrijtstreepte mantelpakjes die aan de roulettetafel van het kapitalisme aanschuiven, en daar meeonderhandelen over de aan- en verkoop van bedrijfsonderdelen. De fusie en overname advocaten waren traditioneel de macho’s onder de juristen, en misschien nog steeds wel. Maar wie naar het overzicht van grote dealmakers van 2007 kijkt, stuit na de onvermijdelijke Jan Louis Burggraaf van Allen & Overy al snel ook op collegapartners Annelies van der Pauw en Karine Kodde. Dit duo smeedde het afgelopen jaar gezamenlijk toch een handvol miljarden aan elkaar. Col-

ANDREAS TERLAAK

lega fusie en overname advocaten lauwerden Van der Pauw en Kodde afgelopen najaar nog met nominaties tijdens de Gouden Zandloper, een brancheprijs voor de merger & acquisation advocaten (ook wel ‘m&a-ers’ genoemd, naar de Angelsaksiche zakenstoplap voor fusie en overname advocaten). Van der Pauw, relativerend: ‘Ik doe dit al twintig jaar. Voor mij is er niet zoveel veranderd, ondanks die kennelijke instroom van vrouwen.’ Ina Kuiper ziet toch een paar verschillen: ‘Mannen zijn soms wat extremer. Als het slecht gaat is het meteen drama, als het goed gaat is het hosanna. Vrouwen zijn wat gelijkmatiger en realistischer, wat meer teamspelers ook.’

Onschuldig haantjesgedag Nathalie van Woerkom, vorig jaar genomineerd voor een M&A-awards in de categorie Mid-market: ‘Natuurlijk is er wel eens sprake van haantjesgedrag, maar altijd op een onschuldige manier.’ Eén keer werd ze geringschattend bejegend. Dat was toen ze een wat oudere onroerend goedondernemer tegenover zich trof. ‘Zijn

advocaten waren wel professioneel. Heel soms zijn er types die uit onbegrip iets niet willen weggeven. Maar vrijwel altijd gaat het goed.’ Monique van Dijen, partner bij Ernst & Young, is niet verbaasd over de weinig extraverte houding van de dames over hun status. Van Dijen deed onderzoek naar vrouwen aan de top en constateerde dat 70 procent van de vrouwelijke topbestuurders een Angelsaksische achtergrond heeft. ‘Om als vrouw mee te doen moeten je je even agressief gedragen als de mannen. Dat is de mores. De Nederlandse vrouwen aan de top blinken vooral uit in het masculiene. De vrouwelijke kanten worden minder belicht.’ De Ernst & Young onderzoekster meent dat de zwijgzaamheid van de vrouwen over hun positie wel eens te maken zou kunnen met de groepsdynamica van de M&Aindustrie. ‘Ik denk dat vrouwen zakelijk politiek en sociaal dynamisch soms betere kwaliteiten hebben dan mannen, omdat het bij onderhandelen soms aankomt op intermenselijke gevoeligheden. Ik geloof niet dat ze een kopie-man zijn.’ Ina Kuiper bevestigt dit beeld met de profielschets van de fusie- en overname advocaat: ‘Het is een harde wereld. Je moet snel kunnen beslissen, en niet te timide zijn.’

Solidariteit ligt bij de klant Van Dijen gelooft echter niet dat de ongelijkheid wordt opgeheven met de gestage instroom van deze powervrouwen. ‘De salariëring van vrouwen loopt nog steeds achter. Het aantal vrouwen aan de top is in Nederland schrikbarend laag. Slechts 5,8 procent in de raden van bestuur, ten opzichte van 11 procent in Europa. Dat déze vrouwen nu succesvol zijn is toch iets anders dan de realiteit van de statistieken.’ Toch praten de M&A toppers niet over sekseverschillen, laat staan dat ze zich er mee profileren. De solidariteit ligt bij de klant en niet bij Women on Top-séances van powerfeministes als Heleen Mees of collega-advocate Mirjam de Blécourt. Van der Pauw, die lid is van dit ‘vrouwen bovenop’ comité, relativeert haar bemoeienissen met de strijd: ‘Volgens mij ben je lid van Women on Top via de orde.’ Heel héél soms kunnen de dames het niet laten om het hart te laten spreken. Nathalie van Woerkom zou op Hillary stemmen. ‘Ze heeft iets onechts, maar ik denk toch dat ik haar zou steunen.’ 1

Directeur Flip Klopper houdt het voor gezien bij de Nederlandsche Bank (DNB). Met ingang van 1 mei treedt hij af. Klopper werkte zes jaar bij DNB. Hij wil gaan werken in de private sector. Jeroen Drost switcht van ABN AMRO naar de Haagse zakenbank NIBC. Per 1 mei wordt hij benoemd als nieuwe bestuursvoorzitter. De 47- jarige Drost was in zijn laatste functie bij ABN AMRO bestuursvoorzitter van de regio Azië. ABN AMRO behoort ook tot de aandeelhouders van NIBC. Drost is de opvolger van Michael Enthoven (56). Hij stapte op toen NIBC problemen kreeg door te beleggen in riskante financiële producten. Alexander Wynaendts is gisteren begonnen als bestuursvoorzitter van Aegon. Hij heeft het stokje overgenomen van Don Shephard, die na 38 jaar met pensioen gaat. Wyneandts was al bestuurslid bij Aegon. De 71-jarige Dudley Eustace is na acht jaar teruggetreden als lid van de Raad van Commissarissen bij KPN. Op dit moment is hij nog voorzitter van de Raad van Commissarissen van Aegon en VNU, lid van de Raad van Advies van Rothschild en vice-voorzitter van de University of Surrey. In 2009 wordt een opvolger voor Eustace aangewezen. Willem Meijer, directievoorzitter van SNS Securities, treedt per 1 juli af. De 39-jarige Meijer wil zich oriënteren op een nieuwe uitdaging buiten SNS Securities. Wat die uitdaging gaat worden is nog onbekend.

ALS EEN TIERELIER…

Oprichter MetrixLab: ‘Je gaat steeds voor die kick en dat houdt eigenlijk nooit op’

Han de Groot. GUIDO BENSCHOP

bedrijf in Europa had MetrixLab al een voorsprong. Maar hoe blijven ze voorop? ‘Wij waren niet alleen de eerste, we hebben ook de slimste

OMZETCIJFERS METRIXLAB ʛʞȫʠʛʢȫʜʡʢ

ʛʞ ʛʜ ʛʚ ʢȫ ʜʞʝȫʢʞʠ ʞȫʛʡʚȫʝʣʠ

ʛȫʟʚʟȫʣʢʜ

ʜ ʚ

ʟʜʢȫʡʣʣ

ʞ

ʜȫʞʟʝȫʡʚʛ

ʢ ʠ ʢʟʣȫʣʛʠ

‘Als het financieel goed gaat met je bedrijf, is dat een streling voor je ego. Maar het belangrijkste is om je mensen succesvol te maken. Zij doen het uiteindelijk allemaal.’ De Groot is naar eigen zeggen niet arrogant geworden van zijn succes. Sterker nog, hij voelt zich eigenlijk niet eens zo succesvol. ‘Als we straks in 2010 50 miljoen omzet halen, ben ik er een stuk dichterbij.’ De prognoses zijn tot nu toe steeds uitgekomen: elk jaar zo ongeveer een verdubbeling van de omzet. Plus een notering in de FAST 50, de lijst van Nederlands snelst groeiende ondernemingen van Deloitte. Maar het kan altijd beter, volgens De Groot. Als eerste online marketing research

...

ʡʠȫʟʢʢ

V

oor medeoprichter van MetrixLab, Han de Groot (36) is het elk kwartaal weer even spannend. Gaat zijn online onderzoeksbureau het beoogde omzetdoel halen? Dit jaar staat er bijna 20 miljoen op de teller, vorig jaar dik veertien. ‘Het is een gezonde spanning, geen angst of zo.’ De Groot zette MetrixLab in 2000 op. Een online onderzoeksbureau dat in 39 landen wereldwijd interactief marktonderzoek uitvoert. Met een panel van 700.000 consumenten, kantoren all over Europe en verschillende multinationale klanten is MetrixLab Europees marktleider in z’n sector.

HAFIDA AABBAD

ʜʚʚʚ ʜʚʚʛ ʜʚʚʜ ʜʚʚʝ ʜʚʚʞ ʜʚʚʟ ʜʚʚʠ ʜʚʚʡ

technologie in huis en de beste mensen.’ Zo ontwikkelt MetrixLab online meetinstrumenten waarmee grote adverteerders bepalen of hun reclamecampagnes effectief zijn en of nieuwe productconcepten levensvatbaar zijn. ‘We gaan verder dan platte metingen; we ontwikkelen interactieve, spelachtige vragenlijsten die leuk en interessant zijn voor consumenten. ’ Nog tips voor jonge ondernemers die ‘m van de markt af zouden willen concurreren – of iets heel anders op willen zetten? ‘Blijf altijd doorzetten, ook als het even tegenzit, geniet van het succes van je mensen en laat dat ook blijken, en stel je altijd dienstbaar op. Vooral niet hoogmoedig worden.’

De Financiële Pers www.definancielepers.nl Donderdag 24 april 2008

VRIJE JONGENS . 27

De opmars van Chippie De zelfstandigenexplosie: ‘Er is volop werk voor consultants’, volgens Steve Sichtman (B&C)

tancyfirma bezighoudt met de verzelfstandiging van de arbeidsmarkt. Binnen twee jaar is het aantal zzp’ers in Nederland met 40 procent toegenomen. Nu zijn 245.000 mensen werkzaam als zelfstandige zonder personeel. Naar verwachting stijgt dit aantal de komende jaren tot een miljoen. Alleen al in de zakelijke dienstverlening – het territorium van Boer & Croon – werken 116.000 zzp’ers, die vorig jaar samen 10,9 miljard euro omzetten. Explosie van zelfstandigen Die explosie van zelfstandigen manoeuvreert bedrijven in een spagaat. Enerzijds beseffen ze dat binnen hun organisatie een hoop mensen naar het ondernemerschap lonken. ‘Ze zoeken manieren om die mensen binnen te houden, door hen ruimte te geven om binnen het bedrijf te ondernemen’, verklaart Sichtman. ‘Ze maken hen in feite intrapreneurs.’ Anderzijds zijn bedrijven gedwongen mee te gaan in de trend van flexibili-

Als zzp’er wil je steeds betere opdrachten in plaats van steeds dezelfde soort

Steve Sichtman: ‘Zelfstandigen zijn vaak best eenzaam.’

BINCK De arbeidsmarkt ver-zzp’t in snel tempo. Zowel de zelfstandige professional als bedrijven staan voor nieuwe problemen (of uitdagingen, zo u liever wilt.) Steve Sichtman van Boer & Croon heeft de oplossing bedacht. M
M
M

Annemieke van Dongen AMSTERDAM

JEROEN VAN LOON

een chip: een self-Conscious Happy Independent Professional. Steve Sichtman, partner bij Boer & Croon, heeft het begrip chip geadopteerd om de nieuwe professional te definiëren. ‘De meest lucratieve aandelen worden blue chips genoemd, een metafoor voor de duurste fiches in het casino; de blauwe. In de VS noemen headhunters talenten sinds kort ook blue chips, of kortweg chips’, verklaart Sichtman, die zich binnen de consul-

sering. Bedrijven gaan steeds meer terug naar hun core business. ‘Aandeelhouders geloven niet meer dat je in twee, drie of vier dingen tegelijk excellent kunt zijn’, verklaart de consultant. ‘Zij dwingen bedrijven scherp te kijken: waar zijn we goed in en waar verliezen we alleen maar managementaan-dacht aan?’ Met als gevolg dat ze onderdelen verkopen of werkzaamheden outsourcen. En dat levert werk op voor consultants en interim managers. Voor zelfstandigen dus. Organisaties die teruggaan naar een smalle basis, snijden managementlagen weg. Die klus laten ze vaak klaren door iemand van buitenaf, die minder binding heeft met het bedrijf en de werknemers. Als ze vervolgens extra capaciteit nodig hebben, nemen ze tijdelijke krachten met de juiste expertise. Sichtman: ‘Er is dus een dubbele beweging gaande, die ervoor zorgt dat er volop werk is voor consultants.’

M
M
M

Mocht u het nog niet gemerkt hebben: de chip verovert de arbeidsmarkt. De nieuwe professional is – meer nog dan de yuppie, zijn jaren ’80-broertje – een onafhankelijk individu. Hij ambieert geen glansrijk carrière binnen een bedrijf, maar neemt de regie helemaal zelf in handen. Daarom verkiest hij een bestaan als zelfstandig ondernemer of freelancer. Die vrijheid en onafhankelijkheid maken hem gelukkig. Toch is hij zeker geen flierefluiter. Als echte professional is hij zeer bewust met zijn vak bezig. De nieuwe yup is, kortom,

WIE IS? Steve Sichtman (35) M
M
M

Steve Sichtman MBA MPC (35) is partner bij Boer & Croon. Binnen Boer & Croon heeft hij aan de wieg gestaan van de oprichting van InterMaat, waar hij eveneens in de rol van managing partner leiding aan heeft gegeven. Sichtman heeft een financieel technische en bedrijfskundige

achtergrond aangevuld met een postdoctorale graad in psychodynamica. Hij is vooral actief in de sectoren Energy & Utilities, Zakelijke diensten en Media. Hij is lid van de raad van toezicht van Amref Flying Doctors, voorzitter van de Financieringscommissie Amsterdam-ZO (microkrediet) en lid van de Amsterdamse Kunstencoalitie. Sichtman woont in Laren, is getrouwd en heeft twee zoontjes.

Aan je tax COLUMN

Meer verdienen zonder dat het uw baas onnodig veel kost: fiscaal creatieve oplossingen blijven te vaak onbenut. Een overzicht, ook handig om toe te sturen aan P&O. M Auto van de zaak: de auto van de zaak is een veel gebruikt beloningsinstrument, nadeel is de bijtelling van 25 procent. Naast de auto mogen veel andere kosten worden vergoed. Denk aan het wassen van de auto van de zaak, parkeergeld, tolgeld, benzine tijdens vakanties en accessoires. Een oldtimer van de zaak is vaak voordeliger dan een nieuwe auto; zoek eens via Google op ‘oldtimer fiscaal’. M Motor van de zaak: het ontwijken van files is het eenvoudigst met een motor. Over een motor heeft u geen bijtelling van 25 procent. U moet het daadwerkelijke privé-gebruik als inkomen rekenen en hierover belasting betalen. Stel dat u dit schat op 200 euro, dan ligt de bewijslast voor meer privé-kilometers bij de Belastingdienst. M Bijzondere ziektekosten: veel ziektekosten (van u of uw gezin) die niet door de verzekeraar worden vergoed mag uw werkgever onbelast vergoeden. Deze optie wordt zelden gebruikt, en komt te vervallen per 1 januari 2009. M Kleding: kleding mag een werkgever niet onbelast vergoeden, schade aan kleding tijdens het werk echter wel.

Sichtman heeft zelf twaalf jaar als consultant en interim manager gewerkt, vaak samen met zzp’ers. Daarnaast heeft hij onderzocht waar zelfstandigen tegenaan lopen. ‘Los van de lastige opstartfase en de administratieve rompslomp, blijkt het moeilijk jezelf te blijven ontwikkelen. Je doel is natuurlijk steeds betere in plaats van steeds dezelfde soort opdrachten te krijgen.’ Zoals dat een consultant betaamt, heeft Sichtman voor die problemen een oplossing bedacht. Binnen Boer & Croon is hij bezig om een nieuwe onderneming op te zetten: een community van interim professionals. ‘Het wordt de plek waar de zzp’er alle faciliteiten vindt die hij nodig heeft.’ Dat varieert van een campus om te werken tot diverse services. ‘Als we de community eenmaal bij elkaar hebben, gaan we hem als shared service aan grote bedrijven aanbieden. Zij zien nu aan alle kanten zzp’ers hun organisatie binnenvliegen, maar hebben daar weinig grip op. Wij kunnen de juiste mensen voor de juiste prijs

DENNIS JONGBLOED

...

Een maatpak kan soms dus onbelast worden vergoed. M Renteloze lening eigen woning:

mits zorgvuldig geredigeerd kan een werkgever tegen 0 procent een lening verstrekken aan een werknemer voor de aankoop of verbouwing van een eigen woning. Voor overige leningen is het tarief op dit moment 5,3 procent. M Overlijden: een werkgever kan drie maandsalarissen onbelast aan de nabestaanden uitkeren. M Onbelaste vergoedingen: veel investeringen van werknemers mogen onbelast worden vergoed. Dat schiet er in de praktijk vaak bij in. U kunt hierbij denken aan opleidingen, vakliteratuur, telefoon thuis, mobiele telefoon en internetaansluiting thuis. M Verhuiskosten: bij verhuizing in verband met een nieuwe baan kan de werkgever u maximaal € 5.445 (of 12 procent van het jaarloon) belastingvrij uitbetalen. Daarnaast mag hij de kosten voor de verhuizing belastingvrij vergoeden. Er zijn nog extra mogelijkheden zoals autokosten voor het zoeken naar een huis, schoonmaakkosten, dubbele internetaansluitingen. Er zijn plannen om de vergoeding te verhogen tot) 24.000 euro. Mr. Dennis J.B. Jongbloed is sinds 12 jaar belastingadviseur. Als fiscaal jurist is hij creatief en adviseur naast zijn klant. Pro-actief adviseren staat bij hem hoog in het vaandel. 1

HET BELANG VAN ZZP’ERS Industrie € 1.400 miljoen (1%) Bouw € 3.000 miljoen (4%) Horeca € 300 miljoen (2%) Vervoer, opslag, communicatie € 900 miljoen (2%) Verhuur en zakelijke dienstverlening € 10.900 miljoen (4%) Overige dienstverlening € 2.200 miljoen (6%)

Hoeveel zetten ZZP’ers en andere zelfstandigen om als percentage van de totale omzet in hun sector?

voor ze vinden.’ Voordat de club komende zomer wordt gelanceerd, verschijnt Sichtmans boek De blue chip manager. ‘Teveel mensen nemen ontslag met het idee dat ze bakken geld gaan verdienen zodra ze zich als zelfstandige verhuren. Dat is een utopie.’ Zijn boek moet ondernemers in spé uit die droom helpen. 1

ADVERTORIAL

Toon Sanders (De Lage Landen): Freo ziet toekomst in online krediet

D

e markt voor online lenen heeft de toekomst. Een toenemend aantal consumenten wil zelf thuis op internet een voordelige lening kunnen afsluiten zonder adviesgesprek, zegt Toon Sanders, directeur consumer finance van Rabobankdochter De Lage Landen. ‘Het gaat de klant bij een consumptief krediet om vier aspecten: gemak, prijs, snelheid en betrouwbaarheid.’ Het laatste aspect is de oorzaak dat nog veel consumenten huiverig zijn voor online lenen. ‘En Freo gaat dat veranderen’, aldus Sanders in een vraaggesprek met De financiële Pers . Het online kredietlabel dat augustus vorig jaar

door De Lage Landen in de markt is gezet, zet zich sterk af tegen leningen van discounters. Valkuilleningen noemt Sanders ze. ‘Discounters lokken de consument met tarieven onder de kostprijs. Vervolgens koppelen ze de leningen aan peperdure verzekeringen. Hierdoor zijn consument veel duurder uit. Consumenten worden misleid en dat is slecht voor de markt’, aldus Sanders. De Lage Landen is met Freo slim ingesprongen op een markt die grootbanken lange tijd links hebben laten liggen. Bij de ontwikkeling van het concept hebben we ons goed laten adviseren. Hierbij is ook adviesbureau Boer & Croon betrokken geweest, zegt

BOER & CROON

... Sanders. ‘De consument krijgt bij ons direct online een bericht of een lening kan worden afgesloten en tegen welke voorwaarden. Wij onderscheiden ons door de consument eerlijk te benaderen. Dat lijkt logisch, maar geen enkele aanbieder van online kredieten gaat zover in transparantie als wij dat doen. Bij ons geen dure bijproducten, of contracten waar je niet vanaf komt.’ Ondanks dat de markt voor consumptief krediet groeit, voorziet Sanders geen extra concurrentie van andere kredietverleners. ‘De Nederlandse financiële sector zit op dit moment in een hevige consolidatieslag. Interbank van ABN Amro is verkocht aan Sofinco (Credit Agricole) net als Ribank. De

Postbank wordt verkocht. Een toenemend aantal intermediairs stopt ermee of gaat op in grotere partijen. Welke partij heeft net als de Rabobank Groep voldoende financiële kracht en kennis van de Nederlandse markt om een dergelijk groot, nieuw concept in de markt te zetten?’ De eerste fase waarin Freo vooral mikte op naamsbekendheid is inmiddels achter de rug. Een volgende fase wordt over enige tijd ingeluid als de verbeterde website en nieuwe commercials ‘live’ gaan. Naast leningen gaat het label ook verzekeringen aanbieden. ‘Goedkope en transparantie verzekeringen wel te verstaan, geen koopsompolissen’, haast Sanders zich te zeggen.

JAAP BOUWENS

MKBase, de matchmaker op het gebied van bedrijfsovernames in het MKB MKBase brengt vraag en aanbod bij elkaar bij bedrijfsovernames in het midden en kleinbedrijf. Als onafhankelijke partij gaan wij gedurende het gehele overnameproces actief voor u op zoek naar geschikte wederpartijen. Bij MKBase krijgt u een persoonlijke relatiemanager, die samen met u op zoek gaat naar geschikte wederpartijen. Een geschikte wederpartij kan een verkoper of een koper zijn, maar ook een adviseur die u bijstaat tijdens het overnameproces, een financier die u helpt de financiering rond te krijgen, informatie over een bepaalde markt, een jurist die u helpt de contracten goed op te stellen enz. Wij zijn in de overnamemarkt de enige actieve, onafhankelijke dienstverlener die als gids u door het overnameproces leidt. MKBase is actief in de gehele Benelux, wij hebben rond de 4.000 profielen in onze database en werken samen met ruim 550 adviseurs. Een deel van onze opdrachten wordt gepubliceerd op onze website www. mkbase.nl, in onze wekelijkse Overnamemail en in de maandelijkse Sectormail. Naast deze opdrachten hebben wij ook een groot bestand aan exclusieve opdrachten. Deze opdrachten publiceren wij nooit in de openbaarheid. Niet elk bedrijf leent zich voor een zichtbare publicatie, dit kan zijn door bijvoorbeeld de omvang van het bedrijf, of omdat het bedrijf actief is in een niche. Wanneer u bij MKBase ingeschreven bent krijgt u, via uw relatiemanager, uiteraard ook toegang tot deze exclusieve profielen. MKBase gelooft erin dat een actieve en persoonlijke dienstverlening bijdraagt aan het vergemakkelijken van het Overnameproces. De markt van overnames is niet transparant, MKBase schept met haar service een duidelijk inzicht in de Overnamemarkt. Wanneer u vragen heeft over onze dienstverlening of over onze exclusieve profielen kunt u altijd contact met ons opnemen via [email protected] of bellen met 020- 5707830.

Overnamewijzer Verkopers

Fase 1

Fase 2

Fase 3

Fase 4

• Inwinnen van informatie

• Tref juridische en financiële voorbereidingen

• Opstellen definitieve koop overeenkomst

• Weeg zakelijke en persoonlijke doelen af

• Maak uzelf vervangbaar

• Bepaal of en wanneer u wilt stoppen

• Laat een waardebepaling van uw bedrijf maken

• Ga na welke opties er voor u zijn

• Maak een profiel van een geschikte kandidaat koper

• Analyseer fase 1

• Stel een verkoopmemorandum op

• Zoektocht naar interessante kopers (specialisatie MKBase) • Kennismaken met kandidaat kopers • Analyse van de koper • Tweede gesprek vindt plaats • Contractsonderhandelingen/ garantiestellingen • Intentieverklaring/ koper doet bod onder voorbehoud • Bespreking financiën • Bespreken rol verkoper na de overname • Opstellen voorlopig koopcontract • Koper doet een definitief bod • Analyseer fase 1,2 en 3

• Laatste onderhandelingen • Opstellen communicatieplan voor alle betrokken partijen, zoals personeel, leveranciers e.d. • Tekenen koopcontract • Nazorg

• Analyseer fase 1 en 2

Overnamewijzer Kopers

Fase 1

Fase 2

Fase 3

Fase 4

• Win informatie in

• Maak een lijst van uw wensen aangaande de over te nemen onderneming

• Zoektocht naar interessante partijen (specialisatie MKBase) • Ontvangen verkoopleaflet • Ontvangen verkoopmemorandum • Maak kennis met interessante bedrijven • Maak een analyse van het bedrijf • Begin koopproces • Contractonderhandelingen • Intentieverklaring/ koper doet bod onder voorbehoud • Due diligence • Analyseer fase 1,2 en 3

• Opstellen koopovereenkomst

• Weeg uw zakelijke en persoonlijke doelen af • Ga na welke optie voor u aantrekkelijk en haalbaar is

• Informeer naar de marktken merken en toekomstperspectieven

• Bepaal of en wanneer u wilt gaan overnemen

• Bekijk uw financiële mogelijkheden

• Analyseer fase 1

• Analyseer fase 1 en 2

• Laatste onderhandelingen • Opstellen communicatieplan • Tekenen koopcontract

Zoals hierboven het overnameproces is beschreven lijkt het een statisch proces. De waarheid is echter totaal anders. Een overnameproces is juist zeer dynamisch. Uiteraard zijn er grote lijnen in te benoemen, zoals hierboven en op www.overnamewijzer.nl benoemd zijn. Door omstandigheden kan het altijd zo zijn dat u halverwege fase 3 weer terug gaat naar fase 1. En ook na de afronding van een overname zijn er nog veel dynamische factoren die veel aandacht nodig (kunnen) hebben. MKBase kan u voor u als gids fungeren gedurende het gehele overnameproces. Wij kunnen u te allen tijde voorstellen aan partijen die u op dat moment nodig heeft. U kunt hierbij denken aan een fiscalist, jurist, overnameadviseur, geschikte wederpartij een financier e.d. Onze doorverwijzingen naar een specialist zijn altijd onafhankelijk, wij kijken hierbij altijd naar uw persoonlijke situatie en stellen u naar aanleiding daarvan voor aan geschikte partijen. In het land van overnames zijn zoveel verschillende adviseurs actief dat wij u echt aanraden om niet zelf aan de slag te gaan. Helaas wil de kwaliteit van de specialisten nogal wisselend zijn. Laat u altijd goed informeren welke adviseur voor u geschikt is, voordat u zomaar met iemand in zee gaat. MKBase is u graag van dienst.

De Financiële Pers www.definancielepers.nl Donderdag 24 april 2008

HANGOUT . 29

Airports from hell Vliegen is wachten Vandaag Kiev, morgen Rome: we vliegen wat af, voor zaken en privé. Met alle ergernis van dien. Reisjournaliste Roos Schlikker zocht uit waar in Europa u in ieder geval beter niet kunt komen, als u wat te kiezen hebt natuurlijk.

LEONARDO DA VINCI ROME, ITALIË Ze zijn zo stijlvol, die Italianen. Rome stikt van de prachtige historische gebouwen, de mensen zijn er vriendelijk en ze hebben altijd gepoetste schoenen aan. ’t Is niet voor niks al jaren een van de favoriete bestemmingen van expats. Hoe is het dan toch mogelijk dat hun vliegveld zo’n grauwe sfeerloze bende is? Niks geen gezellige winkeltjes of leuke koffietentjes. Slechts in één opzicht is het vliegveld van Rome typisch Italiaans: er wordt altijd gestaakt. Of het nu de douanebeambten zijn of de bagage-in- en uitladers, de wcjuffrouwen of de stewardessen, de piloten of de ramenlappers, ze eisen altijd meer loon en zetten die eis kracht bij door te stoppen met hun werk. En niet voor een uurtje of een halve dag, nee, als er wordt gestaakt in Italië, dan gebeurt het goed. Wekenlang loopt alles in het honderd tot er eindelijk een procentje meer is uitonderhandeld en het leven weer normaal wordt. Tot een volgende beroepsgroep meent zich te moeten roeren. 1 AP

Voor reizigers op Heathrow zit er maar één ding op: vreselijk dronken worden.

REUTERS

LONDEN HEATHROW, GROOT-BRITTANNIË De hele wereld loopt er de deur plat, maar het grootste vliegveld van het financiële centrum van Europa is… heel erg. Heathrow verkeert in permanente staat van verbouwing. De gedeeltes die al zijn afgetimmerd, zijn te doen. Zo is er een ruim winkelassortiment en kun je er terecht voor een oestertje of een glaasje champagne. Maar dan, net als je je ietwat aangeschoten naar je gate wil begeven, kom je er achter dat die 40 minuten lopen is. Dus probeer je je kilometers lang op een draf (want te laat)

met je handbagage striemend om je nek (want karretjes zijn onvindbaar) een weg te banen door eindeloze gangen die nog lang niet zijn opgeknapt en doen denken aan een Russisch staatsgebouw uit de jaren dertig. Het contrast met de vertrekhal waar je net vandaan komt, is enorm. Die is van alle gemakken voorzien. Genoeg Wifi-plekken voor de zakelijke mail, bijvoorbeeld. Alleen check je die meestal met zo’n tweehonderd man opgepropt in een te kleine ruimte. De andere businessruimtes

zijn, heel verrassend, wegens verbouwing gesloten. En als een gedeelte op Heathrow eindelijk helemaal klaar is, gaat het alsnog fout. Onlangs werd met veel trompetgeschal de vijfde terminal op het vliegveld geopend. Mooi hoor, maar omdat ze bij de bagageafhandeling al die extra reizigers volstrekt niet aankonden werden talloze vluchten geannuleerd. Voor gestrande reizigers zat er nog maar één ding op: verschrikkelijk dronken worden van de champagne. 1 REUTERS

BANEASA BOEKAREST, ROEMENIË

GENÈVE, ZWITSERLAND Europa op z’n smalst, dat is het vliegveld van Genève. Zwitsers zijn natuurlijk rare, eigengereide mensen die niets van Europa moeten weten. Dat blijkt eens te meer op deze luchthaven. Trek als je er bent gerust een uurtje of twee uit om door de douane te komen, je moet namelijk zowel langs de Zwitsers als langs de Fransen. Die houden er bovendien volstrekt verschillende regels op na. De Fransman zegt bij een fikse fles whisky dat het geen enkel probleem is

die in te voeren, de Zwitser heeft niets (rien!) maar dan ook niets (rien!) te maken met zijn Franse collega. En waag het niet in de verkeerde rij te gaan staan. Wil je in de Franse Alpen gaan skiën, dan is het dus geen optie om door de Zwitserse douane te gaan. Een groot voordeel van Genève is dat er heel veel huurautobedrijven zitten. Maar de wegbewijzering is verwarrend. Voor je het weet word je richting Zwitserland geleid en kost het je uren om terug te keren in Frankrijk. 1

Helemaal hot, dat Oost-Europa, zeker sinds de wat beschaafdere landen bij de EU zitten. Grote uitzondering: Roemenië. Het Westerse bedrijfsleven krijgt er voet aan de grond, maar aan Baneasa – het heet tegenwoordig officieel anders, maar dat weet niemand - is dat bepaald niet af te lezen. Dit vliegveld is gebouwd in de tijd dat Boekarest amper inkomend vliegverkeer had, afgezien van een enkel vrachtvliegtuig uit Moskou. En dat is te zien. Het is klein, grauw en er is in

REUTERS

wezen... helemaal niets. Mail, business lounges: vergeet het maar. Wel zijn er twee landingsbanen maar als je de pech hebt dat er rond jouw aankomst ook een ander vliegtuig landt, dan weet je dat je de komende uren op zoek bent naar je bagage. Het gevolg: je resterende verblijf in Boekarest wordt gevuld met het aanschaffen van alles wat je in je koffer had gestopt, waardoor je later thuiskomt met drie Oost-Europese onderbroeken en een tube Bulgaarse tandpasta. 1

AFHAALHAP

Arbeidsintensieve maaltijd

Eetwinkel Zwaan Zuidplein 22 Amsterdam www.eetwinkelzwaan.nl

)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
M
M
M

Pamela Wilhelmus AMSTERDAM M
M
M

Als stalagmieten rijzen ze op rond het Zuidplein, de kolossale kantoorpanden waar duizenden werknemers van de zeer vroege ochtenduurtjes tot de zeer late avonduren lopen te bikkelen. Duizenden harde werkers, die nauwelijks tijd hebben voor iets anders dan werk. Hoe blijven ze een beetje fit? Beetje sporten natuurlijk, voorzichtig met de drank, maar vooral: door goed te eten. Daar speelt Eetwinkel Zwaan handig op in. Midden op de Zuidas, op het Zuidplein, precies in het hart van hét zakekelijke en financiele centrum van

heel Nederland, heeft deze winkel de deuren geopend voor hongerige overwerkers en andere late night comers . De keuze is beperkt, maar dat is alleen maar handig als je als een speer je kantoor uit rent om snel even een gezonde hap te halen. De Zuidaswerknemers die de bezorgsushi zo onderhand de neus uitkomt, kunnen bij Eetwinkel Zwaan kiezen uit maaltijdsalade, pasta, vlees of vis. Het menu wisselt wekelijks, dus zelfs als je er bijna de hele week haalt kun je nog dagelijks iets anders eten. En de kans bestaat dat je bijna de hele week hier je diner haalt, want de kwaliteit van het eten is ronduit fabuleus. Vanavond kiezen wij voor vis:

zalm met krieltjes, venkel en citroensaus. Deze afhaalhap heeft een groot nadeel: ze is niet klaar. De aardappeltjes moeten tien minuten in de oven, op 180 graden. Hou de tijd goed in de gaten, want na stipt zes minuten moet de venkel erbij. Ondertussen moet je de zalm met peper en zout hebben bestrooid en door de bloem hebben gehaald, de olie hebben verhit in de pan, en dan de zalm twee minuten aan elke kant braden. De saus moet ook verwarmd, maar ook die kan niet hatsekiedee, even in de magnetron, want ze moet continu geroerd. Eerlijk is eerlijk, het komt de smaak ten goede. Nog nooit hebben we zulke lekkere zalm geproefd. Het is subliem.

Of het echt handig is als je snel op kantoor even een hapje wil eten, valt te betwijfelen: niet elk bedrijf beschikt over een fatsoenlijke keuken tenslotte. Maar een beetje werkgever die z’n personeel tot diep in de avond door laat werken, moet te porren zijn voor in ieder geval een overntje. Daarbij: de pasta, de maaltijdsalade en vlees (hebben ze ook allemaal) vergen beduidend minder werkzaamheden. En de smaak van deze zalm doet de verwachtingen hoog oplopen voor wat betreft de smaak van al die andere gerechten. Overwerken: zonder lukt nu eenmaal niet. De Financiële Pers inventariseert waar u terecht kunt voor fatsoenlijke catering.

Nieuwe markten veroveren? Fortis is uw partner.

Getting you there.

Internationale markten veranderen snel. Hoe blijft u de concurrentie steeds een stap vóór? Met een financiële partner die uw business begrijpt. Dankzij onze specialistische kennis en ervaring is Fortis uw businesspartner bij het oplossen van complexe vraagstukken. In welke landen, sectoren en industrietakken u ook actief bent. En of uw onderneming nu middelgroot of groot is. Niet voor niets is Fortis wereldwijd marktleider in sectoren als energie, commodities en scheepvaart. Fortis is uw internationale zakenpartner bij de realisatie van uw strategische doelen. www.merchantbanking.fortis.com

Fortis en ABN AMRO gaan hun krachten bundelen tot één internationale zakenbank. Met een uitgebreid netwerk en passende financiële oplossingen voor ondernemingen.

Merchant Banking

De Financiële Pers www.definancielepers.nl Donderdag 24 april 2008

HANGOUT. 31

Haute Horlogerie De nieuwste horloges voor het komende seizoen werden afgelopen maand gepresenteerd. De trends? Iets minder glim en bling, meer roségoud, nog steeds veel grote kasten en meer rechthoekige vormgeving.

Pleidooi voor de stropdas COLUMN ARNO KANTELBERG

...

HAMILTON CODE BREAKER Lefgozers Horlogemerk Hamilton wil met de extravagante Code Breaker breken met heersende modeconventies, opgedrongen dresscodes en verstikkende normen en waarden op de werkvloer. De titanium kast van de Code Breaker is rechthoekig en doet denken aan een filmscherm. Zo blijft het van oorsprong Amerikaanse Hamilton trouw aan haar eigen traditie door ook hier subtiel te verwijzen naar Hollywood, filmsterren en de internationale filmindustrie. Breed, opvallend, onconventioneel met het bandje van krokoleer is de Code Breaker een klokje voor lefgozers.

BLANCPAIN – FIFTY FATHOMS, CHRONOGRAPHE FLYBACK Ken uw klassieken De Zwitserse Blancpain maakt sinds 1735 horloges. Behoorde de adel medio achttiende eeuw tot de clientèle van meneer Blancpain himself, nu zijn de luxehorloges er voor iedereen die minimaal een paar honderd euro weg wil pinnen. De Fifty Fathom heeft een stalen of achttien karaat roségouden kast. Haute horlogerie pur sang.

LONGINES - LONGINES ISTITUTO IDROGRAFICO R. MARINA Overleveringen De jaren dertig en de Italiaanse marine hebben de makers van de Longines Istituto Idrografico R. Marina geïnspireerd. Het resultaat is een horloge met een sober, simpel maar geen saai model. De Longines Istituto Idrografico R. Marina is een herinterpretatie van het origineel dat in begin jaren dertig ontworpen is. De kast van dit retroklokje is veertig millimeter breed.

TISSOT – SCULPTURE Geen poespas Tissot staat bekend om de sportieve T-Touch collectie, een serie horloges met touch screen. Een fijne en sportieve gadget voor na het werk, tijdens het sporten of Mount Everest beklimmen. Tissot Sculpture is een

klassiek alternatief voor de stalen of oranje T-Touch - helaas – zonder touch screen. De Sculpture is van 18-karaat-goud. Net als de T-Touch kan de Sculpture een duik van dertig meter aan, mocht je na het werk nog sportief willen doen.

hoofdredacteur van Esquire

D

e casual friday schijnt e r g e n s b eginjaren negentig te zijn bedacht door een paar handige marketingjongens die de verkoop van spijkerbroeken wilde bevorderen. In Amerika, uiteraard. Inmiddels staat driekwart van de Amerikaanse bedrijven toe dat werknemers af en toe vrijetijdskleding dragen, blijkt uit onderzoek van notabene Levi’s. Er waren een tijdje terug wat tegengeluiden te horen (ik herinner me nog een beweging die de dress up thursday in het leven wilde roepen), maar blijkbaar is de informele revolutie niet meer te stoppen. Da’s niet zo mooi. Als het op zakendoen aankomt, is de houding van Nederland ten opzichte van Amerika als die van een labrador ten opzichte van Martin Gaus: volgzaam. De casual friday vond hier dan ook een vruchtbare bodem. En toen prins Claus een jaar of tien geleden ook nog eens theatraal de stropdas van zich afwierp, was het hek hier van de dam. De gedachten achter casual friday en het daswerpen van prins Claus zijn ongetwijfeld nobel. Juk afwerpen, uit het keurslijf, meer kleur in het bestaan, blablabla, het zal wel. De alternatieven die zich vervolgens aandienden waren allesbehalve nobel. Want daar kwamen ze; de button down-overhemden, spijkerbroeken met vouw, rugbytruien, ‘makkelijke’ schoenen, ja, er schijnen zelfs volwassen mannen in hooded sweaters naar kantoor te komen. Daar ben je als estheet mooi klaar mee. En vergeet ook niet: Omdat al die losse knopen vrij spel geven aan het borsthaar dat zijn weg naar buiten zoekt, zochten veel mannen hun heil in een wit T-shirt onder het overhemd. Zo’n wit T-shirt blijft nooit lang wit, omdat al die mannen getrouwd zijn met gestudeerde, werkende vrouwen die helemaal geen trek hebben om de was een beetje zorgvuldig te doen, dus bottom line staat op vrijdagmiddag het halve kantoor met een grauw, lubberend boordje bij de coffeecorner. En daar spieken dan een paar van die verdwaalde borstharen overheen. Mag ik daarom bij deze een lans breken voor niet zozeer een dress up thursday, maar een dress up week. 1

ESQUIRE STIJLTIP 1

ESQUIRE STIJLTIP 2

ESQUIRE STIJLTIP 3

Vent in een wit pak?

Scheer je weg

Kaas gegeten?

- Draag een witte broek nooit de hele dag en als het regent, neem dan überhaupt het risico niet. - Draag nooit een witte trui op een witte broek. Tenzij je meedoet aan het veteranentoernooi op Wimbledon. - Zwarte schoenen en een witte broek vormen zelden een goed huwelijk. - Een wit jasje moet altijd slank gesneden zijn Anders gaan ze nog vermoeden dat je eigenlijk barman bij Casa Rosso bent. - Wit maakt dik. Dus als er iets teveel aanzit, combineer het witte jasje dan op zijn minst met een zwarte broek. - Val niet voor de verleiding van óók witte schoenen, tenzij je stage loopt als verpleger. - Wit maakt bleek, draag het dus bij voorkeur ná de zomervakantie.

De beste en mannelijkste manier om echt te glad te worden is het ouderwetse scheermes. Maar pas op. Maak je gezicht nat met warm water en gebruik een scheerzeep op basis van glycerine en/of lanoline. Pak een scheermes, bijvoorbeeld zo eentje als hiernaast (verkrijgbaar via ww.theartofshaving.com, $150) en parkeer hem met een hoek van 30 graden op je huid. Haal het mes vervolgens met lange en vooral langzame halen over je gezicht, waarbij je uiteraard de groeirichting van de haartjes volgt. Begin bij je wangen, daarna in de volgorde: kin, bovenlip, nek. Nu opgelet: zodra je naar de andere kant van je gezicht gaat, moet je ook je scheermes in je andere hand nemen. Dus de linkerkant scheer je met je rechterhand en vice versa. Je vrije hand

Probleem Slechte adem terwijl je op een feestje of borrel bent Oplossing Vraag een glas water en een citroen. Knijp de citroen uit in het glas en ad fundum ermee. gebruik je om de huid strak te trekken. Jezelf gesneden? Gooi er koud water op om de haarvaatjes te sluiten. Is het bloeden na een paar minuten nog steeds niet gestelpt, gebruik dan een bloedstelpende stift. Jezelf niet gesneden? Complimenten. Koud afspoelen, afdrogen en smeer een goede crème of moisturizer op je huid. Ga niet sproeien met een after shave op alcoholbasis. Dan kun je net zo goed een flesje thinner over je wangen gieten.

LEX VERSPEEK

Winkelcentrum Davenport Village, Austin - Texas, Verenigde Staten

Internationaal actief

Duurzaam beleggen

Portefeuillevernieuwing

Kwaliteitsprojecten

Lokale kennis en ervaring

Kennisintensieve regio’s

Sectoraal gespreid

De vastgoedbeleggingen van Wereldhave zijn gespreid over 7 landen. Deze vastgoedmarkten hebben ieder een eigen cyclus. Wereldhave kan hiervan profiteren doordat zij geen vaste percentuele verdeling van de portefeuille over landen en sectoren hanteert. Aandelen Wereldhave zijn genoteerd op Euronext te Amsterdam en Parijs. Het dividendrendement van het aandeel Wereldhave bedraagt thans ca 6%. Ondernemen in vastgoed.

Wereldhave N.V.

Nassaulaan 23, 2514 JT Den Haag - tel. (+31) 70 346 93 25, fax (+31) 70 363 89 90 - [email protected] - www.wereldhave.com Wereldhave N.V., beleggingsmaatschappij met veranderlijk kapitaal, is geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten.