503
e
Effecten in het kader van deelnemingsverhoudingen en andere duurzaam bedoelde participaties worden gerekend tot de financiële vaste activa; overige effecten tot de vlottende activa.
f
Bij de waardering van activa komen volgens het ‘Besluit actuele waarde’ als actuele waarden in aanmerking: • de vervangingswaarde; • de bedrijfswaarde (of indirecte opbrengstwaarde); • de marktwaarde (of reële waarde = fair value); • de (directe) opbrengstwaarde.
g
Waardering tegen actuele waarde dan wel nadere informatie omtrent actuele waarde, komt met name aan de orde indien ten gevolge van belangrijke afwijkingen tussen de boekwaarde op basis van de verkrijgingsprijs en de actuele waarde niet wordt voldaan aan het vereiste inzicht in vermogen en resultaat.
a
Het (sluitend) mutatie-overzicht vaste activa moet in zijn algemeenheid de volgende informatie verschaffen: Boekwaarde begin van het boekjaar + som van de waarden waartegen in het boekjaar verkregen activa zijn opgenomen – som van de boekwaarden van in het boekjaar verdwenen activa +/– herwaarderingen in het boekjaar – afschrijvingen, waardeverminderingen en de terugneming daarvan over het boekjaar = Boekwaarde einde van het boekjaar.
Hoofdstuk 5
59
b Mutatie-overzicht gebouwen over 2006 Stand per 1 januari 2006 Vervangingswaarde (in nieuwe staat) Cumulatieve afschrijving
d 4.700.000 - 2.300.000
Boekwaarde per 1 januari 2006
d 2.400.000
Mutaties boekwaarde 2006 Investeringen • Magazijn II (per 1 april 2006) Desinvesteringen • Magazijn I (per 1 juli 2006) Boekwaarde 1/1 d 1.200.000 – d 300.000 = Herwaardering 1/1 10% x d 900.000 = Herziene boekwaarde 1/1 Afschrijving 2006 6/12 x 2,5% x d 1.320.000 =
Herwaardering • Kantoor, Fabriek, Magazijn I 10% 3 d 2.400.000 = Afschrijvingen • Kantoor 2,5% x d 1.100.000 = • Fabriek 2,5% x d 2.750.000 = • Magazijn I • Magazijn II 9/12 x 2,5% x d 1.600.000 =
+ d 1.600.000
d -
900.000 90.000
d -
990.000 16.500
d -
–/– -
973.500
+ -
240.000
27.500 68.750 16.500 30.000 –/– -
142.750
d
723.750
Totaal van de mutaties in 2006 Stand per 31 december 2006 Vervangingswaarde (in nieuwe staat) • Kantoor • Fabriek • Magazijn II
d 1.100.000 - 2.750.000 - 1.600.000 d 5.450.000
Cumulatieve afschrijving • Kantoor (110% x d 0.750.000) + d 27.500 = d 852.500 • Fabriek (110% x d 1.250.000) + d 68.750 = - 1.443.750 • Magazijn II 30.000 –/– Boekwaarde per 31 december 2006
60
Hoofdstuk 5
2.326.250
d 3.123.750
c Ongerealiseerde herwaardering gebouwen per 31 december 2006 • Kantoor per 1 januari 2006 d 200.000 + 10% x (d 1.000.000 – d 750.000) = in 2006 gerealiseerd 1/10 x d 225.000 =
d
225.000
-
22.500 d
202.500
-
356.250
d
558.750
• Kantoor • Fabriek • Magazijn I d 180.000 + 10% x (d 1.200.000 – d 300.000) =
d -
22.500 18.750 270.000
In 2006 gerealiseerd
d
311.250
d
311.250
• Fabriek per 1 januari 2006 d 250.000 + 10% x (d 2.500.000 – d 1.250.000) = in 2006 gerealiseerd 1/20 x d 375.000 =
d
375.000
-
18.750
Stand per 31 december 2006
d Gerealiseerde herwaardering gebouwen over 2006
e
504
045 Aan 044
Herwaardering gebouwen Algemene reserve
d
311.250
a 1 2 3 4
Grond- en hulpstoffen. Onderhanden werk. Gereed product en handelsgoederen. Vooruitbetaald op voorraden.
b
Wanneer het voornemen tot vervanging van de voorraden bestaat: waarderen tegen vervangingswaarde of lagere opbrengstwaarde. Wanneer het voornemen tot vervanging van de voorraden niet bestaat: waarderen tegen opbrengstwaarde. Hoofdstuk 5
61
a 1
505
2
3
4
5
b 1
2
3
131 Aan 130
Dubieuze debiteuren Debiteuren
d
122 135 Aan 131
Terug te vorderen OB Voorziening dubieuze debiteuren Dubieuze debiteuren
d -
110 122 135 Aan 131
Bank Terug te vorderen OB Voorziening dubieuze debiteuren Dubieuze debiteuren
d -
110 Aan 121 Aan 135
Bank Te betalen OB Voorziening dubieuze debiteuren
d
850 121 Aan 130
Opbrengst verkopen Te betalen OB Debiteuren
d -
700 Aan 800
Voorraad goederen Inkoopwaarde verkopen
d
131 Aan 130
Dubieuze debiteuren Debiteuren
d
122 135 Aan 131
Terug te vorderen OB Voorziening dubieuze debiteuren Dubieuze debiteuren
d -
430 Aan 135
Verkoopkosten Voorziening dubieuze debiteuren
d
1.190 d
1.190
d
3.570
d
1.190
d -
76 400
d
714
d
500
d
4.284
d
11.900
d
3.375
d -
4.284 375.716
d
380.000
570 3.000
357 133 700
476
600 114
500
4.284
1.900 10.000
3.375
c 130 Debiteuren 31/12
62
Saldo
Hoofdstuk 5
d
380.000
d
380.000
31/12
b1 Naar balans
131 Dubieuze debiteuren 31/12
Saldo b1
d -
37.366 4.284
d
41.650
31/12
b2 Naar balans
d -
11.900 29.750
d
41.650
d -
20.000 3.375
d
23.375
d
375.716
-
17.250
d
392.966
d
16.884
d
566
d -
1.194 16.318
d
3.744
135 Voorziening dubieuze debiteuren 31/12
*
b2 Naar balans Naar W&V-rekening
d -
10.000* 12.500* 875*
d
23.375*
31/12
Saldo b3
50% x 100 x d 29.750 119
d
Saldo 130 Debiteuren Saldo 131 Dubieuze debiteuren waarvan vermoedelijk oninbaar
d -
29.750 12.500
Vorderingen op handelsdebiteuren per 31-12-2006
506
1
2
105 Aan 110
Effecten Bank
d
Koersverschillen effecten d 16.884 – [(400 x d 41) x 99,5%] Effecten
d
d
Aan 971 Aan 105
Bank (400 x d 44) x 99,5% Koersverschillen effecten Effecten
105 Aan 110
Effecten Bank
d
971 Aan 105
3
507
a 1
110
16.884
566
17.512
3.744
Hoofdstuk 5
63
2
3
4
b
a
508
110 190 Aan 930
Bank Betaalde dividendbelasting Opbrengst effecten
d -
110 940
Bank Koersverschillen effecten
d -
Aan 105 Aan 930
d 2.000 – (d 1.990 – d 26) Effecten Opbrengst effecten
110 Aan 930
Bank Opbrengst effecten
d
d
Aan 940
Effecten (99,5% x d 18.800) – d 15.750 Koersverschillen effecten
196 Aan 930
Nog te ontvangen interest effecten Opbrengst effecten
d
931 Aan 130
Koersverschillen effecten Effecten
d
192 Aan 930
Nog te ontvangen interest effecten Opbrengst effecten
d
105
759 135 d
894
d -
2.000 135
d
283
d
2.956
d
900
d
2.600
d
220
2.099 36
283
2.956
900
2.600
220
b Winst-en-verliesrekening
Balans ■
Nr.
Rekening
Debet
130 192 930 931
Effecten Nog te ontvangen interest effecten Opbrengst effecten Koersverschillen effecten
c
64
Hoofdstuk 5
Credit
Debet d -
d d
Credit 22.125 220
2.200
2.600
• Als het gaat om beursgenoteerde effecten met een beurswaarde (marktwaarde) van d 26.125, kunnen ze volgens Titel 9 BW 2 voor dit bedrag op de balans worden opgenomen. De waardestijging mag onmiddellijk in het resultaat worden opgenomen. • Als het gaat om niet-beursgenoteerde effecten met een op betrouwbare wijze vastgestelde marktwaarde van d 26.125, kunnen ze volgens Titel 9 BW 2 voor dit bedrag op de balans worden opgenomen.
In dit geval moet de waardestijging worden opgenomen in een herwaarderingsreserve. • Als het gaat om beursgenoteerde tot de handelsportefeuille behorende effecten met een beurswaarde (marktwaarde) van d 26.125, moeten ze volgens ontwerp-Richtlijn 226.203 voor dit bedrag op de balans worden opgenomen. De waardestijging wordt onmiddellijk in het resultaat opgenomen. • Als het gaat om niet-beursgenoteerde tot de handelsportefeuille behorende effecten met een op betrouwbare wijze vastgestelde marktwaarde van d 26.125, moeten ze volgens ontwerp-Richtlijn 226.203 voor dit bedrag op de balans worden opgenomen. De waardestijging wordt onmiddellijk in het resultaat opgenomen. In dit geval wordt de waardestijging ook opgenomen in een herwaarderingsreserve, die gevormd wordt bij de winstbestemming of ten laste van de vrije reserves.
509
a
930
d
Aan 191
Interest 6% lening u/g 5/12 x 6% van d 135.000 Vooruitontvangen interest
192 Aan 935
Nog te ontvangen interest Opbrengst effecten
d
135 Aan 936
Effecten Koersverschillen effecten
d
3.375 d
3.375
d
500
d
7.000
500
7.000
Toelichting Omdat het hier gaat om effecten die behoren tot de handelsportefeuille, nemen we alle effecten op tegen marktwaarde; dit is d 60.000 + d 17.000 = d 77.000. De waardestijging van d 77.000 – d 70.000 = d 7.000 gaat naar de winst-en-verliesrekening. Voor de niet-beursgenoteerde effecten moet een herwaarderingsreserve worden gevormd van d 17.000 – d 15.000 = d 2.000 bij de winstbestemming of ten laste van de vrije reserves.
Hoofdstuk 5
65
b Winst-en-verliesrekening
Balans ■
Nr.
Rekening
Debet
030 135 191 192 930 935 936
6% Lening u/g Effecten Vooruitontvangen interest Nog te ontvangen interest Interest 6% lening u/g Opbrengst effecten Koersverschillen effecten
c
510
Credit
d -
Debet
Credit
d -
135.000 77.000
-
500
4.500
d
4.500
d
4.500
d
500
10.800 6.300 7.000
191 Aan 930
Vooruitontvangen interest Interest 6% lening u/g
d
935 Aan 192
Opbrengst effecten Nog te ontvangen interest
d
500
a
Het gestorte kapitaal is het geplaatste kapitaal minus het bedrag dat de aandeelhouders vanwege hun aandeelhouderschap schuldig zijn aan de vennootschap. Het gestorte en opgevraagde kapitaal is het gestort kapitaal plus het bedrag waarvoor storting is gevraagd.
b
041 Aan 040 110 042 Aan 041 Aan 043
Ongeplaatste aandelen Aandelenkapitaal
d
500.000
Bank (60% van 10.000 x d 50) + d 100.000 agio Aandeelhouders nog te storten 40% van 10.000 x d 50 Ongeplaatste aandelen Agio
d
400.000
-
200.000
d
500.000
d -
500.000 100.000
Van deze gegevens wordt credit op de externe balans van de NV vermeld: Gestort kapitaal Agio
c
1.. Aan 042
66
Hoofdstuk 5
Van aandeelhouders opgevraagde stortingen 50% van 40% van 10.000 x d 50 Aandeelhouders nog te storten
d
d -
300.000 100.000
d
100.000
100.000
Van deze gegevens wordt credit op de externe balans van de NV vermeld: Gestort en opgevraagd kapitaal Agio
511
400.000 100.000
a
Gebonden reserves die op basis van een wettelijke verplichting moeten worden gevormd. Deze wettelijke reserves mogen – uit het oogpunt van crediteurenbescherming – niet worden verminderd of aangewend anders dan in gevallen in de wet genoemd, zoals bijvoorbeeld omzetting in kapitaal.
b
Uit deze reserves mogen geen uitkeringen aan aandeelhouders of andere winstgerechtigden worden gedaan.
c
Algemene reserve, ten laste van de winstverdeling of als tegenwaarde bij herwaardering van activa die in prijs zijn gestegen.
d
Algemene reserve, ten gunste van de winst-en-verliesrekening (toegestaan bij realisatie herwaardering) of ten gunste van kapitaal (bij omzetting in kapitaal).
e
Drie gevallen waarin een wettelijke reserve moet worden gevormd, zijn: • bij herwaardering van een actief op een hoger bedrag dan de boekwaarde: de herwaarderingsreserve; • bij activering van ontwikkelingskosten: reservering van een bedrag ter grootte van de geactiveerde kosten; • onder bepaalde voorwaarden bij waardering van deelnemingen volgens de zgn. vermogensmutatiemethode.
f 1
0.. Aan 0 . . Aan 0 . .
Machines Afschrijving machines Herwaardering machines
d
0..
Herwaardering machines 1/4 x d 60.000 Vrije reserves
d
2
Aan 0 . .
512
d -
90.000 d -
30.000 60.000
d
15.000
15.000
1 Journaalposten per 1 januari 2006: 0 . . Geactiveerde ontwikkelingskosten Aan 1 . ./4 . ./5 . ./6 . . Diverse rekeningen mogelijk + 0 . . Algemene reserve Aan 0 . . Reserve ontwikkelingskosten
d 6.000.000 d 6.000.000 d 6.000.000 d 6.000.000
Hoofdstuk 5
67
2 Journaalposten per 31 december 2006:
513
514
4.. Aan 0 . . + 0..
Afschrijvingskosten ontwikkelingskosten Geactiveerde ontwikkelingskosten
d 1.200.000
Reserve ontwikkelingskosten
d 1.200.000
Aan 0 . .
Algemene reserve
d 1.200.000
d 1.200.000
a
Een hybride financieel instrument is een financieel instrument dat deels het karakter van eigen vermogen en deels het karakter van vreemd vermogen heeft.
b
Indien wordt gekozen voor split-accounting moet volgens de Richtlijnen van een hybride (= samengesteld) financieel instrument in de geconsolideerde jaarrekening het eigen-vermogensbestanddeel als afzonderlijke component onder het eigen vermogen worden opgenomen en het vreemd-vermogensbestanddeel onder het vreemd vermogen. In de vennootschappelijke jaarrekening wordt voor de classificatie van hybride financiële instrumenten naar de juridische vorm gekeken.
a
• De inkoop (d 150.000 nominaal) betreft minder dan 50% van het geplaatst kapitaal (50% van d 800.000 = d 400.000) • De vrije ruimte bedraagt: agio gerealiseerde herwaardering algemene reserve
d -
150.000 90.000 200.000
d
440.000
d
330.000
d
330.000
Dat is meer dan de verkrijgingsprijs van de in te kopen aandelen (3.000 3 d 110 = d 330.000). b
0.. 0.. 0.. Aan 110
c
0.. 0.. 0.. Aan 110
68
Hoofdstuk 5
Agio 150/440 x d 330.000 Gerealiseerde herwaardering 90/440 x d 330.000 Algemene reserve 200/440 x d 330.000 Bank Gerealiseerde herwaardering Algemene reserve Agio d 330.000 – d 90.000 – d 200.000 Bank
d
112.500
-
67.500
-
150.000
d -
90.000 200.000 40.000
d
0.. Aan 0 . . Aan 0 . . Aan 0 . . Aan 1 . .
Winstsaldo 2006 Statutaire reserve Algemene reserve Agio 3.000/16.000 x d 96.000 Te betalen dividend
d
160.000 d -
36.000 28.000 18.000
-
78.000
d -
100.000 64.000
-
76.000
d
120.000
-
90.000
d
40.000
-
60.000
13.000/16.000 x d 96.000 (afgezien van dividendbelasting)
515
a
0.. Aan 0 . . Aan 1 . . Aan 0..
b
4.. 110 Aan 0 . . Aan 0 . .
c
0.. Aan 0 . . Aan 0 . .
516
a
Winst na belasting 2005 Statutaire reserve Te betalen dividend 40.000 x d 1,60 Algemene reserve (10.000 x d 1,60) + d 60.000
d
Bankkosten d 5.000 x d 42 x 0,0055 Bank d 210.000 – d 1.155 Algemene reserve 5.000 x d 24 Agio (5.000 x d 8) + (d 210.000 – d 120.000 – d 40.000) Geplaatst en gestort kapitaal 5.000 x d 20 Agio 5.000 x d 8 Algemene reserve
d
240.000
1.155 208.845
100.000
Het bedrag van de vrije reserves per 31 december 2006 is: Agio Algemene reserve
d -
40.000.000 193.000.000
d
233.000.000
b 1 Gecrediteerd is op de rekening Algemene reserve d 36.000.000 100 x x d 4,25 = 1.800.000 x d 5 = d 9.000.000. d 20 85
Hoofdstuk 5
69
2
Algemene reserve Aan ABN-AMRO Bank 15% van d 9.000.000 (dividendbelasting) + 20% van 1.800.000 x d 4,25 (cashdividend) Aan Ongeplaatste aandelen 80% x 1.800.000 x d 0,50
d 9.000.000 d 2.880.000
Aan Agio 80% x 1.800.000 x (d 4,25 – d 0,50)
-
720.000
-
5.400.000
c 1 5 aandelen van d 20 nominaal = 1 obligatie van d 500 nominaal + d 50 5 aandelen van d 20 nominaal = d 550 1 aandeel van d 20 nominaal = d 110 De conversiekoers per aandeel van d 20 nominaal is dus d 110. 2
Converteerbare obligatielening ABN-AMRO Bank
d 16.400.000 - 1.640.000
d 16.400.000 x d 50 = 32.800 x d 50 d 500
Aan Ongeplaatste aandelen 32.800 x 5 x d 20 Aan Agio 32.800 x 5 x (d 110 – d 20)
d
d 3.280.000 - 14.760.000
In principe kan worden gekozen tussen de volgende twee journaalposten: Algemene reserve Aan ABN-AMRO Bank
d 33.000.000 d 33.000.000
óf Agio Aan ABN-AMRO Bank
d 33.000.000 d 33.000.000
(In theorie is ook nog een combinatie van beide journaalposten mogelijk). e
70
Hoofdstuk 5
Winst na belasting 2007 Aan Statutaire reserve Aan Algemene reserve
d 50.000.000 d 5.000.000 - 45.000.000
f Mutatie-overzicht eigen vermogen
Bedragen x d 1.000 Stand per 31 december 2006
Geplaatst kapitaal
Agio
Wettelijke reserve
36.000
40.000
720
5.400
3.280
14.760
Verdeling winst 2006 Conversie van obligaties
Statutaire reserve
–
Algemene reserve
KoersTotaal verschillenreserve
193.0000
50.000
1.000
320.000
9.0000
– 2.880
– 33.0001
– 33.000
–
18.040
Inkoop van eigen aandelen Voorgestelde verdeling winst 2007 Stand per 31 december 2007
40.000
■ 60.160
■
1
45.0000
5.000 ■
■ –
■
■ 196.0000
55.000 ■
50.000 ■
■
■ 1.000
■
352.160 ■
Wanneer wordt gekozen voor de eerste journaalpost bij d.
517
450
d
Aan 061
Verkoopkosten 270 x d 500 Garantievoorziening
061 Aan 310 Aan 610
Garantievoorziening Voorraad onderdelen Reparaties in uitvoering
d
135.000 d
135.000
d -
34.000 22.000
56.000
Na deze twee journaalposten is het saldo per 31 december 2007 op de rekening 061 Garantievoorziening: d 160.000 + d 135.000 – d 56.000 = Het saldo per 31 december 2007 moet worden: 510 x d 400 =
Credit d
239.000
Credit d
204.000
d
35.000
d
35.000
Vrijval
Van de vrijval wordt gejournaliseerd: 061 Aan 450
Garantievoorziening Verkoopkosten
d
35.000
Hoofdstuk 5
71
Op de balans per 31 december 2006 staan:
a
518
• Debet: Machines d 1.350.000 – (2 x d 270.000) = • Credit: 6% Lening
d
810.000
d 300.000 + 6% x d 900.000 d 300.000 + 6% x d 600.000 d 300.000 + 6% x d 300.000 + + = 1,05 1,052 1,053 d 354.000 + d 336.000 + d 318.000 = 1,05 1,052 1,053
d
916.605
d
540.000
d
608.435
d d
270.000 45.830
Op de balans per 31 december 2007 staan: • Debet: Machines d 1.350.000 – (3 x d 270.000) = • Credit: 6% Lening d 300.000 + 6% x d 600.000 d 300.000 + 6% x d 300.000 + = 1,05 1,052 d 336.000 + d 318.000 = 1,05 1,052
Op de winst-en-verliesrekening over 2007 staan:
b
• Afschrijvingskosten 3 x d 90.000 = • Rentekosten 5% van d 916.605 =
Twikkel NV noteert op 1 de vennootschappelijke balans per 31 december 2007: • onder het vreemd vermogen:
a
519
6% Converteerbare obligatielening
d 4.000.000
2 de geconsolideerde balans per 31 december 2007: • onder het vreemd vermogen: 6% Converteerbare obligatielening d 240.000 x
1 – (1,065)–3 + d 3.960.000 x 1,065–3 = 0,065
d 635.634 + d 3.278.282 =
d 3.913.916
• onder het eigen vermogen: Conversierecht d 4.000.000 – d 3.913.916 =
b 1 Interestkosten 6% van d 4.000.000 = Afschrijving agio d 80.000 : 4 = Kosten obligatielening
2
6,5% van [d 240.000 x
Hoofdstuk 5
86.084
d –/– -
240.000 20.000
d
220.000
d –/– -
253.525 20.000
d
233.525
1 – (1,065)–3 + d 3.960.000 x 1,065–4] = 0,065
6,5% van [d 822.192 + d 3.078.199] = afschrijving agio d 80.000 : 4 =
72
d
