Het Genderproject : tegengaan van homofobie bij jongeren

Literatuurlijst

“Het Genderproject”: tegengaan van homofobie bij jongeren Januari 2014

RoSa documentatiecentrum informeert over gender, feminisme en gelijke kansen m/v. RoSa bezit een publiek toegankelijke bibliotheek met een unieke collectie over de situatie van vrouwen én mannen in binnen- en buitenland: oude en nieuwe pijnpunten, feiten en cijfers. Iedereen kan er boeken ontlenen, lezen in vaktijdschriften en archieven raadplegen. De RoSa bibliotheek is open voor iedereen van maandag tot donderdag tussen 10 en 17 uur en ligt op wandelafstand van het station Brussel-Centraal. Gratis wifi. Deze literatuurlijst is een beknopte selectie. Je vindt nog veel meer informatie en lectuur over het thema wanneer je zelf RoSa’s online catalogus doorzoekt. Surf naar www.rosadoc.be/joomla/index.php/catalogus.html.

Woord vooraf

Deze literatuurlijst kwam tot stand in het kader van “Het Genderproject” dat Sensoa opstartte in samenwerking met RoSa vzw en Mediaraven en met de steun van de Afdeling Jeugd van Het Agentschap Sociaal-Cultureel Werk voor Jeugd en Volwassenen. Dit project heeft als centrale doelstelling: het tegengaan van homofobie bij jongeren; met een focus op jongeren met een moslimachtergrond. De uitgangspositie is dat er een grote link bestaat tussen bestaande genderrollen en verwachtingen en homonegatieve standpunten of homofoob gedrag. Onderzoek hiernaar situeert zich tot op heden vooral in Nederland. In onderstaande literatuurlijst is in het kader van dit project een selectie weergegeven van boeken, papers, brochures en artikels die de concepten ‘gender(rollen)’, ‘homonegativiteit’ en/of ‘homofobie’ centraal stellen. Eventueel in relatie tot elkaar of in relatie tot moslimculturen en Islam. In het eerste deel vind je al het materiaal terug dat binnen de RoSa-bibliotheek onder de term ‘boeken’ valt. In het tweede deel zijn een aantal artikels opgelijst. Het gaat in deze literatuurlijst enkel om tijdschriftartikels. We kozen er vervolgens voor om géén werken van voor 2000 op te nemen. Dit wil niet zeggen dat er in de RoSa-bibliotheek geen werken van die periode aanwezig zouden zijn. Zowel de sectie boeken als de sectie artikels werd tot slot per thema, chronologisch & in alfabetische volgorde (op basis van de titel) gerangschikt. De boeken in deze lijst werden allen van zowel titel, auteur, jaar van uitgave, aantal pagina’s, ISBN-nummer, alsook het exemplaarnummer (waarmee het boek in kwestie kan worden teruggevonden in de RoSa-bibliotheek) voorzien. Vervolgens is van elk boek ook een korte samenvatting bijgevoegd om de zoektocht naar ‘het perfecte boek’ nog iets te vergemakkelijken. Van de artikels werd enkel titel, auteur (indien gekend), paginanummers en naam alsook datum & jaar van uitgave van het tijdschrift waarin het artikel verschenen is, weergegeven. Opzoeken in de RoSa-bibliotheek, doe je het best onder de titel van het artikel. Voor meer werken over gender(rollen), homofobie of de link tussen beiden, zoek je het best op onder volgende trefwoorden: GENDER, GENDERROLLEN, SEKSEROLLEN, NORMEN, IDENTITEIT, MAN-VROUWVERSCHILLEN, STEREOTYPERING, MANNELIJKHEID, VROUWELIJKHEID, HOLEBI, HOMOSEKSUALITEIT, HOMOFOBIE en/of ATTITUDEN. Trefwoorden kunnen ook met elkaar gecombineerd worden.

Samengesteld door: Helena Bonte

RoSa documentatiecentrum

www.rosadoc.be

2014

2

BOEKEN

Gender? 2013 The Social Justice Advocate’s Handbook: A Guide to Gender Killerman Sam Austin: Impetus Books, 2013 – 239 p. – ISBN 978-0-9897602-0-1 Exemplaarnummer: DIII4f/0185 The Social Justice Advocate's Handbook: A Guide to Gender is exact wat de titel suggereert: een gids in de wondere wereld van “gender”, vanuit het perspectief van sociale rechtvaardigheid. Maar het is ook meer dan dat. Het boek herbergt een exploratie van gender, doe-tips inzake sociale rechtvaardigheid, praktische bronnen en hulpmiddelen aangevuld met leuke en humoristische grafische ondersteuning. Het boek biedt duidelijke en makkelijk verteerbare praktische uitleg en verklaringen over één van de meest verkeerd begrepen aspecten van de menselijke samenleving. Het is een boek over gender zonder specifiek het woord hegemonie in de mond te nemen, maar met een waaier aan herkenbare anekdotes, metaforen en verwijzingen die de lezer bijstaan terwijl die ontdekt hoeveel misvattingen er bestaan over een concept dat we allen al lang denken te begrijpen: gender. Het boek is verdeeld in vier secties: een introductie, een exploratie van genderdiversiteit, een zoektocht naar de link tussen feminisme en gender-rechtvaardigheid en tot slot praktische hoofdstukken met concrete doe-tips inzake een variatie aan gender-gerelateerde thema’s en interventies. Doel van het boek is tweevoudig: enerzijds de lezers het concept ‘gender’ beter doen begrijpen, anderzijds het hen makkelijker maken dit verhaal ook aan anderen mee te geven.

2011 Waarom we allemaal van Mars komen: hoe neuroseksisme aan de basis ligt van de verschillen tussen man en vrouw Fine Cordelia Tielt: Lannoo, 2011 – 359 p. – ISBN 978-90-209-9577-0 Exemplaarnummer: FII e/0161 Vergeet de mythe dat vrouwen niet kunnen kaartlezen en mannen niet in staat zijn tot empathie. Mannen en vrouwen verschillen niet omdat ze een ander stel hersenen hebben, maar vooral omdat de 'neuroseksistische' wetenschap ons dat al die jaren heeft ingepeperd. We lezen het overal: mannen en vrouwen zitten fundamenteel anders in elkaar. Ook al laten we onze zonen met poppen spelen en geven we onze dochters alleen nog autootjes cadeau, ze zullen fundamenteel verschillend blijven. Het glazen plafond is allang gebroken, maar vrouwen voelen zich eronder gewoon comfortabeler. Ontelbare boeken, tijdschriften en zelfs wetenschappelijke artikelen bevestigen dat genderverschillen ingebakken zitten in de


www.rosadoc.be

2014

3

hersenen. En dus moeten vrouwen zich er maar bij neerleggen. Of toch niet? In dit ophefmakende boek veegt Cordelia Fine alle vooroordelen over man-vrouwverschillen van tafel. Gewapend met een bijtend gevoel voor humor laat ze geen spaander heel van de hardnekkige mythe dat mannen van Mars komen en vrouwen van Venus. Mannen en vrouwen zijn wel degelijk verschillend, maar enkel en alleen omdat wetenschap een product is van cultuur en daardoor - bewust of onbewust - bestaande maatschappijvisies bestendigt. Grappig, erudiet én gepassioneerd - het boek over mannen en vrouwen dat je moet hebben gelezen!

2010 Het idee M/V: ontmaskering van een hardnekkig denkbeeld ten Broeke Asha Amsterdam: Maven Publishing, 2010 – 246 p. – ISBN 978-94-9057-404-8 Exemplaarnummer: DIII1a/0073 Wie de afdeling populaire psychologie in de boekhandel bezoekt, vindt al snel de dominante verklaring voor de bekende 'man-vrouwverschillen': in de oertijd waren de mannen dagenlang op jacht en bleven de vrouwen thuis met de kinderen. Dit soort rolverdelingen, zo wordt ons verteld, heeft voor allerlei aangeboren verschillen gezorgd, zoals een beter richtingsgevoel voor mannen en betere sociale vaardigheden voor vrouwen. Asha ten Broeke, columnist bij Trouw en wetenschapsjournalist, doet in Het idee m/v op vlotte en humorvolle wijze een radicaal andere theorie uit de doeken. Uit recente wetenschappelijke ontwikkelingen blijkt dat de meeste verschillen juist niet uit de oertijd stammen. In plaats daarvan worden ze veroorzaakt door hardnekkige denkbeelden die zich, met behulp van biologische mechanismen zoals epigenetica en de plasticiteit van het brein, in onze cultuur genesteld hebben. De meeste man-vrouwverschillen berusten op ideeën die grotendeels onbewust van generatie op generatie worden doorgegeven. Volgens Asha is het tijd deze te ontmaskeren.

2009 Entre le rose et le bleu: stéréotypes sexuels et construction sociale du féminin et du masculine Descarries Francine & Mathieu Marie Québec: Conseil du statut de la femme, 2009 – 151 p. ISBN 978-2-550-55879-8 Exemplaarnummer: FII d/0156 De studie Entre le rose et le bleu: stéréotypes sexuels et construction sociale du féminin et du masculine onderzoekt de impact van genderstereotypen op genderrelaties evenals in de verschillende aspecten van het dagelijks leven. Aan de hand van voorbeelden wijst het onderzoek op de gevolgen van gedifferentieerde socialisatie van jongens en meisjes op de verwerving en overdracht van gender-stereotypen.


www.rosadoc.be

2014

4

Pink brain, blue brain: how small differences grow into troublesome gaps - and what we can do about it Eliot Lise Oxford: Oneworld, 2009 – 420 p. - ISBN 978-1-85168-740-4 Exemplaarnummer: FII a/1076 In de afgelopen tien jaar hebben we veel over de aangeboren verschillen tussen mannen en vrouwen gehoord. Zodoende zijn we gaan accepteren dat jongens zich niet kunnen concentreren in een klaslokaal en meisjes geobsedeerd zijn met relaties: "Dat is gewoon de manier waarop ze zijn gebouwd". In Pink Brain Blue Brain, zet neurowetenschapper Lise Eliot dit denken op zijn kop. Gebaseerd op jaren van uitgebreid onderzoek en haar eigen werk op het gebied van neuroplasticiteit, stelt ze dat de hersenen van een zuigeling zo kneedbaar zijn dat kleine verschillen bij de geboorte worden versterkt na verloop van tijd, als ouders, leraren, collega's en de cultuur in het algemeen-onbewust genderstereotypen en -verwachtingen versterken. Ze biedt ouders en leerkrachten concrete methoden aan om te helpen deze stereotype verwachtingen te doorbreken. Jongens zijn niet vanzelfsprekend "beter in wiskunde", maar in bepaalde vormen van ruimtelijk redeneren. Meisjes zijn van nature niet empatischer dan jongens, het wordt hen gewoon toegestaan om hun gevoelens meer te uiten. Natuurlijk, genen en hormonen spelen een rol in het creëren van jongenmeisje verschillen, maar ze zijn slechts het begin. Sociale factoren, zoals hoe we spreken met onze zonen en dochters en of we hen aanmoedigen voor hun fysieke avontuurlijkheid, blijken veel krachtiger dan we eerder gerealiseerd hadden. Als ouder, begrijpt Eliot hoe moeilijk het is om hardnekkige genderverwachtingen uit te dagen, maar ook de waarde van dit wel te doen.

2007 Being boys, being girls: learning masculinites and femininities Peachter Carrie Maidenhead: Open University Press, 2007 – 179 p. – ISBN 9780335219742 Exemplaarnummer: DII 3e/0014 'Boys will be boys' en ‘Girls will be girls' of niet? Waarom gedragen jongens en meisjes zich anders? Wat ligt er aan de basis van dit gedrag? Volgens de auteur is het geen louter biologisch gegeven maar ook en vooral een maatschappelijk gegeven. Mannelijk en vrouwelijk gedrag zijn constructies die naargelang de sociale, maatschappelijke en historische context anders ingevuld worden. Een belangrijke vaststelling omdat dit betekent dat er wijzigingen mogelijk zijn. We hoeven ons niet neer te leggen bij 'aangeboren' verschillen tussen jongens en meisjes. Identiteitsvorming is immers een continu en dynamisch proces. In dit boek gaat de auteur na hoe dit proces zich voordoet bij kinderen. Het beeld dat zij zich vormen over wat mannelijk of vrouwelijk gedrag is in een bepaald omgeving, vormt de motor achter de verschillen tussen jongens en meisjes.


www.rosadoc.be

2014

5

2003 So What’s a Boy?: addressing issues of masculinity and schooling Martino Wayne & Pallotta-Chiarolli Maria Maidenhead: Open University Press, 2003 – 310 p. - ISBN 0-335-20381-7 Exemplaarnummer: DII 3f/0032 Dit boek richt zich op de impact en gevolgen van normen inzake mannelijkheid op het leven van jongens op school. Via interviews met jongens uit diverse achtergronden verkennen de auteurs de verschillende manieren waarop jongens ‘mannelijkheid’ definiëren en onderhandelen. De volgende vragen en kwesties worden aangepakt: wat betekent het een 'normale' jongen te zijn en wie beslist dit? Hoe hebben aspecten van mannelijkheid invloed op jongens uit cultureel diverse achtergronden, inheemse jongens, jongens met een handicap en jongens van uiteenlopende seksualiteiten? Welke geschillen over macht hebben invloed op het leven van deze jongens en hun relaties op school? Door middel van het problematiseren van de vraag ‘wat een jongen een jongen maakt’, biedt dit boek aanbevelingen en methoden voor het werken met jongens binnen een schoolse context.

Homofobie 2013 EU LGBT survey: European Union lesbian, gay, bisexual and transgender survey: results at a glance European Union Agency for Fundamental Rights Luxembourg: Publications Office o/t European Union, 2013 – 31 p. ISBN 978-92-9239-173-7 Exemplaarnummer: P11/0605 In het licht van een schrijnend gebrek aan vergelijkbare gegevens over het respect, de bescherming en de naleving van de fundamentele rechten van LGBT-personen (Lesbiennes, Homo’s, Biseksuelen en Transgenders), heeft het FRA (European Union Agency for Fundamental Rights) in 2012 een online enquête gelanceerd binnen de landen van de Europese Unie (EU). Tijdens deze survey werden LGBT-mensen van alle landen van de Europese Unie ondervraagd met betrekking tot vier categorieën: werk, onderwijs, gezondheidszorg en sociale dienstverlening & ‘hate crimes’ in het dagelijkse leven. Deze publicatie bevat een reeks initiële bevindingen.

2010 Homophobia, transphobia and discrimination on grounds of sexual orientation and gender identity in the EU member states European Union Agency for Fundamental Rights


www.rosadoc.be

2014

6

Wenen: European Union Agency for Fundamental Rights, 2010 – 40 p. – ISBN 978-92-9192-695-4 Exemplaarnummer: Ab/0060 Dit rapport van het Europees Agentschap voor Fundamentele rechten (FRA) van de Europese Unie (EU) biedt een overzicht aan van de inspanningen die de EU en zijn lidstaten reeds leverden om discriminatie op basis van seksuele oriëntatie en genderidentiteit een halt toe te roepen en profileert zich als een makkelijk hanteerbare handleiding voor beleidsmakers die instaan voor het implementeren van dergelijke inspanningen in nationaal en lokaal beleid.

Steeds gewoner, nooit gewoon: acceptatie van homoseksualiteit in Nederland Keuzenkamp Saskia Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau, 2010 – 382 p. – ISBN 978-90-377-0501-0 Exemplaarnummer: Ag/0101 Homoseksualiteit wordt in Nederland steeds gemakkelijker geaccepteerd: vergeleken met andere westerse landen staat de Nederlandse bevolking zelfs het meest positief tegenover homoseksualiteit. Dat neemt niet weg dat er ook hier nog altijd groepen zijn die moeite hebben met homo- en biseksualiteit. En ook niet op alle fronten is men even tolerant. Op basis van informatie uit grootschalige bevolkingsenquêtes en meer diepgaande interviews met heterojongeren geven wij nu een beeld van de houding van de Nederlandse bevolking tegenover homoseksualiteit. Aan homo- en biseksuele mannen en lesbische en biseksuele vrouwen is daarenboven gevraagd in hoeverre zij zich geaccepteerd voelen of mogelijk ook negatieve ervaringen hebben opgedaan in verband met hun seksuele voorkeur. Onder de web-naam Same Feelings is ook uitgebreid onderzoek gedaan naar ervaringen van homojongeren. Tenslotte zijn er interviews gehouden met sleutelpersonen uit vijf minderheidsgroepen: behoudende protestanten en Surinaamse, Marokkaanse, Turkse en Chinese Nederlanders. Hoe wordt er in die kringen omgegaan met homoseksualiteit en is dat in de afgelopen decennia veranderd?

2009 Discriminatie van holebi's: wat is het en wat doe je eraan ?: praktische info en tips Holebifederatie Brussel: Centrum voor gelijkheid van kansen en voor racismebestrijding, 2009 – 39 p. Exemplaarnummer: DIII4c/0011 Naar aanleiding van Valentijnsdag lanceert het Centrum voor gelijkheid van kansen en voor racismebestrijding (Centrum) zijn brochure ‘Discriminatie van holebi’s. Wat is het en wat doe je eraan?’. Met deze brochure wil het


www.rosadoc.be

2014

7

Centrum holebi’s informeren over hun rechten, over wat discriminatie op grond van seksuele geaardheid is en hoe ze hierop kunnen reageren.

Gender, bullying, and harassment: strategies to end sexism and homophobia in schools Meyer Elizabeth & Brown J. Lyn Mikel New York: Teachers College Press, 2009 – 120 p. – ISBN 978-0-8077-4953-1 Exemplaarnummer: DII 2f/0036 Pesten en seksistisch gedrag op school kunnen het leven van tieners enorm negatief beïnvloeden. De tienertijd is een periode waarin jongens en meisjes hun eigen identiteit en persoonlijkheid beginnen te vormen. Hun leeftijdgenoten fungeren hierbij als spiegel en klankbord. Gepest worden in deze kwetsbare fase van hun leven kan dan ook grote gevolgen hebben. Een geval van pesten met dodelijke afloop in de Verenigde Staten was de aanleiding om dit boek te schrijven. De auteur, een voormalige lerares secundair onderwijs, was verbaasd over de manier waarop scholen reageren op uitingen van psychisch geweld. Iedereen scheen seksistisch en homofoob woordgebruik, zoals bitch en fag als een normaal onderdeel van de schoolcultuur te beschouwen. Ze besloot dan maar zelf actie te ondernemen en via dit boek de scholen een handleiding te geven om het probleem aan te pakken.

Oog voor seksuele identiteit: gids voor hulpverleners met checklist Stessens Mieke & Dumon Eva Gent: Holebifederatie, 2009 – 26 p. Exemplaarnummer: Ae/0057 Als hulpverlener kun je ervan uitgaan dat je homoseksuele cliënten over de vloer krijgt. Soms speelt hun seksuele geaardheid een rol in hun hulpvraag, soms ook niet. Hoe krijg je als hulpverlenier voeling met deze thematiek? Deze brochure wil duidelijk maken dat holebicliënten toch een specifieke aanpak kunnen nodig hebben en formuleert een aatanl basisprincipes en aandachtspunten voor het hulpverleningsproces.

2007 De houding van jongeren ten aanzien van holebi-rechten: een kwantitatieve en kwalitatieve analyse Hooghe Marc, e.a. Leuven: KU Leuven, 2007 - 116 p. Exemplaarnummer: Ad/0095 In dit onderzoek worden de houdingen van jongeren ten aanzien van gelijke rechten voor holebi’s blootgelegd. Aanleiding voor dit onderzoek is het feit dat uit eerder onderzoek is gebleken dat voornamelijk jonge holebi’s frequent geconfronteerd worden met negatieve vooroordelen van


www.rosadoc.be

2014

8

hun leefomgeving, die een duidelijk negatief effect hebben op hun subjectief welbevinden. De analyse is gebaseerd op Belgisch Jeugdonderzoek die werd uitgevoerd in 2006 en die representatief is voor de 16-jarige Belgische schoolbevolking. De analyse toont aan dat vooroordelen tegenover holebi’s nog ruim verspreid zijn in België, ondanks de juridische hervormingen van de afgelopen jaren. Een behoorlijk deel van de Belgische jongeren staat eerder afstandelijk, of zelfs vijandig ten opzichte van holebi’s. Vooral jongens en allochtone jongeren hebben een minder tolerante houding t.o.v. holebi's. Een gelijkaardig onderzoek uit Canada kwam tot dezelfde bevindingen, ook in Canada zijn het jongens en islamitische gelovigen die eerder negatief staan tegenover holebi's.

Monitoring van sociale acceptatie van homoseksuelen in Nederland Keuzenkamp Saskia Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau, 2007 - 24 p. – ISBN 978-90-377-0329-0 Exemplaarnummer: Ag/0078 Het bevorderen van de sociale acceptatie van homoseksualiteit staat hoog op de politieke agenda van de coördinerend minister voor homoemancipatie, dr. R. Plasterk. Op zijn verzoek heeft het Sociaal en Cultureel Planbureau actuele cijfers en trends op een rij gezet over de houding van de bevolking tegenover homoseksualiteit. Deze informatie is bedoeld als nulmeting. Aan de hand van toekomstige peilingen kan worden nagegaan of de acceptatie van homoseksualiteit zich in de beoogde positieve richting ontwikkelt.

2006 De houding ten opzichte van homoseksualiteit: een beschrijvende literatuurstudie Kuypers Lisette & Bakker Floor Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau, 2006 – 46 p. Exemplaarnummer: Aa/0325 Er is in Nederland tot nog toe betrekkelijk weinig systematisch onderzoek gedaan naar de houding van de bevolking tegenover homoseksuele mannen en vrouwen. Om deze leemte op te vullen voerde het SCP een groot onderzoek uit naar de houding van de Nederlandse bevolking ten opzichte van homoseksualiteit. Dit onderzoek Gewoon doen. Acceptatie van homoseksualiteit in Nederland baseerde zich deels op de literatuurstudie waarvan dit document het verslag bevat. Er wordt ingegaan op de vraag welke kwesties van belang zijn voor het onderzoeken van de houding tegenover homoseksualiteit en wat de gevolgen daarvan zijn voor homoseksuele mannen en vrouwen.

Gewoon doen: acceptatie van homoseksualiteit in Nederland Keuzenkamp Saskia, e.a.


www.rosadoc.be

2014

9

Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau, 2006 – 258 p. – ISBN 90-377-0257-0 Exemplaarnummer: Ad/0090 Hoe denkt de Nederlandse bevolking tegenwoordig over homoseksuele mannen en vrouwen? Is Nederland in dit opzicht nog altijd een vooruitstrevend land? Of is er een reden tot zorg en aanleiding het homoemancipatiebeleid te intensiveren? Op basis van informatie uit bevolkingsenquêtes, interviews onder homoseksuele mannen en vrouwen en analyse van internetfora is voor het eerst een breed overzicht geschetst van de acceptatie van homoseksuelen in Nederland. Uit dit onderzoek blijkt dat homoseksualiteit weliswaar niet in alle, maar wel in brede lagen van de bevolking wordt geaccepteerd. Veel homoseksuele mannen en vrouwen zijn tegenwoordig open over hun seksuele voorkeur: tegenover ouders, vrienden en op het werk. Tegelijkertijd wordt van hen verwacht dat ze zich aanpassen aan de codes van de dominante (heteroseksuele) samenleving. En veel homo’s en lesbo’s doen dat ook. Kort gezegd: men mag er wel ‘zo’ zijn, maar moet verder ‘gewoon’ doen.

Gender & homofobie 2011 Homonegativiteit: een verklaring voor de veranderende opvattingen over homoseksualiteit Savenije T. A. E. Amsterdam: Universiteit van Amsterdam, 2011 - 197 p. Exemplaarnummer: Ap/0035 Nederland wordt bij uitstek beschouwd als een land dat een tolerante houding ten aanzien van homoseksuelen kent. Statistieken bevestigen dit beeld. De wijdverbreidheid van deze tolerantie is relatief nieuw en de acceptatie van homoseksualiteit is ook nog altijd niet volledig. Vaak wordt er uitgegaan van het idee dat het ‘wel mag’, maar beter onzichtbaar blijft. Homomannen tonen zich dan best niet onmannelijk en ook niet te seksueel. Deze “moderne homonegativiteit”, waarbij het niet gaat om expliciete afwijzing van homoseksualiteit op zich, maar om het afkeuren van uitingsvormen van en aandacht voor homoseksualiteit, wordt breed in de Nederlandse samenleving gevonden. In het publiek domein worden heteroseksuele en genderconforme uitingen nog steeds door veel mensen als de enige acceptabele uitingen beschouwd. Deze houding wordt niet alleen omarmd door heteroseksuelen, maar ook door homoseksuelen zelf. Dit onderzoek tracht te achterhalen wat er toe heeft geleid dat de aanvaarding van homoseksualiteit zo sterk is toegenomen doorheen de 20ste eeuw en hoe te verklaren valt dat deze acceptatie gepaard gaat met een reeks van informele beperkingen met betrekking tot het uiten van een seksuele identiteit.

2009


www.rosadoc.be

2014

10

Het discours van jongeren over man-vrouw rolpatronen en holebiseksualiteit: over flexen, players en metroseksuelen De Waele Alexis, Cox Nele, Dhaenens Frederik & Vincke John Antwerpen: Steunpunt Gelijkekansenbeleid, 2009 – 168 p. – ISBN 978-90-77271-48-3 Exemplaarnummer: Aa/0347 Zijn jongeren die een open, tolerante houding hebben tegenover homoseksualiteit over het algemeen ook flexibeler in hun opvattingen over sekserollen van mannen en vrouwen? Gaat homofobie automatisch gepaard met ‘klassieke’ opvattingen over mannen en vrouwen? In dit kwalitatief onderzoek werd nagegaan op welke manier jongeren zich uitlaten over holebi’s. Hierbij werd bijzondere aandacht besteed aan de relatie tussen hun attitude tegenover holebiseksualiteit en de betekenis die zij toekennen aan de concepten van mannelijkheid en vrouwelijkheid en aan de traditionele man-vrouw rolpatronen.

Gender, homo(fobie) & Islam 2011 Seks en stigma over grenzen heen: homoseksuele en lesbische migranten in Vlaanderen en Brussel Peumans Wim Leuven: Acco, 2011 – 206 p. – ISBN 978-90-334-8386-8 Exemplaarnummer: Bg/0019 Voor veel migranten is zich outen als holebi niet evident. Dit boek kaart dit gevoelige thema aan. Peumans wil met deze publicatie een bijdrage leveren aan de stijgende interesse in de beleving van homoseksualiteit bij migranten. Via een etnografische studie op basis van intervieuws met homoseksuele & lesbische migranten gaat Peumans na waarom deze migranten naar hier kwamen en welke rol hun seksuele geaardheid hierin speelde. Welke invloed heeft migratie op de seksualiteitsbeleving en hoe gingen ze om met de stigmatisering in hun land van aankomst? Later in het boek reageren verschillende academici en holebi-activisten op het onderzoek. De thema’s Islam en homoseksualiteit, de situatie van tweede generatie holebi’s in Nederland, de behandeling van homoseksualiteit in Belgisch en Europees vreemdelingenrecht en in de asielprocedure komen aan bod. De studie geeft een duidelijk inzicht in het thema seksuele migratie en maakt duidelijk dat stigmatisering in elke samenleving en laag van de bevolking voorkomt.

2010 Homosexuality in islam: critical reflection on gay, lesbian, and transgender muslims Kugle Scott Siraj al-Haqq


www.rosadoc.be

2014

11

Oxford: Oneworld, 2010 – 335 p. – ISBN 978-1-85168-701-5 Exemplaarnummer: Ag/0096 Heel wat islamitische autoriteiten beweren dat homoseksualiteit verboden is, terwijl de realiteit veel minder eenduidig is dan dat. Er zijn namelijk geen verzen in de Koran die homoseksualiteit ontegensprekelijk veroordelen en er zijn zelfs sommige verzen die suggereren dat het perfect getolereerd kan worden in moslimgemeenschappen. Daarnaast komt dat de overleveringen van Hadith die holebi’s en transgenders beschuldigen, van dubieuze authenticiteit zouden zijn. In dit boek benadert Scott Kugle deze hele controverse vanuit religieus standpunt aan de hand van een kritische kijk op het heilig schrift, islamitisch recht en traditie, om uit deze veelheid aan informatie te concluderen dat moslims wel degelijk ruimte hebben om de diversiteit rondom hen te aanvaarden zonder daarvoor hun religieuze principes te moeten opgeven.

2009 Gezocht: genderbewuste ouders. handleiding voor gesprekken met ouders van jonge kinderen Karanfil Emine (e.a.) Brussel: SAMV, 2009 Exemplaarnummer: DII 3f/0117 Het educatieve pakket Gezocht: genderbewuste ouders kan worden ingezet om het bewustzijn aan te wakkeren over genderstereotypen in de opvoeding. Het maakt de deelnemers wegwijs in de bijkomende uitdaging die de migratiecontext hierin stelt, in de rol van de grootfamilie, van religieuze interpretaties, gezinsvormen etc. Daarnaast bevat de bundel methodieken om het interne debat te voeren met de deelnemers. De oefeningen willen inzicht verschaffen in gender, in de eigen opvoedingspatronen, in de voorbeeldfunctie bij het uitvoeren van taken in het gezin.

2006 Gender and self in Islam Anwar Etin London: Routledge, 2006 – 194 p. – ISBN 0-415-70103-1 Exemplaarnummer: FII h/0294 Met behulp van filosofische analyse, onderzoekt dit boek de constructie van gender in islamitische samenlevingen en de implicatie ervan op de constitutie van ‘de zelf’. De kern van het bestaande discours inzake de hiërarchische principes wordt onderzocht alsook de mate waarin het proces van menselijke voortplanting, met name de rol van vrouwen in conceptie, bijdraagt tot een anti-egalitaire theorie van de geslachten. De auteur analyseert de theologische, culturele en politieke inrichting van de mannelijke waardering van vrouwelijkheid en streeft er naar het proces van


www.rosadoc.be

2014

12

de vervreemding van ‘de zelf’ van het vrouwelijke te ontvouwen. Gender and self in Islam tracht de link tussen gender en de vorming van ‘de zelf’ in de Islam te herstructureren door de tegenstrijdige eisen inzake gender, hiërarchie en egalitarisme er uit te werken en een alternatieve set van interpretaties mee te geven die vrouwvriendelijk(er) en inclusief is.

Islamic masculinities Ouzgane Lahoucine London: Zed Books, 2006 – 248 p. – ISBN 1-84277-275-9 Exemplaarnummer: FII h/0307 Dit innovatieve boek schetst de grote complexiteit, de verscheidenheid en het verschil van mannelijke identiteiten in islamitische samenlevingen. Van de Taliban weeshuizen van Afghanistan naar de cafés van Marokko, van de ervaring van paren in onvruchtbaarheidsklinieken in Egypte tot die van Iraakse dienstplichtigen, dit boek laat zien hoe ‘het mannelijke’ is opgebouwd, geconstrueerd en onderhandeld in de islamitische Ummah. Islamic masculinities gaat veel verder dan de traditionele gedachte dat islamitische mannelijkheden onlosmakelijk zijn verbonden met de controle over vrouwen en toont hoe de relatie tussen spiritualiteit en mannelijkheid heel anders wordt ervaren in verhouding tot de heersende westerse normen. Ook de zogenaamde conflicterende situatie tussen homoseksualiteit en islam komt aan bod.

2005 Homo en moslim, hoe gaat dat samen?: 1001 vragen over islam en homoseksualiteit Nahas Omar Utrecht: Forum, Instituut voor Multiculturele Ontwikkeling, 2005 – 126 p. – ISBN 90-5714-146-9 Exemplaarnummer: Ah/0034 Gelovige moslims en moslima's die ontdekken dat ze homoseksuele gevoelens hebben, maken vaak een innerlijk conflict door. Ze worden verscheurd door hun verlangen naar liefde enerzijds en de angst voor religieuze en sociale afwijzing anderzijds. Ze zijn bang dat ze een zonde tegen de islam begaan, in hun omgeving is het onderwerp taboe en uitkomen voor dergelijke gevoelens kan zelfs tot verstoting leiden. Omar Nahas geeft in dit boekje antwoorden op tal van geloofs- en identiteitsvragen voor deze groep. Voor westerse hulpverleners en voorlichters biedt het een goede basiskennis om met de problematiek om te gaan.

Seksualiteit en relaties van Turkse en Marokkaanse Nederlanders: een literatuurstudie naar culturele, religieuze en maatschappelijke invloeden Vennix Paul & Vanwesenbeeck Ine Delft: Eburon, 2005 – 167 p. – ISBN 90-5972-100-4 Exemplaarnummer: Bg/0014


www.rosadoc.be

2014

13

De berichtgeving in de media over Turkse en Marokkaanse Nederlanders en de islam is anno 2005 vaak ronduit negatief. In de pers is veel aandacht voor zedendelicten van jongens, vrouwenonderdrukking, (seksueel) geweld tegen vrouwen, antihomoseksueel geweld, enzovoort. In deze literatuurstudie naar seksualiteit en relaties bij Turkse en Marokkaanse Nederlanders worden fictie en feiten inzake de relatie tussen mannen en vrouwen en seksualiteit van elkaar gescheiden.

2002 Mijn geloof en mijn geluk: islamitische meiden en jongens over hun homoseksuele gevoelens El Kaka Imad & Kursun Hatice Amsterdam: Schorer Boeken, 2002 – 189 p. – ISBN 90-7334-116-7 Exemplaarnumer: Ah/0033 Moslimjongeren met lesbische of homoseksuele gevoelens kiezen er vaak voor om hun seksuele voorkeur geheim te houden. Uit eerbied voor de familie en uit angst voor verstoting blijven ze 'in de kast'. In dit boek krijgt deze onzichtbare groep een gezicht, doorheen het persoonlijke verhaal van 24 islamitische jongens en meisjes uit Nederland en Vlaanderen. Hoe beleven zij hun lesbische en homoseksuele gevoelens? Hoe geven ze hieraan vorm? Hoe lossen zij het conflict tussen hun godsdienstige en culturele achtergrond en hun gevoelens op? Wat leiden ze voor leven? En hoe reageert hun omgeving als ze uiteindelijk tóch 'uit de kast komen'?

2001 Islam en homoseksualiteit Nahas Omar Amsterdam: Bulaaq/Yoesuf, 2001 – 144 p. – ISBN 90-5460-0721 Exemplaarnummer: Ah/0030 Islam en homoseksualiteit staan op gespannen voet met elkaar. Seksualiteit tussen mensen van hetzelfde geslacht is niet toegestaan, en moslimmannen en –vrouwen die een relatie hebben met seksegenoten, staan voor een moeilijk dilemma. Niet alleen de leer van de islam verbiedt geslachtsgemeenschap, ook het overgrote deel van de moslims veroordeelt hen. Nader onderzoek leert dat een streng oordeel niet nodig is.


www.rosadoc.be

2014

14

ARTIKELS

Gender? 2013 De metroseksueel en zijn spiegel DE GROENE AMSTERDAMMER, jrg. 137 nr. 09 Graag losser met gender op school ZIZO, jrg. 20 nr. 104, okt-dec 2013 – p. 26-27

2012 Polderlullo's en bakfietspapa's DE GROENE AMSTERDAMMER, jrg. 136 nr. 51-25, 20 dec 2012

2011 Beeldvorming beïnvloedt gedrag en belemmert objectieve beoordelingen HR OVERHEID, nr. 07, sep 2011 – p. 12-14

2010 De rollen omgedraaid OPZIJ, jrg. 38 nr. 01, jan 2010 - p. 30-34

2006 Verbeelding van mannelijkheid (themanr.) Henk De Smaele (e.a.) TIJDSCHRIFT VOOR GENDERSTUDIES, jrg. 09 nr. 03, 2006

2003


www.rosadoc.be

2014

15

'Ik zie ik zie... wat jij niet ziet' : genderbeelden in tijdschriften Marijke Van Lierop, Hanneke Kuijpers, Anneke Van Zutphen RAFFIA, jrg. 15 nr. 03, oktober 2003 – p. 8-10

2002 Manbeelden in de reclame : van Marlboro-man naar zorgende vader Nicole Van Ladesteijn OP GELIJKE VOET, jrg. 22 nr. 03, september 2002 – p. 16-17

Gender & homofobie 2013 Een kritische schrijversblik op gender, seksualiteit en de LGBT-gemeenschap Lies Xhonneux TIJDSCHRIFT VOOR GENDERSTUDIES, jrg. 16 nr. 01, 2013 – p. 5460

2012 Double discrimination DESTINATION EQUALITY, winter 2011-2012 – p. 31-32

2011 Development and validation of a gender expression measure among sexual minority women Keren Lehavat (e.a.) PSYCHOLOGY OF WOMEN QUARTERLY, jrg. 35 nr. 03, sept 2011 – p. 381-400

2010


www.rosadoc.be

2014

16

'Proper masculinities' and the fear of feminisation in modern Cyprus: university students talk about homosexuality and gendered subjectivities Andreas Onoufriou GENDER AND EDUCATION, jrg. 22 nr. 03, mei 2010 – p. 263-277 'Waarom Asha de broek draagt' Het idee M/V nuanceert het belang van onze genen ZIZO, jrg. 17 nr. 105, juni 2010 – p. 41-43

2009 Lesbiennes, genre et socialisation Rosine Horincq CHRONIQUE FEMINISTE, nr. 103-104, jul/dec 2009 – p. 21-23

2007 Provoceer dan ook niet!: lesbo's sneller uitgescholden, homo's vaker geslagen ZIJ AAN ZIJ VROUW VROUW MAGAZINE, jrg. 16 nr. 07 – p. 12-15

2001 De invloed van genderopvattingen op de definitie van homoseksualiteit RAFFIA, jrg. 13 nr. 04, 2001 – p. 20-21

2000 Sexual prejudice and gender: do heterosexuals' attitudes toward lesbians and gay men differ ? Gregory M. Herek JOURNAL OF SOCIAL ISSUES, jrg. 56 nr. 02, summer 2000 – p. 251-266


www.rosadoc.be

2014

17

Gender, homo(fobie) & Islam 2012 De seksuele clash der beschavingen Knack, 08 augustus 2012 Naming to empower: lesbianism in the Arab islamicate world today Sahar Amer JOURNAL OF LESBIAN STUDIES, jrg. 16 nr. 04, oct-dec 2012 – p. 381-397 Special issue: lesbians, sexuality, and islam Shawna Held JOURNAL OF LESBIAN STUDIES, jrg. 16 nr. 04, oct-dec 2012 – p. 377-484

2001 'Muslim brothers, black lads, traditional Asians': Britisch muslim young men's constructions of race, religion and masculinity Louise Archer FEMINISM & PSYCHOLOGY, jrg. 11 nr. 01, feb 2001 – p. 79-105 Islam en homoseksualiteit DE MAGNEET, jrg. 06 nr. 03, december 2001 – p. 10-12


www.rosadoc.be

2014

18

Het Genderproject : tegengaan van homofobie bij jongeren

Recommend Documents