Herinrichting Grote Marktstraat Eindrapportage
Den Haag, 11 mei 2016
1
Eindrapportage Herinrichting Grote Marktstraat 1. Inleiding De binnenstad van Den Haag is van grote betekenis voor stad en regio, als ‘huiskamer’ voor inwoners en bezoekers, als visitekaartje van de stad én als belangrijke banenmotor. In het Binnenstadsplan Den Haag 2010-2020: Naar een complete Haagse binnenstad! is een krachtig toekomstperspectief voor de binnenstad van Den Haag neergezet. Het toekomstbeeld is een complete Haagse Binnenstad. Een binnenstad waar gewoond, gewerkt, gewinkeld en gerecreëerd wordt. Hierin ligt de gezamenlijke ambitie van de publieke en private partijen in de Haagse binnenstad. In het Binnenstadsplan is onder andere de ambitie ‘Winkeltop van Nederland’ beschreven: ‘Den Haag heeft de ambitie om de ‘beste winkelstad’ van Nederland te worden. De binnenstad onderscheidt zich door de verschillende sfeergebieden met ieder een eigen identiteit. De winkelkern ademt internationale allure met zijn grootstedelijke inrichting en de aansprekende (internationale) warenhuizen en ketens. In de aangrenzende sfeergebieden vind je in een historische setting een verrassend aanbod van exclusieve winkels, ‘local heroes’ en vernieuwende concepten. Veranderend koop- en winkelgedrag vraagt om een sterkere integratie met horeca en cultuur. Deze combinatie geeft toegevoegde waarde aan een bezoek aan de binnenstad. Hiermee wordt de consument verleid langer te verblijven. Den Haag zet sterk in op gastvrijheid en de toepassing van de nieuwste technologieën om tegemoet te komen aan de wens van de consument. Het compacte winkelgebied in Haagse setting, met bijzondere winkelconcepten, horeca, cultuur en attracties maakt de binnenstad een aantrekkelijk winkelgebied.’ De Grote Markstraat is een van de belangrijkste, zo niet de belangrijkste straat van de Haagse binnenstad. De Grote Marktstraat is nu opnieuw ingericht. Luxe bestrating, nieuwe banken en verlichting geven deze winkelstraat meer sfeer. Op 31 maart jl. werd de nieuwe verlichting feestelijk in gebruik genomen. 2. Wat vooraf ging In de jaren ’80 van de vorige eeuw was de Grote Marktstraat een drukke verkeersader met zowel auto’s als een tram en vormde hiermee een barrière in het centrum. De Grote Marktstraat was daardoor allerminst een uitnodigende winkelstraat. Mede hierdoor ontstond de wens om de tram ondergronds te brengen, bussen via een andere route te laten rijden en autoverkeer te weren. Met de realisatie van de tramtunnel en het autoluw maken van de Grote Marktstraat verbeterde de verkeersveiligheid en werd de eerste stap gezet naar een straat waar winkelend publiek de voornaamste bezoeker is. In 2007 besloot het college vier ontwerpers de opdracht te geven voor het opstellen van een visie voor de Grote Marktstraat en wijst een vakjury aan om de winnende visie te selecteren (RIS-147926). Architect Lana du Croq won met haar ontwerp voor de herinrichting van de Grote Marktstraat. Ze liet zich inspireren door het Oude Haagse Hof en koninklijke kantpatronen. De Grote Marktstraat wordt zo dé openlucht balzaal van de Haagse binnenstad. In 2010 besloot het college in te stemmen met het projectdocument Herinrichting Grote Marktstraat. Het wordt een winkelboulevard van internationale allure. Een winkelstraat met toonaangevende winkels, een mondiale uitstraling en ingericht om voetgangers en fietsers gezamenlijk gebruik te laten maken van de openbare ruimte. Op deze manier worden meer bezoekers aangetrokken en kan Den Haag zich nog meer onderscheiden van andere steden.
2
3. Het plan voor de herinrichting 3.1 Het ontwerp Het ontwerp omvat een nieuwe inrichting voor de straat en een ontwerp voor nieuwe hangende verlichting. Een klankbordgroep bestaande uit bewoners, ondernemers en andere belanghebbenden, zoals de fietsersbond, heeft gedurende het ontwerpproces meegedacht. Voor de herinrichting van de straat en de verlichting zijn twee verschillende aannemers gecontracteerd, waarmee voor zowel de straat als de verlichting, de juiste partij is aangetrokken. 3.2 Het maaiveld Het eerste zichtbare resultaat zijn de proefvakken in de Grote Marktstraat voor de nieuwe natuurstenen verharding. Er wordt gekozen voor natuursteen met een patroon dat terugkomt in de latere banken, afvalbakken en bebording. Fietsers blijven welkom in de Grote Marktstraat. Om voor een duidelijke en veilige fietsroute te zorgen, is voor hen een aparte strook in de bestrating gemaakt. Die strook heeft een ander patroon en ligt dieper dan de rest van de bestrating. Ook het meubilair is vernieuwd. Stalen banken en bijpassende afvalbakken, voorzien van hetzelfde kantpatroon als de natuursteen verharding, sieren de Grote Marktstraat.
In 2014 start de uitvoering van de werkzaamheden in de straat en in de loop van 2015 wordt de aanleg van de nieuwe natuursteen verharding afgerond. Bij de aanbesteding van de werkzaamheden in de straat is naast de prijs ook gekeken hoe de inschrijvers bij de uitvoering omgaan met de omgeving. Dit heeft bijvoorbeeld geresulteerd in een gefaseerde uitvoering waarbij winkels bereikbaar blijven en de Grote Marktstraat toegankelijk blijft voor fietsers, laad- en losverkeer en de nood- en hulpdiensten.
3
Begin 2016 is de herinrichting van het maaiveld voltooid met het aanbrengen van nieuwe bebording (signing). De bebording wijst de tramreiziger naar de plekken van de tramhaltes in de tramtunnel. 3.3 De verlichting Het ontwerp van Du Croq omvat ook nieuwe hangende verlichting met in het oog springende kroonluchters met daar tussenin druppelvormige verticale elementen. Na een tweetal niet geslaagde aanbestedingen blijken de kroonluchters technisch te complex en hierdoor financieel niet haalbaar. Het ontwerp is daarom eind 2014 aangepast. Het begin 2016 gerealiseerde ontwerp bestaat uit 58 druppelvormige verticale elementen. Ieder element heeft zowel functionele straatverlichting als sfeerverlichting. De LED-verlichting wordt per element aangestuurd.
Er is een jaarrond programmering met lichtscenario’s voor de sfeerverlichting. De scenario’s roepen een sfeer op die past bij het seizoen van dat moment. Daarnaast zijn voor een aantal feestdagen en andere bijzondere dagen, aparte lichtscenario’s gemaakt. Ook is het mogelijk om voor evenementen in de binnenstad een uniek lichtscenario te laten zien. Er is vanuit de gemeente Den Haag met diverse 4
belanghebbende organisaties in de binnenstad overlegd over de verdere uitwerking van de lichtscenario’s. Het aanbrengen van de hangende verlichting is in overleg met de omgeving gebeurd. Met de pandeigenaren is een samenwerkingsovereenkomst gesloten. De omgevingsmanager van de aannemer heeft de pandeigenaren geïnformeerd over het moment waarop de ankerpunten worden aangebracht. Het ophangen van de verlichting is op een dusdanige wijze uitgevoerd, dat de bereikbaarheid niet in het geding is geweest. De werkzaamheden hebben steeds in de vroege ochtenduren plaatsgevonden waarbij nauwelijks voetgangers of verkeer in de straat aanwezig was. Hiermee is de overlast tot een minimum beperkt. 4. Beheer Omdat de straat niet alleen nu maar ook in de toekomst op niveau moet blijven, wordt veel aandacht besteed aan beheer en onderhoud. Het eindresultaat is immers uniek en dit dient toekomstbestendig te worden beheerd, zodat het kwaliteitsniveau behouden blijft. Voor de unieke verlichting heeft dit bijvoorbeeld betekend dat het beheer en onderhoud gecontracteerd is bij de marktpartij die de verlichting ook heeft aangelegd. Voor het beheer en onderhoud van de straat is onder andere extra budget geregeld voor het verwijderen van kauwgom. 5. Financiën Het project wordt gefinancierd door de volgende dekkingsbronnen. Dekkingsbron Subsidie Haaglanden fietspad Subsidie Kansen voor West * Subsidie ISV-2 DSO Reserve Binnenstad en strategische locatieontwikkeling GREX DSO Investeringsplan GMS (MIP) Investeringsplan MJF 2011-2014 Restantbudget De Kern Gezond Diverse bijdragen Totaal * Definitieve beschikking wordt verwacht in augustus 2016
Bedrag € 250.000 € 1.699.000 € 700.000 € 850.000 € 1.800.000 € 6.919.000 € 700.000 € 1.492.000 € 275.000 € 14.685.000
Het project Herinrichting Grote Marktstraat is binnen het beschikbare budget uitgevoerd. Het financiële resultaat wordt opgemaakt wanneer de definitieve beschikking van de subsidie Kansen voor West is vastgesteld. 6. Openingsfestival Op 31 maart 2016 is het openingsfestival gehouden waarmee voor het publiek de herinrichting is afgerond. Wethouder BSKB, oud-wethouder De Jong en de heer Prinsen van de Ondernemers Vereniging Grote Marktstraat hebben de sfeerverlichting voor het eerst aangedaan en daarmee de Grote Marktstraat feestelijk heropend. Er zijn veel mensen op het festival afgekomen. Het festivalprogramma, dat onder andere bestond uit drumbands, optredens van bekende drummers, culturele shows en DJ’s is erg positief ontvangen. Het openingsfestival was daarmee een succes1. 7. Afronding en vervolg In de banken wordt nog verlichting aangebracht als onderdeel van de integratie met de Lichtvisie Binnenstad (RIS-291187). Naast deze werkzaamheden moeten ook het projectdossier en de projectfinanciering nog formeel afgesloten. Dit gebeurt na vaststelling van de definitieve beschikking van de subsidie Kansen voor West.
1
Op het Youtube-kanaal van Gemeente Den Haag is een filmpje van het festival te zien: ‘Het licht gaat aan in de Grote Marktstraat’, https://youtu.be/Ek1u7pxCrqI. 5
Inmiddels is de Grote Marktstraat de drukste winkelstraat van Den Haag: de straat trekt jaarlijks circa 8 miljoen bezoekers (dit is twee keer zoveel als de Efteling). De investeringen die de gemeente heeft gedaan in de buitenruimte, hebben ook particuliere investeringen aangejaagd. Gedurende het project zijn meerdere panden ontwikkeld, zoals Amadeus, Nieuwe Haagse Passage, Markies en Sijthoff. Door de vele bezoekers is de Grote Marktstraat gezellig en druk. Het project Herinrichting Grote Marktstraat wordt afgesloten, het werk aan de binnenstad en aan de Grote Markstraat uiteraard niet. De binnenstad van een dynamische stad als Den Haag blijft voortdurend de aandacht vragen om in te kunnen spelen op veranderende behoeften van bewoners, bedrijven en bezoekers. Maar met de investering in de straat door gemeente en particuliere organisaties is een toekomstbestendige straat gecreëerd die de ruggengraat is voor verdere ontwikkelingen in de Haagse binnenstad.
6
