0427.685.965
SAVERCO Toelichting bij de geconsolideerde rekeningen voor de periode afgesloten op 31 december 2014
Toelichting 16 - Kapitaal en reserves (vervolg) Minderheidsbelang Het minderheidsbelang is inclusief de eerste volledige consolidatie van CMB groep sinds 1 juli 2013. Hieronder volgt een beknopt overzicht van de belangrijkste minderheids- aandeelhouders. De belangrijkste minderheidsaandeelhouders zijn de overige aandeelhouders van CMB groep. Meer informatie over CMB is te vinden in het jaarverslag van deze groep. 2013 herwerkt
2014
in duizenden EUR
CMB
Overige activiteiten
Totaal
Overige activiteiten
CMB
Totaal
Boekwaarde bij het begin van het jaar ……………………………… 396,520
-1,344
395,176
-
4,283
4,283
Aandeel in de gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten …………………………………………
-3,292
32,002
-5,110
-6,704
-11,814
-
-181
Eigen aandelen …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 5,387
-
-181 5,387
35,294
Dividenden …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. -4,332 -65 -4,397
Overige bewegingen …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. -130 -130 396,243 Boekwaarde op het einde van het jaar ……………………………… 427,352
-4,701
422,651
Toelichting 17 - Resultaat per aandeel Deze informatie is niet van toepassing aangezien het hier een niet-beursgenoteerde vennootschap betreft.
396,520
1,258
397,501
-1,344
395,176
0427.685.965
SAVERCO Toelichting bij de geconsolideerde rekeningen voor de periode afgesloten op 31 december 2014
Toelichting 18 - Interestdragende leningen en financieringen in duizenden EUR Leningen op meer dan één jaar L BankOverige e Totaal leningen leningen n Meer dan 5 jaar …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 151,979 2,036 154,015 Tussen 1 en 5 jaar …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 322,640 2,835 325,475 Meer dan één jaar …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 474,619 4,871 479,490 Minder dan één jaar …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 57,000 21 57,021 Financiële leasing
Op 1 januari 2014 (herwerkt) …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 531,619 4,892 536,511
Nieuwe leningen …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 81,747 53,942 135,689 Geplande terugbetalingen …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. -55,316 -55,316 Vervroegde terugbetalingen …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. -998 -70 -1,068 Herfinancieringen …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. Verwervingen door middel van bedrijfscombinaties …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. Overdrachten via verkoop dochterondernemingen…………………….…………………….…………………….…………………….……………………. Overboeking …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. Omrekeningsverschillen ………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 79,014 213 79,227 Overige bewegingen…………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 749 749 Saldo op 31 december 2014 …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 636,815 58,977 695,792 Meer dan 5 jaar …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 135,433 13,894 149,327 Tussen 1 en 5 jaar …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 389,670 42,313 431,983 Meer dan één jaar …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 525,103 56,207 581,310 Minder dan één jaar …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 111,712 2,770 114,482 Saldo op 31 december 2014 …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 636,815 58,977 695,792
De bankleningen worden gegarandeerd door een hypotheek in eerste rang op de schepen in kwestie. Het totaal aan hypothecaire inschrijvingen bedraagt 1.062.042.000 EUR (2013: 855.772.000 EUR). Saverco nv heeft waarborgen verstrekt voor een bedrag van 79.736.000 EUR ten behoeve van Delphis en China King. in duizenden EUR
2014
2013 herwerkt
Leningen op meer dan één jaar vervallend 114,482 57,021 binnen het jaar………………………………… Voorschotten in rekening courant en kredietlijnen…………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 20,269 5,772 Korte termijn lening van verbonden partijen …………….. 4,017 3,870 Totaal ………………………………………………………………….. 138,768 66,663 Niet opgenomen kredietlijnen Op 31 december 2014 beschikt de Groep over niet opgenomen kredietlijnen ten belope van 102.979.000 EUR (2013: 67.800.000 EUR).
0427.685.965
SAVERCO Toelichting bij de geconsolideerde rekeningen voor de periode afgesloten op 31 december 2014
Toelichting 19 - Voorzieningen Verlieslatende Overige Totaal contracten Langlopende voorzieningen …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 2,934 4 2,938 Kortlopende voorzieningen …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 510 510 Op 1 januari 2014 (herwerkt) …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 2,934 510 4 3,448 in duizenden EUR
Claims
Herstructurering
Aangelegde voorzieningen …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 3,683 3,683 Aanwending van voorzieningen …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. -508 -508 Terugname van niet-gebruikte voorzieningen …………………… -16 -16 Verloop van de verdiscontering …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. Bedrijfscombinaties …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. Overdrachten via verkoop dochterondernemingen…………………….…………………….…………………….…………………….……………………. Overboekingen …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 2,159 2,159 Omrekeningsverschillen …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 307 1 308 Overige bewegingen …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. Saldo op 31 december 2014 …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 2,918 6,151 5 9,074 Langlopende voorzieningen …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 2,918 5 2,923 Kortlopende voorzieningen …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 6,151 6,151 2,918 6,151 5 Saldo op 31 december 2014 …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 9,074 Toelichting 20 - Handels- en overige schulden Schulden op lange termijn in duizenden EUR
2014
2013 herwerkt Over te dragen opbrengsten …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 41,125 44,886 Overige schulden …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 241 Totaal …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 41,366 44,886 Het bedrag opgenomen als Over te dragen opbrengsten onder de Schulden op lange termijn vertegenwoordigt het langetermijngedeelte van de schadeloosstelling van CMB groep. Schulden op korte termijn in duizenden EUR
2014
2013 herwerkt Handelsschulden …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 20,634 19,226 Bezoldigingen en personeelsvoordelen …………………………………… 1,376 1,259 Te betalen dividenden …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 101 105 Financiële instrumenten …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 2,378 Toe te rekenen kosten …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 29,262 26,845 Over te dragen opbrengsten …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 17,227 18,139 Overige schulden …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 1,144 2,051 Totaal …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 69,744 70,003 De bedragen vermeld onder de hoofding Financiële instrumenten kunnen als volgt gedetailleerd worden (Toelichting 21): in duizenden EUR
2014
2013 herwerkt Forward Freight Agreements …………………………………………………. 1,874 Interest rate swaps …………………………………………………. 504 Valuta termijncontracten ……………………………….. Totaal …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 2,378
SAVERCO
0427.685.965
Toelichting bij de geconsolideerde rekeningen voor de periode afgesloten op 31 december 2014
Toelichting 21 - Financiële instrumenten - Markt- en andere risico's In het kader van haar dagdagelijkse activiteiten is de Groep onderhevig aan markt-, krediet-, interest- en valutarisico's. De Groep gebruikt diverse financiële instrumenten om de risico's verbonden aan schommelingen van de markt, rente en valuta in te dekken. De Groep gebruikt financiële instrumenten om de risico's verbonden aan schommelingen van de markt, valuta en de rente in te dekken. Op elke balansdatum worden de financiële producten aangepast aan de reële waarde. Elke aanpassing van de reële waarde wordt rechtstreeks in de resultatenrekening opgenomen. De hedging reserve heeft betrekking op CMB en Euronav. Meer informatie over deze reserve van CMB en Euronav is te vinden in de respectievelijke jaarverslagen van deze groepen. Marktrisico In het kader van haar dagdagelijkse activiteiten is de Groep onderhevig aan marktrisico's. De Groep gebruikt Forward Freight Agreements (FFAs) om zich in te dekken tegen de schommelingen op de markten voor het vervoer van droge lading. De huidige FFA-portefeuille wordt beschouwd als losstaande financiële instrumenten die op elke balansdatum aangepast worden aan de reële waarde. Elke aanpassing van de reële waarde wordt in de resultatenrekening opgenomen. Meer informatie hierover is te vinden in het jaarverslag van CMB. Kredietrisico De Groep heeft geen formele kredietpolitiek. Indien nodig worden kredietrisico's op een continue basis opgevolgd. Bij het afsluiten van de rekeningen waren er geen belangrijke concentraties van kredietrisico's. Het maximale kredietrisico is hoe dan ook beperkt tot de boekwaarde van de vorderingen zoals opgenomen in de balans. Per 31 december 2014 heeft de Groep geen significante uitstaande vorderingen die vervallen zijn. Er wordt geen waardevermindering opgenomen voor vervallen bedragen indien de inning ervan nog steeds waarschijnlijk wordt geacht, bijvoorbeeld indien het management er van overtuigd is dat de uitstaande bedragen kunnen teruggevorderd worden.
0427.685.965
SAVERCO Toelichting bij de geconsolideerde rekeningen voor de periode afgesloten op 31 december 2014
Toelichting 21 - Financiële instrumenten - Markt- en andere risico's (vervolg) Liquiditeitsrisico Het liquiditeitsrisico is het risico dat de Groep mogelijk haar financiële verplichtingen op vervaldag niet kan nakomen. De Groep zorgt er voor dat, zowel onder normale als uitzonderlijke omstandigheden, steeds voldoende middelen beschikbaar zijn om de verplichtingen na te komen zonder dat er onnodige verliezen of schade aan de Groep haar reputatie wordt opgelopen. De contractuele vervaldagen van de financiële verplichtingen zijn als volgt: Financiële verplichtingen in duizenden EUR
Bankleningen
Leningen van verbonden partijen
Overige leningen
Derivaten
Kredietlijnen
Meer dan 5 jaar …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 176,045 2,036 Tussen 1 en 5 jaar …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 373,731 2,835 Minder dan 1 jaar …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 66,026 3,870 21 2,378 5,970 Per 31 december 2013 herwerkt ……………………………………………. 615,802 3,870 4,892 2,378 5,970
Bankleningen
Leningen van verbonden partijen
Andere leningen
Derivaten
Kredietlijnen
Meer dan 5 jaar …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 152,772 14,827 Tussen 1 en 5 jaar …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 439,559 44,998 Minder dan 1 jaar …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 126,014 4,017 3,540 20,622 Per 31 december 2014 ……………………………………………. 718,345 4,017 63,365 20,622
Handelsen overige schulden 3,666 41,220 67,625 112,511 Handelsen overige schulden 3,754 37,612 69,744 111,110
Interestrisico In het kader van haar dagdagelijkse activiteiten is de Groep onderhevig aan interestrisico's. De Groep heeft haar interestrisico gedeeltelijk ingedekt. Op 31 december 2014, heeft de Groep 0 EUR (2013: 34.054.000 EUR) van haar schuld ingedekt aan de hand van afgeleide producten. De Groep beschouwt interestdekkingsproducten als losstaande financiële producten die op elke balansdatum aangepast worden aan de reële waarde. Elke aanpassing van de reële waarde wordt in de resultatenrekening opgenomen. Momenteel heeft de Groep geen interestdekkings- producten meer in portefeuille. Meer informatie hierover is ook te vinden in het jaarverslag van CMB. De reële waarde van alle interestdekkingsproducten op 31 december 2014 bedraagt 0 EUR (2013: -504.000 EUR) bestaande uit een vordering van 0 EUR (2013: 0 EUR) en een schuld van 0 EUR (2013: -504.000 EUR). De interestdragende schuld van de Groep kan als volgt worden samengevat: in duizenden EUR
2014
2013 herwerkt
Instrumenten met een vaste rentevoet Financiële vorderingen ……………………………………………………… Financiële verplichtingen ……………………………………………………… 10,231 8,887 10,231 8,887 Instrumenten met een variabele rentevoet Financiële verplichtingen ……………………………………………………… 650,870 532,374 Gevoeligheidsanalyse van de reële waarde van instrumenten met een vaste rentevoet De Groep heeft geen financiële activa met vaste rentevoet met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening. Een wijziging van de interestvoet zou op balansdatum geen invloed hebben op het resultaat noch op het eigen vermogen.
0427.685.965
SAVERCO Toelichting bij de geconsolideerde rekeningen voor de periode afgesloten op 31 december 2014
Toelichting 21 - Financiële instrumenten - Markt- en andere risico's (vervolg) Gevoeligheidsanalyse van de kasstromen verbonden aan instrumenten met een variabele rentevoet Een wijziging van 50 basispunten van de interest zou op balansdatum een impact hebben op de resultatenrekening en op het eigen vermogen zoals hierna aangegeven. Deze analyse veronderstelt dat alle andere variabelen, in het bijzonder de vreemde valuta, onveranderd blijven.
in duizenden EUR
Winst of verlies 50 bp 50 bp toename afname
Eigen vermogen 50 bp 50 bp toename afname
2013 herwerkt Instrumenten met een variabele rentevoet ……………………………………………………… -3,052 3,052 Interest rate swaps ……………………………………………………… Netto-impact op kasstromen ……………………………………………………… -3,052 3,052
-
-
2014 Instrumenten met een variabele rentevoet ……………………………………………………… -3,061 3,061 Interest rate swaps ……………………………………………………… Netto-impact op kasstromen ……………………………………………………… -3,061 3,061
-
-
Valutarisico Het valutarisico van de Groep is eerder beperkt. Het overgrote deel van de inkomsten en kosten is uitgedrukt in USD. De ASL Groep heeft een zekere blootstelling aan schommelingen in de EUR/USD wisselkoers; deze wordt actief gemanaged hoofdzakelijk aan de hand van termijncontracten. Voor het overige is het valutarisico dan ook - voor het overgrote deel - te herleiden tot een omrekeningsverschil en tot een risico op de EUR, de munt waarin de werkingskosten van de moedermaatschappij uitgedrukt zijn. Gevoeligheidsanalyse Een versteviging met 10% van de wisselkoers van de EUR t.o.v. de USD zou op balansdatum een impact hebben op de resultatenrekening en op het eigen vermogen zoals hierna aangegeven, er van uitgaand dat alle andere factoren ongewijzigd blijven. in duizenden EUR
2014
2013 herwerkt
Eigen vermogen ……………………………………………………… -89,197 Winst of verlies …………………………………………………………… -4,702
-81,182 -7,664
Een verzwakking met 10% van de wisselkoers zou op balansdatum dezelfde maar omgekeerde impact hebben op de resultatenrekening en op het eigen vermogen zoals hiervoor aangegeven, er van uitgaand dat alle andere factoren ongewijzigd blijven. Kapitaalstructuur Saverco optimaliseert haar kapitaalstrucuur (mix van vreemd en eigen vermogen) op continue basis. Het voornaamste objectief is het maximaliseren van aandeelhouderswaarde zonder de financiële flexibiliteit nodig voor het uitvoeren van strategische projecten uit het oog te verliezen. Bij het nemen van beslissingen m.b.t. de kapitaalstructuur wordt bovendien rekening gehouden met uitbetalingsbeperkingen en de financiële gezondheid van de Groep. Naast bepaald statutaire minimum kapitaalsvereisten, van toepassing op bepaalde dochterondernemingen, dient de Groep geen rekening te houden met extern opgelegde kapitaalsvereisten. Bij de analyse van de kapitaalstructuur van de Groep wordt dezelfde eigen/vreemd vermogensclassificatie gebruikt als in de IFRS rekeningen. Reële waarden Reële waarden versus boekwaarden De reële waarden van financiële activa en passiva, alsook de boekwaarden, zoals opgenomen in de balans zijn als volgt: in duizenden EUR
2014
2013 herwerkt
Boekwaarde Reële waarde
Boekwaarde Reële waarde
Activa aan reële waarde Financiële activa aangehouden voor verkoop …………………………………………………………………. 14,190 14,190 51,798 51,798 FFAs gebruikt als indekking …………………………………………………………. 12 12 571 571 IRSs gebruikt als indekking …………………………………………………………. Valutacontracten gebruikt als indekking ………………………………..…………..…………………………………. 14,202 14,202 52,369 52,369
0427.685.965
SAVERCO Toelichting bij de geconsolideerde rekeningen voor de periode afgesloten op 31 december 2014
Toelichting 21 - Financiële instrumenten - Markt- en andere risico's (vervolg) Activa aan geamortiseerde kostprijs Handels- en overige vorderingen ………………………………….…………………………………. 229,806 229,806 162,005 162,005 Liquide middelen ……………………………………………………………………. 30,208 30,208 34,880 34,880 260,014 260,014 196,885 196,885 Passiva aan reële waarde FFAs gebruikt als indekking …………………………………………………………. -1,874 -1,874 IRSs gebruikt als indekking …………………………………………………………. -504 -504 Valutacontracten gebruikt als indekking ………………………………..…………..…………………………………. -2,378 -2,378 Passiva aan geamortiseerde kostprijs Gewaarborgde bankleningen ………………………………….…………………………………. -627,559 -627,559 -523,418 -523,418 Niet gewaarborgde bankleningen ………………………………….…………………………………. -9,256 -9,256 -8,201 -8,201 Overige leningen ………………………………….…………………………………. -58,977 -58,977 -4,892 -4,892 Handels- en overige schulden ………………………………….…………………………………. -111,110 -111,110 -112,511 -112,511 Leningen van verbonden partijen ………………………………….…………………………………. -4,017 -4,017 -3,870 -3,870 Voorschotten in rekening courant en kredietlijnen ………………………………….…………………………………. -20,269 -20,269 -5,772 -5,772 -831,188 -831,188 -658,664 -658,664 Reële waardehiërarchie De hiernavolgende tabel geeft een overzicht van de financiële activa en passiva opgenomen aan reële waarde per niveau van reële waardehiërarchie. De verschillende niveaus werden als volgt bepaald: - Niveau 1: reële waarden op basis van officiële noteringen op een actieve markt voor identieke activa of passiva; - Niveau 2: gegevens andere dan de officiële noteringen onder niveau 1 die hetzij rechtstreeks (marktprijzen) hetzij onrechtstreeks (afgeleid van marktprijzen) waarneembaar zijn; - Niveau 3: gegevens die niet gebaseerd zijn op waarneembare marktgegevens (dit zijn niet-waarneembare gegevens). in duizenden EUR
Niveau 1
Niveau 2
Niveau 3
Totaal
2013 herwerkt Financiële activa aangehouden voor verkoop …………………………………………………………………. 10,389 41,409 51,798 Afgeleide financiële producten (activa) …………………………………………………………………. 571 - ………. 571 Activa aan geamortiseerde kostprijs …………………………………………………………………. 196,885 ………. 196,885 10,389 238,865 249,254 Afgeleide financiële producten (passiva) …………………………………………………………………. -2,378 ………. -2,378 Passiva aan geamortiseerde kostprijs …………………………………………………………………. -658,664 - ………. -658,664 -661,042 -661,042 2014 Financiële activa aangehouden voor verkoop …………………………………………………………………. 9,198 4,992 14,190 Afgeleide financiële producten (activa) …………………………………………………………………. 12 - ………. 12 Activa aan geamortiseerde kostprijs …………………………………………………………………. 260,014 ………. 260,014 9,198 265,018 274,216 Afgeleide financiële producten (passiva) …………………………………………………………………. ………. Passiva aan geamortiseerde kostprijs …………………………………………………………………. -831,188 - ………. -831,188 -831,188 -831,188 Hierna volgt een opsomming van de voornaamste methoden en veronderstellingen gebruikt voor het bepalen van de reële waarden van financiële instrumenten. Financiële activa De reële waarde van financiële activa wordt bepaald op basis van hun beurskoers op balansdatum. Afgeleide financiële producten De reële waarde van afgeleide financiële producten is gebaseerd op informatie ontvangen van de financiële instelling met wie het desbetreffende financiële product afgesloten werd. Financiële verplichtingen De reële waarde is gelijk aan de boekwaarde. Handels- en overige vorderingen De reële waarde is gelijk aan de boekwaarde.
SAVERCO
0427.685.965
Toelichting bij de geconsolideerde rekeningen voor de periode afgesloten op 31 december 2014
Toelichting 22 - Leasingcontracten Contracten als lessee De Groep huurt een aantal van haar schepen op basis van tijdsbevrachtingscontracten (operationele lease). De minimale leasebetalingen onder dergelijke niet-opzegbare leaseovereenkomsten zijn als volgt: in duizenden EUR 2014 2013 herwerkt Minder dan één jaar…………………….…………………….…………………….…………………….……………………. -121,361 -105,965 Tussen 1 en 5 jaar…………………….…………………….…………………….…………………….……………………. -475,930 -369,970 Meer dan 5 jaar …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. -179,372 -133,012 Totaal …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. -776,663 -608,947
De minimale leasebetalingen onder niet-opzegbare leaseovereenkomsten zijn als volgt: in duizenden EUR 2014 2013 herwerkt Minder dan één jaar…………………….…………………….…………………….…………………….……………………. -787 -1,362 Tussen 1 en 5 jaar…………………….…………………….…………………….…………………….……………………. -581 -2,639 Meer dan 5 jaar …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. -236 -379 Totaal …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. -1,604 -4,380
Contracten als lessor De Groep verhuurt een aantal van haar schepen op basis van tijdsbevrachtingscontracten (operationele lease). De minimale leaseontvangsten onder dergelijke niet-opzegbare leaseovereenkomsten zijn als volgt: in duizenden EUR 2014 2013 herwerkt Minder dan één jaar…………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 74,069 74,127 Tussen 1 en 5 jaar…………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 204,157 194,811 Meer dan 5 jaar …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 41,321 22,924 Totaal …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 319,547 291,862
De bovenstaande bedragen zijn inclusief de eerste volledige consolidatie van CMB groep in 2013.
SAVERCO
0427.685.965
Toelichting bij de geconsolideerde rekeningen voor de periode afgesloten op 31 december 2014
Toelichting 23 - Belangrijke kapitaalverplichtingen Op 31 december 2014 heeft de Groep kapitaalverplichtingen ten belope van 97.727.000 EUR (2013: 335.245.000 EUR). Dit bedrag heeft betrekking op schepen van CMB. De schepen van Delphis zijn allen opgeleverd in de loop van 2014. Zie ook het jaarverslag van CMB en toelichting 8 voor meer informatie hierover.
Toelichting 24 - Onzekerheden De Groep is, in het kader van haar dagdagelijkse activiteiten, verwikkeld in een aantal geschillen, zowel als eiser als beklaagde. Zulke geschillen evenals de hieraan verbonden kosten voor juridische vertegenwoordiging zijn gedekt door verzekeringen. Zij zijn verder niet van een grootorde die buiten de normale gang van zaken valt of zijn niet van een omvang dat ze de financiële positie van de Groep in het gedrang zouden brengen. In maart 2006 startte Hessenatie Logistics een arbitrageprocedure op tegen Sanoma Magazines Belgium naar aanleiding van de eenzijdige ontbinding van een samenwerkingsovereenkomst tussen de partijen. In de loop van maart en april 2010 werd de zaak gepleit. Het Arbitraal College besliste in een sententie van 9 November 2011 dat Sanoma Magazines Belgium de samenwerkingsovereenkomst rechtmatig had ontbonden. Op 26 september 2012 besliste het Arbitraal College een expert aan te stellen om de schadeclaims te beoordelen. Op 5 februari 2015 werden pleidooien gehouden. Bij sententie van 16 februari 2015 heeft het Arbitraal College Sanoma Magazines Belgium opgelegd om haar nieuw distributiecontract voor te leggen. Partijen hebben nu de mogelijkheid om bijkomende conclusies met betrekking tot dit nieuwe contract in te dienen. Een nieuwe hoorzitting werd gehouden op 18 juni 2015 zonder verdere gevolgen. Een definitieve beslissing van het Arbitraal College wordt verwacht tegen het einde van het jaar, al is dit geenszins zeker. Rekening houdend met het voorgaande kan er geen betrouwbare inschatting van een mogelijke uitstroom van middelen die economische voordelen in zich bergen gemaakt worden. Bijgevolg wordt er geen provisie aangelegd. Zie ook het jaarverslag van CMB voor meer informatie hierover.
Toelichting 25 - Verbonden partijen Identiteit van de verbonden partijen De Groep heeft relaties met haar dochterondernemingen (zie toelichting 26), joint ventures (zie toelichting 26) en met haar bestuurders en managers. Transacties met bestuurders en managers Het totaal bedrag van de vergoedingen, uitbetaald in 2014, aan alle bestuurders, voor hun prestaties in de raad van bestuur en/of comités (waar toepasselijk) bedraagt 0 EUR (2013: 0 EUR). De basisremuneratie (vast gedeelte) van de gedelegeerd bestuurder bedroeg in 2014 0 EUR (2013: 0 EUR). Er werden voorschotten betaald en/of ontvangen van de gedelegeerd bestuurder in 2013 en 2014. In 2014 zijn er twee lange termijnvoorschotten verleend aan de gedelegeerd bestuurder ten belope van respectievelijk 37.500.000 USD en 1.500.000 EUR. Voor deze voorschotten werden interesten aangerekend en/of ontvangen aan een marktconforme interestvoet. Aan geen enkele andere bestuurder werden in 2014 aandelenopties, leningen of voorschotten toegestaan.
0427.685.965
SAVERCO Toelichting bij de geconsolideerde rekeningen voor de periode afgesloten op 31 december 2014
Toelichting 26 - Groepsvennootschappen Land
Consolidatiemethode
Belangenpercentage
2014 België ......................................... volledige consolidatie ........................... CMB nv ……………………………………………………………….............................................. 50.50% Guatemala ......................................... volledige consolidatie ........................... CEIS nv …………………………………………………....................................; 87.02% Hong Kong ……………………………………………………. volledige consolidatie ........................... China King Shipping Ltd ……………………………………………………………….............................................. 100.00% België ......................................... volledige consolidatie ........................... Delphis nv ………………………………………………….................................................................................... 100.00% België ......................................... volledige consolidatie ........................... Domimar nv………………………………………………….................................................................................... 57.10% België ......................................... volledige consolidatie ........................... Durabilis nv………………………………………………….................................................................................... 87.02% België ......................................... volledige consolidatie ........................... EPX nv …………………………………………………........................................................... 52.00% België ......................................... vermogensmutatiemethode ........................... Euronav nv …………………………………………………............................................... 12.68% Verenigde Staten ......................................... vermogensmutatiemethode ........................... F.L.P. Holding …………………………………………………............................................... 24.54% België ......................................... volledige consolidatie ........................... Notax III nv …………………………………………………............................................... 99.99% België ......................................... volledige consolidatie ........................... Saverco nv …………………………………………………....................................; 100.00% Burkino Faso ......................................... volledige consolidatie ........................... SBFA nv …………………………………………………....................................; 87.02% België ......................................... volledige consolidatie ........................... Stevia One International nv …………………………………………………................................................................................ 72.50% Peru ......................................... volledige consolidatie ........................... Stevia One Peru ………………………………………………….................................................................................... 72.50%
2013 50.16% 87.02% 100.00% 100.00% 57.10% 87.02% 52.00% 28.61% 24.54% 99.99% 100.00% 87.02% 72.50%
De volgende firma is geliquideerd in de loop van 2014: Hong Kong ……………………………………………………. volledige consolidatie ........................... Notanis Shipping Ltd ……………………………………………………………….............................................. 100.00% De volgende firma is verkocht in de loop van 2014: België ......................................... vermogensmutatiemethode ........................... Greencap sa …………………………………………………............................................... 22.09% De groep Delphis omvat de volgende vennootschappen: Hong Kong ……………………………………………………. volledige consolidatie ........................... Black Dolphin Shipping Limited……………………………………………………. 82.00% Singapore ……………………………………………………. volledige consolidatie ........................... Delphis Asia Maritime Limited……………………………………………………. 100.00% Hong Kong ……………………………………………………. volledige consolidatie ........................... Delphis Hong Kong Limited……………………………………………………. 100.00% Hong Kong ……………………………………………………. volledige consolidatie ........................... Delphis Hunter Ltd ……………………………………………………. 100.00% Spanje ……………………………………………………. vermogensmutatiemethode ........................... Delphis Iberia S.L. ……………………………………………………. 50.00% volledige consolidatie ........................... Delphis nv …………………………………………………….België ......................................... 100.00% Portugal ……………………………………………………. vermogensmutatiemethode ........................... Delphis Portugal SA ……………………………………………………. 50.00% Hong Kong ……………………………………………………. volledige consolidatie ........................... Emerald Dolphin Shipping Limited……………………………………………………. 82.00% Hong Kong…………………………………………. vermogensmutatiemethode ........................... Fair Hope Limited ……………………………………………………. 50.00% Hong Kong…………………………………………. volledige consolidatie ........................... Great Hero Holding Limited ……………………………………………………. 100.00% Hong Kong…………………………………………. vermogensmutatiemethode ........................... Indigo Dolphin Shipping Limited ……………………………………………………. 50.00% Hong Kong ……………………………………………………. volledige consolidatie ........................... Nautanis Shipping Limited……………………………………………………. 100.00% Singapore ……………………………………………………. volledige consolidatie ........................... New Dynamic Shipping Limited ……………………………………………………. 85.00% volledige consolidatie ........................... SCT A/S ……………………………………………………. Noorwegen ……………………………………………………. 100.00% Hong Kong ……………………………………………………. volledige consolidatie ........................... Spring Hunter Ltd ……………………………………………………. 100.00% België ......................................... volledige consolidatie ........................... Team Lines Benelux nv ……………………………………………………. 100.00% Duitsland ……………………………………………………. volledige consolidatie ........................... Team Lines Deutschland GmbH……………………………………………………. 100.00% Estonia ……………………………………………………. volledige consolidatie ........................... Team Lines Estonia……………………………………………………. 60.00% Finland ……………………………………………………. volledige consolidatie ........................... Team Lines Finland Oy. ……………………………………………………. 100.00% Duitsland ……………………………………………………. volledige consolidatie ........................... Team Lines GmbH & Co. KG ……………………………………………………. 100.00% Spanje ……………………………………………………. volledige consolidatie ........................... Team Lines Iberia S.L. ……………………………………………………. 70.00% Latvia ……………………………………………………. volledige consolidatie ........................... Team Lines Latvia……………………………………………………. 55.00% Noorwegen ……………………………………………………. volledige consolidatie ........................... Team Lines Norge A/S ……………………………………………………. 100.00% Polen ……………………………………………………. volledige consolidatie ........................... Team Lines Polska Sp. ……………………………………………………. 100.00% Rusland ……………………………………………………. volledige consolidatie ........................... Team Lines St Petersburg ……………………………………………………. 100.00% Zweden ……………………………………………………. volledige consolidatie ........................... Team Lines Sverige AB ……………………………………………………. 100.00% ……………………………………………………. volledige consolidatie ........................... Verwaltungsgesellschaft Team Lines Deutschland GmbHDuitsland ……………………………………………………. 100.00% Duitsland ……………………………………………………. volledige consolidatie ........................... Verwaltungsgesellschaft Team Lines GmbH ……………………………………………………. 100.00% Hong Kong…………………………………………. volledige consolidatie ........................... Violet Dolphin Shipping Limited ……………………………………………………. 82.00% Hong Kong…………………………………………. volledige consolidatie ........................... White Dolphin Shipping Limited ……………………………………………………. 100.00% Hong Kong…………………………………………. volledige consolidatie ........................... Yellow Dolphin Shipping Limited ……………………………………………………. 82.00%
100.00% 100.00% 100.00% 50.00% 100.00% 50.00% 100.00% 50.00% 100.00% 50.00% 100.00% 85.00% 100.00% 100.00% 100.00% 60.00% 100.00% 100.00% 70.00% 55.00% 100.00% 95.00% 100.00% 100.00% 100.00% 100.00% 100.00% 100.00% 100.00%
Team Lines Deutschland GmbH, Hamburg, en Team Lines GmbH, Hamburg, zijn vrijgesteld van hun verplichtingen met betrekking tot de jaarlijkse financiële staten en management rapportering volgens art. 264 b HGB, aangezien Saverco de financiële staten en management rapportering van de groep publiceert.
0427.685.965
SAVERCO Toelichting bij de geconsolideerde rekeningen voor de periode afgesloten op 31 december 2014
Toelichting 26 - Groepsvennootschappen (vervolg) De groep CMB omvat de volgende vennootschappen: Land
Consolidatiemethode
Belangenpercentage
2014 2013 Hong Kong ……………………………………………………. volledige consolidatie ……………………………………………… Blue Dolphin Shipping Ltd ……………………………………………………. 100.00% 100.00% België ……………………………………………………. volledige consolidatie ……………………………………………… Bocimar Belgium nv ……………………………………………………. 100.00% 100.00% België ……………………………………………………. volledige consolidatie ……………………………………………… Bocimar International nv ……………………………………………………. 100.00% 100.00% Luxemburg …………………………………………. volledige consolidatie ……………………………………………… Bocimar Lux sa ……………………………………………………. 100.00% 100.00% volledige consolidatie ……………………………………………… Bocimar nv …………………………………………………….België ……………………………………………………. 100.00% 100.00% Hong Kong ……………………………………………………. volledige consolidatie ……………………………………………… Bocimar Securities Ltd ……………………………………………………. 100.00% 100.00% Singapore ………………………………………. volledige consolidatie ……………………………………………… Bocimar Singapore Pte Ltd ……………………………………….. 100.00% 100.00% Hong Kong ……………………………………………………. volledige consolidatie ……………………………………………… Bohandymar Ltd ……………………………………………………. 100.00% 100.00% Japan …………………………………………………………………………………… volledige consolidatie ……………………………………………… CMB Japan Limited ……………………………………………………. 100.00% 100.00% Hong Kong ……………………………………………………. volledige consolidatie ……………………………………………… Ever Progress Trading Ltd ……………………………………….. 100.00% 100.00% Hong Kong ……………………………………………………. vermogensmutatiemethode ........................... Green Dolphin Shipping Limited ……………………………………………………. 50.00% 50.00% Marshall Islands …………………………………………… vermogensmutatiemethode ........................... Interbarge Partners LLC ……………………………………….. 50.00% 50.00% volledige consolidatie ……………………………………………… Labaco Investment Ltd ……………………………………….Hong Kong ……………………………………………………. 100.00% 100.00% Hong Kong ……………………………………………………. vermogensmutatiemethode ........................... Ocean Capes Limited ……………………………………………………. 50.00% 50.00% Hong Kong ……………………………………………………. vermogensmutatiemethode ........................... Ocean Dream Investments Ltd ………………………………………… 50.00% 50.00% vermogensmutatiemethode ........................... Ocean Dream Ltd ………………………………………… Hong Kong ……………………………………………………. 50.00% 50.00% Liberia ……………………………………………………. vermogensmutatiemethode ........................... Ocean Wise Ltd ……………………………………………………………. 50.00% 50.00% Liberia ……………………………………………………. vermogensmutatiemethode ........................... Peg Shipping Company Limited ……………………………………………………. 50.00% 50.00% Hong Kong ……………………………………………………. vermogensmutatiemethode ........................... Regal Land International Ltd ………………………………………… 50.00% 25.00% Marshalleilanden …………………………………………… vermogensmutatiemethode ........................... Winnington Limited ……………………………………………………. 50.00% 50.00% Ierland ……………………………………………………. vermogensmutatiemethode ........................... ACL Air Limited ……………………………………………………. 75.50% Verenigd Koninkrijk …………………………………….. vermogensmutatiemethode ........................... ACL Aircraft Trading Ltd ……………………………………………. 51.00% Ierland ……………………………………………………. vermogensmutatiemethode ........................... ACL Aviation Limited ……………………………………………………. 75.50% Verenigd Koninkrijk …………………………………….. vermogensmutatiemethode ........................... ACLAS Global Ltd ……………………………………………. 51.00% Ierland ……………………………………………………. vermogensmutatiemethode ........................... ACL Leasing Limited ……………………………………………………. 75.50% Ierland ……………………………………………………. vermogensmutatiemethode ........................... Air Contractors (Ireland) Ltd …………….…………….……………. 51.00% Verenigd Koninkrijk …………………………………….. vermogensmutatiemethode ........................... Air Contractors (UK) Ltd …………….…………….……………. 51.00% Verenigd Koninkrijk …………………………………….. vermogensmutatiemethode ........................... Air Contractors Engineering Ltd …………….…………….……………. 51.00% Ierland ……………………………………………………. vermogensmutatiemethode ........................... ASL Aircraft Investment Ltd ……………………………………………. 51.00% Ierland ……………………………………………………. vermogensmutatiemethode ........................... ASL Aviation Group Ltd …………….…………….……………. 51.00% vermogensmutatiemethode ........................... Cobiias AG …………………………………..............………Zwitserland ……………………………………………………. 37.74% Frankrijk ……………………………………………………. vermogensmutatiemethode ........................... EAP Holding sa ………………………………..........………… 51.00% Frankrijk ……………………………………………………. vermogensmutatiemethode ........................... Europe Air Post sa ……………………………………………… 51.00% Hongarije ……………………………………………………. vermogensmutatiemethode ........................... Farnair Handling Kft ................................................................. 51.00% Zwitserland ……………………………………………………. vermogensmutatiemethode ........................... Farnair Holding sa ................................................................. 51.00% Hongarije ……………………………………………………. vermogensmutatiemethode ........................... Farnair Hungary Kft ................................................................. 51.00% Duitsland ……………………………………………………. vermogensmutatiemethode ........................... Farnair Rail GmbH ................................................................... 51.00% Duitsland ……………………………………………………. vermogensmutatiemethode ........................... Farnair Rail Logistics GmbH & Co KG ................................................................. 51.00% Zwitserland ……………………………………………………. vermogensmutatiemethode ........................... Farnair Switzerland AG ................................................................. 51.00% Ierland ……………………………………………………. vermogensmutatiemethode ........................... Farnair Trading and Leasing Ltd ................................................................. 51.00% Oostenrijk ……………………………………………………. vermogensmutatiemethode ........................... Farnair Training GmbH ................................................................. 51.00% Thailand ……………………………………………………. vermogensmutatiemethode ........................... K-Mile ............................................................................................ 22.95% Bermuda ……………………………………………………. vermogensmutatiemethode ........................... OFSB Ltd …………….…………….…....................…………. 51.00% Ierland ……………………………………………………. vermogensmutatiemethode ........................... Safair (Ireland) Limited ………………………………………………….. 51.00% Zuid Afrika …………………………………….. vermogensmutatiemethode ........................... Safair Holdings Pty Ltd ………………………………………………….. 51.00% Zuid Afrika …………………………………….. vermogensmutatiemethode ........................... Safair Lease Finance Pty Ltd ………………………………………………….. 51.00% Zuid Afrika …………………………………….. vermogensmutatiemethode ........................... Safair Operations Pty Ltd ………………………………………………….. 12.75% Ierland ……………………………………………………. vermogensmutatiemethode ........................... SLF (Ireland) Limited ………………………………………………….. 51.00% Ierland ……………………………………………………. vermogensmutatiemethode ........................... SLF 72 Limited …………………………………………………. 51.00% Kaaimaneilanden …………………………………….. vermogensmutatiemethode ........................... SLF 72 PTC Limited …………………………………………………. 51.00% India …………………………………….. vermogensmutatiemethode ........................... Quickjet Cargo Airline Pvt …………….…………….…....................…………. 26.01%
75.50% 51.00% 75.50% 51.00% 75.50% 51.00% 51.00% 51.00% 51.00% 51.00% 51.00% 51.00% 51.00% 51.00% 51.00% 12.75% 51.00% 51.00% 51.00% -
0427.685.965
SAVERCO Toelichting bij de geconsolideerde rekeningen voor de periode afgesloten op 31 december 2014
Toelichting 26 - Groepsvennootschappen (vervolg) De groep CMB omvat de volgende vennootschappen: Land
Consolidatiemethode
Belangenpercentage
2014 2013 volledige consolidatie ……………………………………………… AMI nv ………………………………………………………….België ……………………………………………………. 100.00% 100.00% Hong Kong ……………………………………………………. vermogensmutatiemethode ........................... Anglo Eastern Management Group …………………………………………………. 29.26% 28.09% Singapore ………………………………………. volledige consolidatie ……………………………………………… Bocimar Chemical Pte Ltd ………………………………………..……………….. 100.00% 100.00% Hong Kong ……………………………………………………. volledige consolidatie ……………………………………………… Bocimar Hong Kong Limited ……………………………………………………. 100.00% 100.00% Hong Kong ……………………………………………………. vermogensmutatiemethode ........................... Bright Time Holding Ltd. ……………………………………………………. 50.00% 50.00% België ……………………………………………………. volledige consolidatie ……………………………………………… CMB nv ………………………………………………………… 100.00% 100.00% Hong Kong ……………………………………………………. vermogensmutatiemethode ........................... ChemTogether Ltd ………………………………………………………… 50.00% Hong Kong ……………………………………………………. volledige consolidatie ……………………………………………… Coral Dolphin Shipping Limited ………………………………………………………… 100.00% België ……………………………………………………. vermogensmutatiemethode ........................... Reslea nv ……………………………………………………….. 50.00% 50.00% Japan ……………………………………………………. volledige consolidatie ……………………………………………… Sakura International KK ……………………………………………………. 100.00% 100.00%
De volgende firma's zijn geliquideerd in de loop van 2014: België ……………………………………………………. volledige consolidatie ……………………………………………… Entarco sa ………………………………………………………. 100.00% Liberia ……………………………………………………. vermogensmutatiemethode ........................... Meko Shipping Inc. ……………………………………………………. 50.00% Marshalleilanden …………………………………………… vermogensmutatiemethode ........................... Welluck Co. Limited ……………………………………………………. 50.00% Hong Kong ……………………………………………………. vermogensmutatiemethode ........................... Super Venture International Limited ……………………………………………………. 50.00% De volgende firma's zijn verkocht in de loop van 2014: Britse Maagdeneilanden vermogensmutatiemethode ……………………………………………………. ........................... Belvedere Capital Trading Ltd ………………………………………… 25.00% Marshalleilanden …………………………………………… vermogensmutatiemethode ........................... SCFCo Holdings LLC ………………………………………… 25.00%
SAVERCO
0427.685.965
Toelichting bij de geconsolideerde rekeningen voor de periode afgesloten op 31 december 2014
Toelichting 27 - Dochterondernemingen In de loop van 2014 verwierf CMB groep een bijkomend belang van 1% in Anglo Eastern Management Group (1.402.000 EUR). Saverco verwierf een bijkomend belang in CMB groep (2.543.000 EUR) en Euronav groep (12.914.000 EUR). Toch is het aandeelhouderspercentage in Euronav gedaald tot 12,7% door verschillende kapitaalsverhogingen die doorgevoerd zijn in Euronav waarop Saverco niet heeft ingeschreven. Saverco heeft tevens haar belang in de groep Greencap verkocht in de loop van 2014 (5.081.000 EUR). Tenslotte is er ook nog een Belgische dochter opgericht in 2014 door Stevia One Peru. In de loop van 2013 verwierf CMB groep een bijkomend belang van 50% in Bocimar Chemical Pte Ltd en ASL ging over tot de oprichting van Safair Holdings Pty Ltd. Komati Shipping Limited, CMB Services sa en Seaboc Pty Ltd werden - na het stopzetten van hun activiteiten - in de loop van het jaar 2013 vereffend. Saverco verwierf een bijkomend belang in CMB groep waardoor de drempel van 50% werd overschreden. Als gevolg hiervan werd CMB groep voor het eerst volledig mee geconsolideerd binnen Saverco groep. Een derde partij voerde in april 2013 een eenzijdige kapitaalsverhoging van 6,4 miljoen USD door bij Stevia One Peru en verwierf daarmee 17,5% van de aandelen. Saverco verwierf in november 2013 een bijkomend belang van 2,5% in Stevia One Peru. Het aandelenpercentage van Saverco in Stevia One Peru is na deze transacties gedaald tot 72,5%.
De impact van deze verkopen binnen de groep Saverco kan als volgt samengevat worden: in duizenden EUR 2014 2013 herwerkt Vliegtuigen …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. Vastgoedbeleggingen …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. Overige materiële vaste activa …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. Financiële vaste activa …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. Voorraden …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. Handels- en overige vorderingen …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. Cash en cashequivalenten …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. Activa aangehouden voor verkoop …………………………………………………………………. Provisies …………………………………………………………………. Lange termijnschulden …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. Handelsschulden …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. Leningen van verbonden partijen (intra-groep) …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. Netto-actief …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. -
Verkoopprijs …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 5,081 Inkomende / (uitgaande) cash …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. Netto-cash impact …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 5,081 -
De impact van deze aankopen binnen de groep Saverco kan als volgt samengevat worden: in duizenden EUR 2014 2013 herwerkt Vaste activa …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 1,345,685 Cash en cashequivalenten …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 11,623 Overige vlottende activa …………………………………………………………………. 107,251 Schulden op lange termijn …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. -547,439 Schulden op korte termijn …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. -131,707 Netto-actief …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 785,413
Aankoopprijs …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. -16,859 -10,049 Inkomende / (uitgaande) cash …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. 11,623 Netto-cash impact …………………….…………………….…………………….…………………….……………………. -16,859 1,574
0427.685.965
SAVERCO Toelichting bij de geconsolideerde rekeningen voor de periode afgesloten op 31 december 2014
Toelichting 28 - Belangrijkste wisselkoersen Bij het opmaken van de geconsolideerde rekeningen werden de volgende belangrijkste wisselkoersen gehanteerd: 1 EUR = x,xxxx XXX
slotkoers 2014 2013
USD ……………………………………………………………. 1.2141 PEN ……………………………………………………………. 3.6282
1.3791 3.8583
gemiddelde koers 2014 2013 1.3348 3.7754
1.3259 3.5667
Toelichting 29 - Gebeurtenissen na balansdatum januari 2015 De aankoop van de CMB Pauillac (2012-95.707 dwt) wordt afgerond. De Mineral Manila wordt opgeleverd aan haar nieuwe eigenaar. februari 2015 Bocimar verkoopt de handymaxeenheid CMB Biwa (2002-53.505 dwt). Op deze verkoop wordt een verlies van bijna 3 miljoen USD gerealiseerd. april 2015 Bocimar Hong Kong verkoopt haar 29% deelneming in Anglo Eastern Management Groep (AEMG). Op deze verkoop wordt een meerwaarde van ruim 20 miljoen USD gerealiseerd. Python project Dit betreft de voorgenomen verkoop van de containervloot van Delphis NV aan CMB NV, welke transactie werd goedgekeurd in december 2014 door beide raden van bestuur. De effectieve overname was onderhevig aan de goedkeuring door de financierende banken, waardoor deze overname pas effectief zal plaatsvinden in 2015. Deze transactie zal in de toekomst enkel een impact hebben op de belangen van derden. Meer informatie over belangrijke gebeurtenissen na balansdatum met betrekking tot Euronav is te vinden in het jaarverslag van deze groep. Toelichting 30 - Vergoeding van de commissaris De vergoeding voor het jaar 2014 van de commissaris KPMG Bedrijfsrevisoren bedraagt 768.000 EUR (2013 herwerkt: 674.000 EUR) en is uitbetaald vanwege de auditdiensten met betrekking tot de jaarrekening. De vergoeding voor nietaudit opdrachten bedraagt 73.000 EUR (2013 herwerkt: 36.000 EUR). Toelichting 31 - Wijziging van de waarderingsregels Met uitzondering van wat verder wordt toegelicht, werden de grondslagen voor financiële verslaggeving op consistente wijze toegepast voor alle gepresenteerde perioden in deze geconsolideerde jaarrekening en werden zij tevens consequent toegepast door de Groepsentiteiten. Met uitzondering van wat verder wordt toegelicht, zijn de waarderingsregels en berekeningsgrondslagen toegepast bij het opmaken van de geconsolideerde jaarrekening voor de periode afgesloten op 31 december 2014 dezelfde als deze toegepast voor het opmaken van de geconsolideerde jaarrekening voor de periode afgesloten op 31 december 2013. Wijziging van de waarderingsregels Een aantal nieuwe standaarden, aanpassingen van standaarden en interpretaties werden van kracht voor jaarperioden die aanvangen na 1 januari 2014. Deze hadden - met uitzondering van IFRS 11 Gezamenlijke overeenkomsten - geen impact op de geconsolideerde rekeningen van de Groep. Naar aanleiding van IFRS 11, heeft de Groep haar waarderingsregel met betrekking tot gezamenlijke overeenkomsten aangepast. Krachtens IFRS 11 moet de Groep haar gezamenlijke overeenkomsten classificeren als een gezamenlijke bedrijfsactiviteit of een joint venture. Bij het opmaken van deze classificatie houdt de Groep rekening met de structuur en rechtsvorm van de overeenkomst, de voorwaarden die door de partijen in de contractuele overeenkomst zijn overeengekomen en, indien relevant, andere feiten en omstandigheden te beschouwen. Bijgevolg zullen alle joint ventures van de Groep die, onder toepassing van IFRS 11 beschouwd worden als gezamenlijke overeenkomst, en voorheen proportioneel geconsolideerd werden, op basis van de vermogensmutatiemethode opgenomen worden.
0427.685.965
SAVERCO Toelichting bij de geconsolideerde rekeningen voor de periode afgesloten op 31 december 2014
Toelichting 31 - Wijziging van de waarderingsregels (vervolg) Hoewel deze werkwijze geen impact heeft op het resultaat voor de periode, heeft de toepassing van IFRS 11 wel een impact op de meeste rubrieken van de balans. De impact op de balans, de resultatenrekening en het kasstroomoverzicht kan als volgt samengevat worden: Balans 1 januari 2013
Impact van wijziging van de waarderingsregels
Zoals eerder gerapporIFRS 11 teerd VASTE ACTIVA …………………………………………………………………. 1,006,091 -88,511 Materiële vaste activa …………………………………………………………………. 212,657 -105,648 Immateriële vaste activa …………………………………………………………………. 32,550 Financiële vaste activa …………………………………………………………………. 760,868 17,137 Uitgestelde belastingvorderingen …………………………………………………………………. 16 VLOTTENDE ACTIVA …………………………………………………………………. 58,309 -1,770 TOTAAL ACTIVA …………………………………………………………………. 1,064,400 -90,281 in duizenden EUR
EIGEN VERMOGEN …………………………………………………………………. 890,132 LANGLOPENDE SCHULDEN …………………………………………………………………. 131,886 -84,646 Leningen op meer dan één jaar …………………………………………………………………. 129,877 -84,646 Handels- en overige schulden …………………………………………………………………. Uitgestelde belastingverplichtingen …………………………………………………………………. 1,801 Personeelsbeloningen ………………………………………………………………….192 Voorzieningen …………………………………………………………………. 16 KORTLOPENDE SCHULDEN …………………………………………………………………. 42,382 -5,635 TOTAAL PASSIVA …………………………………………………………………. 1,064,400 -90,281
Zoals herwerkt 917,580 107,009 32,550 778,005 16 56,539 974,119 890,132 47,240 45,231 1,801 192 16 36,747 974,119
Balans 31 december 2013
Impact van wijziging van de waarderingsregels
Zoals eerder IFRS 11 gerapporteerd VASTE ACTIVA …………………………………………………………………. 1,815,102 -147,775 Materiële vaste activa …………………………………………………………………. 1,508,006 -312,952 Immateriële vaste activa …………………………………………………………………. 62,204 -511 Financiële vaste activa …………………………………………………………………. 244,190 166,057 Uitgestelde belastingvorderingen …………………………………………………………………. 702 -369 VLOTTENDE ACTIVA …………………………………………………………………. 276,354 -75,857 TOTAAL ACTIVA …………………………………………………………………. 2,091,456 -223,632 in duizenden EUR
EIGEN VERMOGEN …………………………………………………………………. 1,200,000 LANGLOPENDE SCHULDEN …………………………………………………………………. 695,664 -165,304 Leningen op meer dan één jaar …………………………………………………………………. 627,691 -148,201 Handels- en overige schulden …………………………………………………………………. 44,886 Uitgestelde belastingverplichtingen …………………………………………………………………. 13,646 -12,498 Personeelsbeloningen …………………………………………………………………. 5,467 -3,569 Voorzieningen …………………………………………………………………. 3,974 -1,036 KORTLOPENDE SCHULDEN …………………………………………………………………. 195,792 -58,328 TOTAAL PASSIVA …………………………………………………………………. 2,091,456 -223,632
Zoals herwerkt 1,667,327 1,195,054 61,693 410,247 333 200,497 1,867,824 1,200,000 530,360 479,490 44,886 1,148 1,898 2,938 137,464 1,867,824
0427.685.965
SAVERCO Toelichting bij de geconsolideerde rekeningen voor de periode afgesloten op 31 december 2014
Toelichting 31 - Wijziging van de waarderingsregels (vervolg) Winst- en verliesrekening 31 december 2013 in duizenden EUR Omzet ………………….…………………. Meerwaarden op de verkoop van schepen ………………..…………. Andere bedrijfsopbrengsten ………………….……..………………..
Impact van wijziging van de waarderingsregels Zoals eerder Zoals gerapporIFRS 11 herwerkt teerd 434,770 -115,273 319,497 1,107 -1,107 18,017 -5,738 12,279
Diensten en diverse goederen …………………….…………. Minderwaarden op de verkoop van schepen ………………… Afschrijvingen ……………………………………………………… Bijzondere waardeverminderingen (-) / terugnames (+) ……………….. Bezoldigingen en personeelsvoordelen……………………………………….. Andere bedrijfskosten ……………………….……………………
-299,606 -2,763 -64,174 -16,477 -34,561 -39,856
Nettoresultaat van marktindekkingen …………………..…….. -5,826 Bedrijfsresultaat …………………………………….…………………….. -9,369 Netto financiële kosten …………..…………………………… -2,987 Aandeel in het resultaat van geassocieerde deelnemingen ……… -13,306 Resultaat vóór belastingen ………………………………………………. -25,662 Belastingen …………………………………………………………… -1,220 Resultaat van de periode ………………………………………………. -26,882 Toerekenbaar aan Houders van eigen-vermogensinstrumenten …………………………………………… -30,829 Minderheidsbelang ………………………………………………………. 3,947
52,743 17,725 17,308 12,956
-246,863 -2,763 -46,449 -16,477 -17,253 -26,900
-21,386 5,177 14,476 -1,733 1,733 -
-5,826 -30,755 2,190 1,170 -27,395 513 -26,882
-
-30,829 3,947
Kasstroomoverzicht Impact van wijziging van de waarderingsregels Zoals eerder Zoals in duizenden EUR IFRS 11 gerapporherwerkt teerd Geldmiddelen en kasequivalenten bij de aanvang van de periode -502 585 -1,087 Kasstroom uit bedrijfsactiviteiten …………………………………………….……………….. 27,599 -3,725 23,874 Kasstroom uit investeringsactiviteiten …………………………………………….……………….. 88,870 -42,110 46,760 Kasstroom uit financieringsactiviteiten …………………………………………….……………….. -52,792 21,262 -31,530 Effect van wisselkoerswijzigingen ………………………………………………….. -4,912 -8,452 -13,364 Geldmiddelen en kasequivalenten op het einde van de periode 25,238 59,350 -34,112 31 december 2013
SAVERCO
0427.685.965
Toelichting bij de geconsolideerde rekeningen voor het jaar afgesloten op 31 december 2014
32. Waarderingsregels
1. Verslaggevende entiteit Saverco (de “Vennootschap”) is gevestigd in België. Het adres van de statutaire zetel van de Vennootschap is De Gerlachekaai 20, 2000 Antwerpen. De geconsolideerde jaarrekening van de vennootschap over 2014 omvat de Vennootschap en haar dochterondernemingen (samen te noemen de “Groep”) en de belangen van de Groep in geassocieerde deelnemingen en entiteiten waarover gezamenlijke zeggenschap wordt uitgeoefend.
2. Basis voor presentatie a. Overeenstemmingsverklaring De waarderings- en rapporteringsregels zijn dezelfde als vorig jaar en zijn gebaseerd op de standaarden vastgelegd door de International Accounting Standards Board (IASB) en welke door de Europese Unie werden aanvaard op 31 december 2014 met uitzondering van de toepassing van IFRS 3. Jaarrekeningen conform IFRS moeten aan alle standaarden van IAS/IFRS voldoen, met inbegrip van alle verplichte toelichtingen. Omdat de waarderingsprincipes van IFRS 3 niet werden toegepast bij de eerste volledige opname van CMB in de geconsolideerde rekeningen van Saverco en omdat evenmin alle vereiste toelichtingen voorgeschreven door deze standaard verschaft worden, is de geconsolideerde jaarrekening niet conform IFRS. IFRS 3 vereist dat de identificeerbare verworven activa en aangegane verplichtingen gewaardeerd worden aan reële waarde. Echter, wij hebben er voor geopteerd om deze verworven activa en aangegane verplichtingen op te nemen aan de waarden zoals zij werden opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening van CMB op het moment van verwerving in casu 30 juni 2013. Deze geconsolideerde jaarrekening is op 31 juli 2015 goedgekeurd voor publicatie door de Raad van Bestuur.
b. Waarderingsbasis De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld op basis van historische kostprijs, met uitzondering van de volgende van materieel belang zijnde balansposten:
·
Niet-afgeleide financiële instrumenten gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening;
·
Voor verkoop beschikbare financiële activa worden gewaardeerd tegen reële waarde
c. Functionele valuta en presentatievaluta De jaarrekening wordt gepresenteerd in EUR, die fungeert als de functionele en presentatievaluta van de Vennootschap. Tenzij anders aangegeven, is alle financiële informatie in EUR afgerond op het dichtstbijzijnde duizendtal.
d. Gebruik van schattingen en oordelen De opstelling van de geconsolideerde jaarrekening in overeenstemming met IFRSs vereist dat het management oordelen vormt en schattingen en veronderstellingen maakt die van invloed zijn op de toepassing van grondslagen en de gerapporteerde waarde van activa en verplichtingen, en van baten en lasten. De ramingen en de daarmee verband houdende veronderstellingen zijn gebaseerd op historische
SAVERCO
0427.685.965
Toelichting bij de geconsolideerde rekeningen voor het jaar afgesloten op 31 december 2014
32. Waarderingsregels (vervolg) ervaring en verschillende andere factoren die onder de omstandigheden aanvaardbaar zijn. Zij liggen aan de basis van de beoordelingen te maken over boekwaarden van activa en passiva die niet onmiddellijk voorhanden zijn uit andere bronnen. De daadwerkelijke uitkomsten kunnen afwijken van deze schattingen. De schattingen en onderliggende veronderstellingen worden voortdurend beoordeeld. Herzieningen van schattingen worden opgenomen in de periode waarin de schattingen worden herzien en in toekomstige perioden waarvoor de herziening gevolgen heeft. Informatie over de kritische oordelen bij de toepassing van de grondslagen die het meest van invloed zijn op de in de jaarrekening opgenomen bedragen, is opgenomen in de volgende onderdelen van de toelichting:
· · ·
Toelichting 8 – Materiële vaste activa; Toelichting 9 – Immateriële vaste activa; Toelichting 22 – Leasingcontracten
Informatie over veronderstellingen en schattingsonzekerheden die een aanmerkelijk risico in zich bergen van een materiële aanpassing in het volgende boekjaar, is opgenomen in de volgende onderdelen van de toelichting:
· · ·
Toelichting 8 – Materiële vaste activa; Toelichting 9 – Immateriële vaste activa; Toelichting 19 – Voorzieningen
e. Stelselwijziging De hierna uiteengezette grondslagen voor financiële verslaggeving zijn consistent toegepast voor alle gepresenteerde perioden in deze geconsolideerde jaarrekening en zijn tevens consequent toegepast door de Groepsentiteiten met uitzondering van de toepassing van IFRS 3. De waarderingsregels en berekeningsgrondslagen toegepast bij het opmaken van de geconsolideerde jaarrekening voor de periode afgesloten op 31 december 2014 zijn dezelfde als deze toegepast voor het opmaken van de geconsolideerde jaarrekening voor de periode afgesloten op 31 december 2013. Een aantal nieuwe standaarden, aanpassingen aan bestaande standaarden en interpretaties werden voor de eerste maal verplicht van toepassing voor periodes die aanvangen op 1 januari 2014. Deze hebben geen materiële impact gehad op de geconsolideerde jaarrekening van Saverco, met uitzondering van IFRS 11 Gezamenlijke Overeenkomsten. Zie toelichting 31 voor meer informatie hierover.
f. Consolidatiegrondslagen (i) Bedrijfscombinaties Bedrijfscombinaties worden verwerkt op basis van de overnamemethode op de overnamedatum, dat wil zeggen de datum waarop de zeggenschap overgaat naar de Groep. Er is sprake van zeggenschap wanneer de Groep is blootgesteld aan of recht heeft op variabele opbrengsten die voortkomen uit de betrokkenheid met de entiteit en de mogelijkheid heeft om deze opbrengsten te beïnvloeden door haar zeggenschap over
SAVERCO
0427.685.965
Toelichting bij de geconsolideerde rekeningen voor het jaar afgesloten op 31 december 2014
32. Waarderingsregels (vervolg) de entiteit. Bij de beoordeling van zeggenschap houdt de Groep rekening met potentiële stemrechten die op dat moment uitoefenbaar zijn. Voor overnames op of na 1 januari 2010, waardeert de Groep de goodwill op de overnamedatum als: · De reële waarde van de overgedragen vergoeding; plus
·
Het opgenomen bedrag van eventuele minderheidsbelangen in de overgenomen partij; plus indien de bedrijfscombinatie in fasen plaatsvindt, de reële waarde van het voorafgaande belang in de overgenomen partij; verminderd met
·
Het opgenomen nettobedrag (over het algemeen de reële waarde) van de identificeerbare verworven activa en aangegane verplichtingen.
Indien het verschil negatief is, wordt onmiddellijk een boekwinst uit een voordelige koop in de winst- en verliesrekening opgenomen. In de overgedragen vergoeding is geen bedrag begrepen voor de afwikkeling van bestaande relaties. Een dergelijk bedrag wordt in het algemeen in de winst- en verliesrekening opgenomen. Door de Groep gemaakte transactiekosten in verband met een bedrijfscombinatie, niet zijnde kosten in verband met de uitgifte van schuld- of eigenvermogensinstrumenten, worden opgenomen in de winst- en verliesrekening wanneer zij worden gemaakt. De reële waarde van een voorwaardelijke vergoeding wordt op overnamedatum opgenomen. Indien die voorwaardelijke vergoeding wordt geclassificeerd als eigen vermogen, vindt geen latere herwaardering plaats en wordt de afwikkeling verantwoord binnen het eigen vermogen. In andere gevallen worden wijzigingen na eerste opname in de winst- en verliesrekening opgenomen.
(ii) Minderheidsbelangen Minderheidsbelangen worden gewaardeerd tegen het proportionele aandeel in de netto-identificeerbare activa van de verworven partij op overnamedatum. Wijzigingen in het belang van de Groep in een dochteronderneming die niet leiden tot verlies van zeggenschap, worden verwerkt als eigenvermogenstransacties. Indien de minderheidsaandeelhouder geen verplichting heeft om in de verliezen te delen en Saverco ertoe gehouden is om eventuele verliezen op minderheidsbelangen aan te zuiveren, worden deze verliezen niet toegerekend aan de minderheidsbelangen.
(iii) Dochterondernemingen Dochterondernemingen zijn die entiteiten waarover de Groep zeggenschap heeft. Er is sprake van zeggenschap wanneer de Groep is blootgesteld aan of recht heeft op variabele opbrengsten die voortkomen uit de betrokkenheid met de entiteit en de mogelijkheid heeft om deze opbrengsten te beïnvloeden door haar zeggenschap over de entiteit. De jaarrekeningen van dochterondernemingen zijn in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen vanaf de datum waarop voor het eerst sprake is van zeggenschap tot aan het moment waarop deze eindigt.
(iv) Verlies van beleidsbepalende zeggenschap Bij verlies van zeggenschap worden de activa en verplichtingen van de dochteronderneming, eventuele minderheidsbelangen en overige met de dochteronderneming samenhangende vermogenscomponenten
SAVERCO
0427.685.965
Toelichting bij de geconsolideerde rekeningen voor het jaar afgesloten op 31 december 2014
32. Waarderingsregels (vervolg) niet langer in de balans verantwoord. Het eventuele overschot of tekort als gevolg van het verlies van zeggenschap wordt opgenomen in de winst- en verliesrekening. Indien de Groep een belang behoudt in de voormalige dochteronderneming, wordt dat belang tegen de reële waarde verantwoord op de datum dat niet langer sprake was van zeggenschap. Het belang wordt na eerste opname verantwoord als een investering verwerkt volgens de ‘equity’-methode of als financieel actief beschikbaar voor verkoop, afhankelijk van de mate van behouden invloed.
(v) Investeringen verwerkt volgens de ‘equity’-methode Het aandeel van de Groep in investeringen verwerkt volgens de ‘equity’-methode omvat geassocieerde deelnemingen en gezamenlijke overeenkomsten. Geassocieerde deelnemingen zijn die entiteiten waarin de Groep invloed van betekenis heeft op het financiële en operationele beleid, maar waarover zij geen zeggenschap heeft. Een gezamenlijke overeenkomst is een contractuele overeenkomst waarbij gezamenlijk zeggenschap uitgeoefend wordt die de Groep eerder recht geeft op het netto-actief van de overeenkomst dan wel op individuele actief- en passiefbestanddelen. Geassocieerde deelnemingen en entiteiten waarover gezamenlijk de zeggenschap wordt uitgeoefend, worden verantwoord op basis van de ‘equity’-methode en worden bij de eerste opname gewaardeerd tegen kostprijs. In die kostprijs van de investering zijn de transactiekosten inbegrepen. De boekwaarde van de goodwill van investeringen verwerkt volgens de ‘equity’-methode wordt opgenomen in de boekwaarde van de betreffende investering.. Na de eerste opname omvat de geconsolideerde jaarrekening het aandeel van de Groep in de winst- en verliesrekening en in de niet-gerealiseerde resultaten, tot aan de datum waarop voor het laatst sprake is van invloed van betekenis of gezamenlijk zeggenschap ophoudt. Investeringen in geassocieerde deelnemingen en belangen in gezamenlijke overeenkomsten omvatten eveneens eventuele belangen op lange termijn die in wezen deel uitmaken van de netto-investering; inclusief ongedekte aandeelhoudersleningen waarvan de afloop niet gepland of waarschijnlijk is in de nabije toekomst en bijgevolg als dusdanig een deel worden van de investering van de Groep. Wanneer het aandeel van de Groep in de verliezen groter is dan de waarde van het belang in een investering verwerkt volgens de ‘equity’-methode, wordt de boekwaarde van dat belang (inclusief eventuele langetermijninvesteringen) in de balans van de Groep afgeboekt tot nihil en worden verdere verliezen niet meer in aanmerkingen genomen behalve voor zover de Groep een verplichting is aangegaan of betalingen heeft verricht namens een volgens de ‘equity’-methode verwerkte investering.
(vi) Eliminatie van transacties bij consolidatie Intragroepssaldi en –transacties, evenals eventuele niet-gerealiseerde winsten en verliezen op transacties binnen de Groep of baten en lasten uit dergelijke transacties worden bij de opstelling van de geconsolideerde jaarrekening geëlimineerd. Niet-gerealiseerde winsten uit hoofde van transacties met investeringen verwerkt volgens de ‘equity’-methode worden geëlimineerd naar rato van het belang dat de Groep in de investering heeft. Niet gerealiseerde verliezen worden op dezelfde wijze geëlimineerd als niet-gerealiseerde winsten, maar alleen voor zover er geen aanwijzing is voor een bijzondere waardevermindering.
SAVERCO
0427.685.965
Toelichting bij de geconsolideerde rekeningen voor het jaar afgesloten op 31 december 2014
32. Waarderingsregels (vervolg)
g. Vreemde valuta (i) Transacties in vreemde valuta Transacties luidend in vreemde valuta worden in de betreffende functionele valuta van de Groepsentiteiten omgerekend tegen de geldende wisselkoers op de transactiedatum. In vreemde valuta luidende monetaire activa en verplichtingen worden per balansdatum in de functionele valuta omgerekend tegen de op die datum geldende wisselkoers. De valutakoersverschillen met betrekking tot de monetaire posten omvatten het verschil tussen de geamortiseerde kostprijs in de functionele valuta aan het begin van het jaar, gecorrigeerd voor de effectieve rente en betalingen gedurende het boekjaar, en de geamortiseerde kostprijs in buitenlandse valuta omgerekend tegen de wisselkoers aan het einde van het jaar. Bij de omrekening optredende valutakoersverschillen worden in de winst- en verliesrekening opgenomen, met uitzondering van de volgende in niet-gerealiseerde resultaten opgenomen verschillen als gevolg van de omrekening van: · Voor verkoop beschikbare eigenvermogensinstrumenten (behalve bij bijzondere waardevermindering, in welk geval de in niet-gerealiseerde resultaten opgenomen valutakoersverschillen worden overgeboekt naar de winst- en verliesrekening).
·
Kasstroomafdekkingen voor zover de afdekkingen effectief zijn
In vreemde valuta luidende niet-monetaire activa en verplichtingen die tegen reële waarde worden opgenomen, worden in de functionele valuta omgerekend tegen de wisselkoers die golden op het moment waarop de reële waarde werd bepaald. In vreemde valuta luidende niet-monetaire activa en verplichtingen die op basis van historische kostprijs worden gewaardeerd, worden omgerekend tegen de wisselkoers op de transactiedatum.
(ii) Buitenlandse bedrijfsactiviteiten De activa en verplichtingen van buitenlandse activiteiten, met inbegrip van goodwill en bij overnames ontstane reële-waardecorrecties, worden in EUR omgerekend tegen de geldende koers op verslagdatum. De opbrengsten en kosten van buitenlandse activiteiten worden in EUR omgerekend tegen de wisselkoers op de transactiedatum. Valutakoersverschillen worden opgenomen in niet-gerealiseerde resultaten en verwerkt in de reserve omrekeningsverschillen in het eigen vermogen. Betreft de activiteit echter een niet-volledige dochtermaatschappij, dan wordt het betreffende evenredige deel van het valutaomrekeningsverschil toegerekend aan het minderheidsbelang. Indien de Groep bij de verkoop van een buitenlandse activiteit de zeggenschap, invloed van betekenis dan wel gezamenlijke zeggenschap verliest, dan wordt het cumulatieve bedrag in de reserve omrekeningsverschillen in verband met deze buitenlandse activiteit overgeboekt naar de winst of het verlies wanneer de winst of het verlies op de verkoop wordt opgenomen. Indien de Groep slechts een deel van haar belang in een dochter verkoopt waartoe tevens een buitenlandse activiteit behoort, terwijl de Groep wel de zeggenschap houdt, dan wordt het betreffende evenredige deel van het cumulatieve bedrag opnieuw toegerekend aan het minderheidsbelang. Indien de Groep slechts een deel van haar belang in een geassocieerde deelneming of joint venture verkoopt waartoe tevens een buitenlandse activiteit behoort, terwijl de Groep wel invloed van betekenis of gezamenlijke zeggenschap houdt, dan wordt het betreffende evenredige deel van het cumulatieve bedrag overgeboekt naar de winsten verliesrekening.
SAVERCO
0427.685.965
Toelichting bij de geconsolideerde rekeningen voor het jaar afgesloten op 31 december 2014
32. Waarderingsregels (vervolg)
h. Financiële instrumenten (i) Niet-afgeleide financiële activa Leningen en vorderingen worden door de Groep bij eerste opname verwerkt op de datum waarop deze ontstaan. Bij alle overige financiële activa (inclusief activa die zijn aangewezen als gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening) vindt de eerste opname plaats op de transactiedatum. De transactiedatum is de datum waarop de Groep zich verbindt aan de contractuele bepalingen van het instrument. De Groep neemt een financieel actief niet langer op in de balans als de contractuele rechten op de kasstromen uit het actief aflopen, of als de Groep de contractuele rechten op de ontvangst van de kasstromen uit het financieel actief overdraagt door middel van een transactie waarbij nagenoeg alle aan het eigendom van dit actief verbonden risico’s en voordelen worden overgedragen. Indien de Groep een belang behoudt of creëert in de overgedragen financiële activa, dan wordt dit belang afzonderlijk als actief of verplichting opgenomen. Financiële activa en verplichtingen worden gesaldeerd en het resulterende nettobedrag wordt uitsluitend in de balans gepresenteerd indien de Groep een wettelijk afdwingbaar recht heeft op deze saldering en indien zij voornemens is om te salderen op netto-basis dan wel het actief en de verplichting gelijktijdig te realiseren. De reële waarden van genoteerde beleggingen zijn gebaseerd op de actuele vraagprijs. Indien de markt voor een financieel actief geen actieve markt is (en voor niet genoteerde beleggingen), bepaalt de Groep de reële waarde met behulp van waarderingstechnieken. Deze omvatten het gebruik van recente markttransacties tussen onafhankelijke partijen, de vergelijking met andere instrumenten die in wezen hetzelfde zijn, contante waardeberekeningen en optiewaarderingsmodellen afgestemd op de specifieke omstandigheden van de emittent. De Groep onderscheidt de volgende categorieën in haar aangehouden niet-afgeleide financiële activa: financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winsten verliesrekening, leningen en vorderingen, tot einde looptijd aangehouden financiële activa en voor verkoop beschikbare financiële activa. De Groep bepaalt de classificatie van haar investeringen op het moment van de eerste opname en herbekijkt deze per balansdatum. Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening Een financieel actief wordt geclassificeerd als gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening indien het wordt aangehouden voor handelsdoeleinden of als het bij eerste opname als zodanig is aangemerkt. Financiële activa worden aangewezen als gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening indien de Groep de beleggingen beheert en op de reële waarde gebaseerde aan- en verkoopbeslissingen neemt conform de gedocumenteerde risicobeheer- of beleggingsstrategie van de Groep. Toerekenbare transactiekosten worden als last in de winst- en verliesrekening opgenomen wanneer zijn worden gemaakt. Financiële activa die zijn gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening worden gewaardeerd tegen reële waarde en eventuele wijzigingen, waaronder dividendinkomsten, in die reële waarde worden verantwoord in de winst- en verliesrekening. Tot de financiële activa die worden aangewezen als gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening behoren eigenvermogensinstrumenten die anders als beschikbaar voor verkoop zouden zijn aangemerkt.
SAVERCO
0427.685.965
Toelichting bij de geconsolideerde rekeningen voor het jaar afgesloten op 31 december 2014
32. Waarderingsregels (vervolg) Activa geclassificeerd in deze categorie worden opgenomen als vlottende activa indien er verwacht wordt dat ze binnen een tijdspanne van 12 maanden na de balansdatum gerealiseerd zullen worden. Leningen en vorderingen Leningen en vorderingen zijn financiële activa met vaste of bepaalbare betalingen die niet op een actieve markt zijn genoteerd. Dergelijke activa worden bij eerste opname gewaardeerd tegen reële waarde plus eventuele direct toerekenbare transactiekosten. Na eerste opname worden leningen en vorderingen gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs met behulp van de effectieve-rentemethode verminderd met eventuele bijzondere waardeverminderingsverliezen. Ze ontstaan wanneer de Groep geldmiddelen, goederen of diensten rechtstreeks aan een debiteur ter beschikking stelt en niet van plan is de vordering te verhandelen. Zij worden als vlottende activa opgenomen, behalve wanneer de vervaldata langer dan 12 maanden na de balansdatum lopen. Deze laatste worden dan geclassificeerd als vaste activa. Leningen en vorderingen worden op de balans ondergebracht onder handelsvorderingen en overige vorderingen. Geldmiddelen en kasequivalenten Geldmiddelen en kasequivalenten bestaan uit kas- en banksaldi en andere direct opvraagbare deposito’s met een oorspronkelijke looptijd van drie maanden of minder, gerekend vanaf de verwervingsdatum, waarbij het risico van veranderingen in de reële waarde verwaarloosbaar is, en die door de Groep worden gebruikt voor het beheren van haar verplichtingen op korte termijn. Tot einde looptijd aangehouden financiële activa Wanneer de Groep het uitdrukkelijke voornemen heeft en in staat is om schuldinstrumenten tot het einde van de looptijd aan te houden, worden deze financiële activa geclassificeerd als tot einde looptijd aangehouden. Tot einde looptijd aangehouden financiële activa worden bij eerste opname gewaardeerd tegen reële waarde plus eventuele direct toerekenbare transactiekosten. Na eerste opname worden tot einde looptijd aangehouden financiële activa gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs met behulp van de effectieve-rentemethode verminderd met eventuele bijzondere waardeverminderingsverliezen. Tot einde looptijd aangehouden financiële activa bestaan uit schuldinstrumenten. Voor verkoop beschikbare financiële activa Voor verkoop beschikbare activa zijn niet-afgeleide financiële activa die zijn aangewezen als beschikbaar voor verkoop en die niet zijn geclassificeerd in een van de andere categorieën. Bij eerste opname worden deze activa gewaardeerd tegen reële waarde plus eventuele direct toerekenbare transactiekosten. Na eerste opname worden deze activa gewaardeerd tegen reële waarde en eventuele veranderingen in de reële waarde, behoudens bijzondere waardeverminderingsverliezen en valutakoersverschillen op schuldbewijzen die beschikbaar zijn voor verkoop, worden verwerkt in niet-gerealiseerde resultaten en gepresenteerd in de herwaarderingsreserve in het eigen vermogen. Wanneer een belegging niet langer in de balans wordt opgenomen, wordt de in het eigen vermogen opgenomen cumulatieve winst of het cumulatieve verlies overgeboekt naar de winst- en verliesrekening. Voor verkoop beschikbare financiële activa bestaan uit eigenvermogensinstrumenten en schuldinstrumenten. Zij worden als vaste activa opgenomen, behalve wanneer de Groep de intentie heeft om deze activa binnen de 12 maanden na de balansdatum van de hand te doen.
SAVERCO
0427.685.965
Toelichting bij de geconsolideerde rekeningen voor het jaar afgesloten op 31 december 2014
32. Waarderingsregels (vervolg)
(ii) Niet-afgeleide financiële verplichtingen De eerste opname van uitgegeven schuldinstrumenten en achtergestelde verplichtingen door de Groep vindt plaats op de datum waarop deze ontstaan. Bij alle overige financiële verplichtingen (inclusief verplichtingen die zijn aangewezen als gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening) vindt de eerste opname plaats op de transactiedatum. De transactiedatum is de datum waarop de Groep zich verbindt aan de contractuele bepalingen van het instrument. De Groep neemt een financiële verplichting niet langer op in de balans zodra zij aan de onderliggende contractuele verplichting heeft voldaan of deze contractuele verplichting is ontbonden of is verlopen. De Groep classificeert de aangehouden niet-afgeleide financiële verplichtingen onder de categorie van overige financiële verplichtingen. Dergelijke financiële verplichtingen worden bij eerste opname gewaardeerd tegen reële waarde verminderd met eventuele direct toerekenbare transactiekosten. Na eerste opname worden deze financiële verplichtingen gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs met behulp van de effectieve-rentemethode. Overige financiële verplichtingen bestaan uit leningen en overige financieringsverplichtingen, rekeningcourantkredieten met banken, handelsschulden en overige te betalen posten. Rekening-courantkredieten die direct opeisbaar zijn en die een integraal deel van het middelenbeheer van de Groep vormen, maken in het kasstroomoverzicht deel uit van geldmiddelen en kasequivalenten.
(iii) Aandelenkapitaal Gewone aandelen Gewone aandelen worden geclassificeerd als eigen vermogen. De marginale kosten die rechtstreeks toerekenbaar zijn aan de uitgifte van gewone aandelen worden verwerkt als aftrekpost van het eigen vermogen, na aftrek van eventuele fiscale effecten. Terugkoop van eigen aandelen Bij terugkoop van aandelenkapitaal dat als eigen vermogen in de balans wordt verwerkt, wordt het bedrag van de betaalde vergoeding, met inbegrip van de rechtstreeks toerekenbare kosten en na aftrek van eventuele fiscale effecten, opgenomen ten laste van het eigen vermogen. Teruggekochte aandelen worden geclassificeerd als ingekochte eigen aandelen (treasury shares) en gepresenteerd in de reserve voor eigen aandelen. Wanneer ingekochte eigen aandelen vervolgens worden verkocht of opnieuw worden uitgegeven, wordt het ontvangen bedrag opgenomen ten gunste van het eigen vermogen en wordt het eventuele overschot of tekort op de transactie overgeheveld naar/van de uitgiftepremies.
(iv) Afgeleide financiële instrumenten De Groep maakt gebruik van afgeleide financiële instrumenten (derivaten) om de markt-, valuta- en renterisico’s af te dekken welke voortvloeien uit de operationele -, financiële - en investeringsactiviteiten. Op het moment dat het derivaat voor het eerst als afdekkingsinstrument wordt aangewezen, documenteert de Groep formeel de relatie die bestaat tussen afdekkingsinstrument(en) en afgedekte positie(s), waaronder haar risicobeheerdoelstellingen en strategie bij het aangaan van de afdekkingstransactie, het af te dekken risico en de methoden die worden gebruikt om de effectiviteit van de afdekkingsrelatie te beoordelen. Bij het aangaan van de afdekkingsrelatie en daarna doorlopend beoordeelt de Groep of de afdekkingsinstrumenten naar verwachting gedurende de periode waarvoor de afdekking is aangewezen
SAVERCO
0427.685.965
Toelichting bij de geconsolideerde rekeningen voor het jaar afgesloten op 31 december 2014
32. Waarderingsregels (vervolg) ‘zeer effectief' te zullen zijn in het bereiken van compensatie van aan de afgedekte positie(s) toe te rekenen veranderingen in reële waarde of kasstromen, en of de daadwerkelijke resultaten van iedere afdekking binnen een bereik van 80 tot 125 procent vallen. Een kasstroomafdekking van een verwachte transactie vereist dat het zeer waarschijnlijk is dat de transactie zal plaatsvinden en deze transactie een blootstelling oplevert aan de variabiliteit van kasstromen die dusdanig is dat deze uiteindelijk van invloed kan zijn op de gerapporteerde winst of het gerapporteerde verlies. Afgeleide financiële instrumenten worden bij de eerste opname gewaardeerd tegen reële waarde; toerekenbare transactiekosten worden als last in de winst- en verliesrekening opgenomen wanneer zij worden gemaakt. Na de eerste opname worden afgeleide financiële instrumenten tegen reële waarde gewaardeerd en eventuele wijzigingen worden op de hierna beschreven manier verantwoord: Kasstroomafdekkingen Wanneer een afgeleid financieel instrument wordt aangewezen als afdekking van de variabiliteit van kasstromen die voortvloeit uit een bepaald risico dat is verbonden aan een opgenomen actief, verplichting of zeer waarschijnlijke verwachte toekomstige transactie die de winst of het verlies kan beïnvloeden, dan wordt het effectieve deel van de veranderingen in de reële waarde van het afgeleide afdekkingsinstrument opgenomen in niet-gerealiseerde resultaten en gepresenteerd in de hedgingreserve in het eigen vermogen. Het bedrag opgenomen in niet-gerealiseerde resultaten wordt verwijderd en overgeboekt naar de winst- en verliesrekening in dezelfde periode dat de afgedekte kasstromen van invloed zijn op de winst- en verliesrekening. Het eventuele niet-effectieve deel van de veranderingen in de reële waarde van het afgeleide financiële instrument wordt rechtstreeks in de winst- en verliesrekening opgenomen. Als de afgedekte positie een niet-financieel actief is, wordt het in het eigen vermogen opgebouwde bedrag opgenomen in de boekwaarde van het actief op het moment dat het actief wordt opgenomen. In de andere gevallen wordt het in het eigen vermogen opgebouwde bedrag overgeboekt naar de winst- en verliesrekening in dezelfde periode dat de afgedekte positie van invloed is op de winst- en verliesrekening. Indien een afdekkingsinstrument niet langer voldoet aan de voorwaarden voor hedge accounting, afloopt, wordt verkocht, wordt beëindigd, wordt uitgeoefend, of indien de aanwijzing wordt ingetrokken, wordt hedge accounting prospectief beëindigd. Indien niet langer wordt verwacht dat de verwachte transactie zal plaatsvinden, wordt het saldo in het eigen vermogen overgeboekt naar de winst- en verliesrekening. Overige niet-handelsderivaten Indien een derivaat niet is aangewezen als daarvoor in aanmerking komende afdekkingsrelatie worden alle veranderingen in de reële waarde rechtstreeks in de winst- en verliesrekening opgenomen.
i. Immateriële activa (i) Goodwill Goodwill vertegenwoordigt de bedragen die voortkomen bij de overname van dochterondernemingen, geassocieerde ondernemingen en joint venture vennootschappen. Zie voor de waardering van goodwill bij eerste opname Toelichting (f)(i). Goodwill wordt opgenomen als een actief en bij eerste opname aan de kostprijs. Na eerste opname wordt goodwill gewaardeerd tegen kostprijs verminderd met cumulatieve bijzondere waardeverminderingsverliezen (we verwijzen hiervoor naar waarderingsregel (l)). De boekwaarde van de goodwill van investeringen verwerkt volgens de ‘equity’-methode wordt opgenomen in de boekwaarde van de betreffende investering. Een bijzonder waardeverminderingsverlies op een dergelijke investering
SAVERCO
0427.685.965
Toelichting bij de geconsolideerde rekeningen voor het jaar afgesloten op 31 december 2014
32. Waarderingsregels (vervolg) wordt toegerekend aan de boekwaarde van de investering verwerkt volgens de ‘equity’-methode als geheel.
(ii) Overige immateriële activa De overige door de Groep verworven immateriële activa met een eindige gebruiksduur worden gewaardeerd tegen kostprijs verminderd met cumulatieve amortisatie en bijzondere waardeverminderingsverliezen (we verwijzen hiervoor naar waarderingsregel (l)). De kostprijs van een immaterieel actief dat werd verworven in een separate overname is de betaalde contante vergoeding of de reële waarde van een andere gegeven vergoeding. De kostprijs van een intern gegenereerd immaterieel actief bevat de direct toewijsbare kosten om dit actief gebruiksklaar te maken.
(iii) Kosten na eerste opname Kosten na eerste opname worden uitsluitend geactiveerd wanneer hierdoor de toekomstige economische voordelen toenemen die zijn besloten in het specifieke actief waarop zij betrekking hebben en waarvan de kost op een betrouwbare wijze kan vastgesteld worden. Alle overige kosten worden als last in de winst- en verliesrekening opgenomen wanneer zij worden gemaakt.
(iv) Amortisatie Amortisatie van immateriële activa geschiedt lineair ten laste van de winst- en verliesrekening op basis van de geschatte gebruiksduur van de immateriële activa, behoudens goodwill, vanaf de datum dat deze beschikbaar zijn voor gebruik. De geschatte gebruiksduur luidt als volgt: · Software: 3 – 5 jaar Afschrijvingsmethoden, gebruiksduur en restwaarde worden per de verslagdatum opnieuw geëvalueerd en, indien noodzakelijk, aangepast.
j. Schepen, vliegtuigen, vastgoed, installaties en rollend materieel (i) Activa in eigendom Schepen, vliegtuigen, vastgoed, installaties en rollend materieel worden gewaardeerd tegen kostprijs of aan reële waarde (in het geval ze verworven zijn als een onderdeel van een bedrijfscombinatie) op de datum van verwerving, verminderd met cumulatieve afschrijvingen (zie verder) en indien van toepassing cumulatieve bijzondere waardeverminderingsverliezen (we verwijzen hiervoor naar waarderingsregel (l)). In de kostprijs zijn de kosten begrepen die direct toerekenbaar zijn aan de verwerving van het actief. De kostprijs van zelf vervaardigde activa omvatten: · Materiaalkosten en directe arbeidskosten;
·
Eventuele andere kosten die rechtstreeks toerekenbaar zijn aan het gebruiksklaar maken van het actief;
·
Als op de Groep een verplichting rust om het actief te verwijderen of terrein te herstellen, een schatting van de kosten van ontmanteling en verwijdering van het actief en het herstel van de locatie waar het actief zich bevindt; en
·
Geactiveerde financieringskosten.
SAVERCO
0427.685.965
Toelichting bij de geconsolideerde rekeningen voor het jaar afgesloten op 31 december 2014
32. Waarderingsregels (vervolg) Aangekochte software, welke een integraal deel uitmaakt van de functionaliteiten van de gerelateerde apparatuur, wordt geactiveerd als een gedeelte van die apparatuur. Wanneer materiële vaste activa bestaan uit onderdelen met een ongelijke gebruiksduur, worden deze als afzonderlijke posten (belangrijke componenten) onder de materiële vaste activa opgenomen (we verwijzen ook naar (vii) Afschrijvingen). Winst of verlies op de verkoop van een schip, vliegtuig of een ander materieel vast actief wordt vastgesteld aan de hand van een vergelijking van de verkoopopbrengsten met de boekwaarde van het schip, vliegtuig of materieel vast actief en wordt verantwoord in de winst- en verliesrekening. Bij de verkoop van schepen en vliegtuigen, worden de risico’s en voordelen verbonden aan deze activa meestal overgedragen op het moment dat het schip of vliegtuig wordt geleverd aan de nieuwe eigenaar.
(ii) Geleasde activa Leaseovereenkomsten waarbij de Groep vrijwel alle aan het eigendom verbonden risico's en voordelen op zich neemt, worden geclassificeerd als financiële leaseovereenkomsten. Bij de eerste opname wordt het materieel vast actief dat verworven werd via een financiële leaseovereenkomst gewaardeerd aan de reële waarde of aan de contante waarde van de minimale leasebetalingen, afhankelijk van welke lager is. Na de eerste opname geschiedt de verwerking in overeenstemming met de voor het betreffende actief van toepassing zijnde grondslag. Overige leaseovereenkomsten hebben betrekking op operationele leaseovereenkomsten en deze worden niet in de balans van de Groep opgenomen.
(iii) Vastgoedbeleggingen Een vastgoedbelegging is vastgoed dat wordt aangehouden om huuropbrengsten, een waardestijging of beide te realiseren, maar dat niet is bestemd voor de verkoop in het kader van de normale bedrijfsvoering, voor gebruik in de productie of levering van goederen of diensten of voor administratieve doeleinden. Vastgoedbeleggingen worden bij de eerste opname tegen kostprijs gewaardeerd, verminderd met cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingsverliezen. Als zodanig zijn de regels zoals omschreven in waarderingsregel (j) Schepen, vliegtuigen, vastgoed, installaties en rollend materieel van toepassing. Huuropbrengsten uit vastgoedbeleggingen worden boekhoudkundig verwerkt zoals beschreven in waarderingsregel (p(iii)). In de kostprijs zijn uitgaven begrepen die direct toerekenbaar zijn aan de verwerving van de vastgoedbelegging. De kostprijs van zelf vervaardigde vastgoedbeleggingen omvat materiaalkosten, directe arbeidskosten en eventuele andere kosten die rechtstreeks toerekenbaar zijn aan het gebruiksklaar maken van de vastgoedbelegging, evenals geactiveerde financieringskosten. Winst of verlies op de verkoop van een vastgoedbelegging (berekend als het verschil tussen de nettoopbrengst van de verkoop en de boekwaarde van het actief) wordt verantwoord in de winst- en verliesrekening.
(iv) Activa in aanbouw Activa in aanbouw, en in het bijzonder nieuwbouwschepen, worden opgenomen op basis van de mijlpalen zoals voorzien in het nieuwbouwcontract. De typische mijlpalen van een nieuwbouwcontract zijn: ondertekening van het contract of ontvangst van de terugbetalinggarantie, staal snijden, het leggen van de
0427.685.965
SAVERCO Toelichting bij de geconsolideerde rekeningen voor het jaar afgesloten op 31 december 2014
32. Waarderingsregels (vervolg) kiel, de tewaterlating en oplevering. Alle mijlpalen worden gegarandeerd door een terugbetalinggarantie verstrekt door de scheepswerf.
(v) Kosten na eerste opname De kosten na eerste opname worden uitsluitend geactiveerd indien het waarschijnlijk is dat de toekomstige economische voordelen met betrekking tot de component aan de Groep zullen toekomen. De boekwaarde van het vervangen onderdeel wordt niet langer in de balans opgenomen. Alle overige kosten worden als last in de winst- en verliesrekening opgenomen wanneer zij worden gemaakt. De kosten van lopende reparaties en onderhouden worden opgenomen wanneer zij worden gemaakt.
(vi) Financieringskosten Financieringskosten die rechtstreeks zijn toe te kennen aan de verwerving, bouw of productie van een in aanmerking komend actief worden geactiveerd als een onderdeel van de kostprijs van dat actief.
(vii) Afschrijvingen Afschrijvingen op schepen en andere materiële vaste activa geschieden lineair en op basis van de geschatte gebruiksduur van iedere afzonderlijk materieel vast actief. Afschrijvingen worden ten laste van de winst- en verliesrekening gebracht. Geleasede activa worden, behoudens indien het redelijkerwijs zeker is dat de Groep de geleasede activa aan het einde van de leasetermijn in eigendom zal nemen, afgeschreven over de termijn van de leaseovereenkomst of de gebruiksduur, afhankelijk van welke korter is. Op terreinen wordt niet afgeschreven. Op schepen en andere materiële vaste activa wordt afgeschreven vanaf de datum dat deze geïnstalleerd en klaar voor gebruik zijn, of bij intern ontwikkelde activa vanaf de datum dat het actief afgerond en klaar voor gebruik is. De geschatte maximale gebruiksduur voor de huidige en vergelijkende perioden luidt als volgt voor de belangrijkste materiële vaste activa: · Bulkschepen 20 jaar
· · · · · · ·
Containerschepen
20 jaar
Tankers
20 jaar
Vliegtuigen
25 jaar
Gebouwen
33 jaar
Installaties en rollend materieel
5 – 20 jaar
Inrichting en uitrusting
5 – 10 jaar
Andere materiële activa
3 – 20 jaar
De vliegtuigen van CMB groep worden afgeschreven per belangrijk onderdeel. De verschillende onderdelen zijn vliegtuigspecifiek. Typische belangrijke onderdelen zijn: de romp, de motoren, het landingsgestel en de onderhoud- en inspectiemodules. Motoren, landingsgestellen en onderhoud- en inspectiemodules worden afgeschreven over de periode tussen twee onderhoudsbeurten - die niet meer dan 8 jaar mag overschrijden - tot hun verwachte restwaarde. Vliegtuigrompen worden afgeschreven over periodes gaande van 4 tot 22 jaar, afhankelijk van hun leeftijd op moment van verwerving. Vliegtuigen die
SAVERCO
0427.685.965
Toelichting bij de geconsolideerde rekeningen voor het jaar afgesloten op 31 december 2014
32. Waarderingsregels (vervolg) voor langere termijn verhuurd worden en waaraan minimum teruggavenvoorwaarden zijn voorzien bij het verstrijken van hun verhuurperiode worden afgeschreven als één onderdeel over de verhuurperiode tot hun verwachte restwaarde. Afschrijvingsmethoden, gebruiksduur en restwaarde worden op het einde van ieder boekjaar opnieuw geëvalueerd en, indien noodzakelijk, aangepast. Tevens kan de Raad van Bestuur beslissen om een bijkomende en onomkeerbare afschrijving te boeken op “meerprijzen” betaald voor activa omwille van extreme marktomstandigheden. In voorkomend geval zal de beslissing van de Raad van Bestuur bekendgemaakt worden in een afzonderlijke toelichting bij de geconsolideerde jaarrekening.
k. Voorraden De voorraden van onderdelen en verbruiksartikelen worden opgenomen tegen kostprijs of nettoopbrengstwaarde, afhankelijk van welke lager is. De kostprijs van de voorraden is gebaseerd op het ‘als first in, als first out’-beginsel (FIFO) en omvat de kosten die zijn gemaakt bij de verwerving van de voorraden en de overige kosten die zijn gemaakt bij het naar de bestaande locatie en in de bestaande toestand brengen daarvan. De netto-opbrengstwaarde is de geschatte verkoopprijs in het kader van de normale bedrijfsvoering, verminderd met de geschatte kosten van voltooiing en de verkoopkosten.
l. Bijzondere waardeverminderingen (i) Niet-afgeleide financiële activa Financiële activa die niet zijn aangewezen als gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening worden op iedere verslagdatum beoordeeld om te bepalen of er objectieve aanwijzingen bestaan dat zij een bijzondere waardevermindering hebben ondergaan. Een financieel actief wordt geacht onderhevig te zijn aan een bijzondere waardevermindering indien er objectieve aanwijzingen zijn dat na de eerste opname van het actief zich een gebeurtenis heeft voorgedaan die een negatief effect heeft gehad op de verwachte toekomstige kasstromen van dat actief en waarvan een betrouwbare schatting kan worden gemaakt. Objectieve aanwijzingen dat financiële activa onderhevig zijn aan een bijzondere waardevermindering omvatten het niet nakomen van betalingsverplichtingen en achterstallige betalingen door een debiteur, herstructurering van een aan de Groep toekomend bedrag onder voorwaarden die de Groep anders niet zou hebben overwogen, aanwijzingen dat een debiteur of emittent failliet zal gaan, nadelige veranderingen in de betalingsstatus van debiteuren of emittenten, economische omstandigheden die gepaard gaan met wanbetalingen en het verdwijnen van een actieve markt voor een bepaald effect. Daarnaast geldt voor beleggingen in eigenvermogensinstrumenten dat een significante of langdurige daling van de reële waarde ervan tot onder de kostprijs een objectieve aanwijzing is van een bijzondere waardevermindering. Tegen geamortiseerde kosten gewaardeerde financiële activa Aanwijzingen voor bijzondere waardeverminderingen van financiële activa die tegen geamortiseerde kosten worden gewaardeerd (leningen en vorderingen en tot einde looptijd aangehouden effecten) worden door de Groep zowel op het niveau van specifieke activa als op collectief niveau in aanmerking genomen. Van alle individueel significante activa wordt beoordeeld of deze specifiek onderhevig zijn aan bijzondere waardevermindering. Activa waarvan wordt bepaald dat deze niet specifiek onderhevig zijn aan
SAVERCO
0427.685.965
Toelichting bij de geconsolideerde rekeningen voor het jaar afgesloten op 31 december 2014
32. Waarderingsregels (vervolg) bijzondere waardevermindering worden vervolgens collectief beoordeeld op een eventuele bijzondere waardevermindering door samenvoeging van activa met vergelijkbare risicokenmerken. Bij de beoordeling of er sprake is van collectieve bijzondere waardeverminderingen gebruikt de Groep historische trends met betrekking tot de waarschijnlijkheid van het niet nakomen van betalingsverplichtingen, het tijdsbestek waarbinnen incassering plaatsvindt en de hoogte van gemaakte verliezen. De uitkomsten worden bijgesteld als het management van oordeel is dat de huidige economische en kredietomstandigheden zodanig zijn dat het waarschijnlijk is dat de daadwerkelijke verliezen hoger dan wel lager zullen zijn dan historische trends suggereren. Een bijzonder waardeverminderingsverlies met betrekking tot een tegen geamortiseerde kostprijs gewaardeerd financieel actief wordt berekend als het verschil tussen de boekwaarde en de contante waarde van de verwachte toekomstige kasstromen, gedisconteerd tegen de oorspronkelijke effectieve rente van het actief. Verliezen worden opgenomen in de winst- en verliesrekening en worden tot uitdrukking gebracht in een voorzieningsrekening voor leningen en vorderingen of tot einde looptijd aangehouden effecten. Rente op het aan een bijzondere waardevermindering onderhevige actief blijft opgenomen. Wanneer een gebeurtenis na balansdatum leidt tot een verlaging van de bijzondere waardevermindering, wordt deze verlaging teruggenomen via de winst- en verliesrekening. Voor verkoop beschikbare financiële activa Bijzondere waardeverminderingsverliezen op voor verkoop beschikbare financiële activa worden opgenomen door overboeking van het opgebouwde verlies in de reële-waardereserve in het eigen vermogen naar de winst- en verliesrekening. Het bedrag van het cumulatieve verlies dat wordt overgeboekt van het eigen vermogen naar de winst- en verliesrekening is gelijk aan het verschil tussen de verwervingsprijs, onder aftrek van eventuele aflossing van de hoofdsom en amortisatie, en de huidige reële waarde, verminderd met een eventueel bijzonder waardeverminderingsverlies dat eerder in de winsten verliesrekening is opgenomen. Veranderingen in voorzieningen voor bijzondere waardeverminderingen die toerekenbaar zijn aan de toepassing van de effectieve-rentemethode worden opgenomen in de post financiële opbrengsten. Als in een latere periode een stijging plaatsvindt van de reële waarde van een voor verkoop beschikbaar schuldinstrument dat eerder een bijzondere waardevermindering heeft ondergaan, en de stijging objectief in verband kan worden gebracht met een gebeurtenis die plaatsvond na de opname van het bijzondere waardeverminderingsverlies in de winst- en verliesrekening, dan wordt het bijzondere waardeverminderingsverlies teruggenomen, waarbij het bedrag van de terugname in de winst- en verliesrekening wordt opgenomen. Bij een herstel in een latere periode van de reële waarde van een voor verkoop beschikbaar eigenvermogensinstrument dat onderhevig is aan bijzondere waardevermindering, wordt het bedrag uit hoofde van het herstel echter opgenomen in niet-gerealiseerde resultaten.
(ii) Niet-financiële activa De boekwaarde van de niet-financiële activa van de Groep, uitgezonderd voorraden en uitgestelde belastingvorderingen (we verwijzen hiervoor naar waarderingsregel (t)), wordt op iedere verslagdatum opnieuw bezien om te bepalen of er aanwijzingen zijn voor bijzondere waardeverminderingen. Indien dergelijke aanwijzingen bestaan, wordt een schatting gemaakt van de realiseerbare waarde van het actief. Van goodwill en immateriële activa met een onbepaalde gebruiksduur wordt ieder jaar op dezelfde datum een schatting gemaakt van de realiseerbare waarde. Een bijzonder waardeverminderingsverlies wordt opgenomen als de boekwaarde van een actief of de kasstroomgenererende eenheid (KGE) waartoe het actief behoort, hoger is dan de geschatte realiseerbare waarde.
SAVERCO
0427.685.965
Toelichting bij de geconsolideerde rekeningen voor het jaar afgesloten op 31 december 2014
32. Waarderingsregels (vervolg) Voor een actief of een KGE is de realiseerbare waarde de hoogste van de gebruikswaarde of de reële waarde minus verkoopkosten. Bij het bepalen van de gebruikswaarde wordt de contante waarde van de geschatte toekomstige kasstromen berekend met behulp van een disconteringsvoet vóór belasting die een afspiegeling is van zowel de actuele markttaxaties van de tijdswaarde van geld als van de specifieke risico's met betrekking tot het actief of de KGE. Toekomstige kasstromen zijn gebaseerd op huidige marktomstandigheden, historische trends alsook toekomstverwachtingen. Voor de toetsing op bijzondere waardeverminderingen worden activa samengevoegd in de kleinste te onderscheiden groep activa die uit voortgaand gebruik kasstromen genereert die in grote lijnen onafhankelijk zijn van de inkomende kasstromen van andere activa of KGE’s. Met inachtneming van de maximale omvang ter grootte van een operationeel segment (‘operating segment ceiling test’) worden KGE’s waaraan goodwill is toegerekend voor de toetsing van goodwill op bijzondere waardevermindering dusdanig samengevoegd dat het niveau waarop de bijzondere waardevermindering wordt getoetst een afspiegeling is van het laagste niveau waarop goodwill wordt bewaakt uit hoofde van interne verslaggeving. De in een bedrijfscombinatie verworven goodwill wordt toegerekend aan groepen KGE’s die naar verwachting zullen profiteren van de synergievoordelen van de combinatie. Bijzondere waardeverminderingsverliezen worden in de winst- en verliesrekening opgenomen. Bijzondere waardeverminderingsverliezen opgenomen met betrekking tot KGE’s worden eerst in mindering gebracht op de boekwaarde van eventueel aan de KGE (of groep van KGE’s) toegerekende goodwill en vervolgens naar rato in mindering gebracht op de boekwaarde van de overige activa van de KGE (of groep van KGE’s). Met betrekking tot goodwill worden geen bijzondere waardeverminderingsverliezen teruggenomen. Voor andere activa wordt een bijzonder waardeverminderingsverlies uitsluitend teruggenomen voor zover de boekwaarde van het actief niet hoger is dan de boekwaarde, na aftrek van afschrijvingen of amortisatie, die zou zijn vastgesteld als geen bijzonder waardeverminderingsverlies was opgenomen. Voor details rond de bepaling van de kasstroomgenererende eenheden wordt verwezen naar Toelichting 8 - Materiële vaste activa.
m. Activa aangehouden voor verkoop Vaste activa (of groepen activa en verplichtingen die worden afgestoten) waarvan de boekwaarde naar verwachting hoofdzakelijk via een verkooptransactie zal worden gerealiseerd en niet door het voortgezette gebruik ervan, worden aangewezen als ‘aangehouden voor verkoop’. Direct voorafgaand aan deze classificatie worden de activa of de componenten van een groep activa die wordt afgestoten opnieuw gewaardeerd in overeenstemming met de grondslagen voor de financiële verslaggeving van de Groep. Hierna worden de activa of een groep af te stoten activa over het algemeen gewaardeerd op basis van de boekwaarde, of, indien deze lager is, de reële waarde minus verkoopkosten. Een bijzonder waardeverminderingsverlies op een groep af te stoten activa wordt in eerste instantie toegerekend aan goodwill en vervolgens naar rato aan de resterende activa en verplichtingen, met dien verstande dat geen bijzonder waardeverminderingsverlies wordt toegerekend aan voorraden, financiële activa, uitgestelde belastingvorderingen, activa uit hoofde van personeelsbeloningen of vastgoedbeleggingen, die verder in overeenstemming met de grondslagen van de Groep gewaardeerd worden. Bijzondere waardeverminderingsverliezen die voortvloeien uit de aanvankelijke classificatie als aangehouden voor verkoop en winsten of verliezen uit herwaardering na eerste opname worden opgenomen in de winst- en verliesrekening. Indien de betreffende boekwinst het cumulatieve bijzondere waardeverminderingsverlies overstijgt, wordt dit verschil niet opgenomen.
SAVERCO
0427.685.965
Toelichting bij de geconsolideerde rekeningen voor het jaar afgesloten op 31 december 2014
32. Waarderingsregels (vervolg) Eenmaal aangewezen als aangehouden voor verkoop, worden immateriële en materiële activa niet langer geamortiseerd of afgeschreven. Daarnaast houdt bij investeringen verwerkt volgens de ‘equity'-methode de waardering volgens de ‘equity’-methode op als deze investeringen eenmaal zijn aangewezen als aangehouden voor verkoop.
n. Personeelsbeloningen (i) Toegezegde-bijdrageregelingen Een toegezegde-bijdrageregeling is een regeling inzake vergoedingen na uitdiensttreding waarbij een entiteit vaste bijdragen afdraagt aan een aparte entiteit, en geen in rechte afdwingbare of feitelijke verplichting heeft om verdere bijdragen te betalen. Verplichtingen in verband met bijdragen aan pensioenregelingen op basis van toegezegde bijdragen worden als personeelslast in de winst- en verliesrekening opgenomen gedurende de periode waarin de werknemers de gerelateerde prestaties verrichten. Vooruitbetaalde bijdragen worden opgenomen als actief voor zover een terugbetaling in contanten of een verlaging van toekomstige betalingen beschikbaar is.
(ii) Toegezegd-pensioenregelingen Toegezegd-pensioenregelingen zijn alle andere regelingen inzake vergoedingen na uitdiensttreding dan toegezegde-bijdrageregelingen. De nettoverplichting van de Groep uit hoofde van toegezegde-pensioenregelingen wordt voor iedere regeling afzonderlijk berekend door een schatting te maken van de pensioenaanspraken die werknemers hebben opgebouwd in de verslagperiode en voorgaande perioden. Deze pensioenaanspraken worden gedisconteerd en de reële waarde van de fondsbeleggingen worden hierop in mindering gebracht. De berekening wordt jaarlijks uitgevoerd door een erkende actuaris volgens de ‘projected unit credit’methode. Wanneer de berekening resulteert in een positief saldo voor de Groep, wordt de opname van het actief beperkt tot een bedrag dat maximaal gelijk is aan eventuele niet opgenomen pensioenkosten van verstreken diensttijd en de contante waarde van economische voordelen in de vorm van eventuele toekomstige terugstortingen door het fonds of lagere toekomstige pensioenpremies. Bij de berekening van de contante waarde van economische voordelen wordt rekening gehouden met minimale financieringsverplichtingen die van toepassing zijn op de afzonderlijke regelingen van de Groep. Herwaarderingen van de netto toegezegd-pensioenverplichting, die bestaan uit actuariële winsten en verliezen, het rendement op fondsbeleggingen (exclusief rente) en het effect van het actiefplafond (indien aanwezig, exclusief rente), worden direct verwerkt in niet-gerealiseerde resultaten. De Groep bepaalt de netto rentelast (-bate) op de netto toegezegd-pensioenverplichting (het actief) over de verslagperiode door de disconteringsvoet die is gebruikt voor het bepalen van de toegezegd-pensioenverplichting aan het begin van de het jaar, toe te passen op de toenmalige netto toegezegd-pensioenverplichting (actief), rekening houdend met eventuele wijzigingen in de netto toegezegd-pensioenverplichting (actief) gedurende de periode als gevolg van bijdragen en uitkeringen. Netto rentelasten en overige lasten met betrekking tot toegezegde pensioenregelingen worden verwerkt in het resultaat. De Groep verantwoordt winsten of verliezen op de inperking of afwikkeling van een toegezegdepensioenregeling op het moment dat de inperking of afwikkeling plaatsvindt.
SAVERCO
0427.685.965
Toelichting bij de geconsolideerde rekeningen voor het jaar afgesloten op 31 december 2014
32. Waarderingsregels (vervolg)
(iii) Overige langetermijnpersoneelsbeloningen De nettoverplichting van de Groep uit hoofde van langetermijnpersoneelsbeloningen die geen pensioenregeling betreffen heeft betrekking op de pensioenaanspraken die werknemers hebben opgebouwd in ruil voor hun diensten in de verslagperiode en voorgaande perioden. Deze pensioenaanspraken worden berekend volgens de ‘projected unit credit’-methode en gedisconteerd om de contante waarde te bepalen en de reële waarde van eventuele hiermee samenhangende activa wordt hierop in mindering gebracht. De disconteringsvoet is het rendement per verslagdatum van obligaties die een kredietwaardigheidsbeoordeling hebben gekregen van AA, waarvan de looptijden de termijnen benaderen van de verplichtingen van de Groep, en die luiden in dezelfde valuta als die waarin de beloningen naar verwachting worden uitgekeerd. Eventuele actuariële winsten of verliezen worden in de winst- en verliesrekening opgenomen in de periode waarin deze zich voordoen.
(iv) Ontslagvergoedingen Ontslagvergoedingen worden opgenomen als een last als de Groep zich op basis van een gedetailleerd formeel plan aantoonbaar heeft verbonden tot de beëindiging van het dienstverband van een werknemer of een groep werknemers vóór de gebruikelijke pensioendatum, zonder realistische mogelijkheid tot intrekking van dat plan. Dit is tevens het geval als de Groep ontslagvergoedingen aanbiedt en zo (een groep) werknemers stimuleert vrijwillig te vertrekken. Ontslagvergoedingen voor vrijwillig ontslag worden opgenomen als een last als de Groep een aanbod heeft gedaan tot vrijwillig ontslag, als het waarschijnlijk is dat dit aanbod zal worden aangenomen en als het aantal werknemers dat van het aanbod gebruik zal maken betrouwbaar kan worden bepaald. Als ontslagvergoedingen meer dan twaalf maanden na afloop van de verslagdatum betaalbaar zijn, dan worden deze gedisconteerd tot hun contante waarde.
(v) Kortetermijnpersoneelsbeloningen Kortetermijnpersoneelsbeloningen worden zonder contantmaking gewaardeerd en opgenomen wanneer de daarmee verband houdende dienst wordt verricht. Er wordt een verplichting verantwoord voor het bedrag dat naar verwachting ten gevolge van een kortetermijnbonus in contanten of een winstdelingsregeling zal worden uitbetaald indien de Groep een in rechte afdwingbare of feitelijke verplichting heeft als gevolg van verstreken diensttijd van werknemers en indien deze verplichting betrouwbaar kan worden bepaald.
o. Voorzieningen Een voorziening wordt in de balans opgenomen wanneer de Groep een in rechte afdwingbare of feitelijke verplichting heeft als gevolg van een gebeurtenis in het verleden en waarvan een betrouwbare schatting kan worden gemaakt, en het waarschijnlijk is dat voor de afwikkeling van die verplichting een uitstroom van middelen nodig is. Voorzieningen worden bepaald door de verwachte toekomstige kasstromen contant te maken op basis van een disconteringsvoet vóór belastingen die een afspiegeling is van de actuele markttaxaties van de tijdswaarde van geld en van de specifieke risico’s met betrekking tot de verplichting. De oprenting van de voorziening wordt verwerkt als financieringslast. Herstructurering Herstructureringsvoorzieningen worden opgenomen wanneer de Groep een gedetailleerd en geformaliseerd herstructureringsplan heeft goedgekeurd en een aanvang is gemaakt met de
SAVERCO
0427.685.965
Toelichting bij de geconsolideerde rekeningen voor het jaar afgesloten op 31 december 2014
32. Waarderingsregels (vervolg) herstructurering of deze publiekelijk bekend is gemaakt. Er wordt geen voorziening getroffen voor toekomstige bedrijfslasten. Verlieslatende contracten Er wordt in de balans een voorziening voor verlieslatende contracten opgenomen wanneer de door de Groep naar verwachting te behalen voordelen uit een overeenkomst lager zijn dan de onvermijdbare kosten om aan de verplichtingen uit hoofde van het betreffende contract te voldoen. De voorziening wordt gewaardeerd tegen de contante waarde van de verwachte kosten van het beëindigen van het contract of, als deze lager is, tegen de contante waarde van de verwachte netto kosten van de voortzetting van het contract. Hebben de activa waarop het contract betrekking heeft een bijzonder waardeverminderingsverlies ondergaan, dan wordt dit door de Groep opgenomen voordat zij de voorziening vormt.
p. Opbrengsten (i) Verkoop van goederen Opbrengsten uit de verkoop van goederen worden opgenomen tegen de reële waarde van de ontvangen of te ontvangen vergoeding, na aftrek van handelskortingen. Opbrengsten uit de verkoop van goederen worden in de winst- en verliesrekening verwerkt wanneer overtuigende bewijzen bestaan, meestal in de vorm van een verkoopovereenkomst, dat de significante risico’s en voordelen van het eigendom aan de klant zijn overgedragen, ontvangst van de overeengekomen vergoeding is waarschijnlijk, de hiermee verband houdende kosten of eventuele retours van goederen betrouwbaar kunnen worden geschat, er geen sprake is van aanhoudende zeggenschap over of betrokkenheid bij de goederen, en de omvang van de opbrengsten betrouwbaar kan worden bepaald. Als het waarschijnlijk is dat er korting zal worden verleend en deze op betrouwbare wijze kan worden bepaald, wordt de korting opgenomen als een vermindering van de opbrengsten bij de verwerking van de verkopen. De overdracht van risico’s en voordelen varieert naar gelang de voorwaarden van de betreffende verkoopovereenkomst. Voor de verkoop van schepen en vliegtuigen vindt de overdracht doorgaans plaats op het moment dat het schip of vliegtuig wordt geleverd aan de nieuwe eigenaar.
(ii) Diensten Opbrengsten uit hoofde van verleende diensten worden in de winst- en verliesrekening opgenomen naar rato van het stadium van voltooiing van de transactie op verslagdatum. Het stadium van voltooiing van een zogenaamde ‘spot’-reis wordt bepaald op basis van het percentage van voltooiing ten opzichte van de geschatte totale reisduur op balansdatum. Opbrengsten uit tijds- en naaktrompbevrachtingen worden op dagelijkse basis opgenomen in de winst en verliesrekening gedurende de looptijd van de overeenkomst. Voor de feederhandel worden de opbrengsten opgenomen bij voltooiing van de reis (eindbestemming). Er worden geen opbrengsten opgenomen wanneer er belangrijke onzekerheden bestaan met betrekking tot de ontvangst van de overeengekomen vergoeding, de transactiekosten of de mogelijke terugzending van de goederen.
SAVERCO
0427.685.965
Toelichting bij de geconsolideerde rekeningen voor het jaar afgesloten op 31 december 2014
32. Waarderingsregels (vervolg)
(iii) Huuropbrengsten Huuropbrengsten uit vastgoedbeleggingen worden lineair in de winst- en verliesrekening opgenomen op basis van de duur van de huurovereenkomst. Vergoedingen ontvangen als stimulering voor het sluiten van huurovereenkomsten worden als integraal deel van de totale huuropbrengsten verwerkt en gespreid over de totale duur van de huurovereenkomst. Huuropbrengsten uit andere dan vastgoedbeleggingen worden opgenomen onder overige bedrijfsopbrengsten. Huuropbrengsten uit de verhuur van vliegtuigen welke verwerkt worden volgens operationele leaseovereenkomsten worden lineair in de winst- en verliesrekening opgenomen op basis van de duur van de huurovereenkomst.
q. Meerwaarden op de verkoop van schepen Minderwaarden op de verkoop van schepen Rekening houdend met het belang voor de Groep worden meer- en minderwaarden op de verkoop van schepen gerapporteerd op een afzonderlijke lijn in de winst- en verliesrekening. Telkens er een schip verkocht wordt, wordt dit behandeld als een actief aangehouden voor verkoop vanaf de ontvangst van het gebruikelijke voorschot en vervolgens verder verwerkt in overeenstemming met waarderingsregel (m).
r.
Leaseovereenkomsten
Leasebetalingen Leasebetalingen uit hoofde van operationele leasing worden lineair over de leaseperiode in de winst- en verliesrekening opgenomen. Vergoedingen ontvangen als stimulering voor het sluiten van leaseovereenkomsten worden als integraal deel van de totale leasekosten in de winst- en verliesrekening verwerkt over de leasetermijn. De minimale leasebetalingen uit hoofde van een financiële lease worden deels als financieringskosten opgenomen en deels als aflossing van de uitstaande verplichting. De financieringskosten worden zodanig aan iedere periode van de totale leasetermijn toegerekend dat dit resulteert in een constante periodieke rentevoet over het resterende saldo van de verplichting.
s. Financieringsbaten en –lasten Financieringslasten omvatten de rentelasten op opgenomen gelden, de oprenting van voorzieningen en voorwaardelijke vergoedingen, verliezen op de verkoop van voor verkoop beschikbare financiële activa, dalingen van de reële waarde van financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening, bijzondere waardeverminderingsverliezen op financiële activa (andere dan handelsvorderingen), verliezen op afdekkingsinstrumenten die in de winsten verliesrekening worden opgenomen, en herclassificaties van bedragen die eerder in niet-gerealiseerde resultaten zijn opgenomen. Financieringsbaten omvatten de rentebaten op geïnvesteerde gelden (inclusief voor verkoop beschikbare financiële activa), dividendopbrengsten, winst op de verkoop van voor verkoop beschikbare financiële activa, positieve veranderingen in de reële waarde van op basis van de reële waarde in de winst- en verliesrekening opgenomen financiële activa, winst op de herwaardering op basis van reële waarde van een voorafgaand belang in een overgenomen partij, winsten op afdekkingsinstrumenten die in de winst- en verliesrekening worden opgenomen, herclassificatie van bedragen die eerder in niet-gerealiseerde
SAVERCO
0427.685.965
Toelichting bij de geconsolideerde rekeningen voor het jaar afgesloten op 31 december 2014
32. Waarderingsregels (vervolg) resultaten zijn opgenomen en positieve wisselkoersverschillen. Rentebaten worden in de winst- en verliesrekening opgenomen naarmate deze opbouwen, door middel van de effectieve-rentemethode. Dividendopbrengsten worden in de winst- en verliesrekening opgenomen op het moment dat het recht van de entiteit op betaling wordt gevestigd. In geval van genoteerde effecten is dit normaliter de datum waarop het aandeel ex dividend gaat. Financieringskosten die niet rechtstreeks zijn toe te kennen aan de verwerving, bouw of productie van een in aanmerking komend actief worden opgenomen in de winst- en verliesrekening met behulp van de effectieve-rentemethode. Valutakoerswinsten en -verliezen worden gerapporteerd op gesaldeerde basis hetzij als financieringsbaten hetzij als financieringslast, naar gelang de valutakoersbewegingen per saldo een winst- of verliespositie opleveren.
t.
Winstbelastingen
Winstbelastingen omvatten de over de verslagperiode verschuldigde en verrekenbare winstbelastingen en uitgestelde winstbelastingen. De verschuldigde en uitgestelde winstbelasting wordt in de winst- en verliesrekening opgenomen, behoudens voor zover deze betrekking heeft op een bedrijfscombinatie of posten die rechtstreeks in het eigen vermogen of niet-gerealiseerde resultaten worden opgenomen. De over het boekjaar verschuldigde en verrekenbare belasting is de naar verwachting te betalen belasting over de belastbare winst over het boekjaar, berekend aan de hand van belastingtarieven die zijn vastgesteld op verslagdatum, dan wel waartoe materieel al op verslagdatum is besloten en eventuele correcties op de over voorgaande jaren verschuldigde belasting. In de over het boekjaar verschuldigde belasting is tevens een eventuele belastingverplichting begrepen voortvloeiend uit de vaststelling van dividenden. Uitgestelde belastingverplichtingen worden opgenomen voor tijdelijke verschillen tussen de boekwaarde van activa en verplichtingen ten behoeve van de financiële verslaggeving en de fiscale boekwaarde van die posten. Uitgestelde belastingverplichtingen worden niet opgenomen voor: · Belastbare tijdelijke verschillen die voortvloeien uit de eerste opname van goodwill;
·
tijdelijke verschillen die verband houden met de eerste opname van activa of verplichtingen bij een transactie die geen bedrijfscombinatie betreffen en noch de commerciële noch de fiscale winsten of verliezen beïnvloeden;
·
tijdelijke verschillen die verband houden met investeringen in dochterondernemingen en entiteiten waarover gezamenlijk de zeggenschap wordt uitgeoefend voor zover het waarschijnlijk is dat deze in de voorzienbare toekomst niet zullen worden afgewikkeld.
Uitgestelde belastingverplichtingen worden gewaardeerd met behulp van de belastingtarieven die naar verwachting van toepassing zullen zijn bij terugname van de tijdelijke verschillen, op basis van de wetten die per verslagdatum zijn vastgesteld of materieel zijn vastgesteld. Bij de bepaling van de over het boekjaar verschuldigde en verrekenbare winstbelastingen en uitgestelde winstbelastingen houdt de Vennootschap rekening met het effect van onzekere belastingposities en de vraag of er nog verdere belastingen en rente verschuldigd zijn. De Vennootschap is van oordeel dat de voorziene belastingsverplichtingen voldoende zijn voor alle open aanslagjaren, gebaseerd op haar beoordeling van verschillende factoren, ondermeer van interpretaties van belastingswetgeving alsook gesteund op kennis uit het verleden. Bij die beoordeling is gebruik gemaakt van schattingen en veronderstellingen en zijn mogelijk gebaseerd op een aantal aannames over toekomstige gebeurtenissen. Het is mogelijk dat in de toekomst nieuwe informatie beschikbaar komt die voor de Vennootschap
SAVERCO
0427.685.965
Toelichting bij de geconsolideerde rekeningen voor het jaar afgesloten op 31 december 2014
32. Waarderingsregels (vervolg) aanleiding geeft om de inschatting van de toereikendheid van bestaande belastingverplichtingen bij te stellen. Een dergelijke wijziging van de belastingverplichting beïnvloedt de winstbelasting in de periode waarin deze wordt bepaald. Uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen worden gesaldeerd als er een wettelijk afdwingbaar recht bestaat om de verschuldigde belastingvorderingen en -verplichtingen te salderen en deze vorderingen en verplichtingen samenhangen met door dezelfde belastingautoriteit opgelegde winstbelasting aan dezelfde belasting verschuldigde entiteit, dan wel op verschillende belasting verschuldigde entiteiten die voornemens zijn de verschuldigde belastingvorderingen en -verplichtingen te salderen of waarvan de belastingvorderingen en -verplichtingen gelijktijdig worden gerealiseerd. Er wordt een uitgestelde belastingvordering voor onbenutte fiscale verliezen, belastingbaten en aftrekbare tijdelijke verschillen opgenomen voor zover het waarschijnlijk is dat er in de toekomst belastbare winsten beschikbaar zullen zijn waartegen deze kunnen worden afgezet. Uitgestelde belastingvorderingen worden per iedere verslagdatum herzien en verlaagd voor zover het niet langer waarschijnlijk is dat het daarmee samenhangende belastingvoordeel zal worden gerealiseerd.
u. Beëindigde bedrijfsactiviteiten Een beëindigde bedrijfsactiviteit is een component van de Groep die een afzonderlijke belangrijke bedrijfsactiviteit of geografisch bedrijfsgebied vertegenwoordigd, deel uitmaakt van één gecoördineerd plan om een afzonderlijke belangrijke bedrijfsactiviteit of geografisch gebied af te stoten, of een dochteronderneming is die uitsluitend is overgenomen met de bedoeling te worden doorverkocht. Classificatie als beëindigde bedrijfsactiviteit geschiedt bij afstoting of, indien dit eerder is, wanneer de bedrijfsactiviteit voldoet aan de criteria voor classificatie als aangehouden voor verkoop. Wanneer een activiteit wordt aangemerkt als een beëindigde bedrijfsactiviteit, worden de vergelijkende cijfers in de winst- en verliesrekening herzien alsof de activiteit vanaf het begin van de vergelijkingsperiode is beëindigd.
v. Nog niet toegepaste nieuwe standaarden en interpretaties
Een aantal nieuwe standaarden, aanpassingen van standaarden en interpretaties zijn nog niet van kracht voor jaarperioden afgesloten op 31 december 2014 en zijn daarom niet toegepast op deze geconsolideerde jaarrekening. De Groep is niet van plan deze standaarden vervroegd toe te passen.
IFRIC 21 Heffingen geeft aan in welke omstandigheden een heffing opgelegd door een overheid, moet worden geboekt in overeenstemming met IAS 37 Voorzieningen, Voorwaardelijke verplichtingen en Voorwaardelijke activa. Deze interpretatie is verplicht van toepassing op de geconsolideerde jaarrekening van 2015, met terugwerkende kracht. De toepassing zal naar alle verwachting geen belangrijke invloed hebben op de geconsolideerde jaarrekening van de Groep. IFRS 9 Financiële Instrumenten, gepubliceerd in juli 2014, dient ter vervanging van de bestaande richtlijn zoals opgenomen in IAS 39 Financiële instrumenten: opname en waardering. IFRS 9 bevat herziene bepalingen ten aanzien van de classificatie en waardering van financiële instrumenten, met inbegrip van een nieuw model voor verwachte kredietverliezen ten behoeve van de berekening van de waardevermindering van financiële activa, en de nieuwe algemene vereisten voor hedge accounting die hedge accounting verder aligneren met het risk management. Verder neemt IFRS 9 de bepalingen over uit
SAVERCO
0427.685.965
Toelichting bij de geconsolideerde rekeningen voor het jaar afgesloten op 31 december 2014
32. Waarderingsregels (vervolg) IAS 39 voor het verwerken en niet langer verwerken van financiële instrumenten. IFRS 9 is van kracht voor boekjaren die beginnen op of na 1 januari 2018. Eerdere toepassing is toegestaan. Deze nieuwe standaard werd nog niet bekrachtigd door de EU. De toepassing zal naar alle verwachting geen belangrijke invloed hebben op de geconsolideerde jaarrekening van de Groep. Aanpassingen aan IFRS - cyclus 2010-2012 is een verzameling van kleine verbeteringen in 6 bestaande standaarden. Deze verzameling, die verplicht van toepassing wordt op de geconsolideerde jaarrekening van 2015 zal naar alle verwachting geen belangrijke invloed hebben op de geconsolideerde jaarrekening van de Groep. Aanpassingen aan IFRS - cyclus 2011-2013 is een verzameling van kleine verbeteringen in 4 bestaande standaarden. Deze verzameling, die verplicht van toepassing wordt op de geconsolideerde jaarrekening van 2015 zal naar alle verwachting geen belangrijke invloed hebben op de geconsolideerde jaarrekening van de Groep. Aanpassingen aan IAS 19 Personeelsbeloningen – Toegezegd-pensioenregelingen: werknemersbijdragen zal de boekhoudkundige verwerking van bepaalde bijdragen door werknemers of derden vergemakkelijken. Deze wijzigingen die verplicht van toepassing zullen worden op de geconsolideerde jaarrekening van 2015, zullen naar verwachting geen significante invloed hebben op de geconsolideerde jaarrekening van de Groep. IFRS 15 Opbrengsten uit contracten met klanten voorziet in een uitgebreid raamwerk om te bepalen of, hoeveel en wanneer opbrengsten moeten worden verantwoord. De standaard dient ter vervanging van de bestaande bepalingen voor het verwerken van opbrengsten, met inbegrip van IAS 18 Opbrengsten, IAS 11 Onderhanden projecten in opdracht van derden en IFRIC 13 Loyaliteitsprogramma’s. IFRS 15 is van kracht voor boekjaren die beginnen op of na 1 januari 2017. Eerdere toepassing is toegestaan. Deze nieuwe standaard werd nog niet bekrachtigd door de EU. De Groep beoordeelt momenteel het mogelijke effect van de toepassing op de geconsolideerde jaarrekening. Aanpassingen aan IFRS - cyclus 2012-2014 is een verzameling van kleine verbeteringen in 4 bestaande standaarden. Deze verzameling, die verplicht van toepassing wordt op de geconsolideerde jaarrekening van 2016 zal naar alle verwachting geen belangrijke invloed hebben op de geconsolideerde jaarrekening van de Groep. Deze aanpassingen werden nog niet bekrachtigd door de EU. Verantwoording van verwerving van belangen in gezamenlijke bedrijfsactiviteiten (wijzigingen in IFRS 11) verduidelijkt dat de verwerving van een belang in een gezamenlijke bedrijfsactiviteit, indien deze bedrijfsactiviteit voldoet aan de definitie van een bedrijf die wordt gegeven in IFRS 3, moet worden verwerkt in overeenstemming met IFRS 3 Bedrijfscombinaties en andere IFRSen die niet strijdig zijn met deze IFRS. Deze wijzigingen, die verplicht van toepassing worden op de geconsolideerde jaarrekening van 2016 zullen naar alle verwachting geen belangrijke invloed hebben op de geconsolideerde jaarrekening van de Groep. Deze wijzigingen werden nog niet bekrachtigd door de EU. Uitleg bij aanvaardbare afschrijvingsmethoden (wijzigingen in IAS 16 en IAS 38) benadrukt dat voor materiële vaste activa het niet toegelaten is om een afschrijvingsmethode te gebruiken die gebaseerd is op de opbrengsten die het betreffende actief genereert. Immateriële vaste activa kunnen slechts in een beperkt aantal gevallen worden afgeschreven volgens een methode gebaseerd op opbrengsten. Deze wijzigingen, die verplicht van toepassing worden op de geconsolideerde jaarrekening van 2016 zullen
SAVERCO
0427.685.965
Toelichting bij de geconsolideerde rekeningen voor het jaar afgesloten op 31 december 2014
32. Waarderingsregels (vervolg) naar alle verwachting geen belangrijke invloed hebben op de geconsolideerde jaarrekening van de Groep. Deze wijzigingen werden nog niet bekrachtigd door de EU. Verkoop of Inbreng van activa tussen een investeerder en een geassocieerde deelneming of een gezamenlijke entiteit (wijzigingen in IFRS 10 en IAS 28) verschaft richtlijnen betreffende de erkenning van resultaten als gevolg van de verkoop of inbreng van een dochteronderneming aan een geassocieerde deelneming of een gezamenlijke entiteit. Deze wijzigingen, die verplicht van toepassing worden op de geconsolideerde jaarrekening van 2016 zullen naar alle verwachting geen belangrijke invloed hebben op de geconsolideerde jaarrekening van de Groep. Deze wijzigingen werden nog niet bekrachtigd door de EU.
0427.685.965
SAVERCO
31 juli 2015
verslag van de raad van bestuur 31 juli 2015 resultatenrekening 2014 Het aandeel van de groep Saverco in het resultaat daalt van een verlies ten belope van 30.829.000 EUR in 2013 naar een verlies van 60.999.000 EUR in 2014. De voornaamste reden voor de daling is het lagere resultaat van CMB voor het boekjaar 2014 in vergelijking met 2013 (verlies in 2014 tov winst in 2013) en de verwatering van de participatie in Euronav, waardoor er een verlies werd gerealiseerd op deze gedeeltelijke realisatie van de participatie in Euronav. De operationele resultaten voor Euronav zijn echter uit de dalende trend geraakt en de vooruitzichten zijn beter dan voorgaande jaren. Het resultaat voor Delphis was beter dan het voorgaande boekjaar, maar blijft weliswaar negatief. Ook voor de containermarkt zijn er verbeterde vooruitzichten. Daarnaast is het lagere resultaat vooral te wijten aan enkele uitzonderlijke elementen, zoals verwateringsverliezen in Euronav zoals reeds vermeld en de uitzonderlijke waardevermindering op de goodwill van TeamLines. Dit laatste wordt wel gecompenseerd door de terugname van de waardevermindering op de 4 containerschepen die werden opgeleverd in 2014. Omzet De omzet is significant gestegen omwille van de volledige consolidatie van CMB, waarbij de omzet vanaf 1 juli 2013 (a.g.v. deelname Saverco in CMB boven 50%) in de resultatenrekening van Saverco groep is opgenomen. Meer- en minderwaarden op de verkoop van schepen De minderwaarde op de verkoop van schepen heeft betrekking op de verkoop van de Mineral Manila bij CMB. Andere bedrijfsopbrengsten De voornaamste reden voor de stijging van de andere bedrijfsopbrengsten is de bijdrage van Unifeeder ten belope van 7.500.000 EUR. In mei 2014 heeft Team Lines een overeenkomst met Unifeeder gesloten, waarbij de operationele activiteiten van Team Lines voor een periode van 4 jaar worden overgenomen door Unifeeder. Unifeeder betaalt hiervoor een bijdrage van 10.000.000 EUR, waarvan reeds 7.500.000 EUR ontvangen en geboekt is onder de lijn ‘Doorfacturatie en ontvangen compensaties’. De resterende 2.500.000 EUR zal worden ontvangen en geboekt in 2015. Verder zijn er ook nog meerwaarden gerealiseerd op de verkoop van materiële vaste activa voor 156.000 EUR en op de verkoop van Greencap. Greencap werd verkocht voor een bedrag van 5.081.000 EUR, waarop een geconsolideerde meerwaarde van 571.000 EUR werd gerealiseerd.
SAVERCO
0427.685.965 31 juli 2015
Kosten voor scheepvaartactiviteiten De kosten voor scheepvaartactiviteiten zijn de volledige operationele kosten van de groep Delphis, de vennootschap China King Shipping en uiteraard CMB groep vanaf 1 juli 2013. Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen De stijging van de afschrijvingen is het gevolg van de volledige consolidatie van CMB vanaf 1 juli 2013. De terugname van de bijzondere waardevermindering heeft voornamelijk betrekking op de terugname van de waardevermindering op de 4 schepen in aanbouw bij Delphis en wordt deels gecompenseerd door de uitzonderlijke waardevermindering van de goodwill van Team Lines. Gebaseerd op de meest recente ontwikkelingen en rekening houdend met het meest conservatieve scenario is beslist een bijkomende bijzondere waardevermindering te boeken op deze goodwill ten belope van 10.000.000 EUR.
De uitzonderlijke
waardeverminderingen van 2012 en 2013 hadden betrekking op 4 schepen in aanbouw bij Delphis waarvan de contracten waarschijnlijk vroegtijdig zouden worden verbroken. Uiteindelijk is in 2014 een overeenkomst bereikt met de werf en zijn de schepen allen opgeleverd. Als gevolg hiervan is de waardevermindering teruggenomen ten belope van 17.913.000 EUR. Bezoldigingen en personeelsvoordelen en andere bedrijfskosten De kosten met betrekking tot bezoldigingen en personeelsvoordelen zijn gestegen ten opzichte van 2013. De reden hiervoor is de volledige consolidatie van CMB groep vanaf 1 juli 2013. De ander bedrijfskosten zijn eveneens gestegen ten opzichte van 2013. Deze toename is eveneens het gevolg van de volledige consolidatie van CMB groep vanaf 1 juli 2013 maar ook van de aanleg van provisies voor verlieslatende contracten bij CMB en Delphis in 2014, waar dat er in 2013 nog een terugname was van provisies voor verlieslatende contracten. Netto financiële kosten De netto intrestlasten zijn gestegen vanwege de volledige consolidatie van CMB groep vanaf 1 juli 2013. De resultaten van andere financiële activa hebben betrekking op dividenden ontvangen van beleggingen in aandelen in 2014 ten belope van 193.000 EUR. Het resterende resultaat op deze financiële activa ten bedrage van 17.206.000 EUR in 2014 heeft voornamelijk betrekking op de gedeeltelijke verkoop van de aandelenportefeuille van Saverco (voornamelijk Pentahold, Sibelco en obligaties) en CMB. Tenslotte hebben de wisselkoerswinsten als gevolg van de versteviging van de USD een positieve invloed gehad op de netto financiële kosten ten belope van 14.119.000 EUR (2013: -4.948.000 EUR). Aandeel in het resultaat van geassocieerde deelnemingen Het aandeel in het resultaat van geassocieerde deelnemingen bestaat uit het aandeel in het resultaat van geassocieerde deelnemingen en gezamenlijke overeenkomsten van respectievelijk de groep CMB, de groep Euronav, de groep Delphis, de groep Greencap en de participatie in FLP Holding (Durabilis groep). De daling in
SAVERCO
0427.685.965 31 juli 2015
het aandeel van het resultaat van de geassocieerde deelnemingen is voornamelijk te wijten aan het verlies op Euronav ingevolge het verwateringseffect. De Groep heeft haar deelneming in Euronav verder opgetrokken, maar toch is het aandeelhouderspercentage gedaald door verschillende kapitaalsverhogingen die doorgevoerd zijn in Euronav waarop Saverco niet heeft ingeschreven. Belastingen De belastingen van 2014 hebben voornamelijk betrekking op de mutatie in de uitgestelde belastingen. Belangen van derden De belangen van derden bestaan uit het aandeel van derden (48% in 2013 en 2014) in de vennootschap EPX , het aandeel van derden (42,90% in 2013 en 2014) in de vennootschap Domimar , het aandeel van derden (27,50% in 2013 en 2014) in de vennootschap Stevia One Peru, het aandeel van derden (27,50% sinds 2014) in de vennootschap Stevia One International en tenslotte het aandeel van derden (49,84% in 2013 en 49,50% in 2014) van CMB.
balans 2014 Het balanstotaal van de groep Saverco steeg van 1.867.824.000 EUR op 31/12/2013 naar 2.075.215.000 EUR op 31/12/2014. Dit is een stijging van 11% van het balanstotaal. De reden voor deze stijging is quasi volledig toe te schrijven aan de uitbreiding met vier containerschepen van de Delphis vloot. Daarnaast heeft de versteviging van de dollar van 1,3791 USD/EUR in 2013 naar 1,2141 USD/EUR in 2014 een significante positieve bijdrage gehad op het eigen vermogen en balanstotaal. Materiële vaste activa De stijging van de materiële vaste activa is voornamelijk het gevolg van de oplevering van vier containerschepen van de Delphis vloot en de versteviging van de dollar. Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa hebben voornamelijk betrekking op de goodwill als gevolg van de overname van Team Lines en de overname van CMB groep in 2013. Een test voor bijzondere waardeverminderingen wordt jaarlijks uitgevoerd. De boekwaarde van de goodwill met betrekking tot Team Lines bedroeg nog 10.000.000 EUR per einde 2013. Gebaseerd op de meest recente ontwikkelingen en rekening houdend met het meest conservatieve scenario is beslist deze goodwill volledig af te boeken.
0427.685.965
SAVERCO
31 juli 2015 Financiële vaste activa De investeringen verwerkt volgens ‘equity’-methode zijn gedaald vanwege het negatieve verwateringseffect van Euronav en uitgekeerde dividenden voor een totaal van 14.648.000 EUR. De daling van de beleggingen in aandelen is het gevolg van de verkoop van de resterende participatie in Sibelco voor een totaal van 12.000.000 EUR. Hierop is een meerwaarde gerealiseerd ten belope van 5.833.000 EUR. De vorderingen op meer dan één jaar zijn voornamelijk gestegen door de versteviging van de dollar en door de toekenning van leningen aan de gedelegeerd bestuurder de heer M. Saverys ten belope van 32.387.000 EUR via Saverco nv. Vlottende activa De voorraden hebben betrekking op Durabilis groep, Stevia One Peru en Stevia One International. De daling in de geldbeleggingen is het gevolg van de verkoop van Pentahold voor een totaal van 17.330.000 EUR. Hierop is een meerwaarde gerealiseerd ten belope van 3.463.000 EUR. Verder waren er nog verkopen van enkele andere aandelen en obligaties bij Saverco en CMB. De activa aangehouden voor verkoop hebben betrekking op CMB, waar de Mineral Manila verkocht is eind 2014 en aan zijn nieuwe eigenaar werd geleverd in het begin van 2015. De toename in de overige vorderingen betreft te recupereren voorschotten van de werf Samjin ingevolge het verbreken van de contracten voor de schepen in aanbouw doordat de werf in faling is gegaan. Eigen vermogen De stijging van het eigen vermogen toe te rekenen aan de eigenaars van de groep is voornamelijk het gevolg van een stijging van de omrekeningsverschillen met 61.839.000 EUR als gevolg van de versteviging van de dollar van 1,3791 USD/EUR in 2013 naar 1,2141 USD/EUR in 2014 en een stijging van de reserves als gevolg van wijzigingen in de consolidatiekring (voornamelijk Euronav) ten belope van 8.963.000 EUR. Deze stijging wordt afgezwakt door het negatieve resultaat van de Groep ten belope van -60.999.000 EUR. Ook is er een daling van de herwaarderingsreserve ten belope van -8.917.000 EUR, voornamelijk het gevolg van verkopen van aandelen. De
stijging
van
het
minderheidsbelang
heeft
voornamelijk betrekking op
de
stijging
van
de
omrekeningsverschillen als gevolg van eerdervermelde versteviging van de dollar. Leningen op meer dan één jaar De leningen op meer dan één jaar zijn gestegen voornamelijk vanwege een combinatie van een versteviging van de dollar en van de financiering van de eerdervermelde vier containerschepen. Uitgestelde belastingverplichtingen De uitgestelde belastingverplichtingen hebben vooral betrekking op tijdelijke verschillen ontstaan door een andere afschrijvingsmethode van het vliegtuig van Saverco nv in de enkelvoudige en de geconsolideerde jaarrekening.
0427.685.965
SAVERCO
31 juli 2015 Personeelsbeloningen De personeelsbeloningen hebben vooral betrekking op de pensioenverplichtingen aangegaan uit hoofde van de vennootschappen Saverco, CMB en Bocimar International ten opzichte van haar personeel. Kortlopende schulden en provisies De handelsschulden zijn licht gedaald. De schulden op ten hoogste één jaar stijgen voornamelijk als gevolg van de stijgende korte termijn schuld van CMB door een versteviging van de dollar maar ook door stijgende afbetalingsverplichtingen op korte termijn en doordat de schuld van de Mineral Manila volledig op korte termijn is gezet ingevolge de verkoop van dit schip in 2015.
De provisies hebben voornamelijk betrekking op
voorzieningen voor verlieslatende contracten van CMB groep en Delphis groep. Interne controle- en risicobeheerssystemen Meer informatie hierover is te vinden in de respectievelijke jaarverslagen van CMB en Euronav. Risico’s en onzekerheden Meer informatie hierover is te vinden in de geconsolideerde jaarrekening van Saverco onder toelichting 21 en 24. Financiële instrumenten Meer informatie hierover is te vinden in de geconsolideerde jaarrekening van Saverco onder toelichting 21.
gebeurtenissen na balansdatum januari 2015 De aankoop van de CMB Pauillac (2012-95.707 dwt) wordt afgerond. De Mineral Manila wordt opgeleverd aan haar nieuwe eigenaar. februari 2015 Bocimar verkoopt de handymaxeenheid CMB Biwa (2002-53.505 dwt). Op deze verkoop wordt een verlies van bijna 3 miljoen USD gerealiseerd. april 2015 Bocimar Hong Kong verkoopt haar 29% deelneming in Anglo Eastern Management Groep (AEMG). Op deze verkoop wordt een meerwaarde van ruim 20 miljoen USD gerealiseerd. Python project Dit betreft de voorgenomen verkoop van de containervloot van Delphis NV aan CMB NV, welke transactie werd goedgekeurd in december 2014 door beide raden van bestuur. De effectieve overname was onderhevig aan de goedkeuring door de financierende banken, waardoor deze overname pas effectief zal plaatsvinden in 2015. Deze transactie zal in de toekomst enkel een impact hebben op de belangen van derden.
0427.685.965
SAVERCO
31 juli 2015
Meer informatie over belangrijke gebeurtenissen na balansdatum met betrekking tot Euronav is te vinden in het jaarverslag van deze groep.
Ludovic Saverys Bestuurder
Ludwig Criel Bestuurder
ANNEX V: Interim accounts of Saverco NV as of 30 June 2015
ANNEX VI: Report of the Independent Expert
8 September 2015
Delivered in the Framework of the Public Takeover of Compagnie Maritime Belge NV to its Independent Directors
Independent Expert Report
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
p. 49
Analysis of the valuation performed by the Bidder
Section 5
September 2015
p. 71
p. 11
Valuation considerations
Section 4
Glossary
p. 7
Description of the performed tasks, limitations of tasks and fee
Section 3
p. 59
p. 5
Statement of Independence
Section 2
Appendix
p. 2
Introduction
Section 1
Table of Contents
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
1
September 2015
1. Introduction
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
2
CMB is a Belgian limited liability company (naamloze vennootschap) with registered office B-2000 Antwerp, De Gerlachekaai 20, registered in the register of legal persons (RPM/RPR) of Antwerp under the company number 0404.535.431
CMB is listed on the regulated market of Euronext Brussels (Symbol: CMB)
CMB is a Belgium-based maritime company. The Company’s main participating interests, apart from its holding activities, are in the maritime transport of dry bulk cargo (Bocimar), chemicals (Bochem), containers (Delphis and Delphis Hunter, the latter in the form of a 20% participation) and also in aviation (ASL Aviation, a 51% participation). At the end of June 2015, the Company had a fleet of 60 dry bulk vessels (of which 16 chartered in on long term), 9 chemical tankers (6 chartered in on long term and 3 in a 50/50 joint venture) and 27 container vessels, of which 9 in a 20% joint venture (Delphis Hunter). At the end of June 2015, ASL Aviation operated a fleet of 87 aircraft, of which 58 owned
•
•
•
3
The Bidder is the family holding of the family of Marc Saverys, holding as main assets its interests in CMB (50.50% of the outstanding capital) and the listed tanker company Euronav NV (10.69% of the outstanding capital). The Bidder’s main activity is the management of these participations. Several board members of the Bidder hold executive management positions in the Company
•
September 2015
Saverco NV (the “Bidder”) announced on 4th September 2015 its intention to launch a voluntary conditional cash offer (the “Offer”) for all of the shares of Compagnie Maritime Belge NV (the “Company” or “CMB”), which are not yet in the possession of the Bidder, for a cash price of EUR16.20 per share (the “Offer Price”). While certain provisions of the Offer are summarised herein, the terms and conditions of the Offer are more fully set forth in the prospectus issued by the Bidder in relation to the Offer and the related documents (the “Prospectus”)
•
Background
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
September 2015
The Report will be annexed to the prospectus to be submitted to the FSMA
•
4
an analysis of the valuation made by the Bidder
-
In view of our role as independent expert, ING on 8 September 2015 received a draft of the Prospectus prepared by the Bidder
a detailed valuation analysis including, as described in the Royal Decree, the valuation methodologies applied, the underlying facts and assumptions, the sources utilised and the outcome resulting of said methodologies; and
-
•
a description of the tasks performed by ING, the resources used in personnel and time and the persons contacted at the Company;
-
In this respect, ING has made this report (the “Report”) containing the elements set forth in Article 23§1 of the Royal Decree
•
a statement of independence as expert with respect to the Bidder, the target and related parties;
The independent directors of the Company have appointed ING Belgium SA/NV (“ING”) as independent expert in relation to the contemplated transaction (the “Transaction”)
•
-
As the voluntary public take-over is launched by a bidder who controls the target company, Articles 20 to 23 of the Royal Decree of 27 April 2007 on public take-overs (the “Royal Decree”) apply. These require a report be made by an independent expert appointed by the independent directors of the Company. The fees of the independent expert are to be borne by the Bidder
•
Appointment of ING
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
September 2015
2. Statement of Independence
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
5
6
Furthermore, ING is either directly or through any affiliates involved in many activities, including commercial banking and asset management activities. ING, or any of its affiliates, may be involved in any lending or other activity towards such companies or any affiliates thereof and may in the future continue to provide or provide additional services to such companies or any affiliates thereof. More in particular ING has executed over the last two years a limited number of payment and foreign exchange transactions for CMB companies and has granted CMB an uncommitted EUR10m credit facility until further notice, which is currently not drawn. None of the aforementioned activities has however affected its independence with regard to the issue of the present analysis
•
September 2015
ING may, either directly or through any affiliates, provide investment banking services to the Bidder, CMB or any of their affiliates in the future. In connection with these services, ING may receive compensation. In addition, ING has actively traded and may actively trade securities of CMB for its own account and for the accounts of its customers and may at any time hold long and short positions of such securities. However, none of these services, relations or activities have affected the independence of ING with regard to the issue of the present analysis
not to have a claim on or a debt to the Bidder, CMB or any of their related companies, being of sort to create an economical dependency
-
•
not to have performed any other assignments which could jeopardise its independence on behalf of the Bidder, CMB or any of their related companies in the two years preceding the Transaction
-
ING and its affiliates, as part of their investment banking business, are continually engaged in performing financial analyses with respect to businesses and their securities in connection with mergers and acquisitions, negotiated underwritings, competitive biddings, secondary distributions of listed and unlisted securities, private placements and other transactions as well as for estate, corporate and other purposes. It thus intervenes in a large number of financial transactions. In conducting these activities, ING constantly sees to it that all necessary measures are taken to identify any conflicts of interest
not to have any financial interest in the public purchase offer, other than the fee for the services of ING relating to the issue of this Report
-
•
not to have a legal or equity capital link with the Bidder, CMB and/or any of their related companies and their advisors for this Transaction
As independent expert, ING hereby more particularly declares at the date hereof
•
-
Within the scope of the present assignment, as of the date hereof, ING, in the position of independent expert, confirms (1) to have acted independently with respect to the Bidder, CMB and/or their related companies, (2) to have complied with the provisions of Article 22 of the Royal Decree and (3) not to be in a situation as described in the Paragraph §1 of said Article
•
Statement of Independence
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
September 2015
3. Description of the performed tasks, limitations of tasks and fee
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
7
the team consisted of one managing director, two directors, one vice president, one associate and two analysts
8
conducted such other financial studies, analyses and investigations as we deemed appropriate
-
ING had a “bring-down” verification call with the CEO and CFO of the Company on 7 September 2015
reviewed the historical stock prices and trading volumes of the Company’s stock; and
-
ING met with BNP Paribas Fortis (financial advisor to the Bidder) on 28 August 2015 and had subsequent conference calls
reviewed public information with respect to certain other companies in lines of business we believe to be generally comparable to the business of the Company
›
held discussions with the financial advisor of the Bidder with respect to the business and prospects of the Company
-
-
ING met with part of the board of directors of the Company, including its three independent directors on 2 September 2015
held discussions with members of the senior management and independent directors of the Company with respect to the business and prospects of the Company
-
›
reviewed various financial cash flow planning forecasts covering a period of seven years prepared by management of the Company for its dry bulk, container and chemical tanker activities. Reviewed a financial cash flow planning forecast covering a period of four years prepared by the management of ASL Aviation. ING understands that no forward looking information has been formally approved by the board of directors of the Company
-
ING met with senior managers, including the CFO, of the Company on 21 August 2015, 25 August 2015 and on 2 September 2015
analysed certain historical business and financial information relating to the Company, including amongst others the annual reports of the Company for the three years ended 31 December 2012, 2013 and 2014 and the semi-annual report for the half year ended 30 June 2015 and a document prepared by the management of the Company providing an overview of the broker valuation of the vessels as of end of August or early September 2015
-
›
reviewed the financial terms and conditions of the Offer as set forth in the draft Prospectus in Dutch, we received on 8 September 2015
-
From 20 August 2015 until 8 September 2015, ING has in connection with this report and the materials annexed/attached hereto
-
In order to execute its assignment an ING Corporate Finance team consisting of seven people worked on this file
September 2015
•
•
•
Description of the performed tasks, limitations of tasks and fee (1/3)
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
In preparing the Report, ING has relied upon (and has not sought to verify and does not accept responsibility or assume any obligation for damages for) the accuracy and completeness of all historic financial, accounting, tax and legal information as well as other factual information (such as broker value appraisals of the vessels and the real estate) in respect of the Company or the Bidder, as the case may be, provided to it by or on behalf of the Company or the Bidder, as the case may be, as requested by ING, and ING has assumed the accuracy and completeness of all such historical information for the purposes of rendering this Report. No party shall have any right of action against ING as a result of any of the information referred to above being inaccurate or incomplete in any respect
The management of CMB has confirmed that cash flow projections for 2015-2021 were drafted by the Company with the greatest care, acting independently and without influence from the Bidder. The management projections for the years 2015-2021 contain forward-looking statements. By their nature, forward-looking statements include inherent known and unknown risks as well as uncertainties. Although ING does not give any representations, warranties or predictions that the results expected in such forward-looking statements will be obtained, ING is of the opinion that the hypotheses on which the management projections for the years 2015-2021 are based, are not unreasonable to ING. It should however be noted that the high volatility and cyclicality in earnings in the industry results in high forecasting uncertainty
In preparing its Report ING has selected information from independent reputable external sources which it considers relevant for the valuation (for market studies, information on comparable companies and multiples of listed companies or takeover transactions). ING has relied on and assumed the accuracy and completeness of the used external sources, which are considered as market standard sources, for these market studies, information on comparable companies and multiples of listed companies or takeover transactions, and has not verified the correctness of this information and can therefore not take any responsibility thereon
•
•
•
9
The Report does not constitute an audit report by a statutory auditor as provided in articles 130 et seq. of the Belgian Company Code and should not be construed as such, nor does it contain an opinion on the structure and/or the strategic or legal aspects of the Transaction. Shareholders should consider the information contained in the Report and the Prospectus carefully and make their own decisions on whether to enter into the contemplated transaction, taking into account their particular circumstances
•
September 2015
The Report has been prepared solely for the purposes of ensuring compliance with Articles 20 to 23 of the Royal Decree in connection with the Transaction and the Report is not intended to be used for any other purpose. Under no circumstances shall ING have any liability for any use made of the Report for any purpose other than that for which it was provided
•
Description of the performed tasks, limitations of tasks and fee (2/3)
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
The disclaimers set out above also apply to ING‘s affiliates within the meaning of article 11 of the Belgian Company Code
In accordance with the engagement letter, dated 28 August 2015, ING receives a fee of EUR 275,000 (excluding VAT) for its aforementioned work
•
•
10
For the avoidance of doubt, this Report replaces all previous versions of the Report and conversations between ING and the independent directors or the Company. This Report does not constitute an offer or invitation for the sale or purchase of securities or any business or assets described in it
•
September 2015
It should also be noted that the actual performance of the Company may not correspond to the expected performance of the Company over the equivalent period of time as a result of the occurrence of events or circumstances that are materially different from those contemplated in the underlying assumptions on which expected performance is based. ING’s Report is necessarily based on economic, monetary, market and other conditions as on the dates reflected in the report, and otherwise on the information made available to it as of 8 September 2015. Consequently, any subsequent change of these conditions, as well as any event after the date of this Report, are liable to affect the estimated value of the Company. ING does not undertake to update, revise, or reaffirm this Report at any date subsequent to the date hereof. At the date hereof, ING is not aware of any changes in the situation of the Company that could have a material effect on the valuation of its shares
•
Description of the performed tasks, limitations of tasks and fee (3/3)
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
September 2015
4. Valuation considerations
11
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
September 2015
4.1 Market overview
12
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
September 2015
2. The Baltic Dry Index (BDI) is an economic indicator issued daily by the London-based Baltic Exchange. Not restricted to Baltic Sea countries, the index provides "an assessment of the price of moving the major raw materials by sea. Taking in 23 shipping routes measured on a timecharter basis, the index covers Handysize, Supramax, Panamax, and Capesize dry bulk carriers carrying a range of commodities including coal, iron ore and grain
“Growth in seaborne trade of major bulks is expected to slow to 2.1% this year mainly on slower growth in iron ore trade and a further decline in Chinese imports of thermal coal.” KBC 23 June 2015
“At the moment scrapping is high, which is an encouraging sign, but the forecast for China with especially lower imports for coal, offsets the reduction transport capacity” ING 24 April 2015
“Year-to-date, spot Capesize earnings have averaged USD5,994/day. With dry bulk rates around or even below operating cost, market dynamics are working to rebalance supply with demand, and will eventually set the stage for the recovery leg of the cycle Scrapping is up sharply, resulting in negative fleet growth in the Capesize segment. Contracting of new vessels has come to an almost complete halt with slippage, cancellation and conversion of existing orders further easing pressure from newbuild deliveries” KBC 23 June 2015
Broker comments
Baltic Dry index
(3%)
(2%)
(1%)
0%
1%
2%
3%
4%
5%
Source: Equity broker reports, Clarksons, Bloomberg, EIU
0
500
1,000
1,500
2,000
2,500
3,000
Global GDP growth and Baltic Dry index2
15 year low in 1Q 2015 of USD4,806/day
Real GDP growth %
1. Based on 180,000DWT vessel, built 2Q 2014, Purchased 2Q 2014 Source: Marsoft 25 Aug 2015
Nov-10
Any effect of massive scrapping is not visible as weak Chinese demand dominates
Jun-11
•
Jan-12
Given the depressed market, contracting of new vessels has collapsed to almost zero
Aug-12
•
0
50,000
Mar-13
Current rate environment appears unsustainable and is expected to stimulate lay-ups and accelerated scrapping
Nov-13
•
100,000
Jun-14
Historically, charter rates have been very volatile – with day rates for a typical capesize vessel being as high as USD200,000/ day in 2008 and falling to a current 15-year low of under USD5,000/day
Jan-15
•
150,000
Aug-15
Dry bulk markets have for the last several years been extremely depressed, with spot Capesize earnings barely covering operating expenses
2005
•
200,000
2011
250,000
2007
Bocimar is a shipping company specialised in the transport of dry bulk cargo and operates a fleet consisting of owned and chartered-in vessels of Capesize, Panamax, Postpanamax, Supramax and Handysize
2009
•
2013
(USD/day)
Illustrative Dry Bulk vessel spot rates (real prices, Capesize)1
2015
Comments
Dry bulk vessel rates are at historic lows
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
2017
1Q 2000 3Q 2000 1Q 2001 3Q 2001 1Q 2002 3Q 2002 1Q 2003 3Q 2003 1Q 2004 3Q 2004 1Q 2005 3Q 2005 1Q 2006 3Q 2006 1Q 2007 3Q 2007 1Q 2008 3Q 2008 1Q 2009 3Q 2009 1Q 2010 3Q 2010 1Q 2011 3Q 2011 1Q 2012 3Q 2012 1Q 2013 3Q 2013 1Q 2014 3Q 2014 1Q 2015 13
2019
102
94
89
111
94
74 67
345
121
102
72
74
132
108
77
75
392
144
115
83
76
417
170
121
92
76
458
210
137
109
81
Capesize
Panamax
Handymax
2008
841
777
2007
793
319
1,231
3,184
768
306
1,243
3,094
Iron Ore
2006
713
711
292
1,163
2,879
Coal
2009
898
807
321
1,097
3,123
2010
September 2015
991
930
343
2011
1,053
1,000
345
1,301
Grains
1,221
3,485
Source: Equity brokers reports, Clarksons
0
1,000
2,000
3,000
4,000
3,699
Seaborne trade bulks (Tonnes m)
5,000
250
152
131
280
170
147
88
294
185
158
88
308
193
166
318
199
178
335
204
189
2012
1,110
1,123
374
1,355
3,962
Minor Bulk
2013
1,189
1,179
387
1,408
4,163
Handysize
2014E
1,336
1,210
430
1,434
4,410
(4%)
(2%)
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
4.3%
2.7%
6.7%
% growth
2015F
1,409
1,201
429
1,475
4,514
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015F 2016F
86
73 61
71 57 80
302
72 55 79
295
322
368
Source: Equity broker reports
0
100
200
300
400
500
87
620
0
5,000
10,000
15,000
1. Based on 180,000DWT vessel, built 2Q 2014, Purchased 2Q 2014 Source: Marsoft 25 Aug 2015
25.0
30.0
35.0
40.0
45.0
50.0
Illustrative Dry Bulk vessel 5yr old second hand values (real prices, Capesize¹)
1. Based on 180,000DWT vessel, built 2Q 2014, Purchased 2Q 2014 Source: Marsoft 25 Aug 2015
(USD/day) (USDm)
536
1Q 2015 1Q 2015
600
20,000
2Q 2015 2Q 2015
2.2%
3Q 2015 3Q 2015
93
4Q 2015 4Q 2015
91
1Q 2016 1Q 2016
89
2Q 2016 2Q 2016
756
3Q 2016 3Q 2016
724
4Q 2016 4Q 2016
685
1Q 2017 1Q 2017
700
2Q 2017 2Q 2017
800
25,000
3Q 2017 3Q 2017
4.2%
4Q 2017 4Q 2017
820
1Q 2018 1Q 2018
786
2Q 2018 2Q 2018
Bocimar primarily owns capesize and handysize vessels
3Q 2018 3Q 2018
900
4Q 2018
1,000
4Q 2018
Illustrative Dry Bulk vessel spot rates forecast (real, prices, Capesize¹)
1Q 2019 1Q 2019
‘14-’16 CAGR
2Q 2019 2Q 2019
Bulk carrier fleet forecast (DWT m)
Gradual normalisation of dry bulk vessel rates forecasted
14
3Q 2019 3Q 2019
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
4Q 2019 4Q 2019
September 2015
Source: Equity broker reports, Clarksons
“Two main trends in the containership market are the search for economies of scale, which translates into a continuous increase in vessel sizes. The sector is currently investing in next-gen mega ships of 18,000+ TEU which is leading to a ‘cascading’ effect, whereby these ships are increasingly being used on lines previously served by “smaller” vessels” KBC 23 June 2015
“Demand and supply growth in the containership market seem relatively balanced for this year and next. Current order book and projected fleet growth is heavily geared towards Ultra/Very Large Containerships. While freight levels remain depressed, containership charter rates have started to rise sharply this year. The recovery from historical low levels reflects tightening supply with continued demolition and limited deliveries of small- to midsize vessels” KBC 23 June 2015
Mar-13
Aug-12
Jan-12
Jun-11 Nov-10
5% 4% 3% 2% 1% 0% (1%) (2%) (3%)
15
Shanghai containerised index Real GDP growth % 1. The SCFI reflects the spot rates of the Shanghai export container transport market. It includes both freight rates (indices) of 15 individual shipping routes and a composite index Source: Bloomberg, EIU
500
700
900
1,100
1,300
1,500
1,700
Nov-13
Global GDP growth and Shanghai Containerised Freight Index1
Jun-14
Broker comments
1. Based on 2,474 TEU vessel, built 2Q 2005, Purchased 2Q 2005 Source: Marsoft 25 Aug 2015
Jan-15
Container charter rates have been depressed in the last few years but have seen an increase in 1H 2015
Aug-15
•
2005
Historically, charter rates have been very volatile
2007
•
2009
This contrasts with service providers who are exposed to the container freight market (USD/TEU Freight Rate)
2011
•
50,000 45,000 40,000 35,000 30,000 25,000 20,000 15,000 10,000 5,000 0
2013
Delphis is a tonnage provider and exposed to the charter market (USD/day Time Charter rate, often 6 to 12 months), which is driven by the supply-demand balance for container vessels
2015
•
(USD/day)
Illustrative container vessel spot rates (real prices, Subpanamax¹)
2017
Comments
Increase in container vessel rates in 1H 2015
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
1Q 2000 3Q 2000 1Q 2001 3Q 2001 1Q 2002 3Q 2002 1Q 2003 3Q 2003 1Q 2004 3Q 2004 1Q 2005 3Q 2005 1Q 2006 3Q 2006 1Q 2007 3Q 2007 1Q 2008 3Q 2008 1Q 2009 3Q 2009 1Q 2010 3Q 2010 1Q 2011 3Q 2011 1Q 2012 3Q 2012 1Q 2013 3Q 2013 1Q 2014 3Q 2014 1Q 2015 2019
3,119
3,416
3,935
3,216
3,957
706 2012
729 2011
686 2013
3,399
3,764
3,668
3,542
3,354 614 2016F
3,403
0%
1%
2%
3%
Intra-Asia
North-South
2012
2014E
Other
Other Mainline
2013
2015F
% growth
Non-ML Ew
2016F
25
23
22
22
34
55
20 6.2 21
2011
10%
15%
-3.4%
0.0%
-3.0%
0.3%
13.2%
(15%)
(10%)
(5%)
0%
23 6.4% 5%
20 6.2 20 21
32
51
22 6.0%
182
19 6 21 21
5.4%
25 7.1 25
30
48
20
171
23 6.7 24
5.0%
193
22 6.5 22
Far East-Europe
September 2015
6%
7%
5% 4.5% 4% 3,839
5,244
Handy/Sub-Panamax (1-2,999 TEU) Post-Panamax (LCS, <7,999 TEU) Post-Panamax (ULCS, 12,000+ TEU)
3,334 637 2015F
3,506
3,888
4,735
29
45
19
163
6.5%
28
42
18 3.1%
155
658 2014
3,354
3,618
3,812
4,092
3,902
27
39
18
150
Trans-pacific
2010
2009
2008
35
17
139
30 25 22 17 15 (9.2%) 5.7 5.1 20 17 20 18
15
122
23 14 6.4 19 21
33
18
135 4.0%
13.8%
Source: Equity broker reports, Clarksons
0
50
100
150
200
250
Container trade (TEUm)
5.4%
7.7%
Feeder/Feedermax (100-999 TEU) Panamax (3,000+ TEU) Post-Panamax (VLCS, 8-11,999 TEU) % growth
3,482
3,610
5.9%
Source: Clarkson Research Services
0
3,000
6,000
9,000
12,000
1,007 2,806
6.9%
1. Based on 2,474 TEU vessel, built 2Q 2005, Purchased 2Q 2005 Source: Marsoft 25 Aug 2015
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
30.0
Illustrative container vessel 5yr old second hand values (real prices, sub-panamax¹)
1. Based on 2,474 TEU vessel, built 2Q 2005, Purchased 2Q 2005 Source: Marsoft 25 Aug 2015
(USD/day) (USDm)
3,387
1Q 2015 1Q 2015
2,694
2Q 2015 2Q 2015
2,057
3Q 2015 3Q 2015
1,576
4Q 2015 4Q 2015
16,235
1Q 2016 1Q 2016
7.9% 15,325
2Q 2016 2Q 2016
15,000
3Q 2016 3Q 2016
18,000
18,000 16,000 14,000 12,000 10,000 8,000 6,000 4,000 2,000 0 4Q 2016 4Q 2016
20.3%
1Q 2017 1Q 2017
8%
2Q 2017 2Q 2017
9%
3Q 2017 3Q 2017
17,116
4Q 2017 4Q 2017
20,357
1Q 2018 1Q 2018
19,487
2Q 2018 2Q 2018
18,229
3Q 2018 3Q 2018
Delphis primarily owns Handy/SubPanamax and Panamax vessels
4Q 2018
21,000
4Q 2018
Illustrative container vessel 1yr TC rates forecast (real prices, sub-panamax¹)
1Q 2019 1Q 2019
‘14-’16 CAGR
2Q 2019 2Q 2019
Containership fleet forecast (TEU’000s)
Container shipping indicators are cautious but forecast near term improvement
16
3Q 2019 3Q 2019
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
4Q 2019 4Q 2019
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
Regional variations are prevalent, with emerging regions growing above world trend and more mature economies growing below world trend
•
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
September 2015
2034
11%
6%
North America
15%
19%
2014
Europe
China
28%
21%
Asia (excl. China)
16%
8%
20%
Middle East
19%
2034
Other
14%
23%
16,153
World airline passenger traffic split (RPKbn)
2007
5,898 6,246 5,262 5,585 4,562 4,639 4,565 4,939
World airline passenger traffic volumes (RPKbn)
1. Refers to 2013 data Source: Current market outlook 2015–2034 (Boeing), World Air Cargo Forecast 2014-2015 (Boeing)
Asian routes are forecast to show the highest growth rates
Global air traffic is largely driven by GDP and international trade and is expected to grow on average at c.5% p.a. over the next 20 years both in the passenger and cargo segments
•
-
ASL provides passenger and cargo transportation services under the company’s own brands and for third parties (express operators and airlines)
•
Comments
2.6% growth p.a.
Historic
Forecast
4.7% growth p.a.
Intra-Europe
Middle East-Europe
South Asia-Europe
Africa-Europe
Latin America-North America
Latin America-Europe
Domestic China
North America
Europe-North America
Intra-Asia
Europe-Asia
Asia-North America
0
2.0% 50
2013 RTKs
25
4.0%
4.7%
4.3%
5.2%
4.8%
6.7%
2.1%
3.1%
125
Asia–NA 21%
2014-2033 RTKs
RTKs (bn)/Annual growth by %
75
Europe-Asia 20%
208RTKbn1
100
Other LH 14% Europe–NA 8%
6.5%
5.3%
17
150
Domestic / regional 37%
5.4%
World air cargo traffic segments and forecast growth
0 2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015 2017 2019 2021 2023 2025 2027 2029 2031 2033
200
400
600
800
World air cargo traffic growth
World air traffic forecast to continue growing over the next 20 years
RTKbn
September 2015
4.2 Valuation approach
18
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
September 2015
limits comparability of transactions as they have taken place at different times in the cycle
-
The high volatility and cyclicality in earnings in the shipping (and also aviation) industry means the relevance of certain earnings based valuation methodologies is limited
•
high forecasting uncertainty impacts accuracy for comparables and discounted cash flow approaches
The most relevant market-based metrics are price indications from equity brokers covering the CMB share
•
-
We base our valuation analysis on a number of industry standard valuation methodologies, and use both group and sum-of-the-parts approaches
•
Comparable transactions
Comparable companies
Market-based valuations
Methodology
Takeover premia in Belgium - Assess premium paid to pre-offer market capitalisation versus local market precedents, i.e. recent public takeovers in Belgium - Also assess public bid premiums for offers launched by shareholders already controlling the company Analysis based on market valuations of publicly traded companies with similar operations, markets and drivers - Bocimar: dry bulk peers - Delphis: container liner peers - ASL: aviation peers Equity market multiples analysis applied to forecasted operating results Analysis based on comparable transaction valuations Multiples derived from comparable transactions - Bocimar: dry bulk acquisitions - Delphis: container liner acquisitions - ASL: aviation acquisitions Multiples paid for similar businesses are applied to forecasted operating results
•
•
•
•
•
•
Market valuation based on equity broker views Fundamental valuation by equity brokers
• •
Equity broker target prices - Broker valuations based on equity analyst reports - Analyst target prices per share assessed
•
Lack of recent comparable transactions for which reliable data is available limits the use of this method Use of earnings multiples limited by high earnings volatility in shipping and aviation sector (and timing of comparable transactions at different points in the cycle) and specific deal circumstances Valuation is relative rather than absolute
•
•
•
•
• •
Multiples limited by lack of perfect comparables and local and company specific factors Reflects current equity market conditions Use of earnings multiples limited by high earnings volatility in shipping and aviation sectors (cyclicality and forecasting error) Valuation is relative rather than absolute, however serves as useful cross-check
•
•
•
Based on premise that an efficient market fairly reflects current prospects of the company in the undisturbed share price Not a fundamental valuation technique but useful sense-check
Not a fundamental valuation technique Does normally not incorporate a control premium, unless the company is subject to a takeover (or takeover speculation) Useful sense-check
• •
Absolute share price performance - Assess offer against › current share price › historical share price performance average trading › volume-weighted trading in recent history
•
•
Use and limitations
Description
Valuation methodologies assessed (1/2)
Low
Medium
Low
High
Medium/high
19
ING assessment of relevance
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
We apply an adjusted net asset approach whereby we restate book values where reliable market indicators exist
•
September 2015
Net asset valuations form an important valuation benchmark for asset-intensive companies such as CMB
•
Adjusted Net Asset Valuation
Discounted cash flow (‘DCF’)
Methodology
Reflects long term outlook as well as specific transaction issues
Analysis of value of assets, less liabilities Book assets restated for market values where reliable indicators exist Vessel fleet valuation
•
• • •
•
Discount rate calculated based on market peers, current market environment and ING estimates
•
Value adjustments made for charters, contracts and other assets and liabilities based on either book value or other methodologies
-
-
Based on accounting book value
ASL valuation
Brokers used include Braemar, Maersk Brokers, Howe Robinson, Clarksons and Arrow as well as the valuation database VesselsValue
-
Based on ship broker valuations (charter-free) provided to ING by management
Based on forecasts provided by CMB management
•
-
•
Fundamental analysis of future cash flow generation, risk and growth profile
•
Management have longer term forecasts but given volatility these are primarily used for cash planning purposes and do not necessarily represent a longer term business plan; forecast provided by management is for the period 2015-2021 Most commonly applied approach in shipping sector and reasonable benchmark for asset intensive businesses such as CMB Fleet value does not include the value of existing contracts and is based on current rates As such additional adjustments are required for valuing time charters and other contracts As CMB comprises a diverse group of interests other assets and liabilities for which no broker fleet valuations are available will need to valued separately
•
• • •
for instance, a small incremental change in vessel rates assumed will have a significant impact on valuation
•
-
High volatility of the aviation and especially the shipping industries make this method prone to forecasting errors
Use and limitations
Description
Valuation methodologies assessed (2/2)
High
Medium/Low
20
ING assessment of relevance
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
DCF
book value
broker valuations
›
›
›
September 2015
Group
HQ costs
Real estate1 and other assets
JV’s in Bocimar
Bochem
Delphis Hunter (20% stake)
ASL (51% stake)
9
n/a
n/a
n/a
n/a
n/a
n/a
n/a
Delphis
(sum of the parts)
9
Adj. NAV
Adj. NAV
Adj. NAV
Adj. NAV
9
(sum of the parts)
9
Adj. NAV
Adj. NAV
Adj. NAV
Adj. NAV
9
9
9
9
n/a
Bocimar 9
3. DCF
2. Multiples
Valuation approaches: 1. Market based
Segments:
1. Reslea (50%) and Sakura (100%)
multiples
›
for ASL we triangulate amongst a variety of methods including
-
The ING Adjusted SOTP method takes the most relevant valuation methodology for each division
•
based on the asset intensive nature of the shipping businesses, we assess Adj. NAV to be the most appropriate method for all divisions apart from ASL
The five approaches have been applied to the various divisions of CMB depending on applicability
•
-
We have applied five approaches combining the valuation methodologies described earlier
•
Adj. NAV
9
(sum of the parts)
n/a
(sum of the parts)
n/a
Adj. NAV
Adj. NAV
9
9
Adj. NAV
21
Multiples, DCF, book value, equity brokers
Adj. NAV
Adj. NAV
5. ING Adj. SOTP
9
9
9
9
4. Adj. NAV
Valuation approaches: methodologies used
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
On the date of the publication of this Report, CMB did not have any warrants or other securities outstanding which could give right to the creation of future voting rights
•
(2,947)
Total adjustments to Enterprise Value
Non-controlling interest
Deferred tax assets
(448)
18,967
6,528
Provisions2 Non-current deferred tax liabilities
8,949
Employee benefits
Debt-like items
(144,498)
Non-operational investments (e.g. associates, securities)1 Cash and cash equivalents
150,770
Short term loans and borrowings
62,684
842,268
Bank loans Other loans
103,431
Finance leases
Long term loans and borrowings
Reported net financial debt 1,008,383
This bridge takes into account the proportionate consolidation of joint ventures like ASL Aviation and the joint ventures in Bocimar (i.e. as per pre 2014 accounting methodology and now reported in the notes as “Total for reportable segments”)
•
September 2015
22
1,042,775
(2,885)
33,996
1,011,664
30 June 2015
All items are based on the semi-annual financial update per 30 June 2015, more detailed financials underlying these semi-annual financial statements received from management, and market information as at 3 September 2015
•
USD’000
The table below summarises the relevant financial items to calculate the adjustments to derive the Company’s equity value from its enterprise value
•
Bridge from Enterprise Value to Equity Value
1. Adjusted for market value of Euronav and Pacific Basin shares as at 3 September 2015; 2. Provisions have been reduced from reported amounts based on management’s guidance Source: Interim report 30 June 2015, Thomson Reuters, ING analysis
On the date of the publication of this document, the registered share capital of CMB amounted to USD 35,000,000 represented by 35,000,000 shares
•
Overview of outstanding securities and bridge from Enterprise Value to Equity Value
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
September 2015
4.3 Market-based valuation
23
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
Steel demand in China is expected to shrink because of the global growth slow down. The Baltic Dry Index, an economic indicator of dry bulk cargo, decreased by 7.3%
Announcement of a major Chinese stimulus plan
The consolidated result for Q1 2010 amounts to EUR 24.2m, which is 10% less than Q1 2009
Although the result is above expectations, the consolidated result for Q4 2010 decreased by 17% compared to Q4 2010
3.
4.
5.
6.
September 2015
Source: Financial press, company website
3
Sep-2009
5
Sep-2010
6
Sep-2011
7
8
HY2011 results are significantly lower than HY2010. Despite a strong demand for commodities and increased scrapping Bocimar expects that the tsunami of new building vessels will – for the next 12 to 18 months – continue putting pressure on freight rates and second-hand values CMB acquires dry bulk assets from Delphis, a subsidiary of Saverco After a disappointing first half of 2013 with all dry bulk segments showing freight rates that barely covered operating costs, the first signs of a revival were seen in the third quarter. According to CMB, the outlook for 2014 and 2015 looks promising. The new building capacity and planned new building deliveries for the next two years are known and are the lowest for five years The consolidated result for 2013 is estimated to be USD 49.4m (2012: USD134m).The company states that after years of new building deliveries far exceeding the growth in
8. 9.
10.
The company states that the prospects for the following years remain good
4
7.
Sep-2008
Bocimar contributes EUR93m (2006: EUR37m) to the consolidated result for the first quarter of 2007. The company states that the prospects for the remainder of the year are excellent and that the results for 2007 will comfortably surpass those of 2006
Sep-2007
2.
2
The result after taxation for 2006 is estimated to be EUR 133m, compared to EUR 155m in 2005. CMB states that the prospects for Bocimar for 2007 are very favourable. Bocimar has already covered more than 85% of its fleet for 2007 at rewarding levels
Sep-2006
1
1.
10 Sep-2005
20
30
40
50
60
70
Sep-2014
12
13 14
Sep-2015
The company states that apart from all the strong and weak factors that impacted the dry bulk markets in 2014, there is an overcapacity which will need to be absorbed before sustainable freight rates are achievable Contrary to all expectations, and despite a slight upturn in the third quarter, dry bulk rates have dropped to historically the lowest levels since 1986. A slowdown in growth in China and South East Asia, but above all the significant supply of new vessels as a result of speculative buying in recent years, has led to a drastic distortion of supply and demand. The board of directors proposed not to distribute a dividend
13.
14.
24
CMB diversifies into container shipping and acquires the fleet of containerships of Delphis, a fully owned subsidiary of Saverco
Alexander Saverys, son of chairman Marc Saverys, is appointed as CEO 12.
11.
Sep-2013
10
world seaborne trade, a discernible fundamental trend change has emerged which will bring supply and demand back to a more sustainable balance over the next two years
Sep-2012
9
11
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
Absolute share price performance (1/2)
Share price (EUR)
The Offer Price is at a 20.5% premium to the closing price and 13.2% compared to the 1 year average closing price, prior to the announcement date
The Offer Price is at a 21.8% premium to the VWAP on the closing date prior to the accouncement and 15.5% compared to the 1 year average VWAP, prior to the announcement date
•
•
September 2015
We assess the Offer Price against CMB’s absolute share performance
•
12.02 12.02 12.02 12.02 12.02
6 months
1 year
3 years
5 years
10 years
24.46
17.45
16.45
14.31
13.46
13.57
14.06
13.34
13.45
Avg.
66.69
23.66
22.81
18.50
15.39
15.39
15.39
13.50
13.45
Max
32.41
17.49
16.53
14.03
13.55
13.55
14.10
13.28
13.30
VWAP2
Volume
CMB
Nov-2014
Feb-2015 Eurostoxx 600 (rebased)
• Closing price 03/09/2015: EUR13.45
• Offer Price: EUR16.20
• Announcement of the Offer: 04/09/2015
5 Sep-2014
7
9
11
13
15
17
19
21
23
25
1. Date prior to the announcement of the offer; 2. Volume Weighted Average Price Source: Bloomberg
Share price (EUR)
(50.0%)
(7.4%)
(2.0%)
15.5%
19.5%
19.6%
14.9%
22.0%
21.8%
Premium on VWAP
0 Aug-2015
20,000
40,000
60,000
80,000
100,000
120,000
140,000
160,000
180,000
49,745
18,707
20,023
23,498
28,857
27,891
20,052
7,513
6,881
Avg. Volume
Baltic Exchange Dry Index (Rebased)
May-2015
(33.8%)
(7.2%)
(1.5%)
13.2%
20.4%
19.4%
15.2%
21.4%
20.5%
Premium on Avg.
Bel 20 (rebased)
Evolution of the share compared to index and volumes
12.48 12.40
13.21
1 week
3 months
13.45
3/09/20151
1 month
Min
Share price
Implied premium/discount of offer versus average trading and VWAP
Absolute share price performance (2/2)
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
25
Volume
The Offer Price is at a 18.5% premium to the current average target price post the preliminary 2Q 2015 results announcement
•
September 2015
In the last 1.5 years broker target prices have come down significantly in line with CMB’s share price, driven by the challenging environment for shipping companies
•
06/02/2014
Feb Feb Mar Mar
06/01/2014
Jan
06/10/2013
06/09/2013
06/12/2013
Buy
06/03/2014
Hold
Dec Dec
Nov Nov
Oct Oct
06/09/2014
Sep Sep
06/08/2014
Aug Aug
06/07/2014
Jul Jul
06/06/2014
Jun Jun
06/05/2014
Apr Apr May May Sell
06/04/2014
Consensus Rating
Sell
ABN Amro
06/02/2015
06/01/2015
06/12/2014
06/11/2014
06/10/2014
13.67
13.00
11.00
n.a.
15.00
11.00
15.00
Target price (EUR)
06/06/2015
06/05/2015
06/04/2015
12
14
16
18
20
22
24
26
23/03/2015
22/04/2015
24/07/2015
24/07/2015
28/08/2015
Last Confirmation
Price Spread (Tgt - Px)
Apr Apr May May Jun Jun
1. Dashed line denotes 2Q 2015 results announcement on 23 July 2015 (final HY 2015 results announcement on 27 August)
Average post 2Q results
announcement1
Underweight
EVA Dimension
Average
Sell Hold
Petercam
Accumulate
KBC Securities
ING
Rating
Broker
Price
06/03/2015
Feb Feb Mar Mar
12M Tgt Px
Jan Jan
Broker recommendations
-5
0
0%5
20%
40%
Oct
Oct
60%
Sep
Sep
80%
Jan
100%
Sep
Share price and target price evolution
06/11/2013
Nov Nov
Dec Dec
06/07/2015 Aug Aug
Jul Jul
06/08/2015
26
ABN, 23 March 2015
“We see market developments as the main driver for the share price. Majority of the fleet is sailing in the spot market, and hence significant spot rate movements will likely impact the share price. Considering our muted market outlook, share price valuation, and potential share price catalyst, we argue that there is a downside in the CMB share price.”
ING, 24 July 2015
“The company does not expect a better supply and demand balance but sees further scrapping as necessary to realize a better balance. The company continued to enhance liquidity, via sale of another vessel in 2Q15 at a loss of USD12.6m. We continue to have a Sell on CMB, noting the continuing deterioration in end markets”
KBC Securities, 23 June 2015
“Despite the recent spike in dry bulk rates (Capesize earnings up to over USD10,000/day), earnings momentum remains extremely challenging for CMB. While it might be too early and certainly contrarian, we consider it an interesting moment to take a closer look at CMB. Sentiment remains bearish but asset values provide a good entry point while market dynamics are working to rebalance supply with demand”
Selected comments
Brokers’ research: analysts’ recommendations and target prices
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
Share Price (EUR)
Public bid premiums for offers launched by shareholders already controlling the company tend to be lower (average of 14% compared to the last closing price prior to announcement, or 16% excluding transactions that did not result in a 100% control over the public company1)
Saverco, the Bidder, currently owns 50.50% of the share capital of CMB and thus can be said to already hold significant control of CMB
The Offer price represents a premium of 20.5% as compared to the closing price and 15.2% and 19.4% compared to the one and three months average closing price, prior to the announcement date
This is in line with the average premium paid by controlling shareholders in recent (comparable) transactions
•
•
•
•
September 2015
1. The Electrabel, Telenet and Transics transaction 2. Last date prior to announcement 3. Premium compared to period before indicative offer made by Transics (March 11, 2010)
The average bid premiums in Belgian public tender offers launched since 2005 amount to 26% compared to the price just prior to announcement
•
Comments Solvus Docpharma Keytrade Bank Electrabel Telindus Neuhaus Associated Weavers Carestel Carrières Unies de Porphyre Quick Restaurants Agridec Arinso International Cumerio Artwork Systems Group Nord-Sumatra Investissements Immo-North Plaza Brantano Dolmen ICOS Vision Systems Corporation Air Energy Innogenetics Distrigaz Accentis Mitiska Metris Zemblaz (Porthus) Deficom Punch Telematix 3 EPIQ Movetis CNP Omega Pharma Transics VPK Packaging Iris Telenet Devgen Duvel Vemedia Rosier Proximedia S.A. CFE Cimescaut Henex Auriga International BSB International Transics Vision IT Group
14-06-05 17-06-05 22-06-05 08-08-05 29-09-05 13-01-06 13-03-06 27-06-06 22-09-06 24-10-06 19-03-07 30-04-07 27-06-07 31-07-07 30-08-07 26-10-07 26-10-07 19-12-07 20-02-08 27-03-08 25-04-08 23-05-08 09-09-08 27-03-09 23-06-09 14-12-09 18-12-09 11-03-10 02-06-10 02-08-10 03-03-11 26-05-11 20-04-12 30-08-12 18-09-12 19-09-12 20-09-12 10-10-12 10-10-12 06-02-13 14-03-13 18-09-13 08-10-13 18-10-13 03-12-13 15-01-14 05-02-14 18-01-15
USG Matrix Laboratories Crédit Agricole Suez Belgacom Cie du Bois Sauvage Beaulieu Kruishoutem Autogrill Spa Vinci CDC FIB Properties Northgate IS Plc Norddeutsche Affinerie Esko Graphics Boloré Banimmo Macintosh Retail Group Real Software KLA-Tencor Eneco Solvay Eni Punch International Boston Nikon Corporation Dexxcartes Franklin Trimble Navigation Ltd ELEX Shire Fingen CouckInvest Tavares Packaging Investments Canon Liberty Global Syngenta Fibemi / Hopinvest Versailles Borealis Cyber Media Group S.A. Ackermans & Van Haaren Inter-Beton UFB ISDIN Vermeg Group Wabco Europe Groupe Onepoint
Bidder
16% 14%
26% 22%
Close (preannouncement) 44% 13% 6% 8% 43% 33% 33% 12% -10% 23% 24% 22% 29% 4% 14% 17% 29% 39% 64% 75% 74% 8% 0% 13% 107% 20% 31% 31% 22% 74% 22% 13% 10% 17% 50% 13% 70% 9% 21% -2% 7% 4% 21% 26% 23% -17% 41% 4%
18% 18%
29% 22%
Premium to One month average 45% 19% 12% 17% 55% 33% 54% 12% -11% 29% 26% 23% 26% 3% 14% 19% 31% 45% 54% 85% 56% 11% 2% 18% 148% 23% 22% 39% 34% 107% 19% 10% 7% 18% 52% 11% 66% 13% 28% -2% 8% 6% 21% 26% 23% 2% 47% 1%
Public takeover bids launched by controlling shareholders (excluding mandatory bids and stand-alone squeeze-outs)
Average by controlling shareholders (since 2005, excl. Electrabel/ Telenet/Transics deals) Median by controlling shareholders (since 2005, excl. Electrabel/ Telenet/Transics deals)
Average (since 2005) Median (since 2005)
Target
Date2
Historical bid premia in Belgium
Historical bid premia in Belgium
18% 17%
32% 23%
27
Three months average 43% 20% 11% 16% 57% 30% 55% 10% -11% 35% 25% 31% 30% 6% 9% 14% 30% 41% 35% 92% 50% 15% -5% 14% 257% 24% 18% 60% 34% 86% 24% 7% 12% 17% 55% 3% 74% 19% 36% 1% 9% 3% 21% 26% 23% 11% 61% 0%
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
September 2015
4.4 Multiples valuation
28
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
Real estate (Reslea and Sakura): marked-to-market book value used
Other: book value
-
-
Due to the asset intensive nature of the business however, we do believe that P/BV multiples offer useful insight into value
•
September 2015
Due to the significantly impaired 2015 earnings for CMB (with recovery still not evident in management’s 2016 forecast) and also for its listed peers, we do not believe that current earnings based methods are of relevance
•
P/BV based on latest published balance sheet – for a market based book value valuation range
-
Multiple ranges are chosen by reference to the peers, and also by using judgement where peer results are not meaningful (2015 EV/EBITDA multiple range for example)
EV/EBITDA for the forecast years 2015 and 2016 – for earnings based valuation ranges
-
Multiples used are
Bochem: marked-to-market book value used
-
•
•
Delphis Hunter participation: marked-to-market book value used
CMB’s other assets are valued at either book value or restated book value where reliable market indicators exist
•
-
A selection of aviation-related sectors has been used in the aviation segment due to the lack of pure-play trading peers in ASL’s sector and as a result of the company’s business mix (passenger and cargo transportation, aircraft leasing, maintenance services)
•
JVs within Bocimar: marked-to-market book value used
Peers are selected in the bulk and container shipping sector based on similarity in size, type of vessel in fleet, and owner/operator model
•
-
CMB’s three major divisions (Bocimar, Delphis and ASL) are assessed using market derived multiples
•
Multiples valuation methodology
Valuation methodology
Aviation
Aircraft lessors/ ACMI
Aviation services
Airlines
Container shipping
Dry bulk
List of peers
AerCap Aircastle Avolon FLY Leasing ATSG Atlas
BBA Aviation Celebi Fraport SATS John Menzies
IAG Lufthansa AirFrance-KLM
Danaos Global Ship Lease Diana Containerships Seaspan Costamare
Scorpio Bulkers Golden Ocean Star Bulk Safe Bulkers Genco Diana Shipping DryShips Navios Maritime
29
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
expected modest recovery in 2016 with average industry EBITDA growing by +18%
-
industry ratio has remained in the range 0.3x-1.0x since mid-2009
Indicative valuation range of 25.0x-30.0x 2015E and 15.0x-20.0x 2016E EBITDA2 and 0.2x-0.4x 2015A BV3
-
Peers trading at average of 0.3x P/BV
high industry trading multiples due to depressed earnings (forecasted average EBITDA growth rate of -45% in 2015)
-
Dry bulk carriers are currently trading at an average of 25.6x EBITDA 2015E and 16.0x 2016E
2016E
Safe Bulkers
Scorpio Bulkers
0.3x
Golden Ocean
0.4x
Safe Bulkers
P/BV 2015A
Star Bulk
0.3x
0.4x
P/BV current multiples
2015E
Star Bulk
Diana Shipping
26.2x 23.1x
Genco
0.3x
Diana Shipping
0.4x
Average (2015E)
Genco
Golden Ocean
14.4x 11.1x
Scorpio Bulkers
10.2x n.m. n.m.
19.1x
32.7x
n.m.
22.7x
65.6x
EV/EBITDA current multiples
DryShips
0.2x
Average
Navios Maritime
Navios Maritime
0.3x
0.3x
Average (2016E)
DryShips
1.6x n.m.
13.4x 9.5x
16.0x
25.6x
Jan-09
Jan-10
Jan-11
0.0x Jan-07
1.0x
2.0x
3.0x
4.0x
5.0x
6.0x
Jan-08
Jan-09
Jan-10
Jan-11
P/BV LTM 2007-2015YTD1
Jan-08
Multiples have recently risen due to cyclically depressed earnings
0.0x Jan-07
5.0x
10.0x
15.0x
20.0x
25.0x
Jan-12
Jan-12
Jan-14
September 2015
Jan-15
Jan-13
Jan-14
Jan-15
Multiples consistenly below 1.0x since 2009 after reaching maximum levels in late 2007
Jan-13
EV/EBITDA NTM 2007-2015YTD1
1. Data only available for Diana Shipping, DryShips and Navios Maritime. Chart shows average ratio; 2. Selected ING range; 3. Based on minimum-maximum range of peer group Source: Capital IQ (share price as of 3-Sep-15), Bloomberg, companies filings
•
•
•
Comments
Bocimar multiples
30
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
average industry EBITDA growth estimated at 12% p.a. in 2015-2016
industry ratio has remained in the range 0.6x-1.2x since mid-2011
Indicative valuation range of 6.7x-9.5x 2015E and 6.1x-8.4x 2016E EBITDA2 and 0.7x-0.9x 2015A BV3
-
Peers trading on average at 0.8x on a P/BV basis
-
Container ships providers are currently trading at an average of 8.2x EBITDA 2015E and 7.3x 2016E 6.1x
2016E
Global Ship Lease
6.7x
Danaos
0.8x
0.5x
8.1x
Seaspan
9.2x
Average
Seaspan
0.9x
Average (2015E)
Diana Containerships
P/BV 2015A
Global Ship Lease
0.6x
7.1x
Diana Containerships
P/BV current multiples
2015E
Danaos
8.4x 8.4x
9.5x
EV/EBITDA current multiples
Costamare
1.1x
0.8x
Average (2016E)
Costamare
7.2x 7.1x
7.3x
8.2x
Jan-08
Jan-09
Jan-10
Jan-11
0.0x Jan-07
0.5x
1.0x
1.5x
2.0x
2.5x
3.0x
Jan-08
Jan-09
Jan-10
Jan-11
P/BV LTM 2007-2015YTD1
0.0x Jan-07
2.0x
4.0x
6.0x
8.0x
10.0x
12.0x
14.0x
16.0x
18.0x
Jan-12
Jan-12
Jan-14
Jan-15
Jan-13
Jan-14
Jan-15
Cyclical industry with P/BV ratios just below 1.0x for most of last 3 years
Jan-13
Multiples broadly within the 8-11x range after peaking in the 2007-09 period
EV/EBITDA NTM 2007-2015YTD1
September 2015
31
1. Data only available for Danaos and Seaspan. Chart shows average ratio; 2. Based on minimum-maximum range of peer group; 3. Range based on average of peer group plus or minus 15% Source: Capital IQ (share price as of 3-Sep-15), Bloomberg, companies filings
•
•
•
Comments
Delphis multiples
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
Trading multiples vary depending on the sector with generally lower multiples within the airlines segment compared to aviation services providers and aircraft lessors/ACMI
On a P/BV basis, airlines are trading on average at 2.3x, aircraft lessors/ACMI players at 1.1x and less asset intensive aviation services providers at 3.8x
Indicative valuation range of 5.1x-7.0x 2015E and 4.8x-6.4x 2016E EBITDA (average of airlines and aircraft lessors/ACMI)3 and 0.9x-1.2x 2015A BV (based only on aircraft lessors/ACMI given asset intensity)3
•
•
•
3.7x
2016E
8.2x
2.3x
Airlines
3.8x
P/BV 2015A Average
7.8x
7.5x
Aircraft lessors/ACMI
Average (2015E)
Aviation services
P/BV current multiples
2015E
8.8x
Aviation services
9.9x 9.3x
Airlines
4.3x
3.8x
IAG
0.9x
Lufthansa
n.m. Air France-KLM
12.0x 11.6x
1.1x
Aircraft lessors/ACMI
Average (2016E)
Jan-09
Jan-11
Jan-09 Airlines
Jan-08
Jan-11
Jan-12 Aviation services
Jan-10
Jan-14
Jan-15
Jan-15 Aircraft lessors/ACMI
Jan-13
Jan-14
Aircraft lessors/ACMI
Jan-13
Strong recovery of aviation services providers since early 2009 with other segments showing more moderate improvement Airlines and lessors/ACMI providers have historically traded close to book value
0.0x Jan-07
1.0x
2.0x
3.0x
4.0x
5.0x
6.0x
7.0x
Jan-12 Aviation services
Jan-10
P/BV LTM 2007-2015YTD2
Airlines
Jan-08
Aviation services and aircraft lessors/ACMI multiples currently on the rise with declining trend for airlines
0.0x Jan-07
2.0x
4.0x
6.0x
8.0x
10.0x
12.0x
EV/EBITDA NTM 2007-2015YTD1
September 2015
32
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
1. Data only available for Lufthansa, Air France-KLM, BBA Aviation, Celebi, Fraport, SATS, FLY Leasing and Atlas (average ratio); 2 Data only available for Lufthansa, BBA Aviation, Celebi, Fraport, SATS, John Menzies, AerCap, Aircastle, ATSG and Atlas (average ratio); 3. Range based on average of peer group plus or minus 15% Source: Capital IQ (share price as of 3-Sep-15), Bloomberg, companies filings
Most comparable segments to ASL are airlines and aircraft lessors/ACMI players due to asset intensity
•
EV/EBITDA current multiples
10.1x 9.1x BBA Aviation 1.9x BBA Aviation
5.1x 4.9x
Comments
ASL multiples
5.8x 5.1x
IAG
3.0x 2.8x
Lufthansa
4.1x 3.3x Air France-KLM
6.8x 6.0x Celebi 9.9x Celebi
8.5x 8.6x AerCap 1.1x AerCap
Fraport 1.5x Fraport
7.8x 7.7x Aircastle 0.9x Aircastle
SATS 2.5x SATS
10.7x 9.5x Avolon 1.5x Avolon
John Menzies
9.6x 8.9x FLY Leasing 0.7x FLY Leasing
1.6x ATSG
3.3x John Menzies
4.3x 4.0x ATSG
6.1x 6.1x Atlas 0.6x Atlas
•
Aviation multiples have traded within a wide range depending on the business
•
problem with using data points from a different point in the economical cycle, for highly cyclical industries
-
2013
Am. Airl.
Bidder
Year
US Airw.
Target
4.3x
Avg. 10.2x
2008
2013
Etihad
Jet Airw.
15.4x
5.3x
Avg. 8.9x
2010
2014
Hanjin
Korean
10.8x
Navieras
September 2015
Pangaea
11.5x
2010
PAI Part.
Swissport
7.3x
2014
Quartet Merger
Dry bulk
Eitzen Bulk
Airlines
Excel Maritime
Bidder
Year
Quintana
Target
12.4x
EV/EBITDA multiples
1. Completion pending. Source: Corporate filings, Mergermarket, Capital IQ, ING estimates
wide ranges of multiples
-
Precedent transaction multiples have not been considered in our valuation analysis however, due to
average multiples range from 6.2x in the aviation services segment to 10.2x in the airlines segment
Transactions in the containership sector have been completed at an average 8.6x EBITDA multiple
•
-
Dry bulk transactions have been completed at an average 8.9x EBITDA multiple, with figures ranging from 5.3x to 12.4x EBITDA
•
Comments
2012
Swissport
Flightcare
4.3x
Avg. 6.2x
2013
Swissport
Servisair
6.2x
6.5x
7.0x
2015
Platinum
WFS1
2011
Albert Ballin
Hapag-Lloyd
Aviation services
2014
Knightsbridge
Golden Ocean
6.6x
Previous sector transactions
2010
Waha C.
AerCap
18.0x
2011
2012
Albert Ballin
Hapag-Lloyd
10.6x
2013
Marubeni
Aircastle
8.2x
2013
AerCap
Int. Lease
6.9x
Avg. 9.8x
2013
Vnesheco
Ilyushin
6.3x
2014
Matson Nav.
Horizon Lines
6.4x
Avg. 8.6x
Aircraft lessors/ACMI
Pacific Trust
Pacific Ship.
11.0x
Container shipping
33
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
Implied valuations result in low ranges due to current depressed earnings
We believe this valuation has limited relevance for the valuation of CMB
•
•
September 2015
CMB overhead
ASL (51%)
Delphis
(4.2) (0.7)
Equity Value per share (EUR) - 2015F Equity Value per share (EUR) - 2016F
35
(26)
Total Equity Value (EURm) - 2016F1 NOSH (m)
(147)
(29)
Total Equity Value (EURm) - 2015F1
(164)
Total Equity Value - 2016F
(1,043)
Total Equity Value - 2015F
Net debt and debt-like items
879 1,014
21
Receivable on Delphis Hunter partner
Total EV 2016F
20
Real Estate (Adj. NAV)
Total EV 2015F
42
Bochem (Adj. NAV)
(83)
50
8.6x
8.6x
218
194
363
371
317
197
66
6.4x
7.0x 4.8x
5.1x
8.4x
9.5x
20.0x
30.0x
Delphis Hunter (Adj. NAV)
(10)
46
2015/16F
38
2016F
6.1x
59
2016F 2015F
6.7x
56
15.0x
25.0x
2015F
8 21
2016F
EV Low
Joint ventures within Bocimar (Adj. NAV)
Other assets
1. Based on exchange rate 0.8990 EUR:USD (as of 3-Sep-15)
The valuation of other assets and liabilities based on (adjusted) NAV approach
•
ASL: based on 5.1x-7.0x and 4.8x-6.4x EV/EBITDA trading multiple range for 2015F and 2016F respectively, derived from listed aviation peers
-
CMB overheads are valued using a weighted average multiple for the group, based on average 2015 and 2016 multiples
Delphis: based on 6.7x-9.5x and 6.1x8.4x EV/EBITDA trading multiple range for 2015F and 2016F respectively, derived from listed container shipping peers
-
•
Bocimar: based on 25.0x-30.0x and 15.0x-20.0x EV/EBITDA trading multiple range for 2015F and 2016F respectively, derived from listed dry bulk peers
2015F
Low
Bocimar
EV/EBITDA
Main segments
EBITDA
Amounts in USDm unless stated otherwise
•
The EV/EBITDA multiples valuation is based on the following
EV/EBITDA multiples valuation
Comments High
34
7.4
2.6
35
259
89
288
100
(1,043)
1,330
1,142
21
20
42
50
66
(83)
295
263
497
526
423
237
High
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
EV/EBITDA multiples valuation
Multiples
We calculate our blended P/BV multiple based on peers in the dry bulk, container and aviation industries, and weight the multiple based on gross assets within Bocimar, Delphis and ASL respectively
Based on this approach we arrive at a blended P/BV multiple of 0.4x to 0.6x for CMB, with a mid point of 0.5x
This implies an equity value range of EUR10.0 to EUR15.8 per share, with a central case of EUR12.9
•
•
•
0.7x 0.9x 0.4x
Aviation Weighted Group P/BV multiple
Equity Value per share (EUR)
September 2015
10.0
35
Total (EURm)1 NOSH (m)
391 351
Total
Implied Total Equity Value
0.2x
Dry bulk shipping
Low
981
3
978
288
15.8
35
555
617
0.6x
1.2x
0.9x
0.4x
High
13%
66% 21%
470
Weighting (%)
1,484
Amount
Container shipping
Listed peers P/BV multiples
Adjusted Net assets
Minority interest
Net assets
Adjusted Net assets
ASL (51%)
Delphis (incl. Delphis Hunters)
Bocimar and Bochem
Total book value assets
Amounts in USDm unless stated otherwise
P/BV multiples valuation
1. Based on exchange rate 0.8990 EUR:USD (as of 3-Sep-15)
We apply a blended P/BV multiple to the CMB net assets (due to difficulty in splitting net assets by division due to group eliminations and intra-group financings)
•
Comments
P/BV multiple valuation
35
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
September 2015
4.5 Adj. NAV valuation
36
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
We have also analysed the assets of the Company and assessed the potential revaluation (downward or upward) of such assets to their market value
The revaluation of the assets and liabilities on the balance sheet results in an adjusted net asset value per share
•
•
September 2015
We have analysed the consolidated balance sheet of CMB as at 30th June 2015
•
Real estate
Bochem
ASL
Delphis and 20% of Delphis Hunter
Bocimar
We include ASL at book value in our adjusted NAV approach (noting that asset intensive peers in the aviation industry trade at circa 1.0x NAV) We then include ASL at market value in our ING Adjusted SOTP approach based on a multi-criteria approach (comparables, DCF, brokers, book value) The revaluation of Bochem largely results from certain time charter contracts which have embedded purchase options Some of these purchase options are currently in the money and have been valued based on the difference between their strike price and the vessel value as estimated by management Real estate assets have been revalued based on the assessment provided by the real estate appraiser Stadim (31 August 2015) and by Ken Corporation Ltd (2 September 2015)
• •
• •
•
37
In our view, a revaluation of ASL assets does not provide a useful approximation of ASL valuation
•
For the container shipping businesses of Delphis and Delphis Hunter, we have followed a similar approach to Bocimar’s valuation in our Adjusted NAV valuation and have assessed the value of the assets based on the ship valuation provided by three brokers (Braemar, Maersk Brokers and Howe Robinson), as provided by management. The 20% stake in Delphis Hunter is accounted for under the equity method and included within Delphis
•
For the Delphis business (excluding Delphis Hunter), in the ING Adjusted SOTP valuation, we have not revalued the book value of the vessels nor the contracts and take the approach that the recent acquisition price of Delphis (impacting the book values) is a better indicator of value than ship broker estimates due to the difficulty in assessing the values of these ships as a result of the unique features of part of the fleet. It should be noted that ING has received ship broker estimates for these vessels, but that these valuation estimates resulted in a downward revaluation, which we did not consider realistic
Bocimar JV’s are valued by using a similar approach and are accounted for proportionally within Bocimar
•
•
The long term contracts (time charters, contracts of affreightment) were revalued based on the difference between the contractual rates and the current long term contract rates as estimated by ship brokers. The positive or negative value of the contracts were derived by discounting such differences with a 8.2% WACC
We based the revaluation of the vessels on an average valuation as assessed by two ship brokers (Arrow and Clarksons) and a valuation as per the database VesselsValue, as provided by management and sourced at the end of August and beginning of September 2015
•
•
ING’s approach to assess the value of CMB’s assets
Adjusted NAV valuation approach
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
DCF of charter and other contracts and options discounted (at 8.2% WACC1)
›
DCF of charter and other contracts and options discounted (at 6.9% WACC1)
Delphis Hunter (20% participation)
›
›
new builds and existing contracts
book value
25.2
September 2015
12.8
35
449
500
NAV 30/06 BV
25.2
Bocimar
(12.7)
Delphis
(0.5)
Bochem
0.6
ASL
0.0
Other businesses
0.3
NAV market value
12.8
NAV bridge to Adjusted NAV valuation (EUR per share, central case)
Equity Value per share (EUR)
35
882
NOSH (m)
981
3
Total Equity Value (EURm)4
(1,375) 3
Total Equity Value (USDm)
Minority interest
(1,375)
1,872
2,353
Total assets Total liabilities
(845)
966
290
44
(845)
956
968 449
Eliminations3
288
Other businesses total assets
20
Bochem total assets ASL total assets
470
1,464
Cons. Book value2 Adj. asset value
Delphis total assets
Bocimar total assets
Amounts in USDm unless stated otherwise
Adjusted NAV valuation
1. See section 4.6 for details of WACC calculation; 2. Total for reportable segment, including proportionally consolidated JVs; 3. mainly relates to intercompany loans and cash pooling; 4. Based on exchange rate 0.8990 EUR:USD (as of 3-Sep-15)
Valuation range of EUR11.1 to EUR14.5, based on 10% vessel value bandwidth (-5% to +5% vessel value), with mid-point at EUR12.8
•
Real estate
›
ASL
›
Bochem
fleet valuation based on average valuation by ship brokers
›
Delphis
fleet valuation based on average valuation by ship brokers
›
Bocimar
Other assets/liabilities based on book values
-
-
-
-
-
Adjusted Net asset valuation comprising:
•
•
Comments
Adjusted NAV valuation
38
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
September 2015
4.6 DCF valuation
39
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
1.56 13.68% 37.32%
4.00% 0.00% 4.00% 62.68% 7.61%
8.86%
8.24%
Relevered beta Cost of equity % equity (E/ D+E)
Cost of debt (pre-tax) Tax rate Cost of debt (post-tax) % debt (D/ D+E) CAPM based WACC
Average broker WACC
WACC (avg. CAPM/brokers)
Golden Ocean
Scorpio Bulkers
Genco
7.5%
WACC
Star Bulk
8.0%
Average
Diana Shipping
8.8%
Safe Bulkers
11.1%
Navios Maritime
9.8%
8.9%
6.87%
6.73%
4.00% 0.00% 4.00% 69.48% 7.01%
1.58 13.85% 30.52%
Seaspan
6.0%
WACC
Average
Costamare
7.5%
6.7%
Based on peers leverage ratios
ING estimate Company's effective tax rate
Based on peers leverage ratios
USD denominated 10yr Belgian government bond yield ING estimate2 ING beta analysis Based on 100% equity assumption Be = Ba x (1 + (1-T) x (D/ E))
Brokers WACCs of peers
WACC (avg. CAPM/brokers)
Average broker WACC
Cost of debt (pre-tax) Tax rate Cost of debt (post-tax) % debt (D/ D+E) CAPM based WACC
Relevered beta Cost of equity % equity (E/ D+E)
7.00% 0.48 -
2.76%
Source
(USD)1
6.86% 6.64%
Average broker WACC WACC (avg. CAPM/brokers)
IAG
8.6%
Lufth.
7.6%
September 2015
7.8%
Fraport
5.3%
WACC
AF-KLM BBAA
8.0%
6.6% 5.5%
AerCap Aircastle Avolon
5.2%
Average
SATS
7.1%
6.9%
40
Based on peers leverage ratios
ING estimate Irish corporate tax rate
Based on peers leverage ratios
EUR denominated 10yr Irish government bond yield ING estimate2 ING beta analysis Based on 100% equity assumption Be = Ba x (1 + (1-T) x (D/ E))
Source
Brokers WACCs of peers
3.50% 12.50% 3.06% 38.85% 6.43%
1.03 8.57% 61.15%
7.00% 0.66 -
1.35%
Cost of debt (pre-tax) Tax rate Cost of debt (post-tax) % debt (D/ D+E) CAPM based WACC
Relevered beta Cost of equity % equity (E/ D+E)
Equity Risk Premium Unlevered beta Leverage (D/E)
Risk free rate
CAPM derived WACC
WACC calculation (EUR)1
Aviation
1. As of 3-Sep-15. 2. Based on ING assessment of various sources including Bloomberg and Damodaran (Stern Business School) and ING estimates Source: Capital IQ, Bloomberg, broker reports
8.3%
8.5%
Brokers WACCs of peers
Based on peers leverage ratios
ING estimate Company's effective tax rate
Based on peers leverage ratios
7.00% 0.58 -
Equity Risk Premium Unlevered beta Leverage (D/E)
Equity Risk Premium Unlevered beta Leverage (D/E)
Risk free rate
USD denominated 10yr Belgian government bond yield ING estimate2 ING beta analysis Based on 100% equity assumption Be = Ba x (1 + (1-T) x (D/ E))
2.76%
Risk free rate
WACC calculation
Containership
CAPM derived WACC
Source
(USD)1
CAPM derived WACC
WACC calculation
Dry bulk
WACC calculation
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
-10.0% 338 481 624 767 910
303 0.7x 1.0x 1.3x 1.6x 1.9x
949
806
663
520
377
-5.0%
988
845
702
559
416
0.0%
1,027
884
741
598
455
5.0%
1,066
923
780
637
494
10.0%
Change in day rates compared to management case
ING summary EV valuation (USDm)2
Business Plan based on management projections 2015-2021E - management assume a gradual recovery in day rates from current lows (based on the FFA rates as per 21 August 2015) › up to circa USD15,000/day for capesize, USD9,000/day for supramax, USD8,500/day for panamax, and USD7,500/day for handysize by 2021 - revenues are expected to decrease over the 2014-2021E period with a CAGR of -5.8%1 - EBITDA margin is forecasted at 16% on average over the period2 - capex on average amounts to 14% of revenues per annum over the 2015-2021 period. This mainly relates to new deliveries in 2015/2016 and drydocking and ballast water treatment system capex Terminal value in 2021 determined based on current EV/Fixed assets multiples from peers as well as multiples throughout the cycle - wide multiple range between 2007 and today (maximum of 4.7x observed in 2007 with minimum average multiple of 0.7x) 8.2% WACC used ING’s EV valuation range of USD520m-USD884m3 - central case based on management day rate forecasts and 1.3x TV multiple (in line with peers average over the cycle, since 2007; TV calculation based on fixed assets of USD782m) › TV comprises 93% of EV valuation - low end based on decrease in day rates of -5% vs. management assumptions and 1.0x Fixed assets TV multiple - high end based on increase in day rates of +5% vs. management assumptions and 1.6x Fixed assets TV multiple
September 2015
41
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
1. 2014 reported revenue figures have been amended for voyage related re-invoiced expenses such as bunkers and port costs provided by management, which were not forecasted 2. Please note that EBITDA includes approximately USD12m per annum non-cash items (2015-2018) declining to USD1.2m in 2021E (total of USD62m over the period); 3. Includes value of Delphis Hunter management fees (USD52m, based on WACC of 8.2% and 2% TGR)
• •
•
•
Comments
Bocimar DCF valuation
EV/Fixed assets multiple in TY
capex expenditure is expected to continue into 2016 with the delivery of a number of new ice-class feeder vessels, with no capex forecasted thereafter
-
September 2015
325 381 437 494 550
1.0x 1.3x 1.6x 1.9x
-10.0%
571
515
459
403
347
-5.0%
593
537
481
424
368
0.0%
615
558
502
446
390
5.0%
636
580
524
468
412
10.0%
Change in day rates compared to management case
0.7x
303
high end based on increase in day rates of +5% vs. management assumptions and 1.6x TV multiple
ING summary EV valuation (USDm)
low end based on decrease in day rates of -5% vs. management assumptions and 1.0x TV multiple
TV comprises 51% of EV valuation
-
›
central case based on management day rate forecasts and 1.3x TV multiple (in line with peers average over the cycle, since 2007; TV calculation based on fixed assets of USD284m)
-
-
ING’s EV valuation range of USD403m-USD558m
•
maximum average multiple of 2.5x observed in 2007 with minimum average multiple of 0.9x
6.9% WACC used
-
42
EBITDA margin in Delphis is forecasted to be fairly stable with an average margin of 60% over the period
-
Terminal value in 2021 determined based on current EV/Fixed assets multiples from peers as well as multiples throughout the cycle
management forecast a gradual recovery in mid-sized container vessel spot rates, for example a recovery in post-panamax day rates from USD18,000/day in 2015 to USD24,000/day by 2018, resulting in a 2015-2021 revenues CAGR of 5.7%
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
-
Business Plan based on management projections 2015-2021E
•
•
•
Comments
Delphis DCF valuation
EV/Fixed assets multiple in TY
EBITDA margin is expected to increase to over 20% due to economies of scale and realisation of synergies (21% on average over the 2015-2025 period)
significant fleet replacement capex is contained in the plan, with expenditures in 2016 and 2017 in particular (27% and 19% of revenues respectively)
thereafter, capex is expected to remain at a normalised replacement level (12% of revenues in 2018 growing with inflation thereafter)
net working capital forecasted to increase to 7% of revenues in 2018 (and kept at this % of revenues for the following years)
-
-
-
-
high end: 5.6% WACC and 7.0x EBITDA multiple
-
September 2015
1. Based on exchange rate 0.8990 EUR:USD (as of 3-Sep-15)
low end: 7.6% WACC and 5.0x EBITDA multiple
-
ING’s valuation range of USD249m-USD369m
•
TV comprises 66% of EV valuation
WACC calculated in EUR, in line with underlying ASL business plan projections (6.6%)
›
Terminal value in 2025 determined based on EV/EBITDA multiple, to capture average capex intensity of peers into perpetuity
revenues and EBITDA are forecast to continue to grow, based on the integration of new acquisitions (for example Farnair, acquired in late 2014) and the continued growth in the global passenger and air cargo markets (2015E2025E revenues CAGR of 4%)
-
Business Plan based on ASL management projections 2015E-2018E and ING extrapolation for 2018-2025E
•
•
•
Comments
ASL DCF valuation
488 249
51% EV (USDm)
439
100% EV (USDm)
100% EV (EURm)
Low
ING valuation range (exit multiple TV)1
493
537
478
6.6% 439
586
521
5.6%
7.6%
6.0x
5.0x
303
TY Exit EV/EBITDA multiple
Exit multiple method (100% EV, EURm)
369
724
651
High
546
596
651
7.0x
43
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
Key valuation outputs
WACC
Cash flows used for the analysis exclude income from JVs within Bocimar, Delphis Hunter, Bochem and real estate, for which separate adjustments have been included on an Adj. NAV basis
The analysis results in a wide range due to high levels of uncertainty regarding future Bocimar and Delphis earnings
The valuation range is very sensitive to future assumptions, which are difficult to predict
As such we place limited weight on the DCF range
•
•
•
•
249
ASL (51%)
20 21
Real Estate (Adj. NAV) Receivable on Delphis Hunter partner
12.3
4.2
Equity Value per share (EUR) - 2015F
NOSH (m)
430 35
146 35
478
163
(1,043)
Total Equity Value (EURm)2
(1,043)
1,521
21
Total Equity Value
Net debt and debt-like items
1,206
42
Bochem (Adj. NAV)
Total EV
42
50
20
50
66
Joint ventures within Bocimar (Adj. NAV)
66
(165)
305
481
702
Central
EV
Delphis Hunter (Adj. NAV)
Other assets
(165)
403
Delphis
CMB overhead1
520
Low
Bocimar
Main segments
Amounts in USDm unless stated otherwise
Discounted cash flow
20.6
722 35
803
(1,043)
1,846
21
20
42
50
66
(165)
369
558
884
High
September 2015
44
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
1. c.USD10m per annum discounted with a weighted WACC (based on the WACC for the various segments) of 7.5%, and grown into perpetuity with a long term growth rate of 2%; 2. Based on exchange rate 0.8990 EUR:USD (as of 3-Sep-15)
Discounted cash flow analysis performed based on cash flows for Bocimar, Delphis, ASL and CMB Overhead1
•
Comments
Discounted cash flow
DCF
September 2015
4.7 ING Adj. SOTP valuation
45
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
September 2015
12.8
14.7
35
515
573
3
(1,375)
1,945
(845)
966
3371
44
474
968
ING Adj. SOTP
150
200
250
300
350
400
218
EV/EBITDA EV/EBITDA 2015F 2016F
194
263
295
Adj. NAV market value
12.8
Delphis vessels valued at recent acquisition value (not broker value)
0.7
ASL multi-criteria valuation rather than book value
1.2
14.7
DCF
249
ING Adj. SOTP
Capital employed
203
369
Brokers
236
46
ASL 51% EV valuation of USD225-275m (central case USD250m = 6.6x 2015F EBITDA, 5.5x 2016F EBITDA)
NAV bridge to ING Adj. SOTP (EUR per share, central case)
Equity Value per share (EUR)
35
449
Total Equity Value (EURm) NOSH (m)
500
3
Total Equity Value (USDm)
Minority interest
(1,375)
1,872
Total assets Total liabilities
(845)
966
Eliminations
290
Other businesses total assets
44
Bochem total assets ASL total assets
449
968
Adj. asset value
Delphis total assets
Bocimar total assets
Amounts in USDm unless stated otherwise
ING Adjusted SOTP valuation
1. Mid-point EV of USD250m corresponds to USD337m adj. asset value
We calculate a range based on a 10% bandwidth for vessel values and our ASL high-low value range, which results in a range of EUR12.2-17.0 per share
•
broker SOTP
-
Our ING Adjusted SOTP results in central case value per share of EUR14.7
DCF
-
•
book capital employed
-
For ASL various valuation methodologies have been assessed to arrive at a EV valuation for the 51% stake of USD250m
•
multiples
The Adj. NAV approach is used for the shipping businesses with the exception of Delphis whereby we believe that vessel book values (which are based on the acquisition values of the vessels from the acquisition of Delphis NV, announced in late 2014 and which closed in June 2015), are a better benchmark for the vessel valuation than ship broker valuations (given bespoke nature of the vessels and the very recent transaction)
•
-
The ING Adjusted SOTP method takes the most relevant valuation method for each division
•
Comments
ING Adjusted Sum-of-the-Parts valuation
EV 51% (USDm)
September 2015
4.8 Valuation summary
47
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
0.0
EV/EBITDA 2016F
September 2015
Note: Amounts in EUR per share
Adj. SOTP
ING Adjusted SOTP
Book NAV
Adj. NAV
NAV
SOTP DCF
DCF
P/BV Jun 2015A
0.0
EV/EBITDA 2015F
SOTP Trading multiples
Broker target prices
Brokers
Bid premia Controlling s/h transactions
L1M VWAP
L3M VWAP
LTM VWAP
LTM share price range
Current share price
Market data
12.2
11.1
10.0
7.4
15.3
14.1
ING key valuation approaches
4.2
2.6
11.0
14.0 13.6
12.0
13.4
14.5 25.2
20.6
Book NAV is EUR25.2 / share, however current distressed market conditions make unadjusted accounting book value metrics of limited value ING’s central valuation methodology is ING Adjusted SOTP, which has a range of EUR12.2-EUR17.0 / share with mid-point at EUR14.7 / share
• •
48
Adj. NAV includes revised values for book assets where market benchmarks exist
•
Assumes Delphis vessels at book value (since transaction took place recently) and ASL valuation triangulated from various approaches
Adj. NAV range is EUR11.1-14.5 / share, with a mid-point of EUR12.8 / share
•
•
Mid-point of DCF is EUR12.3 / share
•
Limited focus on DCF given high earnings volatility and sensitivity to forecasted day rates
•
Low end of earnings based ranges are negative, implying zero value per share Earnings based ranges of limited relevance given cyclically depressed earnings however
• •
Peer P/BV multiples indicate range of EUR10.0-15.8 / share (central case: EUR12.9 / share)
Broker target price range is EUR11.0 to EUR15.0 / share based on reports issued post the 2Q 2015 preliminary results announcement (average is EUR13.7 / share)
•
•
Recent bid premia in Belgium in controlling shareholder transactions since 2005 that ended up in the acquirer owning 100% of the company have been between 14% and 18% on average based on a number of metrics
Current share price is at the low end of the range from the last twelve months at EUR13.4 as at close of business on 3 September 2015 (the day preceding the announcement of a potential offer)
•
•
CMB’s share price has traded within a wide range over the last twelve months, however most volumes have traded towards the bottom end of the LTM range
•
ING Valuation range: EUR13.5-EUR16.0 per share
18.5
17.0
15.8
15.0
15.9
Share price (3-Sep): EUR13.45
We conclude, at the date hereof, on a valuation range of EUR13.5 to EUR16.0 per share
Valuation overview
Market based
DCF
NAV
SOTP
September 2015
5. Analysis of the valuation performed by the Bidder
49
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
Sum of the parts valuation based on discounted cash flow and trading multiples
-
Transaction multiples: Although we agree with the Bidder’s argumentation for excluding this valuation method, we have included a selection of transaction multiples for reference purposes
-
50
ING confirms that the valuation methodologies selected by the Bidder are widely accepted and relevant to determine the value of the Company as a going concern business in the framework of a public takeover bid. In the following section we set out our evaluation of the valuation methodologies used by the Bidder and the selected valuation ranges. We also include a comparison with the valuation approaches used by ING as set out in this valuation report
Hybrid net asset value: We agree with the Bidder’s argumentation for excluding this valuation method, especially in relation to the book value of Bocimar related assets. We note however that in our main valuation method, ING’s Adjusted SOTP valuation, we retain the book value of the vessels and contracts for Delphis as we believe the acquisition price (impacting the book values) is a better indicator of value than ship broker estimates due to the difficulty in assessing the values of these ships as a result of the unique features of part of the fleet
-
September 2015
•
Book value of the Company’s equity: We agree with the Bidder’s argumentation for excluding this valuation method
-
The following valuation methods were excluded by the Bidder
Adjusted net asset value (“Adjusted NAV”)
-
•
Bid premia observed in selected Belgian public takeover offers
-
The Bidder considers their Adjusted NAV method (which can be compared in approach to ING’s Adjusted SOTP method) as the main valuation method. We agree with the observation of the Bidder that asset-based approaches are particularly relevant for valuing the Company due to the high volatility in the shipping sector and uncertainty of profitability projections. We also agree with the Bidder that limited weight should be placed on earnings based valuation methodologies such as the DCF approach and trading multiples approach
Target share prices of equity research analysts
-
•
Historical evolution of prices of the Shares of the Company
The Bidder has considered both consolidated and sum-of-the-parts (“SOTP”) valuation approaches to determine the bid price per Share offered under the Takeover Bid. The following approaches were considered by the Bidder
•
-
ING has reviewed the bid price justification of the Bidder as described in the chapter “Justification of the Bid Price” (“Rechtvaardiging van de Biedprijs”) of the draft prospectus dated 8 September, 2015 and subsequently the updated draft prospectuses dated 29 September 2015 , 8 October 2015 and 12 October 2015. The findings of this review are listed in this section
•
Introduction
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
Comparison against average target price by three independent equity research analysts
Target share prices of equity research
SOTP approach
Adjusted NAV
SOTP: Valuation range based on combination of DCF and trading multiples, except for chemical tanker business for which only a DCF approach was used, and activities accounted for under the equity method1, for which a combination of DCF and trading multiples or net asset value was retained
Medium/Low
High
Medium/High
ING relevance
DCF: DCF valuation of Bocimar, Delphis, ASL, and Company overhead costs. Other assets such as the Bocimar JV’s, Delphis Hunter, Bochem and Real Estate valued as per Adjusted NAV approach
Trading multiples: Multiples valuation of Bocimar, Delphis, ASL, and Company overhead costs. Other assets such as the Bocimar JV’s, Delphis Hunter, Bochem and Real Estate valued as per Adjusted NAV approach
Two separate SOTP valuation analyses performed based on:
ING Adjusted SOTP: Revaluation of company’s assets, where possible and relevant. This method is similar to the Bidder’s Adjusted NAV approach however takes ING’s view of the most relevant valuation method for each division. Main differences with the Bidder’s Adjusted NAV valuation are the valuation of Delphis operational vessels and TC out contracts at book value (rather than market value) and a different valuation of ASL arrived at by triangulating between various valuation methodologies (multiples, book capital employed, DCF, and broker SOTP)
Medium/Low
Medium
High
Adjusted NAV: revaluation of company’s assets, when possible. Sensitivity of Medium +/-5% applied only to market value of vessels. ASL valued at book value. Minor differences in discount rate used for valuation of contracts and FX assumptions
Approach generally in line with small differences in methodology, selected peer Low group and selected range
Approach in line with same set of target prices used. ING range shown based on low-high end of target price range
Not noted
Not noted
Approach in line on use of closing share price on 3 Sep 2015 and VWAP during 1, 3 and 12 months preceding this date. ING analysis also shows LTM share price range
Comparable ING approach
Relevant, but limited liquidity noted
Adjusted NAV: revaluation of Main valuation company’s assets, when possible method and relevant. Sensitivity of +/-5% applied to market value of vessels and TC market rates. Valuation of ASL based on blend of a multiple and DCF approach
Bid premia observed in Comparison against Belgian public selected Belgian public takeover bids initiated by reference takeover offers shareholders
Comparison against closing price on 3 Sep 2015 and VWAP during 1, 3 and 12 months preceding this date
Historical evolution of prices of Shares of the Company
Bidder relevance
September 2015
51
1. Under new accounting method. Note that the ING valuation is based on pre-2014 accounting methodology applied by CMB and now reported in the notes as ‘Total for reportable segments’. In the pre-2014 accounting methodology joint ventures were reflected proportionally rather than under the equity method as is the case under the current accounting approach
5.
4.
3.
2.
1.
Bidder approach
Bidder methodology
Overview of the valuation approaches used by the Bidder and ING
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
We agree with the Bidder’s analysis of historical share prices, however, we use a slightly different methodology to calculate VWAPs (which results in similar conclusions)
We confirm the target prices listed by the Bidder as well as the average target price of EUR13.7 per share resulting in a Bid Price premium of 18.5% over this average target price
•
The Bidder applies the premia calculated using a slightly different methodology to us. It applies premia calculated on the average price 3 months prior to the bid to the 3 month VWAP of the Company. Since we do not believe there to be bid speculation in the price of the Company (and in fact the Company’s share price has declined moderately over the last several months) we believe it is more appropriate to apply the calculated premia (over 1 day, 1 month and 3 months) to the undisturbed share price immediately prior to announcement
In its conclusion the Bidder uses the median bid premium and not the average bid premium (which is slightly higher) to calculate the implied price per share. In our analysis we include both calculation methods
•
•
52
We do not consider premia observed in Belgian public takeover bids to be a highly relevant valuation methodology. However, for illustrative purposes, we have shown in our report the premia paid for Belgian public bids for the past 10 years (since 2005) where the bidder did not have pre-existing control over the target, and also where the bidder did already control the target prior to the takeover bid. The Bidder has also included bid premia for transactions between 1999 and 2004, which we consider outdated. Furthermore, the Bidder also included a transactions that did not result in 100% control over the target company (the Bid of Suez on Electrabel) which we excluded in our analysis. Notwithstanding the difference in approach the resulting bid premia are in line with our analysis
•
Bid premia observed in selected Belgian public takeover offers
Research analysts have a thorough understanding of the companies they cover and the sectors they are following and therefore can provide a good valuation benchmark. Between the preliminary announcement of the 2Q 2015 results and the press release with the intention to launch the Offer, three sellside analysts have issued a recommendation and a target price for CMB
•
Target share prices of equity research
•
Historical evolution of prices of Shares of the Company
September 2015
3
2
1
Comments on Bidder valuation approach (1/6)
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
The ING Adjusted SOTP methodology results in a EUR12.2 to EUR17.0 per share range with a central case of EUR14.7 per share. The Bidder’s Adjusted NAV approach results in a EUR11.5 to EUR15.8 per share range with a central case of EUR13.7 per share
The main differences between the ING Adjusted SOTP approach and the Bidder Adjusted NAV approach are as follows
•
•
Whilst we differ in certain respects, we agree with the Bidder’s general approach to Adjusted NAV valuation
•
53
Minor difference in foreign exchange rates due to valuation date (Bidder valuation date as at 28 August 2015 with USD/EUR rate of 0.89 compared to ING valuation date as at 3 September 2015 with USD/EUR rate of 0.90)
ࡲ
We agree with the Bidder that certain out-of-the-money options and profit sharing agreements can be considered as having negligible value
The Bidder applies a wider valuation range based on a 5% sensitivity to both the vessel market valuation and the TC market rates (i.e. 10% bandwidth). The ING valuation applies a 5% sensitivity to only the vessel market valuation. For the 51% stake in ASL the ING low-high range assumes an EV valuation range of USD225-275m, whereas the Bidder does not use a valuation range for ASL in deriving its overall value ranges
ࡲ
For ASL in addition to the multiples and DCF approach used by the Bidder we have also included book value of capital employed and a broker SOTP valuation as references to arrive at our selected valuation. The Bidder DCF assumes a WACC of 7.2% and a perpetual growth rate of 2%. Our DCF analysis assumes a WACC of 6.6%, a perpetual growth of 2% as well as an exit value based on EV/EBITDA multiples. Overall the mid-point enterprise value for 51% stake in ASL is USD 250m for ING and USD223m for the Bidder (USD27m difference). The difference in equity value reduces to USD6m as we take differing approaches to reflecting tax liabilities and provisions (we include them as a future cash out whereas the Bidder does not). The difference in ASL valuation has a positive impact on price per share of c.EUR0.15 under our approach
•
ࡲ
We agree with the methodology used by the Bidder to revalue vessels using an average of broker market valuations, except as detailed below
•
ING values Delphis’ operational vessels and TC out contracts at book value (as established in the recent Delphis-CMB transaction) rather than market value as is the case in the Bidder Adjusted NAV. We believe that vessel book values (which are based on the acquisition values of the vessels from the deal to acquire Delphis N.V., announced in late 2014 and which closed in June 2015), are a better benchmark for the vessel valuation than ship broker valuations (given bespoke nature of the vessels and the very recent transaction). The total valuation of Delphis assets in the central case are USD449m under the Bidder approach and EUR474m under the ING approach (implied positive impact on price per share of c.EUR0.66 under our approach)
We agree that adjusted net assets should be the central approach, and note that the Bidder’s Adjusted NAV approach is similar in methodology to the ING Adjusted SOTP approach
•
ࡲ
The Bidder considers the Adjusted NAV approach as the most relevant valuation method for the Company. The Bidder applies a revaluation of the company’s assets, when possible and relevant. The valuation of ASL is based on a blend of a multiple and DCF approach
•
Adjusted NAV
September 2015
4
Comments on Bidder valuation approach (2/6)
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
The Bidder takes an average of the multiples approach and the DCF approach in its SOTP approach
Whilst we understand the Bidder’s rationale for this (to reduce the uncertainty inherent in both approaches by combining and taking an average), ING shows its analysis separately so that clear conclusions can be drawn from each approach
Specific comments on the approaches taken to form the Bidder’s SOTP approach are as below
•
•
•
•
We understand the rationale for such an approach, as management’s projections through to 2021 do not appear to result in a steady state, for the Bulk business in particular (ROCE is projected to remain negative by 2021 for Bocimar). We agree that continued negative returns on capital in the bulk business are likely to result in increased scrappage and reduced orders which will in turn return the ROCE to long-run averages
We however note the very significant impact that the choice of target long run ROCE has on the valuation result
For Bocimar and Delphis, ING takes a simple approach, which does not require extrapolating past 2021 although also requires significant and highly sensitive assumptions. ING assumes that the fixed asset value of the shipping businesses in 2021 will be valued at long run average through the cycle EV/Fixed asset multiples. This approach implicitly assumes a recovery in the markets as the multiple applied to calculate terminal value is above the current trading multiple
Both approaches highlight the difficulty in forecasting cashflows in a distressed market such as dry bulk shipping
For Bochem, ING uses an adjusted NAV approach capturing the investment in the three newbuild vessels and the six TC-in contracts
-
-
-
-
-
54
The Bidder takes management’s projections from 2015-21 and extrapolates to 2030 based on a target ROCE approach. A terminal growth rate is then applied along with the Gordon Growth Model to calculate a terminal value
-
Bocimar, Delphis, Bochem
Methodology
The Bidder performs DCF analysis as part of its SOTP approach
A) Bidder SOTP approach: Discounted cash flow valuation (“DCF”)
The Bidder performs DCF analysis and trading multiples analysis as a cross check to its main Adjusted NAV approach. We agree with the comments made by the Bidder that both DCF and multiples approaches have significant limitations in the current context of depressed earnings of the Company (impacting applicability of multiples approaches) and uncertain future day rate evolution (impacting applicability of the DCF approach)
•
SOTP approach
September 2015
5
Comments on Bidder valuation approach (3/6)
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
The Bidder uses the same approach for extrapolating management’s cash flows for ASL post 2018, based on a target ROCE. ING takes a different approach, and extrapolates ASL’s financials based on discussions with management, industry growth rates and normalised capex assumptions. As such our projections post 2018 differ from the Bidder projections
We agree with the Bidder’s approach to valuing corporate overhead, although arrive at a higher negative valuation due to different overhead cost growth assumptions
We agree with the Bidder’s approach to value other assets (Delphis Hunter, Bocimar JVs and real estate) at net asset value within the DCF valuation
We agree with the Enterprise-equity value adjustment approach used by the Bidder. ING however, has used the Company’s ‘old style’ accounting approach whereby the joint ventures have been accounted proportionately as our basis, whereas the Bidder has used the ‘new style’ accounting policies whereby joint ventures are reflected under the equity method. This results in different Enterprise-equity value adjustments
-
We agree with the approach the Bidder takes to sensitising its DCF ranges
Sensitivities
-
Enterprise value – equity value adjustments
-
Other assets
-
Overhead
-
ASL
•
•
The Bidder calculates a WACC for Delphis of 7.6%, which is above our estimated WACC of 6.9%, but within an acceptable range of tolerance
The Bidder calculates a WACC for ASL of 7.2%, which is above our estimated WACC of 6.6%, but within an acceptable range of tolerance
-
-
The Bidder calculates its WACC using the CAPM approach. We also use the CAPM approach, but also take into account as a reference point the discount rates used by brokers in their DCF valuations of peers in the sector
The Bidder calculates a WACC for Bocimar and Bochem of 7.8%, which is below our estimated WACC of 8.2%, but within an acceptable range of tolerance
-
We arrive at different DCF valuations as a result of the above differing methodologies, and also due to slightly different WACC assumptions, as noted below
WACC and DCF results
•
•
•
•
•
Methodology (cont’d)
SOTP approach (cont’d)
September 2015
5
Comments on Bidder valuation approach (4/6)
55
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
We agree that asset multiples are appropriate for Bocimar and that earnings based approaches (EV/EBITDA) for ASL are appropriate. We believe however that for Delphis both approaches can have their value, whereas the bidder has only retained EV/EBITDA multiples
When assessing asset multiples, we focus our multiples analysis on the widely used price/book approach, whereas the Bidder uses EV/Capital Employed. We agree EV/Capital Employed multiples are useful, however note the multiple is less commonly used by brokers and that further assumptions are required to compute the multiple than for price/book
•
•
We agree with the Bidder that comparable transactions are of limited relevance due to i) a lack of close peer transactions with good quality data and ii) the problems inherent in using historic multiples given the high cyclicality in the shipping and (to a lesser extent) aviation sectors
•
•
•
We agree that the peer set used is reasonable, although we omit Pacific Basin Shipping and DS Norden due to their relatively smaller average size of vessels and U-Ming Marine Transport due to its relatively higher concentration of larger vessels and lack of mixed operator/owner business model
We agree on the peer set used
-
56
selected aviation services companies active in the ground handling and other aviation service sectors (BBA, Celebi, Fraport, SATS, John Menzies), on the basis that certain parts of ASL’s business can be seen as an outsourced service provider to the aviation industry. We do not use multiples from this peer set to inform our valuation range however due to differences in asset intensity
›
We do not include SAS (whereas the Bidder does), as we believe SAS is too focused on passenger activities, and also leases a large portion of its fleet in. We also do not include Cargojet due to its focus on North America and its large orderbook
certain aircraft lessors (AerCap, Aircastle, Avolon, FLY Leasing), on the basis that ASL’s business model is akin to a lessor in certain respects, and that both ASL and aircraft lessors are ‘asset heavy’
ING additionally includes a number of peers in its analysis that the Bidder does not, including
-
›
We agree with the Bidder that there are no exact peers for ASL, making multiples analysis challenging. We also believe the peer set used by the Bidder is reasonable
-
Aviation
-
Container shipping
-
Bulk shipping
Choice of trading comparable peers
•
Comparable transactions
We agree with the Bidder’s comment that earnings based approaches have limited applicability for the Company given the depressed earnings environment it operates in
•
B) Bidder SOTP approach: Multiples approach
SOTP approach (cont’d)
September 2015
5
Comments on Bidder valuation approach (5/6)
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
ING concludes on a central case DCF range of EUR12.3/share, with a range showing the sensitivity of the approach of EUR4.2/share at the low and to EUR20.6/share at the high end
•
ING calculates an EV/EBITDA multiple based range that we deem non-meaningful (EUR0-7.4/share), and a price/book range which we do believe is relevant, with a range of EUR10.0-15.8/share and a central case of EUR12.9/share
•
•
57
Overall we believe the Bidder’s approach to SOTP valuation to be reasonable, although we agree that undue weight should not be placed on the range due the uncertainties and difficulties in the approach as previously mentioned
SOTP
The Bidder does not conclude on a group multiple range separately but instead takes an average of DCF and multiples results to produce its SOTP valuation ranges. Furthermore the bidder concludes only on a central case SOTP valuation of EUR13.4/share, with a range showing the sensitivity of the approach of EUR1.4/share at the low end to EUR32.6/share at the high end
•
Multiples
The Bidder does not conclude on a group DCF range separately but instead takes an average of DCF and multiples results to produce its SOTP valuation ranges. The bidder concludes only on a central case SOTP valuation of EUR13.4/share, with a range showing the sensitivity of the approach of EUR1.4/share at the low end to EUR32.6/share at the high end
•
DCF
C) Conclusion
SOTP approach (cont’d)
September 2015
5
Comments on Bidder valuation approach (6/6)
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
Whilst we use certain different methodologies and assumptions, we conclude on similar results
Our ING Adjusted SOTP method results in a central case valuation of EUR14.7/share, whereas the Bidder’s Adjusted Net Assets approach results in a value of EUR13.7/share
A number of factors explain the difference, including different assumptions on Delphis vessel valuations, ASL valuation and certain other minor differences
•
•
•
September 2015
Overall, we deem the valuation approaches taken by the Bidder to be reasonable and in line with market practice
•
Concluding remarks
58
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
September 2015
Appendix
59
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
September 2015
Source: Capital IQ, company filings. Share price as of 3-Sep-15
Average Median
23,216 10,238 8,882 2,802 363 9,393 2,211 546 37,212 5,713 7,294 3,127 855 2,439 3.5x 1.4x
1.0x 0.3x 0.3x 1.2x 1.4x 3.2x 1.5x 0.2x 10.2x 7.1x 12.0x 7.7x 1.5x 1.4x
17,474 5,599 2,113 2,100 271 5,490 2,760 394 8,141 1,662 2,364 523 575 966
IAG Lufthansa Air France-KLM BBA Aviation Celebi Fraport SATS John Menzies AerCap Aircastle Avolon FLY Leasing ATSG Atlas
8.60 12.10 7.14 4.48 11.13 59.48 2.49 6.54 41.24 20.47 28.68 12.61 8.86 38.54
5.5x 5.1x
3,420 699 219 5,125 2,477
Average Median
651 286 117 1,684 1,066
8.6x 19.1x 8.1x 4.5x 4.4x 4.7x 0.4x 2.3x
6.2x 5.0x 4.0x 7.1x 5.1x
5.93 5.20 1.58 16.99 14.20
421 1,455 1,190 698 961 830 785 1,349
2014A
Danaos Global Ship Lease Diana Containerships Seaspan Costamare
555 501 539 266 401 547 318 296
EV (USDm)
6.5x 4.6x
1.65 2.90 2.46 3.19 5.50 6.59 0.45 2.76
Share price Market cap (USD) (USDm)
Average Median
Scorpio Bulkers Golden Ocean Star Bulk Safe Bulkers Genco Diana Shipping DryShips Navios Maritime
Company name
Trading multiples
Dry bulk
Containership
Aviation
3.1x 1.5x
1.0x 0.3x 0.3x 1.3x 1.5x 3.3x 1.7x 0.2x 7.2x 7.3x 10.0x 6.9x 1.4x 1.3x
5.0x 5.0x
6.1x 4.4x 3.3x 6.3x 5.0x
4.7x 5.2x
4.5x 8.8x 5.3x 5.2x 5.5x 5.2x 0.8x 2.7x
EV/Sales 2015E
3.0x 1.4x
0.9x 0.3x 0.3x 1.2x 1.4x 3.1x 1.8x 0.2x 7.1x 6.7x 8.9x 7.1x 1.4x 1.3x
4.7x 4.9x
6.1x 4.0x 2.8x 5.6x 4.9x
3.8x 4.3x
1.9x 5.2x 3.6x 4.3x 4.5x 4.8x n.a. 2.3x
2016E
8.8x 7.8x
7.3x 4.3x 4.6x 11.2x 6.9x 9.8x 10.8x 5.8x 19.7x 8.8x 13.3x 8.2x 4.8x 7.1x
9.1x 8.6x
8.6x 8.6x 10.5x 10.1x 7.8x
30.7x 16.6x
n.m. 77.8x 35.1x 9.9x 63.1x 16.6x 0.8x 11.6x
2014A
7.4x 7.3x
5.8x 3.0x 4.1x 10.1x 6.8x 9.9x 12.0x 5.1x 8.5x 7.8x 10.7x 9.6x 4.3x 6.1x
8.2x 8.4x
8.4x 6.7x 9.5x 9.2x 7.2x
25.6x 20.3x
n.m. 65.6x 32.7x 14.4x n.m. 26.2x 1.6x 13.4x
EV/EBITDA 2015E
6.9x 6.9x
5.1x 2.8x 3.3x 9.1x 6.0x 9.3x 11.6x 4.9x 8.6x 7.7x 9.5x 8.9x 4.0x 6.1x
7.3x 7.1x
8.4x 6.1x 7.1x 8.1x 7.1x
16.0x 15.1x
22.7x 19.1x 10.2x 11.1x n.m. 23.1x n.a. 9.5x
2016E
14.0x 13.4x
13.4x 8.3x n.m. 15.1x 9.3x 16.1x 15.7x 10.5x 19.9x 12.5x 20.0x 17.3x 12.0x 11.9x
15.5x 15.6x
13.0x 16.5x 20.7x 15.6x 11.7x
13.4x 13.4x
n.m. n.m. n.m. 25.4x n.m. n.m. 1.4x n.m.
2014A
13.0x 13.9x
9.2x 6.3x 21.8x 13.9x 10.0x 15.9x 16.8x 7.4x 15.3x 14.1x 16.0x 13.8x 11.2x 9.6x
14.4x 12.6x
12.6x 12.2x 21.5x 14.6x 11.0x
3.4x 3.4x
n.m. n.m. n.m. n.m. n.m. n.m. 3.4x n.m.
EV/EBIT 2015E
11.4x 11.1x
7.7x 5.6x 10.0x 12.1x 8.8x 14.8x 16.2x 7.1x 15.1x 12.7x 14.5x 15.5x 9.6x 9.8x
11.8x 12.5x
12.6x 10.8x 12.5x 12.7x 10.4x
41.5x 41.5x
n.m. n.m. n.m. 52.7x n.m. n.m. n.m. 30.3x
2016E
60
2.3x 1.5x
3.8x 0.9x n.m. 1.9x 9.9x 1.5x 2.5x 3.3x 1.1x 0.9x 1.5x 0.7x 1.6x 0.6x
0.8x 0.8x
0.8x 0.6x 0.5x 0.9x 1.1x
0.3x 0.3x
0.3x 0.4x 0.3x 0.4x 0.3x 0.4x 0.2x 0.3x
P/BV 2015E
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
Golden Ocean
Safe Bulkers
0.7x
EV/Fixed assets 2015A
Star Bulk
0.7x
Genco
0.7x
Diana Containerships
0.6x
EV/Fixed assets 2015A
Global Ship Lease
0.8x
Seaspan
1.0x
Diana Shipping
0.6x
1.1x
0.9x
Navios Maritime
1.0x
Average
Costamare
Average
DryShips
1.0x
0.7x
Jan-08
Jan-09
Jan-10
Jan-11
Jan-12
0.0x Jan-07
0.5x
1.0x
1.5x
2.0x
2.5x
3.0x
Jan-08
Jan-09
Jan-10
Jan-11
Jan-12
Containership multiples over time2
0.0x Jan-07
0.5x
1.0x
1.5x
2.0x
2.5x
3.0x
3.5x
4.0x
4.5x
5.0x
Dry bulk multiples over time1
September 2015
Max: 4.7x
Jan-14
Max: 2.5x
Jan-15
Jan-13
Jan-14
Jan-15
Min: 0.9x
Average over the cycle: 1.3x
Jan-13
Min: 0.7x
Average over the cycle: 1.3x
Multiples used for DCF terminal value calculations
1. Data only available for Diana Shipping, DryShips and Navios Maritime. Chart shows average ratio; 2. Data only available for Danaos and Seaspan. Chart shows average ratio Source: Capital IQ (as of 3-Sep-15), Bloomberg, companies filings
Danaos
1.0x
Containership (current multiples)
Scorpio Bulkers
0.4x
0.8x
Dry bulk (current multiples)
EV/Fixed assets multiples
61
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
Owned: 68 In construction: 2
Greece
USA
Chartered in: 102 In construction: 233
Owned: 401
Owned: 12 Chartered in: 11 In construction: 48 (4 to be sold)
Fleet size
Owned: 72 Chartered in: 1 In construction: 22
Bermuda
Monaco
Country
Handymax; 6
Ultramax, 2
Panamax, 8
Capesize, 13
Kansarmax; 20
Capesize, 18
Handymax; Newcastlemax; 1 3
Supramax, 21
Handysize; 18
Ultramax, 9
PostPanamax, 4
Panamax, 7
Supramax, 11
Capesize, 24
Ultramax, 7
Kansarmax; 5
Handymax; 1 Capesize, 3
Supramax, 6
Kamsarmax/ Panamax; 10
Iceclass Panamax, 10
PostPanamax, 3
Panamax, 1
Supramax, 3
Fleet split (Owned + Chartered in)
Market cap: 401 Net debt: 388
Sales: 221 EBITDA: 15 EBIT: (93)
Market cap: 539 Net debt: 652
Sales: 147 EBITDA: 34 EBIT: (9)
Market cap: 501 Net debt: 955
Sales: 76 EBITDA: 19 EBIT: (1)
Market cap: 555 Net debt: (134)
Sales: 49 EBITDA: (61) EBIT: (62)
Financial data (USDm)4
September 2015
62
• Merger with Baltic Trading Limited was completed on July 17, 2015
• On July 9, 2014, the Effective Date of the First Amended Prepack Plan occurred and the Company emerged from bankruptcy
• Genco Shipping & Trading Limited transports iron ore, coal, grain, steel products and other dry bulk cargoes along worldwide shipping routes
• Star Bulk’s vessels transport major bulks, which include iron ore, coal and grain and minor bulks such as bauxite, fertilizers and steel products
• Star Bulk is a global shipping company providing worldwide seaborne transportation solutions in the drybulk sector
• The company mainly operates in the Capesize and Panamax market segments
• Golden Ocean Group is a leading international dry bulk shipping company based in Bermuda
• Their ships provide marine transportation for major bulks, which include iron ore, coal, and grain and minor bulks which include bauxite, fertilizers, and steel products
• Scorpio Bulkers owns and operates a fleet of modern mid to large-size dry bulk carriers
Brief overview
1. Of which 1 will be delivered to Ship Finance and chartered back on TC; 2. +1 joint venture; 3. Of which 4 are sold and will be delivered to new owners upon completion; 4. 2014 sales, EBITDA and EBIT. Net debt as of latest available balance sheet data Source: Company website, company filings, Capital IQ (3-Sep-15)
Company
Dry bulk
Trading peers profiles (1/8)
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
Owned: 39
Owned: 38 Chartered in: 19 In construction: 6 (2 owned, 4 chartered in)
Monaco
In construction: 8
Owned: 36
Owned: 41 In construction: 4
Fleet size
Greece
Greece
Greece
Country
Kansarmax; 4
Ultrahandymax; 19
Panamax, 24
Panamax, 20
Panamax, 19
Capesize, 17
Capesize, 13
Panamax, 14
Handysize; 2
Supramax, 2
Kansarmax; 8
Post Panamax, 11
Capesize, 3
Post Panamax, 3
Capesize, 12
Newcastlemax; 2
Fleet split (Owned + Chartered in)
Market cap: 296 Net debt: 1,425
Sales: 583 EBITDA: 116 EBIT: 12
Market cap: 318 Net debt: 990
Sales: 2,186 EBITDA: 1,038 EBIT: 581
Market cap: 266 Net debt: 431
Sales: 154 EBITDA: 71 EBIT: 27
Market cap: 547 Net debt: 351
Sales: 176 EBITDA: 50 EBIT: (19)
Financial data (USDm)1
September 2015
63
• The Logistics Business segment (46% revenues) operates ports and transfer station terminals; handles vessels, barges, and push boats; and operates upriver transport facilities in the Hidrovia region
• The Dry bulk Vessel Operations segment (54% revenues) engages in the transportation and handling of bulk cargoes through the ownership, operation, and trading of vessels, freight, and forward freight agreements
• Navios Maritime Holdings operates as a seaborne shipping and logistics company
• The drybulk segment accounts for 9% of the revenues FY 2014, drilling contracts 83% and the tanker segment 8%
• The handymax and Handysize drybulk carriers carry iron and steel products, fertilizers, minerals, forest products, ores, bauxite, alumina, cement and other construction materials
• The capesize and Panamax drybulk carriers carry predominantly coal and iron ore for energy and steel production as well as grain for feedstocks
• The company is involved in the acquisition, ownership, and operation of dry bulk vessels for transporting bulk cargoes, primarily coal, grain, and iron ore
• Safe Bulkers provides marine drybulk transportation services worldwide
• The company owns approximately 26.1% of the issued and outstanding shares of Diana Containerships , a global provider of shipping transportation services through its ownership of containerships
• Diana Shipping is a global provider of shipping transportation services specialised in the ownership of dry bulk vessels
Brief overview
1. 2014 sales, EBITDA and EBIT. Net debt as of latest available balance sheet data. Source: Company website, company filings, Capital IQ (3-Sep-15)
Company
Dry bulk
Trading peers profiles (2/8)
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
Under construction: 10
Owned: 591
Marshall Islands
Greece
Owned: 831 Chartered in: 13 In construction: 22 (11 chartered in)
Owned: 191
UK
Greece
Owned: 56
Greece
Owned: 12 (1 Panamax to be sold) In construction: 2
Fleet size
Country
PostPanamax, 31
PostPanamax, 47
PostPanamax, 4
PostPanamax, 6
PostPanamax, 27
Panamax, 28
Panamax, 49
Panamax, 8
Panamax, 13
Panamax, 29
Fleet split (Owned + Chartered in)
Market cap: 1,066 Net debt: 1,502
Sales: 484 EBITDA: 318 EBIT: 212
Market cap: 1,684 Net debt: 3,441
Sales: 717 EBITDA: 506 EBIT: 330
Market cap: 117 Net debt: 102
Sales: 54 EBITDA: 21 EBIT: 11
Market cap: 286 Net debt: 414
Sales: 139 EBITDA: 81 EBIT: 42
Market cap: 651 Net debt: 2,836
Sales: 552 EBITDA: 400 EBIT: 262
Financial data (USDm)
• Costamare owns and companies worldwide
charters
containerships
September 2015
to
64
liner
• The company also charters its containerships pursuant to longterm, fixed-rate time charters to various container liner companies
• Seaspan Corporation operates as an independent charter owner and manager of containerships in Hong Kong
• The company’s vessels are employed primarily on time charters with leading liner companies carrying containerized cargo along worldwide shipping routes
• Diana Containerships is a global provider of shipping transportation services through its ownership of containerships
• Global Ship Lease owns and charters containerships of various sizes under long-term fixed-rate charters to container shipping companies
• The company also charters vessels to liner companies in Greece and internationally
• Danaos Corporation, together with its subsidiaries, owns and operates containerships
Brief overview
1. No fleet type reported, fleet size divided in panamax 7(8 DQGSRVW-panamax (> 5,000 TEU); 2. 2014 sales, EBITDA and EBIT. Net debt as of latest available balance sheet data Source: Company website, company filings, Capital IQ (3-Sep-15)
Company
Containership
Trading peers profiles (3/8)
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
France
Germany
UK
Country
Market cap: 2,113 Net debt: 6,864
Sales: 30,176 EBITDA: 1,932 EBIT: (156)
Market cap: 5,599 Net debt: 5,076
Sales: 36,338 EBITDA: 2,388 EBIT: 1,236
Market cap: 17,474 Net debt: 5,435
Sales: 24,414 EBITDA: 3,175 EBIT: 1,737
Financial data (USDm)1
IT Catering Services 1% 7%
September 2015
Passenger Business 78%
Passenger Airline Group 75%
British Airways 71%
Other Group Companies ; 0%
Other Maintenance; (including 5% Transavia, Servair) Cargo 8% 9%
Logistics 8%
Maintenance, Repair, Overhaul (MRO) 9%
Iberia 23%
Vueling 6%
Central and South America 3% North America 17%
Asia/Pacific 13%
USA 14%
n.a.
UK 34%
Europe 62%
Spain 16%
Middle Africa East 2% 3%
By region Rest of world 36%
Revenue split1 By business
1. 2014 sales, EBITDA and EBIT. Net debt as of latest available balance sheet data Source: Company website, company filings, Capital IQ (3-Sep-15)
Company
Aviation - Airlines
Trading peers profiles (4/8)
65
• The company also offers cargo transport and aeronautics maintenance services; and other air-transport-related services comprising catering and low cost services
• The company operates through Passenger Network, Cargo, Maintenance, Transavia, and Other segments
• Air France-KLM provides passenger transportation services on scheduled flights
• The biggest operating segment in the Lufthansa Group is the Passenger Airline Group
• Global aviation group organised into five operating segments: Passenger Airline Group, Logistics, MRO, Catering and, up to the end of 2014, IT Services
• IAG is the parent company of British Airways, Iberia and Vueling
• Third largest group in Europe and the sixth largest in the world, based on revenue
• International Airlines Group is one of the world's largest airline groups with 472 aircraft flying to 248 destinations and carrying 77.3 million passengers each year
Brief overview
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
Singapore
Germany
Turkey
UK
Country
Market cap: 2,760 Net debt: (259)
Sales: 1,420 EBITDA: 197 EBIT: 136
Market cap: 5,490 Net debt: 4,057
Sales: 2,933 EBITDA: 955 EBIT: 583
Market cap: 271 Net debt: 96
Sales: 266 EBITDA: 52 EBIT: 39
Market cap: 2,100 Net debt: 710
Sales: 2,290 EBITDA: 251 EBIT: 185
Financial data (USDm)1
Gateway Services 40%
Ground Handling 27%
External Activities & Services 17%
Cargo and Warehouse Services 33%
Aftermarket Services 33%
September 2015
Food Solutions 60%
Retail & Real Estate 19%
Aviation 37%
Ground Handling Services 67%
Flight Support 67%
Asia 2%
Japan 13%
Rest of Europe 3%
Hungary 12%
India 15%
Germany 13%
Others 5%
Rest of World 10%
Turkey 60%
Mainland Europe 2%
Singapore 82%
Germany 85%
Rest of UK world 17% 1%
By region
North America 80%
Revenue split1 By business
1. 2014 sales, EBITDA and EBIT. Net debt as of latest available balance sheet data Source: Company website, company filings, Capital IQ (3-Sep-15)
Company
Aviation – Aviation services
Trading peers profiles (5/8)
66
• The company serves airline, hospitality, healthcare, food, and airfreight and logistics industries, as well as the government
• SATS provides gateway services and food solutions in Singapore, Japan, and internationally
• The company also invests in various airport operating projects internationally
• The company operates in four segments: Aviation, Retail & Real Estate, Ground Handling, and External Activities & Services
• Fraport owns and operates the Frankfurt Airport in Germany
• The company operates through Ground Handling Services, Security Services, Cargo and Warehouse Services, and Terminal Construction and Management segments
• Çelebi provides ground handling services and fuel supplies to domestic and foreign airlines, and private air cargo companies in Turkey, Hungary, India, and Germany
• BBA Aviation operates at over 230 locations on 5 continents and has more than 13,000 employees worldwide
• The company operates in two segments, Flight Support and Aftermarket Services
• BBA Aviation provides aviation support and aftermarket services worldwide
Brief overview
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
UK
Country
Market cap: 394 Net debt: 189
Sales: 2,966 EBITDA: 95 EBIT: 52
Financial data (USDm)1 Aviation 37%
September 2015
Distribution 63%
Continental Europe 9%
USA 6%
Revenue split1 By business
1. 2014 sales, EBITDA and EBIT. Net debt as of latest available balance sheet data Source: Company website, company filings, Capital IQ (3-Sep-15)
Company
Aviation – Aviation services
UK 73%
• John Menzies provides aviation and distribution services in the United Kingdom, Continental Europe, the Americas, and internationally
Rest of world 12%
67
• The aviation segment provides cargo and passenger ground handling services but also various ground handling services
• The Distribution segment provides newspaper/magazine distribution services and marketing services
Brief overview
By region
Trading peers profiles (6/8)
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
Ireland
Ireland
USA
the Netherlands
Country
Market cap: 523 Net debt: 2,609
Sales: 405 EBITDA: 379 EBIT: 181
Market cap: 2,364 Net debt: 4,947
Sales: 605 EBITDA: 546 EBIT: 364
Market cap: 1,662 Net debt: 4,099
Sales: 808 EBITDA: 648 EBIT: 456
Market cap: 8,141 Net debt: 29,114
Sales: 3,640 EBITDA: 1,889 EBIT: 1,868
Financial data (USDm)1
Asia and South Pacific 34%
Mexico, South and Central America 12%
September 2015
North America 11%
Americas 32%
Europe 29%
South America 14%
Middle East and Africa 4%
Europe, Middle East & Africa 35%
North America 7%
Asia / Pacific / Russia 35% Middle East and Africa 10%
North America / Caribbean 13%
Africa/Mid dle East 10%
By region
Europe 39%
Asia Pacific 33%
Asia and Pacific 40%
Europe 33%
Revenue split1
Latin America 9%
1. 2014 sales, EBITDA and EBIT. Net debt as of latest available balance sheet data Source: Company website, company filings, Capital IQ (3-Sep-15)
Company
Aviation – Aircraft lessors/ACMI
68
• FLY’s aircraft are leased under multi-year contracts to a diverse group of airlines throughout the world
• FLY Leasing engages in purchasing and leasing commercial aircraft under multi-year contracts to various airlines worldwide
• Currently subject to a takeover speculation
• The company also acts as a servicer for third party aircraft owners
• Avolon Holdings acquires, manages, leases, and sells commercial jet aircraft to various airlines and lessees in the United States and internationally
• Marubeni Corporation and Ontario Teachers’ Pension Plan collectively own approximately 30% of Aircastle
• As of June 30, 2015, Aircastle's aircraft portfolio consisted of 161 aircraft leased to 52 customers located in 32 countries
• Aircastle Limited acquires, leases, and sells commercial jet aircraft to airlines worldwide
• AerCap serves over 200 customers in approximately 90 countries
• AerCap Holdings, an independent aircraft leasing company, engages in the leasing, financing, sale, and management of commercial aircraft and engines
Brief overview
Trading peers profiles (7/8)
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
USA
USA
Country
Market cap: 575 Net debt: 293
Sales: 590 EBITDA: 179 EBIT: 71
Market cap: 966 Net debt: 1,479
Sales: 1,799 EBITDA: 344 EBIT: 206
Financial data (USDm)1
Aircraft, Crews, Maintenance and Insurance; 59%
All other 19%
Charter 50%
September 2015
Dry Leasing 6% Other 1%
ACMI 43%
Cargo Aircraft Management; 22%
By business
Revenue split1
1. 2014 sales, EBITDA and EBIT. Net debt as of latest available balance sheet data Source: Company website, company filings, Capital IQ (3-Sep-15)
Company
Aviation – Aircraft lessors/ACMI
69
• Through its principal subsidiaries, including two airlines with separate and distinct U.S. FAA Part 121 Air Carrier certificates, ATSG provides air cargo lift, aircraft leasing, aircraft maintenance services, and airport ground services
• Air Transport Services Group is a provider of air cargo transportation and related services to domestic and foreign air carriers and other companies that outsource their air cargo lift requirements
• Atlas Air Worldwide is the parent company of Atlas Air, Inc., majority owner and controlling shareholder of Polar Air Cargo Worldwide, Inc., and owner of Titan Aviation Holdings, Inc., which leases aircraft worldwide
• Atlas Air Worldwide Holdings, Inc., through its subsidiaries, provides outsourced aircraft and aviation operating services
Brief overview
Trading peers profiles (8/8)
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
Target
September 2015
1. Pending completion Source: Capital IQ, company filings, Mergermarket, ING estimates
Average
Excel Martime Carriers Navieras Ultragas Quartet Merger Knightsbridge Tankers
100% 74% 100% 100%
2,100 109 355 889
70
8.9x
12.4x 5.3x 11.5x 6.6x
Quintana Maritime Carriers Eitzen Bulk Shipping Pangaea Logistics Solutions Golden Ocean Group
Jan-08 Jun-10 May-14 Oct-14
5,456 595 5,107 456
8.6x
11% 41% 17% 100%
18.0x 8.2x 6.9x 6.3x
Average
Albert Ballin Pacific International Lines Albert Ballin Matson Navigation Company
7,769 4,354 26,432 625
7.3x 4.3x 6.2x 7.0x 6.2x
6.7x 11.0x 10.6x 6.4x
Hapag-Lloyd Pacific Shipping Trust Hapag-Lloyd Horizon Lines
20% 15% 100% 48%
Waha Capital Marubeni Corporation AerCap Holdings Vnesheconombank
1,292 175 598 326
4.3x 15.4x 10.8x 10.2x
EV/EBITDA
Mar-11 Oct-11 Feb-12 Nov-14
100% 100% 100% 100%
PAI Partners Swissport International Swissport International Platinum Equity
4,905 3,528 16,554
EV (USDm)
9.8x
100% 24% 51%
Stake
American Airlines Group Eithad Airways Hanjin KAL
Bidder
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
Average
Airlines Feb-13 US Airways Group Apr-13 Jet Airways Sep-14 Korean Air Lines Average Aviation services Nov-10 Swissport May-12 Flightcare (Spain & Belgium) Aug-13 Servisair 1 Apr-15 Worldwide Flight Services Average Aircraft lessors/ACMI Oct-10 AerCap Holdings Jun-13 Aircastle Limited Dec-13 International Lease Finance Dec-13 Llyushin Finance
Date
Precedent transactions
Aviation
Containership
Dry bulk
September 2015
Glossary
71
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
Book Value
Compound Annual Growth Rate
Cash Flow
Discounted Cash Flow
DeadWeight Tonnage
Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation and Amortization
Enterprise Value
Enterprise Value to EBITDA
Forward Freight Agreement
Joint Venture
Last Twelve Months
Net Asset Value
Price to Book Value
Return On Capital Employed
Sum-Of-The-Parts
Twenty-foot Equivalent Unit
Time Charter
Terminal Growth Rate
Terminal Value
Terminal Year
Volume Weighted Average Price
Weighted Average Cost Of Capital
BV
CAGR
CF
DCF
DWT
EBITDA
EV
EV/EBITDA
FFA
JV
LTM
NAV
P/BV
ROCE
SOTP
TEU
TC
TGR
TV
TY
VWAP
WACC
September 2015
Description
Term
Glossary
72
CONFIDENTIAL INDEPENDENT EXPERT REPORT
ANNEX VII: Memory in reply
CMB BELGISCHE SCHEEPVAARTMAATSCHAPPIJ, COMPAGNIE MARITIME BELGE Limited liability company under Belgian law
VOLUNTARY AND CONDITIONAL PUBLIC TAKEOVER BID IN CASH, POSSIBLY FOLLOWED BY A SQUEEZE-OUT BID, BY SAVERCO, A LIMITED LIABILITY COMPANY UNDER BELGIAN LAW, FOR ALL OF THE SHARES ISSUED BY CMB, A LIMITED LIABILITY COMPANY UNDER BELGIAN LAW, WHICH ARE NOT YET IN POSSESSION OF THE BIDDER AND ITS AFFILIATED PERSONS.
MEMORANDUM OF REPLY of 20 October, 2015
CONTENTS
1.
INTRODUCTION 1.1. Background........................................................................................................................ 2 1.2. Definitions ......................................................................................................................... 2
2.
COMPOSITION OF THE BOARD OF DIRECTORS .............................................................. 3
3.
COMMENTS BY THE BOARD OF DIRECTORS ON THE PROSPECTUS............................................................................................................................................. 3
4.
ASSESSMENT OF THE BID .................................................................................................... 4 4.1.
Consequences of the execution of the Bid for the interests of the Company........................................................................................................................... 4
4.2.
Consequences of the execution of the Bid for the interests of the Shareholders ..................................................................................................................... 4
4.3.
Consequences of the execution of the Bid for the interests of the creditors .................................................................................................................................... 7
4.4.
Consequences of the execution of the Bid for the interests of the employees of the Company ................................................................................................... 7
4.5.
Views of the Board of Directors on the strategic plans of the Bidder .............................. 7
4.6. General assessment............................................................................................................ 9 5.
SHARES IN POSSESSION OF THE MEMBERS OF THE BOARD OF DIRECTORS AND OF PERSONS WHICH THEY REPRESENT DE FACTO ............................................................................................................................................... 9
6.
APPROVAL CLAUSES AND RIGHTS OF FIRST REFUSAL IN THE ARTICLES OF ASSOCIATION................................................................................................ 9
7.
INFORMATION TO THE EMPLOYEES OF THE COMPANY ........................................... 10
8.
GENERAL PROVISIONS ....................................................................................................... 10 8.1.
Responsible persons........................................................................................................ 10
8.2.
Approval of the Memorandum of Reply by the FSMA.................................................. 10
8.3.
Languages....................................................................................................................... 10
8.4.
Availability of the Memorandum of Reply..................................................................... 10
1
1.
INTRODUCTION
1.1.
Background On August 10, 2015, the limited liability company under Belgian law Saverco NV, with registered office in Antwerp 2000, De Gerlachekaai 20, RPR (Antwerp, section Antwerp) 0427.685.965 (the “Bidder”), notified the board of directors of the limited liability company under Belgian law CMB NV, with registered office in Antwerp 2000, De Gerlachekaai 20, RPR (Antwerp, section Antwerp) 0404.535.431 (the “Company”) that it was investigating the possibility of launching a voluntary and conditional public takeover bid in cash for all of the shares issued by the Company which are not yet in possession of the Bidder and its affiliated persons (the “Shares”). Subsequently, on August 20, 2015, the independent directors of the Company appointed ING Belgium NV as independent expert (the "Independent Expert"), in accordance with article 21 of the Royal Decree of April 27, 2007 governing public takeover bids (“RD-PTB”). During a telephone conference on September 2, 2015, the Independent Expert explained its principal findings to the non-executive directors of the Company. The Bidder informed the Company on September 3, 2015 of its intention to launch a voluntary and conditional public takeover bid for the Shares at a price in cash of 16.20 euro per Share (the “Bid”). On September 4, 2015, the board of directors of the Company (the “Board of Directors” or the “Board”), on the basis of the explanation provided by the Bidder, discussed the Bid further and expressed its support in principle for the Bid. Later the same day, the Bidder and the Company publicly announced the Bid. On September 9, 2015, the Authority for Financial Services and Markets (the “FSMA”) informed the Company in accordance with Article 7 RD-PTB that it had received notice of the Bidder’s intention to launch the Bid. The FSMA concurrently provided the Company with the draft prospectus drawn up by the Bidder (the "Prospectus"). In addition, the Board of Directors reviewed the report of the Independent Expert of September 8, 2015 (the “Report of the Independent Expert”). On September 9, 2015, the Board of Directors examined the Prospectus and the Report of the Independent Expert and established and unanimously approved this memorandum of reply (the "Memorandum of Reply") at first reading. Subsequently, the Board of Directors has unanimously approved the final version of the Memorandum of Reply in second reading on October 16, 2015, after having reviewed the final versions of the Prospectus and the Report of the Independent Expert, in accordance with Articles 22 et seq of the Law of April 1, 2007 governing public takeover bids and Articles 26 et seq RD-PTB.
1.2.
Definitions Except where otherwise indicated in this Memorandum of Reply, capitalized terms and expressions shall have the same meaning as given in the Prospectus.
2
2.
COMPOSITION OF THE BOARD OF DIRECTORS
The Board of Directors is currently composed as follows:
Name
Expiry date mandate
Function
Alexander Saverys *
General Assembly 2018
Managing Director (CEO)
*
General Assembly 2018
Executive director / Chairman of the Board
Ludwig Criel*
General Assembly 2018
Executive director
Benoît Timmermans
General Assembly 2016
Executive director
Etienne Davignon
General Assembly 2017
Non-executive director / Vice-Chairman
Jean-Pierre Blumberg
General Assembly 2017
Independent director
Jean-Pierre Hansen
General Assembly2017
Independent director
Fiona Morrison
General Assembly 2016
Independent director
A.P.E. NV, permanently represented by Eric Verbeeck
General Assembly 2016
Non-executive director
Victrix NV, permanently represented by Virginie Saverys
General Assembly 2016
Non-executive director
Carl Steen
General Assembly 2016
Non-executive director
Marc Saverys
3.
COMMENTS BY THE BOARD OF DIRECTORS ON THE PROSPECTUS The Board of Directors is of the opinion that the Prospectus does not contain any omissions nor information that could mislead the shareholders of the Company.
*
Mr. Marc Saverys is also the Managing Director of the Bidder. Messrs. Alexander Saverys and Ludwig Criel are also directors of the Bidder.
3
4.
ASSESSMENT OF THE BID
The Board of Directors examined the Prospectus and the Report of the Independent Expert and came to the following assessment of the Bid:
4.1.
Consequences of the execution of the Bid for the interests of the Company In accordance with Article 28, § 1, 1°, RD-PTB, the Board of Directors examined the consequences of the execution of the Bid for the interests of the Company. The Board notes that the Bidder has many years of experience and exceptional know-how in the international shipping markets, as well as a long-term investment perspective. It is therefore to be expected that the strengthening of its control over the Company will benefit the implementation of a long-term strategy that is required to respond to strongly fluctuating market conditions. It is expected that this strategy will include measures (debt restructuring, sale of assets, increased debt ratio) which will only have an effect on the longer term and that it will need to distance itself from short-term return expectations. The Bidder is well aware of this and the strengthening of his control will facilitate his plans in this respect. In addition, under the current circumstances, the listing of the shares does not have any added value with regard to access of the Company to the capital markets. This is in particular due to the limited liquidity of the share. Within the framework of a long-term strategy, the entrance of industrial partners and/or specialized institutional investor will most likely need to be considered, which will require flexible entrance and exit conditions which are not necessarily compatible with the listing of the share. Moreover, after examination, the Board confirms that the execution of the Bid will not have an adverse effect on the continuity of the current agreements of the Company.
4.2.
Consequences of the execution of the Bid for the interests of the Shareholders The Board of Directors then considered the effects of the execution of the Bid for the interests of Shareholders in accordance with Article 28, § 1, 1°, RD-PTB. The Bid Price amounts to 16.20 euros per Share, in cash. The Board of Directors examined the justification of the Bid Price in the Prospectus as well as the valuation of the Shares in the Report of the Independent Expert. The Board notes that the Bid Price represents a premium of 20.5% compared to the closing price of the share on September 3, 2015 (the trading day before the public announcement of the Bid) and of 15.2%, 19.4% and 13.2% compared to the average closing price (or 14.9%, 19.6% and 15.7% compared to the weighted average trading price) over a period of respectively one, three and 12 months before the public announcement of the Bid. The summary table below shows how the Bid Price compares to the results of the various valuation methods and points of comparison which the Bidder and the Independent Expert considered most relevant.
4
In this respect, it is to be observed that both the Bidder and the Independent Expert consider the “discounted cash-flows”(DCF) method to be insufficiently relevant mainly in view of the high volatility and limited predictability of price evolution in the shipping markets. In the current circumstances, both the Bidder and the Independent Expert consider adjusted net asset value as the most appropriate standard. The Board concurs with this view.
5
11-15
15.3-15.9
Independent Expert
8
7
6
5
4
3
2
10.0-15.8 6
Trading multiples
12.2-17.0 7
11.5-15.8
Adjusted net asset value
26.9 5
1.4-32.6 4 4.2-20.6 8
Hybrid NAV
Sum of the parts/DCF
6
The DCF approach of the Independent Expert applies the DCF and other methods to the various business segments of the Company, for information purposes only. This approach results in a valuation range of €4.2 to €20.6 per share, whereby €12.3 has been retained as reference value.
For this method, the Independent Expert applied the adjusted net asset value for Bocimar and Bochem, book value for Delphis (considering the recent acquisition) and a combination of methods for the sub-segments of ASL Aviation
This range follows from the application of a blended price/book value multiple inferred from comparable listed companies on the net assets of the Company on June 30, 2015. The Independent Expert considers this valuation method as moderately relevant.
This method applied by the Bidder uses the book value for assets (or groups of assets) of which the market value is lower than the book value, and for which the Company has performed an impairment test in accordance with IAS 36. For the assets (or groups of assets) for which the market value is higher than the book value, the market value is retained. The Bidder is of the opinion that the Hybrid NAV method is not a relevant valuation method, as set out in detail in paragraph 7.2.2 (vi) of the Prospectus.
The “sum of the parts” approach of the Bidder applies different valuation methods (DCF, multiples, adjusted net asset value) on the different activity segments of the Company, but only for information purposes. This approach results in a valuation range of €1.4 to €32.6 per share, whereby €13.4 has been retained as reference value.
These figures are the result of the application of a median premium of 14.5%, 17.4% and 18.0%, respectively, on the closing price on September 3, 2015 and on the weighted average closing price over one and three previous months.
These are the target prices in six or 12 months in the most recent analyst reports of ING (July 24, 2015), KBC Securities (August 28, 2015) and Petercam (July 24, 2015).
The differences in this column partly arise from the differences in the reference groups retained by the Bidder and the Independent Expert. The Bidder retains takeover bids by majority shareholders with a value in excess of 25 million euros since April 1999; the Independent Expert retains takeover bids by majority shareholders since 2005, save those that did not lead to 100% share ownership. In addition, the Bidder applies the median premium, as mentioned in footnote 3 below, whereas the Independent Expert retains both the median and the average of the premiums and applies the minimum and maximum thereof to the closing price as of September 3, 2015.
11-15
15.4 (3/9), 16.6 (1m.), 16.0 (3m.) 3
Bidder
1
Target price analysts 2
Historical takeover premiums 1
Valuation method
(euro per Share)
Summary table of valuation results
The Report of the Independent Director eventually retains a valuation range of 13.5 to 16 euros per Share. The Board of Directors observes that the Bid Price exceeds this valuation range, and also exceed, or is at the top end of, the valuation ranges of the Bidder. In addition, the limited liquidity of the share should be taken into account (namely for the last 12 months an average volume of 23,498 shares, i.e., 0.2% of the free float) 9, as well as the increased risk profile of the Company as a result of the higher volatility and uncertainty on the shipping markets in which it is active, and the limited probability of dividends in the short and even medium term. On the basis of these findings, the Board of Directors considers that the Bid Price is fair and that it provides a favorable exit opportunity for the Shareholders.
4.3.
Consequences of the execution of the Bid for the interests of the creditors The Board of Directors then considered the possible consequences of the execution of the Bid for the interests of the creditors of the Company in accordance with Article 28, § 1, 1°, RDPTB. On the basis of the Prospectus, the Board does not find any elements which suggest that the Bid would have an adverse effect on the interests of the financial or other creditors of the Company.
4.4.
Consequence of the execution of the Bid for the interests of the employees of the Company The Board of Directors also considered the consequences of the execution of the Bid for the interests of the employees in accordance with Article 28, § 1, 1°, RD-PTB. The Board notes that Section 6.3.3 of the Prospectus provides the following: “The Bidder does not expect substantial changes in the employment conditions or the employment policy at CMB and it does not intend to carry through any restructuring.” The Board also does not see an immediate reason to assume that the success of the Bid would have an adverse effect on the interests of the employees or employment within the Company.
4.5.
Views of the Board on the strategic plans of the Bidder The Board refers to the objectives and the intentions of the Bidder as explained in Chapter 6 of the Prospectus.
9
This excludes the participation of 16.05% of Victrix NV.
7
These strategic plans need to be considered per segment of activity: (1)
Bocimar (dry bulk) Given the need for consolidation and specialization in this segment and the investments required due to new environmental regulations, the Bidder sees a solution in a combination of expanding the platform on which Bocimar is currently active and making the fleet ‘eco-friendly’ by applying new technologies. According to the Bidder, collaboration with other owners and/or equity participations by specialized institutional investors will be necessary. Most likely, specific business models for the various sub-segments within the Bocimar fleet (Cape, Panamax, Ultra/Supramax, Handysize) will be developed. In this respect, flexible fleet management (buying and selling, chartering in and out with a mix of short- and long-term charters) will form an essential part of the strategy. The Board of Directors notes that the market environment in this business segment is particularly difficult as a consequence of the structural imbalance between demand and supply and sees a serious risk that the restoration of this equilibrium will be hindered by the decreasing demand from China (in particular through reduced imports of iron ore and coal). One must therefore consider the risk that the difficult market conditions may persist for some time. This requires a flexible strategy aimed at guiding the Company through this period unharmed and at optimally positioning it in the sub-segments which in time provide the best prospects of return. The Board considers that the Bidder’s strategic plans are the right course to adopt.
(2)
Bochem (chemical tankers) Since it is not the Company’s core business, the Bidder intends to look at the investment in Bochem in a flexible way in light of opportunities that may present themselves (sale or purchase of vessels or cooperation with another owner). The Board of Directors concurs with this approach given the limited strategic importance of this investment.
(3)
Delphis (containers) Given the worldwide oversupply of vessels, the wave of consolidation amongst the big “deep sea” owners (ultimately clients of Delphis), the slowdown in demand for container transport as a result of the economic crisis, new competition from Asia and the United States and strict environmental regulations governing the emissions of vessel engines in “Emission Control Areas” (in which many Delphis vessels operate), the Bidder envisages continued investment in mid-size container vessels and new (i.e., environmentally friendly) technology as the strategic direction for Delphis to compete with newcomers on the market. Here too, the Bidder believes that cooperation with other owners and a strengthening of the capital base will probably be required, with a flexible fleet management (buying and selling, chartering out and chartering in with a mix of short and long term charters) forming an essential part of this strategy. The Board of Directors considers that this approach provides continuity with the strategic vision prevailing at the time of the recent acquisition of this third shipping branch. Despite the expectation of improvement in the short and medium term, market indicators remain uncertain, and a cautious and flexible strategy is recommended.
8
(4)
ASL Aviation (aviation) The Bidder intends to continue to support the management of ASL Aviation in the further development of the business and at the same time keep an open eye for possible opportunities with potential buyers with regard to a part or all of the shareholding. The Board of Directors notes that this approach is also in line with the current strategy.
4.6.
General assessment In view of the foregoing the Board of Directors recommends that the Shareholders tender their Shares to the Bidder pursuant to the Bid.
5.
SHARES IN POSSESSION OF MEMBERS OF THE BOARD OF DIRECTORS AND OF THE PERSONS WHICH THEY REPRESENT DE FACTO On the date hereof, the following shares of the Company are owned by members of the Board of Directors or by persons which they represent de facto, and the relevant persons have made the following declarations in this regard : (1)
Mr. Marc Saverys owns 65,000 shares of the Company. Since Mr. Marc Saverys is an affiliated person of the Bidder, these shares are not part of the Bid. Moreover, Mr. Marc Saverys has declared that he in fact represents the Bidder. The shares of the Company that the Bidder possesses, are also not part of the Bid.
6.
(2)
Victrix NV, with permanent representative Mrs. Virginie Saverys, owns 5,617,543 shares of the Company. These shares will be contributed to the Bid.
(3)
Mrs. Fiona Morrison owns 665 shares of the Company and will contribute these shares to the Bid. To the extent necessary, Mrs. Morrison declares that her two minor children each own 480 shares and that these shares will also be contributed to the Bid.
APPROVAL CLAUSES AND RIGHTS OF FIRST REFUSAL IN THE ARTICLES OF ASSOCIATION The Articles of Association of the Company contain no approval clauses nor rights of first refusal with regard to the transfer of the Shares.
9
7.
INFORMATION TO THE EMPLOYEES OF THE COMPANY The Company has no works council. In accordance with Article 42 et seq of the abovementioned Law of April 1, 2007, the managing director, acting on behalf of the Board, has informed the employees of the Company of the Bid on September 4, 2015. The Board will explain its position regarding the Bid as set out in this Memorandum of Reply to the employees.
8.
GENERAL PROVISIONS
8.1.
Responsible persons The Company, represented by the Board of Directors, is responsible for the information disclosed in this Memorandum of Reply. The Board is composed as described above in section 2. The persons responsible for the information in this Memorandum of Reply, as identified above, confirm that, insofar as known to them, the information in this Memorandum of Reply is in accordance with the facts and makes no omission likely to affect its import. The Company and the Board of Directors assume no other liability in connection with the Memorandum of Reply.
8.2.
Approval of the Memorandum of Reply by the FSMA The Dutch version of this Memorandum of Reply was approved by the FSMA on October 20, 2015 in accordance with Article 28, §3, of the abovementioned Law of April 1, 2007. This approval does not contain any assessment as to the desirability or quality of the Bid.
8.3.
Languages An English translation of the Memorandum of Reply is also being provided. In the event of any inconsistency between the English and the official Dutch version, the latter will prevail. The Company is responsible for the consistency between both versions.
8.4.
Availability of the Memorandum of Reply This Memorandum of Reply will be annexed to the Prospectus. The Prospectus is electronically available on the following websites: x x
www.cmb.be www.belfius.be/cmb, www.bnpparibasfortis.be/sparenenbeleggen, www.kbcsecurities.com, and www.kbc.be/corporateactions.
10
The Prospectus can also be obtained free of charge at the counters of Belfius Bank NV, BNP Paribas Fortis NV, KBC Securities NV and KBC Bank NV, or by telephone at Belfius Bank NV (+32(0)2 222 12 02 (Dutch) and +32(0)2 222 12 01 (French) (Belfius Contact)), BNP Paribas Fortis NV (+32(0)2 43 40 31 (Dutch) and +32(0)2 433 40 34 (English)) and KBC Securities NV and KBC Bank NV (+32(0)2 283 29 70 (KBC Telecenter)).
11