het cactusplan
Prikkels voor sociale, ecologische en democratische vernieuwing
Economische cr
isis
s i s i r c e l a i c o S Ecologische c risis
r c o m e D het cactusplan
s i s i r c e h c s ati
Economische crisis Het kapitalisme zit in een diepe crisis. Europa staat op de rand van de derde recessie sinds 2008. Snoeien in jobs, lonen en sociale zekerheid is deel van het probleem, niet van de oplossing. Harde inleveringen verdiepen de crisis alleen maar.
het cactusplan
Sociale crisis De crisis doet de armoede toenemen. Eén Belg op zeven is arm. Bij gepensioneerden is dat één op vijf. Multinationals saneren en sluiten. De werkloosheid breekt records: bijna 600.000 Belgen zoeken een job.
het cactusplan
Ecologische crisis De concentratie van broeikasgassen in de atmosfeer is in 2013 wereldwijd sneller gestegen dan ooit en heeft een nieuw recordpeil bereikt. In België wordt slechts 7 procent van de elektriciteit duurzaam opgewekt. Electrabel & co stellen de winst voorop en houden liever bejaarde kerncentrales langer open, dan te investeren in groene energie.
het cactusplan
Democratische crisis De Europese crisismaatregelen dwingen heel de samenleving in een besparingsdwangbuis. Vakbondsrechten worden ondermijnd, het stakingsrecht staat onder druk, en kritische middenveldorganisaties zien hun subsidies ingeperkt.
het cactusplan
Crisis? Niet voor iedereen!
12.000
In België kwamen er op één jaar tijd 12.000 multimiljonairs bij. Dat is 14 procent meer dan vorig jaar.
25.000
Superrijken en multinationals hebben in totaal 25.000 miljard euro op geheime rekeningen in belastingsparadijzen.
500 Het privé-fortuin van de 20 rijkste miljonairs in België bedraagt 500 miljard euro.
1.600 1.000 De Europese banken kregen in volle crisis 1.600 miljard euro staatssteun. En wij krijgen nu de rekening.
het cactusplan
De Europese beursgenoteerde bedrijven verdienen dik aan de crisis. Ze zitten op een berg cash van 1.000 miljard euro. Maar ze potten het geld liever op dan te investeren.
De ongelijkheid is groter dan ooit De verdeling van het vermogen in België RIJK 61,3% 20% grootste verdieners
20% grote verdieners
ARM het cactusplan
20% gemiddelde verdieners 20% kleine verdieners 20% kleinste verdieners
21,3% 12,5%
4,6% 0,1% (Bron: Kuypers & Marx, de verdeling van de vermogens in België, 2014)
Keer het tij We aanvaarden de Europese besparingsdwangbuis niet. In plaats van ons kapot te besparen, willen we ambitieus investeren in de samenleving. Een ambitieus sociaal, duurzaam en democratisch toekomstplan kan niet zonder een drastische fiscale omwenteling. In plaats van de crisis af te wentelen op de bevolking, moeten de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. Wij produceren de rijkdom. Zonder werkvolk, geen welvaart. Maar daar krijgen we steeds minder van terug. De lonen blokkeren, de openbare dienstverlening gaat op de schop, en de sociale zekerheid wordt afgebouwd. Die logica willen we omkeren. De vrije markt is niet in staat om onze basisrechten te garanderen. We nemen het stuur van de samenleving zelf in handen. We bouwen sterke publieke diensten uit. Mens en milieu staan daarbij centraal, niet de winst van multinationals en multimiljonairs. het cactusplan
cactusplan: drie hefbomen
Sociale vernieuwing
het cactusplan
Ecologische vernieuwing
Democratische vernieuwing
Sociale vernieuwing
We kiezen resoluut voor nieuwe jobs, een sterke sociale zekerheid, en innovatieve openbare diensten.
het cactusplan
Ecologische vernieuwing
We zetten in op een groene energierevolutie, modern openbaar vervoer en een betere luchtkwaliteit.
Democratische vernieuwing
We willen democratie van onderuit, met verplichte volksraadsplegingen en een betere bescherming van onze rechten.
Volwaardig pensioen Sociale stedenbouw
Sterk onderwijs
Sociale vernieuwing
Toegankelijke gezondheidszorg
Betrouwbare zorg Leefbare vervangingsinkomens het cactusplan
“
De armsten zien hun sociale zekerheid gestript, afgebouwd en afgebroken. Maar multinationals en multimiljonairs krijgen de rijkdom als nooit tevoren in de schoot geworpen. Dat is socialisme voor de rijken, en kapitalisme voor ons. De vraag is niet of dat rechtvaardig is. De vraag is hoe lang dat nog kan blijven duren.
“
Owen Jones, auteur van The Establishment het cactusplan
Sociale stedenbouw
Sociale vernieuwing
We breken met stadsontwikkeling op maat van private projectontwikkelaars en betonboeren. In plaats van prestigeprojecten hebben we steden op mensenmaat nodig. We investeren in openbaar groen en publieke ruimtes, ontmoetingsplaatsen en interculturele centra. Om de wooncrisis aan te pakken zetten we in op publieke huisvesting van de 21e eeuw. We bouwen hedendaagse woningen met een laag energieverbruik, en zetten in op een grondige renovatie van de huizenmarkt. Zo stimuleren we de bouwsector, helpen we de ecologische ommeslag maken, en creëren we nieuwe jobs. We investeren 1 miljard euro, en lenen goedkoop bij de openbare bank.
het cactusplan
Investering: 1 miljard euro
Sterk onderwijs
Sociale vernieuwing
We hebben nood aan kwaliteitsvol onderwijs met kleinere klassen. Een onderwijs dat de ongelijkheid bestrijdt, en jongeren vormt tot kritische burgers. Om dat mogelijk te maken trekken we 1 miljard euro uit om over heel het land extra leerkrachten aan te werven. Om elk kind een plaats te kunnen geven investeren we 300 miljoen euro in scholenbouw. In plaats van de inschrijvingsgelden te verhogen en te snoeien in studierichtingen reserveren we 300 miljoen euro extra voor het hoger onderwijs.
het cactusplan
Investering: 1,6 miljard euro
Toegankelijke gezondheidszorg
Sociale vernieuwing
Uitbouw van groepspraktijken met zowel huisartsen als verpleegkundigen, kinesisten en psychologen. We investeren 250 miljoen om het bezoek aan de huisarts of de groepspraktijk gratis te maken. We schaffen de remgelden en supplementen voor de patiënt helemaal af. Via openbare aanbestedingen (het ‘kiwimodel’) drukken we de prijs van geneesmiddelen met 50% tot 90%. Zo besparen we 1,5 miljard euro.
het cactusplan
Investering: 250 miljoen euro + 1,5 miljard euro
Volwaardig pensioen
Sociale vernieuwing
Het wettelijk pensioen versterken en geleidelijk optrekken. Recht op brugpensioen vanaf 58 jaar en 38 jaar loopbaan, en voor zware beroepen vanaf 56 jaar en 33 jaar loopbaan. We verhogen de inkomensgarantie voor ouderen (IGO) tot 120% van de armoedegrens. De vergrijzing van de bevolking zorgt voor extra kosten in de gezondheidszorg en het pensioenstelsel. Elk jaar hebben we 690 miljoen extra nodig. We richten daarom een vergrijzingsfonds op, gefinancierd met de opbrengst van de strijd tegen grote fiscale fraude, die in ons land op 30 miljard euro geschat wordt. We investeren 3 miljard euro in hogere pensioenen en 3 miljard euro in het vergrijzingsfonds. het cactusplan
Investering: 3 miljard euro + 3 miljard euro
Betrouwbare zorg
Sociale vernieuwing
We investeren in zorg voor mensen. We bouwen de publieke dienstverlening verder uit. Méér mensen die ouder worden én méér kinderen: dat vraagt om nieuwe scholen, rust- en ziekenhuizen. We zorgen voor betaalbare, kwaliteitsvolle zorginfrastructuur. We investeren 2,05 miljard euro in kinderkribbes, rust- en verzorgingstehuizen, gehandicaptenzorg en geestelijke gezondheidszorg. We investeren 1 miljard euro in nieuwe zorgjobs.
het cactusplan
Investering: 1 miljard euro + 2,05 miljard euro
Leefbare vervangingsinkomens
Sociale vernieuwing
We trekken alle vervangingsinkomens op tot de Europese armoedegrens. Op die manier bekampen we de groeiende armoede in ons land.
het cactusplan
Investering: 1,5 miljard euro
Masterplan isolatie Groene energiebedrijven
Actieplan schone lucht
Ecologische vernieuwing Openbaar vervoer Ecologisch innovatiefonds
het cactusplan
“
Vergeet alles wat je weet over de opwarming van het klimaat: CO2 is het probleem niét. Het probleem heet: kapitalisme. Gelukkig is er ook goed nieuws: we kunnen gebruik maken van de existentiële crisis om ons mislukt economisch systeem te transformeren en iets te bouwen dat radicaal beter is.
“
Naomi Klein, auteur van This Changes Everything: Capitalism vs. The Climate het cactusplan
Groene energiebedrijven
ecologische vernieuwing
We investeren in openbare energiebedrijven onder democratische controle, op lokaal en nationaal niveau. We vervangen de chaos van de vrije markt door de geplande uitbouw van een duurzaam energiesysteem.
het cactusplan
Investering: 1 miljard euro
Masterplan isolatie
ecologische vernieuwing
We zetten resoluut in op energiebesparing en richten een publieke maatschappij op voor de isolatie van woningen en gebouwen. De overheid schiet de investering voor en de consument betaalt de lening in schijven en aan nul procent terug met de winst van de energiefactuur.
het cactusplan
Investering: budgetneutraal
Openbaar vervoer
ecologische vernieuwing
We ijveren voor een modern, fijnmazig, betrouwbaar en betaalbaar openbaar vervoersnet. Trein, metro, tram en bus moeten aantrekkelijker worden dan de auto, vooral in de steden. Het openbaar vervoer moet veel regelmatiger rijden en comfortabeler en goedkoper zijn. We verhogen de frequentie − vooral ’s avonds en in het weekend − en de capaciteit – vooral tijdens de spitsuren – van bus, tram, trein en metro. We investeren 1 miljard euro in openbaar vervoer. Dat levert ook nieuwe jobs op. We financieren infrastructuurwerken met openbaar krediet via de publieke bank.
het cactusplan
Investering: 1 miljard euro
Actieplan schone lucht
ecologische vernieuwing
Om de luchtkwaliteit in de steden te verbeteren investeren we in publieke stadsverwarmingsnetten, een uitgebreide fietsinfrastructuur met fietsostrades en ecologisch openbaar vervoer met hybride bussen. We overkappen stadskankers zoals de Antwerpse Ring en zorgen ervoor dat het doorgaand internationaal vrachtverkeer verplicht gebruik maakt van containertreinen en waterwegen. We voeren een kilometerheffing in voor doorgaand vrachtverkeer (niet voor personenwagens).
het cactusplan
Investering: 1 miljard euro
Ecologisch innovatiefonds
ecologische vernieuwing
We zetten in op wetenschappelijk onderzoek naar milieuvriendelijke technologieën en transport en duurzame energiebronnen. Met een ecologisch innovatiefonds boosten we onafhankelijk onderzoek dat los staat van private bedrijfsbelangen. De resultaten zijn via ‘open acces’ beschikbaar voor iedereen en worden niet gepatenteerd.
het cactusplan
Investering: 400 miljoen euro
Zelf beslissen
Vermogenskadaster Ministerweddes inperken
Sterk middenveld Toegankelijke justitie
Sociale rechten
Democratische vernieuwing
Verplichte volksraadpleging Democratische overheidsbedrijven
Bescherming vakbondsrechten het cactusplan
“
“
Radicaliteit is niets anders dan de problemen bij de wortel aanpakken.
Angela Davis, burgerrechtenactiviste
het cactusplan
Zelf beslissen De Europese verdragen dwingen heel de samenleving in een keurslijf van besparingen en saneringen. Zo kan het niet verder. Wij willen de vrijheid om wél publieke middelen te investeren in infrastructuur, duurzame energie, sociale stadsontwikkeling, scholen, openbaar vervoer en zorg. Wij willen het Europese Begrotingspact weg. We willen zélf beslissen over onze toekomst.
het cactusplan
DEMOCRATISCHE vernieuwing
Vermogenskadaster De groeiende ongelijkheid ondermijnt de democratie. Vandaag kent de fiscus het loon en spaargeld van elke werknemer tot op de eurocent. Maar de financiële vermogens van het establishment blijven buiten beeld. Een vermogenskadaster is een kwestie van elementaire democratie. Een vermogenskadaster maakt het gemakkelijker om een miljonairstaks in te voeren en is essentieel in de strijd tegen fiscale fraude.
het cactusplan
DEMOCRATISCHE vernieuwing
Ministerweddes inperken Ministers moeten dichter bij de bevolking staan. Hun lonen mogen maximum drie keer zo hoog zijn als een gemiddeld werknemersloon.
het cactusplan
DEMOCRATISCHE vernieuwing
Verplichte volksraadpleging Democratie is herleid tot een magere karikatuur van wat het zou kunnen zijn. Mensen nemen niet deel aan het beleid. Ze worden niet betrokken. In plaats daarvoor kiezen we voor democratie van onderuit, met echte inspraak. We willen belangrijke beslissingen (ook Europese maatregelen) voorleggen aan de bevolking via referendum. Als honderdduizend inwoners een referendum vragen, dan moet er een komen. De uitslag is bindend.
het cactusplan
DEMOCRATISCHE vernieuwing
Democratische overheidsbedrijven We willen democratische controle op de openbare diensten. Om ervoor te zorgen dat de openbare bank, vervoersmaatschappijen en energiebedrijven de belangen van mens, maatschappij en milieu voorop zetten, is democratische inspraak en controle nodig. Er komt een cumulverbod van bestuursmandaten, en bestuurders mogen geen belangen hebben in de privésector. Raden van bestuur en controlecomités worden niet politiek benoemd, maar verkozen. Ook milieuorganisaties en vakbonden zijn vertegenwoordigd. Alle bestuursvergaderingen zijn openbaar en worden live uitgezonden op het internet. Burgers hebben spreekrecht. het cactusplan
DEMOCRATISCHE vernieuwing
Bescherming vakbondsrechten Respect voor vakbondsvrijheid, collectieve loonsonderhandelingen (CAO’s) en sociale actie. We schaffen de loonwet af die de lonen van werknemers blokkeert, en beschermen het stakingsrecht.
het cactusplan
DEMOCRATISCHE vernieuwing
Sociale rechten We pleiten voor afdwingbare sociale rechten. We willen dat het recht op wonen, recht op gezondheid en het recht op werk gegarandeerd zijn. De loonkloof tussen man en vrouw bestaat nog altijd. We vragen gelijk loon voor gelijk werk, en gelijkheid op de werkvloer. Iedereen heeft recht op betaalbare energie en water. Daarom pleiten we voor maximumprijzen op nutsvoorzieningen.
het cactusplan
DEMOCRATISCHE vernieuwing
Toegankelijke justitie De 21% btw op advocatenkosten wordt afgeschaft. We zorgen voor betaalbare rechtshulp, en zetten in op de democratisering van justitie.
het cactusplan
DEMOCRATISCHE vernieuwing
Sterk middenveld Geen besparingen op cultuurhuizen, jeugdverenigingen en sociale organisaties. Een sterk, kritisch middenveld is levensbelangrijk.
het cactusplan
DEMOCRATISCHE vernieuwing
Miljonairstaks
Eerlijke bedrijfsbelasting
Nultolerantie grote fraude Publieke bank 2.0
DE RIJKDOM ACTIVEREN Groen energiefonds
Kiwimodel het cactusplan
Speculantentaks
“
“
Dit is de muur. Erachter wonen de heren. Misschien dient alleen maar een gat gekapt. Charles Ducal, Dichter des Vaderlands
het cactusplan
Miljonairstaks
DE RIJKDOM ACTIVEREN
We voeren een miljonairstaks in op de vermogens boven 1 miljoen euro, met een progressief tarief. Een taks van 1% op de grote fortuinen van meer dan 1 miljoen euro, van 2% op de fortuinen boven 2 miljoen euro, en van 3% op de fortuinen boven 3 miljoen euro. De miljonairstaks treft enkel de superrijken, nauwelijks 3% van de bevolking, en levert 8 miljard euro op voor sociale en ecologische investeringen.
het cactusplan
OPBRENGST: 8 miljard euro
Eerlijke bedrijfsbelasting
DE RIJKDOM ACTIVEREN
In België betalen de 1.000 meest winstgevende bedrijven nauwelijks 6 procent belastingen. Om te vermijden dat de poetsvrouw meer belastingen betaalt dan de multinationals waar ze voor werkt, schaffen we het belangrijkste fiscale achterpoortje voor bedrijven af: de notionele interestaftrek. Dat brengt 3 miljard euro op. Van de banken eisen we dat ze het wettelijke belastingstarief van 33,99% daadwerkelijk betalen. We sluiten dus alle achterpoortjes en aftrekken. Dat brengt 1 miljard euro extra op.
het cactusplan
OPBRENGST: 3 + 1 miljard euro
Nultolerantie grote fiscale fraude
DE RIJKDOM ACTIVEREN
We voeren een lik-op-stuk-beleid voor grote fraudeurs. We sporen belastingsparadijzen actief op, brengen fiscale vluchtelingen voor het gerecht. De opbrengst van de fraudejacht reserveren we voor het vergrijzingsfonds. Deals met grote fraudeurs worden verboden. We schrappen de afkoopwet, die grote fraudeurs toelaat hun proces af te kopen.
het cactusplan
OPBRENGST: 3 miljard euro
Groen energiefonds
DE RIJKDOM ACTIVEREN
De kerncentrales leveren Electrabel & co woekerwinsten op. Zolang de kerncentrales blijven draaien, romen we de nucleaire woekerwinsten integraal af. We gebruiken het geld voor investeringen in duurzame elektriciteitsproductie. Grote zonnepanelenparken worden overgesubsidieerd en krijgen miljoenen subsidie cadeau. We schroeven de misbruiken terug en beperken het financieel rendement tot 5 procent. De opbrengst investeren we in isolatieprojecten en energiezuinige investeringen.
het cactusplan
OPBRENGST: 750 + 250 miljoen euro
Speculantenstaks
DE RIJKDOM ACTIVEREN
Wie zijn kapitaal belegt op de beurs, of speculeert met aandelenkoersen wordt in België niet belast op beurswinsten. We voeren een speculantentaks in van 25% op die ‘meerwaarde op aandelen’, zoals nu al het geval is voor andere kapitaalinkomsten. Daarnaast verbieden we hefboomfondsen en bepleiten we een financiële transactietaks op Europees niveau.
OPBRENGST: 2 miljard euro het cactusplan
Kiwimodel
DE RIJKDOM ACTIVEREN
Het Kiwimodel voor geneesmiddelen bespaart 1,5 miljard euro in de sociale zekerheid. Hetzelfde systeem toepassen voor medische apparatuur en materiaal levert nog eens 0,5 miljard euro op. We besparen ook op buitensporige specialistenlonen. Door het betalingssysteem van de universitaire ziekenhuizen te veralgemenen bespaart onze ziekteverzekering 2 miljard euro. Overbodige onderzoeken in ziekenhuizen vermijden we door de ‘betaling per prestatie’ af te schaffen. Dat levert 0,8 miljard euro op.
OPBRENGST: 4,8 miljard euro het cactusplan
Publieke bank 2.0 We bouwen een publieke bankensector uit, die niet speculeert op de financiële markten, maar focust op veilig spaargeld en goedkoop krediet. De overheid geeft enkel nog staatsgaranties voor de publieke bankensector. De publieke bank zorgt voor goedkoop hypothecair krediet, en geeft goedkope leningen aan sociale en ecologische projecten (sociale woningbouw, duurzame economie, enz.) en KMO’s.
het cactusplan
DE RIJKDOM ACTIVEREN
het cactusplan
Prikkels voor sociale, ecologische en democratische vernieuwing opbrengsten
Miljonairstaks
Eerlijke bedrijfsbelasting
het cactusplan
investeringen
8000
3000
3000
Verhoging pensioenen
3000
Vergrijzingsfonds
250
Gratis eerstelijnsgezondheidszorg
1500
Goedkopere medicamenten
2050
Zorgsector Luchtkwaliteit
Jacht op fiscale fraude
3000
1000 1500
Duurzaam energiefonds
1000
3000
Nieuwe jobs
Speculantentaks
2000
Kiwimodel geneesmiddelen Kiwimodel medische apparatuur
1500 500
1300 300 400 1000
Scholenbouw en leerkrachten Hoger onderwijs Innovatiefonds Duurzaam energieplan
Aftoppen specialistenlonen
2000
Schuldafbouw
Geen overbodige onderzoeken Bankentaks
800 1000
4500 (in miljoen euro)
Vervangingsinkomens
Het is jouw Cactusplan! Het gaat over je sociale zekerheid, je job, je rechten, je toekomst. Logisch dus dat we heel erg uitkijken naar je mening. Dat kan op één van de gespreksavonden die we binnenkort organiseren in het hele land. Je kan ons mailen op
[email protected] of bellen op 02 50 40 110. En via www.pvda.be/cactusplan kun je ook online je mening kwijt.
www.pvda.be/cactusplan het cactusplan