Het klimaat in was een cruciaal jaar voor de strijd tegen de klimaatverandering

Het klimaat in 2007 2007 was een cruciaal jaar voor de strijd tegen de klimaat­ verandering. De weten­schappelijke gemeenschap heeft bevestigd dat de klimaat­­verandering te wijten is aan de uitstoot van broei­kas­ gassen door menselijke activiteiten, en dat de ge­volgen voor mens en dier catastrofaal kunnen zijn als er niets wordt ondernomen. De eerste gevolgen van de klimaat­verandering manifesteren zich ook steeds duidelijker. Een greep uit de belangrijkste ‘klimaat­­ gebeurtenissen’ van 2007…

Gebeurtenissen

De gem. Belg heeft op de vermelde datum al evenveel broeikasgassen uitgestoten als een inwoner van het vermelde land op een heel jaar

Januari 2007 ◗  2007 begint met de vaststelling van de records uit 2006. Zo bleek 2006 het 6de warmste jaar sinds het begin van de registratie van klimaatgegevens op wereldschaal (1861). 2006 bezorgde Noord-Oost-Australië zijn warmste zomer. De VS kende zijn 2de warmste zomer en zijn ergste seizoen van branden: meer dan 38.000 km² (een oppervlakte groter dan België) ging in vlammen op. Bij bosbranden komen miljoenen tonnen CO2 vrij, wat de klimaatverandering nog eens versnelt.

JAN LIRPA

1

Demo­ cratische Republiek Congo, Cambodja

JAN LIRPA

4

Ethiopië, Uganda, Rwanda

JAN

13

LIRPA

Bangladesh

JAN

26

LIRPA

Nigeria

◗  Ook in sommige Europese landen zorgde 2006 voor de warmste zomer sinds de registratie van de klimaatgegevens, onder meer in de UK (gegevens sinds 1659) en Nederland (gegevens sinds 1706). In België kende de zomer van 2006 (juni tot augustus) uitzonderlijk hoge temperaturen. Juni was zéér abnormaal warm en de herfst zeer uitzonderlijk zacht (bron: KMI) .

In de 50 armste landen ter wereld leven 738 miljoen mensen. Deze landen dragen zo goed als niets bij tot de klimaatverandering maar hun inwoners zijn wel extra kwetsbaar voor de gevolgen ervan.

Februari 2007 ◗  Werkgroep 1 van het IPCC (International Panel on Climate Change) toont in zijn rapport aan dat de aarde al meer dan 0,7°C opgewarmd is en dat ons nog zeker een extra temperatuurstijging van 0,5°C te wachten staat. De wetenschappers zijn het erover eens dat menselijke activiteiten de klimaatverandering veroorzaken.

FEB LIRPA

8

Vietnam, India

FEB

11

LIRPA

Marokko

FEB

14

LIRPA

Colombia, Bolivia

◗  Twaalf grote bedrijven (Sony, Nike, Lafarge…) zitten op schema wat betreft hun verregaande engagementen om hun CO2-uitstoot te verlagen. Zij sloten daarvoor een Climate Saver-overeenkomst met WWF.

◗  Tal van Belgen deden 5 minuten het licht uit op 1 februari, waarmee ze duidelijk maakten dat ze actie tegen de klimaatverandering willen. De energiebesparing tijdens deze vijf minuten (325 MW of een verbruiksdaling van 2,7%) illustreert meteen ook de impact van onze kleine, dagelijkse handelingen.

India wordt vaak aangewezen als grote ver­ant­woorde­lijke voor de klimaatverandering. Dat is on­terecht: het land produceert met zijn 16,8% van de wereld­bevolking toch maar 4% van de wereldwijde CO2-uitstoot.

◗  2007 kende indrukwekkende overstromingen, zoals in februari in Jakarta, Indonesië. Daarbij kwamen meer dan 70.000 huizen onder water te staan, moesten 420.440 mensen vluchten en lieten 69 mensen het leven. De schade liep op tot 450 miljoen dollar.

Maart 2007 ◗  De EU maakt zijn klimaatdoelstellingen tegen 2020 bekend: een reductie van de uitstoot van broeikasgassen met 30%. WWF is blij met deze stap in de goede richting, maar dringt aan op de nodige wetten en maatregelen om van deze intentie realiteit te maken.

◗  WWF-onderzoek toont aan dat stijgende temperaturen, gewijzigde neerslagpatronen en blekende koralen de belangrijkste bedreigingen zijn voor het CentraalAmerikaanse ‘Mesoamerican Reef’, ‘s werelds 2de grootste barrièrerif. De lokale gemeenschappen krijgen ook vaker af te rekenen met onvoorspelbaarder weer, stormen en erosie. Als koralen verbleken stoten zij de algen af waarmee zij in symbiose samen leven. Uiteindelijk sterft het koraal dan af. Dit kan al gebeuren als de zeetemperatuur met amper 1-2ºC stijgt boven de gemiddelde jaarlijkse maximum­ temperatuur.

MA LIRPA

2

Brazilië

MA LIRPA

9

Egypte

MA

15

LIRPA

Cuba

Gebeurtenissen

De gem. Belg heeft op de vermelde datum al evenveel broeikasgassen uitgestoten als een inwoner van het vermelde land op een heel jaar

April 2007 ◗  WWF publiceert een rapport over de verwoestende gevolgen van de klimaatverandering voor de grootste natuur­wonderen op onze planeet (het Amazonewoud, het Groot Barrièrerif, de Yangtze,…)

◗  Werkgroep 2 van het IPCC schetst in een nieuw rapport

APR

13

LIRPA

APR

29

LIRPA

Turkije

Thailand

MEI

MEI

een sombere toekomst voor het milieu en de economie, tenzij dringend actie wordt ondernomen om de klimaatverandering te stoppen. De gevolgen zijn vandaag al voelbaar en zullen alleen maar erger worden (stijgende zeespiegel, over­ stromingen, honger, watertekorten,…). Maar hoewel we de klimaatverandering niet meer kunnen vermijden, is het nog mogelijk de impact ervan te beperken.

Mei 2007 ◗  Het rapport van IPCC-werkgroep 3 toont de noodzaak aan van een wereldwijde CO2-uitstootreductie van 50-85% tegen 2050. Alleen dan kunnen we de globale temperatuursstijging voldoende beperken om de ergste gevolgen te voorkomen. Nu de nodige maatregelen treffen, zal veel minder kosten dan de gevolgen van de klimaatverandering betalen als we niets doen.

◗  WWF’s ‘Vision for 2050’ toont aan dat het perfect mogelijk is om in de wereldwijde energievraag te voorzien met hernieuwbare energiebronnen en energie-efficiënte technologieën die vandaag al bestaan. Wel moeten de nodige beslissingen binnen de vijf jaar worden genomen.

LIRPA

2

Argentinië

LIRPA

8

China

publiceren het rapport ‘Whales in hot water?’. Dit vestigt de aandacht op de problemen waar walvissen, dolfijnen en bruinvissen door de klimaatverandering mee te kampen hebben: de veranderende temperatuur van het zeewater, onder meer door de invloed van smeltend ijs en toenemende regenval, de stijging van de zeespiegel, het verlies van poolhabitats en de afname van krill (de belangrijkste voedselbron voor de dieren) in sleutelgebieden.

◗  In zijn gids ‘Stop Climate Change: It Is Possible’ toont WWF 15 manieren waarop individuen, bedrijven en overheden hun CO2-uitstoot kunnen beperken.

◗  In de aanloop naar de verkiezingen publiceren de milieu­ koepels in ons land een memorandum dat pleit voor een degelijk milieubeleid met onder meer een ‘klimaatregering’, het behoud van de wet op de kernuitstap, een groenere fiscaliteit, een ecologisch productbeleid en een groenere ontwikkelingssamenwerking.

◗  De VS en Canada scoren het slechtst in de WWFranking die de ‘klimaatprestaties’ van alle G8-landen in kaart brengt.

◗  China maakt zijn eerste ‘Nationale Actieplan tegen de Klimaat­verandering’ bekend. Voor het eerst uit het land formeel zijn doelstelling om zijn CO2-uitstoot te beperken door het energieverbruik tegen 2010 te beperken met 20% per eenheid van het Bruto Nationaal Product.

11

LIRPA

Mexico

China produceert weliswaar veel broeikasgassen, maar dat is vooral te wijten zijn enorme bevolking. In China woont 20,4% van de wereldbevolking en het land veroor­zaakt 17,5% van de wereldwijde CO2-uitstoot. De uitstoot door een Belg is driemaal zo groot als die van een Chinees.

◗  WWF en de Whale and Dolphin Conservation Society

Juni 2007

MEI

JUN LIRPA

9

Kroatië

JUN

22

LIRPA

Venezuela

Gebeurtenissen

De gem. Belg heeft op de vermelde datum al evenveel broeikasgassen uitgestoten als een inwoner van het vermelde land op een heel jaar

Juli - Augustus 2007 ◗  WWF publiceert een nieuwe reeks klimaatgetuigenissen: getuigenissen van mensen die vandaag al ervaren hoe de klimaat­verandering hun inkomen, gezondheid, leef­om­ geving,… bedreigt. Al deze getuigenissen worden voor publicatie door een wetenschappelijk team onderzocht om na te gaan of de ervaren problemen wel degelijk aan de klimaat­­verandering te linken zijn. (Zie www.panda.org > What we do > climate change).

JUL

11

LIRPA

JUL

17

LIRPA

Zwitserland, Maleisië

Zweden, Portugal

SEP

SEP

JUL

30

LIRPA

Frankrijk

AUG LIRPA

9

Oekraïne

◗  In Zuid- en Centraal-Amerika en het Zuidelijke Pacifische gebied bracht 2007 nieuwe opstoten van knokkelkoorts, een virale ziekte die wordt overgedragen door muggen. Door de stijging van de temperatuur en neerslaghoeveelheid kunnen deze muggen nieuwe gebieden inpalmen.

September 2007 ◗  Een studie onderzocht de mogelijke gevolgen van de klimaat­verandering voor zeeschildpadden in het gebied van de Caraïbische eilanden. Zelfs bij een beperkte stijging van de zeespiegel (0,5 m) kan al een derde van de stranden waarop de dieren nestelen verloren gaan. Het enorme verlies aan habitat zou weleens de doodsteek kunnen toedienen aan de al erg bedreigde populaties van sommige zeeschildpadden. Andere bedreigingen door de klimaatverandering zijn onder meer: een ontwrichte verhouding mannelijke-vrouwelijke dieren door de hogere zandtemperatuur (met alle gevolgen vandien voor de voortplanting) en veranderingen in de oceaan­stromen (wat de migraties en de zoek­tocht naar voedsel van de schild­padden bemoeilijkt).

◗  Een rapport van US Geological Survey voorspelt dat 2/3 van alle ijsberen tegen 2050 verdwenen zal zijn door wijzigingen in het zeeijs.

◗  Op 16 september is de oppervlakte zeeijs in het noord­ poolgebied kleiner dan ooit (4,28 miljoen km² kleiner dan bij de eerste metingen). Voor het eerst sinds mensenheugenis wordt de Noordwestelijke Passage toegankelijk voor de scheepvaart. Waar dit allemaal toe kan leiden? Door de stijging van de zeespiegel kunnen kuststeden wereldwijd onder water komen te staan. Soorten als de ijsbeer zullen uitsterven. Bovendien draagt dit probleem bij tot een extra versnelling van de klimaatverandering: het verdwenen ijs kan namelijk niet langer de UV-straling van de zon reflecteren (en water absorbeert UV-straling nog sneller dan het land). Klimaatexperts vrezen dat een ijsvrije zomer in het Noordpoolgebied vanaf 2030 mogelijk wordt.

16

LIRPA

NieuwZeeland

23

LIRPA

Turkmenistan, Spanje, Italië

In het algemeen kan men stellen dat er een sterke link is tussen de uitstoot van broeikasgassen en het inkomen per inwoner. In rijkere landen ligt de uitstoot per inwoner dus hoger. Dat is te wijten aan het hogere verbruik van consumptiegoederen en de meer energieverslindende levensstijl in deze landen. Andere factoren die de uitstoot per inwoner bepalen zijn onder meer handel, bevolkingsdichtheid en -spreiding en geografische factoren (bv. hoger brandstofgebruik voor verwarming in koudere landen).

Oktober 2007 ◗  Aan de Russische Arctische kust, in de regio Chukotka, duiken 40.000 walrussen op, een ongewoon verschijnsel. Door de klimaatverandering verdwijnt in de zomer het ijs uit de Chukchizee en de Oost-Siberische Zee, wat de dieren nood­ zaakt een ander oord op te zoeken. Walrussen hebben namelijk grote ijsvlakten nodig met een voldoende dikke ijslaag.

◗  Door de Nobelprijs voor de vrede toe te kennen aan het Inter­governmental Panel on Climate Change (IPPC) en Al Gore, erkent het Nobelcomité de klimaatverandering als de grootste uitdaging van de 21ste eeuw. Het klimaatprobleem bedreigt de wereldvrede omdat het onder meer kan leiden tot grote vluchtelingenstromen en gewelddadige conflicten om voedsel, water of energiebronnen.

OKT LIRPA

8

EU (gem. van de 25 landen)

OKT

21

LIRPA

Zuid-Afrika, Verenigd Koninkrijk

In sommige ontwikkelingslanden die een sterke economische groei kennen is de uitstoot per inwoner even groot als in veel industrielanden. De uitstoot van broeikasgassen door een inwoner van Zuid-Afrika ligt bv. even hoog als die van een Noor of een Brit. In Singapore ligt de uitstoot per inwoner hoger dan in de meeste EUlidstaten.

De gem. Belg heeft op de vermelde datum al evenveel broeikasgassen uitgestoten als een inwoner van het vermelde land op een heel jaar

Gebeurtenissen

November 2007 NOV

◗  Het IPCC publiceert een samenvatting van zijn 3 voor­ gaande rapporten. De conclusie: er blijft geen excuus meer overeind om niets te doen aan de klimaatverandering. Drastische beperkingen van de uitstoot van broeikasgassen zijn noodzakelijk om de meest dramatische gevolgen van de klimaatverandering - menselijk, ecologisch en economisch - af te wenden.

LIRPA

6

Denemarken

NOV

29

LIRPA

Duitsland

December 2007 DEC

◗  Parallel met de VN-klimaattop in Bali manifesteren op 8 december zo’n 3500 mensen in Brussel en in tientallen andere steden om duidelijk te maken dat zij een kracht­ dadig en sociaal correct klimaatbeleid van hun overheden verwachten.

◗  Een moeizame VN-klimaattop in Bali eindigt met een akkoord dat officieel de onderhandelingen opstart over het post-Kyoto klimaatbeleid. De VS lag aanvankelijk dwars maar zegde uiteindelijk toch zijn medewerking toe. Tegen 2009 moeten de engagementen voor verdere CO2-reducties vastliggen. De EU en ontwikkelingslanden als Brazilië, China en Zuid-Afrika zullen een werkplan voorstellen voor de ‘onderhandelingsmarathon’.

18

LIRPA

De Russische Federatie

Ook overgangseconomieën met aanzienlijke voorraden aan fossiele brandstoffen, zoals Rusland, Estland, Tsjechië en Turkmenistan, veroorzaken een grote uitstoot van broeikasgassen.

De uitstoot van broeikasgassen per persoon is het grootst in Australië, de VS en Canada. De gemiddelde uitstoot per inwoner is er meer dan het dubbele dan die van een gemiddelde Europeaan, 6 keer groter dan de uitstoot van een gemiddelde Chinees en 13 keer groter dan die van een inwoner van India. De uitstoot per inwoners ligt ook zeer hoog in de golfstaten Qatar, de Verenigde Arabische Emiraten, Koeweit en Bahrein. Dit is voornamelijk te wijten aan de combinatie van een kleine bevolking en de productie van voornamelijk aardolie. Landen die meer CO2 uitstoten dan België: Qatar, Koeweit, Luxemburg, Brunei, de Verenigde Arabische Emiraten, Bahrein, USA, Equatoriaal Guinea, Australië, Canada, Trinidad & Tobago, Saoedi-Arabië, Finland, Estland, Oman, Tsjechië, Taiwan, Palau, Kazachstan, Singapore, Nederland.

Tijd voor actie! De gevolgen van de klimaatverandering die vandaag al zichtbaar zijn drukken ons met de neus op de feiten: drastische maat­regelen zijn nodig om te beletten dat de globale temperatuur meer dan 2°C stijgt. Alleen dan kunnen we de meest catastrofale gevolgen van de klimaat­verandering beperken. Meer info op www.wwf.be