Het belang van de kunstenaar naschools. Donderdag 23 juni 2011, Amsterdam

Bijeenkomst ‘Het belang van de kunstenaar naschools’

M CCA

Keizersgracht 440 1016 GD Amsterdam T 020 - 620 9567 F 020 - 523 0955 [email protected] | www.mocca-amsterdam.nl

EXPERTISENETWERK CULTUUREDUCATIE

Het belang van de kunstenaar naschools Donderdag 23 juni 2011, Amsterdam

M CCA

Op 23 juni 2011 organiseerde Mocca een bijeenkomst voor kunstenaars die werkzaam zijn in de naschoolse opvang. De bijeenkomst vond plaats in Atelier Artevent. Het was een inspirerende bijeenkomst met 14 kunstenaars, waar Keizersgracht 440 1016 GD Amsterdam T 020 - 620 9567 F 020 - 523 0955 meteen duidelijk werd dat er behoefte bestaat om kennis en ervaring uit te wisselen. EXPERTISENETWERK CULTUUREDUCATIE [email protected] | www.mocca-amsterdam.nl Mocca organiseerde deze bijeenkomst omdat kunstenaars die in het naschoolse actief zijn vaak in hun eigen wereldje werken. Ze komen tijdens hun werk weinig in contact met andere kunstenaars. Hierdoor is er behoefte aan onderlinge uitwisseling.

Na dit voorwoord was er een inspirerende presentatie van kunstenaar en docent beeldende vorming Linda Rusconi (zie bijlage voor de presentatie van Linda).

Fleur de Kort, accountmanager cultuur bij Mocca, heette iedereen welkom: ‘De inzet van kunstenaars maakt naschoolse opvang uitdagend en interessant voor kinderen, omdat jullie vakmanschap, plezier en inspiratie geven. Niet alleen brengen kunstenaars hun unieke kunstenaarschap mee, jullie zijn ook vaak flexibel in je mogelijkheden. En juist dat kan een groot voordeel zijn voor de brede school en naschoolse opvang. Inhoudelijk blijkt er weinig verschil te zijn tussen werken onder schooltijd en buiten schooltijd; in beide gevallen stimuleren jullie het creatieve proces van de kinderen. Wat is het belang van je vak? Vandaag zijn jullie aan het woord.’

Daarna waren de kunstenaars aan het woord. Tijdens de bijeenkomst bespraken alle aanwezige kunstenaars, verdeeld over meerdere tafels, twee verschillende stellingen. De belangrijkste bevindingen van de middag worden op de volgende pagina’s uiteengezet.

MATCH ONDERWIJS CULTUUR AMSTERDAM


>> 1

Het belang van de kunstenaar naschools

W at i s h e t be l a n g v a n d e k u n s t en a a r n a s c h o o l s ? De eerste stelling waarover gesproken werd was: ‘Wat is het - Samenwerken verschillende groepen belang van de kunstenaar naschools?’ Eerst waren de kunste- Klassenrelaties vallen weg naars redelijk voorzichtig met het naar voren brengen van me- Als kunstenaar andere insteek ningen, maar gaandeweg kwamen ze los en waren ze niet meer - Onbevooroordeeld ten aanzien van te stoppen. Een kunstenaar vertelde: ‘Onze meerwaarde is dat leerlingen wij vanuit onze eigenwijsheid de kinderen allemaal eigenlijk hun - Fijn dat de leerkracht er niet is gang laten gaan. Er zijn kaders, maar die zijn niet zo vast. En (beperkt kinderen) Keizersgracht 440 1016 GDde Amsterdam T 020 - 620 9567 F 020 - 523 0955 onze projecten dienen een educatief doel, maar dat doel ligt - Verbinding met onderschools EXPERTISENETWERK CULTUUREDUCATIE [email protected] | www.mocca-amsterdam.nl er niet dik bovenop en het is niet noodzakelijk. Het gaat om - Financiële continuïteit de ontwikkeling van creativiteit van de kinderen en hun auto- Andere invalshoeken aanreiken mie hierin. Dit hebben wij, kunstenaars die naschools werken, - Kwartje laten vallen om creatief helder voor ogen.’ problemen/vragen op te lossen Hieronder het volledige overzicht van de antwoorden van de - Zelfvertrouwen geven kunstenaars. - Je leert zelf ook van de kinderen - Creatief problemen oplossen Wat is het belang van de kunstenaar naschools? - Grensoverschrijdend werken - Betrekken van alle disciplines - Gebruik van andere hersengebieden - Theorie en praktijk samenbrengen - Vrijer met materialen omgaan - Autonomie van de kinderen - Enthousiasme van de kunstenaar wordt overgebracht - Meer stimulans en creativiteit - Andere manier laten kijken - Educatief doel niet noodzakelijk - Kennis laten maken met verschillende materialen - Out of the box denken: denken/kijken/ - Andere talenten ontwikkelen doen - Taalvorming - Vertrouwen stimuleren - Meer vrijheid/losheid - Lekker lol maken met kinderen, - Enthousiasme genieten dus - Ruimte voor hun eigen creativiteit

M CCA


>> 2


Wat is h e t b e l a n g va n d e k u n s t en aa r n a s c h o o l s ?

M CCA

(vervolg)



- Educatief doel niet noodzakelijk, daardoor meer stimulans om creativiteit en fantasie te ontwikkelen en nieuwe dingen ontwikkelen - Fouten mogen maken - Buiten strakke regels om - Het moment zelf, autonome ontwikkeling - Andere manier van uitwisselen, het verrassingselement - Echte ontmoeting met kinderen zonder voorkennis (over kinderen) - Samenwerken door de groepen heen - Hun autonome ontwikkeling in relatie met kunstenaar die hen niet kent, zonder negatieve/positieve bagage - Expertise, andere kennis dan groepsleerkracht - Buiten kaders denken - Naschools verschillende niveaus door elkaar heen, bevordert samenwerking - Samenwerken! uit verschillende groepen - Verhaal vertellen - Fantasie ontwikkelen - Verdieping na onderschools - Nieuwe kijk op dingen - Onbevooroordeeld - Sneller gebaande paden bewandeld door mensen in het onderwijs


- Als kunstenaar, vanuit je eigenwijsheid, pak je een andere insteek! Daar hebben de kinderen wat aan - Aantal projecten eerst onderschools, verdieping naschools van geïnteresseerde kinderen - Visie kinderen naschools laten ontwikkelen - Je geeft als kunstenaar in het naschoolse meer vrijheid aan de kinderen dan een leerkracht - Wat ze willen, wij laten ze hun gang gaan - Niet in schoolsetting; gemakkelijker creativiteit. Ze moeten naschools niet per se iets te leren, ze zijn fantasie rijker (durven meer, creativiteit geprikkeld) - De kinderen gaan een relatie met jou aan - Iets nieuws - Klassenrelatie is weggevallen, nieuw begin - Ander gezicht voor de klas - Kennis en ervaring delen - Plezier/lol maken

>> 3


Waar hebben kunstenaars in het naschoolse het meest behoefte aan? - Later per mail reactie vragen van de kinderen, Tips en Tops - Opslag van je materiaal (meerdere weken) - Aanspreekpunt van de school (i.v.m. stoorzenders kinderen) - Groot bevo-lokaal Keizersgracht 440 1016 GD Amsterdam met materiaal/ T 020 - 620 9567 F 020 - 523 0955 gereedschappen EXPERTISENETWERK CULTUUREDUCATIE [email protected] | www.mocca-amsterdam.nl - Maximaal 12 kinderen - Minimaal 1,5 uur les + minimaal half uur opbouw vooraf - Ontmoetingspel bij nieuwe samen stelling - Even onderbreking voordat de NSO In het eerste tafelgesprek ging het over het belang van de kunbegint stenaar naschools. Hierbij sloot de tweede stelling goed aan, - Autonoom je gang kunnen gaan want waar heb je als kunstenaar behoefte aan en wat mis je in (meerwaarde) het werken in het naschoolse? De kunstenaars kwamen met een - Voorkennis over leerlingen rits aan praktische benodigdheden. Ze gaven aan dat ze an- Algemene voorwaarden / checklist of derhalf uur met de kinderen willen spenderen in plaats van 45 alles is geregeld minuten of een uurtje – dat is eigenlijk te kort. Aan een van de - Soms meer sociaal begeleiden – tafels zaten vooral kunstenaars die in dienst waren van een nacreativiteit schoolse opvang. Het ging hier vooral om de samenwerking met - Niet storen tijdens de les/activiteit de pedagogische medewerker en de moeilijkheden daarmee. (binnenlopen) - (Financiële) waardering als kunstenaar, Waar heb je als kunstenaar in het naschoolse het meeste niet als pedagogisch medewerker behoefte aan? - Meer vrijheid/erkenning, eigen werkwijze (zonder voorbeelden) - Betrokkenheid van de school - Uitwisseling/intervisie + vergoeding - Plek voor opslag (+ slot) daarvoor door opdrachtgever - Serieus genomen worden - Pedagogische en praktische scholing - Reflectie (sparren + evaluatie) - Echte ondersteuning door pedagogi- Inspraak in hoeveelheid kinderen sche medewerker (niet kletsen, bellen - Duidelijk contactpersoon of les overnemen) - Goede werkplek (vast) - Vraag soms naar cultuureducatieplan- Betaalde voorbereiding/eindpresentatie nen onderschools. Verbinding! Heb je de - Mogelijkheid voor betaling halverwege (2x factuur sturen; kinderen er sneller bij halverwege + eind) - Er is altijd naschoolse opvang, ook - Tractor (met aanhanger) zonder jou - Uitwisseling/reflectie met kinderen - Communicatie met school over de - Uitwisseling met andere kunstenaars/docenten; feedback kinderen

M CCA


>> 4


O n de r w e r pe n t o ek o m s t i g e b i j een k o m s t en

M CCA



De bijeenkomst eindigde met de vraag of er behoefte is aan vervolgbijeenkomsten en wat de gespreksonderwerpen dan kunnen zijn. De aanwezigen gaven aan zeker behoefte te hebben aan verdere uitwisselingen, er werden al direct visitekaartjes uitgewisseld. De volgende onderwerpen kwamen naar voren: • Wat voor projecten doet iedereen en waarom. • Presentaties van projecten aan elkaar tonen uit verschillende disciplines. • Iedere bijeenkomst een andere deelnemer die een ‘presentatie’ geeft. • Icc’ers en wij (kan op een vrijdag). • De verschillende tafels onderling meer uitwisselen, rouleren.


• Een bijeenkomst waarin we ervaringen kunnen uitwisselen om beter beslagen ten ijs te komen, waardoor we projecten nog beter uit kunnen voeren. • Een casus bespreken en elkaar vragen: hoe los jij dat op (een soort intervisie). • Twee keer per jaar bij elkaar komen (waarvan één keer met alleen de kunstenaars en de andere keer met de opdrachtgevers. Hier waren de meningen over verdeeld)

>> 5


Bijlage Presentatie Linda Rusconi Kunstenaar en docent beeldende vorming

Vorig jaar heb ik onder andere: - de praktische organisatie van een conferentie voor 100 man gedaan; Kunstenaars werkzaam in het naschoolse - een krant gemaakt voor beeldend kunstenaars in onderwijs en educatie; Welkom allemaal. Ik ben Linda Rusconi, 29 jaar oud, geboren en Keizersgracht - workshops 440 1016 GD gegeven Amsterdam aan de Sloterplas; T 020 - 620 9567 F 020 - 523 0955 getogen Amsterdammer. Drie jaar geleden ben ik afgestudeerd e en expositie van mijn werk gehad in EXPERTISENETWERK CULTUUREDUCATIE [email protected] | www.mocca-amsterdam.nl aan de Academie van Beeldende Vorming in Amsterdam, als mijn buurt; bachelor of Fine Arts in Education. En misschien vragen jullie af - lesgegeven in het naschoolse, waarwaarom ik hier sta? Nou, eerlijk gezegd had iedereen die hier onder de bouwclub, de natuurclub en vanochtend is hier kunnen staan. Deze ochtend gaat over het gympen pimpen. uitwisselen van ervaringen en eigenlijk begin ik gewoon vandaag. Dit jaar heb ik: - een filmproject met ouderen gedaan bij Ik ben nieuwsgierig en praat graag. Dat kan ook een reden zijn de Sloterplas; dat ik hier vandaag sta. Maar misschien dat ik daardoor altijd - foto’s gemaakt van leerlingen en deze ongemerkt aan het netwerken ben, en op die manier bij verweer bewerkt voor een kunsteducatief schillende projecten betrokken raak. project; - lesgegeven in het naschoolse, waaronToen ik op de academie zat, waren de docenten in twee groeder de bouwclub, instrumenten maken pen verdeeld. De ene groep wou dat je docent werd; de andere en creatieve uitingen. groep dat je kunstenaar werd. Maar niemand stimuleerde beide mogelijkheden. Dit vond ik jammer, want het een sluit voor mij Dit jaar ga ik nog: het ander niet uit. - een pilot uitvoeren van een zelfgeschreven taal- en tekenproject in verschilToen ik net afgestudeerd was, deed ik altijd heel moeilijk als lende bibliotheken in Amsterdam; iemand vroeg wat ik deed: ‘Ik ben illustrator, maar geef soms ‘Verzamel je buurt’; ook les en ik vind het ook leuk om dingen te organiseren…’ En - de communicatie verzorgen voor het dan zag je mensen altijd zo kijken van.. uhh, oké. drieluik-festival Wendingen in de Baarsjes. Tot ik een keer op een bijeenkomst vol presentaties was en iemand zich voorstelde als creatief ondernemer. Toen dacht ik: Vandaag richten wij ons op het werken in ja, dat ben ik ook. Mensen willen graag een stempel op je drukhet naschoolse als kunstenaar. Als je kijkt ken, maar ik wil niet kiezen, dus creatief ondernemer zijn houdt naar wat ik net allemaal heb opgenoemd, de zaken open. lijkt het net of het een klein onderdeel Om jullie een idee te geven waar ik allemaal niet uit kan kiezen, is van wat ik dagelijks doe, en dat het wil ik jullie kort laten zien wat ik zo al doe. wellicht niet zo belangrijk is. Maar niets is minder waar. Al deze dingen zijn verschillend, maar al deze dingen zijn met elkaar verbonden en maken mij de creatief ondernemer die voor jullie staat.

M CCA


>> 6


Bijlage Zo ben ik door de academie stage gaan lopen bij Stichting En zo kwam ik in het naschoolse terecht. Toeval gezocht. Hier leerde ik Marieke Hoekstra kennen, met Tijdens een evaluatie van NWC de Ezel wie ik vorig jaar NWC de Ezel heb gemaakt – dat is de krant voor kwamen we samen met Peggy Brandon beeldend kunstenaars in educatie. Zo kwamen we in contact van Mocca op het idee om iets te doen met Mocca die ons heeft geholpen de krant te verspreiden. Op met lesgeven in het naschoolse. Zo sta ik de academie leerde ik mijn klasgenoot Daphne kennen. Zij ging Keizersgracht hier vandaag. 440 1016 GD Amsterdam T 020 - 620 9567 F 020 - 523 0955 na de academie voor Kunstgras werken, en vroeg of ik ook voor EXPERTISENETWERK CULTUUREDUCATIE [email protected] | www.mocca-amsterdam.nl Kunstgras wou werken. Nadat ik me had ingeschreven, kreeg ik meteen twee opdrachten: de bouwclub op Kunstgras is een detacheringbureau waar docenten zich bij de islamitische basisschool As-Saddiq en kunnen aansluiten. Ze bieden diverse naschoolse lessenreeksen de natuurclub op de Corantijnschool. Ah, aan. Kunstgras bepaald het onderwerp; bijvoorbeeld bouwclub, natuur!, dacht ik. Lekker makkelijk. Beestinstrumenten maken of creatieve uitingen; de kunstdocent mag jes zoeken en tekenen, komt helemaal hieraan invulling geven. Kunstgras levert een kist met materigoed. En: oh nee, bouwclub... Ik kan niet aal. Op scholen heb je eerst een kennismakingsgesprek, op de bouwen.. alleen met plakband en de nietBuitenschoolse opvang niet. Je krijgt een groep van maximaal tang. En een islamitische school, zijn die 15 kinderen. Dagelijks stuurt Kunstgras een mail rond met een kinderen wel bekend met kunstlessen? nieuwe opdracht. Wie het eerst reageert, krijgt meestal de Maar zoals die dingen altijd gaan, gaan ze opdracht. compleet anders dan gedacht.

M CCA

Bij de As-Saddiq had de juf gezegd dat ik de eerste les 7 kinderen zou krijgen. Dit bleken er uiteindelijk 19 te zijn. Dat was flink schrikken de eerste les. Maar de kinderen bleken erg uit te kijken naar de les en ze werkten heel goed samen. Ik had een leegstaand lokaal tot mijn beschikking en ik kon elke keer rustig open afbouwen. Er was een afsluiting waarbij het werk bewonderd kon worden en alle ouders waren gekomen. Moeders én vaders. Linda Rusconi


>> 7


Bijlage Bij de Corantijn hadden de ouders in plaats van de kinderen Thuis werk ik alleen, terwijl je in een logekozen. Hierdoor wist de helft van de kinderen niet dat ze kaal allemaal kinderen hebt die reageren meededen aan de natuurclub, en ze waren daar ook niet echt op wat je doet. Het legt voor mij ook de blij mee. Bovendien bleek de eerste les de kist met materiaal er basis voor zelfstandige kunsteducatienog niet te zijn, en bovendien moest ik lesgeven in een leslokaal projecten. De ervaringen die ik heb in het en niet in een handenarbeidlokaal. En bij de eindpresentatie lesgeven naschoolse neem ik hier Keizersgracht 440 1016inGDhet Amsterdam T 020 - 620 9567 F 020 - 523 0955 kwamen slechts drie ouders kijken. zeker in mee. Praktisch gezien vind ik het EXPERTISENETWERK CULTUUREDUCATIE [email protected] | www.mocca-amsterdam.nl ook fijn dat de lessen in de middag zijn, Maar soms heb je gewoon zoveel zaken tegen, dat het vechdat ik steeds in andere omgeving ben, dat ten tegen de bierkaai is. Want de school werd ook nog eens ik allerlei verschillende kinderen ontmoet verbouwd en de kinderen moesten steeds van lokaal wisselen, met andere achtergronden en andere bovendien was het bijna vakantie. En toen moesten ze bij mij na schoolvormen. een hele dag school nog luisteren naar natuurverhalen. Gelukkig had deze school wel heel fijne docenten die kwamen kijken Wat verwacht ik van deze ochtend? Ik ben en vroegen hoe het ging. Ze gaven suggesties en dachten met op zoek naar uitwisseling. Ik ben nieuwsme mee. Al snel hebben we besloten de lessen zoveel mogelijk gierig naar hoe andere invulling geven naar buiten te verplaatsen, zodat de kinderen lekker konden aan hun lessen. Hoeveel voorbereiding ze bewegen en tegelijkertijd beestjes konden zoeken. daaraan besteden. Wat de leukste ervaring is geweest tot nu toe. Hoe ze terecht Dus om er even een cliché tegen aan te gooien: al doende zijn gekomen in het naschoolse. Of ze leert men. Zo check ik nu van tevoren in wat voor ruimte ik het zien als bijbaan of als een wezenlijk les ga geven en neem ik altijd extra materiaal mee en backonderdeel van hun carrière. Of iemand upopdrachten. En de bouwclub is nu een van mijn favoriete tips voor mij heeft. Kortom: ik ben Linda lessenreeksen geworden. Misschien wel omdat het voor mijzelf Rusconi; wie ben jij? ook een uitdaging is.

M CCA

Voor mij is het lesgeven in het naschoolse een manier geworden om mijzelf te blijven uitdagen in creatieve processen. Mijn beeldend werk bestaat uit tekenen. En ik vind het juist leuk om les te geven in iets wat ik niet per se in de vingers heb. Hierdoor besteed ik soms wel te veel tijd aan de voorbereiding. Terwijl Kunstgras alleen de tijd uitbetaalt die je daadwerkelijk lesgeeft. Maar zoals meestal in mijn werk, doe ik het omdat ik het leuk vind, omdat ik er zelf van groei, en omdat ik van mijzelf altijd nieuwe dingen moet uitproberen. Zoals hier een praatje houden, iets wat eigenlijk buiten mijn comfortzone ligt.


>> 8


Bijlage

Contactgegevens aanwezige kunstenaars Linda Rusconi Linda Rusconi Petra Veenstra Petra Veenstra EEF invorm Eef van der Meer Grafisch Werkcentrum A’dam Carola Rombouts Theater in School Kelly Hoogenboom SchrijfTaal/Stichting Wijsneus/SEP Wilma van den Akker AnimatieTafel Moniek van der Kaaden Kunstgras Anne van de Geer Stichting Wijsneus Marja Broersen Beroepskunstenaar in de klas Claudia Liechty Ellen Verheyen Ellen Verheyen Carolien Broersen Carolien Broersen Diederikes toko Diederike Smits Nienke Brokke Nienke Brokke

[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

Aanwezig vanuit Mocca Fleur de Kort (accountmanager cultuur) Kiran Sukul (accountmanager cultuur) Martijn Pool (accountmanager cultuur)

[email protected] / 06 50734414 [email protected] / 06 52308996 [email protected] / 06 46056424

M CCA

CCA


Kleine Gartmanplantsoen 21 1017 RP Amsterdam T 020 - 620 9567 | [email protected] www.mocca-amsterdam.nl | www.cultuurkaartamsterdam.nl

ENETWERK CULTUUREDUCATIE

9

Het belang van de kunstenaar naschools. Donderdag 23 juni 2011, Amsterdam

Recommend Documents