Hessenpoort, Natuurlijk! Verslag brainstormbijeenkomst 20 mei 2015
Aanwezig: Andries van Daalen Tarsy Lössbroek Godelieve Wijffels Gerben Mensink Lodewijk Hoekstra Remco Reinink Nynke Floor Ilse Sijtsema Jan van Dijk Bert Dijkstra Geert Kuipers Jerry Muller Gerard Bosman Aly Zandstra-Keyl Eibert Jongsma
Wehkamp RVO, DuurzaamDoor Natuur en Milieu Overijssel Natuur en Milieu Overijssel NL Greenlabel Zalsman B.V. Zehnder Group Nederland Ondernemersvereniging Hessenpoort Stichting Avifauna Zwolle KNNV Zwolle Countus Pouw Zwolle Bosman Bouwadvies en Duurzaam Ondernemend Regio Zwolle Provincie Overijssel Landschap Overijssel, namens Rova
Brainstorm Op 20 mei 2015 kwam een mix van bedrijven, overheid en maatschappelijke organisaties bij elkaar om te discussiëren over het groener en natuurrijker maken van het bedrijventerrein Hessenpoort in Zwolle. Deze bijeenkomst was georganiseerd door Wehkamp, dat met het grootste distributiecentrum van Nederland is gevestigd op Hessenpoort, de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO, programma Duurzaam Door) en Natuur en Milieu Overijssel. Aanleiding voor deze bijeenkomst was de vraag van Wehkamp op welke wijze Hessenpoort natuurlijker ingericht zou kunnen worden. Wehkamp heeft hiervoor zelf al een aantal stappen gezet op eigen terrein, maar zou graag, in samenwerking met andere bedrijven en organisaties verder gaan dan dit. Tijdens de bijeenkomst hebben de aanwezigen met elkaar van gedachten gewisseld over het groener en natuurlijker maken van Hessenpoort. Na inspirerende inleidingen van Andries van Daalen, directeur Wehkamp en Lodewijk Hoekstra van NLGeenLabel (en als TV-presentator bekend van Eigen Huis en Tuin en Green Kids) hebben de deelnemers zich gebogen over de vraag wat het belang is van meer groen en biodiversiteit op het bedrijventerrein, hoe dat gerealiseerd zou kunnen worden en wie daarbij een rol zou kunnen spelen. Het belang van meer groen en biodiversiteit op Hessenpoort De intrinsieke motivatie van de deelnemers aan de bijeenkomst om Hessenpoort natuurlijker in te richten ligt vooral bij: - het profijt dat men ziet voor marketing, uitstraling en vestigingsklimaat; - het creëren van een gezonde en aantrekkelijke werkomgeving voor medewerkers; - de bijdrage die hiermee wordt geleverd aan maatschappelijk verantwoord ondernemen; - de financiële aantrekkelijkheid van een groen bedrijventerrein; - de esthetische waarde; - het belang voor de natuur. Ideeën voor realisatie Daarna is in beeld gebracht hoe deze aspecten vertaald kunnen worden in concrete maatregelen. Dit leverde een scala aan ideeën op waarmee Hessenpoort een stuk groener en natuurrijker gemaakt kan worden. Deze ideeën lagen met name op het gebied van: 1. natuur/biodiversiteit; 2. duurzaamheid en energie; 3. aantrekkelijke en gezonde werkomgeving; 4. voedsel. Ook werd de suggestie gedaan om soorten als ambassadeurs voor bedrijven te benoemen om verantwoordelijkheid, zichtbaarheid en bewustwording te stimuleren (Voorbeeld: vlinder kleurrijk drukkerij. Of: huiszwaluw bouwt degelijke nesten van klei bouwbedrijf)
Belangrijke partijen voor een vervolg De deelnemers hebben in kaart gebracht welke partijen betrokken moeten worden bij het daadwerkelijk realiseren van een groener Hessenpoort. De gemeente Zwolle werd hierbij als belangrijkste stakeholder genoemd. De gemeente bepaalt wat er wel en niet op Hessenpoort mag plaatsvinden. Daarnaast werden genoemd provincie, rijk en waterschap. Ook vastgoedbeleggers hebben een flink stuk in de melk te brokkelen en zullen moeten worden betrokken. Om de vergroening te kunnen organiseren en realiseren is financiering nodig. Als mogelijke bronnen werden genoemd EVRO-subsidies en groenfinanciering via Rabobank, Triodos of Groenfonds. Goede ervaringen elders kunnen helpen om gericht de juiste maatregelen op Hessenpoort te treffen. Via Platform 31 (TEEB-Stad), het Innovatienetwerk of bijvoorbeeld bedrijven als Heineken kunnen goede voorbeelden worden verzameld ter inspiratie voor de aanpak op Hessenpoort. Tot slot werden als belangrijke partners genoemd boeren, agrarisch natuurbeheerders, de imkersvereniging, de Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) en het IVN, Vereniging Voor Natuur- en milieueducatie (IVN) en de WEZO voor inrichting en onderhoud. Interessant was ook dat de Wet op de bedrijveninvesteringszones (BIZ) werd genoemd als instrument om het vergroenen van Hessenpoort mogelijk te maken. Met deze wet kunnen, als aan een aantal voorwaarden is voldaan, alle bedrijven op een bedrijventerrein worden verplicht mee te werken aan maatregelen die het hele bedrijventerrein ten goede komen. Vergroening zou een van deze maatregelen kunnen zijn.
Vervolgstappen Deze aanwezigen waren unaniem van mening dat op korte termijn concrete vervolgstappen gezet moeten worden om de voortgang in het proces te houden. De volgende vervolgstappen werden genoemd: - Vrijwel alle deelnemers dringen aan op een gesprek met de gemeente. Die heeft een belangrijke rol, mede als facilitator. @ NMO neemt dit op zich. Ilse Sijtsema wordt hierbij nauw betrokken en gaat mee met gesprekken met de gemeente (Wethouders Rene de Heer en Philip van As). - Met de initiatiefgroep een excursie doen naar een ‘goed voorbeeld’. Hiervoor wordt contact gelegd met Heineken in Zoeterwoude. - Realiseren van een concrete, zichtbare activiteit. Een oeverzwaluwenwand langs de Steenwetering is redelijk eenvoudig aan te leggen en geeft meteen resultaat. Jan van Dijk van Stichting Avifauna Zwolle biedt aan hiervoor een eerste schets te maken. - Aandacht voor beleving en visualisering om meer betrokkenheid en enthousiasme te creëren voor Hessenpoort Natuurlijk! - ‘Hessenpoort, Natuurlijk!’ is een van de vier casussen op de bijeenkomt ‘Florerende bedrijventerreinen’ die op 1 juli a.s. in Haaksbergen plaatsvindt. De aanwezigen hebben allemaal aangegeven bij het vervolg betrokken te willen blijven. Deze betrokkenheid uit zich ook in het feit dat de aanwezigen zichzelf ‘Initiatiefgroep Hessenpoort, Natuurlijk!’ hebben genoemd.
De bijeenkomst ‘Hessenpoort, Natuurlijk!’ is een gezamenlijk initiatief van Wehkamp, DuurzaamDoor (RVO) en Natuur en Milieu Overijssel.
Bijlage: resultaten brainstorm Hessenpoort Natuurlijk! A.
Wat levert meer natuurlijke kwaliteit op Hessenpoort ons (bedrijven, buurt, gemeente) op?
Marketing, uitstraling en vestigingsklimaat Positieve uitstraling voor bedrijven onderling Marketingtechnisch aantrekkelijk Trendsetting Voorbeeldfunctie voor Zwolle Hessenpoort moet mooiste terrein van Nederland worden! Mooi bedrijf, mooi terrein, mooi omgeving = uitstraling overall Bevorderd de aantrekkelijkheid van het bedrijventerrein voor vestiging Voorkom dat het saai wordt op bedrijventerrein Uithangbord Onderscheidend Positief voor uitstraling Hessenpoort PR bedrijf Invulling geven aan doel bedrijf: MVO, geen lege term maar actie Goed voorbeeld geeft navolging promotie! Aantrekkelijk vestigingsklimaat Aantrekkelijke werkomgeving voor mensen waardoor welzijn toeneemt Natuur geeft bedrijventerrein een uniek karakter (marketing) Aantrekkelijke en gezonde werkomgeving Veel lunchwandelaars → extra dimensie geven Werknemers een mooie pauzeplek geven Leef/werk omgeving Aantrekkelijke werkomgeving Creativiteit en hogere productie werknemers Medewerkers betrekken bij natuur Prettige werkomgeving Verbeter de werkomgeving van medewerkers Bijdrage aan maatschappelijk verantwoord ondernemen Compensatie natuur voor “rood” Bijdrage aan MVO Maatschappelijke compliance Duurzaamheid Toekomstbestendig Omdat de consument het wil Reduceren NOX Toekomst Het is financieel aantrekkelijk Economie Energie duurzaam Zelfvoorzienend op gebied van energie Bijdrage aan lokale economie door verbouwen diverse gewassen Groen/natuur is goedkoper in beheer Waardevermeerdering Beter uitnutten van de loze daken zonnepanelen Investeren, maar later energie besparen Waarde vastgoed Productiviteit van de mensen gaan omhoog Het is mooi Fris Leuk Zinvol
-
Huiselijk Mooi in het landschap, industrieterrein in de regel lelijk Braakliggende terreinen = rotzooi! Voorkomt verrommeling waardoor veiligheid beter gehandhaafd wordt Omdat het mooi is!
Goed voor de natuur Groene vinger Recreatiemogelijkheden X – over stad en platteland Kans om natuur verder “de stad” in te krijgen, groene tentakels van buiten naar binnen Biodiversiteit Compensatie verloren natuurwaarden Goed voor biodiversiteit Inventariseren aanwezige natuurwaarden Benut elke mogelijkheid om goede biotopen te creëren Ruimte voor rust en bescherming soorten Bedrijventerreinen is een mooie biotoop voor veel flora / fauna B.
Concrete ideeën, wat kunnen we doen?
Op het gebied van natuur/biodiversiteit Nest- en schuilmaatregelen dieren op gebouwen Kiezeldaken Zwaluwkasten Vogelvriendelijk bouwen Zwaluwmuur Tijdelijke natuur (patrijs, veldleeuwerik) Creëer een weidevogelbiotoop (nat, gras) Voorlichting aan bedrijven t.a.v. vogelvriendelijke inrichting Broedgelegenheid platte daken Plas / dras creëren Maak gebruik van tuinvogeladviseur/stadsvogeladviseur van vogelbescherming Soortbescherming b.v. oeverzwaluwen Educatie – functie v. scholen bewustwording groen Veldbiologisch station Pas tijdelijke natuur toe Bouw een ‘follie’ Integreer openbaar en particulier groen Groene gevels en daken Weidegebied waar oorspronkelijke flora en fauna terug komt (Kievitsbloemen b.v.) Wilde planten pluk akker Maaibeheer gericht op kruidenrijke vegetaties Bijenlinten Natuur als onderlegger Doe niets, ruige terreinen ontwikkelen vanzelf, niet egaliseren Geen mais! Mest + bestrijdingsmiddelen Op het gebied van duurzaamheid / energie Zonnepanelen weide aanleggen Zonnecellen grond park Olifantengras Voor werknemers / inwoners Zwolle / gezondheid Fitnessroute voor werknemers “Rondje Hessenpoort” fietsroute langs beeldentuin, horeca langs Vecht, bijentuin b.v. etc. Watersport, rondvaart Fruit-/kruidentuin Fietsen, wandelen en recreëren
-
Dieren (koeien, schapen) Beweegtuin langs wandelpad Roeibaan aanleggen Bedrijventerreinen kunnen leuk zijn voor de buren Opvoeden ouders Goede balans natuurrecreatie
Bedrijven en soorten koppelen Ambassadeur soorten / bedrijf Ringstation met educatieve mogelijkheden Bloemen zaaien op braakliggend terrein Op het gebied van voedsel Hessenpoort honing Natuurlijk beheer (koeien, varkens, schapen) Voedsel voor bedrijfsrestaurants Natuurlijke lunch-plekken ‘lunch-connection’ Spelt voor de Zwolse bakkers Land aan boer verhuren om dieren te weiden Deels in gebruik bij boeren geven binnen kaders voedsel/natuur Fruitbomen + vrij plukken Duurzame gewassen (Lupine, eiwithoudend gewas) Eiwithoudend gewas Voeding voor stad Koppelen aan / afstemmen met: TEEB stad Integrale aanpak kansenkaart Educatie Social Return on Investment Waterberging / waterhuishouding Promoten oude ambachten, terug naar natuur C.
Wie gaan we betrekken → voor het succes
Organisaties Vastgoedbeleggers (bijv. Gerrit Jansen (Oosterenk) Regio ambassadeur (Ilse) Gemeente Zwolle Provincie Overijssel Rijk Onderzoek Onderwijs Blauwvinger energie Financieel en wettelijk EVRO subsidie Groenfinanciering (Rabo, Triodos, Groenfonds) Wet BIZ Bewoners en lokale organisaties Burgers → beveiliging Boeren, agrarisch natuurbeheerders Buren Imkersvereniging KNNV/IVN (inrichten, excursies, monitoring) WEZO (inrichten, onderhoud)
- Ondernemers - Waterschap - Rova - Essent - Platform 31 (TEEB, pilot) - GDF Suez - Natuurplatform Zwolle
