DE LEEGSTAND VAN HET MKB IN BRIELLE EEN ONDERZOEK NAAR DE WERKING VAN CITYMARKETING BIJ HET TEGENGAAN VAN LEEGSTAND

DE LEEGSTAND VAN HET MKB IN BRIELLE EEN ONDERZOEK NAAR DE WERKING VAN CITYMARKETING BIJ HET TEGENGAAN VAN LEEGSTAND

NAAM: ANOUK SLUIS - 0833947 STUDIE: COMMUNICATIE BEGELEIDER: MEVROUW K. STOLK INSTITUUT: COMMUNICATIE, MEDIA EN INFORMATIETECHNOLOGIE BRIELLE, 9 JUNI 2014 AFSTUDEREN HOGESCHOOL ROTTERDAM

2

VOORWOORD Voor u ligt mijn afstudeerscriptie van de studie Communicatie aan de Hogeschool Rotterdam. Via deze scriptie heb ik onderzocht hoe citymarketing bij kan dragen aan het tegengaan van de leegstand van het MKB in Brielle en meer bezoekers kan trekken. Met deze scriptie sluit ik niet alleen mijn studie van vier jaar af, maar ook een periode waar ik met een erg positief gevoel op terug kijk. Tijdens mijn studie ben ik namelijk uitgegroeid van een verlegen meisje tot iemand die weet wat ze kan en dit ook over wil brengen. Wat hier voor een groot deel aan mee heeft geholpen, is mijn stage in Engeland. Doordat ik er echt alleen voor stond en echt alles zelf moest regelen (al waren de Britten erg behulpzaam) sta ik nu sterker in mijn schoenen. Dat ik via school deze mogelijkheid heb gekregen, heeft mij dus erg goed geholpen. Verder heb ik veel kennis mogen opdoen, zowel in theorie als in de praktijk. Door gastcolleges te geven en opdrachten uit te voeren voor externe opdrachtgevers ben ik nu naar mijn idee goed klaargestoomd voor ‘het echte leven’. Het proces van het maken van deze scriptie vond ik erg leerzaam en zinvol. Omdat dit slechts de tweede keer was dat ik werkte met een theoretisch kader, vond ik dit erg wennen en moest ik nog veel deskresearch doen. Daarnaast vond ik het erg leuk om zelf echt fieldresearch te doen en te kijken hoe andere gemeenten de marketing aanpakken en wat de ondernemers wensen. Tot slot vond ik het interessant om te zien hoe de inwoners en bezoekers van Brielle over het MKB en de evenementen van Brielle dachten. Graag wil ik een aantal mensen bedanken die hebben bijgedragen bij het tot stand komen van deze scriptie. Allereerst wil ik mevrouw Stolk bedanken voor de leerzame begeleiding bij het schrijven van deze scriptie. Verder wil ik de mensen van Stijlmedia bedanken voor hun ondersteuning en informatie. Tevens wil ik ieder die meegewerkt heeft aan het onderzoek, op welke wijze dan ook, bedanken voor hun hulp. Tot slot wil ik mijn Studieloopbaanbegeleider, mevrouw Nieuwdorp, graag bedanken voor haar inzichten en ondersteuning. Brielle, 9 juni 2014 Anouk Sluis

3

SAMENVATTING Deze scriptie geeft, onderverdeeld in zeven hoofdstukken, antwoord op de vraag ‘Hoe kan citymarketing bijdragen aan het tegengaan van de leegstand van het MKB in Brielle en aan het aantrekken van meer bezoekers?’. Het eerste hoofdstuk richt zich op citymarketing en de gemeente Brielle. Om goed antwoord te krijgen op de probleemstelling, zal eerst duidelijk moeten worden wat de reden van de leegstand is. Uit het Koopstromenonderzoek van 2011 blijkt dat deze leegstand vooral komt doordat er minder mensen de binnenstad bezoeken. Daarnaast zijn de kosten erg gestegen maar zijn de inkomsten niet volledig meegestegen, zodat veel ondernemers de kosten niet meer kunnen opbrengen. Hiernaast is er nog de hypothese vanuit de opdrachtgever dat de communicatie tussen de ondernemers en de gemeente niet goed is. Via deze scriptie zal gekeken worden of er door middel van citymarketing, een vakgebied dat gaat over plekken, mensen en hun wensen, meer kopende klanten naar Brielle getrokken kunnen worden en deze leegstand opgelost kan worden. Naast ‘citymarketing’ is ‘citybranding’ ook een veelvoorkomend begrip wanneer het gaat over het promoten van een stad/gebied. Citybranding is het gedeelte van citymarketing dat zich richt op het communiceren van de zelfgekozen missie, visie en identiteit van een gebied of stad naar de doelgroep. Door middel van deze twee begrippen kan er een plan gemaakt worden om een stad/gebied op de kaart te zetten. Zo kan de gemeente Brielle een stappenplann doorlopen om de stad onder de aandacht van de potentiële bezoeker te brengen (Model City Branding 3.0) Om hiermee te beginnen moet de gemeente echter wel de identiteit van de stad bepalen, de doelgroep bepalen (de wet van de aardbeienjam) en zich positioneren (positioneringsdriehoek). Verder zijn er nog enkele tips die de gemeente aan kan houden tijdens het uitvoeren van citymarketing. In hoofdstuk drie wordt er ingegaan op de gekozen onderzoeksmethodiek. Er zijn drie verschillende onderzoeksdoelgroepen; de gemeente Brielle (en het CMB), de (potentiële) bezoekers en de ondernemers. De ondernemers en de gemeente zullen benaderd worden door middel van een interview, terwijl de (potentiële) bezoeker ondervraagd wordt door middel van een enquête. Door het onderzoek zo onder te verdelen, worden de beste resultaten verwacht. Bij het interview met de gemeente Brielle bleek dat Brielle al 12 jaar citymarketing inzet. De eerste jaren sloot de gemeente zich aan bij de Nederlandse vereniging van Vestingsteden en zijn er vooral onderzoeken gehouden. Sinds 2010 is de gemeente zelf begonnen met citymarketing door middel van het CMB. De gemeente vindt dat door middel van dit groepje de ondernemer goed betrokken wordt, aangezien er een aantal ondernemers in zitten. Alle citymarketing loopt dan ook via dit groepje. De huidige citymarketing is gericht op de ouders van ‘nestverlaters’, kinderen die het huis verlaten en op zichzelf gaan wonen. Vaak zijn dit mensen van rond de 50 jaar, die nu de tijd en het geld hebben om leuke dingen te gaan doen. De andere geïnterviewde gemeenten hebben ook te maken met leegstand, alleen Rotterdam heeft te maken met een groei. Verder werken de gemeenten nog beter samen met de ondernemers. De ene gemeente werkt met stemrondes waarbij de ondernemers iets wel of niet door kunnen laten gaan, en de andere met adviseurs, maar alle gemeenten geven hun ondernemers de ruimte en enthousiasmeren hen. Hierdoor zetten veel ondernemers, met hulp van de gemeente, zelf veel projecten op ter promotie van de stad. Als tips voor Brielle, geven de andere gemeenten vooral aan dat de gemeente meer moet laten zien aan haar ondernemers wat ze doen en een profiel voor de stad moet gaan opbouwen. De geënquêteerde bezoekers van Brielle vonden het winkelaanbod matig tot voldoende, terwijl het horeca aanbod juist als goed wordt beoordeeld. Veel inwoners winkelen er alleen wanneer zij echt iets nodig hebben, omdat ze vinden dat er veel van hetzelfde is en er veel leeg staat. De gemiddelde bezoeker komt enkel naar Brielle wanneer ze snel iets nodig hebben, om af te spreken met vrienden, voor de terrasjes en cafeetjes en om te wandelen. De hoofdblokkades om in de binnenstad van Brielle te gaan winkelen zijn de bereikbaarheid en de openingstijden. Verder worden er tips gegeven als meer winkels en meer variatie in het winkelaanbod (vooral op

4

het gebied van vers). De sfeer moet behouden worden (ook tijdens evenementen) en de huur bij de winkelpanden zou lager kunnen. Om de huidige bezoeker een plezier doen is het wenselijk om meer promotie in de regio van Rotterdam te doen, ruimere openingstijden te hanteren, betere parkeergelegenheid, brancheren als gemeente, samenwerking tussen de ondernemers te bewerkstelligen, aanbod voor jongeren binnen te halen en de sfeer binnen de wallen te verbeteren. Het MKB in de binnenstad van Brielle heeft aangegeven niet al te veel vertrouwen meer te hebben in de gemeente, en dan vooral niet in het CMB. Hier zal dus als eerste verandering in gebracht moeten worden, bijvoorbeeld door middel van de veranderingsstrategie. Het idee achter het CMB sprak veel ondernemers aan, echter de uitvoering valt voor het overgrote gedeelte erg tegen. De ondernemers zouden graag meer betrokken willen worden bij de citymarketing en dan niet alleen op het moment dat er beslissingen genomen moeten worden. Wanneer er bijvoorbeeld een Italiaans gethematiseerde markt is, (beter minder evenementen die goed geregeld zijn dan meerdere evenementen die maar half geregeld zijn) zijn er genoeg ondernemers die wel een Italiaan kennen of iemand die misschien een kookcursus Italiaans kan geven. Tevens zouden veel ondernemers graag willen weten waar het geld heen gaat dat door hen ingelegd is. Het Cmb geeft de ondernemers geen duidelijk overzicht van de uitgavenEr wordt vanuit het CMB geen duidelijk overzicht gegeven voor wat betreft hun uitgaven. Tevens zien de ondernemers geen communicatie uitingen terug, die voor hen van belang zijn. Het gevraagde geld is voor sommige ondernemers erg veel, vooral voor starters, en wordt er te weinig van terug gezien. Tot slot zou de gemiddelde ondernemer graag gelijke openingstijden zien. Tevens zou het overgrote deel graag weer grote voorzieningen terug hebben in de binnenstad, zodat er weer meer bezoekers getrokken worden. Daarnaast wordt er één platform gewenst waar alle ondernemingen uit Brielle op terug te vinden zijn. Hier kan het MKB zelf ook goed aan bijdragen.

5

INHOUD Inleiding

Blz. 9

ACHTERGROND VAN HET ONDERZOEK H1. Citymarketing en de gemeente Brielle 1.1 De reden van de leegstand 1.2 Definitie citymarketing

Concluderende paragraaf H2. Citybranding 2.1 Definitie citybranding 2.2 City Branding 3.0 2.3 Communicatie bij verandering 2.4 De wet van de aardbeienjam 2.5 De positioneringsdriehoek 2.6 Spinnenwebmodel van Bernstein 2.7 Tien tips voor Citymarketeers Concluderende paragraaf

Blz. 10 Blz. 11 Blz. 11 Blz. 11 Blz. 11 Blz. 12 Blz. 12 Blz. 12 Blz. 13 Blz. 13 Blz. 13 Blz. 13 Blz. 14 Blz. 14 Blz. 14 Blz. 15 Blz. 16 Blz. 16 Blz. 16 Blz. 17 Blz. 18 Blz. 18 Blz. 19 Blz. 20 Blz. 20

METHODEN VAN HET ONDERZOEK H3. Onderzoeksmethoden 3.1 Betrokken partijen 3.2 Vragenlijsten & materialen Concluderende paragraaf

Blz. 21 Blz. 22 Blz. 22 Blz. 22 Blz. 22

RESULTATEN H4. Citymarketing Brielle 4.1 MKB & citymarketing 4.2 Citymarketing vroeger 4.3 Huidige citymarketing Concluderende paragraaf H5. Behoeftenonderzoek bezoeker 5.1 Algemeen

Blz. 23 Blz. 24 Blz. 24 Blz. 24 Blz. 25 Blz. 26 Blz. 27 Blz. 27 Blz. 27 Blz. 27 Blz. 27 Blz. 28 Blz. 28 Blz. 29 Blz. 30 Blz. 31 Blz. 31

1.2.1 1.2.2 1.2.3 1.3

1.3.1 1.3.1.1 1.3.1.2 1.3.2 1.3.3 1.3.3.1 1.2.3.2

5.1.1 5.1.2 5.1.3

Citymarketing algemeen Waarom citymarketing ingezet wordt MKB en citymarketing Geschiedenis citymarketing Brielle

Wat er al gedaan is Het CMB Huidige situatie Communicatie gemeente en ondernemers Communicatie gemeente en de marketingdoelgroep De marketingdoelgroep De communicatie

De doelgroep DESTEP IJK-persoon

5.2 Aanbod 5.3 Blokkade 5.4 Wensen 5.5 Tips 5.6 Positioneringsdriehoek Concluderende paragraaf

6

H6. Behoeftenonderzoek ondernemer 6.1 Citymarketing nu 6.2 Vertrouwen terugwinnen 6.3 Wensen/ideeën 6.4 Positioneringsdriehoek Concluderende paragraaf H7. Citymarketing in andere gemeenten 7.1 Utrecht 7.2 Hellevoetsluis 7.3 Breda 7.4 Rotterdam 7.5 Dordrecht 7.6 Tips 7.7 Positioneringsdriehoek Concluderende paragraaf

Blz. 32 Blz. 32 Blz. 32 Blz. 33 Blz. 33 Blz. 33 Blz. 34 Blz. 34 Blz. 34 Blz. 35 Blz. 35 Blz. 36 Blz. 36 Blz. 37 Blz. 37

Conclusie Aanbevelingen Bronnenlijst

Blz. 38 Blz. 41 Blz. 46

BIJLAGEN BIJLAGE I (Interviews andere gemeenten) BIJLAGE II (Interviews ondernemers) BIJLAGE III (Interview met Wim Lakerveld) BIJLAGE IV (Enquête inwoners Voorne-Putten

Blz. 48 Blz.49 Blz. 54 Blz. 59 Blz. 62

7

INLEIDING ‘Brielle is een unieke stad die zich kenmerkt door de geschiedenis (vestingsverleden), het culturele erfgoed, de waterrecreatie en het verblijfsrecreatieve aanbod. Een unieke stad die haar inwoners en bezoekers veel te bieden heeft. Maar.. Brielle is ook een stad die haar ondernemers een vestegingsklimaat biedt in een unieke omgeving.’– (Hofman, sd) Volgens deze quote zou Brielle de uitgelezen stad moeten zijn om een onderneming op te bouwen. Toch gaan er met regelmaat ondernemingen in het MKB in Brielle failliet of verhuizen ze naar andere steden. Waarschijnlijk komt dit omdat de consument steeds minder vaak voor Brielle kiest om haar inkopen te doen (Factsheet Brielle , 2011). In opdracht van Stijlmedia, een Media & Communicatie bureau te Brielle, is er binnen vier maanden een plan ontwikkeld, waarmee de leegstand van het MKB in Brielle moet worden tegengegaan. Dit bedrijf merkt dat er, naast het uitblijven van bezoekers, ook een probleem ligt in de communicatie tussen de ondernemers en de gemeente. Zij hebben de hypothese dat deze communicatie namelijk erg slecht is. Het bedrijf zou graag een oplossing vinden voor de leegstand en wil via een onderzoek kijken in hoeverre citymarketing hierbij kan helpen. Tijdens het onderzoek kan er gelijk gekeken worden of de hypothese van het bedrijf klopt. De probleemstelling die is geformuleerd als hoofdvraag van dit onderzoek luidt als volgt: ‘Hoe kan citymarketing bijdragen aan het tegengaan van de leegstand van het MKB in Brielle en aan het aantrekken van meer bezoekers?’. Het doel van deze scriptie is om binnen een tijdsbestek van vier tot vijf maanden een onderzoek afgerond te hebben dat antwoord zal geven op de probleemstelling. Daarnaast zullen er nog aanbevelingen in verwerkt worden die de opdrachtgever in kan zetten om de probleemstelling te verhelpen. Samenvattend komt het neer op het volgende: Doelstelling: Ik doe onderzoek naar hoe citymarketing kan bijdragen aan het tegengaan van de leegstand van het MKB in Brielle, ten einde op 23 mei 2014 een advies in te leveren bij Stijlmedia dat zij in kunnen zetten om door middel van Citymarketing de leegstand van het MKB in Brielle met 5% te verminderen. Probleemstelling: ‘Hoe kan citymarketing bijdragen aan het tegengaan van de leegstand van het MKB in Brielle en aan het aantrekken van meer bezoekers?’ Deelvragen: 1. Wat is de reden van de leegstand in Brielle? 2. Wat is citymarketing en wat is de geschiedenis van de citymarketing in Brielle? 3. Wat is citybranding en hoe kan Brielle dit inzetten? 4. Wat is de mening van de gemeente Brielle over de huidige aanpak van citymarketing? 5. Wie zijn de (potentiële) bezoekers van Brielle en wat zijn hun wensen? 6. Hoe zou het MKB mee kunnen werken? 7. Wat zijn succesfactoren van citymarketing in andere gemeenten? Om deze deelvragen te beantwoorden is er vooral gebruik gemaakt van drie boeken: ‘Er gaat niets boven citymarketing’ door Gert-Jan Hospers, ‘Gebiedsmarketing’ door Micahel Buhrs, Marc van Wingerden e.a. en ‘Citymarketing – De stad in de schijnwerpers’ door Gert-Jan Hospers, Frans Boekema en Angelique Lombarts.

8

Leeswijzer Hoofdstuk 1 bespreekt citymarketing en de gemeente Brielle. In dit hoofdstuk wordt gekeken naar de reden van de leegstand, de definitie van citymarketing die bij deze scriptie gebruikt wordt en wat de geschiedenis van citymarketing in Brielle is. Hoofdstuk 2 gaat verder in op het begrip ‘citybranding’ en hoe Brielle dit in kan zetten. In hoofdstuk 3 komen de gekozen onderzoeksmethoden aan bod. Wie zijn de doelgroepen en hoe worden deze ondervraagd? Hoofdstuk 4 focust zich op de gemeente Brielle zelf. Wat vindt de gemeente zelf van de huidige citymarketing? Hoofdstuk 5 richt zich op de (potentiële) bezoeker. Wie is deze bezoeker en wat zijn diens wensen? Vervolgens wordt in hoofdstuk 6 gekeken naar het MKB en hoe deze mee kan werken. Tot slot komen in hoofdstuk 7 andere gemeenten aan het woord over de succesfactoren van hun citymarketing.

9

ACHTERGROND VAN HET ONDERZOEK In dit gedeelte van de scriptie wordt een situatieanalyse gemaakt en deskresearch gedaan. Van de geschiedenis van de probleemstelling tot het theoretisch kader, alle informatie tot aan het onderzoek wordt in dit stuk beschreven.

10

H1. Citymarketing en de gemeente Brielle In dit hoofdstuk wordt door middel van deskresearch antwoord gegeven op de vragen ‘Wat is citymarketing en wat is de geschiedenis van citymarketing in Brielle?’ en ‘Wat is de reden van de leegstand in Brielle?’. Tevens worden diverse begrippen besproken en uitgelicht. Brielle heeft al enige tijd te maken met een leegloop van het MKB. Steeds meer ondernemers gaan failliet of verhuizen naar een andere stad doordat zij in Brielle niet genoeg winst maken. Dit heeft vooral te maken met het feit dat steeds minder inwoners hun inkopen in Brielle doen. De economische crisis speelt hier een grote rol in; doordat mensen minder geld te besteden hebben, willen ze wat ze hebben wijs besteden. Daarom gaan ze vaker naar grote steden waar ze veel keuze hebben en goed kunnen vergelijken. Dit blijkt uit het Koopstromenonderzoek van 2004 en 2011 en diverse krantenartikelen uit dit jaar (2014). Tevens leeft de hypothese dat de communicatie tussen de gemeente en de ondernemers niet erg goed is. De communicatie vanuit de gemeente Brielle naar mensen uit andere gemeenten is minimaal. Uit eigen ervaring weet ik dat mensen buiten Brielle vaak niet weten wat Brielle te bieden heeft of ze weten niet eens dat Brielle bestaat. Waar Brielle vooral bekend om staat, en waar ook de publiciteit voor opgezocht wordt, is hun 1 aprilviering. Deze wordt daardoor vaak wel druk bezocht. Wat tot slot ook niet meehelpt, is dat de ondernemers naast hun huur nog rond de 600 euro per maand reclamebelasting moeten betalen. Dit maakt het extra lastig voor de ondernemers om rond te komen en te blijven bestaan. ( Bouwen, bedrijven en economie » De reclamebelasting ) 1.1 De reden van de leegstand Brielle heeft in 2004 en in 2011 meegedaan aan het Koopstromenonderzoek. Hier is uit gebleken dat de binding van de inwoners bij dagelijkse artikelen in Brielle van 92% in 2004, naar 84% in 2011 is gedaald. Bij de niet-dagelijkse artikelen is de binding van 37% (2004) naar 36% (2011) gezakt. Hoewel de binding op beide vlakken gezakt is, is de omzet met één miljoen gestegen. Dit zou kunnen komen door de stijging van diverse prijzen, daarbij is de huur van de panden ook gestegen. Waardoor de omzet ook gestegen kan zijn is de toevloeiing die betreft de inkomsten door dagelijkse artikelen gelijk is gebleven (11 miljoen euro). De klanten komen op dit vlak vooral uit Westvoorne, namelijk 10% van het totaal (inclusief Briellenaren). Het aantal kopende bezoekers voor niet-dagelijkse artikelen heeft in de jaren tussen 2004 en 2011 een stijging van 7 miljoen euro gemaakt. Er waren namelijk in 2004 nog helemaal geen kopende bezoekers in deze categorie, en in 2011 was dit 35%. Toch blijft dit aantal laag in vergelijking met andere gemeenten. Het Koopstromenonderzoek laat verder zien dat in 2011 51% van de inwoners van gemeente Brielle naar andere gemeenten gaat voor niet-dagelijkse artikelen. In 2004 was dit 63% waardoor dit lijkt op een daling, echter 13% van de inwoners is volledig overgestapt naar het internet voor deze aankopen(in 2004 was dit 0%). Dit houdt dus in dat het aantal inwoners dat elders niet-dagelijkse producten koopt met 1% is gestegen. Het aantal winkels is gedaald en de vloerproductiviteit ook. Verder is het aantal leegstaande panden ook gestegen. Wat hier waarschijnlijk dus gebeurt is een soort vicieuze cirkel: Ondernemingen houden het minder lang uit door de hoge kosten die er gemaakt moeten worden en de lage inkomsten die er uit voort vloeien. Deze lage inkomsten komen doordat minder mensen artikelen kopen. Deze mensen kopen waarschijnlijk minder doordat er minder aanbod is en zo gaat het door. Onderzoek zal dit echter moeten uitwijzen. Naar mijn idee is het realistisch om de negatieve spiraal te doorbreken met communicatie / citymarketing om de volgende twee redenen: ten eerste vanwege het feit dat een groot deel van de geïnterviewde bezoekers heeft aangegeven niet te weten wat er in Brielle te doen is, waardoor ze de plek niet vaak bezoeken, en ten tweede is de communicatie tussen de gemeente en ondernemers zeer slecht gebleken, waardoor een betere communicatie naar mijn idee kan leiden tot een betere band tussen de twee. Alleen dan kunnen diverse stappenplannen en modellen ingezet worden omdat dan de ondernemers hier ook aan willen meewerken.

11

1.2 Definitie citymarketing 1.2.1 Citymarketing algemeen Volgens het boek ‘Er gaat niets boven citymarketing – Hoe zet je een plaats op de kaart’ door Gert-Jan Hospers, is de definitie van citymarketing ‘een vakgebied dat gaat over plekken, mensen en hun wensen’. Wanneer je mee wilt tellen als gebied, stad of dorp, moet je aan citymarketing doen. Veel gemeenten besteden de citymarketing uit maar er zijn ook gemeenten die het zelf proberen aan te pakken. Ze willen zichzelf op de kaart zetten door hun stad als een merk te beschouwen, maar weten niet altijd wat ze ermee beogen. Daarom zijn er experts die er voor zorgen dat de gemeenten hun investeringen niet voor niets doen. 1.2.2 Waarom citymarketing ingezet wordt Volgens het boekje ‘Citymarketing – De stad in de schijnwerpers’ van Gert-Jan Hospers, Frans Boekema en Angelique Lombarts(2008- pagina 3), is er tegenwoordig een stedenstrijd. In de stedenstrijd draait het vooral om de drie B’s: bewoners, bezoekers en bedrijven. Steden concurreren met elkaar om zoveel mogelijk consumenten binnen te halen en doen dit vooral om de gunst van inwoners en ondernemers. Hierdoor lijken veel grote steden op elkaar; overal zijn bijvoorbeeld grote ketens als Zara en McDonalds terug te vinden. Niet alleen door deze ‘hardware’ worden de meeste grote steden ‘clonecities’ genoemd, maar ook door de ‘software’. Onder ‘software’ verstaan de schrijvers van het boekje de bevolking, hun mentaliteit en de cultuur van de stad. Het maakt dus eigenlijk niet meer uit in welke stad men nu woont of op vakantie gaat, overal komt de consument dezelfde dingen tegen. Daarom zijn veel steden begonnen met citymarketing om niet op te gaan in de massa, maar de ‘Unique Selling Points’ te onderzoeken en deze te promoten. Een goed voorbeeld hiervan is Amsterdam. Met de slogan I Amsterdam is Amsterdam een paar jaar terug de stad gaan promoten. Deze slogan is ook in grote letters op het Museumplein en Schiphol geplaatst, waar veel toeristen mee op de foto gaan. Tevens is er in samenwerking met de VVV de website http://www.iamsterdam.com/nl opgezet waar alle praktische informatie, hotels, deals en uitjes op staan. Deze website is naast de officiële website van Amsterdam opgericht en is vooral gericht op toeristen en dagjesmensen. De slogan I Amsterdam wordt dus eigenlijk bij elke wijze van communicatie naar deze doelgroep toe overgebracht. Dat deze duidelijke manier van communicatie werkt blijkt uit het aantal mensen dat deze slogan kent en de honderden zo niet duizenden foto’s die met het logo op het museumplein zijn gemaakt. Dit is echter maar een gedeelte van de citymarketing. 1.2.3 MKB en citymarketing Om een goed onderzoek uit te kunnen voeren, is een duidelijke probleemstelling nodig. Om onduidelijkheden uit de weg te gaan, volgt hier de definitie van ‘het MKB’ die bij het schrijven van deze scriptie is aangehouden. ‘Het midden en kleinbedrijf bestaat uit bedrijven met hooguit 250 personeelsleden. Vrijwel alle Nederlandse

ondernemingen vallen onder het MKB, slechts een procent van alle Nederlandse bedrijven valt onder het ‘ grootbedrijf ’ (251 medewerkers of meer). Het grootste gedeelte van de MKB bedrijven is actief in (zakelijke)dienstverlening en detail/groothandel.’ - (MKB, sd) Waarom heeft het MKB dan baat bij citymarketing? Ten eerste omdat door citymarketing meer mensen getriggerd worden om de stad te bezoeken: citymarketing laat mensen inzien dat de stad bijzonder is en zeker een bezoekje waard is. Het zet de stad in de zogenoemde ‘mindset’ van mensen. Mensen die eerst de stad niet eens kenden, weten nu waar de stad is, wat er in de stad te doen is en waarom de stad uniek is. Als de citymarketing goed uitgevoerd wordt, trekt het echt mensen naar de stad. Wanneer er meer mensen in een stad geld uitgeven, zorgt dit voor meer winst bij ondernemers.

12

Ten tweede blijkt uit onderzoek (CVO 2003,2002,2005 en 2010) dat winkelen de hoofdreden blijft voor Nederlanders om een andere stad te bezoeken. Dit wordt vaak als dagje uit gepland, inclusief lunch of diner. Een groot deel van de citymarketing zal hier dan ook op gericht moeten worden. Dit zorgt er weer voor dat niet alleen de stad meer in de picture gebracht wordt, maar ook de winkels. Het is dus een stukje extra reclame naar de buitenwereld. 1.3 Geschiedenis citymarketing Brielle

‘Brielle is een unieke stad die zich kenmerkt door de geschiedenis (vestingsverleden), het culturele erfgoed, de waterrecreatie en het verblijfsrecreatieve aanbod. Een unieke stad die haar inwoners en bezoekers veel te bieden heeft. Maar.. Brielle is ook een stad die haar ondernemers een vestegingsklimaat biedt in een unieke omgeving.’– (Hofman, sd) Volgens Wendy Hofman (City Manager Brielle) zou Brielle de uitgelezen stad moeten zijn om een onderneming op te starten. Toch gaan er met regelmaat ondernemingen in het MKB in Brielle failliet of verhuist een onderneming naar een andere stad. Waarschijnlijk komt dit omdat de consument steeds minder vaak voor Brielle kiest om inkopen te doen (Factsheet Brielle , 2011). De komende paragrafen laten zien wat de gemeente Brielle al heeft gedaan om de consumenten terug te krijgen. 1.3.1 De geschiedenis De gemeente heeft al op een aantal manieren geprobeerd de leegstand van het MKB in Brielle tegen te gaan maar krijgt het op de een of andere manier zelfs met een vierjarig-communicatieplan niet voor elkaar. Een groot obstakel hierbij is het verschil van mening tussen de diverse partijen. Er bestaan al jarenlange discussies over simpele onderwerpen als algemene openingstijden of het niet verlenen van vergunningen voor een uithangbord. Er zijn hiervoor ondertussen zoveel verschillende groepjes opgericht dat het overzicht in de communicatie naar buiten toe ook grotendeels weg is.

1.3.1.1 Het CMB Eén van die groepjes is door de gemeente zelf opgericht om zich vooral te richten op de citymarketing. Deze groep is omgedoopt tot het CMB (City Marketing Brielle). Het CMB heeft, met begeleiding van een citymarketeer, in de eerste twee jaar van hun bestaan vooral onderzoek gedaan. De groep is pas in 2012 echt begonnen met het ondernemen van actie. Zo is er een huisstijlenhandboek in elkaar gezet die gehanteerd wordt bij elke uiting van een organisatie uit Brielle, bijvoorbeeld bij de evenementen. Tevens is er een plan gemaakt door de citymarketeer, waarin er over een periode van vier jaar wordt beschreven hoe de citymarketing ingezet zal worden. Bij dit plan is echter geen onderzoek gedaan naar de behoeften en blokkades van bezoekers/ondernemers, of naar op welke manier citymarketing zou kunnen helpen tegen de leegstand van het MKB. Tot slot is de officiële website van Brielle vernieuwd en is er een Facebookpagina aangemaakt. Toen het CMB in 2010 gestart was, heeft het groepje een aantal doelen opgesteld om de binnenstad te versterken op economisch vlak en meer bezoekers naar de winkels te trekken. Door middel van een ondernemersfonds (elk jaar betalen de ondernemers €595, - reclamebelasting aan het CMB) is het doel van het CMB de volgende punten aan te pakken:

‘- Werken aan een schone, veilige en aantrekkelijke binnenstad. - Promotie van Brielle onder andere door aantrekkelijke klantenacties en evenementen die Brielle heeft op de kaart zetten. - Versterken dan wel behouden van het winkel- en horeca-aanbod en het vergroten van de toeristische functie.’ - (Steenbergen, 2011)

13

Voordat het CMB werd opgericht en de citymarketeer ingezet werd, is Brielle een poosje lid geweest van de Nederlandse vereniging van Vestingsteden. In deze periode heeft de gemeente diverse onderzoeken uitbesteed, zoals een onderzoek waarin de service en dergelijke vanuit de gemeente naar de ondernemers toe onderzocht werd. De resultaten hiervan zijn echter nog niet naar buiten gebracht en kunnen hierdoor niet in deze scriptie verwerkt worden.

1.3.1.2 Huidige situatie Dit jaar (2014) is het laatste jaar van het vierjarenplan. Op het moment is het CMB bezig met het creëren van een platform voor het MKB. Via een applicatie, een website + webshop en een magazine, wil de gemeente de bezoeker een duidelijk overzicht geven wat Brielle te bieden heeft. Tevens biedt dit voor de ondernemers een goede mogelijkheid om samen te werken en samen te netwerken. Tevens wordt de website en de Facebookpagina bijgehouden en zijn er gesprekken met de verhuurders van de panden om de huur aan te passen. Wat er na dit vierjarenplan gaat gebeuren, is nog niet duidelijk. 1.4 Communicatie bij verandering Zoals eerder in deze scriptie is aangegeven, leeft de hypothese dat de communicatie tussen de gemeente en de ondernemers niet goed is. Het schijnt dat de ondernemers hun vertrouwen in de gemeente, en dan met name het CMB, een beetje kwijt zijn, omdat er vanuit beide partijen weinig gecommuniceerd wordt. De kans is hierdoor sterk aanwezig dat er, voor er begonnen wordt met citymarketing, eerst intern oplossingen dienen te komen. Een handig hulpmiddel hierbij is het verandermodel van dhr. Koeleman (Koeleman, De kleuren). Dit model toont zeven verschillende veranderstrategieën aan de hand van zeven verschillende kleuren, waaronder de vijf basiskleuren, blauw, geel, rood, groen en wit (grijs), van De Caluwé en Vermaak.

Figuur 1: De zeven kleuren van Koeleman

Elke kleur staat voor een andere strategie. Paars is bijvoorbeeld een crisisstrategie. Deze strategie wordt voornamelijk toegepast in een crisissituatie omdat er dan weinig tijd is en er snel oplossingen dienen te komen. Heldere, dwingende communicatie is hierbij essentieel. Deze strategie werkt dan ook enkel met informeren.

14

Blauw is een rationeel proces. Ook deze strategie focust op informeren, maar dan top down. Vanuit de top, in dit geval de gemeente, wordt bepaald welke verandering er op welke manier plaats gaat vinden. De medewerkers, in dit geval de ondernemers, worden slechts geïnformeerd. Hiervoor is overtuigende, oplossingsgerichte communicatie nodig. De gele strategie ziet de verandering als machtsspel. Door met diverse partijen te onderhandelen word er gekeken naar een oplossing voor het probleem (echter wel met positie macht). Er dienen compromissen gesloten te worden. Vervolgens wordt deze verandering door middel van bijeenkomsten en werksessies gecommuniceerd. Oranje, de co-creatie strategie, is vrij nieuwe strategie. Door te dialogiseren en te formeren, wordt de verandering doorgevoerd. Het unieke aan deze strategie, is dat het een bottom-up gestuurd proces is. De medewerkers bedenken dus zelf door middel van gesprekken en dergelijke, wat de oplossing van het probleem moet zijn. De top stuurt, maar de medewerkers leveren, wat de betrokkenheid van deze groep verhoogd. De rode strategie draait om belonen en bijsturen. De strategie lijkt erg op blauw, maar hier wordt overreden gecommuniceerd in plaats van geïnformeerd. Om de verandering te laten slagen, worden de medewerkers geënthousiasmeerd en wordt er gewerkt met beloningen en straffen. De groene strategie ziet de verandering als leerproces. Door middel van trainingen en workshops worden de medewerkers klaargestoomd voor de verandering. Betreft de communicatie draait het vooral om dialogiseren en formeren. De werknemers moeten worden gestimuleerd om te leren. Wit draait om energie losmaken. Het gaat hier vooral om samenwerking; Door met iedereen te dialogiseren en te overleggen wordt de verandering bewerkstelligd. Er moet goed gekeken worden welke kleur bij de verandering en de doelgroep past. Wanneer de gemeente echter een kleur heeft gekozen en merkt dat deze aanpak niet werkt, kan deze nog wel gewijzigd worden. Dit kan alleen niet te vaak gebeuren en er zal dan ook weer vanaf het begin gestart moeten worden. Dit kost veel tijd. Bij de aanbevelingen wordt het verandermodel ingevuld betreft de gemeente Brielle en de ondernemers. Nadat de strategie bepaald is, zal er bij de ondernemers urgentie gecreëerd moeten worden. Door de doelgroep in te laten zien dat dat het op de huidige manier niet langer gaat, zal zij sneller instemmen met veranderingen. De volgende stap is om duidelijk te communiceren wat er precies veranderd wordt en hoe dit gebeurt. Er zal open kaart moeten worden gespeeld, dit kan door een kernboodschap te formuleren. Hierin staat wie de organisatie is, waar het doel en wat het veranderproces is. Vervolgens zal er een interventieplan gecreëerd moeten worden en tot slot volgt de evaluatie (en mag er natuurlijk gevierd worden dat de verandering behaald is). Concluderende paragraaf Steden voeren al meerdere jaren een stedenstrijd. Hierdoor zijn de steden op elkaar gaan lijken, vooral wat betreft het aanbod. Om toch bezoekers te trekken, zijn steden zich gaan focussen op hun Unique Selling Point (USP), wat maakt hen uniek? Door deze boodschap door middel van citymarketing te communiceren, proberen diverse gemeenten meer bezoekers naar hun stad te trekken. Veel steden focussen hierbij op de MKB, aangezien dit één van de hoofdredenen is voor een bezoek aan een stad. Voor het MKB is citymarketing ook een voordeel aangezien meer mensen in de stad vaak meer kopende klanten betekent. De reden van de leegstand van het MKB in Brielle is vrij duidelijk: De binnenstad wordt minder bezocht, waardoor er minder omzet gedraaid wordt. Brielle is 12 jaar geleden begonnen met citymarketing; de gemeente heeft zich toen aangesloten bij de Nederlandse vereniging van Vestingsteden. In 2010 is Brielle voor zichzelf begonnen met citymarketing en heeft het CMB opgericht. Veel ondernemers vinden dit echter niet voldoende en hebben zelf groepjes opgericht.

15

H2. Citybranding Dit hoofdstuk geeft inzicht in de diverse modellen en regels die bij het onderzoek worden gebruikt. Deze modellen en regels zijn vooral gericht op citymarketing en citybranding. Verder geeft het hoofdstuk antwoord op de vraag ‘ Wat is citybranding en hoe kan Brielle dit inzetten?’. 2.1 Definitie citybranding Deze paragraaf licht uit welke definitie in deze scriptie aangehouden wordt wanneer er gesproken wordt over ‘citybranding’.

‘Conceptueel gezien is er een verschil tussen ‘citymarketing’ en ‘citybranding’. Bij marketing vormen wensen en behoeften van consumenten de leidraad voor het handelen van een organisatie; bij ‘branding’ is de zelfgekozen visie, missie en identiteit richtinggevend. ‘City branding’ verwijst naar het toepassen van branding technieken op geografische locaties in de meest brede zin van het woord.’ - (Komans, 2008) Citybranding is dus eigenlijk een onderdeel van citymarketing dat zich richt op het communiceren van de zelfgekozen missie, visie en identiteit van een gebied of stad naar de doelgroep. 2.2 Model City Branding 3.0 Een goed stappenplan om te beginnen met citymarketing is het ‘Model City Branding 3.0’ (Pijnenburg & Mulder). Dit achtstappenplan laat zien hoe een gemeente een stadsmerk neer kan zetten, ook buiten de eigen stad. Gezien de gemeente Brielle al iets aan citymarketing gedaan heeft, zullen zij een aantal punten gelijk kunnen invullen. 1. Stel het merk centraal, leg DNA vast in een ‘corporate’ stadspositionering, benoem lange termijn doelstellingen en houd hieraan vast. 2. Ontwikkel een bottom‐up gestuurd proces door een onafhankelijke ‘stadsmerk’‐regisseur aan te stellen en benoem ambassadeurs binnen het stadsbestuur vanuit alle stedelijke functies. Allereerst zal er een onafhankelijke ‘regisseur’ aangesteld moeten worden. Dit moet iemand zijn die er neutraal in staat maar wel leiding kan geven, kennis heeft over citymarketing en het liefst ook uit Brielle komt. Iemand die niet in een verenging als het CMB of de winkeliersvereniging heeft gezeten en ook geen werknemer van de gemeente Brielle is. Deze regisseur zal vervolgens binnen het stadsbestuur ambassadeurs moeten aanstellen. 3. Ontwikkel en integreer het ‘merkdenken’ in alle beleidsterreinen, processen en functies en alle daaruit voortvloeiende activiteiten. Iedereen moet meedoen om een optimaal effect te krijgen. In dit geval zal de gemeente de ondernemers gaan uitleggen wat de gemeente uit wil dragen, naar wie dit uitgedragen dient worden en wat het voordeel voor de ondernemer zelf is. De ondernemers zullen dit vervolgens moeten implementeren in hun ondernemingen en diensten. Alles in de binnenstad van Brielle moet het ‘merk’ Brielle uitdragen. 4. Benut aanwezig kapitaal: scout en faciliteer zonder te incorporeren; bied ruimte voor experiment aan competente mensen. 5. Voer stap voor stap vele kleine zichtbare projecten uit die op korte termijn resultaat geven. . 6. Zet ambassadeurs, co‐creatie en sociale media in ter ontwikkeling en versterking van het stadsmerk. De ambassadeurs uit stap 2 gaan nu door middel van co-creatie en sociale media het stadsmerk promoten. Bij deze stap moet dat nog wel intern gebeuren. Dus de ambassadeurs, co-creatie en sociale media zullen naast de ondernemers, eerst nog het ‘merkdenken’ moeten implementeren bij de huidige inwoners. Dat is de basis. 7. Meet bereikte resultaten en stel eventueel doelstellingen bij.

16

Door enquêtes uit te delen onder de ondernemers, de bezoekersaantallen te meten bij de musea, diverse ondernemers en evenementen met entree en het tellen van de aantal leegstaande panden of de ondernemers die weg zijn gegaan, kunnen de resultaten gemeten worden. 8. Introduceer nieuwe campagne stadsmerk bij het grote publiek als alle voorgaande stappen met een goed resultaat doorlopen zijn. Pas wanneer het intern op orde is, kan het extern gepresenteerd worden. Dit model laat in 8 duidelijke stappen zien hoe citymarketing werkt. Bij dit model moet eerst het DNA van de gemeente vastgelegd worden. Daarna moeten er doelstellingen vastgesteld worden. Vervolgens moet dit via een bottom-up gestuurd proces (Wat wil het publiek? Wat wil de ondernemer?) gecommuniceerd worden richting de consument. In alles wat de stad doet en wat de ondernemers doen moet de identiteit van de stad terug te vinden zijn: evenementen, ambassadeurs, cocreatie, enzovoort. Hiervoor moeten ze de identiteit van de stad wel goed kennen en hier ook achter staan. Alleen op die manier kunnen de ondernemers het goed uitdragen. Vooral met co-creatie en communicatie bij verandering zal de gemeente veel medewerking krijgen. Hier moet alleen wel wat kapitaal voor opzij gelegd worden vanuit de gemeente. Tot slot, wanneer in de stad alles op orde is, kan het merk (de stad) via een campagne gecommuniceerd worden naar buiten toe. En wanneer de consument weer naar Brielle komt, komt de ondernemer ook.

Dit model wordt verder ingevuld bij de aanbevelingen. 2.4 De positioneringsdriehoek Dit model dient ter ondersteuning van Model City Branding 3.0. De positioneringsdriehoek is een methode uit 2004 om een gebied op de markt te zetten. Bij deze stap worden de (toekomstige) kenmerken van het gebied, de (toekomstige) gebruikers en de concurrentie vastgesteld. Elk element vormt een punt van de positioneringsdriehoek, deze moeten namelijk goed op elkaar afgestemd worden. De ultieme positionering hierin is de ‘grote gemene deler’ tussen de drie elementen van de driehoek. Eerst moet er gekeken worden naar het gebied. Door de goede en de slechte punten tegenover elkaar te zetten, kan de identiteit vastgesteld worden. Verder wordt hier het imago onderzocht bijvoorbeeld door middel van een uitgebreid imagoonderzoek zoals de spinnenwebmethode van Bernstein. Tot slot worden de sfeer en de ziel van het gebied vastgesteld. Aan de hand daarvan kunnen weer toekomstige functies van het gebied worden geïnventariseerd. De gebruikers worden in kaart gebracht door functionele kenmerken en de zogenoemde klantwaarden te onderscheiden. Onder functionele eigenschappen vallen bijvoorbeeld leeftijd, aantallen en inkomen terwijl bij de klantwaarden vooral de verwachtingen, waarden en wensen van de doelgroep worden onderzocht. Hieronder valt bijvoorbeeld ook de leefstijl van de doelgroep. Door deze leefstijl te benoemen, kan de gemeente makkelijker achter de drijfveren van deze doelgroep komen, waar dan weer op ingespeeld kan worden. Figuur 4: De positioneringsdriehoek

Tot slot is inzicht in de concurrentie zeer belangrijk. Wie zijn ze? Wat zijn de toekomstplannen van deze bedrijven/steden? En nog belangrijker: Hoe zijn zij gepositioneerd? Door deze informatie in te vullen in de concurrentiematrix kan het gebied goed vergeleken worden met de concurrenten. Tevens zou hier het spinnenwebmodel van Bernstein ingezet kunnen worden. Vervolgens kan er besloten worden dit verschil weg te werken of juist vast te houden. Tevens kan er gekozen worden voor een andere richting van positionering.

De positioneringsdriehoek zal bij de resultaten van deze scriptie uitgewerkt worden.

17

2.5 Spinnenwebmodel van Bernstein Het spinnenwebmodel van Bernstein laat door middel van cijfers zien in hoeverre het imago dat in dit geval de gemeente uit wil stralen aankomt bij de (potentiële) bezoeker. Door de gemeente cijfers te laten geven voor acht verschillende pijlers en de (potentiële) bezoeker hetzelfde te laten doen wordt het goed duidelijk of de gemeente daadwerkelijk zo overkomt als gedacht wordt.

Figuur 5: Voorbeeld spinnenwebmodel van Bernstein

Het spinnenwebmodel van Bernstein wordt uitgewerkt bij de conclusie van deze scriptie. 2.6

Tien tips voor citymarketeers

Tenslotte zijn er door Gert-Jan Hospers nog 10 tips voor citymarketeers opgesteld die de gemeente kan gebruiken om meer bezoekers te trekken: 1. Haak aan bij beelddragers – Bij elke bekende stad is er wel een beeld. Zo heeft Amsterdam de grachten, Rotterdam de Euromast, Leerdam de rivieren, enzovoort. Zo blijven deze plekken beter in het brein van de doelgroep hangen. 2. Zet een gratis beeldbank op – Laat professionele foto’s van de gemeente en haar beelddragers maken en zet deze op een gratis online beeldbank. Zo kan iedereen deze gebruiken waardoor de kans vergroot wordt dat dezelfde foto’s opduiken in de media wat weer bijdraagt aan tip 1. 3. Doorloop de visitor journey –Kijk als gemeente naar wat toeristen geboden wordt. Kruip zelf in de huid van een toerist, of laat een outsider dat doen. Evalueer en pas aan. 4. Zoek naar ambassadeurs – Ambassadeurs kunnen een gemeente helpen de stad op de kaart te zetten. Deze zijn vol lof over de stad en zullen dit ook graag willen overdragen. Onderzoek wat ambassadeurs kunnen bijdragen aan de citymarketing. 5. Probeer eruit te springen – Doe eens iets geks om de stad op de kaart te zetten. De normale communicatiemiddelen kennen we nu wel en vallen niet meer zo op. Wees uniek en bedenk nieuwe manieren om op te vallen. 6. Doe mee aan competities – Door mee te doen aan diverse award shows of prijsvragen wordt de stad weer onder de aandacht gebracht van een grotere groep mensen. Tevens biedt dit een ander perspectief. 7. Wees realistisch over productontwikkeling – Citymarketing heeft weinig invloed op productontwikkeling, hou de communicatie hierover daarom realistisch en beperkt.

18

8. Pas op met sociale media – Sociale media is een goede manier om de doelgroep op de hoogte te houden en te betrekken. Let echter op wat er gedeeld wordt met het publiek. Blijf neutraal en wees niet te open anders kan het uiteindelijk juist slecht uitpakken. Onthoud dat citymarketing zich op een politiek gevoelig gebied bevindt. 9. Kijk ook eens naar fondsen – Er bestaan een hoop fondsen in Nederland. Wanneer citymarketing aansluit bij een bepaald fonds kan dit een uitstekende aanvullende financieringsbron zijn. 10. Houd je opdrachtgevers op de hoogte – Stuur alle rapporten en uitslagen altijd naar de opdrachtgevers. Hou deze groep altijd op de hoogte en zorg dat al het materiaal zichtbaar is. Laat zien welke resultaten er gehaald worden.

Deze tips komen terug bij de aanbevelingen van deze scriptie. Concluderende paragraaf Dit hoofdstuk focust zich op het begrip ‘citybranding’, en dan vooral op de vraag ‘Wat is citybranding?’. Citybranding is het gedeelte van citymarketing wat zich vooral bezig houdt met het toepassen van de zelfgekozen missie, visie en identiteit op het gebied. Verder worden diverse modellen uitgelicht betreft citybranding en citymarketing. Zo heeft de gemeente Brielle een stappenplan die doorlopen kan worden om de stad onder de aandacht van de potentiële bezoeker te brengen. Om hiermee te beginnen moet de gemeente echter wel de identiteit van de stad bepalen, de doelgroep bepalen (de wet van aardbeienjam) en zich positioneren (positioneringsdriehoek). Tot slot zijn er nog een aantal tips die de gemeente aan kan houden tijdens het uitvoeren van citymarketing.

19

METHODEN VAN HET ONDERZOEK In dit gedeelte van de scriptie wordt uitgelicht welke methoden van onderzoek gebruikt zijn, hoe deze toegepast worden en wat de benodigdheden hiervoor nodig zijn.

20

H3. Onderzoeksmethodiek In dit hoofdstuk worden de diverse methoden van onderzoek besproken. Tevens wordt uitgelicht hoe deze onderzoeksmethoden bij de diverse doelgroepen worden toegepast en wordt de validiteit berekend. 3.1 Betrokken partijen Bij dit onderzoek zijn diverse partijen betrokken. De belangrijkste partij hierbij is het MKB in Brielle. Deze partij heeft het meest last van de leegloop omdat minder mensen naar de stad komen waardoor ze minder klanten krijgen. Door deze partij te betrekken bij het proces kunnen er niet alleen nieuwe ideeën ontstaan maar kan er ook meer medewerking vanuit deze groep tot stand komen (Koeleman). Een andere belangrijke partij is de Gemeente Brielle. Deze partij heeft belangrijke informatie over de oorsprong van het probleem en weet wat er al is gedaan om het probleem tegen te gaan. Tevens is deze partij essentieel voor het doorzetten van het plan vanwege de vergunningen en de financiën. Tot slot zijn de inwoners van Voorne-Putten nog een belangrijke partij. Deze partij moet uiteindelijk het MKB in Brielle draaiende houden door er veel te komen. Door aan de wensen van deze groep gehoor te geven en ermee in gesprek te gaan is de kans groter dat het plan uiteindelijk slaagt. 3.2 Vragenlijsten & materialen De drie partijen zullen op verschillende manieren benaderd moeten worden om mee te doen. De belangrijkste partij, het MKB in Brielle, zal persoonlijk benaderd moeten worden gezien zij waarschijnlijk geen vertrouwen meer hebben in de gemeente. Zo heeft de groep een gezicht bij het plan en zal makkelijker meedoen (Nistelrooij & Wilde). Een groepsdiscussie zal echter niet werken aangezien het lastig is om meerdere zelfstandige ondernemers tegelijkertijd te spreken te krijgen. Bovendien is uit de respons gebleken dat veel ondernemers niet graag hun mening geven waar anderen bij zijn. Daarom is er besloten om een aantal ondernemers apart te benaderen voor een klein interview. De benadering van de Gemeente Brielle vraagt ook om een persoonlijke aanpak, op deze manier is het makkelijker om achter bepaalde gegevens te komen. De groep is niet erg groot, waardoor het mogelijk is om een interview te houden. Na contact op te hebben genomen met de gemeente, bleek één man de kennis te hebben om al de vragen op dit vlak te beantwoorden. Daarnaast is er nog geprobeerd contact op te nemen met de huidige citymarketeer. Deze heeft echter geen gehoor gegeven waardoor er uiteindelijk bij de gemeente één diepte interview is afgenomen. Bij de andere gemeenten zijn de interviews op dezelfde manier afgenomen (enkel de gemeente Dordrecht heeft online gereageerd). Tijdens de periode van dit onderzoek zal er ook een presentatie vanuit het CMB naar de ondernemers plaatsvinden. Deze presentatie zal mee worden genomen in het onderzoek. Omdat de groep inwoners van Voorne-Putten nogal groot is, is het onmogelijk om hier een interview mee af te nemen. Hier zal gebruik gemaakt worden van een enquête. Via de enquête zal om de mening van de inwoners gevraagd worden wat betreft de leegloop van het MKB in Brielle. Deze enquête zal online verspreid worden maar zal ook hardcopy uitgedeeld worden in bepaalde winkels/bedrijven. Op die manier zullen genoeg respondenten bereikt worden. De materialen die nodig zijn voor deze onderzoeken, zijn per onderzoek verschillend. Bij het MKB zal een korte lijst met vragen, een recorder en een notitieblok + pen nodig zijn. Bij het interview met de gemeenten zal een grotere vragenlijst voorbereid moeten worden en zal ook een recorder en een notitieblok + pen aanwezig moeten zijn. Bij het verspreiden van de enquête zullen internet, een Google+account en een Facebookaccount nodig zijn voor de onlineverspreiding. Tevens zal de enquête vaak geprint moeten worden voor de verspreiding in bepaalde winkels/bedrijven. Tot slot zijn hier nog pennen voor nodig. 3.3 Validatie De doelgroepen zullen niet als geheel aangesproken worden; via een norm zal bepaald worden hoeveel respons er per groep moet zijn. Deze norm bestaat uit een som: n>= N x z ² x p(1-p) z ² x p(1-p) + (N-1) x F ² Hierbij is n het aantal benodigde respondenten, z de standaardafwijking bij een bepaald betrouwbaarheidspercentage (over het algemeen: 1,96 bij 95% betrouwbaarheid), N de grootte van de populatie, p de kans dat iemand een bepaald antwoord geeft (over het algemeen: 50%) en F de foutmarge(over het algemeen 3%, 5% of 7%). (Berekenen van steekproefgrootte)

21

Het aantal MKB’s in Brielle ligt op dit moment rond de 100. Bij deze aselecte steekproef wordt de algemene foutmarge van 5% gerekend. Om 95% betrouwbaarheid te halen, moet er dan van minimaal 80 MKB’ers respons komen. De gemeente Brielle behoeft geen steekproef. Eén persoon heeft hier kennis van het gehele onderwerp en heeft toegezegd mee te willen werken aan een interview (de citymarketeer gaf helaas geen respons). Gezien bij de andere gemeenten tevens één á twee personen kennis hebben over het volledige onderwerp, is er besloten om bij de andere gemeenten ook één á twee personen te interviewen en geen steekproef uit te voeren. Bij de laatste doelgroep, de (potentiële) bezoekers van Brielle, dient er wel een aselecte steekproef gedaan te worden. Deze groep is namelijk 150.000 man groot. Hier wordt ook de algemene foutmarge van 5% gehanteerd door de goede respons. Bij een betrouwbaarheid van 95%, zal er een respons van minimaal 108 man moeten komen. Om deze respons te halen, zal de enquête op diverse websites gepubliceerd moeten worden, zoals www.voorne-putten.nl. Verder wordt de enquête uitgedeeld. Concluderende paragraaf Het onderzoek heeft drie verschillende doelgroepen; de ondernemer, de marketingdoelgroep en de gemeente. Elke doelgroep vraagt een andere methode van onderzoek; de ondernemer zal persoonlijk geïnterviewd worden of zal door middel van een e-mailbericht haar mening wat betreft de huidige citymarketing achterlaten. De marketingdoelgroep zal onderzocht worden door middel van een online enquête. Tot slot zal de gemeente deelnemen aan het onderzoek door middel van een diepte-interview.

22

RESULTATEN In dit gedeelte van de scriptie worden de resultaten van het onderzoek besproken. In diverse hoofdstukken worden de uitkomsten van de verschillende onderzoeksmethoden uitgewerkt.

23

H4. Citymarketing Brielle In de komende hoofdstukken worden de uitkomsten van het onderzoek besproken. Dit hoofdstuk focust zich op de uitkomsten van het interview met de gemeente Brielle. In dit hoofdstuk wordt antwoord gegeven op de vraag ‘Wat is de mening van de gemeente Brielle over de huidige aanpak van de citymarketing?’. 4.1 MKB & citymarketing Tien jaar geleden waren er ongeveer 120 MKB in Brielle gevestigd. Dit is nu gedaald naar rond de 100. Er hebben tevens veel verhuizingen plaatsgevonden, al zijn deze vooral intern geweest. Zo zijn veel winkels vanuit andere locaties naar het ‘winkelcarré’ verhuisd; de Nobelstraat, de Vischstraat en de Turfkade. Hier bevinden zich de meeste winkels en is het vaak ook het drukst. Het MKB dat zich hier vestigt, moet zich verbonden voelen met Brielle en moet zich kunnen vinden in het funshoppen dat Brielle uit wil stralen. Brielle heeft namelijk veel speciaalzaakjes. De gemeente heeft een goede samenwerking met haar ondernemers door middel van het CMB. Het hoofddoel van het CMB is het tegengaan van de leegstand van het MKB in Brielle. Zo is de groep er bijvoorbeeld al even mee bezig om de openingstijden gelijk te krijgen en zijn er gesprekken met de pandeigenaren om de huren te verlagen of de huur af te laten hangen van de inkomsten van de ondernemers. De communicatie tussen de gemeente en de ondernemers gebeurt vooral door de groepjes. Verder wordt er nog gecommuniceerd via de e-mail. Wat hierbij het gevaar is, is dat veel mailverkeer uiteindelijk terecht komt bij spam of anderszins niet gelezen wordt. Dit komt doordat er tegenwoordig zoveel wordt gemaild dat mensen snel een selectie maken van wat wel of niet relevant voor hen is. Wanneer een bedrijf of een gemeente ineens een e-mail stuurt, wordt dit vaak als niet belangrijk of als spam ervaren blijkt uit een artikel van TechTarget. Zo komt de communicatie niet aan bij de doelgroep. De echt belangrijke dingen worden echter wel met veel bombarie aangekondigd door middel van online nieuwsbrieven, uitnodigingen en kranten artikelen. Bijvoorbeeld de presentatie van het CMB: In deze presentatie werd aan de ondernemers gepresenteerd wat het CMB afgelopen jaar heeft gedaan. Wat er naar buiten gecommuniceerd wordt aan de ondernemers is: ‘Dit zijn wij, dit zoeken wij, kom alsjeblieft naar Brielle’. Verder is Brielle ook lid van de Nederlandse Vestingsteden waardoor de stad ook meer in de picture komt. Tevens houdt de gemeente de stad schoon en veilig. De gemeente besteedt wat extra aandacht aan openbare ruimtes. Elke week komt er bijvoorbeeld een veegwagen om de binnenstad schoon te vegen. In de rest van de stad gebeurt dat om de twee weken. Vroeger waren de meeste voorzieningen nog in de binnenstad. Dit trok mensen aan. Daarom wordt het door velen belangrijk gevonden dat de Albert Heijn in de binnenstad blijft. De meningen zijn echter verdeeld. Er zijn bijvoorbeeld ook mensen die vinden dat de Albert Heijn en andere algemene publiekstrekkers weg moeten uit de binnenstad en er alleen speciaalzaakjes moeten zijn. Daarnaast heeft de bibliotheek bijvoorbeeld tegenwoordig niet zoveel ruimte meer nodig. De overige ruimte zou verhuurd kunnen worden aan andere bedrijven, zodat de bibliotheek binnen de vesting blijft. Er zijn echter ook partijen die per school een bibliotheek willen hebben. Zoals al eerder gezegd is, zijn de meningen hierover verdeeld. De diverse evenementen trekken de mensen nog wel naar de binnenstad en het is aan de ondernemers zelf wat ze hiermee doen. Zo mogen ze bijvoorbeeld op 1 april open zijn, maar dit doen veel ondernemers niet omdat ze zelf Briels zijn en ook willen feesten. Maar met evenementen als Brielle ’s Got Fasion en Brielle Bruist zijn de ondernemingen vaak wel open. 4.2 Citymarketing vroeger De gemeente is nu zo’n 12 tot 13 jaar bezig met citymarketing. In de eerste jaren is dit vooral in samenwerking met de Nederlandse vereniging van Vestingsteden gegaan. Er is in die periode vooral onderzoek gedaan en de gemeente heeft aan verschillende rapporten meegewerkt. Zo is de service van de gemeente onderzocht en het imago van Brielle.

24

De gemeente is eigenlijk pas drie jaar echt zelf bezig middels het CMB. Deze groep wordt ondersteund en geadviseerd door een citymarketeer, Wendy Hofman. Wendy helpt het CMB om niet alleen rapporten te maken maar deze ook te implementeren. Hierbij wordt vooral gekeken naar de lange termijn. Het is een lang veranderproces; veel ondernemers zitten hier al 40 jaar en moeten dan ineens dingen veranderen. Dit zorgt voor frustraties en onbegrip, waar door de gemeente op ingespeeld moet worden middels de veranderstrategieën van Caluwé. Verder heeft de gemeente Brielle met de gemeente Delft om de tafel gezeten en visies wat betreft citymarketing uitgewisseld. Brielle is inmiddels door diverse gemeenten benaderd over de aanpak met citymarketing. Gemeente Brielle wordt namelijk bij veel gemeenten als goed voorbeeld gezien, al zijn de Briellenaren zelf heel kritisch. 4.3 Huidige citymarketing Er is door de gemeente Brielle geen onderzoek gedaan naar de behoeften van de diverse partijen. Wel zijn er veel andere onderzoeken gedaan. Er is bijvoorbeeld een onderzoek uitgevoerd door meneer Noordman, een hoogleraar, over het imago van Brielle. De resultaten zijn echter nergens gepubliceerd. In de 12/13 jaar waarin Brielle al met citymarketing bezig is, zijn de eerste jaren vooral aan onderzoek besteed en zijn er diverse rapporten gemaakt. De gemeente wil het voorzieningenniveau van de stad op peil houden door datgene te bieden wat Brielle wil uitstralen. Bijvoorbeeld dat het een prima winkelstad is voor funshoppen en dat de bezoeker hier goed kan genieten van de historische sfeer. Verder wil de gemeente de stad op de kaart zetten en houden. Brielle is het afgelopen jaar al wel beter bezocht. Dit blijkt uit de unieke bezoekers van het museum, het theater en de vollere parkeerplaatsen. Verder komen er meer grote groepen. De huidige marketingdoelgroep zijn ouders woonachtig op Voorne-Putten waarvan de kinderen het huis uit zijn. Dit zijn mensen van ongeveer 50 jaar die in en rond Brielle wonen en nu tijd hebben om uit eten te gaan, te fietsen en waterrecreatie te beoefenen. De gemeente communiceert naar deze (potentiële) bezoekers door middel van kranten, persberichten, enzovoort. Er wordt gebruik gemaakt van radio en TV op lokaal/regionaal niveau, al wordt dit niet te vaak gedaan vanwege de kosten voor een korte uitzending. Tevens is niet duidelijk of de juiste doelgroep bereikt wordt. Verder heeft de gemeente een website. Deze is onderverdeeld in twee delen. Een gedeelte gemeentelijke informatie en een gedeelte toeristen-informatie. Het toeristen-gedeelte is door het CMB opgezet. Hier op staat bijvoorbeeld een agenda met de diverse evenementen, diverse arrangementen, enzovoort. ‘Brielle.nu’ is opgezet door een externe partij. Verder wordt er gewerkt aan een Brielle applicatie en een webshop (www.stad.nl), maar het gaat nog wel even duren voor dit rond is. 4.4 Positioneringsdriehoek Dit hoofdstuk werkt in principe het stukje ‘gebied’ uit van de positioneringsdriehoek uit hoofdstuk 2 paragraaf 6. Het gebied is in dit geval Brielle, en dan vooral de binnenstad van Brielle. In de afgelopen 12 jaar heeft de gemeente Brielle bepaald welk aspect Brielle bijzonder maakt ten opzichte van omliggende steden (USP): de historie. Hellevoetsluis heeft watersport als USP, Oostvoorne het strand en de duinen, Spijkenisse de slechtweer-voorzieningen en Brielle de historie. In de binnenstad van Brielle is de historie namelijk goed bewaard gebleven. Verder is het verhaal rond 1 april, de dag dat Brielle als eerste stad in Nederland bevrijd werd van de Spanjaarden in 1572, een geliefd verhaal bij de inwoners en de huidige bezoekers. Elk jaar op 1 april wordt deze gebeurtenis nog groots gevierd en nagespeeld. Tevens zijn er diverse musea. Brielle is beleven. historie, proeven en recreëren. Op een gegeven moment hebben diverse steden bepaald, wat per stad, de sterke punten zijn. Zo heeft Hellevoetsluis watersport als punt, Oostvoorne het strand en de duinen, Spijkenisse de slechtweer-voorzieningen en Brielle de historie. Naast historie biedt Brielle nog waterrecreatie rond het Brielse Meer. Zo kan men wandelen, vissen, zwemmen, varen, waterskiën, roeien, waterfietsen of ATB-rijden (ATB is een soort mountainbike). Door datgene te bieden wat Brielle wil uitstralen, wil de gemeente het voorzieningenniveau op peil houden. Verder wil de gemeente de stad op de kaart zetten en houden. Brielle is echter het afgelopen jaar al wel beter bezocht. Dit blijkt uit de unieke bezoekers van het museum, het theater en de vollere parkeerplaatsen. Verder komen er meer grote groepen.

25

Voor de volledige uitwerking van de positioneringsdriehoek, zie de aanbevelingen. Concluderende paragraaf In dit hoofdstuk wordt antwoord gegeven op de vragen ‘Wat is de mening van de gemeente Brielle over de huidige aanpak

van de citymarketing?’ en ‘Wie zijn de (potentiële) bezoekers van Brielle?’ .

Gemeente Brielle kampt met leegstand. Tien jaar geleden had Brielle nog rond de 120 MKB’s, terwijl dit aantal nu rond de 100 ligt. Tevens zijn veel MKB’s verhuisd, al is dit vooral binnen de gemeente geweest. Brielle zou graag ondernemers hebben die zich richten op funshoppen en zich verbonden voelen bij de doelen van de stad. De gemeente houdt contact met de ondernemers door middel van het CMB. Het CMB is bezig om de openingstijden in de binnenstad gelijk te krijgen, de huur van de panden te verlagen, de stad schoon en veilig te houden, onderzoeken te houden (bijvoorbeeld betreffende het imago van de gemeente en de koopstromen) en het voorzieningenniveau op peil te houden. De gemeente is van mening dat dit goed opgepakt wordt door het CMB.

26

H5. Behoeftenonderzoek bezoeker Dit hoofdstuk focust zich op de uitkomsten van de enquêtes met de bezoekers van de binnenstad van Brielle, dus ook de inwoners. Het hoofdstuk geeft antwoord op de vraag ‘Wie zijn de (potentiële) bezoekers en wat zijn hun wensen?’. Bij deze onderzoeksdoelgroep is de gewenste steekproefgrootte ruim behaald; 118 respondenten. 5.1 Algemeen Over het algemeen waren de meningen zeer verdeeld. Het viel op dat veel mensen of heel positief of heel negatief over Brielle waren. Dit kwam vooral naar voren bij een vraag waarin diverse cijfers gegeven moesten worden voor diverse aspecten van Brielle. Tevens bleek dat een groot gedeelte niet altijd iets koopt wanneer de binnenstad bezocht wordt. Van de inwoners koopt 57% meerdere malen per week iets in de binnenstad van Brielle. Daarnaast koopt 13% van de inwoners slechts eens per maand iets in de binnenstad van Brielle. Van de bezoekers die eens per maand komen, komt 57% er om echt iets te kopen (12% van het totaal). 9% Van de geïnterviewde bezoekers komt meerdere malen per week in Brielle en koopt er slechts eens per kwartaal iets. Tevens zijn er bezoekers die Brielle eens per half jaar bezoeken en er nog nooit iets gekocht hebben (ook 9% van alle bezoekers). Hier moet verandering in komen.

5.1.1 De doelgroep De omschrijving van de doelgroep volgt uit het interview met dhr. Lakerveld, gemeente Brielle. De gemeente Brielle richt de communicatie vooral op de gezinnen met nestverlaters. De doelgroep is woonachtig op Voorne-Putten en heeft een modaal inkomen. Beide ouders werken of hebben gewerkt en zijn nu met pensioen. Wanneer de kinderen het huis uit zijn, hebben de ouders, meestal rond de 50 jaar oud op dat moment, meer tijd en geld om uit eten te gaan en er dagjes op uit te gaan. Zo zou deze doelgroep best een fietstochtje kunnen gaan maken of een museum bezoeken. Aan deze doelgroep wil de gemeente laten weten dat Brielle hiervoor een uitstekende plek is. Daarnaast zijn de jongeren, bijvoorbeeld de kinderen van deze gezinnen ook een doelgroep. Zij moeten aangesproken worden door de huidige horeca en enkele andere ondernemers.

5.1.2

DESTEP

Demografisch: De doelgroep woont in het zuidwesten van het land. Op Voorne-Putten om precies te zijn. De groep woont hier in een rijtjeshuis of een twee-onder-een-kap. De ouders wonen dicht bij een grote stad (Rotterdam) maar hebben niet de behoefte om echt in die stad te wonen. De groep houdt wat meer van de rust op Voorne-Putten Economisch: De doelgroep heeft een modaal inkomen. Beide ouders zijn of waren verdienend. Een deel van de doelgroep zal namelijk al met pensioen zijn. Er is veel gespaard en er is dus ook veel geld voor leuke dingen. Er wordt dan ook minimaal twee keer per week geld uitgegeven aan iets leuks. Tevens wordt er twee keer per week boodschappen gedaan. Sociaal-cultureel: De doelgroep heeft HBO gestudeerd. Hierna heeft de groep bijna direct aansluitend een baan gekregen. Daarnaast sporten ze veel, zoals fietsen, wandelen, tennissen, enzovoort. Verder gaat de groep graag met anderen iets leuks doen. Technologisch: De doelgroep kan wat betreft computers aardig uit de voeten. De groep kent niet de nieuwste snufjes, zoals een tablet, maar ze vinden hun weg op internet en kunnen overweg met diverse zoekmachines. Ecologisch: De doelgroep is behoorlijk milieubewust. Zo wordt het afval gescheiden en wordt er graag op uit getrokken in de natuur. Daar wordt dan ook veel zorg voor gedragen. Politiek-Juridisch: De doelgroep leeft naar de algemene normen en waarden. Verder houdt de groep zich, buiten de stemperiode, niet zo bezig met de politiek. In de stemperiode trekken ze licht naar de linkse kant qua politiek. Om een nog duidelijker beeld te krijgen van de doelgroep is er een IJK-persoon opgesteld.

5.1.3 IJK-persoon Wim is 51 jaar en woont in Oostvoorne (gemeente Westvoorne) in een rijtjeshuis. Hij woont daar samen met zijn vrouw Simone (48 jaar), waar hij al 25 jaar mee getrouwd is, en hun hond Bobby. Samen hebben ze twee kinderen, Sarah en Dennis, die net het huis uit zijn. Sarah, 20 jaar, en Dennis, 22 jaar, wonen beide in Rotterdam. Sarah voor haar studie en Dennis woont er samen met zijn vriendin. Nu Wim en Simone meer tijd voor zichzelf hebben, willen ze de dingen doen waar ze eerder nooit tijd voor hadden. Zo willen ze meer wandelen met de hond, uit eten, dagjes weg, enzovoort. Wim houdt van fietsen en heeft net een nieuwe Gazelle gekocht. Hiermee zou hij graag diverse steden in de buurt gaan bezoeken met zijn Simone en samen verschillende

27

fietstochten maken. Als natuurliefhebbers willen ze tijdens deze tochten echter wel iets te zien hebben. Tevens hebben beide een vriendengroep bij wie er regelmatig op visite gegaan wordt. Met deze groep gaan ze er ook vaak op uit. Wat betreft computers kunnen Wim en Simone aardig uit de voeten. Ze kennen niet de nieuwste snufjes, maar ze vinden hun weg op internet en kunnen overweg met diverse zoekmachines. Tot slot stemmen ze D66. 5.2 Aanbod Het winkelaanbod in Brielle wordt door 45% van de respondenten als matig/voldoende gezien. De gemiddelde bezoeker gaat alleen naar de binnenstad wanneer er snel iets nodig is, of wanneer het ergens anders niet verkregen kan worden. Tevens worden de boodschappen in en rond de binnenstad gedaan. Het winkelaanbod wordt divers gevonden maar er zou wat meer variatie in mogen. Er zitten nu bijvoorbeeld veel kappers en veel dezelfde (vaak wat dure) modezaakjes, maar de elektronica en de herenmode, enzovoort, worden nog niet echt vertegenwoordigd. En dat terwijl er veel leegstand bemerkt wordt. Tevens is de binnenstad vooral gericht op de oudere doelgroep, wat lastig is voor de jongeren. Het horeca aanbod wordt erg goed gevonden. Volgens de mensen is er veel diversiteit en is er voor elk wat wils. Er zijn echter wel wat weinig terrasjes. Een voorstel is om de Turfkade vol te plaatsen met terrasjes aan het water. Tevens mist men nog een lunchroom of iets dergelijks waar je voor niet al te veel geld snel iets kunt eten. Wat betreft de evenementen in Brielle zijn de ondervraagden aardig enthousiast. Bijna iedereen van de ondervraagden had wel twee evenementen of meer bezocht. De drukst bezochte evenementen onder de ondervraagden waren Bruisend Brielle, het 1 Aprilfeest, de zomermarkten en Brielle Blues. Wel zijn er een aantal evenementen die niet veel bezocht zijn door de ondervraagden, zoals Brielle Achter de Voordeur.

Reden bezoek binnenstad Brielle 32

19

16

1

Cultuur

Zomermarkt

Eten halen

Foto's maken

4

4

1

2

Ontspanning

2

Paspoort ophalen

2

Evenementen

1

Historisch

2

Brielle Blues

6

Gezelligheid

4

Werk

4

1-apr

Noodzakelijk winkelen

Vrienden

Kapper

Horeca

Trainen

10 2

1

Wandelen

Wonen

1

Terras

1

Tandarts

Dichtbij

Winkels/Boodschappen

1

Bibliotheek

3

2

5

Stappen

10

9

Ouders

35 30 25 20 15 10 5 0

Reden bezoek binnenstad Brielle Figuur 6: Reden bezoek binnenstad Brielle

Zoals al eerder vermeld wordt de binnenstad vooral bezocht om boodschappen te doen en snel even te winkelen. Verder wordt de binnenstad het meest bezocht om af te spreken met vrienden of om te genieten van de horeca of een terrasje. Andere veel voorkomende redenen voor een bezoek aan de binnenstad zijn werk en wandelen. Hier zou goed op ingespeeld kunnen worden. 5.3 Blokkade De grootste blokkade voor bezoekers is de bereikbaarheid. Dit valt onder te verdelen in het lang moeten reizen om er te komen, het eenrichtingsverkeer, slechte verbinding met het OV, het parkeren en de bereikbaarheid met de fiets (rotondes en winkelstraat). De grootste ergernis hierbij is dat er weinig parkeerplaatsen in de buurt zijn (15% van de respondenten). Tevens zijn mensen het zat dat ze, wanneer ze wel in de buurt kunnen parkeren, door allerlei eenrichtingswegen moeten en een parkeerkaart moeten hebben waardoor je op de tijd moet letten wat niet echt fijn winkelen is. Vaak wordt er dan toch

28

gekozen voor Hellevoetsluis of Spijkenisse waar wel parkeerplaatsen in de buurt zijn. Wel wordt het prettig gevonden dat het parkeren in Brielle gratis is. Vanuit Hellevoetsluis en dergelijke is er tevens een slechte verbinding met het OV. Verder wordt veel in Brielle ook niet bereikbaar gevonden met het OV en de fiets. De winkelstraat is lastig om doorheen te fietsen met alle lopende mensen en vervolgens kan men de fiets ook nergens stallen.

Blokkades 30,00% 25,00% 20,00% 15,00% 10,00%

0,00%

Langreizen Éenrichtingswegen Leegstand Geen elektronicawinkels Te weinig leuke winkels Geen Soms te druk om te fietsen Klein Geen goede bewegwijzering Mis de sfeer Ik mag veel mensen niet Slechte verbinding met het… Openingstijden Parkeren Fietsers Ik weet niet wat er te… Saai Weinig variatie Niks voor jongeren Kledingwinkels te duur Geen bioscoop Geen samenwerking Geen echt winkelhart Werktijden Klein assortiment Hema Niks speciaals Gemeente houdt steeds… De stad autovrij Al die markten Rotonde met de fiets Rugge is beter bereikbaar

5,00%

Blokkades Figuur 7: Blokkades om de binnenstad van Brielle te bezoeken

Een andere blokkade is de leegstand die er heerst (11% van de respondenten). Daardoor wordt het winkelen minder gezellig gevonden en weet men ook niet precies waar het winkelgebied begint en waar het ophoud. Tevens hebben de bezoekers er geen zin in om naar de stad te gaan en daar uit te vinden dat een winkel allang weg is of niet open is. Daarom worden ruime openingstijden ook belangrijk gevonden. 5.4 Wensen De ondervraagden hebben vooral aangegeven meer winkels te willen (9% van de respondenten), al wil de ene helft meer unieke winkeltjes terwijl de andere helft (tevens 9% van de respondenten) ook graag wat bekende (mode) winkels terug zou willen zien. Wat vooral belangrijk gevonden wordt is dat er iets herkenbaars te vinden is wat niet al te veel geld kost. Wat verder veel aangegeven wordt is dat mensen graag vers terug zouden willen zien in de winkelstraat (5% van de respondenten). Een groenteboer, een poelier, een echte bakker, enzovoort. Dit maakt ook weer deel uit van een andere wens, namelijk die van meer diversiteit. Er wordt aangegeven dat er veel van hetzelfde in de winkelstraat zit. Veel kappers, veel dezelfde kledingwinkels, enzovoort. De ondervraagden zouden bijvoorbeeld in plaats van een van de kapperszaken graag een goedkopere herenmodewinkel willen zien of een elektronicazaak. 5% Van de ondervraagden ziet ook graag dat de sfeer altijd behouden wordt. Brielle heeft volgens de ondervraagden een erg gezellige sfeer. Soms wordt deze sfeer, bijvoorbeeld bij de zomermarkten waar alles volgehangen wordt met spandoeken, wel eens een beetje vergeten. Tevens gaat deze sfeer achteruit wanneer er minder mensen komen. Een goede mogelijkheid om deze sfeer door te zetten is een koopavond. Deze zou een groot gedeelte van de ondervraagden graag terug willen hebben.

29

Een ander moment om de sfeer goed te bewaren is tijdens evenementen. In een voorgaande paragraaf is uitgelegd dat er een aantal evenementen waren die niet erg goed bezocht worden. Toch zouden mensen graag meer evenementen zien. Deze evenementen moeten dan wel bijdragen aan de sfeer en het doel van de stad. Hoewel meer dan de helft van de ondervraagden tevreden is over de faciliteiten, zou een groot gedeelte graag een (tijdelijke) bioscoop terug zien in de binnenstad. En hoewel veel respondenten tevreden waren met de horeca, zou meer dan de helft van de ondervraagden graag meer uitgaansgelegenheden zien. Tot slot zouden een supermarkt in de binnenstad, een muziekwinkel, meer winkels voor jongeren, een echt park en meer promotie ook gewaardeerd worden. 5.5 Tips De tip die het meest gegeven is door de ondervraagden (7% van de respondenten) is het verlagen van de huur op de panden in de winkelstraat. Dit schrikt veel ondernemers af en maakt het erg moeilijk voor starters. De gemeente moet de ondernemers eigenlijk meer kansen bieden om goed te kunnen starten en hun bedrijf te behouden en te onderhouden. Een andere tip die veel gegeven is, door 5% van de respondenten, is om meer promotie te doen in de regio van Rotterdam, etc. Vooral omdat mensen hier heel de tijd in een stadse sleur zitten en er graag een dagje tussenuit willen in de natuur en rust. Brielle is hier een uitgelezen plek voor. Wel moet er dan gekeken worden naar ruimere openingstijden en het parkeren met de auto of de fiets. Veel ondervraagden zouden graag ruimere openingstijden hebben zodat ze niet onverwacht voor een dichte deur komen te staan omdat een onderneming later open gaat of die dag helemaal niet open is. Verder zijn er niet alleen voor de auto’s weinig parkeerplaatsen, maar voor fietsers zijn heel weinig mogelijkheden om de fiets te stallen. Wanneer de weinige beugels en muren op zijn kunnen mensen eigenlijk nog op weinig plaatsen hun fiets stallen. Er moet tevens goed naar de verkeerssituatie in de winkelstraat gekeken worden (autovrije straat, eenrichtingswegen, enzovoort). Verder is de tip gegeven door 2,7% van de respondenten om de ondernemingen beter te plannen en samen te laten werken. Een goed voorbeeld hiervoor is Rotterdam. Deze gemeente heeft de winkelgebieden onderverdeeld. Zo is er bijvoorbeeld Woonmall Alexandrium, de Meent, de Beurstraverse, enzovoort. De ondernemingen zijn dus onderverdeeld in categorieën die weer onderverdeeld zijn in gebieden. Mensen weten dus precies waar iets te vinden is en gaan er ook met een bepaalde mindset heen (bank nodig?-> Woonmall, bekende kledingwinkels?-> Beurstraverse). Door verschillende gebieden te koppelen aan het vervullen van verschillende behoeften, kunnen de faciliteiten verbeterd worden. Tot slot moet er volgens de ondervraagden nog naar twee dingen gekeken worden; het winkelaanbod voor jongeren en het bewaren van de sfeer binnen de wallen. Veel jongeren vinden namelijk dat het aanbod vooral op ouderen gericht is, terwijl de jongeren meer winkelen. Wanneer er wel een winkel met mode voor hen is, is deze vaak duur. Verder word gevonden dat Brielle de sfeer soms een beetje vergeet, bijvoorbeeld met de zomermarkten of het verbieden van wapens met 1 april.

30

5.6 Positioneringsdriehoek Dit hoofdstuk geeft inzicht in de gebruikers van het gebied, waardoor de positioneringsdriehoek weer verder kan worden ingevuld. Om de driehoek goed aan te laten sluiten bij de probleemstelling wordt ook hier vooral gericht op de binnenstad van Brielle. De huidige klanten van de binnenstad (het centrum) komen momenteel vooral uit Brielle, vooral voor dagelijkse aankopen. Verder komen de bezoekers vooral uit Westvoorne, Hellevoetsluis en Rotterdam: Centrum Brielle Tabel 1 Herkomst bestedingen dagelijkse sector Gemeente % Brielle 72,8% Westvoorne 9,3% Rotterdam 7,5% Hellevoetsluis 3,0% Schiedam 2,1% Bernisse 2,0% Goedereede 1,2% Maassluis 1,1% Papendrecht 0,3% Overig Nederland 0,6%

Figuur 8 : Koopstromenonderzoek – Aankooplocaties gemeente Brielle

Tabel 2 Herkomst bestedingen niet-dagelijkse sector Gemeente % Brielle 63,4% Westvoorne 13,7% Hellevoetsluis 7,4% Rotterdam 3,9% Bernisse 3,1% Maassluis 2,4% Duiveland 1,2% Goedereede 0,8% Spijkenisse 0,8% Midden-Delftland 0,7% Vlaardingen 0,6% Alphen a.d. Rijn 0,5% Cromstrijen 0,3% Gorinchem 0,3% ‘s-Gravenhage 0,3% Overig Nederland 0,8%

Deze bezoekers van de binnenstad hebben diverse tips, tops en wensen. Het horeca aanbod wordt bijvoorbeeld als een top ervaren. Aan het winkelaanbod kan wel gewerkt worden: er is veel leegstand en wat er wel is, is veel van hetzelfde. Veel bezoekers geven aan alleen de binnenstad te bezoeken wanneer ze echt iets nodig hebben, af te spreken met vrienden of voor de horeca. Naast betere openingstijden wordt er ook nog een betere bereikbaarheid gewenst. Hierbij moet vooral gekeken worden naar het openbaarvervoer op Voorne-Putten en de parkeergelegenheid.

Voor de volledige uitwerking van de positioneringsdriehoek, zie de aanbevelingen. Concluderende paragraaf Aan het begin van dit hoofdstuk werd de vraag ‘ Wie zijn de (potentiële) bezoekers en wat zijn hun wensen?’ gesteld. De (potentiële) bezoekers hebben aangegeven het winkelaanbod in de binnenstad van Brielle als matig/voldoende te beoordelen. Veel inwoners van Brielle winkelen er uitsluitend wanneer zij echt iets nodig hebben. Er is veel van hetzelfde en er is veel leegstand, wat de sfeer vermindert. Het horeca aanbod wordt wel als goed ervaren. In Brielle zijn de evenementen over het algemeen goed beoordeeld. De huidige bezoekers komen vooral in de binnenstad bij evenementen, wanneer ze snel iets nodig hebben, om af te spreken met vrienden, voor de terrasjes en cafeetjes en om te wandelen. Tevens zijn er een aantal blokkades: de bereikbaarheid en de openingstijden. Deze blokkades worden door veel bezoekers ervaren. De slechte parkeergelegenheid, de eenrichtingsweggetjes, de slechte verbinding met het OV (de 106), ontdekken dat een winkel ineens weg is en het staan voor een dichte deur worden als niet prettig ervaren. De huidige bezoekers hebben verder nog wat wensen en tips. Zo zouden er graag meer winkels gezien worden en meer variatie in het winkelaanbod (vooral op het gebied van vers) en moet de sfeer behouden worden (ook tijdens evenementen). Verder zouden promotie in de regio van Rotterdam, ruimere openingstijden, betere parkeergelegenheid en het verbeteren van de sfeer binnen de wallen de huidige bezoeker een plezier doen. Daarnaast worden het brancheren als gemeente, een verlaging van de huur bij de winkelpanden, het bewerkstelligen van samenwerking tussen de ondernemers en een verbetering van het aanbod voor jongeren als verbeterpunten genoemd.

31

H6. Behoeftenonderzoek ondernemer Dit hoofdstuk focust zich op de uitkomsten van de interviews met de diverse ondernemers, ook buiten de binnenstad van Brielle. Het hoofdstuk beantwoordt de vraag ‘Hoe zou het MKB kunnen mee werken?’. Bij deze onderzoeksdoelgroep is de gewenste steekproefgrootte niet gehaald; slechts 10 respondenten. Veel ondernemers gaven aan geen behoefte te hebben om mee te doen aan het onderzoek. Er was al zoveel gedaan en beloofd, waarom zou dit anders zijn? Verder gaven veel ondernemers aan een te druk schema te hebben om mee te kunnen doen, of lieten ze niks van zich horen. 6.1 Citymarketing nu Veel ondernemers zijn het eens over het feit dat het gedachte achter het CMB een goede was. Door het invoeren van de reclamebelasting was er eindelijk gelijkheid in de bijdrage van ondernemers. De ondernemers kregen eindelijk meer inspraak doordat deze in het CMB mochten meebeslissen, enzovoort. Het begon ook goed; het CMB kwam zich bij de oprichting netjes voorstellen aan de ondernemers. De leden van het CMB legden toen de visie uit en vroegen naar de wensen van de ondernemers. Ook loste de groep gelijk het probleem met de plantenbakken op. Hier is het echter helaas ook bij gebleven. Veel ondernemers denken dus dat het CMB een goed idee was, maar velen denken ook dat er op het moment de verkeerde mensen in zitten. Alle geïnterviewde ondernemers hebben wel een akkefietje met het CMB gehad. Tevens zijn de ondernemers het erover eens dat er best geld van de ondernemers opgehaald kan worden voor citymarketing. Het probleem is alleen dat er niet teruggezien wordt waar het heen gaat. De recente presentatie van het CMB gaf hier niet echt veel meer duidelijkheid over. Het CMB laat niets concreets zien. De ondernemers betalen wel reclamebelasting, maar merken hier zelf weinig van. Wanneer er bijvoorbeeld een evenement georganiseerd wordt, krijgen de organisatoren maar een kleine bijdrage en moeten verder naar sponsoren zoeken. Dit gaat dan weer lastig doordat de ondernemers niks willen geven door de reclamebelasting. Wat raar gevonden wordt is dat sommige projecten meer geld krijgen dan andere. Er zit geen lijn in. Verder was er vanuit het CMB gezegd dat er bijna geen ondernemers meer kwamen op de vergaderingen die de groep organiseerde, maar een aantal ondernemers gaf aan dit wel te doen of gedaan te hebben. Een groot gedeelte hiervan is er alleen mee gestopt omdat het idee ontstond dat er vooral vergaderd werd om te vergaderen. Tevens hebben de ondernemers het gevoel dat, ook tijdens de vergaderingen, de groep niet voldoende betrokken wordt. Naar de ideeën wordt niet echt geluisterd en wanneer ondernemers hun eigen plan trekken, worden deze gelijk teruggefloten. Hierdoor ontstaat het idee dat het CMB vooral haar eigen plan trekt. Dat Voorne-Putten zich als merk neer wil gaan zetten wordt als goed gezien. Er is hier alleen zo weinig over duidelijk waardoor er nog niet echt veel over gezegd kan worden. Er is tot nu toe alleen nog duidelijk dat het een merk gaat worden dat ‘Op Voorne’ gaat heten. Ook is er een Billboard geplaatst met het merk langs de weg die naar Voorne-Putten leidt. 6.2 Vertrouwen terugwinnen De meeste ondernemers zijn ondertussen het vertrouwen in het CMB een beetje kwijt. Om het vertrouwen terug te winnen willen de ondernemers dingen zien. Wat wordt er gedaan met het geld, wat wordt er gedaan om Brielle te promoten? Wat de ondernemers graag zouden hebben, is dat er elke week een update komt wat er is gedaan. Bijvoorbeeld wanneer er een folder gemaakt is, deze rondsturen naar de ondernemers. Deze hebben er immers voor betaald. Tevens willen de ondernemers meer betrokken worden. Het CMB moet meer luisteren naar de ideeën/opties die de groep oppert, en hier ook iets mee doen. Het CMB moet meer uit handen geven, de groep trekt nu steeds alles naar zich toe. Een aantal ondernemers wil graag met de gemeente en de ondernemers aan tafel zitten om zo alles af te stemmen. Zo dat er één lijn getrokken wordt. Er wordt aan de kleine ondernemers veel geld gevraagd, wat deze ondernemers vaak niet kunnen missen. Naast de reclamebelasting worden vaak nog extra kosten gemaakt, wat kleine ondernemers vaak niet kunnen hebben. Verder willen ondernemers laten weten dat mensen niets voor niks doen. Er zijn namelijk een aantal ondernemers die iets voor het CMB hebben gedaan maar hier geen bedankje voor hebben ontvangen. Vaak is de reactie wat negatief geweest wat demotiverend werkte en werkt.

32

6.3 Wensen/ideeën De geïnterviewde ondernemers zouden graag niet zoveel evenementen hebben die half gebeuren. Veel evenementen zijn naar het idee niet helemaal tot op de puntjes geregeld. Er zouden beter 4 goede zomermarkten gehouden moeten worden dan elke week weer een zomermarkt die niet echt druk bezocht wordt. Deze markten zouden bijvoorbeeld ook een thema kunnen hebben. Bijvoorbeeld de zomermarkten zouden elke keer een landen thema kunnen hebben. Bijvoorbeeld een Italiaanse markt waarin alles tot in de puntjes Italiaans is; de mensen, de producten, de muziek, enzovoort. De ondernemers vinden ook dat sinds bijvoorbeeld de scholen, supermarkten en huisartsen uit de binnenstad zijn vertrokken, het minder druk is in de stad. De ondernemers willen dus graag weer dat de voorzieningen terug gebracht worden in de stad, zodat mensen de stad in moeten en zo meer impulsaankopen doen. Tevens willen de ondernemers dat er iets gedaan wordt aan het parkeerbeleid en de bereikbaarheid. De problemen die hiermee ondervonden zijn worden in het hoofdstuk hiervoor ook beschreven. Een meerderheid van de ondernemers zou ook graag gelijke openingstijden hebben, al zal dit volgens velen wel moeilijk worden. Verder zouden de ondernemers graag willen dat hun initiatieven gewaardeerd worden door het CMB en dat er één duidelijk platform komt waarop bezoekers Brielle en haar ondernemers kunnen vinden. Niet zoals nu een website die door verschillende mensen wordt bijgehouden waardoor, het geen geheel vormt. 6.4 Positioneringsdriehoek Ook dit hoofdstuk draagt bij aan het invullen van het kopje gebied van de positioneringsdriehoek. Ondernemers dragen namelijk bij aan de sfeer en de faciliteiten van een gebied. Een groot gedeelte van deze ondernemers is nu echter ontevreden, wat een slechte invloed heeft op de sfeer die de stad uitdraagt. Tevens willen een aantal ondernemers niet mee in het verhaal van gelijke openingstijden, wat voor de bezoekers al een blokkade is.

Voor de volledige uitwerking van de positioneringsdriehoek, zie de aanbevelingen. Concluderende paragraaf Aan het begin van dit hoofdstuk werd de vraag ‘Hoe zou het MKB mee kunnen werken?’ gesteld. Het MKB in de binnenstad van Brielle heeft aangegeven niet al te veel vertrouwen meer te hebben in de gemeente. Hier zal dus als eerste verandering in gebracht moeten worden, bijvoorbeeld door middel van de veranderingsstrategie. Het MKB zou graag meer betrokken willen worden bij de citymarketing en zou ook graag willen weten waar het geld heen gaat wat door hen ingelegd is. Wanneer er bijvoorbeeld een Italiaans gethematiseerde markt is, (beter minder evenementen die goed geregeld zijn dan meerdere evenementen die maar half geregeld zijn) zijn er genoeg ondernemers die wel een Italiaan kennen of iemand die misschien een kookcursus Italiaans kan geven. Het gevraagde geld is voor sommige ondernemers erg veel, vooral voor starters, en wordt er te weinig van terug gezien. Veel ondernemers zouden graag gelijke openingstijden zien. Tevens zou het overgrote deel graag weer grote voorzieningen terug hebben in de binnenstad, zodat er weer meer bezoekers getrokken worden. Tot slot word er één platform gewenst waar alle ondernemingen uit Brielle op terug te vinden zijn. Hier kan het MKB ook goed aan bijdragen.

33

H7. Citymarketing in andere gemeenten Dit hoofdstuk focust zich op de uitkomsten van de interviews met de andere gemeenten. In dit hoofdstuk wordt antwoord gegeven op de vraag ‘Wat zijn de succesfactoren van citymarketing in andere gemeenten?’. Leegstand in het MKB is iets waar meer gemeenten mee te maken hebben. Utrecht, Breda, Hellevoetsluis en Dordrecht hebben hier allemaal last van. Een van de weinige die iets van groei meemaakt is de gemeente Rotterdam. Door de leegstand zijn de gemeenten zich aan het richten op funshoppen. De groep ondervraagden is aan het focussen op wat de gemeente de bezoeker naast het winkelen kan bieden. Mensen hebben namelijk minder tijd en willen daarom hun vrije dagen volstoppen met leuke dingen. Van winkelen wordt tegenwoordig ook vaak een dagje uit gemaakt. Wanneer een stad alleen winkels aanbiedt, kan de dag niet volledig gevuld worden en haakt de bezoeker snel af. Door te focussen op horeca en misschien een bioscoop of iets dergelijks trekken de gemeenten eerder winkelend publiek aan. Het is dan aan de ondernemers om de mensen naar de winkels/horecagelegenheden te lokken. De geïnterviewde gemeenten betrekken de ondernemers allemaal anders. Geen van de gemeenten doet het zo als Brielle: 7.1 Utrecht (Carlijn Leenders - Manager Utrecht Marketing ) Utrecht heeft bijvoorbeeld de stad ingedeeld in vier kwartieren. Carlijn Leenders vertelt: ‘Per kwartier betalen de

ondernemers een beetje extra bij de huur. Dit geld wordt in een potje gestopt. Wanneer citymarketing dan iets wil doen of uitbrengen om een kwartier te promoten, moeten zij eerst langs het desbetreffende kwartier. De ondernemers gaan daar dan stemmen (voor of tegen). Wanneer we bijvoorbeeld een promotieboekje willen maken voor dit kwartier, stuurt de afdeling CM een bericht rond met hun plan. Ze vragen de ondernemers om hun stem te laten horen. Wanneer de meerderheid voor stemt wordt dit boekje gemaakt en vervolgens als eerste verspreid onder de ondernemers die eraan meebetaald hebben.’ Verder doet Utrecht veel met co-creatie. De gemeente initieert iets en laat dit vervolgens los. De ondernemers kunnen er dan mee aan de slag. De enige taak die de gemeente hierbij rest is om de diverse partijen bij elkaar te brengen. Bij Utrecht was het eerst zo dat de citymarketing alleen vanuit de gemeente werd gedaan. Dit liep op een gegeven moment “alleen een beetje achter”, daarom is er een losse groep ‘Toerisme Utrecht’ gestart. Deze groep staat dus buiten de gemeente. Om dingen vanuit de gemeente gedaan te krijgen, zit er nog wel een contactpersoon. Toerisme Utrecht merkt nu ook dat de citymarketing vanuit de gemeente is gegroeid en de twee bijna kunnen gaan samenwerken. Bij elk product dat Toerisme Utrecht verzint of dat wordt geïnitieerd, wordt altijd de vraag gesteld ‘Is hier behoefte aan?’. Wanneer de aandrager kan aantonen dat er behoefte aan is, bijvoorbeeld door onderzoek, gaat het door. In deze gevallen wordt er zeker onderzoek gedaan.Het uiteindelijke doel van Toerisme Utrecht en de gemeente Utrecht is economie, geld binnenhalen. Dit willen beide groepen doen door nieuwe bedrijven te trekken/behouden en bewoners te behouden. Op dit moment wordt dat gedaan met een campagne. Met de slogan ‘Utrecht ‘ wordt nu met flyers, op internet en met posters de stad gepromoot. Utrecht richt zich vooral op de toerist die iets rustigers wil dan Amsterdam. In principe heeft Utrecht namelijk te bieden wat Amsterdam ook te bieden heeft, maar dan met wat minder mensen die op straat lopen. Allereerst gaat Utrecht samen met Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, enzovoort kijken hoe de gemeenten samen de toeristen naar Nederland kunnen halen. Vervolgens is het zaak om te kijken hoe deze mensen naar Utrecht gelokt kunnen worden. 7.2 Hellevoetsluis (Carole Bakker – Communicatieadviseur): In Hellevoetsluis is de citymarketing op het moment stilgezet aangezien de nieuwe portefeuillehouder er het nut niet van inziet.

‘We hadden net een plan om met Citymarketing van start te gaan en te beginnen met een draagvlakonderzoek toen de nieuwe portefeuillehouder kwam. Deze was niet geïnteresseerd en kort gezegd heeft Hellevoetsluis nog niets aan Citymarketing gedaan.’

34

Eigenlijk heerst er tussen de ondernemers in Hellevoetsluis geen goede sfeer. Dit komt vooral door de vele concurrentie die er is. Toch liggen er ook kansen voor veel ondernemers doordat Hellevoetsluis Kikkersbloem 3 wil starten; een nieuw bedrijventerrein gericht op leveranciers van de tweede Maasvlakte. Hellevoetsluis laat zich, ondanks dat de gemeente geen citymarketing heeft, toch naar buiten toe zien. Dit wordt gedaan door middel van een website, advertenties in boekjes/krantjes van toerisme, het boekje van het Brandweermuseum, het havenboekje, en het boekje van ANWB varen, en een internationale viswedstrijd. De stad heeft zich eerst gericht op drie pijlers; watersport, wonen en werken en wil dus ook die doelgroepen aanspreken. Nu richt de gemeente zich vooral op de huidige inwoners. 7.3 Breda (Erik Willemsen - Adviseur vrijetijdseconomie): Doordat de VVD het in Breda voor het zeggen heeft, heeft de gemeente nog geen reclamebelasting kunnen invoeren. De VVD wil namelijk eerst dat de meerderheid van de ondernemers hier voor is en dat zal waarschijnlijk nooit gebeuren. Daarom zal die gemeente het moeten doen met de toeristenbelasting. Deze belasting zet Breda anders in dan de andere steden. De ondernemers hebben zelf een groep opgericht die bepaalt wat er met de toeristenbelasting moet gaan gebeuren. Deze groep draagt dus zelf bij aan de marketing. De gemeente heeft echter wel een meerjarencontract met de groep afgesloten waardoor bijgedragen wordt aan de doelen van de stad. Wanneer deze groep een bijeenkomst heeft, zitten er vijf adviseurs van de gemeente bij. Deze adviseurs kunnen echter alleen maar adviseren, de ondernemers bepalen zelf of een plan wel of niet doorgaat. Tevens is het bevorderlijk dat er in Breda veel werkgelegenheid en sfeer is en er veel Hbo-studenten zijn. Wat betreft de doelgroep van de citymarketing in Breda vertelt Eric Willemsen: ‘Breda richt de communicatie vooral op ‘de

Brabander’, ‘ de Zuid-Hollander’ en ‘de Belg’. Binnen deze groepen richten we ons bij de jongeren vooral op het uitgaan en bij de ouderen meer op de winkels. Dit werden echter vaak nogal algemene campagnes, daarom gaan we nu gerichte keuzes maken.’

Er is vanuit Breda vooral onderzoek gedaan naar de bezoekers en wie het zijn. Niet naar wat bijvoorbeeld een obstakel is om naar Breda te komen. Verder heeft de gemeente meegedaan aan het ‘Meest gastvrije stad’-onderzoek van de VVV. Breda heeft als doel om meer bezoekers te trekken die langer blijven en meer besteden. Hiervoor moet dus de nadruk gelegd worden op wat Breda nog meer te bieden heeft naast winkelen. 7.4 Rotterdam (Kitty Tang - Chief Marketing Office Rotterdam/Concern Communicatie) In Rotterdam is er altijd een markt voor elke ondernemer. De ondernemer moet dan wel kijken in welk gedeelte van de stad de onderneming zich vestigt (Woonmall Alexandrium -> meubels, Lijnbaan -> schoenenwinkels, enzovoort). Door de gemeente wordt er ook naar branchering gekeken. Verder zijn de huren niet hoog en wanneer een onderneming zich in Rotterdam vestigt, vestigt het zich in een stad met netwerken. De ondernemers zijn hier erg betrokken. Zo zijn er diverse groepjes die bijvoorbeeld een tijdschrift maken over de stad of die evenementen verzinnen. Als gemeente wordt er vooral geënthousiasmeerd, er wordt een helpende hand aangereikt. De ondernemers moeten zich verenigen en de meerwaarde er van inzien. Rotterdam vindt het allereerst belangrijk om een profiel te binden aan de stad en deze te communiceren. De gemeente heeft voor elke uiting altijd gekeken of het bij de stad past. Verder heeft Rotterdam als gemeente veel geënthousiasmeerd. Door de ondernemers te laten zien wat het voordeel voor hen kan zijn (‘What’s in it for me?’) en hen te ondersteunen. Daarom is het zo dat veel ondernemers nu ook zelf met initiatieven komen. Verder heeft Rotterdam meegedaan aan het Koopstromenonderzoek Zuid-Holland. Hierin wordt bijvoorbeeld duidelijk gemaakt waar de bezoekers vandaan komen en hoeveel ze uitgeven in je stad. Volgens de gemeente Rotterdam is citymarketing nooit een doel op zich, het is een instrument om een doel te bereiken. Over het algemeen is dit doel om meer geld binnen te krijgen.

35

Veel communicatie uitingen over Rotterdam zijn gestart door de ondernemers zelf. Zo heeft de stad nu het blad ‘Gers!’ dat verspreid wordt in Rotterdam en omstreken, dat is opgezet door een groepje ondernemers. Verder maakt Rotterdam gebruik van een website, sociale media, grootse evenementen, enzovoort. Rotterdam wil zich neerzetten als wereldstad. Dit betekent dat iedereen hier welkom is; jong, oud, van welke afkomst dan ook. Daarnaast wil de stad zich neerzetten als een jonge creatieve stad waarin van alles te doen is. 7.5 Dordrecht (Danny den Braber - Dordrecht Marketing) De huidige situatie is dat de gemeente Dordrecht kartrekker en aanjager is. Het MKB denkt mee en ondersteunt veelal in natura (dat wil zeggen in prijzen, uren etc.). Met het MKB heeft de gemeente contact via de voorzitters van de winkeliersverenigingen en Werkgevers Drechtsteden. Dordrecht toetst de geplande campagnes en activiteiten bij het MKB en is verder niet actief met citymarketing bezig. De ‘policy’ van Dordrecht is dat de gemeente dingen samen doet en niet alleen voor de partijen. Het lastige in deze is dat het MKB vaak zeer kleine budgetten heeft en vaak ook tegenstrijdige belangen. Denk bijvoorbeeld aan koopzondagen, niet iedereen wil dat. De huidige activiteiten van Dordrecht Marketing laten zich in de basis omschrijven als het ontwikkelen en beheren van één duidelijk en krachtig merkconcept voor Dordrecht, het initiëren en uitvoeren van daaraan gerelateerde marketing- en promotieactiviteiten, het ondersteunen en bevorderen van marketing- en promotieactiviteiten van derden, het samenwerken op marketinggebied met uiteenlopende relevante partijen en tot slot het initiëren, faciliteren, ondersteunen en versterken van evenementen. 7.6 Tips Utrecht: Allereerst zal de gemeente Brielle moeten gaan kijken waarom er minder mensen komen. Vervolgens moet gekeken worden welke boodschap de stad wil gaan uitstralen. Citymarketing (CM) is zoveel meer dan een slogan, die laat vaak de identiteit van een stad niet zien. CM is niet alleen het promoten maar ook het product. Daarom moet de gemeente de verschillende groepjes samenvoegen (die groepjes zijn dodelijk!) door draagvlak te creëren. Vervolgens moet er eerst aan de ondernemers, eventueel aan de hand van sleutelfiguren (mensen die er officieel niet de macht hebben maar feitelijk wel, zoals invloedrijke ondernemers), duidelijk gemaakt worden waarom je doet wat je doet en welke strategie er achter zit. Vervolgens moet de gemeente zichtbaar worden en dingen laten zien! Tevens moet er in het geval van Brielle gekeken worden naar op welk gebied er gericht wordt. Zo zou de stad kunnen samenwerken met steden in de regio (concurrenten) om mensen die kant op te krijgen en vervolgens kunnen kijken hoe mensen daarna naar Brielle gelokt kunnen worden. Vervolgens, wanneer intern alles klopt, kan dit door middel van een unieke campagne naar buiten gebracht worden. Hellevoetsluis: Wat Brielle nodig heeft is een bestuurder die het voortouw neemt. Die de leiding neemt en zegt: ‘Zo gaan we het doen!’ en het dan ook echt zo doet. Dit zou dan eerst kleinschalig gestart moeten worden en vervolgens verder uit moeten breiden. Breda: Breda is hier ook mee bezig, maar kijk er naar wat mensen langer in de stad kan houden zodat ze, naast een fietstocht of watersport, ook gaan winkelen. Verder zou de gemeente even op Eindhoven 365 moeten kijken. Eindhoven heeft namelijk een goed systeem waarin ze als citymarketing onderscheid maken tussen ‘onbrand’ en ‘offbrand’ producten/diensten. De gemeente ondersteunt daar dus de initiatieven van de ondernemers, maar betalen alleen mee wanneer deze onbrand zijn (dus meewerken aan het uitdragen van de identiteit van de stad). Tot slot zal Brielle moeten kijken naar wat hen onderscheidend maakt en dit moeten communiceren. Rotterdam: Alle punten die al gezegd zijn, zoals het binden van een profiel aan de stad en het enthousiasmeren van de ondernemers. Maak een SWOT-analyse; waar liggen de kansen van Brielle? Er zal gekeken moeten worden naar de dagindeling van een bezoeker van Brielle; wat doet de huidige bezoeker nu in Brielle? Hoe kan Brielle dit bezoek verlengen? Het aantal unieke bezoekers aan het museum laat zien dat de mensen wel in Brielle komen. Om mensen langer in de regio te houden, kan er bijvoorbeeld samen met Hellevoetsluis en Oostvoorne een soort ‘museumdriehoek’ gemaakt worden als fietsroute. Ook zou er een Voorne-Putte- pas ingezet kunnen worden. Zo kunnen kortingen en acties aangeboden worden op regionaal niveau. Hierdoor worden mensen niet alleen getriggerd om langs te komen, maar ook echt om geld te spenderen. Bijvoorbeeld aan het MKB.

36

7.7 Positioneringsdriehoek Deze paragraaf geeft invulling aan het laatste kopje van de positioneringsdriehoek: Concurrentie. Allereerst blijkt dat elke gemeente de samenwerking met haar ondernemers heel anders aanpakt. Bij Breda, Rotterdam en Utrecht hebben de ondernemers bijvoorbeeld veel meer zeggenschap. De belangrijkste geïnterviewde concurrent, Hellevoetsluis, zet echter geen citymarketing in maar draait wel meer omzet. Nu richten alle geïnterviewde concurrenten zich meer op funshoppen. Tegenwoordig brengen mensen sneller een bezoek aan een stad wanneer ze er een volledig dagje uit van kunnen maken. Winkelen is vaak één van de hoofdredenen voor een bezoek aan een andere stad, dus de gemeenten hopen door middel van funshoppen de huidige leegstand tegen te gaan (Rotterdam is de enige geïnterviewde gemeente die te maken heeft met een groei).

Voor de volledige uitwerking van de positioneringsdriehoek, zie de aanbevelingen. Concluderende paragraaf

‘Wat zijn de succesfactoren van citymarketing in andere gemeenten?’. Voor deze scriptie zijn er 5 gemeenten geïnterviewd (waarvan één via e-mail). Bij maar één van de vijf gemeente was er hier sprake van een groei in het MKB. Toch doen deze gemeenten het beter dan Brielle wat betreft de omzet van het MKB. De vijf gemeenten hebben nog een overeenkomst; de samenwerking met de ondernemers is beter. De ene gemeente werkt met adviseurs en de ander met stemrondes, maar alle gemeenten geven hun ondernemers de ruimte en enthousiasmeren hen. Zo zetten veel ondernemers, met hulp van de gemeente, zelf veel projecten op ter promotie van de stad. Tot slot geven de gemeenten aan diverse tips te hebben voor Brielle. De gemeente moet vooral meer laten zien aan haar ondernemers en een profiel voor de stad opbouwen.

37

Conclusie Aan het begin van dit onderzoek was er een onderzoeksvraag opgesteld: ‘Hoe kan citymarketing bijdragen aan het tegengaan van de leegstand van het MKB in Brielle en aan het aantrekken van meer bezoekers?’ De reden van de leegstand van het MKB in Brielle is vrij duidelijk: De binnenstad wordt minder bezocht, waardoor er minder omzet gedraaid wordt. Aangezien de uitgaven voor de ondernemers hetzelfde blijven of volgens sommigen zelfs stijgen, gaan veel ondernemingen failliet of verhuizen de ondernemers. Na het onderzoek bleek uiteindelijk dat dit een vicieuze cirkel was; de binnenstad wordt minder bezocht -> minder omzet -> stijgende kosten -> meer leegstand -> de binnenstad wordt nog minder bezocht. Steden voeren al meerdere jaren een stedenstrijd. Hierdoor zijn de steden op elkaar gaan lijken, vooral wat betreft het aanbod. Om toch bezoekers te trekken, zijn steden zich gaan focussen op hun Unique Selling Point (USP), wat maakt hen uniek? Door deze boodschap door middel van citymarketing te communiceren, proberen diverse gemeenten meer bezoekers naar hun stad te trekken. Veel steden focussen zich hierbij op het MKB, aangezien dit één van de hoofdredenen is voor een bezoek aan een stad. Voor het MKB is citymarketing ook een voordeel aangezien meer mensen in de stad vaak meer kopende klanten betekent. Tien jaar geleden had Brielle nog rond de 120 MKB’s, terwijl dit aantal nu rond de 100 ligt. Tevens zijn veel MKB’s verhuisd, al is dit vooral binnen de gemeente geweest. Na het onderzoek blijkt dat leegstand in het MKB op het moment in bijna elke gemeente een probleem is. De enige gemeente die deelnam aan het onderzoek en een groei bemerkte, was gemeente Rotterdam. Wat bij de gemeente Brielle het geval is, is dat deze leegstand al enige tijd gaande is, namelijk al meer dan 12 jaar. 12 Jaar geleden is Brielle gestart met citymarketing. De gemeente voegde zich toen bij de Nederlandse Vestingsteden. In deze jaren heeft de gemeente vooral aan onderzoeken meegedaan. Sinds vier jaar is Brielle zelf ook met Citymarketing bezig. In 2010 is het CMB opgericht; een groepje waar een aantal ondernemers, met de hulp van een citymarketeer, beslissen over de citymarketing van de stad. Met een vierjarenplan wil het CMB (Citymarketing Brielle) de leegstand in de binnenstad van Brielle tegengaan. De gemeente vindt dit een goede manier om de ondernemers te betrekken bij de citymarketing. Het CMB is namelijk voor ondernemers, door ondernemers. Brielle zou graag ondernemers hebben die zich richten op funshoppen en zich verbonden voelen bij de doelen van de stad. Het CMB is bezig om de openingstijden in de binnenstad gelijk te krijgen, de huur van de panden te verlagen, de stad schoon en veilig houden, onderzoeken te houden (bijvoorbeeld betreffende het imago van de gemeente en de koopstromen bijvoorbeeld) en het voorzieningenniveau op peil te houden. De gemeente is van mening dat dit goed opgepakt wordt door het CMB. Alles betreffende citymarketing gaat via het CMB. De ondernemers moeten, om deze citymarketing te financieren, elk €595,- reclamebelasting betalen. Veel ondernemers klagen hier echter over. Dit komt vooral omdat er vanuit de gemeente en het CMB niet duidelijk gemaakt wordt wat er met het geld van de ondernemers gebeurt. De ondernemers zien er te weinig voor terug en zijn ontevreden. Mede daarom zijn er door diverse ondernemers verschillende groepjes opgericht. Het MKB in de binnenstad van Brielle heeft aangegeven niet al te veel vertrouwen meer te hebben in de gemeente. Hier zal dus als eerste verandering in gebracht moeten worden, bijvoorbeeld door middel van de veranderingsstrategie. De ondernemers zouden graag meer betrokken willen worden bij de citymarketing en zouden ook graag willen weten waar het geld heen gaat wat door hen ingelegd is. Wanneer er bijvoorbeeld een Italiaans gethematiseerde markt is, (beter minder evenementen die goed geregeld zijn dan meerdere evenementen die maar half geregeld zijn) zijn er genoeg ondernemers die wel een Italiaan kennen of iemand die misschien een kookcursus Italiaans kan geven. Het gevraagde geld is voor sommige ondernemers erg veel, vooral voor starters, er wordt te weinig van terug gezien. Veel ondernemers zouden graag gelijke openingstijden zien. Tevens zou het overgrote deel graag weer grote voorzieningen terug hebben in de binnenstad, zodat er weer meer bezoekers getrokken worden. Tot slot word er één platform gewenst waar alle ondernemingen uit Brielle op terug te vinden zijn. Hier kan het MKB ook goed aan bijdragen. De gemeente vindt het CMB dus een goed initiatief. De ondernemers vinden het idee er achter ook goed, maar vinden dat de uitvoering te wensen over laat.

38

De geïnterviewde bezoekers hebben aangegeven het winkelaanbod in de binnenstad van Brielle als matig/voldoende te beoordelen. Het horeca aanbod wordt wel als goed ervaren. Veel inwoners van Brielle komen alleen in de binnenstad wanneer zij echt iets nodig hebben. De huidige bezoekers komen vooral in de binnenstad bij evenementen, wanneer ze snel iets nodig hebben, om af te spreken met vrienden, voor de terrasjes en cafeetjes en om te wandelen. Dat er weinig gewinkeld wordt, komt doordat er veel van hetzelfde is en er veel leegstand is, wat de sfeer in de binnenstad dan weer vermindert. Tevens zijn er een aantal blokkades: de bereikbaarheid en de openingstijden. Deze blokkades worden door veel bezoekers ervaren. De slechte parkeergelegenheid, de eenrichtingsweggetjes, de slechte verbinding met het OV (de 106), ontdekken dat een winkel ineens weg is en het staan voor een dichte deur worden als niet prettig ervaren. De huidige bezoekers hebben verder nog wat wensen en tips. Men zou graag meer winkels zien, meer variatie in het winkelaanbod (vooral op het gebied van vers) en moet de sfeer behouden worden (ook tijdens evenementen). Om de huidige bezoeker een plezier doen is het wenselijk om meer promotie in de regio van Rotterdam te doen, ruimere openingstijden te hanteren, betere parkeergelegenheid, te brancheren als gemeente, samenwerking tussen de ondernemers te bewerkstelligen, aanbod voor jongeren binnen te halen en de sfeer binnen de wallen te verbeteren.

Spinnenwebmodel Bernstein Het spinnenwebmodel van Bernstein, uitgelegd in hoofdstuk 2 paragraaf 6, laat door middel van cijfers zien in hoeverre het imago dat de gemeente uit wil stralen aankomt bij de (potentiële) bezoeker. Dhr. Lakerveld, hoofd afdeling economische zaken van de gemeente Brielle, heeft dit model voor de gemeente ingevuld. Uiteindelijk heeft meneer Lakerveld de cijfers gebaseerd op wat hij verwachtte wat de bezoeker zou zeggen

Figuur 9: Spinnenwebmodel van Bernstein voor Brielle

De (potentiële) bezoeker van Brielle valt in de leeftijdsgroep 50+. Het zijn ouders van ‘nestverlaters’, mensen die nu weer de tijd en het geld hebben om leuke dingen te doen en er lekker op uit te gaan. Daanaast zijn de jongeren, bijvoorbeeld de ‘nestverlaters’, een doelgroep.

39

De gemeente communiceert momenteel vooral met haar ondernemers door middel van e-mail, persberichten in de regionale pers en contact met de diverse groepjes. De communicatie richting de marketingdoelgroep loopt voornamelijk via regionale pers en de website van de gemeente. Soms wordt gebruik gemaakt van landelijke pers, maar dat is alleen bij echt speciale gelegenheden, bijvoorbeeld een bezoek van (toen nog) koningin Beatrix. Deze communicatiemiddelen sluiten wel aan bij de doelgroep, maar zijn eigenlijk nog net iets te weinig. Hierdoor is de communicatie makkelijk te missen voor de doelgroep. Aan het begin van deze scriptie staan een aantal schema’s en modellen uitgewerkt. Uit het onderzoek is gebleken dat de gemeente Brielle van geen van deze schema’s en/of modellen gebruik maakt. Sommige stappenplannen zijn wel deels uitgewerkt, bijvoorbeeld het bepalen van een identiteit, maar dan worden de stappen erna vergeten. Wat wel goed door de gemeente is geïnitieerd maar in de praktijk nog blijft liggen is ‘de wet van aardbeienjam’. Dit lijkt echter vaker voor te komen; dat iets goed geïnitieerd wordt en dat de uitwerking blijft liggen. Voor deze scriptie zijn er vijf gemeenten geïnterviewd (waarvan één via e-mail). Bij maar één van de vijf gemeenten was er sprake van een groei van het MKB. Toch doen al deze gemeenten het beter dan Brielle wat betreft de omzet van het MKB. De vijf gemeenten hebben nog een overeenkomst; de samenwerking met de ondernemers is beter. De ene gemeente werkt met adviseurs en de ander met stemrondes, maar alle gemeenten geven hun ondernemers de ruimte en enthousiasmeren hen. Zo zetten veel ondernemers, met hulp van de gemeente, zelf veel projecten op ter promotie van de stad. Tot slot geven de gemeenten aan diverse tips te hebben voor Brielle, vooral dat de gemeente meer moet laten zien aan haar ondernemers en een profiel voor de stad moet opbouwen. Als antwoord op de vraag ‘Hoe kan citymarketing bijdragen aan het tegengaan van de leegstand van het MKB in Brielle en aan het aantrekken van meer bezoekers?’ blijkt dus dat citymarketing zeker kan bijdragen hoe precies valt te lezen in het volgend hoofdstuk ‘Aanbevelingen’.

40

Aanbevelingen Aan de hand van de resultaten en de conclusie van het bovenstaande onderzoek, zijn er in het komende hoofdstuk een aantal aanbevelingen uitgewerkt. Deze aanbevelingen zijn voornamelijk gericht naar de gemeente. Uit deze scriptie is gebleken dat citymarketing zeker bij kan dragen aan het tegengaan van de leegstand van het MKB in Brielle en ook aan het aantrekken van meer bezoekers. Tijdens het onderzoek is de probleemstelling vanuit diverse invalshoeken bekeken. Vanuit de verkregen informatie volgen hieronder mijn aanbevelingen voor de gemeente Brielle. Deze kunnen worden ingezet als aanvulling op de al gedane inspanningen. Tot nu toe maakt de gemeente Brielle geen, of onvolledig, gebruik van modellen en schema’s die gericht zijn op citymarketing. Het gebruik hiervan is echter aan te bevelen, om zo mede tot de oplossing voor de leegstand te komen. Hieronder volgt de uitwerking van Model City Branding 3.0 in 8 stappen, uitgelegd in hoofdstuk 2 paragraaf 2. Vervolgens worden de overige aanbevelingen uitgewerkt aan de hand van de 4 P’s (Product, Plaats, Promotie en Personeel)

City Branding 3.0 in 8 stappen 1. Stel het merk centraal, leg DNA vast in een ‘corporate’ stadspositionering, benoem lange termijn doelstellingen en houd hieraan vast. Bij het centraal stellen van het merk kwam één woord heel erg naar voren bij de gemeente Brielle toen gevraagd werd naar de identiteit van de stad, was het woord ‘historie’. Samen met omliggende steden heeft de gemeente Brielle per stad bepaald wat de sterke punten waren. Brielle heeft haar USP, de historie, aan een aantal dingen te danken: De gebouwen in de binnenstad hebben nog steeds de uitstraling van vroeger, het jaarlijks terugkerende 1 aprilfeest en de diverse musea die Brielle te bieden heeft. De ‘corporate’ stadspositionering

Deze ‘corporate’ stadspositionering is de conclusie aan de hand van de positioneringsdriehoek, uitgelegd in hoofdstuk 2 paragraaf 5, uitgewerkt in hoofdstuk 4,5,6 en 7. Gebied Het gebied is in dit geval Brielle, en dan vooral de binnenstad van Brielle. Hier zijn twee dingen belangrijk: de historie en de waterrecreatie. Op deze twee punten zal gepositioneerd moeten worden ( 1 april, Brielse Meer, ..)Om het voorzieningenniveau op dit vlak op peil te houden, wil de gemeente datgene bieden wat zij ook uit willen stralen.

Concurrentie De andere gemeenten werken nauwer samen met hun ondernemers en betrekken hen ook meer. Een punt waar elke ondervraagde gemeente op het moment op focust is funshoppen, waardoor het unieke element weg is. Brielle kan zich daarom beter positioneren op haar USP’s dan op funshoppen. Figuur 8: Positioneringsdriehoek

Doelstellingen Dit zijn doelstellingen voor de gemeente voor de lange termijn. 1.Dit stappenplan wordt uitgevoerd ten einde op 13 juni 2015 meer dan 50% van de ondernemers weer achter de gemeente staan. 2. Dit stappenplan wordt uitgevoerd ten einde op 13 december 2015 rond de 4% meer unieke bezoekers te meten in de binnenstad van Brielle. Dit is te meten bij de musea, diverse ondernemers en de evenementen met entree. 3. Dit stappenplan wordt uitgevoerd ten einde op 13 december 2015 3% minder leegstand in de binnenstad van Brielle hebben.

41

2. Ontwikkel een bottom‐up gestuurd proces door een onafhankelijke ‘stadsmerk’‐regisseur aan te stellen en benoem ambassadeurs binnen het stadsbestuur vanuit alle stedelijke functies. Allereerst zal er een onafhankelijke ‘regisseur’ aangesteld moeten worden. Dit moet iemand zijn die er neutraal in staat maar wel leiding kan geven, kennis heeft over citymarketing en het liefst ook uit Brielle komt. Iemand die niet in een verenging als het CMB of de winkeliersvereniging heeft gezeten en ook geen werknemer van de gemeente Brielle is. Er is kort geleden een citymanager benoemt, de heer H. Swart. Deze wordt echter door een deel van het MKB niet als onafhankelijk ervaren. Deze regisseur zal vervolgens binnen het stadsbestuur ambassadeurs moeten aanstellen. 3. Ontwikkel en integreer het ‘merkdenken’ in alle beleidsterreinen, processen en functies en alle daaruit voortvloeiende activiteiten. Om dit in de gemeente Brielle voor elkaar te krijgen, zal er eerst door middel van de veranderstrategie geprobeerd moeten worden de ondernemers en de gemeente weer samen te laten werken. De strategie die hier het beste bij past is de oranje strategie of de grijze strategie. Waar de oranje strategie zich richt op co-creatie door middel van dialogiseren & formeren door in gemengde teams te praten over de toekomst, conferenties en interne sociale media, richt de grijze strategie zich enkel op dialogiseren door de aanpak communicatie = interactie = verandering. Dit wordt gecommuniceerd door middel van zoek-conferenties, gesprekken en door te brainstormen. Mijn persoonlijke voorkeur is oranje, maar het gaat er om dat er samengewerkt wordt met de ondernemers en dat zij er iets van terug zien. Vervolgens, wanneer de ondernemers mee willen werken aan het stappenplan, kan het ‘merkdenken’ geïntegreerd worden. Elke ondernemer moet eigenlijk meedoen om een optimaal effect te krijgen. De gemeente moet de ondernemers uitleggen wat de gemeente uit wil dragen, naar wie dit uitgedragen dient worden en wat het voordeel voor de ondernemer zelf is. De ondernemers zullen dit vervolgens moeten implementeren in hun ondernemingen en diensten. Alles in de binnenstad van Brielle moet het ‘merk’ Brielle uitdragen. 4. Benut aanwezig kapitaal: scout en faciliteer zonder te incorporeren; bied ruimte voor experiment aan competente mensen. Zoals de gemeente Rotterdam al aangaf: enthousiasmeer en faciliteer de ondernemers. Laat hen zelf met ideeën komen en moedig dit aan. Geef een financiële bijdrage aan ideeën die onbrand zijn en moedig aan bij offbrand ideeën. Geef de ondernemers (en later eventueel ook de inwoners en de bezoekers) de ruimte om dingen te ontwikkelen voor de stad. 5. Voer stap voor stap vele kleine zichtbare projecten uit die op korte termijn resultaat geven. Hierbij is het zeer essentieel dat de gemeente laat zien dat er iets met citymarketing gedaan wordt, en dan vooral aan de ondernemers. De ondernemers leggen het geld in en willen zien waar zij voor betalen. Begin dus met kleine projecten als het uitbrengen van een boekje op Voorne-Putten met het winkelgebied of een webpagina met daarop alle ondernemingen en een plattegrond. Dingen die in korte tijd kunnen gebeuren en waar de ondernemers baat bij hebben. Zo zet je niet alleen marketing in naar de buitenwereld, maar ook naar de ondernemers en dat is belangrijk voor het behalen van de doelstellingen. 6. Zet ambassadeurs, co‐creatie en sociale media in ter ontwikkeling en versterking van het stadsmerk. De ambassadeurs uit stap 2 gaan nu door middel van co-creatie en sociale media het ‘merk’ Brielle promoten. Hierbij kan gebruik gemaakt worden van de huidige sociale media kanalen Facebook en Twitter. Bij deze stap moet dat nog wel intern gebeuren. Dus de ambassadeurs, co-creatie en sociale media zullen naast de ondernemers, eerst nog het ‘merkdenken’ moeten implementeren bij de huidige inwoners. Dat is de basis. 7. Meet bereikte resultaten en stel eventueel doelstellingen bij. Door enquêtes uit te delen onder de ondernemers, de bezoekersaantallen te meten bij de musea, diverse ondernemers en evenementen met entree en het tellen van de aantal leegstaande panden of de ondernemers die weg zijn gegaan, kunnen de resultaten gemeten worden. 8. Introduceer nieuwe campagne stadsmerk bij het grote publiek als alle voorgaande stappen met een goed resultaat doorlopen zijn. Pas wanneer het intern op orde is, kan het extern gepresenteerd worden.

42

Product: Creëer vertrouwen! Plaats: De ondernemers/De gemeente Brielle Promotie: Het MKB is het vertrouwen in de gemeente, en dan vooral het CMB, wat kwijt. Voordat er ook maar iets nieuws gebeurt op het gebied van citymarketing, moet dit opgelost worden. Allereerst zal de gemeente om de tafel moeten gaan met haar ondernemers. Door dit gesprek kan ontdekt worden wat de ondernemers willen en kan er een plan van aanpak gecreëerd worden. Aan de hand van de veranderstrategie (hoofdstuk 2 paragraaf 3) en de veranderkleuren van Caluwé kan de gemeente aan de slag. In dit geval is geel, oranje of groen een aan te raden kleur: Door de ondernemers gelijk vanaf het begin te betrekken, voelen ze zich uiteindelijk meer betrokken bij de verandering en bij het merk ‘Brielle’. Met het aanstellen van een centrummanager heeft de gemeente een goede zet gedaan, welke nu wel een goed vervolg moet krijgen. Ga er op uit en kijk wat er leeft onder de ondernemers. Vraag hun mening. Ga met ze in discussie. Vraag hun visie op de stad en leg uit waarom dingen aangepakt worden op de huidige manier. Vraag om feedback. Laat zien dat je openstaat voor ideeën. Leg uit waarom het ene wel vanuit de gemeente gesponsord wordt en het ander niet. Laat zien wat er gedaan is. Geef overzicht en laat zien waar het geld heen gaat. Nodig ze uit tot het nemen van initiatieven en waardeer deze door terugkoppeling. Het betrekken van de ondernemers en het veranderen houdt hierbij niet op. Dit zal doorgezet moeten worden, anders is er weer sprake van een goed initiatief waarvan de uitvoering minder is en is het gewonnen vertrouwen gelijk weer weg. Wanneer de verandering is doorgezet dient er nog steeds transparant naar de ondernemers te worden gecommuniceerd. Wanneer er iets gemaakt of gedaan is om de stad te promoten, zal dit bijvoorbeeld naar iedereen die geld inlegt (reclamebelasting) doorgestuurd moeten worden. Tevens zal er maandelijks een mail moeten komen met een nieuwsbrief en de uitgaven betreffende de citymarketing. Er dient een duidelijke lijn getrokken te worden welke initiatieven van ondernemers wel geld van de gemeente krijgen en welke niet, zodat de ondernemer weet waar hij aan toe is. Een aanvullend advies is om elk jaar te stemmen wie er in het CMB plaats mogen nemen, zodat er bij ontevredenheid iets gedaan kan worden en alle ondernemers zich betrokken voelen. Personeel: De gemeente Brielle Product: ‘10 tips voor citymarketeers’ Plaats: Het CMB/De gemeente Brielle Promotie: Na het inzetten van één van de stappenplannen, kan aan de hand van de ‘10 tips voor citymarketeers’, beschreven in hoofdstuk 2 paragraaf 7, gekeken worden of het proces nog verbeterd kan worden. Tevens kan regelmatig geëvalueerd worden of het plan nog aan de tien tips voldoet. Personeel: Twee personen van de gemeente Brielle hiervoor aanstellen Product: Neem blokkades weg Plaats: regio Voorne-Putten Promotie: Via het onderzoek zijn er een aantal blokkades naar voren gekomen bij de bezoekers. Deze blokkades vielen vooral onder te verdelen in de bereikbaarheid en de openingstijden. De gemeente moet er zorg voor dragen dat deze blokkades verdwijnen. Voor de bereikbaarheid is het van belang dat er gekeken wordt naar de toegankelijkheid van Brielle met het openbaar vervoer op Voorne-Putten. Tevens moet er gekeken worden naar de bewegwijzering (vooral vanwege de eenrichtingsstraten) en de parkeergelegenheid. Een pendeltreintje van en naar de parkeerterreinen, waarbij duidelijk wordt aangeven hoe de route door de stad is, kan een oplossing bieden voor de loopafstand en biedt ook nog eens extra sfeer. Verder is het zaak als gemeente de ondernemers in de stad te houden (‘Je weet niet of een winkel er nog steeds is als je terug komt’) en de openingstijden af te stemmen (‘Ik sta niet graag voor een dichte deur’). Personeel: De gemeente Brielle + de ondernemers Product: Werk samen als regio Voorne-Putten Plaats: regio Voorne-Putten Promotie: Zoals diverse andere gemeenten al aangaven, is het beter om je als regio op de kaart te zetten. In een regio zijn vaak meer USP’s om mensen te trekken (gemeente Utrecht haalt bijvoorbeeld eerst met Amsterdam, Rotterdam en Den Haag mensen naar Nederland en kijkt vervolgens hoe deze bezoekers naar Utrecht getrokken kunnen worden). In Brielle

43

kan dit door het afstemmen van voorzieningen en de planning van evenementen/ activiteiten. Verder moet het merk ‘OP Voorne-Putten’ verder geïmplementeerd worden. Personeel: De gemeente Brielle + overige gemeenten op Voorne-Putten Product: Platform Plaats: Online Promotie: Een groot gedeelte van de ondernemers zou graag een online platform hebben waarop de ondernemingen gepromoot worden. Het merendeel wil echter geen webshop (dit haalt ook niet de mensen naar Brielle maar biedt de ondernemers wel de mogelijkheid hun winst op meerdere vlakken te halen). Omdat er al meerdere websites zijn betreffende de gemeente Brielle, is het wel beter als dit platform bij de gemeentelijke website aansluit. Met een platform wordt hier social media, een online nieuwsbrief en een webpagina bedoeld. Personeel: Intern bij de gemeente Brielle + externe krachten (uit Brielle) Product: Betrek inwoners Plaats: Online/De ondernemers Promotie: Een manier om de inwoners naar de binnenstad te laten komen, is om speciaal voor hen diverse acties te houden. Een goed voorbeeld hiervan is Ladies Night; door de vele acties en extraatjes lopen er toch ineens een paar honderd man (vrouw) extra in de binnenstad. Door bijvoorbeeld ‘VPdealz’, een online mogelijkheid om korting te krijgen op Voorne-Putten, door te zetten binnen Brielle of de Voorne-Puttenpas te introduceren zoals de gemeente Rotterdam initieerde. Personeel: Twee personen van de gemeente Brielle hiervoor aanstellen + externe krachten (uit Brielle) + de ondernemers Aan de hand van het genoemde model ‘City Branding 3.0’ en de 4 P’s, zijn de aanbevelingen beschreven. Als deze aanbevelingen worden omgezet in acties, kunnen zij bijdragen aan het tegengaan van de leegstand van het MKB in Brielle en ook helpen bij het aantrekken van meer bezoekers.

44

Bronnenlijst Boeken Buhrs, Michael en Wingerden, Marc van e.a.(2008). Gebiedsmarketing – Kiezen voor een succesvolle toekomst voor locatie, wijk en stad Hospers, G.-J. (2011). De wet van de aardbeienjam. In G.-J. Hospers, Niets gaat boven Citymarketing (p. 139). Zaltbommel: Haystack. Hospers, G.-J. (2011). Er gaat niets boven citymarketing – Hoe zet je een plaats op de kaart’ Zaltbommel: Haystack. Hospers, G.-J. (2011). Vijf waarheidsmomenten. In H. Gert-Jan, Er gaat niets boven Citymarketing (pp. 45-47). Zaltbommel: Haystack. Hospers, G.-J. Boekema, Frans en Lombarts, Angelique (2008) ‘Citymarketing – De stad in de schijnwerpers’. IVIOUitgeverij. Krantenartikelen JvK. (2014, 12 maart). Lijsttrekkersdebat gemeenteraadsverkiezingen: ’Is Brielle echt zo fantastisch?!’. Briels Nieuwsland, p.1. Informatieavond Citymanagement & Citymarketing. (2014, 12 maart). Briels Nieuwsland, p. 30. ‘De speerpunten in een verkiezingsprogramma moeten bij me passen’. (2014, 12 maart). Briels Nieuwsland, bijlage: Verkiezingen Gemeente Brielle 2014, p. 2. ‘Brielle moet het van het toerisme hebben’. (2014, 12 maart). Briels Nieuwsland, bijlage: Verkiezingen Gemeente Brielle 2014, p. 4. Merk OP Voorne-Putten gelanceerd Promotie recreatie. (2014, 19 maart). Brielsche Courant, p.1. Eiland Voorne-Putten op de kaart. (2014, 19maart). Briels Nieuwsland, p. 16. Gemeente Brielle ontvangt Bewijs van Goede Dienst. (2014, 2 april). Briels Nieuwsland, p. 4. ‘Het is een uniek concept, waar je heel veel voor terug krijgt!’. (2014, 2 april). Briels Nieuwsland, rubriek: Ondernemer van de week, p. 6. Harry Swart nieuwe centrummanager. (2014, 8 april). AD, Stad &Regio/ Voorne-Putten, rubriek: Uw buurt in de krant, p. 6. Penders, Linda. (2014, 8 april). Ver reizen voor gym, bakker en drogisterij. AD, Stad & Regio/ Voorne-Putten, p. 7. Centrummanager ‘verliefd’. (2014, 9 april). Brielsche Courant, p. 5. Walraad, Jan Willem. (2013; t.b.v. jaarverslag van de monumentencommissie). De vesting: kloppend hart van Brielle. (2014, 14 mei). Briels Nieuwsland, p. 2. Teitsma, Theo. (2014, 15 mei). Horecabazen verbijsterd. AD, Stad & Regio/ Voorne-Putten, p. 7. Langendoen, Claudia. (2014, 17 mei). Van der Waal overleeft alle concurrentie Brielse slagerij 100 jaar. AD, Stad & Regio/ Voorne-Putten, p. 26.

45

Veelen, Wim van. (2014, 17 mei). Winkelcentra moeten eens kijken naar de themaparken Behoud buurtwinkels vanwege ontmoetingsfunctie. AD, p. 31. ‘Liever een dagje uit op een veiliger plek’. (2014, 19 mei). AD, geplaatste reacties via [email protected] op Thema: Winkelcentra moeten meer kijken naar themaparken, p.17. Ladies Night Brielle – Brielle meets Brazil. (2014, 21 mei). Briels Nieuwsland, p. 22 Gurp, Martin van. (2014, 21 mei). App’s en informatiezuilen VVV ‘Geen extra tip toerist’. Brielsche Courant, p. 1. Veel verrassingen op ‘Ladies Night Brielle….meets Brazil’. (2014, 21 mei). Brielsche Courant, p. 10. Scriptie Steenbergen, L. (2011). Westvoorne Afstudeeronderzoek. Hogeschool Inholland. Websites

Beleef Brielle (sd). Opgehaald van Beleef Brielle: http://www.beleefbrielle.nl/nl/ Brielle.nu (sd). Opgehaald van Brielle.nu: www.brielle.nu Hofman, W. (sd). City Management Brielle. Opgehaald van Beleef Brielle: http://www.beleefbrielle.nl/nl/brielleomgeving/city-management-brielle.html Koeleman, H. (sd). De 7 veranderkleuren in een schema. Opgehaald van Huibkoeleman.nl: http://huibkoeleman.nl/portfolio/nieuw-schema-kleurenleer/ Komans, J.-P. (2008, februari 18). City branding: EURIB. Opgehaald van citymarketingonline.nl: http://www.citymarketingonline.nl/2008/02/13/city-branding-eurib/ Rouse, M. (2007, maart) Learn IT: How Spam Affects Email Marketing Campaigns. Opgehaald van Techtarget: http://searchcrm.techtarget.com/definition/Learn-IT-How-Spam-Affects-Email-Marketing-Campaigns

Factsheets (sd). Opgehaald van Koopstromenonderzoek (KSO) (2011): http://www.kso2011.nl/Uitkomsten/Factsheets.aspx

Mattmo (sd). Opgehaald van Mattmo: http://www.mattmo.nl/mattmostrategy MKB. (sd). Opgehaald van www.bedrijfspand.com: http://www.bedrijfspand.com/vastgoed-begrip/mkb/ Modules. (sd). Opgehaald van Hhofstede: http://hhofstede.nl/modules/spingrafiek.htm Prijzen (sd). Opgehaald van CBS: http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/themas/prijzen/publicaties/artikelen/archief/2014/20143936-wm.htm

PVA (sd). Opgehaald van Beleef Brielle: http://www.beleefbrielle.nl/media/editor/compleet_PVA_citymarketing_Brielle___15_april_2010_compleet.pdf

Brielle leeft (sd). Opgehaald van Brielle Leeft: http://www.brielleleeft.nl/

46

BIJLAGEN In dit gedeelte van de scriptie worden de bijlagen uitgewerkt.

47

BIJLAGE I Interview gemeenten In deze bijlage worden de interviews bij andere gemeenten uitgewerkt. Bij Dordrecht zijn echter niet alle antwoorden ingevuld, aangezien deze gemeenten alleen via de e-mail een aantal antwoorden heeft gegeven en verder heeft doorverwezen naar de website.

Uitleg: Ik ben een 20 jarige Communicatie studente. Ik zit momenteel in mijn laatste jaar en moet een scriptie schrijven om af te studeren. In deze scriptie ga ik onderzoeken hoe Citymarketing bij kan dragen aan het tegengaan van de leegstand van het MKB in Brielle. Om een goed beeld te krijgen van hoe de Citymarketing van de gemeente Brielle verschilt van de Citymarketing in andere gemeenten, ben ik diverse interviews aan het afnemen. Dit interview wordt opgenomen en duurt ongeveer 30 min. 1. Allereerst wilde ik graag weten of u weet hoeveel MKB zich ongeveer op dit moment in uw gemeentegevestigd hebben? Is er ‘door de citymarketing’ een groei merkbaar met bijvoorbeeld 10 jaar geleden? Utrecht (Carlijn Leenders - Manager Utrecht Marketing ): Hoeveel MKB zich op het moment precies in Utrecht bevind durf ik niet te zeggen. Wat echter wel al een tijdje speelt is een leegstand. Hier hebben de meeste steden mee te maken door de crisis. Daarom moeten winkelgebieden inspelen op de behoeften van de consument en zich bijvoorbeeld gaan richten op Funshoppen. Consumenten plannen door hun gebrek aan geld en tijd namelijk vooral dagjes uit, ook wanneer zij willen winkelen. Wil je deze consument trekken, moet je hen naast winkelen ook nog andere bezigheden bieden. Hellevoetsluis (Carole Bakker – Communicatieadviseur): In Hellevoetsluis ligt de Citymarketing op dit moment even stil. Met de vorige portefeuillehouder waren er allemaal plannen gemaakt om Hellevoetsluis op de kaart te zetten. Helaas is deze portefeuillehouder toen vervangen door iemand die het nut van Citymarketing nog niet echt inziet. Ik ben ervoor aan het vechten om het terug te krijgen, maar over de afgelopen jaren is dat me niet gelukt. Daarom kan ik deze vraag helaas niet beantwoorden. Breda (Erik Willemsen - Adviseur vrijetijdseconomie): Wij kampen op het moment ook met leegstand. Deze leegstand vindt vooral plaats in de aanloopstraten vanaf het treinstation naar het winkelcentrum. In deze straatjes bevinden zich voornamelijk kleine speciaalzaakjes die niet heel erg opvallen. Toch kijken we wel altijd goed naar welke MKB we in onze stad laten vestigen. We willen ons als Breda namelijk onderscheiden door bijvoorbeeld geen H&M te plaatsen. Verder willen we ons kunnen vergelijken met andere steden. Rotterdam (Kitty Tang - Chief Marketing Office Rotterdam/Concern Communicatie):: In Rotterdam zijn er rond de 30.000 MKB aanwezig in diverse delen van de stad. Er is op het moment een lichte groei merkbaar! Dordrecht (Danny den Braber - Dordrecht Marketing): 2. Waarom is het voor een MKB bevorderlijk om zich in uw stad te vestigen? Utrecht: In Utrecht is ook een ondernemersfonds. Dit wordt echter wel wat anders aangepakt; De stad is onderverdeeld in vier kwartieren. Per kwartier betalen de ondernemers iets extra bij aan de huur. Dit wordt in een portje gestopt. Wanneer Citymarketing iets wil doen om de stad te promoten, moeten zij eerst naar het hierbij betrokken kwartier gaan. Hier leggen ze dan het idee voor en dan gaan de ondernemers van dit kwartier stemmen. Wanneer Citymarketing bijvoorbeeld een promotieboekje wil maken voor dit kwartier, sturen zij een bericht rond met hun plan en vragen de ondernemers om hun stem te laten horen. Wanneer de meerderheid voor stemt wordt dit boekje gemaakt en vervolgens als eerste verspreid onder de ondernemers die eraan meebetaald hebben. Verder doen we veel met co-creatie. De gemeente initieert iets en laat dit vervolgens los. De ondernemers kunnen er dan mee aan de slag. De enige taak van de gemeente rest hierbij nog om de diverse partijen bij elkaar te brengen. Hellevoetsluis: Eigenlijk heerst er tussen de ondernemers in Hellevoetsluis geen goede sfeer. Dit komt vooral door de vele concurrentie die er is. Toch liggen er ook kansen voor veel ondernemers doordat Hellevoetsluis Kikkersbloem 3 wil starten; een nieuw bedrijventerrein gericht op leveranciers van de tweede Maasvlakte.

48

Breda: Doordat de VVD het hier voor het zeggen heeft, hebben wij nog geen reclamebelasting kunnen invoeren. De VVD wil namelijk eerst dat de meerderheid van de ondernemers hier voor is en dat zal waarschijnlijk nooit gebeuren. Daarom zullen we het moeten doen met de toeristenbelasting. Dit zetten we echter wel anders in dan de andere steden. De ondernemers hebben zelf een club opgericht die bepaald wat er met de toeristenbelasting moet gaan gebeuren. Ze dragen dus zelf bij aan de marketing. We hebben hier als gemeente echter wel een meerjarencontract mee afgesloten zodat ze ook bijdragen aan de doelen van de stad. Wanneer deze groep een bijeenkomst heeft, zitten er vijf adviseurs van de gemeente bij. Zij kunnen echter alleen maar adviseren, de ondernemers bepalen zelf of een plan wel of niet doorgaat. Tot slot is het ook bevorderlijk doordat er hier veel werkgelegenheid en sfeer is. Rotterdam: In Rotterdam is er altijd een markt voor elke ondernemer. Je moet echter wel als ondernemer goed kijken in welk gedeelte je dan vestigt (Woonmall Alexandrium -> meubels, Lijnbaan -> schoenenwinkels, enzovoort.). Door de gemeente wordt er ook naar branchering gekeken. Verder zijn de huren niet hoog en wanneer je je in Rotterdam vestigt, vestig je je in een stad met netwerken. De ondernemers zijn hier erg betrokken. Zo zijn er diverse groepjes die bijvoorbeeld een tijdschrift maken over de stad of die evenementen verzinnen. Als gemeente enthousiasmeren wij vooral, reiken wij een helpende hand. De ondernemers moeten zich verenigen en de meerwaarde er van inzien. Dordrecht: De huidige situatie is dat we kartrekker en aanjager zijn. Het MKB denkt mee en ondersteund veelal in natura (d.w.z. prijzen, uren etc.). Met het MKB hebben we contact via de voorzitters van de winkeliersverenigingen en Werkgevers Drechtsteden. 3. In Brielle zijn er veel evenementen, maar daar wordt het MKB eigenlijk niet echt bij betrokken. Nu vroeg ik me af hoe het MKB in de gemeente opgenomen wordt in de grote evenementen? Utrecht: Wanneer wij een evenement houden, betrekken wij de ondernemers allereerst door hen te laten beslissen over het evenement. Verder gebruiken we tijdens het evenement vooral ondernemers vanuit Utrecht. Zo houden we het geld in de stad. Hellevoetsluis: Bij ons ligt dit onderwerp nogal moeilijk omdat er pas in het nieuws is gekomen dat de Vestingdagen ( een groot jaarlijks evenement in Hellevoetsluis ) gestopt zijn door de gemeente omdat we niet zouden willen meewerken. Dit is echter niet waar. Diverse bedrijven werden gedwongen om samen te werken om dit evenement te laten slagen. Door de concurrentie onderling was dit nogal een gevoelig puntje. Doordat de ondernemers er niet uit zijn gekomen, en doordat de portefeuillehouder niet wil investeren in citymarketing, zijn de Vestingdagen uiteindelijk stilgezet. Hopelijk kan er nog iets verzonnen worden waardoor het door kan blijven gaan. Breda: Door de ondernemers te betrekken bij de evenementen creëren we meer betrokkenheid. Hier profiteren we later weer van wanneer we bijvoorbeeld de ondernemers nodig hebben om een campagne goed te laten slagen. Tevens gebruiken we bij evenementen vooral spullen uit de stad, zo maken je ondernemers ook weer meer omzet waardoor ze langer kunnen blijven bestaan. Rotterdam: Veel ondernemers/ondernemer groepen bedenken hun eigen evenementen en voeren deze ook uit. We ondersteunen dit wel vanuit de gemeente, maar de ondernemers kunnen zelf alles bepalen. Dit geldt echter alleen wanneer de evenementen bij de stad passen (onbrand). Andere, offbrand, evenementen kunnen de ondernemers natuurlijk wel opzetten, maar dan krijgen ze geen ondersteuning. Dordrecht: Met het MKB hebben we contact via de voorzitters van de winkeliersverenigingen en Werkgevers Drechtsteden. Het gaat dan met name om activiteiten rondom evenementen en een speciale campagne t.b.v. de binnenstad. Op deze manier betrekken wij het MKB in de organisatie.

49

4. Is er vanuit de gemeente een onderzoek gehouden naar de behoeften van diverse partijen? Bijvoorbeeld naar de behoeften van de bezoekers of de ondernemers in de gemeente? Utrecht: Bij elk product dat we verzinnen of wat wordt geïnitieerd stel ik mezelf altijd de vraag ‘Is hier behoefte aan?’. Wanneer de aandrager kan aantonen dat er behoefte aan is, bijvoorbeeld door onderzoek, gaat het door. In deze gevallen wordt er dus zeker onderzoek gedaan. Hellevoetsluis: We wilden net een draagvlakonderzoek opstarten toen de nieuwe portefeuillehouder kwam. Dit onderzoek is er nooit meer van gekomen. Breda: Er is vanuit Breda vooral onderzoek gedaan naar de bezoekers en wie het zijn. Niet naar wat bijvoorbeeld een obstakel is om naar Breda te komen nog. Verder hebben we meegedaan aan het ‘Meest gastvrije stad’ onderzoek van de VVV. Rotterdam: We hebben als Rotterdam meegedaan aan het Koopstromenonderzoek Zuid-Holland. Hierin wordt bijvoorbeeld duidelijk gemaakt waar de bezoekers vandaan komen en hoeveel ze uitgeven in je stad. Dordrecht: Natuurlijk toetsen we geplande campagnes en activiteiten bij het MKB. 5. Wat is vanuit de gemeente het uiteindelijke doel wat betreft de Citymarketing? Utrecht: Economie, geld binnenhalen. Dit willen we doen door nieuwe bedrijven te trekken/behouden en bewoners te behouden. Hellevoetsluis: Op het moment nog geen. Breda: We hebben als doel om meer bezoekers te trekken die langer blijven en meer besteden. Hiervoor moeten we dus de nadruk leggen op wat Breda nog meer te bieden heeft naast winkelen. Rotterdam: Citymarketing is nooit een doel op zich, het is een instrument om een doel te bereiken. Over het algemeen is dit doel om meer geld binnen te krijgen. Dordrecht: Onze policy is dat we dingen samen doen en niet alleen voor partijen. Het lastige in deze is dat het MKB vaak zeer kleine budgetten heeft en vaak ook tegenstrijdige belangen. Denk bijvoorbeeld aan koopzondagen, niet iedereen wil dat. 6. Welke communicatiemiddelen gebruiken jullie momenteel om dit doel te realiseren? Is er een bepaald concept vanwaaruit jullie werken? Utrecht: Op het moment hebben wij een campagne waar ik persoonlijk niet zo blij mee ben. Met de slogan ‘Utrecht ‘ zijn ze nu met flyers, op internet en met posters de stad aan het promoten. Citymarketing is zoveel meer dan een slogan. Slogans laten vaak de identiteit van een stad niet zien. Hellevoetsluis: Hellevoetsluis laat zich, ondanks dat we geen citymarketing hebben, toch naar buiten toe zien. Dit wordt gedaan door middel van een website, advertenties in boekjes/krantjes van Toerisme, het boekje van het Brandweermuseum, het havenboekje, en het boekje ANWB varen, en een internationale viswedstrijd. Breda: Op het moment hebben we vooral meer algemene campagnes. Hier gaan we in de toekomst meer gerichte keuzes in maken. Rotterdam: Veel communicatie uitingen over Rotterdam zijn gestart door de ondernemers zelf. Zo hebben we nu het blad ‘Gers!’ wat verspreid word in Rotterdam en omstreken, wat is opgezet door een groepje ondernemers. Verder maakt Rotterdam gebruik van een website, social media, grootse evenementen, enzovoort.

50

Dordrecht: De huidige activiteiten van Dordrecht Marketing laten zich in de basis omschrijven als: -Het ontwikkelen en beheren van één duidelijk en krachtig merkconcept voor Dordrecht; -Het initiëren en uitvoeren van daaraan gerelateerde marketing- en promotieactiviteiten; -Het ondersteunen en bevorderen van marketing- en promotieactiviteiten van derden; -Het samenwerken op marketinggebied met uiteenlopende relevante partijen; -Het initiëren, faciliteren, ondersteunen en versterken van evenementen. 7. Op welke doelgroep richten jullie deze communicatie? Utrecht: Utrecht richt zich vooral op de toerist die iets rustigers wil dan Amsterdam. In principe heeft Utrecht namelijk te bieden wat Amsterdam ook te bieden heeft, maar dan met wat minder mensen die op straat lopen. Allereerst gaan we als Utrecht samen met Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, enzovoort kijken hoe we toeristen naar Nederland kunnen halen. Vervolgens is het zaak om te kijken hoe we deze mensen naar Utrecht kunnen trekken. Hellevoetsluis: We hadden ons als stad gericht op drie pijlers; watersport, wonen en werken en zouden dus ook die doelgroep aanspreken. Nu richten we ons vooral op de huidige inwoners. Breda: ‘De Brabander’, ‘de Zuid-Hollander’ en ‘de Belg’. Binnen deze groepen richten we ons bij de jongeren vooral op het uitgaan en bij de ouderen meer op de winkels. Dit werden echter vaak nogal algemene campagnes, daarom gaan we nu meer gerichte keuzes maken. Rotterdam: Rotterdam wil zich neerzetten als wereldstad. Dit betekend dat iedereen hier welkom is; jong, oud, van welke afkomst dan ook. Daarnaast willen we ons neerzetten als een jonge creatieve stad waarin van alles te doen is. Dordrecht: Dordrecht heeft haar marketing onderverdeeld, zo is op de site terug te vinden: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Toeristische Marketing Evenementen Marketing Culturele Marketing Woonmarketing Economische Marketing Marketing Binnenstad Vergadermarkt Voor elk stukje marketing is een aparte doelgroep die ook anders aangesproken wordt. 8. Wat is er in het verleden al aan Citymarketing voor de stad gedaan? Utrecht: Bij Utrecht was het eerst zo dat de citymarketing vanuit de gemeente werd gedaan. Dit was echter niet meer upto-date, daarom zijn wij gestart. Wij staan dus buiten de gemeente. Om dingen vanuit de gemeente gedaan te krijgen, hebben we er nog wel een contactpersoon. We merken nu ook dat de citymarketing vanuit de gemeente is gegroeid en we bijna weerkunnen gaan samenwerken. Hellevoetsluis: We hadden net een plan om met Citymarketing van start te gaan toen de nieuwe portefeuillehouder kwam. Dus kort gezegd heeft Hellevoetsluis nog niets aan Citymarketing gedaan. Breda: Zie de vraag hiervoor. Rotterdam: Allereerst is het belangrijk om een profiel te binden aan de stad en deze te communiceren. Als gemeente hebben wij voor elke uiting altijd gekeken of het bij de stad past. Verder hebben we als gemeente veel geënthousiasmeerd. Door de ondernemers te laten zien wat het voordeel voor hen kan zijn (‘What’s in it for me?’) en hen te ondersteunen. Daarom komen veel ondernemers nu ook zelf met initiatieven. Dordrecht:-

51

9. Wat is het geheim van jullie Citymarketing? Wat maakt het speciaal? Utrecht: Wij leggen de ondernemers uit wat Citymarketing is en waarom ze er baat bij hebben. Vervolgens laten we ook de middelen en resultaten zien zodat ze zien waar hun geld heen gaat, zoals met dat boekje. Zo creëren we draagvlak. Hellevoetsluis: Op het moment nog geen. Breda: Wij vergelijken onze stad altijd met de Efteling. De Efteling heeft altijd om de zoveel tijd een nieuwe attractie om zo de mensen te trekken en terug te laten komen. Wij als Breda streven ernaar om dit ook te doen. Dit is echter de laatste jaren helaas een beetje geminderd. Rotterdam: Zoals we al zeiden is het als gemeente belangrijk om dingen los te kunnen laten. Je moet de ondernemers enthousiasmeren en een reikende hand geven, maar zij zijn uiteindelijk aan zet. Tevens is funshoppen nu helemaal in. We kijken dus goed naar wat we de mensen kunnen bieden naast shoppen. Dit kunnen tevens initiatieven van de ondernemers zijn! Dordrecht: Onze policy is dat we dingen samen doen en niet alleen voor partijen. 10. Hebt u eventueel nog tips? Utrecht: Allereerst moet je als gemeente gaan kijken waarom er minder mensen komen. Vervolgens moet je gaan kijken welke boodschap je als stad wil gaan uitstralen. Citymarketing is niet alleen het promoten maar ook het product. Daarom moet de gemeente de verschillende groepjes samenvoegen ( die groepjes zijn dodelijk! ) door draagvlak te creëren. Vervolgens moet je eerst aan de ondernemers, eventueel aan de hand van sleutelfiguren (zoals invloedrijke ondernemers), duidelijk maken waarom je doet wat je doet en welke strategie er achter zit. Vervolgens moet je zichtbaar worden en dingen laten zien! Tevens moet er in het geval van Brielle gekeken worden naar op welke schaal er gericht wordt. Zo zouden ze kunnen samenwerken met steden in de regio (hun concurrenten) om mensen die kant op te krijgen en vervolgens kunnen kijken hoe ze mensen daarna naar Brielle kunnen lokken. Vervolgens, wanneer intern alles klopt, kun je dit door middel van een unieke campagne naar buiten brengen. Denk er hierbij wel aan dat een slogan alleen niet genoeg is, dit laat niet de identiteit van de stad zien! Hellevoetsluis: Wat Brielle naar mijn idee nodig heeft is een bestuurder die het voortouw neemt. Die de leiding neemt en zegt: ‘Zo gaan we het doen!’ en het dan ook echt zo doet. Dit zou ik dan eerst kleinschalig starten en vervolgens verder uitbreiden. Breda: Wij als Breda zijn hier ook bezig om de leegstand tegen te gaan, Brielle moet kijken naar wat mensen langer in de stad kan houden zodat ze, naast een fietstocht of watersport, ook gaan winkelen. Verder zou ik even op Eindhoven 365 kijken. Zij hebben een goed systeem waarin ze als citymarketing onderscheid maken tussen ‘onbrand’ en ‘offbrand’ producten/diensten. De gemeente ondersteunt daar dus de initiatieven van de ondernemers, maar betalen alleen mee wanneer deze onbrand zijn, dus meewerken aan het uitdragen van de identiteit van de stad. Tot slot zal Brielle moeten kijken naar wat hen onderscheidend maakt en dit moeten communiceren. Rotterdam: Alle punten die we al gezegd hebben, zoals het binden van een profiel aan je stad en het enthousiasmeren van je ondernemers. Maak een SWOT-analyse; waar liggen de kansen van Brielle? Er zal gekeken moeten worden naar de dagindeling van een bezoeker van Brielle; wat doet de huidige bezoeker nu in Brielle? Hoe kan Brielle dit bezoek verlengen? Het aantal unieke bezoekers aan het museum laat zien dat de mensen wel in Brielle komen. Om mensen langer in de regio te houden, kun je bijvoorbeeld samen met Hellevoetsluis en Oostvoorne een soort ‘museumdriehoek’ maken als fietsroute. Ook zou je een Voorne-Putten pas in kunnen zetten. Zo kun je kortingen en acties bieden op regionaal niveau. Hierdoor worden mensen niet alleen getriggerd om langs te komen, maar ook echt geld te spenderen. Bijvoorbeeld aan het MKB. Dordrecht: Hartelijk dank!

52

BIJLAGE II Interviews ondernemers Een aantal ondernemers in Brielle hebben door middel van een interview laten weten wat hun mening is over de citymarketing nu en wat de wensen zijn. Andere ondernemers hebben dit via een e-mailberichtje laten weten, gezien zij aangaven geen tijd vrij te kunnen maken voor een interview. Interviews Wat vindt u van de huidige citymarketing in Brielle? Het doosje van Lobs: Feitelijk gezien is het idee van citymarketing in Brielle heel goed. Door de reclamebelasting betaalt iedereen evenveel mee om de stad op de kaart te zetten. Het CMB was ook echt een verandering; de leden kwamen in het begin zich voorstellen, vertelde hun strategie en vroegen naar onze wensen. Tevens waren in deze vereniging de ondernemers vertegenwoordigd. Het pakte echter niet zo uit als dat het gepland was. We betalen nu wel allemaal even veel geld, maar we zien niet waar het aan op gaat. Na die voorstelronde hebben we nooit meer iets van het CMB gehoord. Tot slot zijn de meeste ondernemers nu ook nog uit het CMB gestapt. In het begin ging ik nog wel eens naar vergaderingen, maar daarin werd je alleen maar leeggezogen, er zit geen lijn in. Dit is altijd al zo geweest. En in principe is het echt niet zo erg gesteld in Brielle met de leegstand hoor, ze stonden op de 60e plaats of zoiets op de Lijst van Leegstand. Het lijkt alleen veel erger. Verder snap ik niet waarom Harry Swart aangenomen is als Centrummanager terwijl er veel mensen zijn die het hadden willen doen die er wel voor geleerd hebben. Tevens vind ik Brielle niet goed toegankelijk voor invalidewagentjes, vooral door die goten in de Nobelstraat. Wel vind ik dat het CMB het gedoe rond de bloembakken goed opgelost heeft! Bailine: Ik merk er eerlijk gezegd weinig van. Brielle komt wel eens in de krant en dergelijke, dus het komt wel onder de aandacht, alleen merk ik weinig respons. Ik heb wel vergaderingen bezocht van het CMB en was hier vooral een luisterend oor. Ik had ook het idee dat het vooral vergaderen om te vergaderen was eerlijk gezegd. Mijn tijd is echter beperkt dus meer doe ik ook niet. Ik lees echter wel altijd mijn e-mails over de citymarketing. Ik heb alleen een ander soort winkel dan de rest, bij mij komen mensen op afspraak dus ik heb niet zoveel aan toeristen bijvoorbeeld. Daarom is een merk als ‘Op Voorne’ ook niet zinnig voor mij maar zal denk ik wel helpen meer mensen in Brielle te krijgen. Wanneer er een actie komt, moet hier weer voor betaald worden, zo ook wanneer je bijvoorbeeld ambassadeur wilt worden. Om dit naast de reclamebelasting neer te tellen is gewoon te veel, je krijgt als ondernemer steeds meer kosten. Toch denk ik dat de leegstand ook met de recessie te maken heeft, want vijf jaar geleden was het echt druk. Waar ik echter nog wel mee in mijn maag zit, is dat vorig jaar tijdens de zomermarkt er een kraampje voor mijn deur stond die een doek over mijn gevel en dus mijn reclame hing. Nou ben ik op woensdag altijd gesloten dus ik kon er niks van zeggen, ik moest het van mijn buren horen. Ik heb toen een mailtje gestuurd en ik kreeg terug dat de kwestie doorgespeeld was naar het CMB. Daarna heb ik er nooit meer wat van gehoord. En dat terwijl ik bijna zeshonderd euro reclamebelasting betaal. Dan wil ik ook wel gezien worden. Angel&Demon: Het was een mooie doelstelling om in vier jaar dit op te zetten, maar er komt niks uit. Alleen de ideeën die in hun voordeel zijn worden doorgezet. En dan zijn er wel vier andere commissies in Brielle, maar zij moeten dan ook weer hun plannen indienen bij het CMB en dan krijg je hetzelfde. Ik heb zelf een aantal keer contact gehad met het CMB, en al die keren ben ik eigenlijk teleurgesteld. Zo heb ik diverse poster en banners ontworpen, die dan uiteindelijk niet mochten omdat ze of de huisstijl niet hadden, of niet door Wendy Hofman, de citymarketeer, gemaakt waren. Daarnaast heb ik nog meegeholpen met andere acties om Brielle op de kaart te zetten, zoals helpen bij evenementen en het promoten van Brielle op mijn folders. Bij het Bevrijdingsfestival, waarvoor ik alles had geregeld, belde ik een keer op toen alles geregeld was en toen hadden ze ineens zelf alles geregeld en had ik niks gedaan volgens hun. Bij dat foldertje hetzelfde verhaal: Ik had afgesproken dat ik Brielle zou promoten op mijn folders, omdat mijn klanten overal vandaan komen, en daar zou ik dan een vergoeding voor krijgen. Vervolgens zijn de folders gedrukt en bel ik op voor die vergoeding, weten ze er ineens niks meer vanaf. Raar.

53

Future Forward: Ik geloof wel in citymarketing, maar er zijn nu personen neergezet die geen inzicht hebben. Ze zitten nog in de oude politiek waarin ideeën weggedrukt konden worden. Vroeger kon dat omdat niemand het wist, maar nu is er zo snel achter te komen via het internet. Nu komen ze er niet meer mee weg. Ook heb ik een hekel aan hun mentaliteit. Er liggen zoveel voorstellen van diverse ondernemers, maar ze doen er niks mee. In plaats daarvan gaan ze nu als Brielle praten met stad.nl waar de ontwikkelkosten 5000 euro voor zijn en het 3000 euro kost om te hosten. Daarna kost het 150 euro per jaar aan onderhoud en dan komen de reclame kosten er nog bij (wie gaat dit betalen?). En dan is de content ook nog eens heel slecht. Dan kun je toch beter een kant-en-klaar voorstel pakken dat door een Briellenaar gemaakt is en weet hoe het hier zit. Doordat de gemeente website door losse mensen is gemaakt, is het ook geen samenhangend geheel. Tot slot was die presentatie van het CMB natuurlijk allemaal van te voren opgezet. Dat iedereen moest staan, de hoeveelheid en de grote van de tekst, enzovoort. Zo hoopten ze natuurlijk dat de mensen moe werden en werden overladen met informatie, dat het zou ontgaan dat er niks uitgevoerd is. Ik heb ook een stukje geschreven op www.brielle.nu erover, die moet je maar even lezen. Pandora: Ik ben zelf niet heel erg tevreden over de citymarketing op het moment. Ik zou graag meer betrokken willen worden en er wordt naar mijn idee niet goed geluisterd. Er wordt niet meegedacht, er wordt meer advies gegeven. Sommige dingen zijn wel goed hoor, zo ben ik voor de gelijke openingstijden. Maar wanneer er bijvoorbeeld een evenement georganiseerd wordt door de ondernemers, is hier geen geld voor. Veel ondernemers doen dan wel mee maar je kan ook weer niet te veel vragen gezien ze ook al reclamebelasting moeten betalen. Daarom zou ik graag een jaaroverzicht zien van de kosten. Ik ga altijd naar alle vergaderingen, dat vind ik erg belangrijk. Ook omdat je zo contact houdt met de medeondernemers. Deze vergaderingen zijn wel goed, alleen sommige mensen zijn narrow minded. Bij het BPV gaat het goed, bij het CMB minder omdat de mensen hier niet makkelijk zijn. Ik heb het idee dat het misschien niet de juiste mensen hiervoor zijn. Dick Hagestein: Ik ben expres niet in de binnenstad gevestigd met mijn winkel, het is me wel een aantal keer gevraagd. Ik ga hier niet zitten omdat de bereikbaarheid gewoon super slecht is. Dat de straat is afgesloten voor auto’s is slecht voor de ondernemers. Mensen komen zo minder makkelijk bij de winkels en willen vaak niet deze moeite doen en gaan ergens anders heen. En dan ook nog eens die parkeerschijven.. Daarnaast is de huur ook nog eens veels te hoog. Op het Ruggeplein, waar ik nu zit, is er voor de deur een grote parkeerplaats, Verder is er een Lidl die elke week voor 10.000 mensen uit de hele regio zorgt. Ik hoef hier dus ook niet veel uit te geven aan marketing want de mensen komen vanzelf wel. En bloemen zijn toch een impulsaankoop, dus dan zit ik hier goed. Mensen gaan naar de Lidl, zien de bloemen staan en komen langs. Ook is het gebouw van Delta Lloyd waardoor de huur lager is en ik geen reclamebelasting hoef te betalen. Door die reclamebelasting merk ik ook dat mensen in Brielle veel blijer zijn met sponsoring dan mensen uit Oostvoorne. Verder vind ik een aantal dingen raar lopen. Zo vind ik het raar dat het 6 maanden duurt voor je een vergunning krijgt. Tevens vind ik het raar dat er zo veel evenementen zijn en dat deze evenementen wel het horecabezoek maar niet het winkelbezoek stimuleren. Tot slot vind ik het raar dat de Chez André dan een terras ook aan de overkant van de straat mag hebben, maar er dan wel containers vlak naast geplaatst worden. Hoe zou u weer vertrouwen krijgen in citymarketing Brielle? Het doosje van Lobs: Zoals ik al eerder heb verteld heb ik vroeger wel de vergaderingen van diverse groepjes bijgewoond. Wanneer hier dan weer een groepje uit voortkwam, ging ik hier ook weer in mee. Zo ook de Activiteitencommissie. Hier zijn toen erg veel goede plannen en ideeën uitgekomen, maar hier heb ik toen nooit meer iets van gehoord. Daarom ben ik er mee opgehouden.

54

Zoals ik al zei is het CMB een goed orgaan, maar er moet alleen wat uitkomen. En dan niet elk jaar zo’n presentatie waar veel ondernemers niet heen kunnen, maar gewoon elke week wat laten zien. Je moet als je in het CMB zit elke dag het gevoel hebben dat je iets hebt gedaan. Ze moeten mensen op de hoogte houden en dan ook de kans geven om erop te reageren. Verder vind ik dat de andere ondernemers niet genoeg betrokken worden in de citymarketing. Er zijn hier genoeg communicatie- en reclamebureaus die goede ideeën hebben voor Brielle. Deze worden niet gebruikt door Brielle, zelfs niet als ze het aanbieden. Dit vind ik erg jammer. Wanneer je je ondernemers betrekt werkt dat alleen maar goed voor het vertrouwen. Houdt het beeld rustig, er is veel ruis! Bailine: Er wordt te veel geld gevraagd aan de kleine ondernemers. Hier zou ik graag verandering in zien. Angel&Demon: Ik heb zelf wel vertrouwen in de leden van de activiteitencommissie, misschien moeten ze daarvan maar het CMB maken. Dat zijn de enigste leden die actief zijn en ook echt wat doen. De vragen die bij hen binnenkomen worden ook echt uitgewerkt. Future Forward: Wanneer ze eerlijk zouden zijn. Eerlijkheid is goed. Pandora: Ik hoop dat Harry Swart alles gaat samenvoegen nu. Ik zou namelijk graag hebben dat we samen gaan praten, als gemeente en ondernemers, en dat we elkaar betrekken. Ik hoop dat Harry hier iets kan betekenen. Verder zou ik meer vertrouwen krijgen wanneer de gemeente meer de initiatieven van mensen ondersteunt. Dick Hagestein: Wanneer de gemeente echt wat met de ideeën van mensen gaat doen. En mensen doen niks voor niks, waardeer ze ook. Ik had bijvoorbeeld met mijn winkel een boeketje gemaakt voor de koningin toen ze langskwam, ik had dit aan de gemeente aangeboden om gratis te maken, maar ik heb daar nooit een bedankje voor gekregen. Ik kreeg hen nog wel aan de telefoon, maar dit was omdat ik een foto van het boeketje op Facebook had geplaats voor het overhandigd was en dit mocht niet. Maar een bedankje of iets heb ik nooit gehad (tip: OPW) Wat zou u graag terug willen zien in Brielle? Wat zijn uw wensen? Het doosje van Lobs: Er is veel irritatie onder de ondernemers. Er worden veel dingen half gedaan. Naar mijn idee kun je beter 4 dingen heel goed doen dan 20 dingen half. Wanneer je bijvoorbeeld één goede zomermarkt zou neerzetten, bijvoorbeeld met een Italiaans thema waarin alles, maar dan ook echt alles Italiaans is, zou deze naar mijn idee beter bezocht worden dan die 20 zomermarkten nu. Een markt met echt Italiaanse mensen, Italiaanse muziek, Italiaanse producten, enzovoort. Veel met thema’s werken! En in plaats van dan veel geld uit te geven aan het inhuren van mensen of dingen, kun je ook gewoon rondvragen of de ondernemers misschien een goede deal weten. Ik ken bijvoorbeeld al een Italiaan die het zo zou doen. Verder hoop ik dat de gemeente en het CMB meer de initiatieven van ondernemers aanneemt. Zo ben ik ooit samen met iemand begonnen met de Ladies Night, wat veel bijval kreeg en we toen hebben overgedragen, maar kregen we ( en krijgen ze ) helemaal geen reikende hand. Hetzelfde was met het Sinterklaas-/Kerstmanhuis. Hier financierde de gemeente wel een gedeelte, maar wanneer het aankwam op de locatie keurde de gemeente dit af en hielp hen niet bij het zoeken van een andere locatie waardoor het bijna niet door kon gaan. Als gemeente hoor je dit soort initiatieven juist te steunen, juist omdat deze veel mensen naar Brielle trekken! Tevens zou het helpen als diverse dingen weer terug komen in de Briel. Zo waren er veel meer mensen in de winkelstraten toen de scholen en de dokters nog in de binnenstad zaten. Tot slot zou ik nog iets doen met mobieltjes. Iedereen loopt er tegenwoordig mee. Het lijkt mij heel leuk wanneer iemand bijvoorbeeld langs Brielle komt, ze een berichtje ontvangen met ‘Welkom in Brielle!’ en dan diverse acties of festiviteiten die er zijn. Bailine: Ik snap dat de openingstijden lastig zijn om op één lijn te krijgen maar ik zou het toch proberen. Verder zou ik de leegstaande panden opvullen. Tevens is het parkeerbeleid knudde met die blauwe zone, ook voor de ondernemers zelf. Ik hoor veel mensen uit Nieuwland die altijd naar Hellevoetsluis gaan omdat ze hier niet kunnen parkeren. En waarom staan er geen fietsenrekken in de straat?

55

Tevens gaan al die markten ten koste van de modewinkels. Die zijn de grip erop kwijt. Deze markten zouden ook in samenwerking met de ondernemers gehouden kunnen worden. Tot slot zou ik graag meer vers in de stad zien. Angel&Demon: Het CMB kan op zich nog wel, maar dan zou ik graag eens in de zoveel tijd willen stemmen wie er in komen te zitten. Wanneer het dan niet goed gaat met de groep die er zit weet je in ieder geval dat je er iets aan kunt veranderen als ondernemer. Tot slot moet de sfeer veranderen. Er zal gewerkt moeten worden met een geluidsinstallatie, muziek in de winkelstraten, sfeer, thema’s, enzovoort. Zoals een Italiaanse markt of iets. Doe niet zoveel dingen half maar minder dingen goed! Future Forward: Ik vind dat meer mensen hun mond open moeten gooien. Mensen weten wel dat het slecht geregeld is hier met de citymarketing maar ze doen niks. Ook vind ik dat er met een platform gewerkt moet worden want met losse dingetjes werkt het niet. Pandora: Hier heb ik wel een aantal ideeën in. Zoals ik al zei ben ik voor de gelijke openingstijden. Ook zou ik graag meer parkeergelegenheid zien. Er was toen sprake van een nieuwe parkeerplek bij het Bolwerk, maar hier heb ik nooit meer iets van gehoord. Verder zou ik graag iets van een Tapasrestaurantje zien en een lunchroom of een grandcafé en veel terrasjes erbij. Wat betreft de winkels zou ik graag nog een herenzaak, een zaak voor grotere maten en een lingeriewinkel. Verder zou ik ook graag meer vers in de winkelstraat zien, al gaat iedereen nu wel meer naar de supermarkt Het is naar mijn idee ook rustiger in de binnenstad doordat de scholen en doctoren enzovoort weg zijn uit de binnenstad. Vroeger kwamen moeders bijvoorbeeld veel vaker omdat ze er toch langskwamen. Tot slot zou ik graag de muziek in de straten terug hebben. Dit zou al veel meer toevoegen aan de stad. Dick Hagestein: Ik vind dat, wanneer je een winkel hebt, je elke dag open moet gaan. Ik ben dan ook voor de zondag openstelling. Alleen moet er dan wel iets te doen zijn op zondag, en dan bedoel ik iets naast het winkelen. Zo kun je bijvoorbeeld een pendeltreintje vanuit de parkeerplaats bij de Jumbo naar de stad laten rijden (pak je gelijk de slechte bereikbaarheid mee) en in de stad kun je kleine dingetjes zetten. Je moet de mensen een reden geven om te komen naast het winkelen. Grotere ketens trekken mensen naar de stad, dus de Albert Heijn zou ik ook gewoon in de stad houden. Verder zou ik ook buiten de stad Brielle promoten. Zo kan je op de rotondes bijvoorbeeld al bordjes zetten met ‘Kom winkelen!’ of iets dergelijks.. Wij gebruiken als winkel ook sociale media. Zo hou ik bijvoorbeeld acties als ‘Deze mooie tulpen zijn vandaag vanaf 1 uur tot 3 uur ’s middags voor ‘maar een vijfje voor jou!’ en dan zijn ze zo weg. En mij kost het niks omdat ik toch al veel tulpen heb en anders moet ik ze weg gooien. Als de gemeente nou ook zo’n pagina op zou stellen en ook iemand inhuurt die daar verstand van heeft, zou het al meer mensen trekken volgens mij.

56

E-mailberichtjes Betty Cambier Fotografie: Beste Anouk, Zelf ben ik werkzaam in een branche waar door de komst van het digitale tijdperk heel veel veranderd is. Ja, ik ben daar ook in meegegaan, heb me verdiept in de mogelijkheden van de digitale fotografie, heb diverse cursussen en workshops gevolgd m.b.t. het verwerken van bestanden enz. Gevolg; ik ben nog steeds een ‘ambachtelijke’ fotograaf die toch ook redelijk met de computer overweg kan. Een winkel is al lang geen haalbare kaart meer, ik heb een kleine studio aan huis en werk op afspraak. Die computer en internet is echt niet meer weg te denken, iedereen kan met enkele muisklikken van alles vinden en bestellen in webwinkels en de gewenste artikelen worden (gratis) thuis bezorgd. Voor sommige dingen doe ik dat zelf ook, niet alles is in Brielle te koop. Ik ben bang dat Citymarketing daar niet veel verandering in kan brengen. Uniforme openingstijden zijn waarschijnlijk niet haalbaar in Brielle, omdat er nu eenmaal veel eenmanszaken zijn. Ik wilde vroeger ook geen 7 dagen in de winkel staan! Parkeren kan redelijk in Brielle, maar om de een of andere reden heb ik de indruk dat mensen wel bereid zijn om bv. in Hellevoetsluis de auto in de parkeergarage te zetten en verder lopend te gaan, maar dat ze hier het liefst voor de deur willen parkeren. Toen zo’n 20 jaar geleden de Voorstraat, waar ik toen nog de winkel had, afgesloten werd voor het verkeer kostte me dat ca. 40% omzet! Brielle is een mooie stad, zeker als de zon schijnt leuk om door te wandelen en een terrasje te pakken, maar winkelen..... Ik denk dat het heel moeilijk zal zijn voor een ondernemer om een pand te kopen of huren, alle lasten op te brengen en er ook nog een (goed) belegde boterham aan over te houden in deze tijd. Sorry dat ik negatief ben. Fietsplus: Beste Anouk, Nu zit ik in de luxe positie dat ik het erg druk heb en de groei van ons bedrijf al jaren stabiel blijft doorgroeien (5 tot 10% omzetgroei per jaar). Ik ben dus ook niet bij de presentaties geweest van de Citymarketing plannen en heb alleen maar wat opgevangen hier en daar. Wel heb ik aangegeven waar mogelijk een bijdrage te willen leveren omdat 'de stad' niet leeg mag lopen uiteraard! Ik denk alleen dat het ook taak van iedere ondernemer op zich is om mensen aan te trekken. Als de kwaliteit goed is en het totaal pakket klopt komt men heus wel! Enfin, ik hoop je met dit korte antwoord een kleine toelichting te hebben gegeven over mijn (beperkte) visie. Kantoor en Creatief: Hallo Anouk, ik ben niet zo goed in citymarketing en hoe het allemaal zou moeten. Ons bedrijf is in 1963 opgestart door mijn vader en wij hebben de zaak in 1981 van hem overgenomen. Wij zijn dus eigenlijk een ouderwets bedrijf. Wij hebben geen zin meer om onze winkel te gaan combineren met een internetshop. Ik denk dat dit wel de toekomst zal worden voor veel winkels. Ook denk ik zelf dat we op een gegeven moment zoveel internetshops zullen hebben, dat mensen vanzelf weer gedeeltelijk terug zullen gaan naar een winkel, om toch mondeling geholpen te worden. Meer kennis van zaken heb ik helaas niet, maar ik hoop dat je toch iets aan dit stukje zal hebben. vriendelijke groeten Willy de Bruin Kantoor & Creatief. Majestic Nailcare: Beste Anouk, Ik denk niet dat dit voor mij relevant is daar mijn bedrijf aan huis gevestigd is. Mijn antwoord om de leegstand tegen te gaan; huren verlagen. Dat is de voornaamste reden waarom ik aan huis begonnen ben. Als eenmanszaak is het niet mogelijk om rond de € 2500,- huur te betalen en dan ook nog een boterham uit je bedrijf te verdienen. Veel succes met je scriptie!

57

BIJLAGE III Interview Wim Lakerveld - Hoofd afdeling economische zaken Uitleg: Ik ben een 20 jarige Communicatie studente. Ik zit momenteel in mijn laatste jaar en moet een scriptie schrijven om af te studeren. In deze scriptie ga ik onderzoeken hoe Citymarketing bij kan dragen aan het tegengaan van de leegstand van het MKB in Brielle. Om een goed beeld te krijgen van de Citymarketing in Brielle, ben ik diverse interviews aan het houden en enquêtes aan het afnemen. Dit interview wordt opgenomen en duurt ongeveer 30 min. 1. Allereerst wilde ik graag weten hoeveel MKB zich op dit moment in Brielle gevestigd hebben? Hoeveel verschilt dit met 10 jaar geleden? Tien jaar geleden waren er ongeveer 120 MKB in Brielle gevestigd. Dit is nu gezakt naar rond de 100. Er hebben tevens veel verhuizingen plaatsgevonden, al zijn deze vooral intern geweest. Zo zijn veel winkels van andere locaties naar het ‘winkelcarré’ verhuisd. Hiermee bedoel ik de Voorstraat, Vischstraat en de Turfkade. Hier bevinden zich de meeste winkels en is het vaak ook het drukst. 2. Waarom is het voor een MKB bevorderlijk om zich in Brielle te vestigen? Het MKB dat zich hier vestigt moet zich verbonden voelen met Brielle en moet zich kunnen vinden in het funshoppen wat Brielle uit wil stralen. Brielle heeft namelijk veel speciaalzaakjes. De gemeente heeft een goede samenwerking met haar ondernemers door middel van het CMB. Het hoofddoel van het CMB is trouwens ook het tegengaan van de leegstand van het MKB in Brielle. Zo zijn ze er bijvoorbeeld al even mee bezig om de openingstijden gelijk te krijgen en zijn ze in gesprek met de pandeigenaren om de huren te verlagen of de huur af te laten hangen van de inkomsten van de ondernemers. Tevens houdt de gemeente de stad schoon en veilig. De gemeente besteed wat extra aandacht aan openbare ruimtes. Elke week komt er bijvoorbeeld een veegwagen om de binnenstad schoon te vegen. De rest van de stad gebeurt om de twee weken. Vroeger waren de meeste voorzieningen nog in de binnenstad. Dit trok mensen. Daarom is het ook van belang, vind ik, dat de Albert Heijn in de binnenstad blijft. Hier zijn de meningen echter over verdeeld. Er zijn bijvoorbeeld ook mensen die vinden dat het Kruidvat en andere algemene publiekstrekkers weg moeten uit de stad en er alleen speciaalzaakjes moeten zijn in de binnenstad. De bibliotheek bijvoorbeeld heeft tegenwoordig niet zoveel ruimte meer nodig. De overige ruimte zou verhuurd kunnen worden aan andere bedrijven, zodat de bibliotheek binnen de vesting blijft, wat naar mijn idee belangrijk is, maar er zijn ook partijen die per school een bibliotheek willen hebben. Zoals ik al zei; de meningen zijn hierover verdeeld. Wat er naar buiten gecommuniceerd wordt aan de ondernemers is ‘Dit zijn wij, dit zoeken wij, kom alsjeblieft naar Brielle’. Verder zijn we ook lid van de Nederlandse Vestingsteden waardoor we ook meer in de picture komen. 3. In Brielle zijn er veel evenementen, nu vroeg ik me af hoe het MKB opgenomen wordt in de grote evenementen? De diverse evenementen trekken de mensen naar de binnenstad en het is aan de ondernemers zelf wat ze hiermee doen. Zo mogen ze bijvoorbeeld op 1 april open, maar dit doen veel ondernemers niet omdat ze zelf ook Briels zijn en ook willen feesten. Maar met evenementen als Brielle’s Got Fasion en Brielle Bruist zijn de ondernemers vrij om wat te doen. 4. Wat is volgens u de identiteit/USP van Brielle? Brielle is beleven. historie, proeven en recreëren. Op een gegeven moment hebben we als steden op VoornePuttenbepaald wat onze sterke punten zijn. Zo heeft Hellevoet watersport als punt, Oostvoorne het strand en de duinen, Spijkenisse de slechtweervoorzieningen en Brielle de historie.

58

( Uitleg spinnenwebmodel Bernstein. Uiteindelijk heeft meneer Lakerveld de cijfers gebaseerd op wat hij dacht wat de bezoeker zou zeggen) Wat scoort Brielle op:

- Recreatie - 6 - Diversiteit - 8 - Historisch - 8 - Service - 7 - Bruisend - 6 - Technische innov.- 6 - Uniek – 9 - Evenementen - 8

5. Is er vanuit de gemeente al eerder onderzoek gehouden? Bijvoorbeeld naar Citymarketing of naar de behoeften van diverse partijen? Wat waren hier de uitkomsten van? Er is geen onderzoek gedaan naar de behoeften van de diverse partijen. Wel zijn er veel andere onderzoeken gedaan. Er is bijvoorbeeld een keer een onderzoek uitgevoerd door meneer Noordman, een hoogleraar, over het imago van Brielle. De resultaten heb ik echter niet paraat en deze zijn ook nergens gepubliceerd. In de 12/13 jaar waarin Brielle al met citymarketing bezig is, zijn de eerste jaren vooral aan onderzoek besteed en zijn er diverse rapporten gemaakt. Vanaf 2012 zijn we hier echt zelf mee bezig, daarvoor deden we dat vooral samen met de Nederlandse Vestingsteden. Nu wordt het echt in overleg met het CMB gedaan. 6. Wat is vanuit de gemeente het uiteindelijke doel wat betreft de Citymarketing? Het voorzieningenniveau op peil houden. Dit willen we doen door datgene te bieden wat we willen uitstralen. Bijvoorbeeld dat we een prima winkelstad zijn voor funshoppen en dat hier goed kunt genieten van de historische sfeer. Verder willen we Brielle op de kaart zetten/ houden. Brielle is echter afgelopen jaar al wel meer bezocht. Dit blijkt uit de unieke bezoekers van het museum, het theater en de vollere parkeerplaatsen. Tevens komen er meer grote groepen. 7. Welke communicatiemiddelen gebruiken jullie momenteel om dit doel te realiseren? Is er een bepaald concept waaruit jullie werken? Nou welke niet? Kranten, persberichten, enzovoort. Radio en TV op lokaal/regionaal niveau, al doen we dit niet te veel door de kosten die je betaald voor een korte duur. Tevens weten we niet of dit de juiste doelgroep bereikt. Verder hebben we natuurlijk de website. Deze is, zoals je misschien al hebt gezien, onderverdeeld in twee delen. Een gedeelte gemeentelijke informatie en een gedeelte toeristen informatie. Het toeristen gedeelte is door het CMB opgezet. Brielle.nu is opgezet door een externe partij. Verder wordt er gewerkt aan een Brielle app en een webshop (www.stad.nl). maar dit gaat nog wel even duren voor het rond is. 8. Op welke doelgroep richten jullie deze communicatie? Wij richten ons op de gezinnen met nestverlaters. Wanneer de kinderen het huis uit zijn, hebben de ouders, meestal rond de 50 jaar oud op dit moment, meer tijd en geld om uit eten te gaan en er dagjes op uit te gaan. Zo zouden ze best een keer kunnen gaan fietsen of een museum bezoeken. Aan deze doelgroep willen wij laten weten dat Brielle hiervoor een uitstekende plek is. 9. Wat is er in het verleden al aan Citymarketing voor Brielle gedaan? We zijn er nu zo’n 12/13 jaar mee bezig op het moment. In de eerste jaren hebben we dit vooral in samenwerking met Nederlandse Vestingsteden gedaan. We zijn nu pas drie jaar echt zelf bezig met het CMB. Deze groep wordt ondersteund en geadviseerd door een citymarketeer, Wendy Hofman. Zij helpt het CMB om niet alleen rapporten te maken maar deze ook te implementeren. Hierbij wordt vooral gekeken naar de lange termijn. Het is een lang veranderproces; veel ondernemers zitten hier al 40 jaar en dan moeten ze ineens veranderen. Dit zorgt voor frustraties. 10. Is er een profiel van de huidige bezoeker van Brielle? Zie de doelgroep.

59

11. Zijn er al gesprekken geweest met andere gemeenten over hoe zij de Citymarketing aanpakken? Ja we hebben met de gemeente Delft om de tafel gezeten en onze visies wat betreft citymarketing uitgewisseld. Tevens zijn we door diverse gemeenten benaderd over onze aanpak met citymarketing. We worden bij veel gemeenten als voorbeeld gezien, al zijn de Briellenaren zelf heel kritisch. 12. Hoe komen ondernemers nieuws te weten wanneer zij niet in een groepje/vereniging zitten? De communicatie tussen de gemeente en de ondernemer gebeurd vooral door de groepjes en verenigingen. Verder communiceren wij nog via de e-mail. Als je geen lid bent van een vereniging, heb je hier ook de nadelen van. De echt belangrijke dingen worden echter wel met veel bombarie aangekondigd, bijvoorbeeld de presentatie van het CMB. 13. Wat is nu het budget voor de Citymarketing? Als richtlijn voor de aanbevelingen in mijn scriptie. €10.000 à €15.000 hebben we er voor over.

60

BIJLAGE IV Beste inwoner van Voorne-Putten, Allereerst hartelijk bedankt voor uw tijd! Ik ben een 20 jarige Communicatie studente. Ik zit momenteel in mijn laatste jaar en moet een scriptie schrijven om af te studeren. In deze scriptie ga ik onderzoeken hoe Citymarketing bij kan dragen aan het tegengaan van de leegstand van het MKB in Brielle. Om een goed beeld te krijgen van de Citymarketing in andere gemeenten, ben ik diverse interviews aan het houden en enquêtes aan het afnemen. Graag zou ik uw input willen hebben wat betreft de leegstand van het MKB (Midden- en Kleinbedrijf)in Brielle en de Citymarketing. Ik zal uw antwoorden op deze enquête vertrouwelijk behandelen. De enquête zal ongeveer 5 minuten van uw tijd in beslag nemen. Hoe veel jaar woont u al op Voorne-Putten? Binnen welke leeftijdsgroep valt u? < 10 jaar 10 - 15 jaar 16 - 20 jaar 21 - 27 jaar 28 - 37 jaar 38 - 55 jaar > 56 jaar Hoe vaak komt u in Brielle? Ik woon hier Meerdere malen per week Eens per week Eens per twee weken Eens per maand Eens per kwartaal Eens per half jaar Eens per jaar Nooit Hoe vaak koopt u iets in de binnenstad van Brielle? Meerdere malen per week Eens per week Eens per twee weken Eens per maand Eens per kwartaal Eens per half jaar Eens per jaar Nooit

61

Wat vindt u van het winkelaanbod in Brielle? _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________

Wat vindt u van het horeca aanbod in Brielle? _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ Bij het volgende onderdeel wil ik u vragen een cijfer (1 t/m 10) aan Brielle te geven voor de volgende punten:

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Aanbod faciliteiten Evenementen Historisch Klantvriendelijkheid Levendigheid Modernisering Recreatie Uniek Bezoekt u wel eens evenementen in Brielle? Zo ja, welke? Bevrijdingsfestival Brielle Beats Brielle Blues Bruisend Brielle Brielle got fashion Brielse Meer Spektakel Ladiesnight Lokale weekmarkt Sinterklaas/Kerstmanhuis Verhalenfestival Zomer markten 1 Aprilfeest Anders

62

Wat is uw voornaamste reden voor een bezoek aan de binnenstad van Brielle? ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ Wat is voor u een obstakel om Brielle te bezoeken? ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ Wat zou u graag terug willen zien in Brielle? ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ Heeft u nog tips/opmerkingen?

___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________

63

Uitslag enquêtes

Hoe vaak koopt u iets in de binnenstad van Brielle? – Hoe vaak komt u in de binnenstad van Brielle?(Bezoekers)

25% 20% 15% 10% 5% Kolom1 Aankopen Bezoek

0%

Bezoek Aankopen Kolom1 Ik doe

Winkelaanbod – Horeca aanbod

70,00% 60,00% 50,00% 40,00%

Winkelaanbod

30,00%

Horeca aanbod

20,00%

Kolom1

10,00%

Kolom1 Horeca aanbod

0,00% Goed

Matig

Winkelaanbod Slecht

Weet niet

64

Paspoort ophalen

Ontspanning

Evenementen

Historisch

Foto's maken

Eten halen

Zomermarkt

Cultuur

Brielle Blues

Gezelligheid

Werk

1-apr

Stappen

Noodzakelijk winkelen

Vrienden

Kapper

Horeca

Trainen

Wandelen

Wonen

Terras

Tandarts

Bibliotheek

Dichtbij

Winkels/Boodschappen

Ouders

Reden bezoek binnenstad Brielle

25,00%

20,00%

15,00%

10,00%

5,00%

0,00%

Reden bezoek binnenstad Brielle

65

0,00%

Langreizen Éenrichtingswegen Leegstand Geen elektronicawinkels Te weinig leuke winkels Geen Soms te druk om te fietsen Klein Geen goede bewegwijzering Mis de sfeer Ik mag veel mensen niet Slechte verbinding met het OV Openingstijden Parkeren Fietsers Ik weet niet wat er te beleven is Saai Weinig variatie Niks voor jongeren Kledingwinkels te duur Geen bioscoop Geen samenwerking Geen echt winkelhart Werktijden Klein assortiment Hema Niks speciaals Gemeente houdt steeds meer… De stad autovrij Al die markten Rotonde met de fiets Rugge is beter bereikbaar

Blokkades

30,00%

25,00%

20,00%

15,00%

10,00%

5,00%

Blokkades

66

0,0%

Wensen bezoekers en bewoners

geen wensen

meer nivo

openingstijden beter afstemmen

meer promotie

betaalbare huren

moderner

Brielse Maas

meer parkeergelegenheid

betere verbinding via bus 106

een duidelijk winkelcentrum

een park

meer groen (bosjes en struiken)

bredere straten

oliebollenkraam terug

een bioscoop

de kermis terug in de binnenstad

koopavonden

braderie

1-april-verhaal' behouden in de stad

sfeer van toen' behouden tijdens evenementen

thema-markten

meer evenementen

meer lunchplekken

meer uitgaansgelegenheden

opvulling

meer diversiteit in winkelaanbod

een fiets en doe-het-zelf-winkel

supermarkt in de stad

woonaccesoirewinkel

tuincentrum

betaalbare herenmode

lingeriewinkel

meer winkels met verswaren (groente, vlees,…

meer sportwinkels

meer winkels voor jongeren

een hobbywinkel

de Zuiderpoort

muziekwinkel

bijvoorbeeld 'Action'

goedkopere winkels

meer kleding- en/of schoenenwinkels

bekende winkels (ook voor ouderen)

unieke en/of leuke winkels

Wensen bezoekers en bewoners

10,0% 9,0%

8,0%

7,0%

6,0%

5,0%

4,0%

3,0%

2,0%

1,0%

tips van bezoekers en bewoners 60,0%

50,0%

40,0%

30,0%

20,0%

10,0%

0,0%

68 tips van bezoekers en bewoners

Aanbod faciliteiten Evenementen Historisch Klantvriendelijkheid Levendigheid Modernisering Recreatie Uniek

69

71