Herontwikkeling van monumenten (PhD) Maarten C. Vieveen MSc.
[email protected] 14 mei 2014
Introductie PhD onderzoek
Achtergrond: eerder onderzoek Benadering uitwerken Resultaten Sint Petruskerk
Introductie PhD research Strategy for redeveloping sustainable listed heritage buildings
Duurzame monumenten: behoud én gebruik Waarde van erfgoed is meervoudig •
Oplossingen integraal benaderen (maatwerk)
Veranderende rol in speelveld •
Toename in complexiteit proces (besluitvorming)
Probleemdefinitie Welke mechanismen beïnvloeden het heronwikkelingsproces? Hoe kan een eigenaar het herontwikkelingsproces begeleiden?
Doel Strategy: inzicht mechanismen + specifieke strategieën
Methode Mixed method approach: enquête; interviews; PAR Roo, G. de (2001); Planning per se, planning per saldo, over conflicten, complexiteit en besluitvorming in de milieuplanning;. 14-05-2014
Herontwikkelen van monumenten
2
Achtergrond: eerder onderzoek Energieke Restauratie: energie en kerken
Kenniscentrum NooderRuimte 2011-2013
Focus onderzoek Behoud historische kwaliteit Energiereductie Comfort verbetering/behoud
4 onderzoeksthema’s Proces Energietechniek
Onderzoek met Bedrijven en instellingen (40) Studenten en docenten (50)
14-05-2014
Herontwikkelen van monumenten
3
Achtergrond: eerder onderzoek Energieke Restauratie: energie en kerken
benadering: Adaptive Energyefficiency in historic buildings Ontwikkeld obv 3 cases Zuivelfabriek (Lioessens) Strokartonfabriek (Oude Pekela) Der Aa-kerk (Groningen)
3 stappen Gebruik van het gebouw Gebouweigenschappen Potentie energiemaatregelen • 4 scenario’s
Toegepast bij kerk van Borger Zuivelfabriek Lioessens; Der Aa-kerk Groningen 14-05-2014
Herontwikkelen van monumenten
4
Achtergrond: eerder onderzoek Energieke Restauratie: energie en kerken
Doel Inzicht in problematiek energie en exploitatie • Ca. 30 (21) kerken • Ca. 15 (6) andere gebouwen
Resultaten: energie en exploitatie 21 kerken: 47% • Uitzonderingen: 65-90% 6 andere gebouwen: 22% • Absoluut factor 8 hoger
Resultaten: interviews eigenaren Rol in herontwikkelingsproces Verloop proces onduidelijk Behoud en comfortabel 14-05-2014
Herontwikkelen van monumenten
Kerk van Leegkerk (eigenaar: Stichting Oude Groninger kerken) 5
Benadering uitwerken Onderzoek Energieke Sint Petruskerk Eindhoven
Aanleiding Uitwerken methode Verkennen mogelijkheden
Probleemdefinitie Hoge energielasten: reduceren! Waarop focussen: veel mogelijkheden?
Doel Inbedden: draagvlak voor verandering Potentiële maatregel Sint Petruskerk • Gebruik, gebouw en omgeving
Benadering 4 stappen Sint Petruskerk Eindhoven 14-05-2014
Herontwikkelen van monumenten
6
MODEL ENERGIE INTERVENTIES
Kwaliteitsniveaus (PvE) - Regelgeving - Wensen activiteiten - Wensen onderhoud
14-05-2014
Herontwikkelen van monumenten
7
Resultaten Sint Petruskerk A. Probleemverkenning
Inkomsten Afname kerkbezoekers en inkomsten • Is energiereductie de oplossing?
Verwarming en onderhoud Relatie energiesysteem en schade • Een verdienmodel?
Oorzaken energieverbruik Wensen tav thermisch comfort • Moet de kerk altijd even warm zijn? Omvang gebouw • Efficiënter verwarmen? • Effectiever verwarmen?
14-05-2014
Herontwikkelen van monumenten
8
Resultaten Sint Petruskerk A. Energieverbruik en monitoring
Effectief gebruik
300,00
gem. €16.800 per jaar gem. 120 uur effectief
250,00
Gas (m3) november 2013
200,00 150,00
€140 per effectief uur gem. 250 kerkbezoeker gem. €0,55 p.p. per uur 14-05-2014
Herontwikkelen van monumenten
100,00 50,00 0,00 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 9
Resultaten Sint Petruskerk A. Minimale kwaliteitseisen
Ten behoeve van het gebruik
Ambitie (parochiebestuur)
Erediensten: 7x in de maand 200-300 personen (vult middenschip) Tussen 10.00-11.00 uur
1. Religieus gebruik niet storen 2. 50% energiereductie of minder en verhogen thermisch comfort 3. Schade/onderhoudslasten - Voorkomen schade orgel, montanten, andere houten interieur onderdelen - Nader onderzoek binnenklimaat gewenst (monitoring)
Binnenklimaat (mensen) Bij activiteit 17 graden Celsius
Binnenklimaat (orgel, Schellen 2002; p5-93) • • • •
RV zo constant mogelijk, schommeling <10% / dag RV minimaal 45-50% / maximaal 60-75% T maximaal 1.5-2.0 graden Celsius stoken per uur T minimaal tussen de 8-10 graden Celsius en bij verwarmen tussen de 12-19 Celsius
14-05-2014
Herontwikkelen van monumenten
10
Resultaten Sint Petruskerk B. Stakeholdersanalyse
Nevengebruik Structureel = niet duurzaam Openstellen kerk voor Vrienden Passende activiteiten
Historische kwaliteiten Ontwerp Van Tulder Symbolen voor beleving geloof Verfijnde detaillering
Energiebesparing Urgentie onderschreven Hoge ambitie energiereductie Hoge ambitie thermisch comfort
14-05-2014
Herontwikkelen van monumenten
11
Resultaten Sint Petruskerk C. Potentieële energiemaatregelen / D. Haalbaarheid
Gebruik (gedrag en beheer) Verlagen temperatuur (voor…) Organisatie: regeltechniek, monitoren, MJOP Financiering (ESCO’s, etc.)
Gebouw gerelateerd Verwarmingsinstallatie Vloerverwarming Verlichting
Omgeving Opwekken en uitwisselen
Vervolg: innovatie door… …kennis integreren: beheerder en markt …combinaties = slimme energieoplossing 14-05-2014
Herontwikkelen van monumenten
12
Vragen?
