HET INTERVIEWVERSLAG

HET INTERVIEWVERSLAG

Een interessante manier om alle antwoorden en indrukken te verwerken is het schrijven van een kranteninterview. De weergave van het gesprek kun je op verschillende manieren ‘componeren’, naargelang de rol die je aanneemt, het montagewerk dat te doen valt en het effect dat je beoogt.

|

1

| BASISVORMEN VAN HET INTERVIEWVERSLAG

Opdracht Lees en vergelijk de volgende interviewfragmenten. Vul daarna het kader in. Bekijk ten slotte de zelf meegebrachte interviews uit krant en tijdschrift en benoem de basisvorm ervan. – – – –

Op welke manier wordt het gesprek weergegeven? Hoe werd het gelay-out? Op welke manier is de schrijver van het interview aanwezig? Welke rol speelt hij? Welk effect had de schrijver voor ogen? Basisvorm: vraag- en antwoordinterview, mengvorm, fullquote-interview? BASISVORM

Rol van de schrijver

NIEUW NETWERK NEDERLANDS © Van In

Weergave van het gesprek

Effect


1

FRAGMENT 1

We hadden een gesprek met Koen Mortier wiens ‘Ex Drummer’ momenteel een stormvloed van reacties uitlokt. Het moet gezegd: ’Ex Drummer’ is een waanzinnige rit geworden, een trip naar de krochten van de maatschappij. Ben je mee of niet? Ex Drummer is duidelijk niet gemaakt voor het doorsneepubliek dat naar een Vlaamse film gaat kijken, of vergis ik mij? Neen, het is vooral een film voor de mensen die Brusselmans lezen en naar Studio Brussel luisteren. Ik geloof nooit dat de meute die naar Windkracht 10 is geweest, Ex Drummer interessant zal vinden. Kijk, je moet keuzes willen maken, ik heb voor ‘fuck off’ gekozen, ik wil niet tussen de lijnen gaan lopen en een veilige film maken met enkele bekende koppen. Ik wil mijn ei kunnen leggen en het verhaal van Brusselmans visualiseren en wie niet wil volgen, spijtig. Al reacties gehad? Ja, en wel erg uiteenlopende. Enkele dagen geleden belde een journalist me op en vroeg me: ‘Hoe durf je zoiets op het publiek loslaten?’ Hij klonk heel pissed. Geweldig! Ik heb niet gewikt en gewogen, proberen te zalven; ik wilde gewoon een for real verfilming maken van de drek waar sommige mensen in ploeteren en verzinken. Andere reacties zijn erg positief en die komen vaak uit een onverwachte hoek. Al die tegengestelde commentaren maken dat Ex Drummer geen stille dood zal sterven, I love it. (interview: Pat Cronenberg)

FRAGMENT 2

Ze won de Libris Woutertje Pieterse Prijs, de Boekenleeuw en de Gouden Uil. Ze krijgt volgende maand de Zilveren Griffel. Maar: “Ik vind mijn schrijfplezier belangrijker dan het leesplezier van een ander.” Stilleven met Anne Provoost. “Ik wil mensen leesplezier geven. Maar niet ten koste van mijn schrijfplezier. Ik vind mijn schrijfplezier in feite belangrijker dan het leesplezier van een ander. Ik wil wel dat die twee elkaar ontmoeten, ergens halverwege, maar ben niet op zoek naar een compromis. Mijn taak is boeken schrijven. Niet: voor de klas staan of lezingen geven. Ik ambieer dat ook niet, daar zijn andere mensen voor. Ik ben er altijd van uitgegaan dat een schrijver een zeer solitair leven leidt. Moet leiden. Ik probeer dat, ben erg honkvast, verlaat bijna nooit mijn huis. In een stad loop ik hopeloos verloren rond, zonder gevoel voor richting. Als ik een drukke agenda heb, kan ik niet werken. Om niet naar de wereld toe te moeten, doe ik er alles aan om de wereld in mijn huis te brengen. Mensen verwachten wel dat ik mijn huis verlaat. Als je wordt ingedeeld bij de jeugdliteratuur, krijg je meteen een enorme verantwoordelijkheid toegeschoven. Je moet jongeren opvoeden, ze motiveren om te lezen. Ik heb dat nooit als mijn taak beschouwd. Ik wil niet achter mijn boeken aanhollen. Als ze niet uit zichzelf verkopen, moet de uitgever maar een stunt verzinnen en anders bloeden ze maar dood. Ik ga alleen naar lezingen als het voor mij interessant is: om de andere kant te horen. Maar zodra ik vind dat ik alle mogelijke kritieken, commentaren en opmerkingen heb gehoord, denk ik: dat boek is voorbij. (uit: DM)

2



FRAGMENT 3

Met Nefast voor het konijn heeft hij zijn ‘verzinsels’ voor Humo zopas tot een heerlijk nonsensicaal boek gebundeld. Vanavond maakt hij met Bart Peeters en Tine Embrechts het tv-scherm onveilig met een kersteditie van de Jos Bosmans Show. Matthysen houdt al jaren koppig vol dat hij noch een komiek, noch een entertainer is, al zullen volgelingen van zijn alter ego Clement Peerens dat met klem tegenspreken. Beschouwt hij humor als een ernstige zaak? “Als het over de vakmatige kant gaat, zeker wel. Er komt net zo veel vakmanschap bij kijken als bij het aan elkaar lijmen van een stoel. Alle dingen die ik doe, zijn onderling verwant en mijn humor zegt iets over hoe ik tegen de wereld aankijk. Welk effect die humor dient te sorteren? Een zonnige glimlach, misschien? Maar ik mik ook wel op verwondering, verbazing, een vorm van herkenning. De bedoeling blijft dat het grappig is.” Telkens weer sleept Hugo Matthysen zijn publiek mee in een bizarre logica die, voor wie erin meegaat, volkomen vanzelfsprekend wordt. “Zeker, maar in mijn verhaaltjes stop ik toch altijd elementen die uit het leven gegrepen zijn. Alles staat of valt bij de bereidheid van de lezer of kijker om de premisse waaruit je vertrekt, te aanvaarden. Want er zijn net zo goed mensen die wat ik maak tergende flauwekul vinden. Soms volg ik de logica van de personages, soms die van de situatie of de dialoog. De meeste stervelingen uiten zich op een hoekige manier, spreken zichzelf om de haverklap tegen en springen tijdens een gesprek, door associatie, van de hak op de tak. En net doordat veel mensen zich op die manier uitdrukken, krijgen de maffe situaties die ik oproep een schijn van geloofwaardigheid.” Als filosoof, schrijver, zanger, muzikant, acteur en radio- en televisiemaker is Matthysen van zoveel markten thuis dat je hem rustig een renaissancefiguur zou kunnen noemen. Vlaanderen is zo klein dat hij het zich niet kan veroorloven zich slechts op één ding te concentreren. “Maar waar ik beslist niet goed in ben, zijn dingen van lange adem”, zegt hij. “Ik kan me niet voorstellen dat ik een jaar aan een roman zou zitten te prutsen, ook al omdat ik dan de rest zou moeten opgeven. Ik hou me graag met uiteenlopende eh ... disciplines bezig. En als ik iets maak voor de televisie, verzin ik er graag een muziekje bij.” Schrijft Hugo Matthysen omdat hij zich niet kan neerleggen bij de orde der dingen? Heeft hij nood aan een eigen universum waarin hij de werkelijkheid naar zijn hand kan zetten? “De wereld die ik beschrijf is waarachtiger dan je zou denken. Veel hangt af van de blik waar je mee kijkt en het kadertje dat je rond de werkelijkheid trekt. Maar de meeste mensen gedragen zich nu eenmaal niet rechtlijnig en gaan niet logisch redenerend door het leven. Zelf kan ik het niet helpen dat ik over sommige dingen nadenk. Stel: drie kosmonauten reizen samen naar Mars en zijn negen jaar onderweg. Waar práten die lui onderweg dan over? Want ze delen dezelfde ervaringen en er gebeurt niets. Ik kan me niet voorstellen dat die kerels na drie jaar in de ruimte elkaar nog iets te vertellen hebben. Is zo’n situatie dan vergezocht?” “Als ik aan een stukje begin, weet ik vaak niet waar ik zal eindigen. Maar de plek en de situatie zie ik wel duidelijk voor mij. Zeker als het over Boerken Kevin gaat. Dat is typisch zo’n personage dat een specifieke schrijfstijl uitlokt: voor mij een prima excuus om de barokke toer op te gaan en de leeuweriken à la Felix Timmermans te laten kwinkeleren. Ik verheerlijk graag de wonderen der natuur.”(Lacht) (uit: DM)



3

|

2

| HET INTERVIEWVERSLAG: BLIKVANGERS

Het verwerken van een interview is zeker geen steriel ‘optekenwerk’. De interviewer probeert de vinger te leggen op merkwaardige, boeiende, intrigerende passages uit het interview en die creatief te vertalen in de juiste ‘blikvangers’. Die blikvangers wekken de belangstelling op (attentiewaarde) en vertellen de lezer iets over het interview (informatiewaarde). Een goede illustratie bijvoorbeeld trekt de aandacht, geeft informatie en maakt de pagina aantrekkelijk. Maar een interviewpagina kent ook een aantal vaste tekstonderdelen.

Opdracht 1: definities Verbind de tekstonderdelen met de juiste omschrijvingen.

1

2

3

4

1

1 à 2 kernwoorden boven een volgend tekstonderdeel

A

lead

2

de brug tussen kop en openingsalinea

B

kop

3

geblokletterde titel

C

tussenkop

4

korte zin uit het artikel in een afwijkend lettertype

D

intro

5

openingsalinea

E

quote

5

Opdracht 2: de kop In veel gevallen is de kop van een kranteninterview een citaat. Daarmee hoopt de schrijver te scoren. Met welke taalkundige technieken doet hij dat in de volgende gevallen? 1 ‘Creationisme, ik geloof daar niets van’ Kardinaal Danneels 2 ‘Ik bouw decors met het wrakhout van mijn leven’ Tom Lanoye 3 ‘Iets begrijpen is het leukste wat er is. Naast een orgasme’ bioloog Midas Dekkers 4 dEUS in de lift, maar Tom Barman met beide voeten op de grond 5 Gezocht en gevonden: de droomjob 6 Premier Cru wijnkenner Verhofstadt 7 Meer thuis in Wijtschate dan tussen de Barbies Annelien Coorevits, ex-Miss België 8 Met Tom Barman aan de bar 9 Gillen voor geld Benefietavond van Zornik t.v.v. Music For Life 10 Verliefd, verloofd, verlept Over de gevaren van ouderschap op latere leeftijd

4



Opdracht 3: de intro en de lead Lees de volgende intro’s en los de vragen op. 1 Hoe herken je een intro? 2 Een intro is een service aan de lezer. Op welke twee vlakken is dat zo? 3 Wat heeft een intro vaak gemeen met een kop? Lees daarna ook de openingsalinea’s die erop volgen en los de vragen op. 4 Sluiten deze alinea’s aan bij de intro’s? Illustreer met de tekst. 5 Rubriceer in het onderstaande kader welke ingrediënten van de openingsalinea in deze voorbeelden te vinden zijn. Ken je er nog andere? 1

3

2

4

5

andere:

VOORBEELD 1 “Als je klant een tournedos vraagt, bien cuit, en met ketchup erop, dan geef je hem dat. Als goede gastheer moet je dat doen.” Meer dan dertig jaar sterrenkok hebben van Jan Buytaert geen diva gemaakt. “Eigenlijk zijn wij stand-upcomedians. De tijd die de klant hier doorbrengt, moeten wij zo aangenaam mogelijk invullen. Is dat hypocriet? Neen. Een stand-upcomedian probeert zijn publiek in te pakken, ik ook. En als het mislukt, zijn we doodongelukkig.” “Ik wist niet dat afscheid nemen zo’n drukke bezigheid is”, zegt de chef van de Bellefleur onderweg van de zaal naar zijn keuken. “Iedereen wil hier nog een laatste keer komen eten. En bij het buitengaan vragen ze of er nog plaats is in januari!” Jan en Christine Buytaert openden op 19 december 1975 het restaurant De Bellefleur, ten noorden van Antwerpen. Geen havenbaas, politicus of zakenman uit Antwerpen die er de afgelopen dertig jaar niet minstens één keer heeft getafeld. Dat heeft beslist te maken met het talent van Buytaert als kok, maar evenzeer met de sfeer van het restaurant (...) (uit: DM)

VOORBEELD 2 Een terminaal zieke homo en een knappe Afrikaanse in de fleur van haar leven: ziehier het ongewone stel dat in Het derde huwelijk symbool staat voor de zogenaamde clash der culturen. “Ik vind dat gewoon een onwaarschijnlijk schoon koppel”, aldus Tom Lanoye over de hoofdpersonages van zijn zesde roman, de eerste na de Monstertrilogie. ‘Ik zie vrouwen telkens weer, misschien precies omdat ik een nicht ben, de wereld redden. Het is typisch macho om vrouwen ofwel te zien als te langbenige Lulu’s, ofwel als krengen of bitches.’ “Ik kreeg ooit zelf een aanbieding.” Tom Lanoye zit op een terrasje naast de Bourlaschouwburg, waar Guy Cassiers momenteel zijn tekst Mefisto for ever ensceneert, naar de roman van Klaus Mann. “Ik woonde nog maar pas in Antwerpen toen ik telefoon kreeg van iemand die me voorstelde te trouwen met een zwarte vriendin van hem. (...) (uit: DM)



5

VOORBEELD 3 Bioloog Midas Dekkers vergelijkt kinderen graag met larven. Hij heeft ook altijd gehuiverd bij de gedachte er zelf een te nemen. Voor kinderen schrijven kan hij nochtans als de beste, getuige het net verschenen, heerlijk grimmige boek Botjes. Het is een bescheiden meesterwerkje van een vaak mopperende no-nonsensewetenschapper die tegelijk een oergeestige rasverteller en jawel, een kindervriend is. “Nu ik wat ouder ben, vind ik het wel jammer dat ik geen kleinkinderen heb. Maar ja. Wie het hoofdgerecht niet heeft gegeten verdient geen dessertje.” Ten huize Midas Dekkers moet de eenentwintigste eeuw nog aanbreken. De razend populaire bioloog woont in het voormalige gemeentehuis van Weesp, een naar Hollandse normen gigantische herenwoning aan de rand van Amsterdam. Zijn werkruimte op de eerste verdieping heeft hij ingericht als een soort minimuseum voor natuurwetenschappen. Internet en e-mail bestaan hier nog niet. (...) (uit: DM)

VOORBEELD 4 Hij maakte een tournee van Laura Lynn mee mogelijk, at een urinekoekje in Celebrity Shock en kocht dansorgels in het kader van het topstukkenbeleid. Wie onze minister van Cultuur al een populist vond, zal dat wellicht ook na 2007 doen. Tenzij deze terugblik dat beeld doet kantelen. Anciaux: “Celebrity shock? Blij dat u me daaraan herinnert, want het was een fantastische ervaring.” Ontgoocheling. Bij een terugblik op het voorbije jaar is dat het eerste gevoel dat bij onze minister van Cultuur opkomt. En die ontgoocheling komt niet zozeer voort uit de verkiezingsnederlaag van zijn partij Spirit. (...) (uit: DM)

Opdracht 4: de quote 1 Wie sprak de volgende quotes uit? 2 Waarom zijn deze quotes intrigerend? Welke leesverwachting roepen ze op?

1

6

2

3

4

5

Quote

Geïnterviewde

1

Als ik écht een geit was, zou ik wel beter overeenkomen met Leterme.

A kardinaal Danneels

2

Het idee van godsdienst als leren omgaan met problemen, dat is wellness, geen godsdienst.

B Michael Rasmussen

3

Ja, ik heb gelogen.

C Tom Barman

4

Mijn familie was anders, en toch ook weer niet.

D fetisjactrice van Pedro Almodovar

5

Ik was niet gechoqueerd toen ik mezelf in ‘Atama’ met mijn benen open in dat bad zag liggen.

E Caroline Gennez (sp.a)



BELANGRIJK – Kies korte citaten die de lezer nieuwsgierig maken naar wat de geïnterviewde nog meer beweert over dat onderwerp. – Plaats de quote liever niet vlak onder of boven de geciteerde passage. – Kies ook nooit als quote het citaat dat je al in de intro hebt gebruikt. – Een quote inkorten mag, als je de inhoud ervan geen geweld aandoet. – Plaats nooit een leesteken achter een quote (behalve bij een vraag).

Opdracht 5: tussenkoppen Om de pagina levendiger te maken en de ‘letterbrij’ te onderbreken (bij de mengvormen), kun je tussenkoppen plaatsen. Lees aandachtig wat in het onderstaande kader staat en zoek een goede tussenkop bij het stukje interview dat erop volgt.

BELANGRIJK – Tussenkoppen zeggen bij voorkeur iets over de sfeer en de inhoud van het artikel, nietszeggende titels als ‘probleem’, ‘ander punt’, ‘belangrijk’ zijn dus uit den boze. – Tussentitels moeten letterlijk in de tekst terug te vinden zijn. – Haal de woorden liefst niet uit de eerste alinea, want dan is de nieuwsgierigheid van de lezer al te gauw bevredigd, ook niet uit de laatste alinea, want die staat dan weer te veraf. – Gebruik niet te veel tussentitels: een goede vuistregel is na 3 of 4 alinea’s. – Eén woord of twee korte woorden zijn voldoende.

.............................................................................................................................................................................................................................................................

(je tussenkop)

Bij veel van Matthysens projecten fungeerde Bart Peeters als grote katalysator. “Door een speling van de natuur slagen we erin zonder al te veel woorden bizarre werelden binnen te stappen. Samen kunnen we verbazend snel improviseren, maar we hebben de voorbije jaren natuurlijk veel geoefend. Zelf ben ik bijna altijd diegene die zich luidop afvraagt: ‘Zouden we dit wel doen?’ Voor Bart is dat het signaal om te zeggen: ‘Hier moeten we helemaal voor gaan!’ De chemie werkt omdat we voldoende op elkaar lijken en voldoende niet op elkaar lijken. Onze verschillende temperamenten vormen zeker een deel van het geheim.” De Jos Bosmans Show toont aan hoe strak georkestreerd Matthysens en Peeters’ chaos wel kan zijn. “We repeteren nooit voor een opname. Hooguit wordt het script vooraf op de set doorgenomen, maar we dragen de acteurs nooit op hoe ze moeten spelen en Stijn Coninx geeft iedereen het gevoel dat de show zichzelf regisseert.” Formeel verwijst de Jos Bosmans Show, met zijn decors en zwart-witbeelden, naar de onschuldige beginjaren van het medium televisie. Het is ontspoorde nostalgie, met een hoog bonteavondgehalte. “Inhoudelijk leunt het aan bij De Droomfabriek, maar eigenlijk is het de archetypische talkshow waarin de gast ondergeschikt is aan de presentator. Ken je het Nederlandse programma De wereld draait door? De gastheer tot de gast: ‘Er zijn rellen uitgebroken. U was erbij? Bent u overleden? Neen? Jammer. De volgende.’ De Bosmans Show is dus niet zo onrealistisch.” (uit: DM)



7

|

3

| AAN DE SLAG: SCHRIJFOPDRACHTEN

Je werkt een van de volgende schrijfopdrachten uit. 1 Na de lessenreeks over het interview in je handboek nam je zelf een interview af. Je nam het gesprek op, schreef het transcript uit en werkte daarbij taalfouten, gestotter, kromme zinnen, dialect, storende herhalingen en stopwoorden weg. Herschik nu zo nodig de vragen en bewerk het transcript tot een kranteninterview. Kies een van de drie basisvormen en fleur je tekst op met blikvangers. Voor je je definitieve versie afrondt, controleer je eerst de checklist. 2 Je krijgt het transcript van een interview dat enkele leerlingen van het vijfde jaar afnamen van een kapper. Hij praat over zijn ervaringen met de finalisten van Miss België: tijdens de belangrijke opleidingsweek voor de liveshow reisde hij mee naar het buitenland om daar hun kapsels te verzorgen. Ga te werk zoals bij opdracht 1. 3 Je beluisterde een interview in de klas en nam daarbij notities. Structureer de informatie in rubrieken. Schrijf nu alle info uit in een kranteninterview. Ga te werk zoals bij opdracht 1.

8



HET INTERVIEWVERSLAG

Recommend Documents