Zelfpromotie van de kunstenaar &

Zelfpromotie van de kunstenaar is een uitgave van het NICC D 2005/9097/1

NICC • Museumstraat 50 2000 Antwerpen • 03 216 07 71 • www.nicc.be • [email protected]

Zelfpromotie van de kunstenaar &

Managementbrochure

1•

3•

Inleiding Marketing: 4 P’s: Product

Hoe voer ik een plan uit? Praten over vergoedingen

Prijs

Praten over je werk / Netwerken PRIJSZETTING

HOE VERGROOT JE EEN NETWERK?

KOSTPRIJS

VERZORG JE NETWERK

BEMIDDELINGSKOST TUSSENPERSOON HONORARIUM

Neem opdrachten aan

PRIJS OPDRACHTWERK PRIJS TENTOONSTELLINGSRECHT

Je werk promoten PROMOTIEMATERIAAL

Plaats

PROMOTIE DOOR ANDEREN PERSBERICHT

Promotie DIRECT – INDIRECT

Elektronische informatieverspreiding WEBSITE E-MAIL

Hoe maak ik een plan? Missie Doelen I SWOT Doelen II Implementatie Controle Budget

Een curriculum vitae opstellen Tentoonstellen Budget Op zoek naar een galerie Afwijzing Te onthouden Database

Nuttige adressen KUNSTENAARSORGANISATIES STEUNPUNTEN AMATEURKUNSTEN OVERHEID ZAKELIJKE INFORMATIE ATELIERORGANISATIES ANDERE

•2

Bronnen

5•

->

Professionalisering:

Zelfpromotie in de Beeldende Kunsten

Beste kunstenaar, Uit een recent onderzoek van het NICC en Annick Bijnens onder kunstenaars ouder dan 45 jaar blijkt dat slechts 10% van de kunstenaars in zijn levensonderhoud kan voorzien met de inkomsten uit zijn artistieke activiteiten. Bovendien verdient de helft van de kunstenaars maandelijks minder dan 200 euro met zijn kunstactiviteiten. Daarom heeft zo’n 95% naast zijn artistieke arbeid nog een andere job om zijn inkomen aan te vullen. In het onderzoek wenste 62% van de respondenten informatie en advies over promotiemogelijkheden om zijn beeldende kunstactiviteit te vergemakkelijken. Omdat het NICC haar dienstverlening aan kunstenaars wil optimaliseren, werd deze brochure opgesteld, met tips om het professioneel organiseren van je artistieke activiteit vlotter te laten verlopen, maar vooral om jezelf als kunstenaar zo goed mogelijk te promoten. Een goede promotie kan je loopbaan als kunstenaar immers positief beïnvloeden en zorgen voor meer opdrachtwerk, verkoop van werken, aanbiedingen voor tentoonstellingen, enz. Het benutten van promotiemogelijkheden kan de inkomsten uit je artistieke activiteit dus doen toenemen.

Aangezien onder de ondervraagde kunstenaars ook gerenommeerde kunstenaars waren met een volbracht oeuvre, kunnen we besluiten dat een bekend kunstenaar zijn niet altijd tot hoge inkomsten leidt. Deze tips kunnen zowel startende als ervaren kunstenaars op weg helpen om hun grote artistieke inspanningen gepaard te laten gaan met verhoogde inkomsten.

•4

De eerste twee hoofdstukken zullen enkele marketing “tools” overlopen en verklaren en zullen doen blijken dat je niet altijd ‘managerskwaliteiten’ nodig hebt om promotie te voeren. Ook wordt het je hopelijk duidelijk dat artistiek en zakelijk denken samen kunnen gaan. Ook nu ben je bezig met het zoeken naar een publiek voor je oeuvre en benader je mensen die belangrijk kunnen zijn voor je werk. Jij bent dus al (onbewust) bezig met marketing, netwerken en management en weet dus ook al dat dit je kunstenaarsloopbaan helpt te ontwikkelen. Om te begrijpen dat technieken en termen uit de klassieke marketing ook toepasbaar zijn op het kunstenaarsschap en een artistieke activiteit, is het belangrijk dat je het volgende weet. Als kunstenaar maak je werk dat je wil tentoonstellen (evt. tegen een vergoeding), verkopen, verhuren, in een opdracht verwerken. Je maakt dus iets (je product) en dat product wil je “aan de man brengen”. Je bent op zoek naar een publiek, naar klanten, naar een markt voor jouw product. Om deze markt te vinden of te krijgen, is het belangrijk dat je potentiële publiek of je potentiële klant (koper, opdrachtgever, curator) op de hoogte is van jouw product. Dit op zoek gaan naar of creëren van een markt is “marketing”, en het voeren van promotie maakt deel uit van marketing. Via promotie kom je immers tot bij je markt. En een markt kan je zelf ‘creëren’. Als niemand je product kent, weet niemand dat men je werk ‘nodig heeft’. Grote bedrijven zetten marketing immers vaak zo in dat men eerst een product creëert en nadien het publiek (de potentiële kopers) laat geloven dat men het nodig heeft. Denk maar aan de vele reclame die rond cosmeticaproducten gevoerd wordt. Je moet natuurlijk niet zo drastisch te werk gaan, maar deze bedenking kan je helpen te geloven dat marketing succesvol kan zijn. Wat voor jou als kunstenaar vooral belangrijk is, is dat je je (potentiële) publiek laat weten wat je doet en waarmee je bezig bent. Je promoot met andere woorden je werk.

7•

Tip 1 :

p ro du ct

4

p ro m otie

Voor je vol goede moed aan de promotie van je werk begint, sta je even stil bij wat de volgende 4 punten voor jouw werk betekenen.

p rijs

Marketing

p la ats

ʻs

marketing. promotie deel uitmaakt van plaats. In de inleiding las je al dat product, een prijs en een een uit ook ng keti mar keting’. mar de van Naast promotie bestaat 4P’s ‘de men in managementtermen Deze 4 elementen noemt

•6

9•

Product Als kunstenaar maak je kunstwerken. Deze kunstwerken wil je exposeren, voordragen, uitbrengen, verkopen, verhuren. In marketingtermen kan je je kunstwerken dus producten noemen. Je product bestaat niet altijd uit één product of een kernproduct. Het maken van meerdere, van elkaar verschillende producten kan een sterk punt zijn. Dan heb je complementaire producten die je kernproduct kunnen versterken. De beeldhouwer (kernproduct) die ook websites ontwerpt (complementair product), kan aan de bedrijfsleider voor wie hij een website bouwt, laten weten dat hij ook beeldhouwwerken maakt, en krijgt zo misschien de kans om een sculptuur te ontwerpen in opdracht van het bedrijf. In dit geval heeft het complementaire product ervoor gezorgd dat de kunstenaar ook zijn kernproduct kan promoten.

FIGUUR 1

INTRODUCTIEFASE

GROEIFASE

MATURITEITSFASE

VERVAL

het product komt als

het product wordt

er is een heel grote

er treedt verzadiging

nieuwkomer op de

door een groter publiek

belangstelling voor het

op en de interesse

markt en is nog bij nie-

‘ontdekt’ en er komt

product, bij een zeer

voor het product neemt

mand of bij een select

meer belangstelling.

groot publiek.

(snel) af.

publiek bekend.

Het product beleeft zijn toppunt van succes.

•8

Belangrijk voor jou om te weten is dat een product gebonden is aan een levenscyclus. De kunstenaar die op zijn 20e zeer vernieuwend werkt, maar op zijn 40e nog steeds dezelfde stijl hanteert, ziet soms de interesse voor zijn werk afnemen. Bij andere kunstenaars is het net andersom. Zij zien de interesse voor hun werk pas op latere leeftijd toenemen. Soms zijn deze kunstenaars tot aan die leeftijd blijven evolueren, waardoor het product veranderd is. Ook al is het niet eenvoudig om na een lange loopbaan een nieuwe stijl te ontwikkelen, toch kan dit promotioneel een goede stap zijn (en jou als kunstenaar meer inspireren). Vele actoren in de kunstwereld zijn immers steeds op zoek naar nieuwe dingen. Bij een publiek (klanten, galeristen, curatoren, enz.) treedt er namelijk snel gewenning op en wanneer het publiek verzadigd geraakt door het oeuvre, kan het helpen om een nieuwe richting uit te gaan. Een product heeft een levenscyclus. Deze levenscyclus bestaat uit 4 fasen:(ZIE FIGUUR 1 Om het verval na de maturiteitsfase te voorkomen, kan je proberen om een nieuw publiek te vinden of om je werk te verbeteren (lees: vernieuwen). Kunstenaars die puur voor een publiek werken, zullen dan rekening houden met heersende trends in de kunst. Of dit artistiek te verantwoorden is, bepaal je natuurlijk zelf. In de praktijk blijkt dat deze fasen elkaar niet altijd netjes opvolgen. Sommige oeuvres komen niet verder dan de groeifase. Anderen bereiken heel snel de maturiteitsfase en dan het verval, nog anderen verkeren 30 jaar in de groeifase en komen dan plots in de maturiteitsfase.

11 •

Prijs Je verkoopt je kunstwerk, stelt het tegen betaling tentoon, verhuurt het, geeft het in bruikleen, maakt het in opdracht, enz. Voor al deze facetten moet je een prijs vaststellen. Deze prijs bepaalt welk en hoeveel publiek je zal bereiken en is dus een onderdeel van marketing. Bij het bepalen van de prijs van je kunstwerken moet je steeds rekening houden met hoeveel de klant bereid zal zijn om voor je werk te betalen. Verschillende factoren spelen hierbij een rol, zoals jouw reputatie als kunstenaar, de reputatie van je galerie (als je met een galerie samenwerkt), de plek waar je werk werd of wordt getoond, eventuele publicaties, de afmetingen, de gebruikte technieken en materialen. In de beginjaren (introductiefase) zijn de prijzen van je werk dus lager dan wanneer je in één van de volgende fasen zit. In de groeifase is er meer belangstelling voor je werk en kan je hogere prijzen vastleggen. In de maturiteitsfase is er veel vraag en kan je de prijzen nog meer laten stijgen. Het is namelijk zo dat hoe meer vraag er is (hoe meer men je product wenst te kopen), hoe meer men bereid is ervoor te betalen. Door de prijzen geleidelijk aan te laten stijgen, bereik je achtereenvolgens verschillende lagen klanten. Met lage prijzen bereik je de eerste laag van je publiek met een beperkt budget, zoals lokale verzamelaars. Stijgt je prijs, dan kan deze eerste laag niet meer volgen (die verlies je dus als klant), maar bereik je hogere (en kleinere) lagen klanten met meer budget, meer prestige, enz. In de kunst- en cultuursector kan de prijs een onderdeel zijn van de maatstaf voor kwaliteit (in de ogen van klanten). Zo interpreteren verzamelaars (of collega-kunstenaars) soms dat (té) goedkope kunst van mindere kwaliteit zal zijn. Maar in de beginfase moet je de prijzen laag houden, want anders maak je een ongeloofwaardige indruk. Naarmate je loopbaan evolueert, kunnen je prijzen stijgen en stijgt ook het ‘prestige’ van je werk. Maar bij de verkoop van een kunstwerk aan een museum of bij een betaalde deelname aan een tentoonstelling zal vaak onderhandeld worden totdat je de prijs laat zakken en eigenlijk onder je prijs verkoopt. Is het een toonaangevend museum / tentoonstelling / project / ..., bedenk dan dat jouw aanwezigheid in een toonaangevend museum je loopbaan een extra impuls kan geven en dat het soms belangrijker is om je kunstwerk daar te tonen dan om er veel aan te verdienen.

• 10

13 •

Vergelijk bij het vaststellen van een prijs de prijs van werken van andere kunstenaars. (vergelijk met kunstenaars die in dezelfde situatie verkeren als jezelf: evenveel naamsbekendheid, zelfde galerie, zelfde kunstdiscipline, enz.) Een koper maakt immers ook deze vergelijking. Voor hem is een prijs redelijk wanneer die niet opvallend afwijkt van een prijs die hij elders heeft gezien. Denk eraan dat er een minimum- en een maximumprijs is voor je werk. Een kunstwerk dat te goedkoop wordt aangeboden, verliest aan geloofwaardigheid en wordt als minder kwalitatief gezien. Het kunstwerk mag ook niet te duur zijn in verhouding met de reputatie, de arbeidsintensiviteit, materialen, enz. De maximumprijs is de prijs die de koper bereid is voor het werk te betalen.

Prijszetting Het bepalen van een prijs heet in managementtermen ‘prijszetting’. Om het bepalen van de prijs van je kunstwerken te vergemakkelijken (verkoopprijs, huurprijs, opdracht, uitkoopsom) kan de kostprijs een houvast geven. Je werkt best niet onder de kostprijs! Wil je werken aan een minimumprijs, reken dan minstens de kostprijs aan zodat je geen verlies maakt. Zou de verkoopprijs te hoog worden voor de ‘fase’ waarin jouw werk verkeert, omdat je kostprijs erg hoog is, probeer dan de kostprijs te drukken door een andere materiaalkeuze te maken, een goedkoper atelier te huren, je atelier (en dus de huurprijs) te delen met andere kunstenaars, de aanschaf van duur gereedschap uit te stellen door het te huren of te lenen, enz. Probeer ook subsidies aan te vragen of sponsors te zoeken voor een project. Je werkt aan je kunstwerk en wil hiervoor ook een vergoeding uitgekeerd krijgen wanneer je werk verkocht, uitgeleend of tentoongesteld wordt? Dan kan je een honorarium in rekening brengen. Ook dat verreken je in de verkoopprijs.

• 12

15 •

Honorarium Kostprijs Materiaal:

ndien je kunstwerk te duur wordt (om te verkopen of om zelf te investeren) kan je besparen op materiaalgebruik (gerecycleerde materialen of stockoverschot, tweedehands materiaal, tijdelijke huur ateliers en machines). Afschrijvingen:

Als zelfstandige kan je de apparatuur, machines, auto, computer, enz., die je nodig hebt om je kunstactiviteit uit te voeren, afschrijven. De afschrijvingen maken deel uit van de kostprijs. Wil je bijvoorbeeld machines op vijf jaar afschrijven, dan schrijf je jaarlijks 20% van de aanschafwaarde af.

In Nederland ontwikkelde men een voorbeeld voor het berekenen van een honorarium. Volgens dit voorbeeld reken je als honorarium minimaal 30% van de kostprijs. Bij een kostprijs van € 1.500 tel je dus € 500 honorarium op bij de verkoopprijs. Als succesvol kunstenaar zou je volgens ditzelfde voorbeeld, op grond van je naamsbekendheid, een hoger tarief kunnen hanteren, bijvoorbeeld 50%. Je kan ook een honorarium vastleggen volgens een uur- of dagloon. Een uurloon kan bijvoorbeeld 30 tot 50 euro zijn. Een dagloon bedraagt bijvoorbeeld 100 tot 250 euro.

Prijs opdrachtwerk Uitvoering:

uurloon, dagprijs of prijs per opdracht van mensen waarop je een beroep doet om je werken te vervaardigen. (bijvoorbeeld 50 euro per uur / 250 euro per dag / 1000 euro per opdracht)

deze schommelt tussen 25 euro en 330 euro per maand, afhankelijk van de grootte en de staat van het atelier. Water, elektriciteit en verwarming zijn in de huurprijs inbegrepen. Verplaatsingen en verblijfskosten noodzakelijk voor het maken van je werk.

In Nederland ontwikkelde de Beroepsvereniging van Beeldende Kunstenaars (BBK) een richtlijn om de prijs van opdrachtwerk te bepalen. De prijs van een opdrachtwerk wordt verdeeld in 1/3 deel honorarium en 2/3 deel kosten. Bij een kleine opdracht (minder dan € 4.500) bedraagt het honorariumgedeelte volgens de Nederlandse BBK 40% van de totale prijs en bij een grote opdracht (meer dan € 115.000) 20%. Meestal wordt het budget voor een opdracht echter vooraf bepaald. Dan kan je rekening houden met bovenstaande verdeling om te bepalen hoeveel kosten je kan maken. Denk eraan dat deze verdeling een richtlijn, maar zeker geen verplichting is.

Bemiddelingskost tussenpersoon

Prijs tentoonstellingsrecht

De bemiddelingskost voor een galerist bedraagt doorgaans 50% van de verkoopprijs van je kunstwerk. Met een kunstenaar of een manager die voor jou als tussenpersoon optreedt (zie verder onder ‘Promotie door anderen’), kan je andere afspraken maken, bv. 30%.

Ook bij het tentoonstellen van je werk moet je streven naar een vergoeding. In werk dat je tentoonstelt investeer je immers ook tijd en kosten. Meestal wordt van je verwacht aanwezig te zijn bij de op- en afbouw van tentoonstellingen. Je kan zowel een vergoeding vragen voor het in bruikleen geven van je werk, bijvoorbeeld volgens de rekensom van het honorarium, als voor de op- en afbouw. De vergoeding voor de op- en afbouw kan je berekenen volgens een uur- of dagloon.

Huurprijs atelier:

• 14

17 •

Plaats De plaats kan de plek zijn van waaruit je werkt (thuis of in een aparte ruimte), de plek waar je toont (galerie, tentoonstelling, theater), de plek waar je verkoopt (galerie, eigen atelier), de plek waar je de opdracht verwezenlijkt (openbaar gebouw, openbare ruimte), enz. Denk bij het exploiteren van de plaats of je werk er op een goede manier getoond kan worden zonder het te beschadigen of te verliezen, of ze de publieksgrootte die jij wenst te ontvangen aankan, of je er meerdere keren kan exposeren, opdrachten maken of voorstellen of slechts eenmalig, enz. Bedenk ook of de plek gemakkelijk toegankelijk is en of ze bereikbaar is voor de mensen die je wil bereiken. De plaats kan belangrijk zijn voor je verdere loopbaan. Heb je de mogelijkheid om in een vooraanstaand museum te exposeren of deel te nemen aan een prestigieus festival, dan kan dat een grote stap voorwaarts zijn. Anderen maken kennis met je werk zodat de kans op interessante aanbiedingen vergroot. Denk bij de keuze van een plaats altijd in functie van je doelstellingen. Zorg dat de plaats waar je werk getoond en gemaakt wordt, aansluit bij wat je wil bereiken. Wil je bijvoorbeeld faam verwerven, toon je werk dan niet op plaatsen die je een slechte naam zullen geven. Wees echter niet te kieskeurig. Verwacht als beginnend kunstenaar niet dat je onmiddellijk in vooraanstaande plaatsen terecht zal komen, maar neem ook ‘kleine’ kansen aan. Dat je werk gezien wordt, is soms belangrijker dan de plaats waar het gezien zal worden. In je atelier zal immers niemand het zien. Als je beslist om een atelier te huren, hou dan rekening met je budget. Aan de hand van je budget kan je vaststellen welke huur je maandelijks kan afdragen aan je atelier. Wees niet te overhaast met het afsluiten van een huurovereenkomst. Ga bijvoorbeeld geen overeenkomst aan van meerdere jaren indien je niet zeker bent van je inkomsten of projecten in de toekomst. Een jaarcontract kan je jaarlijks opzeggen of verlengen en geeft je de kans om van atelier te veranderen.

• 16

19 •

Tip

Promotie

• de vernissage van een tentoonstelling promotie van het ‘product’ op korte termijn en occasioneel

• een klein evenement zoals een cultuurmarkt occasionele promotie van het product op korte termijn

• een rotatiecollectie volgens thema, die van museum naar museum reist structurele promotie van het product op lange termijn

• een korting op het laatste werk uit een reeks tactische promotie van de prijs

• een korting toestaan aan steeds dezelfde vaste klanten strategische promotie van de prijs

Promotie houdt in dat je de vraag naar het aanbod ondersteunt en (vooral) bevordert. Je kan de vraag naar jouw werk zelf doen toenemen. Het is dus belangrijk om promotie te voeren want het kan helpen om een verdere stap te zetten in je loopbaan. Promotie voeren kan je toepassen op alle aspecten die zonet besproken werden (product, prijs, plaats). Je kan promotie voeren op lange termijn en op structurele basis (in managementtermen is dit ‘strategische promotie’) of je kan promotie voeren op korte termijn en op occasionele basis (= ‘tactische promotie’).

• een eenmalige expositie op een ongewone maar aantrekkelijke locatie tactische promotie van de plaats

Direct – indirect

Je kan je werk of informatie over je werk direct verspreiden via je eigen website, via e-mail, folders, persoonlijke contacten, eigen atelier, enz. Je kan je werk ook indirect laten verspreiden door bijvoorbeeld een tussenpersoon. De manier waarop jij je publiek wil aanspreken en je promotie wil voeren, kies je zelf in relatie tot je werk en je persoonlijkheid. Criteria die hierin meetellen zijn de kostprijs en het bereik van je publiek (is mijn adressenbestand groot genoeg en beschik ik over relevante adressen, ben ik sociaal ingesteld om mensen aan te spreken of kan iemand anders dat beter voor mij doen en moet ik dus op zoek naar een ‘manager’?). Je kan ook beide combineren en zowel samenwerken met een tussenpersoon als zelf informatie verspreiden. Meer informatie over het samenwerken met tussenpersonen vind je verder onder ‘Promotie door anderen’.

zeg ken jij de mosselman ?

• 18 zeemanskoor havenfilmfestival 02,004

21 •

Tip 2 : Hoe maak ik een plan ? het

uk gelezen hebt, Nadat je het vorige hoofdst voor en “Wat wil ik (product), vrag de kan je antwoorden op open/ verk ik wil ats) en hoe (promotie) hoeveel (prijs), waar (pla / ... ?”. tentoonstellen/verhuren

werk promoten van jezelf en je Vooraleer je start met het op. plan stel je best een uitgebreid neer en hoe wil bereiken. wan je wat vast je leg rin Hie activiteiten ft namelijk richting aan de Het stellen van een doel gee bedenken het en opstellen van een plan die je wil ondernemen. Het voudig zijn. van doelstellingen kan een omst wil over wat hij of zij in de toek na Iedereen denkt immers it. draa om waar het in een plan bereiken. En dat is precies en dus rijft rsch nee is dat je die doelen Het handige aan een plan ieven rnat alte om jk ngri is ook bela regelmatig kan bijsturen. Het dan zijn ke Wel ? niet lukt te voorzien: wat als mijn plan ? den khe elij mog mijn andere

• 20

23 • Missie Bij het opstellen van een plan stel je jezelf de volgende vragen m.b.t. je kunstenaarsschap: Wie ben ik als kunstenaar en waar staan ik en mijn werk voor? Wat wil ik doen als kunstenaar? Waar wil ik dat doen? Wanneer wil ik dat doen? Hoe wil ik dat doen?`

De antwoorden op deze vragen vormen de ‘missie’ van jezelf als kunstenaar: wie ben je, wat doe je, waar, wanneer en hoe.

Doelen I Nadat je de missie geformuleerd hebt, en dus duidelijker weet waar je voor staat, denk je na over wat je in de toekomst wil bereiken en waar je naartoe wil groeien. Dat doe je zowel op korte termijn als op lange termijn: Wat wil je bereikt hebben binnen:

Nadat je de eigen zwaktes en sterktes hebt bepaald, kan je hetzelfde doen voor je omgeving, waarvan je de sterktes en zwaktes omschrijft als bedreigingen en mogelijkheden. Hebben collega-kunstenaars een sterkere reputatie (bedreiging), wordt het huis naast je voor weinig geld verkocht (mogelijkheid atelier), is er vanaf deze maand een internetaansluiting beschikbaar bij jou thuis (mogelijkheid), enz. Mogelijkheden en bedreigingen zijn positieve of negatieve dingen in je omgeving die je zelf niet in de hand hebt. Sterktes en zwaktes liggen bij jezelf en kan je (meestal) wel beïnvloeden. Toch kunnen ze alle vier een invloed hebben op hoe jouw loopbaan verloopt. Het is namelijk belangrijk dat je de belangrijkste elementen uit de zogenaamde “SWOT-analyse” inzet om je loopbaan een zet te geven. Sterktes en mogelijkheden laat je niet links liggen maar zet je in. Zwaktes en bedreigingen ga je niet uit de weg maar probeer je op te lossen. Dit kan echter niet altijd. Denk er in dit geval aan dat het optimaliseren van sterke punten veel meer effect heeft dan het moeizaam en geforceerd wegwerken van zwakke punten. Een voorbeeld van conclusies uit je SWOT kunnen zijn: • In jouw stad wonen veel kunstenaars die allen ‘knokken’ voor erkenning (= bedreiging): stel je tot doel dat je met hen zal samenwerken in een kunstenaarscollectief. Samen hebben jullie meer ideeën en kunnen jullie sneller bepaalde instanties, tentoonstellingsruimten, enz., overtuigen.

• een jaar? • twee jaar? • vijf jaar? • tien jaar? • daarna?

In managementtermen noemt men de antwoorden op die vragen de ‘strategische doelstellingen’. Die doelstellingen kunnen elk aspect van je werk aangaan: hoe wil je inhoudelijk evolueren, hoe zal je promotie voeren, hoe gaat je budget evolueren, enz.

• Je voert communicatie via het internet, maar er zijn talloze websites van kunstenaars (= bedreiging): voeg je website toe aan zoveel mogelijk linkpagina’s van steunpunten, kunstenaarsorganisaties en andere kunstenaars zodat jouw website gemakkelijk gevonden wordt. • Je kan vlot met grafische computerprogramma’s overweg (sterkte): ontwerp dus zeker zelf

SWOT (Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats)

je portfolio, website, ... .

• Je bent niet sociaal en praat niet graag met mensen, je blijft liever in je atelier werken In de SWOT ga je na wat je sterktes en zwaktes zijn en hoe ze invloed kunnen uitoefenen op je strategische doelen. Denk ook hier weer aan elk aspect van je kunstenaarsactiviteit. Gebruik je een unieke techniek, ben je heel sociaal aangelegd, kan je goed een budget beheren? Dat zijn sterktes. Of praat je liever niet over je werk, werk je liever alleen in je atelier en heb je altijd de neiging om je budget te overschrijden? Dat zijn zwaktes.

dan feestjes, recepties of tentoonstellingen te bezoeken (zwakte): voer je communicatie meer schriftelijk via folders, kaartjes, e-mail, website.

• Je bent goed bevriend met de eigenaar van een tentoonstellingsruimte of een tentoonstellingsmaker (mogelijkheid): stel hem voor om een tentoonstelling met jouw werk te organiseren.

Aan de hand van je conclusies uit de ‘SWOT’ kan je doelstellingen toevoegen.

• 22

25 • Doelen II

Budget

De ‘strategische doelen’ zijn nog niet concreet. Daarom denk je per doel na over:

Wat je zeker moet toevoegen aan je plan is een begroting met een overzicht van de geplande kosten en opbrengsten. Wanneer je met de opbrengsten alle kosten kan betalen, zijn de totale kosten en opbrengsten gelijk aan elkaar. Indien de opbrengsten onvoldoende bedragen om de kosten te dekken, ga je op zoek naar alternatieve financieringsbronnen: subsidies, sponsoring, verhuur van materiaal of verhuur van je privé atelierruimte.

Hoe wil ik dit realiseren? Op welke termijn? Waar? Met wie (of alleen)?

In managementtermen noemt men deze concrete doelen ‘operationele doelen’. Deze doelen zijn specifiek omschreven, ook wat tijd betreft. Zo creëer je afgebakende ideeën over wat je wanneer wil bereiken en het is gemakkelijker om gericht naar die doelen toe te werken. Houd telkens rekening met de conclusies uit je voorgaande ‘SWOT-analyse’. De doelstellingen die je over een jaar bereikt wil hebben, vormen het uitgangspunt van waar je het komende jaar aan zal werken. Je omschrijft ze concreet en gedetailleerd. De doelstellingen die op lange termijn bereikt moeten worden, kunnen eerst geschetst en later geconcretiseerd worden.

Implementatie Wanneer je plan klaar is, is het belangrijk om het in praktijk om te zetten. Je hebt zelf termijnen bepaald om je doelstellingen te bereiken dus probeer je je hier zoveel mogelijk aan te houden. Hou ook je sterktes en zwaktes en je bedreigingen en mogelijkheden in het oog en probeer ze zo goed mogelijk in te zetten of om te vormen.

Controle Het is belangrijk dat je regelmatig een controle inlast. Neem je plan regelmatig terug bij de hand en ga na waaraan je aandacht besteedt en wat je ‘vergeet’. Zo blijf je geconcentreerd op je doelen. Merk je dat sommige doelstellingen niet haalbaar zullen zijn binnen de vastgelegde termijn of dat sommige werkwijzen niet haalbaar blijken, pas ze dan gerust aan. De controle wijst je niet alleen op je fouten, maar dient ook om bij te sturen waar nodig. Het plan wordt best jaarlijks aangepast. Elk jaar worden er doelen gedetailleerd bekeken en kunnen er andere doelen bijkomen. In dit plan kan je elk aspect van je werk integreren. Voor elk onderdeel van je kunstenaarsactiviteit kan je sterktes en zwaktes opsporen en doelstellingen formuleren.

• 24

Voorbeeld van een begroting (fictief):

UIT

2004

IN

vaste kosten huur atelier verzekering materialen en BA onvoorziene kosten 5% project 1 transport werk advertenties huur digitaal atelier verhuur atelier sponsoring project 2

2.888 2.400 350 137,50 970 500 200 270

TOTAAL

3.858 €

3.000 €

eigen inbreng

858

-858

500 2.500

27 •

Tip 3 : Concreet he tips ring volgen hier praktisc Na de theoretische omkade ren. orde bev k te om de promotie van je wer als puntje bij aaltje komt ?

• 26

29 •

Product

“Vaak wordt van de kunstenaar verwacht dat hij aanwezig is bij de op- en afbouw van tentoonstellingen in musea of andere beeldende kunstorganisaties. Uit verschillende gesprekken met kunstenaars en andere betrokkenen blijkt dat slechts weinig kunstenaars daarvoor vergoed worden. Andere medewerkers van de organisatie worden voor hun werk vergoed als werknemer van de organisatie, terwijl men van de kunstenaar verwacht dat hij tevreden is met de erkenning. De kunstenaar is inderdaad tevreden met de erkenning, maar erkenning alleen ‘vult zijn maag niet’. Voor veel kunstenaars is dit een frustrerende situatie, maar slechts weinigen durven eisen te stellen. Ze weten dat het aanbod aan kunstenaars groot is en dat de volgende in de rij, die minder eisen stelt, hen graag zal vervangen. Daarom stemmen veel kunstenaars in met het ‘gratis’ werken en stellen ze zich tevreden met de erkenning en soms een kleine onkostenvergoeding.” Bijnens A., (2004), De sociaal-economische situatie van de beeldende kunstenaar ouder dan 45 jaar. Een voorstel voor beleidsoplossingen, NICC/UA in het kader van de opleiding GAS Cultuurmanagement.

Herken jij jezelf in de kunstenaar die hierboven omschreven wordt?

JA

NEE

Het is inderdaad een probleem dat in de sector beeldende kunsten de kunstenaar nog steeds onderbetaald blijkt te zijn terwijl dat probleem zich in andere sectoren traditioneel minder stelt. Een eerste stap die gezet werd om de financiële situatie van de beeldende kunstenaar te verbeteren is het opstellen van een voorbeeld van tentoonstellingsovereenkomst (NICC, IBK, VOBK, Kunstwerk[t], Kunstenloket). Dat contract voorziet clausules om kunstenaars te vergoeden voor hun geleverde arbeidsprestaties, hun materiaal-kosten terug te betalen, een vergoeding voor de op- en afbouw en een vergoeding voor het tentoonstellen van hun werk. Die vergoedingen zijn niet verplicht maar het is wel aangeraden om erover te onderhandelen, zodat kunstenaar en organisator tot een akkoord komen.

• 28

31 • Dankzij het contract is er een duidelijk schriftelijk akkoord over het verloop van de tentoonstelling, de ruimtes, het transport, het bedrag van de eventuele vergoedingen, enz. Wanneer je het tentoonstellingscontract gebruikt, kom je als kunstenaar dus niet meer voor verrassingen te staan en worden er duidelijke afspraken gemaakt, ook over de vergoeding. Het tentoonstellingscontract kan je gratis vinden in vele Belgische beeldende kunstorganisaties (galerijen, musea en kunstenaarsverenigingen, downloaden van de website www.nicc.be of afhalen in het NICC). Mits enkele aanpassingen kan het ook toegepast worden op performances, optredens en andere artistieke prestaties. Als kunstenaar zou je bij elke gelegenheid waarbij je werk publiek gemaakt wordt afspraken moeten maken over vergoeding (tentoonstelling, publicatie), ook al ligt dat voor vele kunstenaars gevoelig. Als je de inkomenssituatie uit je kunstactiviteiten wil verbeteren, dan moet je deze stap overwinnen. In het begin zal de organisator waarschijnlijk verrast zijn, maar houd voet bij stuk en dan zal ook hij/zij bereid zijn erover te praten. Praten over een vergoeding is een onderdeel van professioneel tewerk gaan. Wanneer je een nietartistieke job aanneemt, ben je benieuwd naar hoeveel je zal verdienen. Wees je ervan bewust dat je ook bij artistieke activiteiten een loon mag verwachten. Ook al zal je voorstel vaak afgewezen worden door het voortdurende gebrek aan financiële middelen in de beeldende kunstsector, je hebt er tenminste een afspraak over gemaakt. Hoe meer kunstenaars deze eis zullen stellen, hoe professioneler de sector tewerk zal gaan en hoe meer kans er is op een billijke vergoeding voor de geleverde prestaties. Het onderwerp ‘geld’ komt altijd aan bod want er wordt steeds de vraag gesteld wie de tentoonstelling, publicatie, performance, enz. zal financieren. Gebruik dat moment om ook over je vergoeding te praten. Het bovenvermelde tentoonstellingscontract is een handig hulpmiddel om dit onderwerp aan te kaarten omdat het clausules i.v.m. vergoedingen voor de kunstenaar bevat. Zorg dus dat je altijd minimum twee exemplaren bij je hebt (één voor jou en één voor de organisator of opdrachtgever).

• 30

33 •

Praten over je werk / Netwerken Niemand zal weten dat je kunstenaar bent en waarmee je bezig bent, als jij het niet vertelt en laat zien. Maak zoveel mogelijk gebruik van je netwerk om jezelf te promoten. Het is belangrijk dat je iedereen rondom jou laat weten dat je kunstenaar bent. Begin bij je naaste omgeving. Misschien kennen je vrienden mensen die geïnteresseerd zijn in kunst en krijg je op die manier een opdracht, verkoop, enz. Wees niet bang om je contacten te gebruiken (niet misbruiken!!); je hebt gewoon geluk dat je deze mensen kent. Het is een mogelijkheid en die moet je benutten. Probeer je te mengen in de kunstwereld en bezoek regelmatig openingen, premières, enz. Denk eraan dat mensen liefst samenwerken met mensen die ze kennen. Wanneer men je dus regelmatig ontmoet maak je meer kans om gevraagd te worden voor projecten.

+

Hoe vergroot je een netwerk? Een groot netwerk kan je verder helpen in je loopbaan. Soms ontmoet je mensen toevallig op café, op feestjes, op school, op het werk, enz. Om een specifiek netwerk uit te breiden kan je de plek opzoeken waar het netwerk ligt: vernissages en premières, voorstellingen, infosessies en lezingen van het kunstveld waarin jij actief bent, enz. Om in contact te komen met mensen die van belang kunnen zijn voor jouw loopbaan (curator, galerist, collega-kunstenaar), kan je jezelf door iemand anders aan hen laten voorstellen of zelf naar hen toestappen (bijvoorbeeld om hen te feliciteren met een geslaagd project). Wissel bij nieuwe ontmoetingen visitekaartjes uit. Die gegevens kan je bijhouden in je adressenbestand (om mailings te doen bij nieuwe projecten) en het toont aan dat je geïnteresseerd bent in wat de ander doet.

• 32

35 •

Verzorg je netwerk Het is belangrijk om je contacten te onderhouden. Dit kan op een eenvoudige manier: ingaan op uitnodigingen, iemand via e-mail feliciteren met een productie, reageren op een goede of slechte recensie, iemand een artikel toesturen over een onderwerp waarvoor hij/zij interesse heeft, met iemand te gaan eten of drinken of een voorstelling of tentoonstelling van die persoon bezoeken. Naast de inhoudelijke kant is er ook een praktische kant aan het onderhouden van contacten. Sommigen weten precies welke personen uit hun netwerk wat doen en wat hun interesses zijn; anderen leggen dit uitgebreid vast. Afhankelijk van je voorkeur kun je de gegevens van je netwerk noteren op een eenvoudig fichesysteem of opslaan in een databestand in de computer: vermeld de naam van de persoon, organisatie, functie, activiteiten of projecten en interesses. Maak het echter niet te ingewikkeld: netwerken is een middel en geen doel.

• 34

37 •

• 36

27 •

Tip 3 : Concreet he tips ring volgen hier praktisc Na de theoretische omkade ren. orde bev k te om de promotie van je wer als puntje bij aaltje komt ?

• 26

29 •

Product

“Vaak wordt van de kunstenaar verwacht dat hij aanwezig is bij de op- en afbouw van tentoonstellingen in musea of andere beeldende kunstorganisaties. Uit verschillende gesprekken met kunstenaars en andere betrokkenen blijkt dat slechts weinig kunstenaars daarvoor vergoed worden. Andere medewerkers van de organisatie worden voor hun werk vergoed als werknemer van de organisatie, terwijl men van de kunstenaar verwacht dat hij tevreden is met de erkenning. De kunstenaar is inderdaad tevreden met de erkenning, maar erkenning alleen ‘vult zijn maag niet’. Voor veel kunstenaars is dit een frustrerende situatie, maar slechts weinigen durven eisen te stellen. Ze weten dat het aanbod aan kunstenaars groot is en dat de volgende in de rij, die minder eisen stelt, hen graag zal vervangen. Daarom stemmen veel kunstenaars in met het ‘gratis’ werken en stellen ze zich tevreden met de erkenning en soms een kleine onkostenvergoeding.” Bijnens A., (2004), De sociaal-economische situatie van de beeldende kunstenaar ouder dan 45 jaar. Een voorstel voor beleidsoplossingen, NICC/UA in het kader van de opleiding GAS Cultuurmanagement.

Herken jij jezelf in de kunstenaar die hierboven omschreven wordt?

JA

NEE

Het is inderdaad een probleem dat in de sector beeldende kunsten de kunstenaar nog steeds onderbetaald blijkt te zijn terwijl dat probleem zich in andere sectoren traditioneel minder stelt. Een eerste stap die gezet werd om de financiële situatie van de beeldende kunstenaar te verbeteren is het opstellen van een voorbeeld van tentoonstellingsovereenkomst (NICC, IBK, VOBK, Kunstwerk[t], Kunstenloket). Dat contract voorziet clausules om kunstenaars te vergoeden voor hun geleverde arbeidsprestaties, hun materiaal-kosten terug te betalen, een vergoeding voor de op- en afbouw en een vergoeding voor het tentoonstellen van hun werk. Die vergoedingen zijn niet verplicht maar het is wel aangeraden om erover te onderhandelen, zodat kunstenaar en organisator tot een akkoord komen.

• 28

31 • Dankzij het contract is er een duidelijk schriftelijk akkoord over het verloop van de tentoonstelling, de ruimtes, het transport, het bedrag van de eventuele vergoedingen, enz. Wanneer je het tentoonstellingscontract gebruikt, kom je als kunstenaar dus niet meer voor verrassingen te staan en worden er duidelijke afspraken gemaakt, ook over de vergoeding. Het tentoonstellingscontract kan je gratis vinden in vele Belgische beeldende kunstorganisaties (galerijen, musea en kunstenaarsverenigingen, downloaden van de website www.nicc.be of afhalen in het NICC). Mits enkele aanpassingen kan het ook toegepast worden op performances, optredens en andere artistieke prestaties. Als kunstenaar zou je bij elke gelegenheid waarbij je werk publiek gemaakt wordt afspraken moeten maken over vergoeding (tentoonstelling, publicatie), ook al ligt dat voor vele kunstenaars gevoelig. Als je de inkomenssituatie uit je kunstactiviteiten wil verbeteren, dan moet je deze stap overwinnen. In het begin zal de organisator waarschijnlijk verrast zijn, maar houd voet bij stuk en dan zal ook hij/zij bereid zijn erover te praten. Praten over een vergoeding is een onderdeel van professioneel tewerk gaan. Wanneer je een nietartistieke job aanneemt, ben je benieuwd naar hoeveel je zal verdienen. Wees je ervan bewust dat je ook bij artistieke activiteiten een loon mag verwachten. Ook al zal je voorstel vaak afgewezen worden door het voortdurende gebrek aan financiële middelen in de beeldende kunstsector, je hebt er tenminste een afspraak over gemaakt. Hoe meer kunstenaars deze eis zullen stellen, hoe professioneler de sector tewerk zal gaan en hoe meer kans er is op een billijke vergoeding voor de geleverde prestaties. Het onderwerp ‘geld’ komt altijd aan bod want er wordt steeds de vraag gesteld wie de tentoonstelling, publicatie, performance, enz. zal financieren. Gebruik dat moment om ook over je vergoeding te praten. Het bovenvermelde tentoonstellingscontract is een handig hulpmiddel om dit onderwerp aan te kaarten omdat het clausules i.v.m. vergoedingen voor de kunstenaar bevat. Zorg dus dat je altijd minimum twee exemplaren bij je hebt (één voor jou en één voor de organisator of opdrachtgever).

• 30

33 •

Praten over je werk / Netwerken Niemand zal weten dat je kunstenaar bent en waarmee je bezig bent, als jij het niet vertelt en laat zien. Maak zoveel mogelijk gebruik van je netwerk om jezelf te promoten. Het is belangrijk dat je iedereen rondom jou laat weten dat je kunstenaar bent. Begin bij je naaste omgeving. Misschien kennen je vrienden mensen die geïnteresseerd zijn in kunst en krijg je op die manier een opdracht, verkoop, enz. Wees niet bang om je contacten te gebruiken (niet misbruiken!!); je hebt gewoon geluk dat je deze mensen kent. Het is een mogelijkheid en die moet je benutten. Probeer je te mengen in de kunstwereld en bezoek regelmatig openingen, premières, enz. Denk eraan dat mensen liefst samenwerken met mensen die ze kennen. Wanneer men je dus regelmatig ontmoet maak je meer kans om gevraagd te worden voor projecten.

+

Hoe vergroot je een netwerk? Een groot netwerk kan je verder helpen in je loopbaan. Soms ontmoet je mensen toevallig op café, op feestjes, op school, op het werk, enz. Om een specifiek netwerk uit te breiden kan je de plek opzoeken waar het netwerk ligt: vernissages en premières, voorstellingen, infosessies en lezingen van het kunstveld waarin jij actief bent, enz. Om in contact te komen met mensen die van belang kunnen zijn voor jouw loopbaan (curator, galerist, collega-kunstenaar), kan je jezelf door iemand anders aan hen laten voorstellen of zelf naar hen toestappen (bijvoorbeeld om hen te feliciteren met een geslaagd project). Wissel bij nieuwe ontmoetingen visitekaartjes uit. Die gegevens kan je bijhouden in je adressenbestand (om mailings te doen bij nieuwe projecten) en het toont aan dat je geïnteresseerd bent in wat de ander doet.

• 32

35 •

Verzorg je netwerk Het is belangrijk om je contacten te onderhouden. Dit kan op een eenvoudige manier: ingaan op uitnodigingen, iemand via e-mail feliciteren met een productie, reageren op een goede of slechte recensie, iemand een artikel toesturen over een onderwerp waarvoor hij/zij interesse heeft, met iemand te gaan eten of drinken of een voorstelling of tentoonstelling van die persoon bezoeken. Naast de inhoudelijke kant is er ook een praktische kant aan het onderhouden van contacten. Sommigen weten precies welke personen uit hun netwerk wat doen en wat hun interesses zijn; anderen leggen dit uitgebreid vast. Afhankelijk van je voorkeur kun je de gegevens van je netwerk noteren op een eenvoudig fichesysteem of opslaan in een databestand in de computer: vermeld de naam van de persoon, organisatie, functie, activiteiten of projecten en interesses. Maak het echter niet te ingewikkeld: netwerken is een middel en geen doel.

Neem opdrachten aan

Wil je bekender worden als kunstenaar of wil je kunnen leven van de inkomsten uit je kunst, dan is het belangrijk dat je zoveel mogelijk met je werk naar buiten treedt. Daarom is het ook goed om opdrachten aan te nemen. Veel kunstenaars hebben bijvoorbeeld een niet-artistieke (soms zware) parttime job om in hun levensonderhoud te voorzien en werken in hun vrije tijd in hun atelier. Maar waarom neem je een nietartistieke job aan wanneer je ook met je artistieke werk geld kan verdienen? Waarom vind je opdrachten in je eigen discipline uitvoeren te min, maar vind je het niet verlagend om vuile jobs op te knappen? Is het niet interessanter om met je artistieke activiteit geld te verdienen in plaats van vuile jobs te doen? Een voorbeeld kan zijn dat je, in plaats van in een café als barman te werken, aan dat café een muurschildering, een website, een schilderij, een gevelschildering of een fotoreeks aanbiedt (tegen betaling). Bij dit soort opdrachten zal er weinig sprake zijn van niet-artistieke toegevingen: een cafébaas zal je graag de vrijheid geven om zijn zaak op een originele manier te laten opvallen. Om dit soort opdrachten te verwerven, kan je een portfolio samenstellen met voorbeelden van je werk (map, cd-rom, website). Daar voeg je een prijslijst aan toe per grootte van het werk en afhankelijk van materiaalkeuze (zie ‘Verkoopprijs’ of ‘Prijs opdrachtwerk’ in het eerste hoofdstuk). Daarmee spreek je bedrijven, cafés, e.d. (ook nieuwe zaken in aanbouw) aan om hun zaak meer uitstraling en aantrekkingskracht te geven.. Je kan bijvoorbeeld denken aan een muurschildering, een beeldhouwwerk, een schilderij, website, fotoreeks of een projectie of performance op feestjes of op de opening. Om potentiële opdrachtgevers aan te moedigen jou een opdracht te geven, kan je hen het sociaal statuut van de kunstenaar uitleggen. De werkgeversbijdragen voor het in dienst nemen van een kunstenaar zijn lager dan bij het in dienst nemen van een bediende of arbeider. Als kunstenaar ben je dus goedkoper voor de werkgever dan een gewone werknemer! Via een Sociaal Bureau voor Kunstenaars (SBK) kan dat ook. Zo hoeft de opdrachtgever zich niet als werkgever bij de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) te registreren. Het SBK neemt immers de administratieve ‘last’ en alle werkgeversverplichtingen op zich. Heb je er een probleem mee dat mensen je artistieke werk zullen associëren met opdrachtwerk dan kan je zelfs overwegen om hiervoor een pseudoniem te gebruiken.

• 34

37 •

Neem opdrachten aan

Jezelf promoten kan op verschillende manieren maar de persoonlijke benadering is altijd de beste: zorg dat de vorm van promotie aansluit bij jouw persoonlijkheid en bij jouw werk.

Promotiemateriaal • visitekaartje • portfolio • catalogi van tentoonstellingen • publicaties over je werk • foto’s van je werk en teksten over je werk (door critici) • folder(s), flyers of kaarten • advertenties • persberichten • curriculum vitae • website Het is belangrijk dat je promotiemateriaal een goed inzicht geeft in je werk. Ook belangrijk is dat het er verzorgd en professioneel uitziet en dat het bij jou past, zowel in de vormgeving als in de vorm. Als je bijvoorbeeld nooit op het internet surft, gebruik je beter geen website maar wel flyers en folders.. Je promotiemateriaal hoeft niet duur te zijn. Visitekaartjes kan je zelf ontwerpen en afdrukken of laten kopiëren. Een portfolio kan zeer verzorgd en goedkoop op cd-rom.

Promotie door anderen Je kan de promotie uit handen geven aan een tussenpersoon of een galerie. Dat betekent echter niet dat je zelf niets meer hoeft te doen: ook zij zullen verwachten dat je materiaal aanlevert, zoals foto’s, een c.v. enz. Een gemakkelijke manier om je werk via anderen te promoten, is door het te tonen op websites van anderen (of door een link naar je eventuele eigen website te vermelden). Werk je mee aan een project, eis dan altijd dat je naam en eventueel je contactgegevens vermeld worden.

• 36

39 • Tussenpersoon

persbericht

Wie kan je tussenpersoon zijn? Dit kan een galerist zijn die verkoopstentoonstellingen voor je organiseert en klanten in contact brengt met je werk, een manager die voor je ‘netwerkt’ of een agent die opdrachten en tentoonstellingen probeert vast te leggen. Wanneer je met een tussenpersoon werkt, wordt meestal van je verwacht dat je voor promotiemateriaal zorgt, zoals foto’s van je werk en een curriculum vitae, en dat je op gegeven tijdstippen uitleg geeft aan kopers, enz. Wanneer je met een tussenpersoon samenwerkt, stel je best steeds een contract of overeenkomst op over de vergoeding die de tussenpersoon zal ontvangen. Zo voorkom je discussies achteraf.

titel

Naast deze tussenpersonen zijn er zijn ook kunstenaars die voor andere kunstenaars als bemiddelaar optreden. Daarnaast verlenen sommige kunstenaars hun dienstverlening als boekhouder, webdesigner, raadgever, hulp bij het samenstellen van een subsidiedossier, hulp bij de opbouw van een tentoonstelling, enz. Zij werken doorgaans goedkoper dan een ‘professioneel’ tussenpersoon. Je kan ook deel uitmaken van kunstenaarscollectieven waarmee je samen de promotie kan voeren. Via een kunstenaarscollectief kan het gemakkelijker zijn om een galerist of een atelier te vinden en maak je meer kans om deel te nemen aan een tentoonstelling. Het netwerk van een groep kunstenaars is immers groter dan het netwerk van een individuele kunstenaar. Je kan ook samen naar een boekhouder gaan of een manager ‘delen’.

Persbericht Door het verspreiden van een persbericht vestig je de aandacht op je werk en maak je kans dat er een artikel over je project verschijnt in belangrijke media en op websites van toonaangevende organisaties. Stuur je persbericht ook door naar de andere adressen uit je bestand. Zo hoef je geen extra aankondiging te schrijven om iedereen op de hoogte te brengen. Het is vaak gewenst een persbericht te verspreiden want aandacht voor je werk komt er niet vanzelf. Als je je naam in de krant wil zien verschijnen, zal je daar zelf iets voor moeten doen. Alleen gebeurtenissen met nieuwswaarde bereiken vanzelf de media, zoals het vernielen van een groots kunstwerk. Belangrijk is dat het persbericht interessante informatie of nieuwswaarde bevat, maar ook dat het goed is opgebouwd. Een redactie ontvangt dagelijks veel persberichten en zal alleen de vlot leesbare én interessante eruit pikken. Het lezen van een persbericht mag een redactie géén extra tijd of werk kosten. Sommige media sturen een journalist om je te interviewen, maar vaak wordt een (goed geschreven) persbericht letterlijk overgenomen.

• 38

artikel inleiding midden slot

max 3/4 A4

Om je slaagkansen te vergroten, hou je best rekening met een aantal richtlijnen: boven het persbericht wordt altijd “PERSBERICHT” vermeld. Dan volgt een titel die direct aanspreekt. Neem dus even de tijd om een pakkende titel te bedenken, die de lezer ertoe verleidt het volledige artikel te lezen en die de essentie van het verhaal vat. Dat is meestal geen volzin, maar een korte mededeling, bijvoorbeeld. “..... opent tentoonstelling van ...” . Dan volgt het artikel. Het artikel bestaat uit 3 delen die elk een korte, samenvattende tussentitel kunnen hebben: • De inleiding: het wie, wat, waar en wanneer is direct duidelijk. Vertel bondig wat er gebeurd is / gaat gebeuren, bv. ... stelt van .. tot ... zijn werk tentoon. • Het midden: de toelichting (hoe, waarom). • Het slot: vat heel kort de rest samen en vertelt waar verdere informatie verkregen kan worden, met openingstijden en locatie. Een persbericht is best maximaal 3⁄4 A4. Ook de stijl van je persbericht is belangrijk: gebruik een actieve vorm en korte zinnen en vermijd ingewikkelde zinsconstructies, ouderwets taalgebruik, vakjargon en modewoorden. Wees zakelijk en informatief en probeer niet vooral je eigen werk aan te prijzen. Eventueel kan je één of enkele foto’s meesturen van het project waarover bericht wordt, maar doe dat in bijlage om je bericht kort te houden. De dag na het versturen van je persbericht kan je rondbellen om te vragen of het bericht is aangekomen en of het gebruikt zal worden. Leg een adreslijst aan van journalisten, kranten, redacties van media (tv, radio, internetsites, sites met nieuwsbrieven, zoals steunpunten). Probeer zoveel mogelijk concrete namen te verzamelen van mensen die in je vakgebied werken, bijvoorbeeld van cultuurredacties.

41 •

Elektronische informatieverspreiding Website Het internet is een handig hulpmiddel bij het verspreiden van informatie. Je doet er goed aan om een website op te starten over jou als kunstenaar en over je werk. Verschillende mogelijkheden zijn: • Via een webdesigner of bedrijf (duur). • Via een kennis / vriend / andere kunstenaar (goedkoper). • Door een cursus te volgen (bij een opleidingscentrum). • Als je deel uitmaakt van een kunstenaarscollectief kan je samen met de andere kunstenaars een website maken. Probeer een originele website te ontwerpen maar hou het overzichtelijk en eenvoudig. Teveel of te ingewikkelde details leiden af van de hoofdzaak (jouw werk). Voor de opbouw van je website kan je inspiratie opdoen bij websites van andere kunstenaars, organisaties, enz. Plaats foto’s / video’s van je werk op je website, een biografie en een curriculum vitae, je contactgegevens (naam, adres, telefoon, e-mail) en het adres van je atelier. Handig voor bezoekers is een lijst van komende (en voorbije) exposities. Er zijn verschillende providers waar je gratis een website kan maken en die handige hulpmiddelen hebben om je op weg te helpen (bv. www.yahoo.com). Je kan ook een eigen domeinnaam aanvragen bij www.dns.be (bv. www.je-eigen-naam.be). Hiervoor moet je een maandelijks bedrag betalen. Wanneer de website klaar is, wil je natuurlijk bezoekers trekken: Een tip om in een zoekmachine (www.google.be, www.altavista.be, www.yahoo.com) jouw website bij de eerste resultaten te laten verschijnen wanneer men jouw naam intikt, is de eerste pagina van je website jouw naam te geven. Laat je webadres in de linkpagina van andere websites opnemen: kunstenaarsorganisaties, steunpunten, websites van andere kunstenaars of kunstenaarscollectieven. Hiervoor kan je contact opnemen met de organisatie of de kunstenaar zelf en een ‘ruil’ afspreken: jullie vermelden beiden de website van de andere.

• 40

43 •

• Vermeld je website op al je promotiemateriaal: op je visitekaartjes, in de automatische handtekening van je e-mail, op je briefhoofd, op je curriculum vitae bij je contact gegevens en op uitnodigingen voor je tentoonstellingen. • Als mensen je mailen, wees dan zo beleefd om ze te antwoorden. • Mail je webadres naar de mensen in je adressenbestand. • Houd de website up-to-date: verwijder oude, niet meer relevante gegevens en voeg nieuwe projecten toe.

E-mail Hou een gegevensbestand bij met de namen, functies en adressen van personen die belangrijk kunnen zijn voor je loopbaan (ook je naasten): galeristen, curatoren, musea, tentoonstellingsplatformen, kunstenaars, beleidsmensen, kunstenaarsorganisaties en mensen die je ontmoet hebt. Bij elke expositie / voorstelling / optreden / ... mail je hen een bericht of een uitnodiging voor de opening met informatie over de tentoonstelling en eventuele projecten waaraan je nu werkt. Dat doe je niet alleen om mensen uit te nodigen, maar ook om aan te tonen dat je veel werkt. Als men weet dat je regelmatig een tentoonstelling of een opdracht doet, zal men meer interesse in je werk krijgen. Het herkennen van je naam helpt ook. Wanneer men regelmatig jouw naam ziet opduiken, wordt men nieuwsgierig naar je werk. Bouw deze berichten zo duidelijk mogelijk (en liefst kort) op. Voor meer informatie kan je verwijzen naar je website of een tekst in bijlage meesturen. Onthoud echter dat de bijlagen van e-mail berichten niet altijd gelezen worden. Dit soort mails worden dagelijks rondgestuurd en de ontvanger wil er liefst snel doorheen. Om op te vallen maak je het bericht aantrekkelijk en interessant (boeiende titel, duidelijke schrijftaal en eventueel een foto, zie ‘Persbericht’).

• 42

45 •

Een curriculum vitae opstellen Een curriculum vitae (cv) stel je op voor de lezer zodat die weet wie je bent en wat je hebt gedaan. Op je cv zet je alleen relevante informatie, dus een lagere schoolopleiding of talloze studentenjobs laat je weg (je kan wel vermelden dat je in een bepaalde periode diverse jobs hebt gehad of schrijven over de relevante ervaring die je hebt opgedaan). De volgende dingen horen standaard op een cv: • Naam (en kunstenaarsnaam) • Adres • Postcode en woonplaats • Telefoon en fax • Email adres • Geboortedatum • Nationaliteit Daarnaast geef je een overzicht van (met datum): • Opleiding • Jobs • Tentoonstellingen, projecten en opdrachten • Publicaties De volgorde waarin je de activiteiten geeft, kan je kiezen: • chronologisch = beginnend bij het verleden en eindigend bij het nu • niet-chronologisch = beginnend bij het heden en eindigend bij het verleden • selectief = alleen de dingen die je belangrijk vindt, vermelden De lezer moet in één oogopslag kunnen zien wat je hebt gedaan. Probeer je cv dus te beperken tot één pagina. Heb je toch meer dan één pagina, nummer ze en vermeld onder iedere pagina je naam. Bouw je cv overzichtelijk op.

• 44

47 •

Tentoonstellen

Probeer je werk regelmatig te tonen en wees niet altijd té kieskeurig omtrent de locatie. Wanneer het een project betreft dat echt nefast zal zijn voor je verdere loopbaan weiger dan. Maar verwacht als beginnend kunstenaar niet dat je eerste tentoonstelling na je eindejaarstentoonstelling in het MuHKA zal zijn. Ook kleine, minder bekende plaatsen staan goed op je cv, maar probeer hierin een afwisseling te krijgen. Bij het beslissen om je werk wel of niet hier of daar te tonen, moet je je doelstellingen volgen. Is één van je doelstellingen om vooral in het buitenland te exposeren, overweeg dan of het wel nuttig is om in een op Vlaanderen gerichte galerie tentoon te stellen en ga op zoek naar projecten met een internationale uitstraling. Toon ook geregeld nieuw werk om te laten zien dat je je oeuvre blijft ontwikkelen.

ceci n’est pas une poisson

ceci est une poisson

Als je samenwerkt met een galerist zal hij of zij regelmatig (1x per 2 jaar) een verkoopstentoonstelling organiseren. Daarnaast kom je via je galerist in contact met andere tentoonstellingsmogelijkheden of word je misschien zelf benaderd. Maar niet iedere kunstvorm leent zich voor een galerie. Daarom kan je best zelf bepalen hoe jij je werk wil tonen: wil je een voorstelling geven of een performance, of je installatie tonen of zelf een expositie organiseren? Bedenk dan eerst wie je wil bereiken. Wil je bijvoorbeeld je naasten je werk tonen, dan doe je dat in je eigen atelier. Wil een koper of andere geïnteresseerde je werk bekijken, dan leid je hem rond in je atelier. Maar als je een groter publiek wil bereiken dan ga je op zoek naar een andere plek die aansluit bij jouw werk. Je kan bijna overal exposeren. De meest voor de hand liggende locatie is een galerie, een museum of een tentoonstellingsplatform. Maar je kan ook op zoek gaan naar een andere locatie (bv. leegstaande gebouwen), in openlucht (bij een festival), bij een kunstenaarsinitiatief of een kunstenaarsorganisatie. Je kan je werk ook tonen in een cultureel centrum, in horecagelegenheden, in openbare gebouwen en bedrijven. Als je in openlucht of in leegstaande gebouwen wil exposeren, moet je toelating vragen aan een bevoegde instantie (soms overheid, soms privé) en de aanvraag goed motiveren. Bedenk daarom duidelijk waarom die locatie voor jouw werk zo geschikt is. Probeer misschien iets te organiseren samen met andere kunstenaars of in een kunstenaarscollectief.

• 46

49 •

Budget De organisatie van een expositie vraagt veel werk en voorbereiding (coördinatie, indeling, op- en afbouw, promotie, publiciteit, pers, opening, netwerken, enz.) Je kan daarom opteren om samen te werken met een curator, tentoonstellingsmaker of coördinator. Deze persoon heeft de nodige ervaring en inzichten om je expositie / voorstelling / ... tot een goed einde te brengen.

Hou er rekening mee dat je voor de tentoonstelling een budget voorziet. Niet elke tentoonstelling is een verkoopstentoonstelling. Kan je, ook wanneer er geen werk verkocht zal worden, doorgaan met de tentoonstelling (door zelf te investeren, sponsoring, subsidies, ...)?

Uitgaven: • verzekering werken, (audiovisueel) materiaal en soms ook locatie • transport werken • eventuele huur locatie • promotie en communicatie: uitnodiging (ontwerp, fotografie, druk, verzending), affiche en flyers (ontwerp, druk, verspreiding) • publiekswerking (zaaltekst, plattegrond) • opening (receptie en spreker) • huur (audiovisueel) materiaal • catalogus (ontwerp, fotografie, druk, verspreiding) • personeel (op- en afbouw en suppoosten) • verlichting en inrichting • telefoonkosten • reis- en verblijfskosten, ...

Inkomsten: • entreegelden • verkoop catalogus • subsidies en sponsoring • verkoop van werk Deze brochure concentreert zich vooral op promotiemogelijkheden en heeft het exposeren kort aangestipt. Meer informatie over het organiseren van een expositie vind je in “De instroom van jonge beeldende kunstenaars op de kunstmarkt” van Angelique Campens (te downloaden op www.ibknet.be). Daarin vind je een stappenplan en tips om een draaiboek op te stellen om je expositie vlot te laten verlopen. • 48

51 •

Op zoek naar een galerie

Om met een galerie samen te werken, moet je contact leggen. Maakt eerst een keuze en zoek een galerie die bij jouw werk past. Het is zinloos om als 50-jarige kunstenaar contact te zoeken met een galerie die enkel met jonge mensen werkt. Of om als fotograaf naar een galerie te stappen die uitsluitend schilderkunst toont. Stuur niet zomaar een portfolio op maar leg persoonlijk contact. Zo zorg je ervoor dat je niet één van de velen wordt. Ga naar een tentoonstelling in de galerie en knoop een gesprek aan met de galerist. Laat hem weten dat je kunstenaar bent en vraag of je eens kan langskomen om je werk te tonen of erover te praten. Is het onmogelijk om je werk te verplaatsen, dan kan je de galerist uitnodigen in je atelier. Je kan ook aan een tussenpersoon vragen om jou te introduceren bij een galerie. Onthoud dat je een galerie best niet overvalt met je portfolio maar dat het beter is om het rustig aan te doen en eerst interesse te wekken.

Afwijzing Tot slot is het belangrijk om te weten dat promotie niet altijd zal slagen en dat niet elke ontmoeting tot iets constructiefs zal leiden. Bij promotie hoort ook de afwijzing. Vat een afwijzing niet persoonlijk op. Niet iedereen is in hetzelfde geïnteresseerd dus misschien boek je elders wel succes. Welk middel je ook gebruikt om je werk bekend te maken, denk altijd aan je promotiedoel: wat wil ik bereiken, bij wie wil ik dat bereiken, wanneer en waarom?

• 50

53 •

Te onthouden

• zorg voor zichtbaarheid: portfolio, website, folders, berichten, visitekaartjes • breid je netwerk uit en houd je netwerk op de hoogte • praat over vergoedingen • maak een begroting en houd controle over je budget

Database

Het NICC werkt aan een verdere uitbouw van haar adviesbureau. Daarom wil het NICC een database opstellen over kunstenaars die werken voor andere kunstenaars (bemiddeling, opbouw tentoonstelling, ontwerp visitekaartjes, flyers of websites, boekhouding, enz.). Ken jij kunstenaars die dit graag doen of werk je zelf voor kunstenaars, dan kan je deze contactgegevens doorgeven aan het NICC:

NICC • Museumstraat 50 2000 Antwerpen • 03 216 07 71 • www.nicc.be • [email protected]

• 52

55 •

Nuttige adressen Steunpunten

Kunstenaarsorganisaties Zamu

Initiatief Beeldende Kunsten (IBK)

MuziekCentrum Vlaanderen

(NICC)

Zamu is de belangenvereniging voor Vlaamse

Het Initiatief Beeldende Kunsten is het steunpunt

Het Muziekcentrum Vlaanderen is het officieel

Het NICC verdedigt de belangen van de beel-

zangers en muzikanten. Zamu streeft naar een

van de sector beeldende kunsten. Op de website

steunpunt voor de professionele muzieksector in

dende kunstenaars en verbetert de positie van de

gezond muziekklimaat in België, organiseert info-

van het IBK vind je sectornieuws, nieuws over

Vlaanderen, als centrum voor promotie in bin-

beeldende kunstenaars in de maatschappij. Het

sessies over actuele thema’s in de muzieksector en

onderzoek en lezingen en een linkpagina naar

nen- en buitenland van en documentatie over de

NICC geeft informatie over het sociaal statuut

reikt de Zamu Music Awards uit. Op de website

websites in de kunstensector. Je kan een link naar

Vlaamse muziekscène.

voor de kunstenaar, organiseert het tentoonstel-

van Zamu vind je links naar organisaties die van

je eigen website laten toevoegen en inschrijven op

lingsproject FreeSpace en bouwt aan een atelier-

belang kunnen zijn voor muzikanten.

de wekelijkse elektronische nieuwsbrief.

Zamu

Initiatief Beeldende Kunsten (IBK) vzw

1000 Brussel

NICC

www.zamu.be

Bijlokekaai 7d

02 504 90 90

Museumstraat 50

[email protected]

9000 Gent

www.muziekcentrum.be

2000 Antwerpen

09 267 90 40

[email protected]

03 216 07 71

www.ibknet.be

www.nicc.be

[email protected]

Nieuw aal

InternationCultureel

Centrum

beleid.

Muziekcentrum Vlaanderen Steenstraat 25

[email protected]

Koninklijke Vereniging Beeldende Kunstenaars

Beroepsvereniging van Beeldende Kunstenaars

Initiatief Audiovisuele Kunsten (IAK)

Vlaams Architectuur Instituut

van België (KVBKB)

(BBK)

Het IAK is het steunpunt voor de audiovisuele

Het Vlaams Architectuurinstituut (VAI) is het

De KVBKB vzw is een belangenassociatie die de

De BBK zet zich in voor de belangen van in Ned-

kunsten en biedt praktijkontwikkeling, prakti-

steunpunt voor eigentijdse architectuur dat zowel

beeldende kunst promoot en haar beoefenaars

erland gevestigde beeldende kunstenaars. Bij de

jkondersteuning en beeldvorming. Het IAK infor-

een breed publiek als professionelen, onderzoek-

verenigt. De KVBKB beschermt en begeleidt de

BBK kan je o.a. de Honorariumtabel bestellen.

meert, intermedieert in en stimuleert de audiovi-

ers, de media en de overheid wil sensibiliseren

kunstenaar zowel juridisch, fiscaal en sociaal.

In deze tabel zijn bepalingen opgenomen over

suele kunsten.

voor kwalitatieve en eigentijdse architectuur. Het VAI verstrekt informatie over gebouwen, instel-

rechten en plichten van de kunstenaar en de opKoninklijke Vereniging

drachtgever.

Beeldende Kunstenaars van België vzw

Initiatief Audiovisuele Kunsten

lingen, publicaties, tijdschriften, wedstrijden en

Bijlokekaai 7 E

evenementen.

Ridderstraat 10

Beroepsvereniging van Beeldende Kunstenaars

9000 Gent

9000 Gent

Uiterwaardenstraat 209

09 235 22 60

Vlaams Architectuur Instituut

09 223 60 85

1079 CN Amsterdam

www.iak.be

Jan Van Rijswijcklaan 155

www.kvbkb.be

+ 31 (0)20 623 54 56

[email protected]

2018 Antwerpen

[email protected]

www.bbknet.nl

03 242 89 70

[email protected]

www.vai.be e-mail: zie website

• 54

57 •

Steunpunten

Amateurkunsten

Overheid

Vlaams Theater Instituut

Kunstwerk(t)

Vlaamse Overheid – Administratie Cultuur

Vlaamse overheid – Departement Welzijn, Volksge-

Het Vlaams Theater Instituut (VTI) is het steun-

Kunstwerk(t) is een organisatie die zich inzet voor

De Vlaamse Overheid keert onder andere subsi-

zondheid en Cultuur

punt voor de podiumkunsten. Als kritisch forum

iedereen die actief met beeldende kunst bezig is,

dies uit aan kunstenaars en organisaties. Uitgebre-

Markiesgebouw

wakkert het VTI het publieke debat aan en vormt

maar daar (nog) niet zijn beroep van maakt en wil de

ide informatie vind je op de website. Reglementen

Markiesstraat 1

het de draaischijf voor informatie over verleden,

mogelijkheden voor niet-professionele beeldende

per sector kan je downloaden onder ‘cultuurbeleid

1000 Brussel

heden en toekomst van de Vlaamse podiumkun-

kunstenaars verbreden en verdiepen. Kunstwerk(t)

en regelgeving – wetgeving en reglementen cul-

02 553 31 24

sten in een internationaal perspectief. Het VTI sta-

biedt o.a. een tentoonstellings- en vormingsaan-

tuur’.

www.wvc.vlaanderen.be/cultuur

at garant voor een kwalitatieve dienstverlening aan

bod, projectondersteuning, een tweemaandelijks

de professionele sector, de overheden, de opleidin-

tijdschrift en een webgalerij op de website.

[email protected]

gen, de media, de onderzoekscentra en het publiek. Kunstwerk(t)

Zakelijke informatie

Vlaams Theater Instituut

Bijlokekaai 7c

Sainctelettesquare 19

9000 GENT

Kunstenloket

Beroepkunstenaar

1000 Brussel

09 235 22 70

Het Kunstenloket geeft informatie en advies aan

Deze Nederlandse organisatie biedt op haar web-

02 201 09 06

www.kunstwerkt.be

iedereen met vragen over de zakelijke kant van de

site een praktisch handboek over de zakelijke

www.vti.be

[email protected]

artistieke productie. Op de website van het Kun-

kanten van de beroepspraktijk in de kunst- en

stenloket vind je juridische informatie (sociaal

mediasector. Per kunstsector vind je tips en infor-

[email protected]

Amateurkunsten

statuut, auteursrecht, belastingen en de organisa-

matie over de zakelijke aspecten van een kunste-

tie van artistieke projecten). Ook bevat de website

naarsloopbaan.

een uitgebreide lijst met linken naar organisaties waaronder steunpunten en Sociale Bureaus voor

Beroepkunstenaar

Vlaams Centrum voor Amateurkunsten (VCA)

Poppunt

Kunstenaars. Voor meer informatie over de or-

www.beroepkunstenaar.nl

Het Vlaams Centrum voor Amateurkunsten

Poppunt is het aanspreekpunt voor de (amateur-)

ganisatie van de kunstpraktijk kan je deelnemen

(VCA) is het steunpunt voor de amateur-kunste-

popmuzikant en dj in Vlaanderen. Het geeft prak-

aan de infosessies en organiseert het Kunstenloket

TigerLily

naar in Vlaanderen. Het VCA biedt antwoorden

tische informatie en advies over poppodia, repeti-

individuele juridische eerstelijnshulp.

TigerLily is een Nederlandse website die de kun-

op praktische vragen omtrent de organisatie van

tielokalen, opleidingen en workshops. Je kan er ook

de kunstactiviteit en stelt betaalbare infrastructuur

terecht voor fiscaal, sociaal en juridisch advies.

kunstenaarspraktijk en geeft o.a. tips over het uit-

Hofstraat 15

werken van een idee, waar te exposeren, hoe an-

Poppunt

2000 Antwerpen

deren het doen en hoe je jezelf bekend maakt. Op

Vlaams Centrum voor Amateurkunsten (VCA)

Karthuizersstraat 19/7

03 222 40 10

deze website kan je een link naar je eigen website

Veeweydestraat 24-26

1000 Brussel

www.kunstenloket.be

toevoegen.

1070 Brussel

02 504 99 00

[email protected]

02 555 06 00

www.poppunt.be

TigerLily

www.vca.be

[email protected]

www.tigerlily.nl

ter beschikking.

[email protected]

• 56

stenaar steunt in de zakelijke organisatie van zijn Kunstenloket

[email protected]

59 •

Atelierorganisaties

Andere

Nucleo

Citymine(d), project Precare

CultuurNet Vlaanderen

On Line

NUCLEO vzw ontwikkelt kwaliteitsvolle en be-

Precare, een project van Citymine(d), ondersteunt

CultuurNet Vlaanderen focust op cultuurcommu-

On Line biedt een database op het internet van

taalbare ateliers voor kunstenaars uit verschillende

het stedelijk circuit bij het onderhandelen van het

nicatie en publieksbemiddeling door het stimuleren

beeldende kunst in België na 1945.

kunstdisciplines en ondersteunt hun werking door

tijdelijke gebruik van gebouwen. Precare dient

van kennis- en ervaringsuitwisseling over cultuur-

het aanbieden van presentatie-, ontmoetings- en

als platform voor uitwisseling tussen het stedelijk

communicatie, door het ondersteunen, adviseren

On Line vzw

werkingsfaciliteiten.

circuit en de eigenaars en vergemakkelijkt onder-

en begeleiden van de sector bij haar publiekscom-

Spijkstraat 1A

handelingen, geeft juridisch advies over contracten

municatie, door het opzetten van communicatie-

9000 Gent

Nucleo vzw

(huur, verzekeringen...) en garandeert een duideli-

acties en -campagnes rechtstreeks naar het publiek

09 228 80 96

O.L.V. Ter Hoye Begijnhof

jke relatie tussen de verschillende partijen.

en door het ontwikkelen van een cultuurdatabank

www.kunstonline.info

en een cultuursite voor Vlaanderen.

[email protected]

Lange Violettestraat 237-239 9000 Gent

Citymine(d)

0486 70 82 32 www.nucleo.be [email protected]

[email protected] CultuurNet Vlaanderen

Post:

Arenbergstraat 1d

Kunstgids

Zaterdagplein 13

1000 Brussel.

De Kunstgids België bevat de adresgegevens van

1000 Brussel

02 551 18 70

zoveel mogelijk personen, instellingen en initia-

Bureau:

www.cultuurnet.be

tieven actief in de sector van de beeldende kunst in

Karthuizerstraat 43

[email protected]

België en is verkrijgbaar in de boekhandel (ISBN 90-807602-1-8) aan 10€. De Kunstgids is ook

1000 Brussel

AIR Antwerpen

online te raadplegen op de website van het IBK (www.ibknet.be) onder de rubriek ‘Kunstgids’.

AIR Antwerpen is een internationaal residen-

02 779 59 00

Cultuurlink2 is een initiatief van CultuurNet

tieproject voor kunstenaars. AIR Antwerpen is een

www.citymined.org

Vlaanderen en is een webstek met een 1300-tal

receptieve werkplek voor buitenlandse kunstenaars

[email protected]

linken naar organisaties, kunstenaars, galeries en

The Art Server

en wil zich daarnaast profileren als een broedplaats

Project Precare:

overheidssites. Hieraan kan je ook je eigen website

Op de website van The Art Server vind je o.a. links

voor hedendaagse kunst, een plek waar kunst

Sandrine & Véronique : 02 779 59 00 -

toevoegen.

naar kunstenaars, organisaties, agenda’s, boeken en

ontwikkeld wordt en waar aan artistieke research

[email protected]

wordt gedaan.

Thierry Decuypere : 0476 34 23 93 - thierry@vplus.

CultuurNet Vlaanderen

org

magazines. Arenbergstraat 1d

The Art Server

AIR Antwerpen

1000 Brussel

Maaltebruggestraat 288

Sasmeesterswoning Royerssluis

02 551 17 30

9000 Gent

Oosterweelsteenweg 3

www.cultuurlink.be

www.theartserver.be

2030 Antwerpen

[email protected]

e-mail: zie website

03 475 17 57 www.airantwerpen.be [email protected]

• 58

Cultuurlink2

61 •

Bronnen Kunst in Huis

Vlaamse Directies Podiumkunsten (VDP)

Kunst In Huis maakt promotie voor jonge Vlaamse

De Vlaamse Directies voor Podiumkunsten (VDP)

kunstenaars en wil openheid creëren voor actuele

is de belangenbehartiger en koepel van de podi-

kunst bij een zo groot mogelijk publiek. Dit ge-

umkunsten- en muziekorganisaties in Vlaanderen.

beurt door het verhuren van kunstwerken aan par-

Het werkveld van de VDP situeert zich op drie

ticulieren en bedrijven, door het organiseren van

terreinen: het kunstenbeleid, het zakelijk beleid

tentoonstellingen en projecten en door het partici-

van een organisatie en het sociaal overleg.

peren aan artistieke evenementen. Vlaamse Directies Podiumkunsten (VDP) v.z.w. Beroepkunstenaar, online te raadplegen op http://www.beroepkunstenaar.nl

Kunst In Huis vzw

Sainctelettesquare 19

Gallaitstraat 78

1000 Brussel

1030 Brussel

02 203 62 96

Beroepsvereniging van Beeldende Kunstenaars (BBK) (NL), te raadplegen op

02 247 97 10

www.vdponline.be

http://www.bbknet.nl

www.kunstinhuis.be

[email protected] Bijnens A., (2004), De sociaal-economische situatie van de beeldende kunstenaar ouder dan

[email protected]

45 jaar. Een voorstel voor beleidsoplossingen, Antwerpen, NICC/GAS Cultuurmanagement.

Vereenigde

Organisaties

Beeldende

Kunst

(VOBK)

Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en

De VOBK is de belangenbehartiger, het overleg-

Beroepsopleiding (VDAB)

platform en het informatiepunt

De VDAB brengt werkzoekenden en werkgevers

voor professionele organisaties hedendaagse beel-

met elkaar in contact en wil werkzoekenden bijsta-

dende kunst. De VOBK behartigt de belangen van

an in het vinden van een passende job. De VDAB

de niet-commerciële, professionele initiatieven

organiseert ook trainingen en opleidingen. Via de

werkzaam rond de presentatie, productie, reflec-

website van de VDAB en de WIS-kiosken kan je

tie of ondersteuning van hedendaagse beeldende

zoeken naar werkaanbiedingen. Op de website van

kunst.

de VDAB vind je bijvoorbeeld tips bij het solliciteren, zoals het opstellen van een sollicitatiebrief en

VOBK - Vereenigde Organisatievormen Beeldende

een curriculum vitae en het voorbereiden op een

Kunst

sollicitatiegesprek.

Nachtegaalstraat 27 2060 Antwerpen

VDAB

Kris Motmans - coördinator

Keizerslaan 11

0476 33 33 76

1000 Brussel

www.vobk.be

02 506 15 11

[email protected]

www.vdab.be [email protected] Servicelijn: 0800 30 700

• 60

63•

Persoonlijke notities

62

•

tekst: Annick Bijnens proeflezers: Danny Devos, Gert Nuyts, Sofie Wilder, Els Vanheusden

vormgeving: Mvdee fotografie : daylies.be

© 2005, NICC en Annick Bijnens

64

•