Conferentie Cultuureducatie West-Brabant
Het is niet meer wat het geweest is. Tijd voor actie! ► De begrippen kunst, cultuur en schoonheid ► Verder met cultuureducatie
Mathieu Weggeman, Roosendaal, 17 juni 2015
Over de begrippen kunst en cultuur Cultuur: - het collectieve gedrag van een groep mensen die zich van elkaar bewust zijn - en die min of meer dezelfde waarden, normen, overtuigingen en wensen (passie’s) delen Kunst: - artefacten of sets van handelingen die door mensen gemaakt of bedacht zijn - met als primaire doel het veroorzaken van: ontroering/schoonheid, walging, troost, reflectie of een combinatie daarvan.
Cultuur is er altijd. Kunst moet gemaakt worden.
1
Kunst heeft vele waarden en betekenissen: -
De esthetische betekenis: bijdragen aan schoonheid, welzijn en kwaliteit van leven.
-
De historische betekenis: culturele heritage, de invloed van de kunst op het verloop van de (politieke, kerkelijke) geschiedenis.
-
De sociaal-communicatieve of participatieve betekenis: invloed van kunst op de ontwikkeling van gedeelde waarden en normen.
-
De educatieve en identiteitsontwikkelende betekenis: vergroting van het individuele reflectierepertoire, bevordering van de eigen identiteitsontwikkeling.
-
De innovatieve betekenis: kunst als bron van vernieuwing, grensverlegging, rebellie, outof-the-box denken .
-
De economische betekenis: cultuursponsoring, kunst als beleggingsobject.
Het doel van cultuureducatie: kinderen gevoel voor schoonheid bijbrengen, hun esthetische sensitiviteit verhogen
Het ware, het goede en het schone Weltanschauungen volgens Plato en Habermas: - het ware: de cognitief-objectiverende kijk, het positivistisch perspectief (dominant in de wetenschap) - het goede: de ethisch-normatieve kijk, het moralistisch perspectief (dominant in spirituele en rechtsprekende organisaties) - het schone: de expressieve of impressieve kijk, het esthetisch perspectief (dominant in de kunsten)
‘ De waarheid vindt haar rechtvaardiging in de diensten die ze bewijst aan de promotie van de schoonheid. Los daarvan is ze goed noch slecht’. (Whitehead)
2
Schoonheid is gradueel en subjectief Testje: Wat is mooier? - Een mooie verzekeringspolis of een mooi stukje wet- en regelgeving? - Een mooie supermarkt of een mooie dierentuin? - Een mooie schaakwedstrijd of een mooie rechtszaak? - Een mooie film of een mooie stofzuiger? - Een Boeing 747 of een iPad? - De supersnaartheorie of E=mc²? - Las Vegas, de Taj Mahal of het Alhambra?
Ook binnen gemeente- en onderwijsorganisaties lijkt het esthetisch perspectief te ontbreken 1850: HET WARE - scientific management - rationele besluitvorming - effectiviteit en efficiency - meten = weten 1960: HET GOEDE - kwaliteitsmanagement - duurzaamheid - maatschappelijk verantwoord ondernemen - bedrijfsethiek > 2000: HET SCHONE - mooi onderwijs maken voor de leerlingen
3
Onderzoek levenskwaliteit Noorwegen 2011 (n= 30.000)
Hoe meer kunst & cultuur in het leven, hoe minder: - doktersbezoek, - angst en - zwaarmoedigheid. Van concerten, theater- en museumbezoek, toneelspelen, muziek maken en schilderen, word je: - 9% gezonder en -16% vitaler. - Het effect is zelfs nog iets groter dan van sportieve activiteit.
Kunst van Rob van Zutphen: NIET goed!
4
Conferentie Cultuureducatie West-Brabant
Het is niet meer wat het geweest is. Tijd voor actie! ► De begrippen kunst, cultuur en schoonheid ► Verder met cultuureducatie
Mathieu Weggeman, Roosendaal, 17 juni 2015
Trends op het gebied van cultuur en samenleving (1) 1 De belevenismaatschappij zet door, (festivalisering van het bestaan) De canonieke kunst dreigt terrein te verliezen, (opera).
creatie
produktie
distributie
consumptie
5
Trends op het gebied van cultuur en samenleving (2) 2 De kunsten gaan nieuwe maatschappelijke verbindingen aan Kleinere invloed van experts en instituten, grotere invloed van informele netwerken, familie & vrienden (crowd funding) en social media. 3 Digitalisering is een game changer Eenvoudige en flexible distributie van kunst, toegang tot muziek, creatie produktie distributie consumptie film en boeken wordt belangrijker dan het bezit er van. Rain
4 Het belang van het stedelijk gebied als culturele eenheid, neemt toe Het culturele kapitaal wordt een steeds belangrijkere succesfactor voor de welvarendheid en aantrekkelijkheid van de stad. Culturele voorzieningen bepalen steeds meer de identiteit en eigenheid van de stad.
De kunst van het meedoen Gemeenten en scholen moeten zelf de regie nemen over cultuureducatie - Doe dat mission-driven - Betrek de omgeving erbij en - Werk samen met intermediairs creatie
produktie
distributie
consumptie
6
Stellingen op het gebied van cultuureducatie: 1. De status van cultuureducatie is te laag en krijgt daarom te weinig prioriteit 2. Er moet geïnvesteerd worden in de bevordering van de deskundigheid op het gebied van kunst & cultuur, zowel bij zittende als aankomende leraren produktie distributie consumptie 3. In creatie stedelijke regio’s is de samenwerking tussen culturele instellingen en scholen, niet efficiënt en niet effectief genoeg
4. Er is te weinig organisatieflexibiliteit om toevallige culturele passies van leraren breed in te zetten 5. Cultuureducatie is bij uitstek een vakgebied waarbij ouders betrokken kunnen worden
Conferentie Cultuureducatie West-Brabant
Het is niet meer wat het geweest is. Tijd voor actie! ► De begrippen kunst, cultuur en schoonheid ► Verder met cultuureducatie
Mathieu Weggeman, Roosendaal, 17 juni 2015
7
Blijven leren! • Learn to know = weten / kennen op grond van informatie
• Learn to do = kunnen door ervaring en vaardigheden
• Learn to work together = willen, op basis van houding en vertrouwen
• Learn to be = durven door te zijn; in evenwicht en harmonie zijn, op basis van empathie en interesse (Commissie Delors, EC)
De kunst van het meedoen!
8
